장음표시 사용
231쪽
etra I O ANNIs Dicit ei Iesus, da mihi bibere.
SItiebat Dominus,corporalis enim nostras induit pasisones,&qui fine carne poterat nos salvos facere, voluit tamen propter nos fieri homo, quiaque ne stiret,impedire, & sitientem se, sine altei ius ministerio potuit sitia re, propter mulieris talutcm eius auxilio dignatus est indigere. t Dadinquit,smihi b bere .l vox est dc precantis, &qui imperare potuit Angelis, vilem adulteram, & infidelem mulierem rogat adeo enim nominum diligit sali rem,ut quod nostra summopere interc',quodque omnibus modis iuberem est,etiam precibus flagitet.
Discipuli enim eius abierant in ciuitatem n cibos emerent. ς di scipuli adsuis ent, non per se,sed per eos aquam petisset; at hi in ciuia
atem, quae prope erat, i cibos ad manducandum emerent, abierant ea de causa ipsemet aquam a muliere petit. Verba haec causam exprinarunt,cur mu- Elieri dixit da mihi bibere, I Discipuli enim abierant.J quasi diceret: causa cur . loqueretur cum muliere erat,quia discipuli praesentes non aderant. Humana caua est,quae exterius apparebat: tamen diuina, & altior latcbat ratio: nam di Dominus ipsos volui t abfuisse discipulos,ut colloqui j occasionemaccipe ret, Sc per id mulierem traheret ad fidem. Ieiunus autem cum estat,nec ullos cibos sumpsisset, libere peti jt non re vera ut biberct, qui nec permultum thporis poli ea bibit,nec oblatos a discipulis cibos accepit : sed ut sermoneta a suo, mulieris mentem inciperet illuminare. Attende discipulos abi e ad
Dicit ergo ei miser illa Samaritana TLla particula, s Ergo,2 illationem quandam denotat, O insinuat aliquid ΤΑ prater simplicem responsionem. Nam saepe dicitur, Dixit ei mulier dicit ei Iesus,l Se non apponitur talis particula: quod argumento est,eam hoc loco aliquid innuere, de ita est. Duo enim indicat, alterum relationcm ad sapori ora verba, quia mulier nihil Christo dixisset, nisi ille ab ea bibere petisset; quasi dicat ; causa qued mulier ei se locum, ea est, quia Christus bit re petiit adterum relationem ad sequentia: verta enim,quae sequimar, quamdam insimulationem continent, cuius causa est Chri si petitio: visi sensis: petiit Christus bibere, di propterea mulier eum reprehendere , re insimula re est causa : Ncc di itur tantum: s Dicit illa mulier: I sed, s Illa mulier S maritana, J quia nisi Samaritana esset, non reprehendisset: ac si clarius d cium esset; mulieri illa,qvs Samaritana erar, di quia Christus ab ea, b rentiit, verba sequentia, quae in s mutationis sum, protulit. Hic est legitumus sensus, perpende autem humilitatem, & patientiani Christion unius i p. Munae pauperculae ulme qua uda .
232쪽
ara Quomodo tua υ daeus cum sis, bibere a me poscis, quae sum mulier Samaritana p
Derant , O contemnaant Iudaei Samaritanos ut idolatras , qui cura .ero Deo idola adorarent ,ec nereiumque eorum abhorrebant: mu-her ergo hoc exprobrat et , contemptumque commune ni suae gentis in Chri- sum retorquet, dicens: vos Iudaei connaercium nobiscura rougitis omne,
quomodo tu, Iudaeus cum sis,modo petis bibere a me .quae sum Samaritana: intelligebat mulier non esse commercium,si parum aqus sitienti porrigeret, sed hae occasione bi jest ei Iudaeorum aduersum gentem suam communem ruiersones iu&hic est sensus legitimus.
existimat, quan mulier eum correxi quia arbitrabatur non licuisse Christo,quem Iud um existimaba commercium ullum cum Samaritam habere: ae 2 propterea corripientissent verba; auomodo tu , cum iis Iudaeus , a me quae sumsa maritan bibere iis, iacisque quod
tibi non licto Crris. lib. c.3 iruerba putat esse dubitantis, quaerenti'; causam; Cur eum sit Iuda runcum Samaritana couers-r3 tamen consormior mihi videtur data expositio: quamuis enim dictio illa, squomodo,J in scriptura utraq; sensu At alios etia admittat in pr senti tamen potuis vox est exprobratis,uti diximus, & adhue inferius magis explicab tur . Mulier autem haec Christi. Iude inouit: tu ex loquela,tii ex habitu, ut dicit Chrys .3o.ncut Petrus di loquela Galilaeus agnitiis est Matth. 26. quamuis enim hebrata omnes loquerentur, tamε sermonis prolatio, nationes etia eodem idiomate utentes distinguit: Ex habitu, aut dicit etia Cyril. lib. a.c. .nam Num. I s. praecepit Deus Iudaeis , ut in palliorum angulis fimbrias facerent,de hyacinthinas vittas apponerent, quas cum viderent mandatorum Domini recordarεtur: adde etia, ut ab alijs distinguerentur nationibus. ut enim anima fide, corpus eircumcisione sic etiam exteriori habitaeos signauit, ut si s. hae ergo ratione mulier nouit Christum Iudaeum esse.
