장음표시 사용
171쪽
A rem a Deo missuri eonfiteretur: nihilque amplius laetendum ere at: hoe v. uno facto, in eorum numero, qui Christo adhaerebant, & adhaesuri erant, latiturum esse arbitrabatur. Christius autem ipsum instruit, multoque plura et credenda,& facienda aperit,si conscientiae tuae satisfacere,& de nun ero e rum,qui Christo adhaerere debent,esse hiperet. Quia verbquodam modo de sua scientia praesumebat , nec distere quaerctat, cum doctor cuci, Dominus sc respondet, ut eum suammet ignorant in cognoscere faciat. Prius esti' obscuro loquitur, ut postquam ignorantia propria ei fuerit cognita, aperiatnaysteria veritati a. spontit ergo,& eg respossionis sensas. s Anaei 'e' dico tibi,ὶ id est,reni certam, di conflantem tibi dico, d hac est ;i in honiis secundo nascatur, nonsotin videre regnum Dei: non utis est vita anteam.
nςcesse iam est, iterum gigni, seu nasci, si quis vult Messiae promit a x
re, di de numero ecclesiae ipsius esse, letanclamaternam salut a comequietne ergo securum te arbitreris hoc tuo aduentu noctirmo, R hac tua infeLsone,denuo oportet te naser, si regitum Dei videre pis. Regnum Dei npellat Ecclesiam seqtientium Cluistum ii se era teinpi' scitatu' λ'. uentus Messi hoc nothine appellabant. Leareus uin imo ducabit pa in re
grio Dei, id est; Natus qui stuetur id titu Ilici Q uu vel 'qui eum vis: iri & secuturi sunt,erit. atth. . . *i in dagito mi et oid emo
v nia, prosecto peruenili4 vos regnuha Dei. Matib. ii. Auseretur- vobis id Agnum Dei. Uel bum autemLV idere Dominia ae est, vi aere dicuntur, qui astrςhxist pm cuti Christi alientuinde numero fidelium eius facti sunt. Maiuuetudo sau: ''jὰς toris de prudentia,est consideranda massuetudo, quia non ex prubrat N uetu . non enim dixit, si me a Deo mag- strum, & do rem mulum confiteris,cur noctii, de occulte. ω noni odiuvenis8 cur nihil a me,quo 1 discas,qu is 3 at mitissinius Dominus nihil hom oppositi sed infirmitatem consideransse ad ipsam curandam con stiti P dentia autem, quia sic eum instruit, ut instrio orie egere eum prius mscere saciat, non enim magni fit sanitasab infirmo, suam non cognoscςcen firmitatem, minusque grata ei est naedici operatio: ut ii ur ban op rata
seu nouae natiuitatis necessitatem persuad M, eum igiturantiae conum , ' sc sacilius veritatepi accep et. t ANNOTAT Io 3- amplectatur statum sidet, qua credat pretiante,quem prius iurusum credebat. Me .m d 0x T IN Ce verbi, aluor mysteriamet rito autem hoc dicitur codemo, qui, Igni mometi Saluator insinuat,quavis quae vetera erit,sibi suis re putabat, bim nullum eorum tune Nicodemus percepe Christo adhaerereti Hi setis: iactav rit. Primum est,illum starum lud orum .illa verba Galata. In Chri non que cir- . C esse mutandum in Evangelium: & Syn cunciso aliquid valet, neq; pue ii, gogam in Ecclesiam,vt Iudaeus,qui ante sed noua creatura Alteriamin et ἡdelis erat, & fide iussitiam obtinebat. his verbis insinuatum est, in uotist iam non sit in eo statu securiss Inee titia me stoliciniora collacaodios in stat, tatus, nec ii titiam consevitatur, nisi mise liorum , Dei hoc enim signincat, tetur in alium statiim nem' in Christa nasci opestere et natiuitas quippe fit iorueredat,& eius doctrinet obediat. Hoc imsinuat Dominus per hanc nouam nativi tatem,per quam nouus fiat homo, & veteribuscaeremoniis, sacrificiisq; relictis atq; antiqua fide conuersa, assii e tum
est. At ubi noua est nativita in actia, filiatio est,ialci ergo du dicit oportere, indicat filios esse constituendoseor, qu
regnum Dei videre debent,quod per diuangelisi sinum; est, hactenus eium I vita et i in a .ro Ron .nou
172쪽
timore,sed aecepistis Diritu Mop nix
o n. Tertiam mysterium est,ia amo i iam in hoc nouo natu esse aperiendam: hactenus quippe nemo etia iustus ingressus erat rii num e orum: at in
Evangeli j statu tuiti decedisses purgati
admittit ur iam in regnum, hoe insinuat: dicens, Nisi quis natus sierit denuo, non potest videre res m I ei: sergo nasca. tur idebit. Ecelesia enim euangeliea,rei ginim Dei ideo dieitur,quia ianuam e liaperit: idem enim est regnum DEi,Se re. Enum coelorum. Qiarta est haec omnia futura esse per Christuoportet enim peripsim nasci,filios seri,uidere regiasi, hoc iaci se insinuat Nicodemo existimati se partem habere cum Christo,illa sua c6fessione , respondens s Nisi quis renatus, dic. ac si dicit,ne, sunt tales,qualis extu,
qui partem mecum habere de fit a Sed oportet eos nasci denuo, filios seri Dei, Et hi sitiit, quisbli regnum Dei videbar, haee omnia ad litteram sub his latEt verbis,statum enim Euangelicum significat per Christiam instituendum, vel eri,in' quo Ni emus erat a beate, & inarato. Particula xutem illa NisiJ necessit.
