장음표시 사용
271쪽
Apostoli seminatores fuerunt. nulla enim fidei dispositio, immo & nT'errorum, ac infidelitatu tenebrae, ti morum corruptela,ac peruersitas erat: - in lita laborarunt de seminarunt. Et hoc verum est, eaque ratione Irenae.lib. . cap. i. exponit verbum illud Paul. i. Corint. is .ubi se plus quam omnesi laborasse dicit, quia missus est ad gentes, in quibus nulla dispositio fidei prae- cessit: sed prorsus legem Dei,de Deum ignorabant, missus est seminare simul.& metere, de seminare quidem in terra non solum ubi semen Dei iactum nouerat sed quae pellimis. Se contrariis seminibus, Sc arbustis plena erat. At tende circa verba praeterita haec, L Misi vos , introistis, J significare iam i
ceptam inrisem per eos, quia iam in Christi nomine baptiZauerant, tamen persem messis Iudaeorum completa est, post Domini ascensionem . . Recto autem Dominus messeni vocat, ut unam, ec eandem sdem esse ostendat P triarcharum, Prophetarum, & Euangelicam: eundemque Deum, de veteris de noui testamenti auctorem: de se ei te eundem Christum, qui a Prophetis raenunciatus, praemissus, de figuratus erat: Non est autem ullo modo proa aanda doctrina Origen. tom. ia. hunc locum sic exponentis. Angelos co . poni hominum formare, Scanimos introducere, ut sani homines,& hos diau es labores aliorum, in quos Apostoli introierunt, sed falsa est haec doctrina . de a sensu Ioannis aliena.
Ex ciuitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritano rum, propter verbum mulieris testimonium perhibentis,
quia dixit mihi omnia, quaecula que feci.
A D historiam sanaaritanorum persequendam reuertitur Euangelista, Seh IL multos ex eis credidisse narrat, propter testimonium mulieris ais an tis Christum sibi omnia quaecunque seci siet, aperuisse. Et attende hos credi- disse ante quam ad Christum accessissent, & credidisse dicuntur,no solum mus Ierem vera narrasse, sed etiam credidisse in eum,id est, crediderunt illum es se verum Christum, & Messiam . Laudanda est prosecto horum in credendo promptitudo, Sc facilitas, qui antequam ad Christum accederent, fidem de derunt, etiam plus credentes,quam mulier illa praedicabat. haec enim non aiac firmauit omnino Christum esse, sed, Uenite,& videte, inquit,an Christus sit, at hi sine mora crediderunt ipsum esse. sed magis est miranda,ec commendanda Christi virtus, fe enicacia, qui antequam videretur, de priusquam suae doctrinae verbum diffunderet, eorum corda conuertit, sicut sol, qui antequam supra orirontem ascendat, e scacia sui splendoris mundum incipit illumina re. More Hebraeorum repetit eadem verba, quaena; lier dicebat, s Dixit mi hi omnia quaecunque feci,J Latine potius diceretur, testimonium perhibe tis, Christum dixisse ei omnia, quaecunque secerat.
Cum venissent ergo ad illum Samaritani: rogauerunt eum: ut ibi maneret: & mansit ibi duos dies: ac multo plures cre diderunt propter sermonem eius. RO G ATVR Dominus a Samarstanis et ibi duos manet dies,& exaudi
preces, qua in t fieret ipse auctorent,nisi enim diuina virtute eor. R. 4 corda
272쪽
ις, corda mouisset, & pedes claudi ad veniendum, & lingua ad rogandum nrum P a.
