장음표시 사용
371쪽
A fert hoc miraculum praedicentis. Multa in spirituali sensu dici possent re C 'di. ril. & Augustino,& alijs; s d non est instituti nostri in his multum immorari. Illud autem, sFragmentorum, coniungitur verbo, sImpleuerunt.J visit sen sus; Impleuerunt fragmentis duodecim cophinos.
a genus quoddam eistae significas, inusii erat apua Iudaeos,unde Martialis Iudaeum eis fiserum vocat idb: ex Iuuenali 3.& 6.satyra esistat; Latine eorbis ex vi minibus contextus, quo res aridae iacit E continebantur; in qua significatione in presenti accipi probabile est: in tanta e-- nim multitudine multos huiusmodi cophinos extitisse,quibus aliqua sibi necessaria portabat eredendum est. Est etiam cophinus menstrae genus, quo arida me-surabantur,tres eongios capieris; singuli autem eoogij decem librarum: plus p rumuὶ minui mehsura sint unde eophi-'nus triginta libras capiebat: apud aliquos etiam,quamuis raro, liquidorum mestra reperitur; at hoe in loco n6 men' surae, sed cistae, aut canistri genus quoddam est, nec est probabile quod aliqui dicunt non siisse ibi cophinos aliquos, sesi verba hec habere sensum, superiuille nempe quantum duodecim cophini e pere possent sed id verba Euangelica noadmittunt: nam impleuisseduodecim eo'phinos Apostoli dicuntur. Re vera ergo -eat copuini, non quidem menstrae; sta a cistae, aut eanistra, ut dictum est, quχ iram capacitas id temporis nota erat.
nli ergo homines cum vidisserit, quod Iesus fecerat signum: dicebant, quia hic est vere propheta, qui ven-2 turus st in mu um.
Iesus ergo cum cognouisset,quia venturi essent, , t raperent eu in de facerent eum regem,fugit iterum in montem ipse solus. TA N TA M Christo hoc miraculum populorum illorii conciliauit beneuolentia & opinionem, ut non solum regnum ei offerre, sed noletem,ti repugnante e Mn regem sacere aggressi edent, nisi Dominus holum prae- .st suus QUANTA sit beneficentiae virtus,hoc miraculum proba on tam enim :
miraculi potentia, quam qualitas, quia cibus erat, tam benevolos fecit populos, & eorum oculos ita illumin/uit,ut Christum illum esse prophetam, qui in mundum venturus era confiterentur; regemq; sibi praeficere decerne Frent.Recte ergo docuit Greg. a. parte pastor. cap. . dicens: Egentis animum praedicantis sermo non penetrat,si hunc apud eius animum misericordiae manus non commendat:propterea Euangeli ita sapienter illam appositi particu lam illativam sErgoJ ut, doceat, quia citati fuerunt tam large, & mirabilia ter, idcirco confessi sunt Christum prophetam esse, nam qualemcunque; sed 'magnum illum, qui in mundum venturus erat, Hic locus stiis aperte probat eos sperasse aliquem insignem prophetam venturum ante Messiam, quod si perius discussinus,quando de teistimonio Ioannis cap. i. tractivimus. Eii a tem Graece cum articulo propheta,ut singituris ille significaretur, qui a Iu-
372쪽
A scius int iram id tentarent, in montem solus secederet. non dieit Euangeli. sta cognoitisse Christum,qubd turb decreturae,ia volitvrs,sed qubd venturae erant,quia id animo conceperunt, & facere statuerunt, antequam autem venirent,rugit Dominus. Secundum Euthymium,postquam dimit sae fueritne turbae Setanti virtutem miraculi eonsiderarunt reuerti,& facere regem. Nouit Christus priusquam turbae id cogitassent, sed qui pro hominum salute mori veniebat, regnum visibile huius mundi spreuit: si enim regnare, ut reges mundi huius voluisset,non horum populorum opera expectas et, nec Iudaeorum tantum sed totius orbis imperium iure sibi debitum nulla hominum reis qui sita ope consecutus esset. Cedens ergo multitudinis futurae concitationi ; solus in montem, unde cibaturus populos descenderat, passu veloci tanquam fugiens recessit: ad diuinae contemplationis montem docens eos vel euerascendere debere, qui mundi honores, de pompas vitare pro Dei amore cupiunt. Omisit Euangelista noster aliqua, quae alij narrarunt nam secundu Matthaeum,d Marcum, Cum cognouisset, quod venturi essent, ut facere ne Regem statim coestit eu compulit discipulos ascendere in nauiculam,dc praecia re eum trans fretum. Addit Marcus ad Zethsaidam,dum ipse dimitteret turbas,dimissis autem turbis, fugit in montem solus. Matth. 