tem denotat, ut aliter regnum Dei haberi non possi,nisi denuo nascedo.In multisq; locis seripturae, hisparticissa hane
CIngula liaee verba explicatione indi- E. Ari, gent illud primum, Amen, volt est heb ,3c apud Histaeos dupliciter sumi .
tur: vino modo,ut sit nomen sibilantiva
C qi vocat,signifiearin fidelitate, & vera . citate, trahitur enim a verbo πη fama I euod iii ita coiugatione significatere cete intimus sauianair fidelitate,&veracitat qua homo colla est δc uerus MLu. indictis,& sactis accipitur,sic sumit Isi. Benedicetur in Deo amen,vbi, Amrir
tura udi , Deo: quasi dicat . in Deo G dei itati ,& veracitatis, ut fidesse, Si v. rax est. Apin 3. Hare diei tamen testis fidelis id est,hie dicit Deu , qui est veraeitas, Si fidelitas. Alierom ordo sumi ut loco adverbi ἐ& id in dupli ei significationealteri ei ho sit aduerimni in
tiendi aete firmandi dicta alterius, qua os dicatur ita sit, ut dictum est, sie De uti Deuti mdieitur Resp6debit omnis populus a me; id est , ita sat, nobis placer, & consentimus huic,quod dictum est, de ibidem. Et
dicet omnis populus amen, Sc Numeros. Mulier adulterii causa ad sacerdotes delata, post impreeationem recitatam cogebatur respondere; Amen,id est,eon
sentio. Aliqui,adverbium in his locis optandi esse,existiman d potius est eo firmandi Si e6sentiendi. Altero modo simitur, ut sit adverbium affirmandi, Sc aia se erand i quae homo ipse i oquitur,quod
Epist. t 3 .ad Marcellam notat Aquilam vertisse Graech fideliter, septuaginta,Mat,fiat: parum est in hoc discriminis. H.e in loco,& frequenter in verbis Domitii, sumitur pro Ad uerbio affirmandi, quasidieari certum est, & verum, quod aleo. EApud Ioanem autem geminata vox hqe inuenitur,s Amen, Amen, quae gemina tio rem assertam uehementer eonfirmari quasi dicat,hoe est certissimum, Scin sal . libile. Mefitb autem geminatio sit,quias e sent pro sinda,& alta Dei mysteria, quae mulca affirmaticine indigent, ut qui audium,ex magna affirmatione loquentis, rem eonfideratione dignam ede intelligant.
ALlterum verbum residerandum est
illud , denub, ai, duo apud Graecos soniscat: Unum, quod Latita dici- -ο. 'mus,desuper,seu si peres,est enim aduerbium; Alteriim, quod Latinhduimus, iterum,seu denub. Chryso.utranquere- Ffert significationem Hom. Σi. sequitur tame posteriorem, quod nos in nostra vo he habemus,denuo, seu iterum. Cyril. autem lib. a. e. o. priorem sequitur ligniscationem, ut sit unasus; nisi quis renatus suerit desuper,seu sit pernE; tamen. n- uenientior est prior expositio; nam si dictum esset, Nisi quis senatus su rit desi- per seu superia non respondisset Nicodemus, quomodo potest homo nas i, cu sit senex'nunquid iterato potest introite ii ventrem matris si autem indisset nasci debere desiper,si dixisset,debet iterato
173쪽
A introire in ventrem matris. Ainumento hoe est, audisset Domino, nili quis de nouo,seu itersi natiis sit:& probabile est, Dominum esse usum Hebrea vocen avs schenitJquasi secundo,nisi quis renatus fuerit secundo, & est significatior vox, quam Latina,& Graeca. qui pluries enim nascitur terrena nasci dici potest: at natinitas hare Christi,quet est per bapti sinu. secunda efl,nee iteratur:ob id rectius dicitiar, nisi quis reis reus fuerit secundo: ει huic magis consonat Nicodemi responso. Illud autem renatus,J magis ad sensim,quim ad verbum translatum est:M Graece simplex est verbum, nisi quis navis, seu potius genitus sierit,nec fuit ne- cenarium uti illa compositione, ut diceretur renatus. nam adverbiuria,Ldu ὁ,Iillam habet seminationem, & in aliqui. bus codicibus inuenitur . nisi quis natus. siserit,& sic August. lib. se peccat, nκεια remiscap.3.elegi
sNisi quis renatus silerit de M per baptismi regenerationE: non potin veri8M persectam habere fidem, suidereJipitur Degnum Dei Iest fidem lepitim,direr sectam habere de Christo, quali Ni .
