장음표시 사용
601쪽
dis consectariis sumtum, tribus pariter verbis explicari
potest. Si actiones nostrae non sunt liberae, sequeretur, neque poenas, neque praemia locum habere. Nam si omnes homines necessario agerent, ille, qui peccat, iniuste puniretur, et ille, qui bene agit, iniuste praemiis assiceretur. Id vero consectarium est absurdum et rectae rationi aduersarium. Ergo thesis illa, quam nos demonstrauimus, assunii debet, nempe hominem habere libertatem rationalem. Alterum membrum propositionis hoe est:
ubertas post lapsum valde debilitata es. Hoe de
monstrationis vix indiget; id entin unusquisque no-
n um quotlate suo malo experitur, se saepius id non seere, quod sanae rationi est consentaneum. Vis'M-
mirum imaginationis et sensuum in nobis tantum v et, ut multa faciamus, quae dictis nunc rectae ratio- is aduersantur. Hine multi peccanr, etsi euidentet ident, se peccare. Tanta nimirum est vis imaginationis, sensuum et cupiditatum post lapsum, ut non se per mandatis rationis obtemperare possitnu Λt unus homo tamen maiori valet libertate, quam alter. Qui
hene sunt educati, maiori praediti sunt libertate agenis El, quam illi, qui sine institutione adoleverunt. Ρ puli plerumque sensibus, imaginationi, vehementiae 'commotionum unice morem gerunt, et ideirco liher- atem valde imperfectam habent. At quo maiores aliquis prosectus secit in cognitione, eo maiorem ille hahet ibertatem rationalem, eoque essicacius reprimere potis . et ' ia , in
602쪽
est repraesentettiones imaginationis, et suis cupiditatb
veniamus In ad obiectum libertatis. Numeran Theologi in vulgaribus systematibus quatuor obiecta illius libertatis, de quibus nunc agemus. Ib oblectum iuueactiones naturales. Dicunt Theologi, homines liberi tem rationalem habere in actionibus naturalibus. NC
turales actiones sunt illae, quae ad vitam nostram sustentandam necessariae sunt, et ex ipsa natura suunt. V. e.
actio naturalis est edere, bibere, dormire. Quum di-
cunt ergo Theologi, homines habere libertatem circa actiones naturales, significare volunt, actiones illas, quae ad vitae nostrae conseruationem et sustentatioriem pertinent, in potestate nostra esse positas, ita ut bibere et
ition hibere, dormire et non dormire qu amus.
n obiectum sunt actiones morales. Asiones moraiss sunt, quae respectum ad ius naturae habent. Non enim hic agitur de actionibus moralibus theolo-
gicis seu spiritualibus. Omnes Theologi docent, illas
actiones morales naturales et se positas in nostra potestate. Bomo per rectam rationem Voluntatem se regere potest.
vi faciat, quae a lege naturae Vel iubentur, vel inter-
dicuntur. V. c. suum Luique tribuere et non tribuere.
et obiectum sunt actiones ciuiles. Actione
eiviles hint, quae a legibus ciuilibus vel iubentur vel
vetantur. Si ergo hominibus libertas circa actiones
603쪽
legibus summorum imperantium congruit, vel iis aduersa r. Ex hac libertate pendet iustitia legum. Nam si homunest legibus non possent obtemperare, iritustissimus esset
erincepti si 'transgressionem legis homines puniret. . vi Obie in sunt actiones paedagogicae. Aetiones paedagogica e nominantur a Theologis illae, per quas homini via sternitur ad conuersionem. Aetio paedagogica
est lectio sacrae scripturae, auditio verbi diuini, praesenta
tia in eonuentibus Christianorum ad Deum colendum, usus
sacramentorum. Hae omnes actiones a Theologis nolui-
nantur af iones paedagogicae, quoniam duces quasi nobis sunt et paedasiogi ad conuersionem. . Sine hir enim actio-
nibus gratia non potest operari, quἰppe quae mediate pleramque agit. Aetiones paedagogicae ergo omnes illae sunt actiones, quae nobis viam aperiunt ad media gratiae. Resormati, qui volunt, omnes actiones hominum deter-
minatas et necessarias esse,negant, has actiones paedagogiin
cas in nostra potestate eae .Negant, tuis viribus hominem
nerum codicem legere posse; negant, reliquas actiones
Daedagogicas in nostra poleuate positas esse. Quod si
enim concederent, actiones Paedagogicas In poteuate
nostra esse postas, concedendum quoque ipsis esset, homi-
nem ipsam suam perniciem aecelerare, hominem sua culva perite , non Dei decreto.' Iaeo dicunt, iationes
paedagogicas in potestate nostra non esse positas, sed a Deo decretas et determinatas. Haec ergo sunt o
iecta libertatis hominis post lapsum.
