장음표시 사용
281쪽
a sunt enim duae illae aduertendae partieulae, s Iterum I Scs seeundum,lierum J Dad regressum resertur, Γ secundum I amem, ad sigi uni, ut iit sensus: Hoe secundum signum secit Iesus in Galilaea, eum secundo reuerteretur a Iudaea . ex quo loco λὶ colligitur hune secundum esse regressum, ut superius assirm uimus contra aliquos: nisi enimesset secundus, non erat cur Evangelista diceret, s iterum, J volens autem parem numerum,& miraculoru, de regressuus, ere. propterea dixit, Hoc iterum secundum. J Multa iam miracula se-eerat in Hierusalem, nunc autem , quae regrediens fecit in Galilaea numerantur : quo loco,quod superius annotatione sexta,& vigesima diximus, confirmatur non esse ingressum Narareth, illamque historiarn Luc. . de Nazaraeis esse narratam per anticipationem: nam ibi dicitur. Quanta audiuimus facta in Capharnaum, fac Se hic in Patria tua: at in hoc regressum nondum illa fa- erant in Capharnaum . hoc enim eit secundum miraculum, non in Cana . sed in Calilaea factum: cum non dicitur, quod fecit in Cana, sed quod Tecit absolutὰ euertens, nimirum ex Iudaea in Galilaeam. Adiunxit autem hoc verbum Euagelista,ut significaret hanc historiam esse geliam ante omnia miracucula,quae caeteri Euangelistae facta esse in Galilaea describunt.
Os T hae erat Hessestus Iudaeorum: assendis tisisset mam. Est autem Hierosolymu Probatica piscina,qua coram minatur Hebraice Bethfilia, quinq; portiem habens In hu ia-
eebat multitudo magna languentui caecorum,claudormaridor expectanim aqua motum. Ange aute Domini descendebat secundu tem
in in pistana, mouebatur aqua. Et qui prior descendisset in piscina psmatione aqua: sanm siebat a quacunq; detinebatior infirmitare. Erat autem quida homo ibi triginta em annos habens in infirmitate sua. Hunc eum vidisset Iesius iacentem, est cognouisset quia iam multum tempm haberet,icit ei r Rusanin fri ' Responssit ei languidim: Domine. homine non habeo,ut cum turbata fuerit aqua mittat me in piscina. Dum venio enim ego,atim ante medsendi7. Dicit ei Iesus: Surge,tollegrabatu tuti ct am bula. Eι statim sanmfactinest homo ille: cst 'stulit grabatus , cst ambu- stabat. Erat aut Sabbatia in me illo. Dicebat ergo Iudaei isti quisnatus fuserat:Sabbatus,no licet tibi tollererrabatu tuu . Respodit eis, Qui mesanufeyit,iri m hi dixit. Tongrabatu tuu . ct ambula. Inte/rorauerunt eroeu. Quis est iste homo qui dixit tibi, Tosterra tu tuu ct ambula Z Is autequisunm fuerat essectin, sciebat quis eJet. Iesus enim declinauit a turba constituta in loco Postia inuenit eu Iesus in tepis,ct dixit illi: Ecce sanis sectus en ta noli peccare, deterim tibi aliquid contingat. Abist isse homo, est nuntiauit Iudais qui Iesm esset, qui fecit eu sanu. Propterea persequebantur Iudaei Iesum, quia bae faciebat in Sabbato. Iesem aute reupondit eis:
Pater mem usq; modo operatur, est ego operor. Fropterea ergo magis qua-
rebant eum Iudaei interficere: quia non sol usoluebat Sabbatum, sed or P trem Jum dicebat Deum,qualem se faciens T eo. Respondit itaq; lesus .er dixit eis. ymen amen dico vobis, nopotes t Filim ase facere quicquam
visi quod viririt Patrem facientem quacunq; enim isie fecerit,bo ct F
282쪽
A liussimiliter facit. Paterenim Hligit Filimnmor omnia demonstrat eiqua vi e facit:cta lora his demostrabit ei opera,vi vos miremini. Sicutem, Pater suscitat mortuosio vivificat sic Filius quos vult,vivificata re que enim Pater iudicat quemquiam esed omne iudicium dedit Filio,vt om nes honorificent Filium , sicut honorificant Patrem. Qurno honorifico Fitium, non honorificat patrem qui misit illum. Amen amen vitiin vobis