Non enim coutuntur Iudaei rimaritanis. COMMENTARI vs. Non sunt verba Euangelistae, ut aliqui volunt: sed mulieris cansam suae
cxprobrationis exponentis, quasi diceret quomodo tu Iudaeus petis 1 Samaritana nam vos Iudaei refugitis commercium nostrum, non dignamini V nobiscum tractare, & proptcrea dicit, s Iudaei non coutuntur Samaritanis a Fquasi dicat: vos estis qui nos refugitis,nos contemnitis: non autem dixit, non coutuntur Samaritani Iudaeis, causam auersionis animi in Iudaeos rei j ciens. Couti autem non est vox Latina usitata,idem tamen significa quod comnaanicare,seu ha re commercium.
iis mo- Hrysostomushom. 3 o. hoe propte- , , ,es rea dictum putat, I Non coutunturba inieri. Iudii Samaritanis it peccatum in Chri M. ita reiiceret: quasi ipuus sit culpa, quod uteretur eum Samaritana. sed expotatio data rectior est cuius argumetum id est, quod discipuli abierant in ciuitatE ,
ut emerent cibos, nec illi vendere, nec isti emere renuerunt, non enim hoc commercium censebatur Fod neque mulier igno .
233쪽
A ignorabat, sed voluit Christo Iuda ora
arrogantiam, qua Samar itanos contemnere videbantur, exprobrare, quamuis Iudaei Eelo religionis id sacerente Nec exprobratione contenta, etiam aquam petitam negati Chrys. m. 3o. dubium Proponit,qua ratione petierit c hristus bibere ab ea, cum lex non permitteret :Resert solutionem quandam, nempe pe- tui se, quia negator in sciebat. hanc rei j-ci ideo,inauit, minus petere oportebat, qui enim alios ii ducit ad praeuaricandum, ipse maxis peccat. Respondet a tem CDrylostomus, quod ia m tune huiusmodi praeuaricari obseruationes nu- hil reserebat. Sed ista lutio non videtur istisfacere: Nam lex adhuc non ces
seuerar, fi ergo lege id erat plohibitum
reseretrat profecto non praeuaricari ea. Cyril. lib. i. c. so exactius exponi sinem-
. pe legem ibium prohibuis e tactum im-- mundi uamen Iudaeos sit perstitiosos multum extendisse,& dilatasse has prohibitiones , & multa miscuisse sit perstitio,ε
vile autem erat hoc: non e No erat comtra legem & ita reuera est: N enita comara luem esset aquam bibere datam a Samaritana, multo magis esset contra legε cibos abit lis emere . Commercia,& sce dera prohibuerat Deus cum infidelibus tamen non erat commercium,si emerent citat m, aut acciperent potum dum iter per eorum fines facere contingebat. Na. multi inter infideles tune negotiorum
cansa commorabantur: tamen non erat
contra regem,si aliquidemerenti aut a statEii .. Verum quantum ad locum prε lentem. 2ctar,nee de hac extensione, quam I i superstitiose secerant, sermo est: sed quia ex odio singulari contra Samaritx nos abstinebant etiam a multis, inqui-bus,ab alijs insidelibus,non se separabit. summopere enim Samaritanos, d contemnebant, si detestabantur sit per alios inues infidele propter causas, quas statim adiungemis Christus aurem,& discipuli, qui hoc odio eos non prosequebanaur, quando maximὸ sine aliorum scandalo neri poterat, haec non curabant, utpote non ex lese , sed ex particulari, et Proprio proiecia odio, de id Domi
hunc contemptum, & horroremma in Samaritanos haec respondit. ANNOTAT i O r. C Aamaritanoriim origo. ex lib-. g. samaritimoca. i7. deducitur. Regio haec ante captiuitatem per Regem Assyriae factam, a tribubus decem habitabatur. Ieroboaenim primus Rex decem tribuum in s maria sedem collocauit translatis autem decem tribubus, ne regio illa inculta periret, misit Rex Assyriae gentiles, qui eam colerent, & ut dicit Epiphan. haer. s. in fine, dicebantur c hutei, di sie v eat eis Iosephus. Cum autem istiget tiles Deos patrios adorarent, vera Dei spreto cultu immisit Deus leones in eam , regionem, a quibus lacerabantur ilico lae: eamque ob causam salmanasar Iu- 'daeorum sacerdotes misit, qui eos ritum legis vocii caedocerent tanquam id in a cset contra lacerantes bestias remedium, eaque ratione plaga cestauit,hinc factum est Samaritanos illos cultum Iudaeorum admisisse, tamen simul sitorum Deorum e superstitionem retinuisse, ut partim Glites, partim Iudaei fuerint . seducti sint postea variis erroribus a quodam, qui a Iudaeis ad ipse, transfugit v t l, iat Epiphan haeret s. di Hieron'. Dia togaeontra Luciferianos. Hoc etiam δε- cepit postea Simon magus Act. s. Ista , simul idola, & Deum Israeleolebant,
praeterea receperunt tantum quinque libros Moysiso t dicit origenes tom. Ioannem,circumessione utebantur,1 eia fiam expectabant, quae Moyses docuit: cum his tamen, ct ritus pentium exeracebant: propterea Samaritani sicuti in- τter nos haereriei reputabantur I xiis . Et adem ut Iudaei in aliquem eonvicium iactare volentes, Samaritanum προι' blare sesiti essent, ut notat HieronymEpisto. ad Algas. quae s. Rex script , ra patet: nam convisii causi Christum
vocarunt Sa ritanum, eratquesti mum inter eos odium. Eoetiam factum est, ut quando Iudaeis permissiam fuit re aedificare templum, noluerint Samara nos tanquam Ethnicos admitrere inc Rraium vivirilis autem ex utraque par
234쪽
A et rct mersabantur Samaritanos,eosque auspiciebant, ut transgressores legis, &idololatras. ob qua Fuerunt autem multet causae,cur Iudqie tuo tanto Simaritanos odio prose literen-
Miluta erant ab Asymatitan . quibus durissima seruitute oppressi fuerant. secuda quia Samaritani possidebant regionem ad Iudaeorum hi reditatem pertinentem.Tertia, quia Samaritani Deos alienos colebant,dcce remonijs Mosayeis gentium ritus miscebant.