extitissct. Mulio plures crediderut propter verbum, M sermonem eius. nem Christi, quam crediderant propter mulieris verbum, iam enim Soli fulget ei simo appropinquauerant, & quod tam multiplex sermo, & tam multa, ac inselita nuracula apud Hebraeos non fecerant, simplex verbum in Sanaarito nis effccit, nullo alio miraculo edito, nuracula enim propter infidelitatem, fiunt, ubi ergo tantam fidem sola sermone inuenit, mracula non erant necessiria, in quo eorum fides magis etiam commendatur. Ita particula, LErgo: liillationem quandam denotat, nam dictum est, Exierunt E ciuitate ad illum
venerunt igitur, quia exierunt. 1
Et mulieri dicebant: quia iam non propter tuam tequelam credimus : ipsi enim audiuimus:&scimus quia . . . hic est vere saluator mundi ἀ
η TrERBA similiaee non omnium naritanorum credentium, sed eorum, V qui antequam accederent, propter verbum mulieris erediderant, cum o autem accessiissent, & Christum ipsum audissent, consertati & eonfirmati in fide dicebant mulieri, Iam non credimus propter verbum tuum, quasi dic rent: prius credidimus propter tuum sermonem, sed nunc maius habemus testimonium credendi, quam tuum, non indigemus minori,ubi adest maius,ilicverbis significant se quamuis nunquam propter Samaritanam credidissent, propter verbum Christi, quod audierunt, eredituros. Quid autem credant exprimunt, Credimus hunc esse verum mundi siluatorem. Illustris est prose cto confessio omnia complectens, si sic est verὸ saluator mundi:J sortis, reconstans fides est, quae non indiget miraculo, sed probatione relicta, verbo
fimplici Christi fidem integram praebet. ἱ Audiuimus, J inquiunt, quia fides
et ex auditu, s Qimus: I autem, ut Drtem, dc certam,& omni dubio liberam dem se dedisse ostendant, utuntur verbo scientia: tamen fides erat,quia quod tcredebant, nondum videbant: hominemenim soliun videbant: sed munda . siluatorem credebant. Illiud verbum: s Loquelam,J non loquacitatem fgn ficat, ut aliquando verbum Graecum, Masonat, sed ponitur pro is, ita . est, propter sermonem . ius repetita particula, s Quia :J non causanx, sed decurationeminfert. posita autenuest utrobique loco. Quodin serentiis, & opinionibus humanis saepe aecidit, ut si cui veritati assentiamus, motivna aut altera ratione probabili, arpostea rationibus, di argumentis inrtioribus accedentibus, ita roboraturassensis,ut lanx non ex priori illa ratione depe deae, sic etiammulti initium credendi habuemanrex miraculo absuo, at in stea lumine diuino a Deo ita sine illu lirati, ut non ia: nex miraculi e ma eorum fides: sed ex luminis virtute perseueret, de hsc persectior, & purior est fides, ae minas utitur ratione ut argumento credendi; quod utis satis sitanis, concessum est.
Post duos autem di s exiit inde, at abiit in Galilaeam,
COMPLETIs duobus diebus, quibus propter preces samaritanormi
in ciuitate illa praedicans , dcconuersibilem eorum ais fidem adiuuare
273쪽
A Hreto itineris autem necessitate, quia Samaria media erat, peream transieracipi insecto igitur negotio, cuius causa cominoratus suerat,&iter inceptassistulerat, viam in Galilaeam prosequitur. Quae autem Christus Samarit nis praedicauerit,ia locutus fuerit, Euangelista silet, fructum mansionis eius depraedicationis in tanta conuersone significasse contentus; nec est cur, quae ipse tacuit sciens, nos, quae nescimus, humanis discursibus, amplificemus . aut inquiramus. .
Ipse enim Iesus testimonium perhibuit,quia Propheta in sua
patria honorem non habet. Quam haec verba connexionem habeant, ex aliis est Euangelistis explicadum. huius regressiis in Galilaeam ex Iudaea meminit Matth. cap. . & refert relicta ciuitate Narareth venisse in Capharnaum. hoc nunc Ioannes su
a in sicauit. LAbi jt, inquit, in Galilaeam: I & quia ciuitatem suam Narareth r
linquit ad eam non diuertens, propterea dicitur, sTestimonium herhibuit,
quia in patria sua Propheta honorem non habet.J quasi diceret,abi jt in Gali , laeam, & in Nazareth patriam non diuertit, sed in ulteriorem locum trans uit; quia in patria sua Propheta honorem non habet,id est, propter eorum infidelitatem: sciebat enim eos non credituros ei. Nam prouerbium commune
in eis est verificatum, in patria Propheta honorem non habet; quod proue bium ipsemet Dominus de eisdem eronuntiauit 1, non quod Dominus honorem ex eis quaereret ; sed propter iidem, quae eis erat ad salutem necessaria Exactior declaratio huius loci ex Unotatione sequenti habetur.
