장음표시 사용
291쪽
priores tantum persectiones considerabinius, prudentia seposita, quia ad sapientiam reRrri potest,
Tribuimus ergo Deo ompiscienti re Philosophistientiam dicunt habitum demonstrandi: at Deus non
opus habet demonstratione; quicumque enim uno momento totum rerum nexum perspicit, illi multa opus est demonstratione. Nostra definitio haec est: Scientia Dei est actualis repraesentatio omnium omnino re.
rum, quae fieri possunt, quie suerunt, quae sunt, quae siturae sunt. Dei scientia quoad naturam non disserta scientia immana. Differt autem tribus in rebus scientia diuina ab humana, l ratione generis. Scientia in hominibus spectatur ut facultas. Omnis' autem facuNtas possibjlitatem rpi inuoluit. Sed in Deo non est tantum possibilitas, sed necessitas repraestntationum. Eringo non diximus, scientiam Dei osse facultatem. Differt II scientia diuina ab humana, ratione obiecti. Nostraescientiae obiectum valde limitatum, at diuinae uniuersum. Deus I seipsum cognoscit, et a omnes res praeteritas, Prapsentes et suturas. Hanc ob caussam solemus scientiam Dei infinitam, seu omniscientiam, appellare. Differt III scientia diuipa a scientia humana, ratione perceptionis. Perceptionis diuinae modum nemo mortalium perspicit. Voluit quidem nostra aetate Is A A C V S NEUTONV 4 modum perceptionis diuinae deelarare, sed explicatio eius obscurior est re ipsa.
Ille dicit, Deum perspicere per spatium. . Sed hanc
292쪽
explicationem LRIBU TIV s magno acumine talatauit Quod vero hane dissereni iam so Qq at, de ea sequenti'. notanda sunt. I. Deus res n qn ς gnotat successive, sed uno ictu. Nos succestiue imium res cognoscimus si Deus non 3 quia eius intella lysyriunibus finibus caret Deus nis pacipit per sonius . imaginationem, uti nos, ostri spiritus per senilis percipium,. ex.Per ideas, quae inpiis formant .a at Deus caret sqntibus et repraesentatiOM senstiua; est.en ὶ spjritu in F wφx u revirgPa. s' me hanc scientiam in Deo, demonstramus Oelara sacrae scripturae effata. 2 ex recta r sonζ. Proxponemus t Veroi dicta tantinu g' rosa, et specialia insequentibus , dabimus. Tria Rutem hiscinus dicta, id ' quibus generalis propositio extata. Deus nouit. i trabimum dictum legitur i o λ δε ibi Christum p T RV s ita alloquitur: Domine, tu nasti omnia; ηο ite a me ainari. Duae sunt pronostiones: I Deus om-
nia nouit. Ex hac generali propositione elicitur a
TRO specialis. 2 tu nosti te a m e amari. Ex hoc ergo
dicto constat α Deum omnia scire ; β Deum interior animo lim nostrorium videre. Hinc porro sequitur tsi Deo nota sinat interiora animae nostrae, ideoque et Ad tus animae nostr e,comperit etiam sine dubio cogitationes et ratiocinationes nostras; hae enim motus animae nod
stiae praecedundi Adeoque constat, totam antinam nostram stipremo numini patere. Secundum dictum eqstat T rom. li I. 2O; Deus maior es corde nostro e cognoscit omia. In hoc dicto .iν simplex est propria. uos
293쪽