qu/a quι verbum meum auit,'crevit ei qui misit me, habet vitam aurinam: or m iudicium non venit, sed transiet a morte invita-. Amen a, sarco vobis, quia venit hora,'nunc est,quando mortui audient vocem rDei γ Er qui audierint vivent. Sicut enim Pater Fabet vitam insemeti sersic dedit cr Filio habere vitam in semetipso or potestatem dedit ei etiam
sudicium facere, quia Filius hominis est . Amite mirari hoc: quia onis hora in qua omnes qui in monumentissunt audient voceFi' iei cst pro cedent qui bona fecerunt,in resurre Aonem vitae qui vero mala egerunt. resurreἷtionem iudici' . Non possum ego a meipse ἴacere qQcquam. Sicuraudio iudico, O iudicii meum iustumes: quiana quaero voluntatem mea. J ea voluntatem eius qui misit me . Srer te timonium perhibeo demerpse.. testimonium meum no est verit Alim e t,qui testimonium perhibet de me: iv scio quia very eri te imonium ei M, quod perhibet de me. Vos misistis ad Ioannem, est te timonium perhibuit veritati Ego autem non ab homine te-Himonium accipior sed haec dico, ut vassalus sitis. Ille erat lucerna ardens, o lucens . Vos autem voluistis ad boram exultare in luce eius . Ego autem Fabe*re timonium maius Ioane. Opera enim quae dedit mihi Pater,seper- am ea: ipsa opera qua ego cio remmonium perhibent de me, Pisa --rer misit me: cy' qui misis me Pater,ipse tectimon um perhibuit de me.' que vocem eius unquam audinis , neq; speciem eius vidinis, O Ferbaeuunon habetis in vobis manens quia quem misit ille, huic vos non creditis. Scrutamini scripturas et quia vos putatis in ipsis vitam arernam habere: ilia sunt quale timonium perhibent de me di est non vultis venire ad me,ut vitam habeatis Claritatem ab hominibus non accipio . Sed cognoui vos quia dilect onem Dei non habetis in vobis.Ego veni in nomine Patras mei. cst non accipitis me. Si alius venerit in nomine suo , illum accipietis. Q c modo vos potessis credere, quisloriam abinuicem accipitis, ct glorium qua ga solo Deo est, non quaeritis Z Nolue putare, quia ego accWaturus sim vos ap- Patrem test qui accusat vos Moses , in quo vos ciperatis. So enim crederetis Assoni,crederetis Drsitan ct mihi: δε me enim illa scri t. S.
.em 1llius literas non creditis,quomodo vertis meis credetis 2
Post haec erat dies festus Iudaeorum, Ee ascendae Iesus Hierosolγmam. C o M M E N T A R I , ς.
MIracula in hoc capite A seribitur, cuius occasione Iudaeorii earumnta palsus Christus,tiasigne contra eos habuit sernabne. Primo loco Eua gelatia tempus, de locu miraculi narrat s ii Eaec, inquit ouae in superiori capite dicti futat, Dies nitus Iudaeoru G idest, Pascha ot tu testoriis celeberr- munerat,dc Dominus , . in Galilaea. tuac crat, ascendit Himilaleni ad c
283쪽
a sessu celebrandu : Tribus enim temporibus in anno ex omni loco Iudaei Hi, Drosolyma ascendebant ad adoranduin teplo,&vnu horuerat Pascha. A endere dicitur,qui abuti saepe diximus, e Galilaea in Iudaea ratione suus eminentioris ascensus dicebatur. Tempus igitur, quando, quae sequuntur, gesta sunt. Pascha erat:Jocus autem Hierosolyma: quando aute audis, s Post haec,J non intelligas,quasi nihil aliud sit a Christo in Galilaea gestu, praeterReguli miraculum nam hoc medio temp're, multa fecit Chri istis, quae alij narrant Euan gelistae in Galilaea fecisse . Miracula enim edidit, discipulos vocavit, sermone. mbuit illum in monte: post haec igitur accedente tempore Paschatis, venit Hierus em. Recte Ioannes hoc caput superiori connectit, ut ex collatione oamaritanorum, qui sine miraculo crediderunt, de domus Reguli,quae uno est sonuersa: Iudaeorum malitia & obstinatio manifestetur: qui multo maiori miraculor non solu non sunt conuersi, sed potius contra Christum, tan
m contra transgresserem legis inuecti, ut annotauit Cyril. lib. i. c. ini. viande cognoscas quam iusto Dei iudicio sunt a Deo repulsi,&puniti.