temet aius maritanorum collatione : duobiu enim
diebus mansit apud Samaritanos,&multa crediderunt, α venit in Galilaeam, quam patriam vocat, &masit ibi biduo
tamen credentes non inuenit,& sie testi
C monium perhibuit, quod in si a patria
Propheta honorem non habet. viole ta videtur expositio: nam verba non Galilaram, sed Nopriam patriam signiscant. Chrysost. hom. 3 . duplex patriae Blum Christi numerat: alterum,in quo earnem Gipsit, & hoc erat Nahareth :- alterum,in , o diutius commoratus est, Echoe Capharnaum erat, dicit ergo Chris non de Nazareth dictum hoc esse, Nemo Propheta in patria honorem habet,sed de Opharnau, ad hanc enim Dominus in hoc regressit no diuertit, in Vaχareth vero potius receptu esse ais
de Nazareth hoc dictiselle asserit: quae
patria Christi,quia ibi nuuitiis erat: reputabatumad hane enim Dominus mine non diuertit, sed ali δ viam direxit:& revera haec expositio probabilior est:nam habemus testimonium Matti . qui post Ioannis vincula regressiim hue eundem a Iudaea in Galilaeam narrans,dicit reliquisse Nazareth ; praeterea Lucae re Matth. I 3.lesimus de Nazareth dictum Fesse, Nemo Propheta in patria sita honorem habet. hoc igitur in loco, eadem Nazareth intelligenda est: tamen est attendendum, quando a Ioanne dicitur, Domina testimonium perhibuisse, Pr phetam in patria sua honorem no habere,sic intelligedum esse, quod Dominus noluit ire in ciuitatem suam Naaareth: Et causam hane esse a Domino tunc e lpressam; quia Propheta honorem non habet in patria sua.Jae si diceret,inprer i incredulitatE eot quam stituta sciebat, noluit codiuerterein hoc luerbio utes DG tune pertransiuit: postea Dominiis itetsi hoc prouerbio usus es lina post his historia aliquanto intercedente tempore i it Nazareth, uolensque tana in ea Dicerea
274쪽
A Deere,qiut tuis rogatur,dixit: moin Naxareth, Od narrant patria Propheta honore habet, &hate Lucas, & Marcus, tuneq; dixit ipsi et narrat Luc. dc Matth. I 3. Est autem Naetaratis, Propheta in p tria sua li cauth attendendum,quod quamvis idem norem non habet;at nunc non ipsis Na, fit regressus a Iudaea in Galilaeam; cu- zaraeis, id dixit, sed de Nazaraeis id te . ius meminerunt Matth. Marc. i. 6c status est discipulis suis, quasi redde Dic. 4. & cum hoe, quem refert Ioan- causam, qu H ad Nazareth non diuerse nes; tamen histori quam resert Lucas, terit. Scio aliquos aliter dicere sed lite&coniunxit cum hoc regreilii, nil po- mihi sententia probabilior visa est;sen: sea, S per anticipationem narrauit, sus autem litteratis illius, s Ipse rei nempe qualiter nit in Naetareth, &ei monium perhibuit, quod in patri Pro quae tunc acciderunt; ut recth annotauit pheta honorem non habetJ hic est, I August. lib. 1. de consent. Evang. capiti se Dominus dicto, dcfacto suo confirma I. at in hoc regressu non diuertit Na- uit prouerbii illius communis verit Et zareth, sed ea reliquit, ut dicit Matth. Nemo Propheta in patria sua honore' v postea verbpost aliquod tempus,venit. babet. i' i l
cum ergo venisset in Galilaeam, exceperunt eum Galilaei, cum omnia vidissent, quae fecerat Hierosolymis in die festo,& ipsi enim venerant ad diem festum. . '
HONORITICU a Galilaeis excipitur; nam ipsi venerunt ad diem se
stum Paschae in Hieruulem, & testes oculati fuerunt, & doctrinae, &
lignorum, quae tunc operatus est, & quomodo e templo eiecit vendentes. M liano propter signa igitur haec, quae viderant tunc, venientem nunc excieiunt casum fides honore. Multum in hoc Samaritanorum fides commendatur,cum enim nul-- --o vidissent signum, non solum exceperunt, sed in eum crediderunt; at hi' ' propter signaexceperunt eis; si tamen in eum crediderint; non exprimitur: Iudaei vero etiam in multis signis, nec crediderunt, nec exceperunt, sed eum.