eodemus nondum denub natus caruit.Secundb loco Cyril. lib. i. Ioaa. O- le Mα beatitudinem exponit, ut sit senses; nisi quis denuo natus fuerit, n6 potest esse ei
uis mestis, eodem modo exponit Augu. lib. i. de peccan mer.&remit c.3 ubi citat haeresim quorundam distinguentium in hoc loco regnum Dei a vira terna, .ius inferius menti με nos faciemus. Tervio loco Cyprapid. 7 a. ad stephanum, habetur in lib. mst. I. exponit Eces fiam Christi, ut si sensu nemo potest inti vire in Ecclesiam Christi, umisq; de numero seri Ecclesiae huius, ori fuerit aenuo iratus per baptismum, qui est ianua Ecclesiae euangeli . haec el'ositio tertia visa est uobi legitima his enim urbis fignificare vobibat Christus sec cui nemo ad ore in
rat,nee de manae ro fidelisun eius et denub nares per baptis m) Eeclesaq; sim synagogae finem imposituram, q- quidem Ecclesiam nomine regni Dei.is dati mulinarue expectabant.
nexio deinces,scum praecedentibus Chimeonsideranda est. Triplisiter enim Ductores coniungunt haec verba prRςς ς Verbi, citutibus. Prim. Curit .lib. i. e. o. Sic dicii reati esse c6neo: Existimabat Nicodemus aiuiustitiam, & pietatem sibi sussicere quae secerat.& consessus fuerat: venit enim noctu,& Christum a Deo missum eonfessi, est: Dominusad hoc respondet,dcres fionis sensus est iste,Non ita ut putas. . Nic*deme, pietatena,ac fidem cenasequeris, nee nudis verbis adipisci iusti iam pote aris: non enim quicunq; mihi ἐicit, domin sed,w uolutatem patris mei ficit regnum colorum possidebitivoluntas aves patris est, vιSPritum sanctum homo sis ascipiat,& inaudito,novo 'modo rege n rarus, colorum ei uis etficiatur, Haec Cyrilluc. Altero modo exponit thesphy.& connectit: Cum Nicodemus h milem de Christo habuerit opinionem, eum quodam modo Christus excusat, dicens, Merito de me itaopinaris,quia nondum es denuo natus. Nemo enim de me rectam.& persectam habebit fidemnis,denuo natus Chrys m. 13. Cyrilli expostion credere videtur.Tertio lo- teo aliqui recentiorum exponunt, ut per .hata verba respondeat Dominuν Nie demi interrogationi, quam Euangelissα ς non expressit,sed in Christi responsione infiniauit, anterrogauit autem Nicodemus; inomodo regnum Dei eonseqni posset, A Dominus respondet per ve iam ea sita. Et si quidE Nicoclemus in usus est interrogatione, eert onnexio verborum aperta est : nam responso i terrogatium recte comi enix, sed quod Euangelissa non dicit, velle fine ulla necessitate ut auctoritate supplere, proba dum nom st,maximὶ csi sentiis legit, arustali supplemento pervenitur. Si enim N icodemus interrogationem hanc secis
174쪽
Dominus ita obstinε re pondisset, nee ut sitam ignorantiam cognoscere traxisset, quae tame Dominus secit, quia ille se doctrina non indigere existimauit. Non ergo expositio,seu connexio hare stare potest, quae non sensiim: ripturae, sed scriptiiram sim accomm issensit. Naevi' lacti etiam expositio non videtur Iegitima n enim exeantulus, sed potius reprehendendus erat Nicodems, nam etiamsi denuo natus nondum euet per Baptismum, potuit, ocdebuit maiora prosteri de Christo.Connexio igitur seu expositio ea n agis gemmana videtur, quam nos in comment rio stimus secuti.
pixit ad eum Nicodemus, quomodo potest homo nasci cum fiesenex Θ min quid potest hi ventrem matris suae a terum introire, & renasci λCOMMENTARI Us.
a inteli gens Nicodemus generationem hanc nouam,imperfectus uti El. que , di animalis, de carnali generatione verbum interpretatur, & fieri . non nosse iudicat. sQuomodo,J inquit; seotest homo nasci: cum sit senexu id est,postquam consenuitSenex dicit,quia dera loquebariir,qui sene, erat, Scut rem magis repimnantem ostenderet e plus enim distat a generatione sis nex, quam pueri maiorem autem repugnantiam & verbis expressioribus e M. ponis; Notest ne homo iterum introire in ventrem matris:& renasci I quasi dicat, non potest iterum introire in ventrem matris, nec ergo potest iterumices rico renasci. Renasci in Graeco idem verbum est, quod superius gigni, seu nasci. Quamuis Nicodenu responsio rudis admodum suerit,dum carnaliter ve bum exponiturabet tamen admistam quandam,scintillam superbiae. No enim discere volens interrogat, quae est ista noua generatio; sed sibi visus intellexisse, ad carnalem generationem sensum accommodat. Non tamen adeo superbia processit,ut verbis usus sit negati uis, dicendo non potest hoc fieri,no potest homo iterum nasci; sed tacitam negationem admirado adhibuit,quod modestiae cuiusdam fuit . Has,& similes reddunt haeretici,ut rectὰ Chrysost. ho d. v. dicit ad mysteria fidei responsones: suo enim captu res fidei metientes,seri non posse existiniant,& dicunt; Quomodo hoc fieri potest/quo---Christus esse potest in sacrameto realiter quomodo Christus una per - α sona diuina in duplici natura estλ quomodo virgo peperit,id permansio animales homines non percipiunt, quae sunt spiritus, &stultitigeis videntur, quaerunt summs sapientis ; quia suo captui, & suo iudicio rem diuinam ni sentes, sententiam sum proserunte totius Ecclesiae magisterium sperneten adeoque multo magis, quam Nicodemus, qui nondum plene instructus su rat, reprehendendi . .