Et tune esset tempus messis, non autem quattuor di staret mensibus, venit postea
in Galilaeam,& Reguli filium sanauit. Homnia haec post Pascha quo eiecit vendentes facta sunt: at fieri omnino n6 p terant ante proximum festum Pentecostes. Praeterea Dominus Hudaea propter
Pharisaeorum sirorem recessit in Galilaeam .probabile est ergo aliquot diebus a se voluisse,quod si ita esset ut Cyril dicit, decem, aut duodecim dierum spatium tum esset,quod prosectb non erat furori illorum locum dare. Tenendum igitur est cum Irenaeo, suis te Pascha mquens post illud, quo sunt venontes eiecti, ut uno anno gesta sint omnia praedicta, & quae etiam alij Euangelistae nam rant in Galilaea post hunc res reisuma Iudea in Galileam sacta Quod si Cyril. ν& chrysost. se itum Pentecolles hoc suisse asseruissent, non illud proximum post Pascha, quo eiecti sunt-detes, sed post
aliud sequens Pascha, verisimilior esset eorum sententia. Sed tunc non facilEcii alijs Euan elis lis concordia fieret. Pr babilior etsi igitur Irenaei sententia, esse hoe sellum Paschalis, quod Ioannes naexplicuit, quia cum locutus suisset de praecedenti Paschate, & multa narrauerit, & dixerit, quae n6 nisi longi temporis spatio seri poterant,satis se explicuisse arbitrabatur,s diceret, D Erat dies se-stus Iudaeorum, J maximh quia hoc erat sessu motum celeberrimum,&primum 4
multa sint Iudiorum sella defuerit euius quibus omnibus dicemus c. 7. necieminit Io hoe in loco quod illorum sierit praescri,no hoc : varia est sententia Doctorum de hoe sello. Cyril. lib. 2. e. I 23. Chrys. ho. sellum si isse Pentecostes existimant,
ruod proximum si it Paschati illi, quano ε templo eiecit Dominus vendentes, vi retulit Ioannes in c.,.Iren. autem lib.
e.39. Pascha hoc opinatur se isse sequεs illud, quando eiecti sint vendentes: Et certe, a consideramus omnia, quae gesta sunt a Christo postquam eiecit vendente, difficillimum est hi uenire, quomodo hoc se stum sit Penteeostes,quod tali P
sthati proximuerat. Et, ut omittamus,c quae alij Euangelistae narrant,Perpendamus ea solum quae Ioannes describit, deseri non posse,ut sit festum hoc Pentecoses, facile comperiemus. In primis post eiectos vendentes celebratum est colloquium illud cum Nicodemo: post id
egressus est Dominus in Iudaeam terram baptizabat, & ibi dicitur commoratus, nisi multis ibi mansisset diebus, & constat usque ad vincula Ioannis eum mansisse: postea Iudaeorum furorem declinam,reuertitur in Galilaeam,transit per Samariam,& tunc dicitur,quattuor menses sunt,3c messis venit. Hoc prosecto verum esse non posset, si ista omnia post illud Pascha, &ante Petecosten acta sunt,
284쪽
Κst autem Hierosolymis probatica piscina,qui cognomi tur Hebraic E Bethesda,quinque porticus habens.
O C v M determinatum miraculi ostendit. Multae pitanae erant in His. rualem diuersi nomina sortitae , ut una ab altera in sermone discernere
u , una erat haec, ae ad aliaru distinctione Hebraice appellabatur Bethel duisu'ut alij l gunt, Bethsaida: vocat Ioannes hanc piscinana probaticam, idest, pecualem: hoc enim dicitur apud Graecos quasi pecualis siue ouia Iis, a quod significat ovem: piscina autem,non quia pisces habuerit.
dicitur; i iam etiamsi non haberent,diccb turpiscinae,Graece κοπιῶ, ha, tu si natatorius locus, erant autem circumcirca porticus quinque propter Di perum,& infit morum commoditatem,qui gratia uilitatis consevendae illucle recipiebam. Exactiorem declarationciniatius loci exsequenti annotatio- η ne require
ANNOTATIO.. . DV Ο hoe in loco eonfideranda o
currunt. Primum circa vocabulum Probatica,alteru circa Bethes fa Recem
ἀMingunt, ut lectio nostra habet,sed per - se legulsi: Est Hierosolymis apud pro- amicam, seu in probatica: Graech enim Ηn dativo csi praepositione legitur, & e Donunt piscinam hane fuisse apud pro-
.uati curis,idest,serum pecuarium, aut domum stiare ceptaculum, in quo oues & peeudes in sacrificium conservabantur : at antiquiores non sic I egunt, sed in recto, C ut probatica piscina legatur, sic Cyril. lib. c. Ἀ2. Chrys. hom3 s.Theoph.ea ponunt, & Hieron. lib. de locis Hebrabeis etiam legit in recto, sensus autem in
utraque sectione idem eae Piscina enim laxe t ProbaticaJ dicitur, quia apud probaticum sitae serum, siue receptaculum erat, quamuis Hieron. loco citato dicat eam dictam probaticam,quia carnes pe Gm sacrincandae ita lauabantur: Dici etiam potest ΓProbatica,J non qilia carnes lauabantur, nec quia prope ritu, aut receptaculum pecudum erat : sed quia erat ad portam quae dicebatur pecudum. Vna enim portarum erat HieroBlymis, per quam sistam greges introducebantur, & dicebatur Pur fregis, ita portamis: vndie pistina dicta ess probatica ,
quia ad portam ouis sita erat ..Siue ero hoc,siue illo modolegas ut interpret ris,parum sensius variatur ,& parsi etiaad rem pratiripuam, quae narratur,ucir. - Alterum eu de nomine Hebraico: na ,
duplex lectio habetur, Bethsaida, ct ita d, ita,
Cyri L&Chryc si verε interpretes tra- εα se: ducunt, legunt ad Hieron' legit Bethes d da. Euthymius legit Bethsaida, et simul negat esse legendum Betheia a. recenti ribus lectio Hieronymi placet. Varia autem est utrius ue vocabuli apud braeos significatio: nam Bellielda signia ficat domum essu si nis , c6ponitur enim abeth. n a quod domum significat,& e sched του quod signiscat e illisionem, quasi domus effusonis ..Hebraei enim do
mum vocant locum omnem, in quo recipitur aliquid . dicta ergo est haee piscina domus egisonis, seu decursus aqui Ium,quia aquae pluuiales confluebant iii eam: sue ut aliqui volunt, quia aquae templi ad usum sacrificiorum, ει aliorά per canales E templo in hunc locum as. fluebant Bethsaida autem non eode modo exponitur,quia nec eodem modo,seu non eisdem literis in Hebraeostribitur.
