장음표시 사용
391쪽
re ad me venit: at quia re vera nemo alius est, qui veniat, nisi is, quia Patre datus eu, propterea Dominus pauid inserius, addidit: Nemo potest venire
ad me, nisi Pater traxerit eum, ut non solum omnes, quos Pater dat, veniant: sed etiam nemo veniat, qui non sit a Patredatus: hae enim duae veritates mutuo se iuuant:& sentetiam complenti Si enim tantii indictum esset, Nemo venire potest, nisi danis a Patre,non significaretur venturos omncs, qui a Patre dati sint: si autem hoc etii selum dictum esset, Omne,quod dat Pater veniet, non significaretur neminem venire alium, qui a Pa- , tre non sit,dum utrumque asseritur,pe . sectEostendit Dominus neminem venire, nisi qui a Patre datus eth, & omnem, quit Patre datus est,essicaciter,ic insallibiliter venturiim. Et proposita a principio dubitatio ex utraque hae simul enuntiatione procedit.Si enim qui venit, datus est a Patre, di qui non datus est a
Patre,non venit,qua ratione qui non venit in culpa esse potest. Tertia responsio est,non est eadem ratiis eorum,quibus datu est, ut veniant: &
eorum,quibus n6 est datum: nam quibus datum est,ut veniant,ex gratia habεt,lcdono Dei,non ex aliqua dignitate arbitrii ut pN paratione humano eo natu selo effecta: iam enim non esset donum, de
gratia,si dignitas in humano pr cessisset
arbitrio,quae non esset,ex eodem Dei dono. At quibus non datur: utique non sine
si culpa eoru nodatur,& propterea quod non detur,ipsis imputatur, quia sine culpa no sint: dc in hoc doctores eitati Graeci non probantur,quia patrem virorum-2ue secerunt rationem , arbitrii conatui intes de quod se dignum fide faciat: de quod se fidem recipiendi effetat indi- D
gnum,quod re vera non est: secit qui, sin se indignum, uti Deo reciperet fidem . . . sed non contra, e effecit dignum, ut acciperet; sicut si duodecim homicidi j rei eo ram Principe iudicandi trahantur, sex eorum vitam condonaret, aliis eandem minime: quib' dat,ex gratia dat, quibus negat,eorum culpa existente negat: haee est doctrina ad mentem Auguistini, de quam existimo in hac parte veram. Quarta responsio: non igitur dubit tio proposita difficultatem habet. Admitto enim neminem venire,nisi a Patre sit datus, non inde tamen sequitur in culpa non est e,si non veniat: nam non sine eulpa,& dc merito eius factam est, ut ei non detur a Patre, nec propterea sequitur,ut nquibus datum est, meri id eorum datum sit,sed sola dantis sterni Patris gratia,s dono.Nec ideirco arbitrium tollitur hiamanum qui enim venit, libero arbitrio . venit,non quidem solo,sed auxilio a Patre dato iuuante, qui autem non venit, solo sito arbitrio venire renuit. Sequitur etiam contra nostrae tempestatis haereticos verba Ioannis inter pretantes in eum sensum, ut per haec verba Dominus causam,cur non veniant, in aeterna prae- rude uinis destinationem reuocet, sed decipiuntur: tio non est pr destinatio enim causa n6 est, cur non' 'si veniant, nempe quia praedestinati non sunt,sed culpa eorum,& vitium, sine quo nor Vtilia in aeterna praedestinatione reiecti non sunt. Quare autem Dominus hae sermaloquendi usius sit,& de sensu litterati, in F
commentario expositum est, nec est cur repetamus. Caetera omnia,quae de hae
materia dici possent, praeter institutum nostrum sunt nec ad expositionem praesentem necessaria.
Et eum, qui venit ad me, non eliciam soras.
COMMENTARIVS.CONFORMEM Patri voluntatem suam profitetur. Pater mihi dat
eos , qui ad me veniunt,nemoque horum deerit: ego etiam singulos ' nientes non elicio soras: id est,accipio in meam gratiam,salutem eis consero, redemptionis tructum communico. quitur in singulari,ut nec unum ex iis, qui veniunt se excludere sgnificet. Augustaractat. 1 f. N Cyril. lib.3 a ap. Q.