arra, quia istis quinque libris Moy-ss receptis, caeteros Ireiiciebant. Quinta, quia poli quam Iudaei rex discare coeperunt templum , Samaritani non
admissi ab eis ad aedificium, omni vi conati sunt illud opus impedire, ut habetur lib. i. Esdr. cap 4. Sexta, quia Cacrificabant extra templum in m6te Gari sim, ubi etiam aedilicauerat templum, B &sacerdotes instituerant,& sacrificia, ut refert Iosephus lib D. Antiq. capy S 3. unde extitit inter eos de templi
Iraestantia disceptatio, adeo ut delata tuerit ad regem Aegypti, qui ad rudicauit sententiam Iudaeis, ut refert Iosephus lib. I 3. Antiquit. cap. q. quq con tentio etiam tempore Chri iii per seu rabat. septima, quia erant scandalum quoddam Iudaeis : m. quicumque obviolationem legis Mosticae, aut propter alia flagitia non poterant tuto in Iud a vivere, transfugiebant ad Samaritanos:& hae fiducia audacius legem violasat, ut refert Iolaphus libr. ii. Antiquitatum, cap. vltimo, cum viderent Alexan- Ddrum Magnum beneficentia uti erga Iudaeos, se est e Iudaeos dixerunt: at e contrario, quando Antiochus, Epiphanes Iudaeos insectabatur atque eorum legem, & religionem delere conabatur, se Iudaeos negarunt, ut idem Iosephus libr. ix. Antiquit. perhibet. His de causis Iudaei siimmo odio Samaritanos prosequebantur, & tamen ut diuina virtus,& misericordia splendeat, Chri lius adueniens magis illis quam Iudaeis acceptus fuit. Biduo enim magnam eorum multitudinem couertit, miraculo uniussa minae Samaritanae,& solo verbo:praeterea cum decem lepros, mundasset, unus gratus inuentus est, & hic erat Samaritanus. Rursus in illa parabola incidentis in latrones, Samaritanus erasi a qui misericordiam secit cum illo. Primo anno post passionem Domini Philippo praedicante, conuersa eii Sam ria , S recepit verbum Dei, tantique sunt aestimati, ut Petrus, & Ioannes ad
eos eonfirmandos venerint. Act. 8. ut
qui lono erant, prius accesserint ad
Christum, quam, qui prope: & qui peiores erant, meliores multo iacti sint: ut gratia, & Dei virtus cognoscatur. Hinc patet verborum sensus, Non co
tuntur Iudaei Samaritanis, J propter
causas enim pr dictas non erat commercium inter eos , sed ista tamina pius aequo rigida , etiam aquq modi- dcum sitienti porrigere , commercium
CRespondit Iesus. 3c dixit ei, Si scires donum Dei, & quis est, qui dicit tibi,da mihi bibere : tu forsitan petiisses ab eo, dedisset tibi aquam 'iuam.