Quid a te ut hessa. n zn quod in Chald o uincat misericordiam,quia Bel, chesda, ide is, domus misecordiae, quia
285쪽
do exereebatur. Euthymius quantum ex eius traductione apparet nam vertit domum piscationis) legit cum x Tadea Pisaiid. Nae quod significat venationε, inde Misaida, ides , domus venationis, S sic voc batur patria Petri,& Andre .
Mihi lecti' antiqua Graecorum posteretineri videtur, ut legamus Bethsaida: tamen non est interpretanda vox, ut Euthymius exponit, nempe domus venationis,nee piscationis: nam tunc scriberetur in Hebraeo cum T & esset nomen
patriae Petri i sed stribi debet eum: Sa- D
mech, & idem tune signiscatra Bethenda, idest domum effutionis: nam venit etiam ab e sed. οῦκ quod emisionem significat: tamen amittitur illud N ut si ri saepe solet,& propter Graecam pronuntiatione sumitur illud iod,& pronuntia mus Bethsaida, pro Bethsada. in conue sione elii in Hebraicorum nomina proin priorum literae saepe amittuntur,& aliae assumuntur, ut idiomati accommodentur alieno.
In his iacebat multitudo magna languentium, caecorum, claudorum,aridorum, expectantium aquae motum.
VS V M. porticuum dictarum narrat: erant enim gratia eorum,qui spe recupei andae sanitatis ad pilaina confluebant: quoru quatuor describit ge aetiolirili nera. Erant languidi, inpe aegroti, qui febribus, aut morbo aliquo labora- geneia tesebant, hi languentes dicuntur, erant caci, claudi, aridi, idest, qui manum,aut . membrum Miquod virtute destitutum habebant, hoc enim significat nomen oraecum', idest,aridus,cui membrum non deest, sed virtute est destitui' re sic Matth. 1 1 . dicitur. ens manum aridam,ideit,virtute destitutam. siciniam brachium totaim,aut ura, aut aliqua pars corporis arida eri potest. hi aridi dicuntur, denique omnis infirmitas corporis seu membrorum defectus,etiam quibus ars,& natura subuenire non poterant, in hac piscina san bantur. quod diuinae virtutis solius esse potuit.
C Angelui autem Domini secundum tempus descendebat in
HIstoriam prosequitur. Angelus descendebat certo quodam tempore leaquam mouebat. GraecEnon habetur, s Domini , I sed ad declaratione id appositum videtur, aut forsan erat in textu, & quia apertum erat ecth Angelum Domini, ablatum est quasi non esset Euangelistae. siue legatur, siue non: sensus idem est. smiliter Graece non habetur, s Autem, a sed particula a causalis enimo ut haec sententia causam reddat superioris. Multitudo magna infirmorum illic erat, quia Angelus descendcbat, Se aquam mouebat, bc sanabatur primo i 'grediens. hac de causa multi concurrebant, quisque spe
suae sanitatis allectus. Illud autem Secundum tempus, J idem est, ac ce to, & determinato tempore descendebat, non enim erat vis illa sanandi per N5 eonstat petua, sed certo tempore Angelus descendebat, & aqua mota ab eo tunc sanabatur i ngrediens. Hoc tempus incertum fuit: cum hora certa futuri mo ret Anae . tus, ut Chrysost. homil. 3 s. annotat non fuerit. an autem semel in anno, an
saepius,incertum est, non in improbabile id aliquoties in anno factum fuisse ,
286쪽
A & forsan festis maxime solemnibus,quando Iudaei undique ad templumeon. v
currebant. Cyril. lib. 1. cap. ia s. semel in anno, idque an sello Pentecostes factam assirmat,quod pro trabilius iudico, tame nihil certe statuere possumus. nam de hoc miraculo,& de hac piscina, nullus extat scripturae locus , praeter hunc Ioannis, ex quo solo huius rei cognitio requirenda est.