no: Deus omnia nouiti Haec verba demonstrant omniinscientiam diuinam: a Propositio specialis: scientia di- ulna malor est omni scientia humana; hoc est, scientia in Deo longe excellentioris persectionis est, quam in anim nostra. Tertium dictum legitur RER. IV, I 3 : Non esereatura inu bilis coram ipso Deo)ς omnia vero nam da, et eircumeirca nudata oculis eius. In hoc vero dicto una eademque res duplici modo proponitur; ,
negative: nihil es obscaram raram Deo; a postiue efd omnia ei sunt nuda, et circumcιrca nudata. scientia ergo diuino ad omnes res penetrat. et haec scientia est maxime distincta et elara. Dicit enim PAV Lus, nihil esse obscurum coram Deo, et omnia esse exposita oeulis ipsi. , , ain
Quando scientia infinita Dei ad res s turas refertur, nominari solet praescientia, cuius quidem praescientiae diuinae innimerabilia sunt in diuinis libris testimonia. ' Eam Vero praescientiam diuinam diui, dunt vulgo Theologi I in scientiam n cessariam, seu naturalem, et simplicis im
telligentiae; II) in stientiam visionis, seu liberam ; III) in scientiam de fulm
ro conditionato, seu mediam. I Sam III, II, 21. Haec diuisio sumta est ab obiecto praescientiae diuinae. Res enim, i quas
294쪽
quas Deus praecognoscit et videt , vel 1unt mere possibiles, vel sunt necessariae, vel sunt denique medii generis, quae neque ad res necessarias plene referri queunt. De binis prioribus speciebus huius praescientiae nulla lis est interTheologos: at de tertia specie, seu scientia media, multa olim disputata sunt, et adhuc dise
putantur, quamquam sane caussa et rau
ne ipsa Del scientia paucae sunt inter Christianox: . leontrouersiae '. at si scientia diuina reseratur ad res suis turas, tunc lites inter Christianos oriuntur. Non conum aere possunt, num diuina praescientia ad res omnes sese exia tendat futuras, an vero modo ad quasdam. Haec omniavi hene Comprehendantur, t generatim agam de ipsi praescientia; 2 vulgarem eius distinctionem expendam; de nexu eius et libertatis humanae dicam. Praescire is dicitur, qui, antequam res aliqua e nit, scit, eam euenturam esse, Tale quid esse in Deo, nemo Christianorum generatim negat; exstant enim in scriptura sacra huius rei exempla. In Veteri et Nouo Testamento leguntur libri prophetici et vatici. nationes , quae mani&stissimae sunt demonstrationea praescientiae diuinae rerum futurarum. Quae reuela.
295쪽
tio tradit, ea rega ratio confirmat. Q meumque insidio caussas omnes notat; qui G fines' resum, et D. nexum earum perspicit, is facile' sutura praeuidet. Atri qui Deus i caussas omnium rerum seu propter in Stam eius scientiain, 2 fines rer in perspicit, quia mussae ei notae sunt; 3 nexum rerum perspicit, quia au- totius uniuersi. Ergo '. i - . t Progredimur ad diuisionem illam piratici Eritiae diu, -ej I in fiatis enas. simplicis intelligestiae: ; II; instientiam visionis; IlI in scientiam mediam. Ilaec uisio ita proponitur in systematibus iasistris theoloocis. ae si tota scietitia diuina sic diuidi queat. . . Et hic communis est error; haec enim diusto modo ad praescientiam pertioeci Ut haec autem diuisio recte capiatur I occasi nem eius ostendemus, 29 ipsam diuitionem interpretabimur. Quae enim sunt inter Christianos circa praescientiam diuinam lites, obiectum praescientiae iriuinae, et hanc ab obiecto sumiam diuisionem