392쪽
A exponunt hoc, oras,Jde damnatione,qus opposta est sterirae saluti de quo Ddicitur Matth. 3. Malos foras miserunt,&Matth. i s. Intra in gaudiu domini :tui quod recte dicitur cum & verba sequentia id declarent, & saepe in lecti ine Euangelica exclusio a coclesti regno,&aeterna vita dicatur foras remissio, lde tenebrae exteriores. Ad hoc caetera pertinent,quae in hoc saeculo saluandis communicantur:generaliter enim omnia ea bona,quae fidelibus dantur,signia ficat dum dicit,sNon ei jciam foras:J quia mihi unietur per gratiam,admittetur in incam tutelam: participabit meum cibum;erit de domo mea non solum in aeterha gloria sed etiam in Ecclesia hac militanti. Aliqui textus habent verbum praesciitis, LNon elicio,Jtamen Cyril.Chryso. A ug.exponunt de futuro: de ita re vera est legendum: no solum enim de praesentinus sed generaliter defuturis eli sermo,sicut dictum est supra:Omne,quod dat mihi Pater, ad me veniet,& hunc non eijciam foras.
, Quia descendi de coelo,non ut faciam voluntatem meam, sed a
,oluntatem eius qui misit me. . RATIONEM, de causam assignat, cur non sit venientes ad semitas a
Patre eiecturus,Quia inquit, s descendi de coelo, ut voluntatem Patris faciam: J cum igitur voluntas Patris sit,ut venientes ad me recipiam,& foras non ei jciam, hoc faciam. Quando dicit, s Non ut faciam voluntatem meam descendi, J loquitur, ut homo: nec hoc dicit, quasi contrariam voluntatem habeat ut homo a voluntate Patris, est enim conformis, de vult etiam quae cumque Pater vult , ed tali utitur verbo quia prior est voluntas Patris, o Dcaula cur ipse velit: nam quoniam Pater vult,propterea vult Christus ut ii mo, tamen vult idem quod pater , sicut qui vult omnia quae sunt prius ab alio volita, dicere potest non facio voluntatem meam,sed alterius, no quod nolleni. h. ea sed quod propterea vult,quia alter vult. In quo Christus ad diuina voluntauri '' sis. beneplacitum refert hominum salutem tanquam ad primam, dc supreminum si mam causam, a qua omne bonum procedit,oc cui ipse, ut homo, suam etiam Ru. se subiicit voluntatem. p
Haec est enim voluntas eius, qui misit me Patris,ut omne quod dedit mihi,non perdam ex eo,sed resuscitem illud in nouissimo die .
DIXERAT A descendisse, ut voluntatem Patim faceret, modb quae ea
sit, exponit. Haec autem est,ut neminem ex his, quos mihi dedit,perdam; sed in die nouissimo resuscitem eos 1, ac si diceret,haec est voluntas Patris mei, ut neminem eorum, qui veniunt ad me,quosque dedit mihi,perdam:seu foras
ei jciam. Non de quacunque resurrectione sermo est, sed de ea,quae est ad gloriam, ut paulb poli explicat .Est autem hebraea phrasis frequens. somne, uod dedit mihi Pater,non perdam ex eo, J id est, nihil seu neminem ex datis a Pa treperdam. Hac sententia exponit, quod superius non expresserat, quando dixit. Omne quod dat mi hi Pater,ad me veniet,id qui veni non eliciam s
ras , Quinti enim fit momenti ad eum venire , di ab ipso non eiici, istis Sc s
393쪽
A quentibus explicat : circa litteram aduerte aliquos legere, Haec est autem: sic PAU. tract. a s . de Chrysost.hom. 4.3c ita habent exemplaria Graeca: at Cyril. lib. . cap. I. legit, Haec est enim, se utraque lectio conueniens est;Si enim legamus: haec est autem,explicatio est voluntatis paterns: si legastius; hse est enim, causa est,cur non fit soras e ij ciendus, qui venit ad Christum: de continuatur cum superiori sententia, quae etiam eandem continet causam; sed quia non copleta eit,in his completur, dc perficitur,dum explicatur,cur non sit ei jciedus.
Haec est autem voluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis, qui vis det filium, A credit in eum, habeat vitam aeternam, Aego resuscitabo eum in nouissimo die.