Iersequebantur. Qui Galilaei sint isti, non describit Ioannes in particulari, ed eos esse dicit, ad quos priuio regrediens diuertit. p
Q Venit ergo iterum in Cana Galileae, ubi secit aquam
ILLA particula, s Ergo, I si rectε percipitur, sententiae sensum valdEii
lustrat: nam illationem tacitam insinuat, ec est sensus; inia patriam pr P iam reliquit, nec ad eam di uertere voluit, propterea venit in Cana, quae erat proxima Narareth locus enim ad diuertendum illo die commodior non tum quia vicinus, tum quia notus ibi ex miraculo, & ex familiaribus, te consanguineis ibi commorantibus erat. Adiecit autem miraculum , ut ab autem Cana distingueret, quae lonsius aberat a patria. Fieri etiam potest non solum propter distinctionem positum esse illud,sVbi fecit aquam vinum, sed etiam , ut significaret ibi esse iam fidei iacui semina aliqua, ad quae augenda, cum nouo miraculo accedere voluit .
275쪽
Ex erat quidam Regulus, cuius filius infirmabatur Capharnaum.
MI RACvLybs describit, quod in Cana Dominus operatus est. sErat, Resul' illa inquit, quidam Regulus,J Capharnaum, cui erat filius, & hic infit ma--μiratur. ΓRegulusJ dicitur, non quasi rex paruus, sed vi Hieron. Isai .s s. expo rit, qu i regius, seu de aula regis, sue palatinus. Chrysost.vero hom. 3 . siaue quod regio esset genere, siue quod aliqua principatus dignitate fungeretur . Interpres noster legisse videtur, Se propterea vertit Regulii; at Hieronymus , & alijaegunt, '; propter a vertunt aulicum palatinum, aut de generς regio, aut ministrum Herodissile Caesaris. Hieronymus loco citato videtur eum gentilem esse affirmare, sicut erat centurio, & Ch uanaea; immo Chrysoc refert aliquos existimantes esse illum Centurionem, 3 de quo Matth.8. iacta est mentio,quamuis id ipse non probet: alij Iudaeum alia firman Origen. tom. α s. in Ioan.incertum eue asserit,quis iste,& qualis fustin certius tamen arbitror fuisse Iudaeum; id ipsum enim indican aluatoris verba, INi7sgna,& prodigia vigentis,non creditis: J nam verbasunt Iudiorum infidelitatem, & dui itiem exprobrantis. Hisc tamen certum est ipsum no bilem, diuitem fuisse; habebat enim se uos, & familiam numerosam, ut ex verbis sequentibus patet. Hinc deduci potest . quam parui momenti sit apud Deum nobilitas,& duilliae,quando deest fides, & Dei gratia.Ecce hic regius, G diues,sed modicae fidei,quis, & qualia suerit ignoratur.
Hic cum audisset, quia Iesus aduepiret a Iudaea in Galilaam, . blabi adςum, & rogabat eum, ut descenderet, A san i rei filium eiuri incipiebat enim mori.
c Vm audi et Regulus Christum venisse iam in Galilaea, egressus Epatria
Caph naum venit ad eum,&rogat ut descenderet, de secum veniret,&silium eius sanaret,erat enim morti proximus. Quantum ad litteram attinet, aduertendum est,uerbiis, s Descenderet:J erat enim locus, ubi Christus erat, nempe Cana in situ eminentiori, quam Capharnaum; haec enim magis erat maritima, & propterea inserio quamuis euet in monte posita. veniens ergo i ,, Pa Cana in Capharnaum,descedere dicebatur.Illud autem,tIncipiebat mori,J um cὰ ad verbum habetur, futurus erat mori,id est, erat iam desperatus a me dicis, morti proximus; & eit particula, LEnim, 2 qua eausam insinuae, quasi 'idiceret,Venit ad Christum,& rogabat,ut descenderet ipse ad sanandum quia iam nulla ars medicinae illi prodesse poterat, sed erat lethalis morbus, hac de causa a Christo petebat illum sanari. Quantum adsensum spectat,iam Christus,&ex miraculo facto in Cana,Mex ijs, quae tempore Paschae secerat in Hierusale,celebris erat, & ma rna polle ore virtute credebatur. Fama igitur aduentus eius facile ad loca vicina diffun- debatur, quando aliquo perueni bat, unde Regulus exiliens Capharnaum, rati potuit audire facile, venisse eum in Cana, quae non multum dii fabat, maxime quia necessitas diligetiores iacit homines, in inquiredis ijs, a quibus auxili' sperant. Rogabat aut, videscenderet secu Christus: sortiti nobilitas, de
divitiae cu audace ad id petendu ruiebant,seu quod probabile est,anior vehe, mens
276쪽
A metu filii, quem in tanto periculo positum videbae: na quo vehemensus ali- nquid denderamus,&appetimus, eo considentiores & audaciores ad ea, quibbus obtinere, ge consequi id possumus,efficimur. F dem aliquam huc habui se R lum afirmat Greg. homio.Euang. nee id negari potest, nisi enim credidistet Christu sanar Ioile etias filius morti esset proximus,& desperatus, utiq; ad eum non venisset,nec rogasset,ut descenderet.sed valde parua,S d bilis erat;quod ex si quibus deducitur; Primb, ut dicit Gregor. quia prssen tiam eius rogat,quasi absens sanare non posset; secundo id colligit Cli sochona. et . quia veniente Christo in Galilaea accessit;si. n. perfectE credidisset,iatato filii periculo Iudsa petere non neglexisset;quod n timuerat,nE Christuso Iudaea non venisset,adhuc hoe ex imperseetii fide erat; Tectib colligit idem Chus quia ob incredibilem filiorum amorem,non modo,quibus confidunt, medicis, sed & quonibet compellare parentes solent,ne quid in aduersa filio i η rum valetudine omittant, & hac de causa ad Christum venit Alia sunt argi a menta imperfecte huius fidei, quae ex sequentibus verbis deprehenduntur.