604쪽
C. III. DE HOMINE LAPSO me. su
γ . . III Consectarium , hominem Icil. naturae viri-hus hona opera lacere posse civilia et naturalia, no tiumus nunc explicare; explicabitur enim insta in artie
rituali careant, necesse est, Vt illi perpetuo peccent, nisi Deus in illis persectio. nes illas spirituales renouet, per quas Peccata euitantur, et bona opera perficiuntur. Peccatum in scholis Theologorum nominatur omne id, quod a lege diuina. discrepat, seu omne id, quod illegitimum, est. Caussae peccatorum sunt vel in non, bis ipsas, vel in aliis rebus extra nos. Consequentia peccatorum sunt culpa et
poena. Culpa nihil est proprie, quam obligatio ad poenam: poena est malum
quod ex violatione legis consequitur.i Sunt aUtem poenae partim naturales partim arbitrariae, partim poenae damni, partim poenae senis. a
Quae de peccato scitu sunt necessaria , . ea sunt generalia vel specialia. Generalia quaedam1ω- i
605쪽
enitu nobis sunt necessaria de peccatis, de eorum nain tura, caussis, consequentibus. Ad haec ergo primo accedamus, quae praemittenda sunt, antequam dogma de peccato speciatim exquirere queamuz. I Agendum est de natura et indole peecati: Incipiamus a vocabulis. Peccatum apud Theologos omne id nominatur, quod a lege diuina discrepat. Lex a tem dicitur norma actionum humanarum, quam is praeis seripsit, qui supremum habet in ciuitate imperium. Is
actiones ciuium suorum ita potest determinare, quem-
admodum id shlus eluium postulat I et illa determina-
no seu norma actionum, quam sumnaus imperans ciuibus suis praeseribit, ad quam omnes actiones ciuium
determinandae sunt, ut salua reipublicae nascatur, dicitur lex. Deus supremum habet in toto terrarumorhe Imperium; is ergo solus potestatem et ius habet, determinandi actiones eluium suorum, seu leges sere di. Praeseripsi autem Deus partim per reuelationem, partim per rationem regulam quamdam, ad quam eiuqes ipsius actiones suas dirigere debent. Peccatum in mulis rapologorum dicitur omue ld. quod discrepat . norma illa asti omim humanarum , quam lilpremu rex, sanctus Deus, generi humano tulit, sitie haoc lo
gem declarauit per rationem, iure per reuelationes Ille obieruari potissimum deliri, apud Theologos longe aliam notionem peccati, legis, honorum operum valere, quam apud Iurisc sultos, rerumque publica- rum moderatores et in vita communi, Noe qui
606쪽
sest, is facile errores committere potest. , I Quod qui
non animaduerterit, is iacile sibi persuadere poterit., i peceatum civile se peceatum theologicum unum idem. que esse, ex quo errore deinceps alii errores possunt, , nasci. Hic error non tantum committitur a tironibus. , sed vel a viris doctissimis. Apud iurisconsultos et litvita eommuni peecatum dicitur actio, quae cum lege non congruit. Et actio in hac definitione stricte sumi tur pro actione, quae in oculos incurrit. Est ergo peccatum iuridicum actio externa, quae cum norma actionum seu lege non hongruit. sed Theologi voca, hulum peccati longe latiori sensu iumunt. Definiunt nempe peccatum omne id, quod a lege diuina discrepati Ad peccatum ergo theologicum reseruntur non modo externae actiones, sed etiam internae propensiones, inclinationes ad peccandum, malae cogitationes, mDν rus a lege diuina aberrantes. Hanc