COMMENTARIV s. R Esponsionis sensus hic est . t Si scires donum Dei: J nempe filium pro
pritim datum a Deo, ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam: est cum articulo: donum illud insigne, & magnifi-' iis . eum. Et rursus si simul scires, qui sum ego, qui peto a te aquam ad bibedum, illinae emi inpe me esse Dei filium, qui veni, ut omnis, qui credit in me, non pereat pniis necesnd habeat Vitam aeternam, pio secto tu potius a me peteres, te cgo non negarem, si tu negasti mihi, sed darum tibi aquam persectiorem, nemPE aquam
235쪽
A vivam. Haec verba deductionem quandani, de eonsecutionem habent: ni- 'mirum, si duo intelligeres, tu peteres ab eo: de rursus,si peteres ab eo,iule daret tibi aquam vivam, sunt igitur duae consecutiones, & utraque est eYplicanda. Prior continet duo: si scires donum Dei ,& simul quis ere, qui diacit tibi, ex his duobus sequitur, tu peteres ab eo, sic autem declaratur.si mi her nouisset donum Dei, suum filium dantis, ut omnis, qui credit in eum,
non pereat, sed habeat vitam: Christum autem non noui uet, quis esset, non peti jsset ab eo quicquam. Nam etiamsi illud nouisset, tamen Christum non cognoscens, sed arbitrans Iudaeum esse, non erat cur aquam vitiam ab eo p ei jiset, e contrario autem si nouisset Christum esse filium Dei, tamen non nouisset datum a Deo, ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat viatam aeternam, non esset adhuc ausa petere aquam vivam, sicut nec in die iudicii mali Christum videntes,& quis esset cognoscentes,perunt: at si utrun ta que cognouisset; Christum scilicet filium Dei esse, &rursus venisse, ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed vitam habeat aeternam, non ut iudiacem , sed ut saluatorem, tun petitiset profectis salutem. Vt si quis infirmus cognosceret aliquem ene medicinae peritum, simul etiam exercere ossicium medici: prosecto peteret sanari ab eo. Attende praeterea, si donum Dei hoc cognosceret datum, non ut Iud sus solum, sed ut omnis homo etiam infidelis
Gentilis,& Samaritanus, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam a ternam: sciret etiam omnem hominem periculo,& damnationi aeternae mortis subiectum, & propterea donum hoc esse a Deo datum, rectὸ sequitur quod peteret sibi salutem a Christo,qui est is, qui datus est, de venit, ut o nis salvetur per ipsum. si sim Hinc sequitur declaratio posterioris consecutionis: si petiisset, illi daretivenit, ut iudicet mundum, sed ut saluet, non vi mortificet, sed veri: FE ME . Viuificet, Aqua uiua Spiritum sanctum significat, qui per Christum dandus
di acciperet erat credentibus in eum, quod inserius Ioan . . exponitur, Qui credit,i
Hui quit, in me, flumina aquae vivae de ventre eius fiuent. hoc autem dixit de spuritu, quem accepturi erant credentes in eum. Breuiter ergo sensus est, Si sita Fc de perciperes, me esse Dei filium, qui veni, ut omnes sesuem, qui in morti sunt damnatione, tu peteres a me salutem, & daretur tibi. Ilia particula: ssorsitan,J Graece est, .n & est a s attua: Latine utique, & habetur in troque loco utique peti jsses, Sc utique daret: at interpres in uno loco vertit, di per modum dubitantis, i forsitan:J ut liberum arbitrium hominis si nificaret, quod ita petit, ut possit non petere: & ad exprimendam promptit dinem ex parte Dei dantis , remouit dubitationem. Sed haec ad textum
Connexio autem huius sententiae cum praecedentibus est consideranda. samaritana prstexens Iudsorum in Samaritanos detestationem, de anersonem, aquam Christo negauit, cui Christus apposite respondet, si intelligeres iam non esse illam separationem Iudaeorum,& Samaritanorum, & Gentilium, sed num communem redemptorem,de saluatorem, in quo nec est distinctio I
daei, de sa ritani, & Gentilis, sed omnes in una fide, & religione iam sunt
consociati: non praetexeres prosectb causim hanc,qubd Iudaei non communicant Samaritam,tinmo tu ipsa a me,quem Iud eum appellatii, ge vere secundum carnem sum, peteres,nec communicare relugeres. Ego autem quia ualuator omnium sum, de neminem excludo siue Iudsum, siue Samaritanum, dare
tibi aquam vivam,quam peteres,si me cognos retinec inerem sicut tu,qηπ
236쪽
negasti propter hanc Iud rum,&samaritanoruna distinctionem. Hre non Ddum percipiebat Samaritana perte te, tamen verborum magnitudine aliciebatur ad fidem, & ad maiora de Christo concipienda , quam prius conceps
rat, quem Iudaeum, ut unum ex caeteris, reputaucrat. Loquitur autem de se
in tertia persona, quia linguae Hebraeae phrasis est, Se habet etiam admixtam modestiam, Se grauitatem talis locutio. hic sensus literatis legitimus est.