8c Marc. addunt y orare, Abijt, inquiunt, solus in montem orare. nondum enim turbae eum Regem mere decreuerant propterea qui suturi nouerat; eorum praeuenit cogitationes. Duae ergo causae tuo tabeundi in montem,una ut oret, 3d hane Matthaeus, ta Marcus narrarunt: altera, ne Rex fieret a turbis, de hoc dicit Ioannes qui propterea eum refertilagisse. Alii vero tantum abisse dixerunt: qui enim fugit, etiam abijt; dicitur autem dimisisse turbas, quia signo aliquo, ut fieri sole eis, ut recederent, seu velle se abire, de alio recipere signia sciuitis
. Vt autςm sero factum est descenderunt discipuli eius ad
mare, A cum ascendissent navim, venerunt trans mare in Capharnaum. 'C HRIVs, ut ex Matthaeo , O Marco patet, compulit discipulos intrare PP in navim, postea montem solus ascendit. Ioannes vero quod posterius sactum est,narrauit prius per quandam praeoccupationem,ut dicit Augu. lib.a. de consen. Euang. cap. 4 . Attende non esse idem, L Ut sero iactum est, I Se id quod Matthaeus dicit. Γ vespere facto,J N Marcus sCum iam hora multa fi ret, I haec enim quae Matthaeus, O Marcus asserunt, antequam mirac tum fieret, gesta uini: significantque iam diem inclinasse, quando acces- senuit discipuli, & cibatae sunt turbae; at conuiuio peracto fallam est, quod Ioannes refert, dicens, I Ut sero factum est, I iam enim ei at noctis crepusculum: intrantes ergo nauim iter Capharnaum versus direxerunt,trania fretantes a parte altera stagni, quae propter sinum, & dorsum lacus oppositusnus quadam ratione dici potest, uti explicuimus paulb ante in annotatione secunda. Graeca autem significatio, est magis propria; est enim impersectum tempus, veniebant Capharnaum. Nec est contrarium quod dicit Marcus, nepe iussi e Dominum, ut transiretarent Belsaidam: nam inter locum, ubi celebratum est miraculum, di Capharnaum, media erat Bethsaida, dc Domia
373쪽
A re, ne allisa alicui laxo frangatur. Tota autem latitudo stagni, ut superius diximus, si recta mensura constituatur, est quadraginta stadiarum. Sed percontabitur aliquis cur Evangelista, qui ex Spiritus sancti instinctu ,εc reuelatione loquitur si certam distantiam signauit, sed sub quadam disiunctione loquens, incertum reliquit, an viginti quinque, an triginta potius stadia discipuli co
secissent: eertum enim est non esse pauciora viginti quinque, nee plura triginta : an autem hoe vel illud, non determinauit. Non quod spiritui sancto incem tum id esset, qui omnia nouit, ut Deus, sed quia aliqua more humano suo loqui vult, maximὸ quando parum ad rem B pertinet,& intentioni praecipuae nullum fit detrimentum et hoc tamen non absq; diuino consito factum est: tum ne sterium aliquot arbitraremur positum in numero uadiorum, si determinatus poneretur: tum quia in hae disiunctione, veritas magis describebatur: nam in
Datio illo, quod est, a vigniti quinque iladiis, usque ad triginta, haec omnia perari sint. Vident ambulantem, si
proximus & alia facta sunt,quae narrant Euangelistae: propterea Ioannes utrum Eue terminum descripsit,ut omnia con cluderct, quae acta sint: dici etiam posset triginta stadia remigasse, tamen si via, seu iter consideretur, viginti quin que suisse: nam vento urgente quinque stadia ab itineris rectitudine diuerte
Sciendum rursis non esse sine controuersia, an hoc miraculum, seu haec historia eadem sit cum illa, quam narrant Matthaeus, & Marcus. Chrysostomus enim homil. 2 eandem esse negat: at Augustinus lib. 2. desonsensu Evangel. cap. 47. & Euthymius, eandem esse a L. firmant. Et quidem sunt multa dissimilia, quae non omnino improbabilem faeiunt chrysestomi sententiam 3 tamen argumenta effractora probant eandem esse historiam, quamuis Ioannes multa omiserit,quae alii narrarunt: omnia tamen, quae omissa sunt, accomm .dantur eidem narrationi,propterea probabilius est eandem esse hane, εcillam. huius rei exquisitiorem discinionem ad illa remittimis Euangelistarum loca .