Et qui primus descendisset in piscinam,sanus fiebat a quacunque
detinebatur infirmitate. MO T A ab Angelo aqua, qui primus descendebat sanabatur a quacunq; '
detinebatur infirmitate, siue caecus,siue claudus, siue multis simul lab raret infirmitatibus extemplo ac in aquam piscinae descend bat, sanus erat, nec tunc alius sanabatur. Vnus enim dun taxat, isq; primus , sine ulis his rei poribus sanitate consequebatur . Hanc historia Ioannes pra misit, ut christi miraculu exponeret. Cyril.lib. 1.c. i a s. plures Angelos videtur assirmare doscendere solitos, & aquam mouere, tamen intelligendus est non quod ad una motionem multi descenderent, nam Euangelista sIngulari utitur numero, seda loquitur Cyril de multis motionibus factis, propterea Angelos pluraliter ala . pellat, quia non semper unum, & eundem ad hoc ossicium mistum esse existi mat, quamuis etiam hoc incertum sit, ex Euangelista unum , & eundem esse qui cellis temporibus descendebat, plotabilius deducimus.
Resie - Λ Nabaptistae nostri temporis haeretici historiam hane languidi apud
Do wcipien probaticam piscinam non recipiunt,cω mentum quoddam esse dicεtes, tui quia huius piscinae quinque porticus habemtis nulla in veteri testameto fit mentio, tum quia Iosephus Hebraicaru antiquitatum diligens scriptor nihil de ea scrubit, nec rem tanta dignam memorii scriptor suorum amator praetermisisset, domum quia a. Paralip. . victimae in comc chis ad hoc a Salomone constructis lauabantur in templo,nec opus erat in hae lauari piscina. Sed argumenta haec sutilia sunt,& nullius roboris ad neganda historiam ab Ecclesia perpetub receptam, &Rorum in ab antiquisiimis Doctoribus suis eo metiones sat mentarijs,& scriptis illusi ratam. Qua- . a M. uis aurem in scriptura veteri nihil de
hac pistina aperte dictum sit: non tamen propterea negarum est,no enim omn: si, quae in Hierusalem satia sunt, scriptura vetus meminit, pilicina namque ista a principio quando facta ess, non erat adhuc memorabilis, quia nec tunc miracu. tum incepit, e quinq; illis porticibus quae propter miraculum costructae sint, orirata erataruc esum aliquanto post
tEpore iactu esse credibile est, quamuli
ignoretur, quando miraculu hoc inceperit, & qua ratione. Verii stior ergo seria plura silentio eam,ut alia multa, propterea pertransuis. Ridiculum autem est Iosephum praeponere Ioan hi Euangelianae, quasi si Iosephus scripsisset,& α
Ioannes,verum esset, via verb Ioannes& non Iosephus scriptit, propterea lausum. Quamvis autem Iosepnus suorum amato Auerit; init iς tamen nominis
Christiani erat, & ea, quae in savorem Christianorinti cedesse libetis dissima σlabat, tale lice est Si piscinae illud mira
culum narrasser, veritas miraculi Chrisiti videbatur ei confirmari, maluit a
tem Iudaeus infidelis & perfidui es uia populi honorisca cum detrimEto Christiani nominis occultare,quam dum alia qua ex parte suum magni at populum , Christi veritatem probare. Nec hoc est sol qm; multa enim numeratu dignata cuit eadem de causa: nee enim Iinodis istiux saeti meminit, quado tot insantes occidit: nec aduentus Maporum: nec eo plurium aliorum,quae apud eius gentem
diui ct c hristus remitivam igitur di si-tile est argumentum haereticorvilia Illud aute de lotione victimata in piscina, a
Rarauit uicti de locis imbraicis,ct gra
287쪽
A cssimi nostro secillo auctores defendiit, assirmantes bis victimas lauari: prius in piscina, quando multa immundae erant ritersi persectius in conchis. Sed siue hoest,sive non,historia neganda non es odDoctorsi enim opinione pertinet , iquod
lauarentur victimae: at veratas pascinae
Euangeli j est historiae.si quod sentia in hae parte licet dicere, probabile mihi
est,quod aliqui recentior si affirmant:nEre victimas non in piscina has lotas,sed in conchis illis:cii aut ε esset ingens aquanim copia ex mari illo aeneo,& ex conelii & innumeris purificationibus intra mplsi,necesse erat aqua hanc aliquibus subterraneis vijs,&aquaeductibus effluere, & in hunc usum erat haee piscina ad radices vitis, in quo teptu erat fiinda-2 tu, sita in qua ominis haec aquarsi copia per sillulas te aquaeductus occultos seu subterraneos,influebat,qui sentetia Aristeas vetustissimus auctor tenet in lib. de septuaginta interpretibus. & Hieron. eod E forsan debet intelligi modo, qua do affirmauit victimas lauari in piscina, eaq; de xausa aquas rubras apparuisse: non quod eo in loco, sed quod aquis illius piscinae lauarentur: nam postquam in templo lauabantur carnes, aquae Omne, in piscinam illam emittebantur.