definitionem, qua id omne peecatum dicitur, quod a lege discre pat ψ viue id actus sit. siue habitus , siue propensio, siue cogitatio, siue motus, vulgo nos probare so lemus ex I I N. II l. 4. Ubi IOANNEs dicit: pecea . tam es inignitas. Haec est illa definitio, qua utimur: Facile exi his apparet, peccatoris notionem apud Theo. logos latiorem Peccator est . qui vel inclina- .nem vel dispositionem, contra legem agendi habet, si Me acti peccat, siue nori. Supremus gradus vitiosita- tis dicitur induratio. Indurare est vocabulum meta-
phoricum. Durae. xes dicuntur, quae facile frangi na- .
607쪽
queunt. Indurare est aliquid durum mere. Hare
vocabula transferuntur ad hominem, qui tantum in pereando sibi habitum acquisiuit, is per gratiae media ordinaria conuerti nequeat. Ueniamus nunc Il) ad eaussas peccatorum, quae ab hominibus committuntur. Deum non esse peccati caussam, testatissimum atque certissimum est. Rem uel enim et sacra scriptura et sana ratio omnem causi alitatem peccati a Deo. Et is, qui legislator est. nullo modo auctor peccati esse potest. Ergo omne
caussae peceati vel quaerendae sunt in ipso homine, vel extra hominem in aliis spiritibus. Caussae ergo peccati duplicis sunt generis; aliae sunt caussae inter. nae, quae in ipso homine latent, aliae externae, quae in rebus extra hominem positis latent. Interna peωeati caussa est corruptio naturae nostrae. MATTH. VII, 18, I7. Haec corruptio versatur in utraque facultate animae nostrae, in intellectu et voluntate v. Intellectus nimirum habet impotentiam, diuinas veritates dis stinete sibi repraesentandi. Voluntas vero habet impotentiam ad repraesentationes intellectus se determinandi, atque id faciendi, quod cum lege congruit. Hara eorruptio seu impotentia naturae nostrae, quae vel intellectu vel in voluntate nostra residet, est causis interna omnium Peccatorum nostrorum. ΜΛΤTIE. . . '' . . , . UI,
608쪽
XXVI, ' r. in te dum ignorantia ilitet lectus, i TIM. R
I3. interdum malitia voluntatis, interdum vis comm isonum animi malique habitus nos ad peccandum stimulant. Quidqitiis' in ipsia natura nos ad peccandum induicit, id ad caussas internas resertur. Caussas externas peccati Theologi dicunt esse duas, mundum et Satanam solent etiam dicere, esse tres Peccati caussas, carnem, mundum et Satanam. Daec est consueta doctrina Τlieo.
logorum , quam non reprehendimus; nos modo hane doctrinam paullo accuratius ordinamus. Quod vulgo noriminantvarnem, Jd' nos dicimus corruptionem seu vitiosi talem naturae nostrae. Haec enim loqnendi ratio clario
est, quam illa ζhrasis 2 caro, quae .eoi stilo Hebraeorum accepta est. Caussae ergo peccati externae ex stilo Theor Iosorum sitiit mundus et Satanas. Satanam homines a peccandam incitare, libri diuini certissime testantur. Ille parentes nostros ad peccandum induxit, et tametsi post laprum libertate sua priuatus sit, nihilo tamen minus Adhuc faestatem habet homines ad peccandum stimulandi. Id quod sit partim externe, partim interne Nimirum malus genius potest nobis interne eas r repraesentaret, quae nos ad peccandum stimulare pqssint. Interdum ille cac daemon per externam tantum repraesentationem , per obiecta sensuum atque ima sinationis . vos ad peccandum incitare potest D.