An haeeliustoria ea d. sit cum illa.
Ille autem dicit eis, ego sum, nolite timere. COMMENTARIVS.
v c ECUNDUM Matthaeum, Se Marcumprimb dixit. Confidite,ego sum . o nolite timere,fiduciam petit, ut spem salutis concipiant, optimumq; spei salutis concipiendae subiunxit argumentum, sEgo sum, la quo nillil mali vobis timendum est, & qui postum ab omni liberari periculo: fiducia ergo
in me expellat timorem conceptum, I Nolite timere, I Verba non tantuinsgnificantia, sed etiam e fictaua suerunt: nam de fiduciam induxerunt, letimorem expulerunt adeo, ut Petrus ausus stetiam se aquis intumescentiabus committere, ut alii narrant Euangelistae. Advertendum est autem D minum rere,illorum expulso timore,fiduciam in ipsum, quia tempestas no idum cellauerat, nec voluit Dominus statim fluctus qui eicere, ut in ipsum iam agnitum fidem&fiduciam conciperent, & exercerent,&ut locum d
rei tantae fidei, di fiduciae Petri, qui iussus a Domino Buctibus se. peditem
374쪽
Voluerunt ergo accipere eum in navim, A statim nauis suit ad terram,in quam ibant. POST . verba praecedentia, historia Petri celebrata est,quam alia Euangm
listae narrant, postea accessit Dominus ad nauiculam , & discipuli, s vo luerunt accipere eum in navim, I idest,cupide susceperiant: ut enim incogni- tum: & phantasma pri us existimantes eum auersabantur, ita cogalia eius v ce cupido animo susceperunt. Solet enim verbum hoc svoluerunt, I apud Graecos hanc habere significationem,& sic concox at cum alijs Euangelistis: nam ingressus est in navim secundum Matthaeum,& Marcum. Illa particula, s Ergo, I illationem significat, ut sit sensus dii Cum latin cognouissent, volu Tunt accipere, quem tamen prius nondum agnitum auers stantur,&statim nauis appulit ad terram, in quam ibant.
ANNOTATIO. RQ , mist D - v etiam liter exponere, seb
iis levo. A licet Mando Dominus illa protulit uangelistarum osten.
re ut intraret, sicuti fieri solet, tamen Mintrauit& tune quod dicitur de Petro lactum est, Si postea vero ingressi is est nauiculam,& tunc factum est,qubd dicit Ioannes, I statim,d id estoreuissimE,&Vmporis monuiuo cessicit ventus iter, quod supererat, quamuis langues se .consectum est. Iux ha expoliri nem interpretarr possumus dictum esse,s voluerunt accipere, J quia tunc non acceperunt. in navim . Graecum enim vocabulum oramque admittit expositioiaem: posteriorem secutus est Clit 3 - sostomus mil. 42. nam, arbitratus est non inuasse navim, aliam' eesse hane historia, tamen re vera postea inir uir, modo autem di stulit, viseret,q*od cum Petro legimus factum: postea vero m- trauit, & sequitur huod Ioannes dicit, et Statim nauis fisit ad terraim, i nam sap ' Ponit, quod alij narrant Fut ni listae, li Adoerte terrani hane,in quatini Mn ι missi periori bire & inferioribus verbis, dicit Ioannes Capharnaum ella, nee est emit quin, quod dicit Matilinus,a PDiit in terram Genesar, Sc Marcus in terran Genesareth: nam ut in principio caphis ex Iosepho diximus Gene-sar,seu Genesareth, regio quaedam par
annes ergo singularem lacuni descr*B, ad quem apulit; caeteri verb commundi, nee etiam est contrarium, quod supra die tam est ex Marco,nempe iussisse Do . inum, ut praecederent ad Bethsaidam,ns enim significat ut illuc appellerent, sed 'us iter capeiae Capharnaum, seu vers. Bethsaidam, quae erat media non multa ab ea nauim remouentes: ara tepestas eos recedere secerat. Alia narrant Euam listae,quae omisit Ioannes,lc nos praeter nuxtimus/Wia nonora interpretari Oepimus in praesenti,sed solum Ioannε
TIdes hie quatuor simus Christi mi.