Dixit ergo Iesus ad eum, nisi sim' A prodiri vide
V Erba sunt hec reprehensionis parus fidei,& incredulitatis huius Regulu& illa particula, sErgoJ superiore sententia causam reprehensionis continere denotat. luasi diceret Euangelista;quia accedens ad Christum debilem
fide cum multa infidelitate coalunctam ostendit: propterea audire meruit
verba haec a Christo,quae sequutur reprehensionis. Dixit ergo Iesus ad euelae si clarius dictum esset; parii credidit, ergo dignus reprehensionesn audire suit. Est autem sensus; vos non creditis,nisi signa,& prodigia videritis,id est, prius vultis videre signa,& prodigia,quam coerci parum hoc est, non sus-C ciunt vobis multa signa lati ad credendum,sed adhuc signorum,& prodigiorum abundantia quaeritis ad credendum. Reprehenditur Regulus,quia audis .rat multa Christum fecisse,quae se scere debuerant, ut crederet Christu peri fecite sanare posse,& tamen non credebat, quod non illius solum, sed Iudae rum vitium commune erat: propterea numero utitur plurali, quandam instanuationem ad Samaritanos faciens, qui sine miraculis crediderant, fiat mi. Sciendum Chriisti miracula fuisse opera quaeda misericordiae, quibus h racula erit minum infirmitatibus subueniebat: stinui etiam argumenta fidei,quibus suam: diuinitatem probans eos ad sui fidem conuertere studebat, quod etiam ad m i. Ostii pus misericordiae pertinet; immo eo maius opus, quo maior est infirmitas animae, maxime infidelitas,quam corporis. Quamuis autem miracula Chriasti utrumq; in se complectebantur, tamen sic erat dispositum,ut miracula prgei puE propter fidem fierent; quod si corporibus Christus medebatur,eo tendebat,ut animas sanaret, & ad fidem alliceret: eaq; de causa nunc etiam factuli est, ut roganti Regulo filii sanitatem, ipse Dominus ad eius infidelitatem remouendam, & fidem perfectam inducendam prius se conuerteret. solicitus erat pater de infirmitate filii ,&veniat ad medicum, ignarus se maiorem pati infirmitatem; medicus silutis ita rogantem patrem pro filio exaudit, ut ad eius infirmitatem, quae maior erat, neque tamen ab ca liberari rogas i, semisericorditer couerteret: ad has enim infirmitates sanandas potius venerali
277쪽
qui rati IFFICILIs hoc loco occur-
ti eri r νζ..-RVulum huc reprehendat, quod si
init etali ne miraculis non credat meum. cum ta-
miraculis men ipsemet doceat,& fateatur, Iud os edidit non habiturus peccatum non credentes ei,si non fecisset miracula . Ioann. io. Simon facio, inquit, opera Patris mei,nolite mihi credere. & Ioan .i Si non venissem,& opera non secissem,quae nemo alius secit,peccatum non haberent. Non
igitur dignus reprehensione videtur Re sutus,si ad credendum miracula spectet. Praeterea, quia per Prophetas Christum iracula facturum multa prqdictu erat, idq; in sgnum quoddam, ut eum agno- . . M scerent, Deus dedit. quod ex multis locis constat. estq; insignis locus ille Isai. Deus inquit, veniet,& salvabit nos;
tunc aperientur oculi caecorum,& aures' surdorum patebunt;tunc saliet velut ceruus claudus, & aperta erit lingua mut rum; non igitur Iudaei obligati videbant ir credere Christum esse, nisi miracula viderent.