. Respondit Iesus: Amen, amen dico tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua, A spiritu sancto,non potest introia
re in regnum Dei. CIementissimus Dominus Nicodemum non percepisse responsionem videns , eam exponit clarius; 3d cum causa cur verba Christi non intelle at, ea esset, quia hanc nouam generationem futuram arbitratus sit esse earnalem: propre a talem opinionein remouet explicans, tunc gςnerati L 3 nem
175쪽
6 nem non futuram carnalem, qualem Nicodemus conceperat; nempe, ut he. rum homo ex patre, matre carnalibus gigneretur, Se nasceretur, sed spiria tualem, nempe ex aqua. 8, si bitu lantio. Iterum ergo dicitis Amen, amendia eo tibi, nisi quis renatus suetit, &c. J quasi dicat ; c latentiam meam videris minus intellexit se, quia de carnali gene ratione me loqui putasti: accipe igitur eandem responsionem verbis clarioribus. Nisi quis renatus fuerit non ex matre, εἰ patre iterum scd ex aqxia,S spiritu sancto, non potest introire ii regnum Dei. Haec sententia, praecedentis est expositio ioccasione enim denuo nascendi, Nicodemus Christo fide irinon habuerat .. His autem verbi fgnificat baptismum Euangelictim, per quem regem rat*r homo in nouum hominem, tu in statu Filiolum Delvo nitituitur, ut haereditarcin regni Dei percis erepcstit. Habent aut in quandam ad testimonium Ioannis quod Nicodemus forsan non ignorabat ) verba haec relationem: Nam Ioannes diuxerat , Ego vos baptiao in aqua, ille vos baptizabit in Spiritu sancto. Christus ergo se cise eum confirmat, de quo Ioannes illudicii imonium perhibuit. . . Hunc etiam baptismum necessarium csse , ut homo in Dei regnum tutiocatqocet, quod Ioannes non expresserat.
OVantum ad verba attinet, Graechnon est renatus ed ratus, seu genitus, ut in praecedenti sententia verbum autem, introire : exponit clarius, quod
prius diruim est, videre. Confideranduetiam est, in Graeco n6 legis Spiritu sancto sed tantum Spiritu, Nisi quis ren tus sverit ex aqua, & spiritis, J N ita imgunt aliqui & Graeci ,&Latini Docto
res: inter quos sunt Greg. Nisseirat de sancto Baptismare. Euthymi.in praesen ii. Cyprian.Epist. 7 a.& 73.& lib. I. n. Iudaeaeap. 2. &lib. 3. ad urinum capsas. Am mii,3.de Spiritu sancto : cap. I i. qui duplicem asseri lectionem: una, nisi quis renatus seerit per aqua', &spiritum: Alteram, nisi quis renatus suerit de aqua, & Spiritu: in neutra autem
Ierit Spiritum sancti m. Alii vero legunt Spiritu sancto ) tam Graeci, quam L
lini ; inter quos sunt Curii lib. 2.cap.42. Chryso. hom. ciuisustsi a de peccatimer. bc remis c. 3o. Greg. lib. 7. Epist. 3. haec Dociorum antiquorum varietas &maxime Graecorum argumento est cir ea exemplaria varia extiti fer in re t men non est v Ila controuersia. Omnes
enim intelligunt hoc uerbum de Spiritu sancto, At ex alii, locis scripturae,nempE ex Ioannis te simionio, &ex forma Baptismi data a Domino hunc tae Spiri a saucium,certum est.