T ST praeterea eonsiderandum, quac virtute aquae hae sanabant: nam, ui ingrediebatur primux,sA quacunqsd c tinebat infirmitate,saluus sebat. JChrysos . ho. 3 s. respondet Anylum descendentem aquae moti sanandi virtutem tribuisse, non quod motus,lle sanitate faceret: erat enim velut signum quod da descensus Angeli, &virtutis in aquis Iam existentis ad sanandum, ut dicit Cyril. lib. I. c. 32s. Haec responsio vera est: Angeli enim boni non propria, sed diuina virtute miracula faciunt,& per eos D minus saepe ea operatur :&est doctrina Grego hom. 34. distinguentis Angelo. rum ossicia ex in ripturis, & assirmantis eos Virtutes appellari, per quos Deus omnipotens miracula operari dignatus est. Angeli mali, seu damnonia operantur quidem magna,& mirabilia,sed applieando virtutes naturalit,ut docet August. lib. 3. de Trinit. cap. 8. & quae non
potant virtutes creaturarum naturali si attinsere eirca rerum immutationem. non faciunt: at boni Angeli diuina virtute operantur, & transiuutant res supra
omnem virtutem creaturarum natura
lium . Angelus igitur hic, diuina viri te, per aquas illas, tanquam per quoddam diuinae virtutis inurumentum sanabat: uti ei im q. Reg. s. aquae Iordaniis virtutem sanandi a lepra per Elisaeum tanquam Dei ministrum, acceperunt ita& aquae virtutem habebant in strii ment lem, per quam Angelus sanabat. Vnde recte Ambr. lib. i. de Spiritu sancto.e. dicit, Angelum hunc per aquas has sanantem,sguram extitisse Spiritu, sancti per aquas baptismi animae sanitatem c6 ferentis. & lib. 2. de sacramentis cap. 3. piscinam hane baptisino c6seri: de quare paulo inserius aliquid dicemus. Ex his,ut mihi videtur dedueitur,ndesse reeipienda, quae aliqui nostro tem pore in hae parte assirmant: nempe virtutem hanc aquae inditam,a ligno iacente in fundo huius piscinae, ex quo postea crux domini est fabricata: Angelus autem reuerentia ligni huius inductus,descendebat de coelo ,& mouebat aquam.
Alij non a ligno, sed a victimis, & ho-st ijs sacris, quae ibi lauabantur, hanc esse
virtutem asserunt. Sed si hoc utrumque euet. perpetua esset sanandi virtus, re non certis temporibus. Adde, si hostiae ipsae non habebant talem virtutem, nee aquae in templo, in qua lauabantur, pro-
sectδ nee aquae huius piscinae habuerunt. VDenique illud de ligno, est sine ulla auctoritate dictum: immo vanum , ac salsum est dicere, ligno illi, ante qua Christus Dominus in eo pependisset,exhibitam esse reuerentiam. Multa contra lige diei possent, sed superuacaneum censeo, postquam rei veritas ex sacris Doctoriabus iam est exposita.
TNquir&um sit perest,quare unus tam I tum in illa piscina sanabatur in curus ita um ex
re lutionem sciedum, diuina in ira cula tot aeg oti ruisse opera potentiae, mi Iericordiae,& salutem
Relieitur historia de lingno quod aqua piscia
riqvimatem sanandi vis stabat.