moi,o Huius dii scultatis reselutio necessa Thibuo ria est, versim ut non solum huius loci,sendit pre sed aliorum multorum intelligentia ha-
casse Iudς- beamus, nonnulla oportebit opponere.
zqui Ch i Domum est; Iudaei, ut certa notitiamd bai' ita habuerunt testimoni j Ioannis Baptistae ante ei de Christo perhibiti,tenebatur sub grana iraculo ui peccato credere eum esse Christum, que Ioannes ostendebat,& non credentes lethale peccatum committebat. hoc si persus in cap. l. annota.tracia.& facile probatur illo Ioan. i. Fuit homo misi sus a Deo,hic venit,ut testimonium perhiberet de lumine, si a Deo missus est intestimonium, prosectb dignus erat fide,
S sufficientem a Deo accepit auctoritatem, ut ei crederetur, aliter vanum esset eius testimonium.
Secundum est etiam secluso hoc testimonio, praedicatio Christi sola sine miraculis obligabat Iudaeos sub graui pecc eato ad credendum hoc ex Ioan. Verbis probatur. Si non venissem, & locu-- riis eis filissem, peccatum non haberent, nunc autem excusationem non habet de
mccato suri igitur praedicatio,& sermo Christi obligabat eos ad credendum, & J
non credentes peccabant. Ratio autein huius es; nam Christus verus Deus, dc homo, quando pr. aedicabat, & termone suae doctrinae diffundebat, non lotum ex. terius aures,& sensus mouebat, sed diutiano motu interius corda excitabar, ita ut, qui vellent, possent credere; nec eis deerat auxilium nec est artum nisi libero suo repugnas lent arbitrio Et haec est una anter alias causa, quod Dominus Samaritanos sine miraculis c5uertit,& discipulos, seu credentes in eum aliquos, ante miracula habuit,ut sermonem,atq; predicationem Lissicientem suis te ad crede- dum ostenderet:& quod desectus n6 credendi non ex parte sita,sed ex Iud orum malitia proueniebat, constaret; quin6lbiam doctrinam, sed etiam multa, di Emagna miracula habuerunt.
Tortium est,quod Iudaei audito Ioannis testimonio, aut sermone Christi etiaante miracula, quae de ipso pr dicta eranι non credentes, non excusabantur a
peccat mea de causa, quia nondum Chrisus illa miracula operatus fuerat: Nam tanto iam teli imonio accepto expedi re debebant, luet supererant etiam iacisida, dc ut credere debuerunt Ioanni, de
Christo ipsi Ar dicanti, ipsum esse Messiam, simul credere debebant facturum omnia, quae per Prophetas pr dicta erant:quo dicto respondetur ad argumentum superius factum. Erant quidem praedicta miracula in scripturis, sed nsierat expectanda, ut crederetit; sed tanto testi monio statim habenda erat fides , dc expectanda ea, quet impleta nondum erat, aliter ad crederi dum expectanda est tmors, dc resurrectio, quia dc haec praedicta erant de vero Mema, hoc ex ipsis sacto comprobatur; iam Luc. 3. Iud orum populus credidit Ioannem esse Messa, dc tamen miraculii non secerat:& Act.s- duos paulo ante in Messiam receperant, di tamen illi nihil operati bierant: quo facto ipsim et Iudaei testimon: imi c6tra se perhibuerunt, non posse a peccato excusati, non credentes, quia nondum miracula , aut nondum omnia, quae erant
sarium si,quamuis a principio me
canint,non credentes ineu post Ioannia restia
278쪽
A testimonium , & post praedicationem Christi; longE tamen maius, & grauias
peccatum sui postquam Dominus apertis miraculis doctrinam suam confirmauit iloti credere: haec enim erant argu
menta diuina , & Dei sigillum Chri- sum verum ostendentia, & hoc est peccatum infidelitatis toties a Christo redargutae . In praesenti autem Regii lui λhic non tam reprehenditur , quod antesigna non erediderit; sed etiam quod post multa signa iam saeta, adhuc non credat, velut prodigia,& noua alia maiora signa expectans; cum quae iacta a dierat,illi sitssicere debuerint.