mentario explicatam legitimam' esse existimem, tamen alias Doctorum illustrium expositiones narrare non praetermittam, si sorte lectori ali 3ua earum magis placeat. Aug.tract. Is . oan. hoc donum, Spiritum Sanctum interpretatur, ut sit sensus:si scires Deum tam magnum donum hominibus praeparasse, qualis est Spiritus sanctus, ct scires me ei se, per quem hoc donum communicandum est, tu ab eo peti jsses,& dedisset tibi illud donum. Haec expositio est etiam Magni Athanas de incarnata Christi. Cyril. lib. a. cap. 81. llar donum hoc, ipsa dona Spiritus sancti intelli- ir, ac si dicat, si scires magnitudinem donorum, quae praeparauit Deus hominibus, S me esse datorem, tu petiisses,& dedissem tibi talia dona. Mini magis probatur nostra expositio: nam, si per donum, aut Spiritum sanctor ut dona eius exponamus, hic sensis non eo retrecth sequentibus verbis. nam dicitur: daret tibi aquam vivam, quam ectis distinctam esse indicat, ab hoc dono Dei, aliis enim dixisset, dedisset tibi donum hoc. non ergo Spiritus sanctus intelli-
litur per hoc donum, de quo dicitur:
si scires donum Dei: J neq- gratia,eu dona ipsius : in utraque enim expositione aqua uiua, & donum hoc, unum,& idem significant, eum tamen aliud donum, aliud aqua haec spnificare videantur.sensis ergo est: ΓSi scires donu Deidnem se filium Dei datum a patre, ut omnis qui credit, εce. & simul scires me es se hoc donum, peteres a me, 8c ego data tibi aquam uiuam, nemph Spiritum sanctum, per quem vitam haberes. Pra rerea quamuis spiritus sanctus sit donudatum nominibus, est tamen donum ex dono: nam nisi datus esset filius, nec datus es et Spiritus sanctus. Dominus argo potius de dono hoc primo, et radice omnium donorum loquitur insideli mulieri: prior enim est articulus hi
Sc causa alterius. C6firmo ex illo Ioa. Qui credit in messium ina de ventre eius fluent aquae vivae: hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant crede
tes in eum. Illud, sini credit in me,' dicitur nunc, Si scires donum Dei, Sce. Jid est, si crederes in me:hoc autem est eredere unigenitum datum a Patre, oc EChristum esse illum unigenitum: statim sequeretur donatio Spiritus sancti, qui
est haec aqua uiua . Aliqui nostrae aetatis auctores per hoc donum exponunt beneficium, quo Dominus assiciebat ipsam Samaritanam,quod ad eam se conuerteret, εc eam ad fidem dignaretur attrahere. sed haee expositio n6 videtur ad rem sacere Christum autem donum esse nemo dubitat. datus enim gratis est, a P tre pro nostra salute. Ioan. 3. Vt filium suum unigenitum daret Isa. . Nobis natus, nobis datus . natus nobis, ut homo, datus ut Deus, quando enim filium d
dit in carne,nobis donauit: Spiritus sancti autem donum est nobis datum ratione gratiae,& aliorum donorum: in particulari quadam ratione d F donum , quia a Patre, εc Filio voluntate, εc amo Fre procedit: de qua re non est hic locus proprius tractandi
Non c6uenit inter antiquos Patres Q a uoin expositione huius aquae vitiae. Sunt enim in quatuor sententias diuisi. Prima est Cypria. Epist. 63. 8c Ambro. r. 3 i. hanc aqua uiuam baptismi aqua interpretantium, quq aqua virtutem habet animas vitae restituendi.quam expositionem August.lib. 2. contra Crescon. Gramm c. 13.& i Illud Ioan.7. Flumiana aquae vivae de vetre eius fluent, edisserens, tacitis eius auctoribus non reci-
237쪽
λ pit. Vtitur autem Aug. argumento hoc: inia non omnes, qui baptismum recipiunt, vivificantur bapti sinus enim ab aliquibus math accipitur, nec eo vivificatur: at hanc, quam Chri istus promittit, aquam Uuam, nemo accipit, qui non viviscetur. quidquid sit de arguntento,exl ositio non videtur accommodata huic occi nam si Samaritana tuc sciuis let dinum Dei, sc quis est et,qui secum loquebatur , utique aquam vivam accepist et, nec tamen baptizata tunc esset. Non nego baptilinum ei te aquam uiuam, qui viuificalidi vim habet eos, qui ut oportet, eum recipiunt,sed de hoc non eli sermo praetens. secunda ex postro est Orapen tona. a 3 in Ioann. & Basili. homil. in B Psal. Σου.&Theodor. in Psal i qui hanc aquam vivam, sacram doctrinam time pretantur,quet in Evangelio continetur:
quam expositionem eodem argumento
Iosset Auguli inus reuitare, quia multi
acra doctrina imbuti peccatis mortui sint. Quo non obli ante, velum inscrtis plura lacra hanc do trinam aquam saluris appellari, Eccl. is . A qua iapietitiae salutata potauit eum. At neque nace x- . positio accommodata satis huic loco via .detur. nam scientiam hanc habenti,promittitur aqua viva Γ Si iei res,l inquit,sdaret tibi aquam vivam, diti inguitur ergo aqua hqc a scientia, S cognitione Tertia expolitio ea Cyril. li x in Ioan. cap. 82. & 8s.qui gratiam Spiritus iam
Q cti,qua animae viui Mantur,hanc vivam aquam esse aflirmat. quae expositio, non videtur plene explicare totum conte
tu, in quo de aqua hac fit sermo, nec magnitudine promissionis,nec gratiae vi tutem, & efficaciam; non tamen in totare ij cienda expositio est, ut paulo inserius declarabitur. Est ergo qua ita ex
' positio, Athanas lib. de incarnati Chrιsi. Balil. homil. in Psalm. s. in illud.
Flumini ι impetus letificat. Chrysost hom. 3oMieron. in illud.lsai s s. Sit Etes venite ad aquas & Ausetra L i s. in Ioa.