bi tare: quod Paulus ad Tit. s.cc fit mat dicens, Saluos nos seeit per lauacrum regenerationis de renouationis. At cur baptismus regeneratio dicatur,& maximE , si ei uncisioni c6feratur,quae regeneratio non dicitur,non facile est declarare: Nasi respondeas diei rege rationem,quia homo nouus fit nempe spiritualis,veteri statu peccatorsi repudiato: videbitur iuceircuneisio dici potuisse regeneratio; nain ea homo remissionem peccati cons que batiar,& de peccati seruitute in stat si iustitiae tra, serebatur. Aduerte ii dii ergo
est per Bapti sinum i solum hominem Finnovari, ut statu peecati abiecto nonus fiat in Christo, limiliter relicta veteri. lege,ad nouitate Euangelii mores cερο- natisi enim hoc tantu eile sacramentum solius renonationis diceretur : sed habet quiddam aliud, quod paulo super: us breuiter altis: mus,nempe,ut in statu adortion fili armatius uot,& homines GIios Dei sectat; circunciso fixe non habebat. Omnes enim in statu seruitutis suantumcunq;,iustificatos ponebat, hac de caua baptismus generatio, bc nain uitas quaedam est; ubi enim filiatio εα natinitas,δι veneratio est, & ex hoc ha bet baptismus essectum illum aperiendii um coloni ,& homnes capaces ia
176쪽
A et i introinis regni Dei. Na haerediatas silio non datur,nili ouando est in statu filiorum, tunc enim filius persem dieitur: filiorum autem haereditas; illis lim Iudaeis, quia in statu seruorum erat,iahua regni non aperiebatur;baptitatis ver ut persectis filijs aperta en ; ob id Baptismus se eratio quaedam est, x sacramentum renouationis & simul regenerationisi Paulo dicitiir. Sicut ergo in naturali generatione , generatio via corriiptio est alterius: baptismus pe-aeeratio cum sit, quia per eum homo ut , di nascitur filius Dei: corruptio est, nem-μ mors quedam veteris hominis,respem peccati,ia respectu veteris legis reno. ritur enim peccato,moritur & legi,quia per baptismum seruitus peccati ,& onus te is ablata sunt, & hac ratione per baptismum commorimur di consepelimur - Christo,ita Rom.6 dicit Paulus, icunque bapti Eati sumus in Christo I L, in morte i psius baptizati sumus:eon sepulti enim sumus eum illo per baptismum in mortem: ut quomodo Chri istuς surrexit a mortuis per gloriam Patris, ita & nos in nouitate vitae ambulemus, vides baptismum esse mortem,& esse v iuificationem: nam unius corruptio,alterius est generatio: quam etiam sententiam ad Co- loca .idem mulus confirmauit. a v ro in baptismo fides insunditur,sacravitum illuminationis dieitur,& ratione variorum effectuum, varia nomina sortia mir:tamε ratio propria ipsus est regeneratio quaeda, qua homo ex filio hominis fit filius Dei,exseruitute peccati,& legis TA. T in filiorum libertate constituitu rariummio. ' autem scriptura generationum homini C menti octiaci prima est naturalis, qua' homo nascitur in suo esse naturali, ut sit homo,&filius tantum hominis: plena est mi ira testimonijs hui' generationis. Misera est natiuitas haec & generatio, post peccatum parentum. Nam non nascitur homo filius hominis, quin simul etiam nascatur peccator, & filius pece toris. Psal. so. In iniquitatibus ccceptus sum, & in peccatis concepit me mater mea. Duo soli homines sine peccato naturam acceperunt, quia homines essent, Adam& Eua: sed hi non sunt generati, nec nati: nam Adam de terra, Euade '
sta Adae a Deo facti sint. Memne qui JE, Dhomi nes, sed non vilii hominis, quotquot autem nati sunt po stea, qu i ex maris, & foeminae commistione sunt, pecca tores fuerunt, &ex illis post quam pe earunt nati sunt, B. Vargine excepta. Sed haec considera rio alterius est loei. Secunda generatio haec est quae fit per baptismum,per que deleto peccato natura hominis illa,quae infecta erat peccato,recipit iustitiam,& sanctitatem,ae Dei filiorum adoptronem: habet tamen aliquid miseriae, quia sic generatus adhue huius msidi calamitatibus manet subiectu , adhuc mortalis, et patibilis est, animarum est iste ortus potius, quam corporum, de adhuc animarum n6 omnino persectata quia peccare potest, ct peccat renatus. Tertia est perfecta, & integra, ac scelix; ab omni morte,de miseria Itbera,miet est corporum resurrectio Hane enim die ire agenerationem ma natiuitatε in scriptura certum est. Nam Matth. i scilicitur. In regeneratione cum sederit filius hominix, quem locii multi, & graues mstores de
corporum resurrectione exponunt. Secadam igitur generati E dominus Nico- ' demo demonstrat necessariam et,qui
que introire in regnum Dei, Si tertiam generationem consequi desiderat.