Dicit ei Regulus, Domine descende priusquam moriatur
filius meus. COMMENTARI vs REGULUS totus amore erga filium nimio praepeditus, Verbum fidei
non percipit, sed suam fidei debilitatem ostendit: videns enim Christum 'morandi causam nectere,dum eum, Sc Iudsos infidelitatis arguit; solicitat,utino descendat, ne interim filius eius moriatur, quasi, si moreretur iam an plius a Christo sanari non posset: hoc enim verba eius insinuant;quod etiam annotat Chrys. hom.3 . Nimius appetitus rerum terrenarum, verbum fidei multum impedire hoc factum Reguli probat.
Dicit ei Iesus, vade, filius tuus vivit.
CLementissimus humanae salutis medicus, oblatum medicamentum videns nihil profecisse, alterum adhibet,& quem reprehensione non sanauit, beneficio conuertit, exemplumque ijs, qui salutis animarum gerunt curam, praebet, ut multis, ac varijs modis homines alliciant, de quod una, aut altera via non sunt consecuti, alijs certe rationibus obtinere contendant. svade, inquit, vivit filius tuus, J non est opus me descendere, vade tu, & ut ssi credas me absentem posse sanare, L Filius tuus vi uita id est, sanus est; hoc si gnificat haec locutio, ΓFilius tuus vivit, I id est non morietur, ut tu times, sed vita fruitur, & incolumis est. Perpende sapientiam Christi, si descendisset, Ze sanasset, adhuc Reguli fi des infirma mansisset: credidisset enim sua praesentia illum sanasse, neque tamen potuisse absentem sanare: porro, si non sanasset, nec descendisset, quam conceperat fidem, amisisset . Sanat ergo, nε modicam quam habebat fidem amittat; non autem descendit, ut fides eius perficiatur, credatq; etiam absentem sanare potuisse; ec hac via, & morbo filii.& Patris infidelitati medetur. Quare Chri Ex hac declaratione facilis est solutio cuiusdam dubitationis, quam Chry-hv qui 4-hom 3 . mouet, nempe quare Centurioni Matth. 8. non petenti respo dita '', a dii; Ego veniam,& curabo eum. Regulo autem huic roganti, ut descendu t, Reguli do- non annuit, Respondet,quia illa perfectus erat in fide,& credebat etiam poc Vm myς se absentem simare; at hic infirmus erat in fide, &absentem sanare posse non 'l vera solutio est, quam & nos exposuimus, quia hac ratione fidem huius perficiebat, illa autem n dei persectioium in Centurione exercebui, se' ut alijs in excmplum nota edet faciebat. Grego. hom. 18. Euang. causam iuit
279쪽
A moralem : ut scilicet nobis det exemplum in benefaciendo debere considera- vre Dei imaginem in homine, cui benefacimus, ut propter Deum benefaci mus . sunt multi, qui nobilitate, aut diuitias, aut dignitate hominum mouentur, ut pro eis aliqua operentur; at Dominus haec negligens noluit ire cum eo; ne, quia Regulus erat, id facere videretur.
Credidit homo sermoni, quem dixit ei Iesus, & ibat.
NO N in eum credidisse dicitur, quia necdum fidem conceperat, ipsum esse vere Christum, sed credidit sermoni eius, & fidem hanc opere do
mon stiauit: nam non amplius rogans, ut descenderet, ibat&reuertebatur
di miti Capharnaum. Adnertcndum est pro loci huius intelligentia, hunc Reg E. ei)dide credidisse quidem sermoni Christi, quod vera narraret; no tamen, quodia. ipse causa esset ianitatis, de sanum sectilet tali verbo filium, sed quasi annii v tiasset salutcni filii, & incolumitatem futuram: ut solemus dicere de infirmo; erit saluus non morictur; ita hoc Christi verbum Regulus intellexit . quem , enim hominem sanctum existimabat, dignum fide iudicauit; tamen nondum intellexerat, Christum sua virtute tunc ianasse filium, hoc enim postea intellexit, & cum intelligeret, verὰ credidit. Ad modum medici Christus dominus se habuit, qui mcdicamentum porrigit infirmo, quo non statim, sed tempore suo morbus recedat; tale hoc fuit Christi verbum respectu morbi infidelitatis Reguli, non subito infirmitatem fidei sanauit, sed conuenienti tempore, quando nimirum iam a Christo recesserat; & id prudentissime factum est, ne, ut humanae gratiae ei agerentur, miraculum factum esse aliquis existimaret, propterea voluit Regulo absenti miraculum notum csse.