Hine seriptura saera dicit, Satanam impios captiuos ducere a G1 lI, 26. impellere I IOAN. IlI, 8.
609쪽
Mundi nomine intelligi debent; Q homines, qui lum do sunt; β certae quaedam res, seu partes bu-
ius mundi. Ergo homines ad peccandum nos inducunt, idque fit, non uno modo; fieri id e. gr. potest per exempla praua. Exempla Prgua. enim mouent sensus, et idcireo mala exempla 3d mundum quoque pertinent, qui inter caussas externas vulgo resertur. Ad mundum
etiam pertinent obiecta sensuum. Illa interdum magn*m
vim habent ad nos irritandos. Mundi ergo nomine im
telliguntur partim mala exempla, partim malae persuasi
nes, partim obiecta illa sensuum, quast nos Ad pecca dum stimulant et inducere possunt. 'Restat, ut III) de consequentiis peccati agamus. Consequentia peccati sunt: in culpa ἰ poena Haee duo distingui debent ; neque enim haec duo semper sunt conitincta. Nimirum culpam omnes, qui Peccant, contrahunt : at poena non semper sequitur. Illi, qui culpam contrahunt, saepe poenam effugiunt, idque faciunt illi, qui per fidem cum Iesu Christo coniuncti sunt. Illi tametsi peccant et culpm com
trahunt, tamen poenas effugiunt, Haec ergo duo di- . stingui accurate debent. Incipiamus I a culpa. De
'. et integrum animum intus malitia implere, quod eXIudae exemplo patet, IOAN. XIII, 2, 27. Non' possunt tamen suggestiones Satanae earumque modi satis a nobis explicari, an id fiat immediata acti ne in mentem hominum. an vero per commoti nem spiritilum animalium etc.. Suffcit rem ipsam - Ieuelatam esse.
610쪽
C. III. DE HOMINE LAPSO ete. D
eulpa multi valde subtiliter philosophantur. Diuidunt enim eulpam in Binas species, et de utraque specie
eulpae ingeniose disputant. Sed carere nos pollumus illis subtilitatibus, quae nullam habent utilitatem. Saotis est, si dicimus, culpam seu reatum obligationem esse ad poenam. Is qui peccat, obligatur ad certum quoddam malum sustisendum, quod lex mjnata est peceatoribus. Quicumque ergo peccatum quoddani
admisit, is culpam habet, L e. obligatus et obstrictus est ad malum sustinendum, quod ex culpa nascitur. Poena est malum, quod lex minatur violatorihus suis. Solent dicere Theologi: poena est malum se
sus, quod admittere, aut quod stistinere aliquis debet propter malum culpae. Haec definitio tolerari potesti sed non satis tamen accurata est. Rectius 'dieitur e
poena est malum, quod ex peccato sequitur, seu est malum , quod lax minatur illis, qui illam violant. Hae poenae vero non unius sunt generis, et idcirc6 diuisiones adtatiunt. Omnes poenae peceatorum sunt, Q vel poenae damni vel poenae senos. Is nimirum, qui peerat, Vel priuatur bonis illis, quibus amtea usus est, vel malis quibusdam atque miseriis sub licitur. Αdamus v. c. eiiciebatur ex paradiso; carchat ille omnibus illis commodis, quibus , antea in sta. . tu Innoeentiae fluebatur. Hae sunt poenae damni. Homines damnati carent visione Dei atque honis eo ustibus. Haec est poena sensus, i. e. malum aliquod. 'quod hominos angit. Poenae sensua itaquet sunt mala.