288쪽
A lapsentiae. tentiae quidem,quia virtutem omne iraturalem, ει creatam sum rahant: Misericordiae, quia humanis desectibus per ea sit bueniebatur: sanabantur enim infirmi ; illuminabantur caeci, &alia huiusmodi per ea fiebat: Sapientiae aure, quia saepe perea homines instine' bantur circa diuina mysteria,& quae sutura erant, in eis figurabantur: quod ducet Aug. tradi de Verb. Domini. igitur , quatenus erant opera potentiae, ii tellectum ad fidem inducebat; quatenus Vero erant opera misericordiae, assectu hominum ad credendum alliciebant: nasdes etia ex voluntate pendet:quatenusve rh erant opera sapientiae,hominem in diuinis rebus instruebant. Si miracula stillent tantu opera potentiae, mirari deberemus, cur unus solus sanaretur, cum eadem iacilitate tota multitudo sanari B potuist ei. Si tantum essent opera misericordiae, admirationis quoq; esici caus cur tantae misericordiae Deus unicu ab infirmitate liberaret: at quia erant simul opera salientiae,no est,cur ita mire muri' sed myuelium potius nobis per hoc seriniscatu inquiramus Erat enim hoc picinae miraculu, ut bene docuit Ambro. lib. 2. de Sacram.z2. figura aduentus Domini nostri IesωChristi: qui sanaturus erat humanam generatione, iple eli A in gelus testamenti descendens, & mouen piscinam aquarum, quia in hunc mundupassurus venit, & per passionem suam,&mortem humanu genus infirmum sin turu , hoc est quod miraculu praefigura basi&rdcirco unicus sanabatur; ram in uno homine infirmo meliusnianum genus repraesentatur: quam in multis,ad exprimendam morbi uniue sitatem,& unitatem. Omnes enim pectati morbo laborabant, omnes sub eadem morti amnatione tenebatur. hac eadem de causa Luc. I v. in illa parabola de eo qui incidit in latrones, i quilam vulneratus;& spoliatus ess, .unus tantum homo, non multi repraesentantur. hac etiam de e usta 3. Reg. i p. ad unicum Glium viduae suscitandum mittitur Elias,& 4. Reg. unus Naaman sanatur ab Elisaeo: haec enim omnia propter figuram fiebant, ad instrvistionem bituroru baee igitur eaus est,cur unus selus sana retur an piscin Ambro. loco citam a teram aut at musam hyivs NM ut in eo ostei daturiqRan ' m/ in sutura es t gratia Baptismi vetu te stametitui irreo enim unus, in hoc omnes s nantur. Eandem cautim Cyril. lib. 1 cap. Ias. assim t dicens de an illam vetere in ,
via, sisti populo dat m, propterea unua Ad hoc signi iurandum san bahqr . sed causa prior legitima est,ex qua sequitur δε- lutio glterius difficultatis,nempe, qu Christus Dominus yhum solum sanat in ea autem est, ut hos iacto significaret stesse illum eundem Deum, qui prius sonauerat, & eum, qui tali miraculo prinfigurat erat, & qui hum*num genus sanare de coelo veniebat. MaximE aut ε
humahvm genus in hoc paralyticostia r baxur exprime b , propterea sc r
Erat autem quidam homo ibi traginta&octo a habens in infirimit te sua . COMMENTA p. LV S.
II s narratis, qui ad miraculi isitelligentiam necessam a videbantur, ipsen miraculum describit,& a persona, cuius gratia gestum est, inc: pst. Inter alios multos,qui sanitatis recipiendae gratia ibi expectabant, unus crattudine triginta octo annorum laborans. Graece non habetur, Γ Sua, Jaed habens in infirmitate: ad sensum parum refert,sue apponatur,sue dematur. Mura proiecto huius languidι tolerantia qui ut c hrysost. hona a s . notataoux
289쪽
a hoc tempus expectabat, iacum incredibilis esset multitudo, Sese posteriore Drelictum esset expertus, tamen a spe futuri prsteritis non territus est in quo Judaeoruna dura corda deprehenduntur, qui hominem auxilio destitutu per tot annos aliquem, qui eum, ut in piscinam citius descenderet, iuuaret, non adhibuerunt. Ipsius etiam languidi summa paupertas probatur, qui nec P . cuniam, qua hominem in adiutorem per breue tempus conduceret, haberet. Si enim habuisset, credibile non est sanitati eam volitisse praeferre. Recte in hoc homine totum humanum gentis post peccatum figuratur, quod diutumno peccati morbo laborans, neminem, qui ad sanandum adiuuaret, suo precio potuit comparare: sed infirmus, inops, & pauper tandiu iacuerit, donec sine precio ullo dato, filius Dei homo iactus venit, qui eum sanauit: de qua paupertate & inopia dictum est, Psal. 8. Non dabit Deo placationem suam, S precium redemptionis animae suae,& laborabit in aeternum. Quem locum exponit in hunc sensum Basil. in homan eundem Psalmum.
OVem naturae virtus, & humanum auxilium destituerat, in hunc diuina bonitas oculos suae misericordiae conuertit, & potentia eius infinitano destituit. venit Christus,postquam Hierosolymam ascendit, in locum hunc: vidit oculis corporeis & interioribus suae misericordiae iacentem infirmum,co gnouit, ueni nihil latet, tempus infirmitatis esse diuturnum, & ad eum se convertit lanandum . estque caulatis locutio, ut sit sensus; Quia vidit iacentem sine ope ulla, & infirmitate antiqua laborantem, & virtute destitutum, propterea,s Dicit ei, I Accedit,& loquitur, ut sanet: sensus est facilis, s Mutitum tempus, haberet .l nempe in infirmitate, quamuis phrasis non sit latina, sed Graeca parum refert dummodo sensus habeatur.