V racula. Venit primδChristus am- lanssilper nutae, Iussu Dontini lueedjt Petrus super aquas, quod ut virtute no propiva aut alxerius, 'd sua iactu in esse risim probaret, clan mergi coepisset eum manu sestineti Terti vetus sine m ra sedaturi arse mometo teporis mus tu itineris, quod se pererat,conficitur. In his musta ad sensum spiritualespectat μ' tia Doctyres piE,& eia conςderant: tamen hoEo fiderandum mihi visim est, quod aὸQ.ctrina *ximh i Chrilfo re denda sacit: Domitius enim ante miro h in doctrinis de earne sea sub specie panis in Eucharistia porrigenda oia Mede panibus, Si de disti pulorum timore , suaque per aquas trismeatione operatu est: non solum ut diuina suam potentii
Halicaret,sed ν t ea, qua sutura erit i hac
375쪽
a vae murabili Eucharistiae institutione tus est,qui ver innoeemerati discipuli Dpraesignaret: modica quinq; pansi quan- in nauicula sunt, quia non erat illa horalitate maximi satiauis multitudinem,ut eorum passionis, timent tamen in Chri in Eocharistia earnis sitae essicaei osten stipastione. Venit Petrus ad Iesum, sedderet, quae uno pro mundi totius cibo dubitans,submergi incipit,manu tamens Miens sutura eratnt quia post institu Salu toris liberatur: quia ipsim sequestionem tanti sacramenti,& post tanti negat, & eadit, sed ne pereat virtute beneficijeollationem suturum erat, ut Christi sustinetur: eitd cognoscituri dimortem passarus esset, & in ea morte di scipulis, nec iam phantasma viderer , scipuli maxina conturbandi,tamen c6-. quia citdsurgens eos conuenit,&consoturnatio breui duratura, dc in gaudium latur: nauicula statim ad portum appelresiirrectionis c6uertenda era hete etia lit, & ventuseessat, quia iam Christus Dominus praefigurauit: solus enim ma- resurgens non amplius moritur, non estnet discipulis in nauiculam eonscenden passibilis: noniana fluctibu persecutio-tibus, quia pavid post sacramenti insti- num in se agitatur. Multa dici possent in rationemrelictus est a suis, Abierunt,in- hac explicatione,sed satis esse,quq dicta quit, omnes& reliquerunt: solus intu- sunt, iudicamus, ut causam intelligamus mescente mari videtur, quia solus passus propter quam Dfis haee voluit simul mi est mortem,in qua phantasima apparet, racula conficere,& lqtitiam c6uiuij timos cam non sit, quia cum sceleratis reputa- ri, tempestatisque periculis miscere. ε
Astera die turba, quae stabat trans mare, vidit quia nauicula alia non erat ibi, nisi una, & quia non introisset cum discipulis
. fuis Iesus in navim, sed solidiscipuli eius abiissent
aliae vero superuenerunt naues a Tiberiade iuxti locum,ubi manducauerant panem , gratias agentes Deo.
COMMENTARIVS. NARRAT, quae turba illa secit, postquam Dominus nocte illa trans.
fretavit cum discipulis Capharnaum. Γ Altera, ergo,die, I ab illa, qua Flaturati sunt, idest, noctem, in qua Christus per mare ambulans ad diicipulos peruenit, turba rediit ad locum eundem Christum quaerem: quando enim discinuli transfretarunt,viderat turba unam fuisse nauiculam,& discipulos ingrenos ; Christum autem solum mansisse,& in montem abi jsse ; propterea ergo turba venit existimans ibi Christum inuentum iri; at non inuen runt quia ambulans super quas erat sequens discipulos, donec ingressus nauta cum illis peruenit Capharnaum: a Tiberiade autem nauiculae luperuene runt illo die iuxta locum,in quo celebratum est miraculum. Haec omnia nam rat Euangelista,ut praemittat causam, cur turba venit quaerens Christum C Pharnaum: manserat enim ibi prope locum, ubi gestum erat miraculum illa nocte: mane autem facto ad eundem locum redi jt, quia vidit die superiori discipulos abiisse,& Iesum mansisse,nec tunc alia nauis erat,qua Christus trasti etare potui si et, quando vero die sequenti venerat turba, naues superuen runt a Tiberiade; hic est sensus. Illud enim, vidit quia nauicula,2 non est reserendum,ad alteram diem, sed ad superiorem, ut sit sensus, Altera die turba
376쪽