qui hanc vivam aquam ipsum Spiritum s.ctum interpretantur, γε etiam exposito est Ambros lib. x. de Spiritu sancto c. ip & xo. In huius difficultatis res bl tiociem, verba hqc, & tequentia sunt c
io sideranda. Dicitur enim,s ASua, Mam
eso dabo ei, fiet in eo sens aquae alien- D
ira in vitam qterna. aque ergo sintdus: Gluit d Prior quae viva dicitur. & qua daturum x xion .se Chri illis promittit, 3c haec fit in eo, et accipit Mns. Altera est aqua, quae ab hac aqua, & fonte emanat, de salit in vitam aeternam Aqua ergo viva, quq An, fit in
accipient ,Spiritus sanctus eura qua vero, tuae a fonte hoc fluit & emanah significat gratiam, & dona Spiritus sancti, lparticipatio quaedam sent ipsius, ideoq;
aquae etiam & ψiuae dicuntur. Haec duo distinguit Paulus Roman s. Cliaritas,
inquit, Dei distusa est in cordibus nostris, per Spiritum sanctum, qui danis est nobis DCharitas, lin uit, sciis uiae,Jhaec est aqua manans A nuens, Per spiritum sinctum, qui datus est, i hic sens
aquaevisimSimiliter etiam Ioan . si tu mina aquae vivae fluent, J aqua haec viva Spiri uis sanctus eii : subiungitur eii , hoe dixit de spiritu, quem accepturi erant. rur: iis DPlumina,Jhaec sunt gratia, haec dona Spirit sancti,& sic Athan. ad Antiochum R. i 13. per flumina dona interpretatus est Spiritu, surct simul ergo complectamur tertiam & quartam exposit ionein , & sensiis persectus erit. A qua enim haec vitia, Spiritus sanctus
est, qui si in accipientibus Gns aquarnempe gratiae, N donorum, ac virtutum
mirabilium. Vnde Ambros. lib. i. de Spi
sus est coniungere: nam modo Spiritum sinctum, modo gratiam interpretatur Fhanc aquam Non solum ergo fhaec evo sitio ac simodanir hisce verbis ital persem significat magnitudinem promisesionis, & litatus aquae excellentiam. d tur enim ipsemet Si uritus sanctus, qui inhabitar,& manet in ipsis credentibu Rurtiis etiam conuenit cum multis sobproris, in quibus Spiritus sanctus aquare Tisae comparatur. Ioel. 1. Eisindat de Spiritu meo. Tit. 3. Perlauacrum regenerationis, S renouati nis Spiritus sancta, quem effudit in nos abii
de. Item est proprior simili rei do: nam
ut aqua lauat sol des corporis, tanquam ei sciens causa, & munditiem tanquam
formam indueit : sic Spiritus sanctu, lauat animas, efficitq; in eis mundi ciε, γε eius gratia est. Concludamus ero
238쪽
A aquam hanc vivam, de qua hic in propositis verbis loquitur, esse Spiritu canctum. Haec enim ut sequentibus verbis dicitur, fit in accipientibus sons gratiae, α do norum, quae etiam aquae dicuntur, Zia nat cicipatio quaedainsunt spiritus in i , & per ea homo spiritualis esti i- tur. Duae ergo Issint aquae: Altera Spiritus sanctas ipse, qui & aqua, & fons a m dicitum Altera est gratia,& effectus Spiritus sancti, quibus anima munda, decora, bc Spiritualis efficitur:& utriusque fit mentio in hoc colloqui O. Aqua autem viva promissa in praesenti sententia,ipse est Spiritus sanctus, qui sons, &principium est gratiarum omnium. sare autem aqua,& viva dictus sit, in anno v ratione sequenti exponitur. Tres smili
ANNOTAT Io io P O qV m aquam vivam Spiritu
sanctum esse ovendimus, cur aquae illiit; vivae comparetur declarandu est. Aquae consertur propter tres similitudines, quarum prima eslti Sicut aqua sordes, & maculas corporum eluit: sic Spiritus sanctus sordes animarum, quae sunt peccata, & multo magis animas maculant,& desormant, qirim quaecuno; se des, aut maculae corpora. De hae toti
me dicitur Isai. . si abluerit Dominus serdes filiarum Syon, S san uinem Hierusalem lauerit de medio eius, in Spiritu iudicii, & ardoris. ubi Basil. & Hier. hunc Spiritum, interpretantur Spiritu sanctum, iuxta illud Luc. 3. Bapti habitvos in Spiritu sancto , & igne . NE quis tamen existimet esse persectam similitudinem , nosse oportet in hac ablutione quatuor disserentias esse inter abluti nem, quae fit aqua,& eam, quae fit spiria
tu sancto. Prima est, aqua ita lauat corpora, ut sordes, ac maculas tantum auferat: non tamen ipsis corporibus nouam
aliquam munditiem imprimat praeteream,qua in se ipsis habebant: Sit exemplumsauatur vas terrea Brd idum, aqua
sordes aufert: at vas terreum in suamet terrea munditie manet. Non sic spiritu, san lauat animas: postea verbquam peccata, & ips brum sordes eluit, mutanima infra munditie naturali apeceatis munda, sed ultra hane impri-
init munditiem quandam multo pristatiorem ea, quae prius erat: nam infundit gratiam, quae est participatio Pada diuinuati , per quam ut dicitur. 2. Pet. I. Eilicitur homo diuinae consors naturae. Velut si aqua n6 ibium sordes a vale terreo remoueret, sed simul inauraret. hoc significat illis verbis Psal. so. Lavabis me, & super nivem dealbabor . quid est super nivem dealbari quid enim niue candidius est 3 utique significat si pra naturalem mundi ciem animas accipere a Spiritu sancto candorem multo maiore,& persectiorem, ac puriorem nive. Secunda disserentia est, aqua quidem lauat corpus, sed non efficit pulchrum, ac decorum. Si enim homo delarmis eis, quantuncunq; lauetur, mundari quidem Epotest, sed non decorari, ac pulcner fieri i at Spiritus sanctus ita lauat animas, ut pulchras, ac nitidas ericiat.sunt quidem animae in sua stibilantia pulchrae, ac cunctis visibilibus pulchriores : at pulchritudo a Spiritu sancto indita, multo maior est, qua tota pulchritudo earum naturalis, tantaq; est uti Deo adamentur. iuxta illud Phal. Concupiuit Rex speciem tuam, quod Hieronymus de spiritali animarum pulchritudine, quq per gratiam Spiritus sancti fit, exponit. De hac gemina venustate nempE naturali.