spectant. Omnes nempe res sunt possibiles, β neccM- .riae, γ inediae s. c tii gentes. Res mediae sunt, quae ad nullam praecedentium classem reservi possunt. Dum quaeritur, utrum praestrentia diuina ad tres halcectastes pertineat, nostrae ecclesiae Theologi amrmant, praescientiam diuinam nullam rem exclugere. Nobiscum contentii magna pars ecclesiae Romanae , et aliarum; aesunt qui existimant, praescientiam diuinam modo perti- 'nere ad res possibiles Et hecest,rias, non vero medias. 1si iterum in binas' 'classes di Ingui postiliat. o sunt, qui negant este reo raedias. Inter hos sunt ' illi
296쪽
illi Relarmati, qui absolutum decretum defendunt Cum his consentiunt Dominicani, Augustiniani, Iansen,istae, qui assirmant, omnia, quae fiunt, ab omni aere initate steterminata esse, qua de caussa inter illor et I ssultas magna concertatio orta est, quippe qui, quum gratiam uniuersalem defendant, edam scientiam mediam idocent. Non Tamen plane pura est Iesilitarum doctrina, quia aliquid Pelagianismi habet. bb Sociniam et Λrmiuiani eriam praetentiam diuinam ad res modo pessibiles et neeessarias reserunt: at concedunt tamen, es-le res medias seu contingentes. Horum ergo est femtentia: Deus possibilia, hoc est, quae numquam lue runt, nec erunt, at tamen esse possunt, porro et ire. tessaria praescire potest, sed non media, seu conditionata. V. gr. an Caius sese eonuersurus sit, id Deus ex systemate horum non praescit et praeuidet. ideo vero praescientiam negant; quia metuunt, sit hoc conia cedatur, nullam libertatem homini remanere. Sic con-
eludunt: si Deus res omnes liberas praeuidet, non sunt res liberae et 'contingentes ; sed est libertas in homine; ergo Deus non omnes res liberas prauuirit. Lites itaque Christianorum ad obiectum modo praescientiae diuinu pertinent. .. . ..
.Prima species scientiae diuinae, euius obiecti in possit,ilia inni, nominatur Icientia necessaria , seu uaturalis, et si inplicis intelligentiae. Scientia naturalis ideo dicitur, quia ex ipsa Dei essentia fluit. et a na- rura Dei remoueri nequit. Necesria nominatur, quia ' . De
297쪽
Deus non potest non omnia praeuidere; sinplicis denique issesilentiae dicitur,non ac si Deus simpliciter intelligat Mne deereto, sed per abstractionem nobis fingimus,ac si Dous in statu simplicis intelligentiae versaretur. Si ergo scientia naturalis Deo tribuitur, hoc volumus et Deum per infinitam scientiam suam omnia praeuidere, quae fieri possunt; quicumque enim caussas rerum, earum vires et denique nexum perspicit uno actu. is facile potest praeuidere, quid futurum sit.: Altera scientia Dei nominatur libera, seu unsanis. Obiectum huius sunt res necessariae. Harescientia diuina nominatur scientia νigionis, quia Deus tanta perspicacitate res suturas praeuidet, ac cogni scit, ae si praesentes essent; libera vero ideo dicitur, ut indicetue, Deum omnia , quaecumque ex possibi- Iibus eligit, libere, nulla caussa eum cogente, ut se vel aliter decernat, eligere. De hae specie scientiae diuinae etiam nulla est lis inter Christianos. Deum
enim ea praeuidere omnes concedunt, quae Propter decretum ipsius necessario euentura sunt.