A unam nauleutam,& in eam ingressos solos discipulos nunente Christo, pro- 'pterea arbitrati sunt altera die eum inuenire eo in loco posse; tunc autem quando venit turba naues a Tiberiade superueneriant ad locum, ubi manducauerant agentes gratias Deo, idest, ubi manducauerunt, de gratias pro tam mirabili beneficio accepto Deo egerunt. Graecus textus habet gratias agen te Domino, idest,postquam gratias egit Dominus, ac si dicat, ubi manducauerant a Christo citati; qui cum epitiet gratias panes distribuit,& sic Euthymius interpretatur. Appositum eu autem hoc verbum, vidistingueret Miraculosam manducationem a communibus. Perpende quam diligenter tu
hae vestigia Christi obseruabant; considerabant enim solos discipulos trans Delasse, & solum Chiillum mansisse, &cum nulla nauicula superesset nocte illa, inde conijciebant Dominum eo in loco adhuc esse,nec enim cogitaue runt de eo, quod mirabiliter factum est. Narrat autem Ioannes alias superuenisse naues, ne contrarius videatur sibi, qui nullam aliam nauiculam cum dixisset, postea turbam n nauiculas asceaAsse narret; haec enim ad uersa
Frosem itur T N Graeco textu legimus, gratias magis decla agε te Domino) idest,ubi cibati sunti illo mirabili cibo, quem Christus agens
gratias Deo,distribuit : hoc enim apponitur ad distinctionem caeterarum ma ducationum. Naviculae superuenisse dicuntur a Tiberi ad ut Capharnaum nauigarent, quod metiam probatur: nam turba ascendit in nassiculas, S venit Capharnaum: ergo illet nauiculae transfretabant Capharnaum: si autem hoc ita est, ut videtur, locus ubi miraculum i ctum est, non erat in opposita ripa ad Bethsaidam,seu Capha rnaum: esset enim supra Tiberiadem, sed in loco citra Ti- aberiade nempe inter eam, & Bethsaida, nam diculur naues stiperuenisse ad locii, ubi gestum est miraculum, ae fi gestum esset in ripa omninbopposita, n6 si perueni sielit illuc nauiculae r nam non erat via illa transfretadi Capharnasi, sed potius diuertendi: nauiculae ergo euntes Capharnaum, S pervenientes ad locum miraculi, indicant miraculu factum bissea Tiberiadem, nempe inter eam, Bethsaidam, uti iam diximus: propter sinum enim & stagni dorsum transiretisse dictum est.
Cum ergo vidisset turba, quia Iesus non esset ibi, neque discipuli
L eius, ascenderunt in nauiculas,& venerunt Capha naum quaerentes Iesum. COMMENTARI vs. VIDENS turba non adcsse Dominum, nec discipulos quamuis non imuentilent rationem,& modum, quo discedere potuisset, expcrientia i men victi eum non adesse,&cum simul oblata esset commoditas nauicularum proficiscentium Capharnaum,hac de causa ascenderunt in eas, s Et venerunt Capharnaum,quae rentes Iclain: I inducti autem sunt, ut Capharnaum Dominum rcuersum esse crederent: tum quia illuc die proxima transfretantes diascipulos viderant: tum quia frequentissime Dominus. illuc se recipiebat,sacile aute existimarunt fieri potuisse aliquam nauiculam nocte superuenisse: Se
377쪽
Et cibis inuenissent eum trans mare, dixerunt ei Rabbi quando huc venisti p
MIrantur tactae eum inuentum trans nure; nesciebant enim quo temapore venisset, quia nocte illa non videbatur illis venire potuisse, cuia navim non viderant, in noctis principio, do maxime quia maris tempe- uatem senserant: nec etiam iter terrestre confecisse poterat ipsis ignoran tibus: nam multitudine tanta existente; iter necesse erat plenum fuisse hoc minibus, maxima noctis parte: die autem sequenti id fieri non poterat, et uia ipsi summo mane venerant: petunt ergo mirabundi, ζ Quando huc venisti λδ eum potius debuissent petere, quomodo venisti, ut potentiam eius cogno lcerent, at hi adhuc rudes nihil nisi humanum cogitant. Et notat Chrysost. hom. 41. inconstantiam, O mutabilitatem turbae: volebant paulb ante Regem eum facere, miris acclamationibus confitebantur eum esse verum Pr phetam, qui in mundum venerat: iam refrixerant, Ze non ut regem facianto quaerunt,sed ut iterumnanducent: habent autem verba, ut dicit Euthymius
adulationem quandam, quasi dicerent; s Magister quando venisti huc λ I nosis perpetuo obseruauimus,le sequi quaerimus, miramur ergo, quando ue tis cum dissicile fuerit nobis ignorantibus huc te venisse. Assentabantur isti. ut iterum menia eis apponeretur: qualis superior.