HANC Patris voluntatem declarat explicando, qui sint ii, qui a Patre
dati sunt, quid etiam sit non perdere ex eo: prius enim solum dixerat, a V voluntatem patris esse,ut neminem eorum,qui dati sunt perdat, sed omnes resuscitet: explicat nunc,qui sint hi dati,& qua ratione non sint perditi: Voluntas igitur Patris est,ut omnis,qui videt Filium,& credit in eum,habeat vitam
aeternam: dati ergo a Patre sunt credentis in Filium: dare autem vitam aeter nam: est non perdere: causam adiungit cur habeat vitam aeternam, quia ego suscitabo eum etiam si mortuus fuerit. particula. Et vim habet causae. Nota qua ratione modo Christus ut homo, modo ut Deus loquitur: ut homo descendit,non ut faciat voluntatem suam: ut Deus,ipse est,qui resuscitat in no
uissimo die omnes a Patre datos. illud somnis qui videt, I de corporali visi ne dicitur propter eos,qui tunc Christum praesentem sensibiliter videbant, te
eius doctrinam audiebant : quibus, si credant: vita aeterna promittitur: visit sensus,omnis,qui quamuis videt me hominem, tamen credit in me:confitendo meam diuinitatem, habebit vitam aeternam,& ego eum suscitabo in nouissimo die,ut vita possit aeterna frui. Suscitabit etiam Christus incredulos, non ad vitam beatam,sed ad damnationem, de qua nunc resurrectione non loqui-trum huius autem meminit quia dixerat, se esse panem vitae aeternae; ne forsanc arbitrarentur non esse morituros credentes in eum, dc panem hunc mand cantes,aut dum se morituros arbitrantur, sententiae veritatem no reciperent; spropterea exposui morituros quidem corpore credetes, de panem hunc accipientes,sed huius panis virtute ad vitam aeternam reuocandos. Attende stiam non sola patris voluntate homines saluandos, uasi quos dederit Pater, . hi salatem consecuturi sint, quia dati sunt, sed nece ite est simul venire, de credere in Christum; uod non in sine arbitrio humano, quamuis id per se ventiare non possit , nisi a iiii etiam gratia, de auxilium Dei Patris,propter Christum eius filium datum,& hac ratione,qui non credunt, a culpa non liberastur: ut enim non credit, non vult credere, quamuis qui credit,sion valeat per se si
Murmurabant ergo Iudaei de illo, quia dixisset, ego sum panis
uiuus,qui de coelo descendi. DICTIs Christi mira, & utilia docentes non solum fidem Iu 3aei audientes non habuetrum,sed etiam murmurarunt contia cinis. eo quod dixis. δε a q
394쪽
A set, Ego sum panis vivus qui de coelo descendi.JAduerte Ch istum te D
duo coniunxisse, nempe, s Ego sum panis vivus, qui de cce descendi, J sed prius dixisse, sin panis uiuus,qui de esto descendit,& ego sum panis vivus, Ipostea vero addidit: Destendi de coelo,Jcaeterum Iudaei sensum consideT-tes de utrumque copulantes murmurarunt,contra verba Christi,ac si dixivet.
IEgo sum panis uiuus,qui de coelo descendid
Et dicebant nonne hic est filius Ipseph, cuius nouimus putrem a matrem λ quomodo ergo dicit hic, quia de coelo descendi.
HAEC est eorum murmuratio,&detractio contra Christi dignitatem
offendebantur eius humanitate Deum non credebant interius que, e terius hominem videbant, & natum scut alios arbitrabantur ; sed culpa non carent Sta enim filius est Ioseph, uius patrem, si matrem nouerant, quomodo tantam multitudinem siturare potuit quinque panibusρ quomodo tot eorum infirmos tanta facilitate sanare ρ haec non ex patre,& matre,quos putabant lenouisse habebat.aliud igitur latere necesse erat altiorem originem: & natura sortiebatur; lla non aliam, quam eam, cuius est sanare aegrotos, vitae restituere mortuos,le mundum sustentare.propterea enim haec fecit Christus,ut se alia habere Mituram ostenderet praeter eam quae exterius apparebat.
Respon dit ergo Iesus,& dixit illis,nolite mu urare in inuicem nemo potest venire ad me,nisi pater,qui misit me,
VERITATEM dictorum suorum eonfirmat Christus. eorum qnemum murationes , quamuis tacitas arguit, ut & in hoc nihil se latere posse stendat. Et est sensus Nolite murmurare quasi rem aliqua salsam, Se incredi-C bile ego pronuntiauerim, si enim non capitis 3 exta haec, non ideo vera non sunt, sed quia non habetis in vobis lumen illud diuinum, quod necessarium est,ad veniendum ad me, & ad credendum verbis meis, Nemo enim venit ad me, nisi a Patre tractus & a Patre illustratus; at vos cum non stis tales, non capitis verba mea, quae verissima sunt. Est simile sicut si rustici ad audiendum concionantem dς rebus, & mysteri ys altissimis, ad sitae capienda necesse s at prilis mi ita in scholis didicisse, accessissent:illi autem hac praeparatione carentes non intelligerem ac propterea inter se de veritate illorum dubitarent; s ne concinnator ille dicere posset,Ne murmuretis; nemo enim meam doctrinam intelligit, nisi, qui satis diu est in scholis versariis: non est doctrinae meae Disii tax,& incredibilitas, sed vestra ignorantia causa, quod non capiatis, necassensum pr beatis: ita nunc dicit Dominus sNolite murmurare. Inemo enim mihi credit,nemo mea verba capit, nisi qui a Patre tr ctus est, qui ab eo illustratus est;vos autem culpa vestra limen hoc non habetis. His verbis insinuat eos debere potius lumen a Deo petere,quam murmurare, potuisset Dominus dicere nolite murmurare,vos enim non venitis ad me. nec vel ba mea capi is
quia mali , di duri , dc prote ellis: noluit tamen hic loqui, sed paterna trita
395쪽
A dionis meni Ela: tum ut suam doctrinam ccx testem, & diuinam commendaretitum ne sident in eum hominis arbitrio soli tribuere videretur, quasi homo per se si ceretitum etiam,vi eos sic terreret,quasi destitutos patcrno, S diuino lumine: denique, et doctrinam suam non fallam, nec contra Deum, sed veram & secundum diuinam voluntatem significaret.