tici. Resert enim Bernari Epist. 7. ου' ad Hugonem extitisse quendam, qui ex o tae resuti hoc loco duas iserebat assertiones. Prior tur. erat, neminem polla saluari, qui Q sit ex aqua, Sc spiritu regeneratus, quantuuis cum contritione, & desiderio baptismi, smorte prquetus, recedat. Altera: preceptu hoc, dc necessitate id teporis incepisse,cu haec verba Dominus pronali Scnuntiauit Nicodemo Sed utraq; assertio est error eontra fidem: nam Baptismus aquae, cum in effectu non potest recipi,si in voto, Sc proposito recipiatur esc6 tritione peceatorum, sudicit ad iustitia, Sesalutem: quod Sc Concilium Triden.determinauit;& declarauit. Nee etiam obligatio baptismi ancepit, nisi post resum ctionem Domini, de promulgatione praeopti, de qua re non est cur in hoc loco L multa
177쪽
multa di armis; esset enim instituti terminos transilire. Satis sit hoe in loco, Dominum inon quod statim,quando dicebantur, sed quod suo aduentu futuruerat, significasse.Tune enim nondum B ptismus Christi erat institutus, sicut tiam quando Ioan dictum est; Nisi maducaueritis earnem filii homini , di biberitis eius sanguinem, non habebitis vis tam in vobis: non tunc obligabat, quia nondum sacramentum sui sanguinis , dccorporis instituerat Alia haeresis praecedente antiquior fugienda est, cuius m minit Auginti,i.de pecca.me, & remis c. 3o .eratquq Pelagianorum; tui vide tes hoc in loco necessitatem bapti sint etiam paruulis impolitam s. nemo enim exceptus est, siue adultus, siue paruulus,
2 & sine exceptione dicitur. I Nisi quis renatus fuerit ex aquae, α piritu sancto da Vnde Catholica Doctores hoc loco paruulos baptizandos confirmabant sicut& nos contra haereticos nolles temporis zo M G. confirmamus) videntes,inquam, hoc Pe si cogerentur a rnu. tri Dei imare paruulos habere peccatum, ut ve-liud esse , rh habent aptismus necessat nis est eis
iis a Una, ad vitani aeternam, dixerunt, aliud eae vitam aeternam,aliud regnum Dei;d ebantq; baptismum non esse ad aeternam vitam paruulis neeessarium,quia sne zanismo saluantur, di vitam coasequuntur aeternam, tamen non introeunt in re
- gnum coelorum. Sed hi mistrEdecipie- bantur : idem enim est utrunque, dc qui
expellitur a regno Dei, etiam a vita e cluditur aeterm; paod Matthliis . aper se
eonfirmat,iustis enim dicitur, percipite
regnum, malis autem, ite in ignem aete , xarum: excludi ergo iregno mors est aetera aulatim due declarat ad impensi Ibunt hi in lupplicium arternum, ausit autem tamaternam. Euasi rgo conficta
εχ filsa est, ista haereticorum diis inctis,
re . In i uita a terna. Hac autem sentemtia et liquot haereses comi incuntur: primo . uorundam, qui dicti sunt Seleuci xi, dc Hermiani,quorum mem liui Ausu. lib. de haerescis9. ubi a serit non in aqua eos Myttracte, in quo autem baptizares August. noa explicuit: Philaster tamenem in igne bis iaeasse dicit. Decepti
sint si illis Matutia. Baptizabit vos in Spiritu , & igni qui ignis rescieno, est v
ad Spiritum sanctum , qui in ei is specie tapE super baptaratos descendit; vel ad nem probationis; ut Doctores Catholici exponunt,quae res tuo in locotractabitur.riscunddaliorum, qui dicti sunt fia . pellantes,qui in proprio sanguine flagelss extracto, bapti Eari oportere affirmarunt, utrique hoc loco consutantur: Ex aqua enim & Spiritu nasci ovorte non
ex igne, n6 ex sanguine stagellis educto. De martyrio autem pro Christo sus pis, alia rati st longε diuersi: hoc iam sapplet, tenet locum baptis ini
quae, v d Ecclesia uniuersa semper tenuit, id declarauit,de qua re alibi est disserenaeum. nui ncuntur etiam hoc loco Anxba pii ii ae, no stri rem pol is h aeretici, qui 'a
paruulis inutilem censent esse baptisma, eosque in eo flatii salutis remedio carere asserunt: pinpterea illos cum ad annosa discretionis peruenerint, iterim baptitant: nam sine fide putant baptismum nε prodesse. Selissi hac domini sententia coarguuntur. Nam vel exeludunt ab hae Domini senteti aparuulox, vel includui, excludere non possiant, quia generaliter
dictum est, I msi quis renatus suerito aqua, & Spiritu sancto:J generalis er
sermo est omnes comprehendenus igμtur cymprehendunttis, S baptismus eis est conserendus,ut i tempore A postolorum obseruauit Ecclesia, di ipsi Anab ptistae baptiZant : proseci 5 renaseuntur,
S in regnum coelorum admittuntur, b ipti sinus enim regeneratio est:omnis an tem regeneratus intrat in regnum clim vrsi,sicut non renatus excluditur. Istetia.
haeresis impia remedi silutis negam
hominum flaciat, in cyto innumerabiles
moriuntur, si eniim in lege veteri, S ta statu naturae, ubi multo minus gratia a buudabat, nside Lit his clutis remediae multo minus in Euati gelio, ubi gratiivberion Sc abundatior est,deesse debui n. Illi autem errandi non intelligentes locu scripturae: Qui crediderit,& bapti ratus fuerit, saluus erit. Mar vl.dictum enemo adultis,quibus praedica dum erat,denis enim ibi Euanges istam loqui probat
verba praecedentia, Praedicate Euangelium omni creaturae, paruulis autem non
praediox ut uitali sentia senerali sim.
178쪽
A nut , Ibis quis renatus fuerit ex aqua Re. Jex quibus rem insertur gener iis affirmatiua , qui renatus sierit ex aqua,&Diritu sancto introibit in re-rnum Dei .