& uae a Spiritu sancto consertur intelligitur illud Canti c. i. Ecce pulchra es amica mea, ecce tu pulchra. bis pulchra dicitur, quia anima in sua substantia pul Fchra, multd maiorem a Spiritu sancto accipit pulchritudinem.Tertia diderentia est. Aqua lauat,sed cbrrumpit, debilitat, desiniit,dc cosumit. Videmus enim vestes, dum abluuntur, mudari quidem, sed consumi. aquae enim qualitates corruptiuae sunt: at Spiritus sanctus non siese habet, sed lauat, & roborat animas, maior: ue vires accedunt , quo magis lauantur: quod Paulus sentiens Philippens . dixit. Omnia possum in eo, qui me consortat, inarta disserentia est, aqua lauat, sed non manet in eorpore toto, sed recedit una eum serdi bus: at Spiritus sanctus lauat animas, de permanet. Ioann. I . de spiritu sancto dicitur; Apud vos manebit, & in v
239쪽
A bis erit. Est autem mirabilis modxs, est, aequa siccas arbores reuiuiscerens laquo Spiritus sanctus est in his, quos ip- sacit, nec steriles' terram saecundat: at se lauat. Non enim est tantum per prae- Spiritus sanctus animas mortuas pecco sentiam quandam, sicuti Dcus dicitur to, vitae reddit, impartiturque vitam esse in omnibus: sed per quandam velu quandam caelestem, & diuinam, pers ti unionem, & assistentiani, quae in hoe ctiorem ea, qua naturaliter vivunt, de saeculo cognosci pei secte non potest, iu- sua vita dicitur Col. 3. Vita vestra a xta quam dicitur habitare in homine,& scondita est cum Christo in Deo. & Gahominem templum este Spiritus sancti. lat. 2. Vivo ego iam non ego, vivit au-I. Corint ut quod magis est, opera ho tem in me Christus. Est autem iii perior, minis ei tribuantur. Matth. io Non estis & excellentior vita haec naturali vita, vos, qui loquimini, sed Spiritus Patris qua vivit anima, cum sit a Iterius ordi- vestri, qui loquitur in vobis. & Rom. 8. nis sit perioris. Hanc autem vitam spi- Spiritus postulat pro nobis, & i.Thesi. ritum sanctum esticere docet Dominus. bi operatur in vobis, qui credidi itis. Ioan 6. Spiritus est, qui viviscat: donLauat ergo Spiritus sanctus animas, & symbolo constemur, Spiritum sanctum in hoc similitudinem habet cum aqua, Dominum, & vivificantem. Facit etiam EB quae lauat corpora, sed in ea similitu- idem spiritus animas iqcundas, ferentesdine praedictae quatuor disserentiae o, copiosum fructum vite aeternae. Ioan. is. seruanti tr. Qui manet in me, hic seri fructum mul-
ii iiij. . secunda similitudo , propter quam tum. Secunda disserentia est. Aquas
quae eus hi aquae comparatur, ea est, quia sicut a- cundat terram, & arbores, & caetera ad xitu sancto, qua Decundam facit terram, & arbores, fructus producendos, ad quos earu vir- in q;Diuor ea siue sacit fructificare: sc Spiritus san ius naturalis se extendit. Vitem enim eius facit Decundas animas, ut fructifi- vi faciat uvas, ficum ut producat scus, ' cent. de hisce tructibus Spiritus sancti, sic in fingulis: at Spiritus sanctus ani- habetur Galalat. s. Fructus, inquit,spi- mam 'cunda ut faciat fructus supra toritus est chari tas, gaudium, patientia, tam fiam virtute naturalem. Nec enim longanimitas, bonitas, benignitas,man antei lactus credere, nee voluntas Deum, suetudo,&c. Est item similitudo. vle- ut oportet diligere, nec homo virtutum nima ista multiplices Ductus essicit, sic a spe iacere, nec virtus humana ope-& spiritus sanctus. i. Corint. ii Diui- ra ea, quae miracula dictitur cere pol siones gratiarum sitnt, unus autem spi- sent, nisi Spiritus sanctus seecundaret. a. pritus: Si riirs is, Haec omnia operatur v- Corint. 3. Non sumus fissicientes cogi c nus atque idem Spiritus, diuidens si iam tare aliquid ex nobis, uasi ex nobis. gulis. Adhaee ut aqua una varijs plan- Tertia d si rentia est. Aqoa non mutattis, herbis: caeterisque inseruit, diuer- fructus arborum: nec enim iacit arbosos fructus, multi psices flores, colori- rem producentem sciretus malos, Sci
bus,&odoribus, & fguris iuxta cuius: ihi sero , ferre bono , Scialutiferos, nec que naturam distinctos cssicit: sie Spi- siqua est fructuum amarorum, tructus ritus sanctus miro modo diuersis , & dulces profert At Spiritus sanctus hanc aliquando contrarijs complexionibus, miram ciscit mutationem, ut qui prius - x conditionibus hominum naturali- fructificabam morti, ut dicitur Rom. s. bus se accommodat. Sunt enim homi- fructificent Deo, & qui prius opera dis nes aliqui vehementes, aliqui tempe- gna aeterna poena faciebant, postea dia rati, alij solitudini dediti: alii conitem gna aeterna vita faciant: Et qui prius sitionem hominum amantes, ali seue- ambitios,auari, superbi, 3 moribus etiari, ali placidi, milleque in is diffe- seri vivebant: evadant humiles, liber rentes ,εc tamen omnes iusti, & sancti, les,mansueti, caeterisque virtutibus inaeodemque ducti, & nutriti sunt spiri- gnes, mutenturque in alios viros: quam tu sancto. mutationem praedixit Isa. e. r s. Vitulus, Aduerte tamen , in hae similitudine, inquit, & vrsiis pascentur simul,& ca
240쪽
, A medet paleas. quem locum Euseb. lib. .