Respondit eis Iesus, R dixit,amen amen dico vobis, quaeritis me non quia vidistis na,sed quόa manducastis ex panibus, & saturati estis.
praebeat. N altiorem ac utiliorem mensam apponat. Quaeritis me non propter
saturati estis, dc iterum saturari vultis; si me propter signa quaereretis, tutic 'xt me cognosceretis Sc in me crederetis, effetis me secuti: at no propter sienavi me cognoscatis, sed propter cibos venitis, ut iterum saturemini. Recte exponit Augu. tract. a s. non quaeritis me propter me, sed propter vos. uiar verbis occulta cordium eorum reuelabat, usus est asseveratione, v t in deret se non ex coniecturis humanis, sed ex certa scientia eos nosse, Amen en dico vobis, J ut in his etiam verbis suam diuinitatem ostendat. Reprehendit etiam eos, quia debuissent potius quaerere propter signa,vi crederent m eum,non propter signa, It mauducarent : cum enim discipulus est rudis de crastus,obiurgatorius est etiam stimulus adhibendus, ut notat Chrysostomus hom. I. adiungens etiam eoS arguisse,ut se eorum laudes, de vanam eloriam spernere nihilque aliud, quam eorum salutem quaerere significaret: leniter tamen arma it eos tanquam adhuc incapaces,nec in reprehensione persta seo
tam ac rizam adiungit, tauinum pascat.
378쪽
operamini non cibum,qui perit. sed qui permanet in
vitam aeternam. CIbum alium ostendit meliorem se praestantiorem, ae Hiliorem cibo quε
ipsi quaerebant: hic enim cibus quamuis miraculosus, tamen perit cor-τumpitur,dum comeditur, c ad vitam hanc tantum mortalem, dc tandem corrumpendam prodest: at citas est alius, qui non perit, sed prodest ad vitam: aeternam, eamque escit. Γ Operamini, I ergo hunc cibum, idest, studium,Sei ι uram impendite huic cibo acquirendo, qui non corrumpitur, ut ille, sed inat ternam manet vitam. Non negat Dominus etiam curam impendendam, Sela. iarandum pro cibo corporali: sed non hanc solam,nec praecipua,nec.aequa Ien a esse debere curam: sed eam, quaepro cibo est spirituali, quod turbae istaeno n faciebant. Elt enim phrasis Hebraea saepe usitata,vt particula neVtiua solitu idinem excludat. i .Reg. Io. Non te spreuerunt, sed me: idest,non te se him. Io in i 1. Qui credit in me, non credit in me, sed in eum,qui misit me; idest, no Ium in me credit, Ita nunc, soperamini non cibum, J idest, non solum ci- ytium corporis, sed praecipue cibum vitae aeternae . Occasionem autem capit μ Dominus de cibo spirituali tractandi a cibo corporali, ut notat August. traei. x s. quod etiam cum Samaritana fecit ex aqua illa materiali, aquam vitiam se spiritualem docendi sumens occasionem , ut sic audientes facilius, Ze et sca cius discant. Attende autem non esse sensum, eranaini cibum, J idest, . sacite cibum hunc, sed laborate,& studete huic cibo acquirendoinain itatim
dicit , s Quem Filius hominis dabit vobis,J ut aliud sit opus,quod ipsi debent ad hil re, aliud cibus ipse: & hoc est considerandum Pro recta intelligentia
T T A C s.periori sententia abusi suntiis, 1 1 haeretici. Chrysis'. hom 3. reserendum esse aliquos occasione huius sententiae otio. to vi ac leo stati vacare, negantes esse laborandum Nan ... pro victu corporis acqyirεd hos Theo
phyl. nomine scio appellat,nepe Messal- lianos, Et videntur hi esse, quos Aug. de
haeresib. e 17. vocat Psallianos.Sed si hori Doctoru testimonia c6sideramus,nsi videntur illi eadem inirmase. Na Mes fallani, ut ex Chrysislomo,& Theophy2Rcto apparer, generaliter locuti sunt noesse laborandum pro victo corporis M. qui redo 'at Psalliani, ut refert Aug. ne ba ni monachos debere vitae sustetanuae causa Iaborare, nee eis licere, sed vacada. peribus,quae monachi profitendimido autem ab illa haec assertio differ quavis utraq; sit haereti a. Basillius in regi reui.