ANNOTATIO ir. Qui litori: T A LSO etiam nostri temporis haevi, E, EL Uri icthum: locum interpretantur: hie Chri baptisino intelligi
si de baptistdebere, sed de renouatione, quae fit permo. quae in Diritum sanctum aquam aute & Spi in anno, ritum, unum & idem significare astan an atriam vero poni vi exprimatur effectus Spiritus,qui est purgatio,& vereratio interior o Hanc tam violentam, α extortam expositionem ideo excogi-
- rarunt; ne aIterius conuincerentur eo
risi Arunt enim in baptismo aquam
non esse necessariam is sed contra nane
l hirtam Ecclesia uniuersi is ab Apostolorum temporibus pugnat: quae senset in aqua ba litat; knant omnium D
ctorum consensus; cone ilia generalia; fgurae baptismi, quae in aqua elamentari praece erunt; prophetiae multae, qui . bus haec promissa, de praedicta est aqua; pugnat apstim nomen: nam baptizare Ianare est,uerba etiam seraptarae eo in vcunt. Ephess. Lavacro aquae in verbo vitae lauans inquit, Ecclesiam,& Acta. Philippi factum demonstrat,dum Eunuchum aqua baptitavit. Verbadenique nostra non admittunt tam viosenta aetemerariam expositionem, clima peradictum si Natus ex aqua,& spiritu. Et ceria mirum est,edm istimet haeretici baptisinum a ratione sacramenti non excludant, quomodo negare possint , aquam necessariam, cum sacramentum sensibile quoddam signum sit, ex re alia qua dc verbo consistem, nee mirum est, si aqua tantam vim habeat, nam uti strumentum est Spisitus iancti, in an ma istam virtutem exercet, quodeni nanirae propria virtute non potest, eis 'eit omnipotens virtus, quae per illam operatur, vi antiqui patres docuerunt: nam & virpa Moysis mirabilia operata est, non utique propria, sed divina mota virtute. Innumera sunt, quae de baptis mo tractanda essent,sed non est institv-ti nostri; qui sensim Ioannis liter tem praeeipQ exponere studentis, ea nunc tradere,maximε quia alio in loco abu danter discussimus, Et ad alia loca striapturae magis pertinent.
Quod natum est ex carne caro est, x quod natiun est ex spiritu, spiritus est. C o M M E N T A R I v so
cepit: nam carnalem generationem existimans', iterum hominem nasciturum putabat,ut bis nascatur homo. At Christuserrorem illim cognoscens, exposuit hanc secundam generationem non carnalem , se ex aqtra de spiritu seri debere: unde consequitur, ut per hanc non iterum nascat rhomo, sed
Spiritus, idest, non herum hunianim esse accipiat, sed 'irituale quoddam. Tale enim est natam, mule est principium generationis essectivum , quod ex homine nascitur: honaci est: quod ex spiritu nascitur spiritus est: hoc est,. quod in his vestis Dominus dicit: s Quod ex carne nascitur, caro est, quos ex Spiritu, spiritus est; Jac si dicat; Tu existimas ine dicere . secundo homi-inem debere nasci hominem, ut b Leat homo, at cum generatio haec secunda --ἡ-..nὸnsit carnalis,sed ex Spiritu non nascetur homo uerum; sed Spiritus, seu -bumanum esse,sed spirituale accipiet, iuxta principium generationis sitae. --ima. 'carirem hoclo appellat aut ipsur c dum incitaturale huma -
179쪽
Ainum, quod naturali generatione accipitiar, sicut superius verbum caro sactivo dicitur. Vtitur autem hoc vocabulo,ut distinguat a generatione carnali, hae Perquam nascitur Spiritu , seu secundum esse spirituale e & discernat esseeorporeum,ab esse spirituali,quod est per gratiam. Multum ergo a vero sensu loci liuius aberrant, qui carnem hoc loco exponunt de carne peccati,cena nihil de peccato agatur: le quamuis nullum esset peccatun verum esset: quod natum est ex carne, caro est. Propositum Christi soldm est, ostendere terminum carnalis, re corporalis generationis esse similem principio, & quia pri cipium generationis secundae sit Spiritus, quod producitur 3c nascitur Spi tus est: ob id non ponitur sanctiis sed spiritus , quia idest, quod opponitur carni: non quod e G humanum per naturalem generationem productum do struatur,manet enim natura hominis, sed superadditur aliud esse, aliaque viata spiritualis, de gratiae a Spiritu lautio producta .ivi enim homo vivit vita vegetativa, sensitiva, de rationali , nec una vita perit, eo quia alia vita simul fit, sed potius perficitur: ita natura humana supra vitam rationalem, Se superesse humanum per Spiritum sanctum, accipit aliam vitam diuinam, superia turalem, incorpoream: nec tanten perit vita naturalis, sed perficitur. Hic est 3 germanus sensus,& haec cum superioribus connexio . .