a Sed de tertia specie magnae sunt lites inter
Christianos. Res mediae nominantur Q quae neque ad possibiles neque ad necessarias reserri possunt. Rea mediae ex certis conditionibus pendeat et ideo haee scientia nominatur de fatara conditio to. Haec scientia Dei media et per exempla sacrae scripturae et ex ratione demonstrari potest. Habemus hanc in rem uis
298쪽
bina scripturae dicta elarissima. I SAM. XXIII, II. 12.DΛvID ex Deo quaerit, num eum tradituri sint ciues Keilae in manus Sauli 2 respondet Deus: si praeiens eris, sine dubio te tradent; agitur de euentu libero, qui pen- dedat ex voluntate ciuium Keilae. Respondet Deus, illos Sauli Dauidem tradituros esse, si conditio quaedam praecesserit, nempe si David praetens esset. x Secundum exemplum legitur ΜΛΥΤΗ. XI. 2I: Vae tibi, Chora-
aim: Vae tibi Bethsaida : propterea quodsi in Dro est Sidone factae fuissent νirtutes, quaefactaesunt in νobis, olim in sacco et cinere poenitentiam egissent. uic
agitur itertim de re quadam media . Agit Christus
de conuersione Tyri et Sidonis. Haec res erat certo
modo possibilis. Sensus est : Si conditio illa praecessisset in Tyro et Sidone, et miracula, quae apud
vos facta strat, ibi laeta tassent, omnes Tyrii ac Si-
donii libertate sua ita v si fuissent, ut in sacco et cinere poenitentiam egissent. Eamdem vero scientiam
etiam ex saina ratione Probamus. . Nos habemus speciem scientiae . mediae, et illa est realitas animae no-
strae; quoniam vero omnes realitates animae nostrae in
Deo inlime, ergo Deo haec praescientia, seu scientia
media competit. Quando nos naturam rei alicuius
cognitam habemus , certo modo dicere et praeuidere possiimus, quid hoc vel illo casu futurum sit. Scimus nos naturam ligni et ignis, et sic etiam nobis constat, si quis ligno ignem admoueat, illud ardere. Hic conditione quadam assirmamus, lignum, si igni admoueatur,
299쪽
EMAE Quum adeo in nobis species quaedam si scien riae mediae, quanto magis supremo numini illam adseribere possumus. Nunc ostendemus, inter praescientiam illam Dei
mediam et fatalitatem nullum esse nexum. Hoc vi intelligatur, animaduertendum, scientiam et praescientiam inter caussas, quae voluntatem determinant, non
hahere locum. Novi, quando homo, ebrietati dedistra, conuiuio splendido interfuturus sit, eum iacile vino se ingurgitaturum esse. Haec praescientia oritur. quod caussas determinantes noui, occasionem et inclinationem eius. Quum internas et externas eaussas sciam. Iieet mihi praescire, quis futurus fit homo ille. sed praestientia haec non habet influxum in hominis illius vitium. Plane non praescientia mea eum reddit ebriosum. Quum praescientia non habeat locum in caussis voluntatem deteris minantibus, sequitur, Deum non facere, ut actiones nostrae fiant necessariae. Certae sunt actionas, quaa Deus praeuidet, sed ideo non sunt necessariae. P liant nonnulli, id, quod certum est, id esse necessa rium: hoc vero salsum est. Deus actiones suturas momtalium praeuidet, respectu Dei sunt certae, at non ideo sunt necessariae. Deus videt certitudinem illarum acti
num, haec vero non facit, Vt necessariae sint ' . .
Multa de hac scientia media prodierunt scripta. Suffciat, notasse, totam doctrinam scholasticam de scientia Dei eleganter exposuisse P. DΛNIEL iu Reeueil de disers oEνrages Tom. II. P. 79. 1 eqq.
300쪽
6. XIV. Sapientia diuina est actualis et intermi
nata electio earum rerum, quae ceteris praeserendae, seu quae optimae sunt Hanc perfectionem reuelatio multis in locis supremo numini tribuit, disertissime vero I rim. I, II. Sacrae seripturaesententiam recta confirmat ratio ' Omnes enim illae caussae, ex quibus stultitia nascLI . tur, per rectam rationem ab intellectu et voluntate Dei remouentur, Quum Omnis insipientia nascatur a limitationibus et ivitiis vel intellectus volvoluntatis,Dei autem intellectus et Voluntas omnibus vitiis et limitibus careat; necesse est, ut Deo illimitatam et persectissimam sapientiam tribuamus.
Thesis: intelligentia diuina infinitam ha et sapientiam, est prius explicanda, deinde demonstranda, V cabula: sapiens et sapientia ambigua sunt, et quando de Deo loquimur, stasii strictissimo lumi debent. Inolligiet
mus per sapientiam, quando eam hominibus tribuimus, facultatem praeserendi, quae cereris meliora sunt. M. pientia diuina est actualis electio earum rgrum, quae me interis praestanxior es sunt, Breuitgr: Rapientia diuina est
actualis electio optimi, In homi iubila sapientia est facultas. i S 2 . Possi-