rep. 10. introducit monachos dubitates
circa hunc locum Ioannis, in quo DMuniscare ad esse operanda pro corroris victu videtur. Et respondet laborat duesse proprijs manibus, ut habeat v de tribuat patiati necessitat ε, ut dicitur ad Ephe. Hiero epist.ad Rustics,hune
habere morem resert monachos .Egyptios,ut laborent manisus, n6 tam propter victus necessaria, quam propter salutem animae,ne monachus otians vage- Frur Scripsit aute August. libellu de op re monachorum, sed veritas catholica est lieere Christianis, etia ipsis monachis manibus laborare, etia victus causa rad Ephe. .Qui ibratur,tam non laretur, magis auis laboret manibus, ut habeat sede tribuat nece illitatem patisiti: idest, laboret, ut G solum fibi, sed etiam alijs subueniat. I,Thessa. q. eramini maniabus vestris,ficut prq ipimus vobis. Paulus etia Apostolus, qui erat in statu a sectiori, qua sint Monachi, labore manua suarsi sibi victum c6parauit, ut patet ex Act. I 8. εἰ 2 o. & I. Corint. . Licet ergo etia Monachis idem opus: nec locus hie
id prohibet,in quo solii praecipit Domi
379쪽
a nas,ut euram praeeipu in in eibo acqui- m etia relinquereri erba enim haee, uti brendo animet collocemus: n6 tamen pro diximus ine6mentario, a negant ei bopterea eum, & labor eorporis est omni- eorporis acquirendo etiam operam danno relinquendus: na&hoe esset cibuatii dam,sed non soli, neque praecipues
Quem Filius hominis dabit vobis
COMMENΤΑRIVS.ΤAestae obiectioni respondet: posset turba obiicere, quaerimus a te cibum
hune,qui perit,quia nouimus te rituisse eum nobis dare, at cibum huneaternae vitae non quaerimus, quia nescimus talem cibum te posse nobis praebere.Hanc obiectionem remouens,& simul ad quaerendum hune cibum ab ipso in uitans dieit: sQuem,l aeternae vitae cibum, sFilius hominis dabit vobis,3 id est, ego etiam hanc aeternae vitae cibum dare possum, immo dabo,& paratus sum volentibus vobis dare,sicut potui dare,& dedi vobis priorem cibum: ne enim, quia dictum est,soperamini,Jerrarent arbitrantes se posse cibum hune B eonficere,dicit, Ego dabo;aliud enim est opus, seu opera, qui exigutur, alius a cibus, cui promittitur. Suam in hoc diuinitatem ostendit, nisi enim Deus esset,cibum vitae aeternae dare non posset. Dicet aliquis,cur sit locutus est, s Filius hominis dabit,J cum cibum vitae aeternae non praestet,nisi in quantum est filius Dei 3 Respondeo voluisse significare se suam carnem secundum quam erat Filius hominis,daturum in cibum vitae aternae,ac si diceret:carnem mea in cibum vitae aeternae dabo vobis.
Hunc enim Pater signauit Deus.