Iam autem eo descendente, serui occurrerunt ei, & nunciau runt dicentes, quia filius eius viveret. T ReguIum a solicitudine de filia periculo liberarent, Si tanti gaudii
citius participem faccrent, & ne amplius Christum secum descendere F
C procuraret, serui occurrunt ei, antequam ipse tam harnaum peruenisset, de filium bene iam valere nuntiant: cum enim strui line mora sanitate filii cogn: ta iter carpcrent ad eum,antequam Capharnaum accederet. per uenerunt; ut eodem plane tempore, ia Regulus e Cana, Δ Liui e Capharnaum egrcssi fuerint hero obuiam ituri
Interrogabat ergo horam ab eis, in qua melius habuerit-REcordatus verbi Domini Regulus, nec plane tunc intclligens, qua ratione filius vivere diceretur; an quod futurus esset incolumis,an quod ipse tunc sanitatem effecisset, ut hoc cognoscat, quaerit, qua hora sanitatam fiuus recuperauerit. Particula illa, s Ergo,i consecutioncm indicat, quasi horam quaerat, qua Christus ei dixit; Vivit Pius tuus,propter hoc ea. ni verbum I nitatis recuperatae horam inquisiuit. .
280쪽
Et dixerunt ei, quia heri hora septima reliquit eum febris: '. gnouit ergo pater, quia illa hora erat, in qua dixit
ei Iesus, filius tuus vivit. HORAM septimam respondent suisse, in qua ab infirmitate liberatus
est, ex hoc cogitouit hanc eandem horam fuisse, in qua Christus dixerat, LUiuit filius tuus.J Hic etiam particula, s Ergo,J cqnlecutionem ngnificat,nempe eandem esse horam,in qua Christus dixit, Vivit filius, & in qua ta lius sanus factus est, ex seruorum responsione cognouit. Hora septima est a Solis ortu nam diem,uti diximus, Hebraei in duodecim aequales horas,8c nyctem in totidem diuidebant: hora ergo septima erat prima hora post meridiem. Graece legimus, cognouit ergo pater, quia in illa hora, in qua dixit ei. Iesus, & est hebraismus pro eo quod dicimus,cognouit pater,quod in illa hoi, ra dixit ei Iesus, interpres sensum considerauit.
Et credidit ipse, ὀζ domus eius tota.
ILLA particula illationis praecedens, Cognouit ergo,2 non sola verba
exposita, sed etiam haec continet,ut sit sensus; Ex illa seruorum responso- . ne consecutum est, ut cognosceret eandem esse horam sanitatis receptae, erverbi Christi prolati, & id cognoscens crederet ipse, nec solus ipse, sed simul tota domus. Credidisse intellige in Christum: nam cognouerunt virtute eius sanitatem esse restitutam filio, & ex miraculo crediderunt illi omnes idinε ibasii ui sum verum esse Christum. Vide quanti reserat fides, & boni mores mi holet inte- rum ; facile enim inseriores sequuntur. conuerso patre familias tota simul hu dijudi- conuersa est eius familia. Non est silentio praetereundum quantum mundi homines decipiantur in iudicio rerum . quis non credidisset, quando filium Reguli infirmantem usque ad mortem vidisset,male actum esse cum filio, ocis Vcum Patre λ quis non eos infelices reputasset,& tamen talis infirmitas magna attulit domui toti Relicitatem.Nam occasione eius, & fidem pater cim tota domo recepit, & filius simul sanitarem. saepe Dominus haec temporalia mala permittit, v t maiora bona accumulet. voluit autem filium familias, sie dimi C tere in infirmitate, & iam a medicis desperatum relinqui,ut idcirco ad Christum veniret pater, ab eoque& quod medici non praestiterant,& quod plus indigebat, consequeretur. Infirmatur ergo filius usque ad mortem diuino consilio, ut occasio potioris salutis fieret iam: liae uniuersae.
Hoc iterum secundum signum fecit Iesus , cum venisset a
Iudaea in Galilaeam. NON hoe secundum Christi miraculu Euangelista esse affirmat sed hoe
esse secundum,quod fecit cum a Iudaea euerteretur in Galilaeam; duos regressus significans, & in utroq; duo miracula facta. Regrediens a baptismo fecit iraculum conuersionis aquae in vinu: re grediens modo a seito Paschatis.quando multu in Iudaea immoratus fuerat, hoc miraculum sacit secudunt.