EX hae vera,& legitima declarati
ne soluitur saeuε dubitatio, quami de Spi- hoc tempore alictui proponui, nec satisu n x conuenienter respondere videntur. dubitatio autem est de Christo, qui natus elim sit de spiritii,videtur non caro, sed spiritus dicendus. Respondent in his verbis carnem significare carnem peccati, qua ratione Christus caro non dicitur; verba ergo haec non sunt de Chri . sto: sed de peccatoribus. quae responsi Auctoris Q 4- berret, ex commentario patet. Responsio vera est, Chri-C stum natum dici de Spiritu dupliciter; Prior modus proprius est ipsi, nempe quia Spiritus locum viri sippleuit; camenim viri virtus in eius conceptione ex virgine n6 interfuerit, necessarium fuit Deum ipsim, sia virtute & potentia supνlere,& quod viri' viri operatura era meliori,& persectiori modo edicere, &ita factum est: quatenus ergo Spiritus sanctiis hane virtutem viri supplebat, usus est materia ; nam ex sanguinibus
Beatissimae vimini, corpus Christi sormauit,& organirauit: hae ratione Christis earo natus est: quia quamuis spiritas fuerit principisi, sic tamen erat principium, ut locum teneret humanae vi
vatis in materia operantia. rorarior modus est,quia ipsam humanita es Christi diuinitati copulauit, & etiam repleuit gratia omni spirituali, non quidem
supplendo locum viri, sed uti Deus i se agens secundum stram proprietatem:& ne verE Christus natus est spiritus, tione huius esse,& vitae gratiae spiritu lis; quia natus est de spiritur non supplente locum viri, sed secundum nam rationem agente. Fuit ergo generatio Christi carnis, & spiritus, de utriusque principium spiritus, sed illius locum tenens viri, huius secundum sitam rationε agens,& sic Christus simul natus est e ro, & sseritus, quod diuinitus Lucas si- nificauit. s spiritus sanctus superueniet in te, & virtus altissimi obumbrabit inbi ;J quae verba duplicem concursum, duplicemque operationem Dei indicit.
Adverte duo, quae sequuntur, quod nascetur ex te sanctum: nascetur. quidem secundum carnem,quia caro erit,sed sanctum simul , quia Spiritus sanctus vir que modo operabitur in hac ineffabilire ratione. Hic est sensis,& lcgitisma sis lutio, se explicatio propositae dubitationis. Cyrillus lib. 2. cap. 43. verba superiora aliter exponit; percari Eenim corpus,per spiritum animam intelligit; ut ni sciis i secundum earnem,de carne nascitur, secundum animam, de
180쪽
a spiritem sanctimi res matur, secsdsim homo nascanir spiritus sanctus, sed est Demn,tamen violentus est sentio,& alie similitudo qualis qualis, nempe ut fit nos prcmosito Christi. Vest enim tem spiritus, secu dum esse inuisibile,&Ωε rninum assimilari principio, ut sicut,qa eius per ea dona, quae Spiritus sancti chomine nascitur, homo est, ita quod sunt, uod Baslius homilia de baptisino . nascitur ex spiritu, spiritus sit: iaest,esse hune locum declarans annotauit,dicες,& vitam quandam ipiritualem habeat: Quemadmodum qiuod secundum earnε non ergo simit spiritum ut is si, qui di- natus est ex aliquo tale est, quale id, excatur nasci a parte subiecti, sed in quem quo natum, est, ita & nos necessario ex nasci citra parte prodicari, At termini, Sol ritu nati spiritus incimur: trirum quia euadit homo spiritualis ex hae ge- dico non secundum immensam illam, neratione, quod in commentario expli & humano seasiti incomprehensibilemm qum euimus. Et quamuis esse gratiae spiria Spiritus sancti gloriam, sed secundum
Tris .f.; di te, Π 'fm Iecsptatur, tamen totus eam quae in dis itane charismatrum Dei homo spiritualis dieitur, nec intelligas per Christum unicuique ad utilitatem -r. istam similitudinem omnimodam quasi facta est haec Basilius.
COMMENTARI vs. VERBA haec quamuis Cyrillus,&Chrysostomus ad sequentia reserant
tamen superioribus rectiusconnectuntur. Concludi terso ex superi verbis, non esse in superiori sua sententia, quod admiratione tali, quale ikodemus prae se tulit, dignum sit: quasi dicat; non ego dixi tibi rem, quae 'ςri non possit, non enim pronunci aut vos carnali generatione denuo, sed pirituali nasci debere ; non ut iterum nascatur homo , 5 ex sene fiat puer, Dd ut nascatur,quod non erat, & accipiat, quod non habebat, nempe esse diuinum, & spirituale secundum quod sit Dei filius. Admiratio Nicodemi ex incredulitate erat ; propterea Dominus corrigens dicit, L Non mireris, J si gnitudinem rei admiratus esset,non esset correctus. Nam ad- christus. miratio bona esset,&nos fideles recte altitudine mysterii huius admiramur. Admirati sunt Iudaei Ioan. s. dicentes, Quomodo Dicit hic carnem suam
C dare ad manducandum λ sed male ; quia cum infidelitate. Admirati sunt etia F illi homi nes dicentes. Matth. s. Qualiscst hic, quia mare, di venti obediuntei sid rcei quia cum fide,r ex fide
DIXERATrnatum ex carne esse earnem, natum verd de Spiritu esse sium tum. Similitudo prior carnis ad carne explicatione non indigebat, propterea praeterm: si ac st a Dominoi posse tot veris spinius ad spiritum
quia no ita parebat,cam Dominus exponit,ne sortἡ Nicodemus Spiritui sa N 'us M cto sinitem per omnia futurum eum, qui de Spiritu natus dicitur, arbitrar tur, sicut caro cariti similiscit. Docet ergo Chri ilus vatum de spiritu Spirian.i itualite tum cssic imilcmque Spiritui, de quo natus est,non quidem per omnia. Fieri