de demonstr. Euange. cap. 9. de gentium moribus egeris, in alios longe contrarios eosq; optimos per Euangelium csiuerso, exponit: Quam mirabilem mutationem Orige. li ,1. contra Celsiam,2 Dsrmat, , nunt esse ex poti istinis argumεtis, nostram religionem esse veram, &i Spiritu sancto datam, probant ibus. Quarta disterentia e it. A qua fructu, edere saeit arbores, non soluat iis naturales, sed etiam limitatius, nimirum lingulas singulos. Ficus enim ficus, &vatis uuas, re caeterae hos, aut illos fructus semini. At Spiritus sanctus sior vias animas innumeros serre fructus iacita implet enim unam hominis animam mul-3 tis donis, virtutibus, & gratiis, ex quibus opera , &actus varij, oc disserentes inter sese, omnes tamen egregi i, & diuini procedunt. Spiritus sanctus ergo aquae similitudinem habet in eo, quddt cundat. in hac tamen foecunditate quatuor uti diximus existunt discrimina.
iii iudi ' Tertia tandem similitudo propter
ne aquae ea quam spiritus sanctus aquae consertur spiritu iaci. ea est : quod aqua extinguat sitim: simi-oo. liter, & Spiritus sinctus hoc tamen paulo inserius explicabitur,ubi sedand ae sitis fit expressa mentio a Domino. Haec
autem omnia accommodantur gratiae aspiritu sancto emananti: ipsa enim etiam aquae similitudinem habet, sed secundario, cum per eam Spiritus sauctusessiciat omnia, quae dicta sunt.
ANNOTATIO ir. Miritu VR autem spiritus sanctus vivata tausa aqua dictus sit, superest exponen-
viva aqua dum. Sunt autem huius tres causis. Pri- dictus est. ina,quia vitam habet in se ipso, qua vi- mi, immo ipla vita diuinaeo: vivit enim cum Patre, & Pillo,& omnes tres una,& eadem vita sint, sicut una essentia, & substantia. Altera est ab euectu, quia vitae auctor est: ipse namque viuiueat animas nostras, quae peccato mortuae erant: ipse etiam vivificabit eorpora nostra mortalia. Rom. 8. Vivis abit mortalia corpora nostra, propter spiri-
vin eius inhabitatem in nobis. Hae duae causae sunt propter quas spiritus sanctus vivus,& vita dicitur : at non propter qua, vivae aquae coiisertur. N.im nώς inue quod vivit, auu .e uiuae .imile est. idcirco adiungitur tertia causa, quq sumitur ex August. traei. is in Ioan. ubi aquam uiuam eam appellari dicit, quae ita fluit, vi sio sit coni uincta principi a quo ortum habet: aquam autem mortuam vocari quae diuila, &interrupta est i suo sonte. iuxta hoe Spiritiis sanctus aquae vivae recte comparatur .rta
enim in animas saetium descendit, ut a suo principio nunquam seiungatur, cum manear, a Patre, & Filio procedens, in unitate eiusta in naturae , & substantiae nunquam diuisiis: sicque nobis in val-tur, ut nihilominus apud Patrem,& Filium perpetuo perseuere: EPo umus etiam gratiam ipsam Spiri. Gratia e tus sancti, si ut aquae, ita & vivae con p uxo ia serre,non ouod ipsa sit in se vivens, um qui' e... non si substantia per se subsiliens : sed i intiquid animae inhaerens: non quod vivificet quasi auctor, de causa vitae: sed quia est velut sorma, ipsa,qua vivitur secundum spiritum fac ratione Cyrillus lib.
2. capit. 8a. gratiam syiritus vivam a
pellat, quasi vivificantem Et quia suo tiam principio est coniuncta, nosq; coniunctos emcit. pendet enim semper a Spiritu sancto, S per eam spiritus sanctus in nobis inhabitat. & nobi: cum vnitur,& nos coniungimur ipsi. i. Corinth. 6.
Membra vestra templum sint spiritus sancti. Non ibium nos gratia contu
sit spiritui sancto, qui est bonorum spinritualium, & gramitorum principium, Fut dicunt, appropriationis: sed toti Trinitati, quae eii prancipi si essiciens. Ioan. i . Ad eum veniemus, & mansionem se pud eum faciemus: & Christo ipsi. Deo & homini, qui principium est oneri tomum,qui sua morte, de palatione Patri nos