e siti sti Ausam reddit non solum eum Filius hominis se enim hoc nomine appetidire mi est ut cibum hunc dare possit, paratusque sit darei sed etiam cur caro ista,rius secundum quam erat pilius hominis, cibus possit esse vitae aeternae: ea autem' est: quia, siquiae Pater signauit Deus, J id est, huic homini Pater, velut sigillo. diuinitatem impressit, & univit: propterea adiecit Euangeli ita ultimo loco,c I Deus, I vi sigilluni hunc esse Patris diuinitatem, quae in filio est, & humani, stati unita est, significaret: quod non significabatur,si tantum dictum esset,s Pater spnauit,jaut,fPater Deus fgnauit,3 sed diuisit utrunque, ut id perse lius
exprimeret,ac si diceret Pater signa hit,diuinitate su Non mirum etgo, si hie homo cibum dare vitae aeternae, de simul cibus vitae aeternae esse potest nam simul est Deus & unitam habet diuinitatem humanitati; quod Act.1 o. dicitur,vaxit Deus eum Spiritu sancto: dicitur nunc, Deus Pater signauit eum: haecvnctio,& sigillatio est diuinitatis unio,& coniunctio illi humanitati facta, per quam ille homo Christus est cibus effcax viis sterias, quia per hanc horno ille sigillariis dicitur,cum sit homo,do Deus: de est optima causa,cur dare o leat viis sterns cibum, quod Dei proprium est, do cur caro illa sigillata diauinitate , sit etiam cibus viis stern p. Hic est sensiis legitimus huius integrε sententiae, per quam docci Gistus se dare pode cibim escacem vitae aetcr- , ad quem iuuitat oriccs. Am
380쪽
unc misit in Calutem totius mundi: sed haee expositio non recth accommodatur: nam illud, Hunc,Jdemonstrat filium hominis,qui Christus est rauone humanitatis:hic autem non est mis us, sed Filius Dei missus dicitur Altera expositio est, ut idem sit sensis,cu illo verbo superi ri Ioannis 3. Signauit,Jquia Deus verus est, id est declarauit, & testatus est i ita nunc dicitur Pater signasse, quia declarauit, & testimonio sto confirmaui t hunc B esse verum Deum utranque expositi nem 'quitur Euthymius:led nee ista expositio est exquisita; noli enim, eur vita ternam dare Christus possit,ea est proxima causa, quia Pater eum declaraui & testatus est Deum esse: sed quia re ve-
eatur signari a Patre,quia patris substantiam accipit tamen accommodatior est expositio ut ratione humanitatis dicat se signatum a Patre per diuinitate, quae illi est humanitati unitar quamuis vera sit doctrina Cyril. quam & Hilar.sequitur loco citato,sed ad Euangelistae mei tem priorem expostione sacere fatetur.
D Ercontabitur aliquis, quis est iste ei bus vitae aeternae, de quo dicitur, toperamini cibum, qui permanet,J Squem ego dabo vobis3Rectε ad hoc CD
dent esse eudem cibum, de quo loquitur Dominus paulo inferius, quando dicit, Ego sim pauis vivus, & caro mea ver. est et 1: ipsi autE Doctores, nem se Cyril. e. 364 Augii tract. 25. talia verba exponunt de Cluisti carne nobis in sacra-Qule histe de Ῥ
ra est Deus: propterea persectior expli- mento Eucharistiaec exhibita. Hic igitur acatiqest Augu. tract.2s. quam secuti sumus in c6mentario. Pater signauit hueJhominem, quia diuinitatem illi humanitati, impressit per unionem qua homo ille Deus est :quamiis August. ali-ter connectat verba: & rem quidem vigillatio, & signatio dicitur: quia Filius, e Imago, & character Patris est, illi est
unitus, D coniunctus humanitati: pr Iterea dicitur humanitas habere ligibum,& characterem Patris. Addidit autem, signauit Deusd ut hane sigillatione, & signationem diuinitatis eci significaret: ae si diceret, I Pater signauit,J sita diuinitate, seu charactere siae diuinitatis,qui Filius est; Hane etia expositionε probat Hilar. lib. . de Trin docte annorans, figillum imprimi in materia diuersa, quae figillata dieitur: sie humanitas si-tillata est diuinitate Fili j. Eande sequi- ur Cyril.lib. 3. e. 9.quamuis etiam alia est cibus, i acquirendo est studium iniis pendendum:Verba etiam adiuncta c6s, nant: hunc enim nempE filium hominis signauit pater,qui Deus est: non erat cur uinitate: nisi quia humanitate, & eamε hane ei tam vitae aeternae suturu dicebat quem essectum caro non faceret, nisi diuinitati esset coniuncta,& unita. Fidem autem hunc cibum non esse, verba quaei equuntur prpbant: Hoc est opus Dei, ut credatis in eum,que misit ille: distineuit opus a cibo,distincta enim sunt illa aurisOperamini cibum, Jnempe, opera,& cibuς: illud ad Iudaeos pertinebat, nem operari, & cibus ad Christum datorem. Fides igitur a ei bo distinguitur, ut ver- lbi, sequentibus exponemus, in quorum atque adeo in totius huius textus expositione, multo magis haec veritas demon strabitur,& confii mabitur.
Dixerunt ergo ad eum, quid faciemus, ut operemur opera Deo C O M M E N T A R I v s. P Articula, s Ergo, I insinuat propter verba Christi superiora, Iudaeos re
spondisse, quae sequuntur cupidi enim cibi huius vitae aeternae, de audies