P Vis sanus fieri λquia dubitaret de languidi voluntate, interrogauit, sed ,
ii Elionii an l 9ut eius arbitrium aliquo modo excitaret, do ad recipiendum tantum velit sanus beneficium disponeret, dum enim sanitatem in memoriam reducit, desiderium excitat in eius voluntate, di in propriae impotentiae & inopiae cogni-- tionem inducit intellectum: quod etiam consecutum est. nam desiderium, Sc impotentiam suam flatim ad hanc interrogationem consessus est languidus. Haceriam interrogatione nobis Dominus significauit, se arbitrio hominis li bero uti in salute conferenda : saluat quidem & iustificat Dominus homines indigentes, & impotentes, sed volentes: de quia gratia ipsius est etiam velle, propterea hoc ipsum excitat nunc hac sua interrogatione . non autem petit ab infirmo aliquid supra captum eius, nec enim dixit . Vis ut te sanetuλquia nondum de Christo tantam ille habebat opinionem, & notitiam, iud, vis sanari ρ ut recte Chrysost. hom. 3 s. annotat. ubi aliam causa in huius dominicae interrogationis adfert : nempe intcrrogasse propter nos, ut ex re-
.sponsione infirmi eius tolerantiam cognosceremuS, alii tot alutis illic perseuerabat. Etiam mihi haec causa placet, propter nos scilicet dictum id esse, non vero ut ueterautulassi subi cognoscatur, sed ut ex ipsius ore imp
290쪽
A tentia, & infirmitatis grauitas, & antiquitas ostendatur: se ex hoe resultet vnotitia magnitudinis miraculi,& hac ratione magis fides confirmetur. Pr pter infirmum ergo, o propter nos hac est usus Dominus interrogatione. Cyrildib. 1 .c. ix . tres causas affert, cur Dominus interrogauerit, qup cum his,quae dictae sunt magna ex parte conueniunt.
Respondit ei languidus: Domine hominem non habeo, ut, cum turbata suerit aqua,mittat me in piscinam,dum enim venio ego, alius ante me descendit.
DRudenter prosectb lan quidus respondet: nouit enim dominum non ita
L terrogasse an sanari vellet, quod de eius voluntate dubitaret: nam erat notissima, nec interrogatione tali opus erat: propterea non dicit, volo Domii, ne, sed ex quo interrogatio illa principio procederet, animaduertit, & in id si
in hi oti responsum: Visa est autem illi interrogatio , ex quadam animi con nius quido miseratione procedere,quia Christus illi condoluit. Solemus enim ex animi 'ης quibusdam affectibus interrogationes aliquas formare, quae non eo fiunt , veri inimi as interrog ntes sciamus,cum ea,quae interrogamus sint manifesta: sed potius sectu, ut an i mi affectus exprimamus. sic Genes. 3. Interrogauit Dominus Adam, ni sestem - Vbi es & Genes 4. dixit ad Caim, Ubi est Abel frater tuus ut indignati nem contra eos manifestaret. & Deuter. 31. Vbi sunt Dij eorum, in quibus habebant fiduciam pell interrogatio exprobrationis cuiusdam. Ioan . s. ubi sunt qui te accusabant λ est animi benevoli, dc liberare volentis. sunt mutitae huiusmodi interrogationes, quae non fiunt, ut id, quod significa tur, re sponsum habeat,quasi dubium sit,sed alia significant. Non solum interroὴ tiones animum,& affectum loquentis exprimunt, sed insuper aliquauli a d notant, sicut in eisdem patet exemplis positis. Vbi est frater tuus p sanitacat, tu putas te posse a me abscondi, arbitratus es me mortis, & occinonis fratris nescium pat deceptus es . non solam ergo animi indignationem . sed
etiam scientiam facti signis eant. similiter Adam, ubi es non petit ut expliacet, ubi sit, sed ut causam fateatur, propter quam se absconderit et idcirco Adam respondit: nudus eram, & abscondi me: quae responso non esset ad p. . rem, si interrogatio illa non significaret aliud, quam quod in verbis etpo- duobu, te. mitur. Ita nunc languidus, ex hac Christi interrogatione duo intellexit, spodit quae unum est sibi esse dictum, Vis sanus esse ρ ac si dictum esset, saepe te huc venientem vidi, cur nondum sanus es λ quae enim sibi nota sunt, facile is putat ita alijs esse etiam manifesta. huic respondet causam exponens, de dicit, s Hominem non habeo,J quasi diceret, causam mihi videris interrogare, cur tanto tempore nondum lanitatem lim consecutus, scito eam esse,quia homine noni habeo , qui mihi sit auxilio, solus enim ad piscinam primus peruenire non valeo. Alterum,quod languidus concepit ex huiusmodi interrogatione,suit quaedam Christi commiseratio qua sbi ille condolere videbatur,& propterea Dominum,uerbo honorifico utens,appellat, multisque verbis miseriam suam exponit, ut Christum, quem merum hominem existimabat, alliciat, de inducat ad auxilium ferendum. de hoc recte Cyril annotauit Itb. a. cap. i 2 s. dicens, hx hac interrogatione languidum spemcocepisse futurum sibi Christum utilem,ut in piscinam citius auo descenderet. Est autem aduertendum huic languido vites non omnino defuisse: nam dicit, ζDum ego venio , iuu