Et ego resuscitabo eum in nouissimo die.
SE C V N D O argumento veritatem dictorum confirmat, & eorum murmurationem arguit : bd est sensus, nolite murmurare, di meam doctrinam hi dicare salum: tum quia vos non habetis lumen diuinum a Patre communicatum , sine quo ad me venire, & meam doctrinam capere non pote istis; tum etiam quia ego sum,qui credentes in me suscitabo in die nouissimo;qui autem talem ac tantam potestatem habet,profecto non est de terra,& filius hominis tantum,sed simul etiam de coelo descendit.Rursiis si suscitaturus sum credemto in me,vitae panis sum; non enim suscitat mortuos, nisi qui vitam dare potest aeternam. Quibus verbis & terret,& allicit,& se Patri aequalem ostendit: ne enim,cum dictum esset,nemo potest venire ad me, nisi Pater traxerit eum, existimarent illum esse Patre minorem, propterea, s Ego,2 inquit, suscitabo eum, quod non est minoris potestatis,quam trahere,immo eiusdem.
hom. s.& id ipsim insinuat Aug. tract.:6.hoe loco abutebantur, ut liberum hominis negarent arbitrium, quasi id trahi dicatur,qM,d vi,& violentia venire cogitur. Sed stulta est argumentatio hac;tum quia di verbum n6 semper violentiam aliquam sinificat; tum quia &apud auctores prophanos realii saepe ita siniscatiquod inclinationem vehementi in aliquam rem duci. trahi enim multi appetitui gloriae, alii appetitustie
tiae dicuntur,& vi Aug. poetam allegar, Trabit, sua quenque voluptas; non tamevi trahuntur, aut necessitate aliqua: tum etiam scriptura, infinitis pene locis huievi&necessitati aduersatur, dum sepe inuitat peccatores, ut veniant ad fidem,& ad diuinae legis obseruantiam; si autem vi,aut necessitate traherentur, non esset,quod venire inuitarentur, εἰ adin nerEtur. Vticiar autem scriptura hoc verbo,vi essicacia diuinae vocationis expliacet. quae homines suis viti js maxim immersos,&diuturno tempore in eis enutritos, nihil nisi carnale sapientes,&
appetente temporis momento conuerin
xit ut omnibus, Mae silmmopere dc diu dilexerunt, relictis, Christum sequam
tur. Haecessicax,&solius diuinae dexterae mutatio,tractio dicitur,non quod vi, & tacessitate ad Deum trahantur, sic enim minus emcax esset motio. sed quod
ab his, quae sista & vehementissime dilia gebantur, & propter quae omnia prius
contemnebantur,volens,& libens homo ad omnino contraria repente conuerta
tur: luod experientia compertum est frequentissimh, dum homines inimici cru- lcis Christi,persecutores, carnales, iam diti viiijs dediti, uno verbo in spirituales viros omnia praeterita damnantes,&abominantes,diuinet lucis radio conue si sunt: uo argumento utitur Orige. lib. con. Celsum in fine ad probanda Christi divinitatem ex Gentium conuersi ne,cuius verba sunt: At ego nescio, an homo ausus uniuersum orbem ad sit cultu , stamque doctrinam attrahere, potuisset sine Deo tantum siccessiim habete,sup rareque omnia suae doctrinae ol, stacula, etiam Reges, Imperatoresque, Senatuin ipsim Romanum,Sc omnes Omnium populorum principes,quomodo enim nomo natus: & nullius praestantioris naturae particeps tanta ad se conuertere multitudinem, A quod magis mirum est, no
396쪽
A sapientum tantum modo, verum etiam affectibus magis, quam rationi obseque- tium: ita vi mo, vice versa fiante brutis
prudentes Sed quoniam potentii Dei Christus erat,& Patris sui sapietia,ideo talia fecit: & facit nuc quoq;:haec Orig.
Ex qua doctrina elicere possumus causam aliam, cur verbo trahendi Euangelista sit usus. nempE ut in ea tractione
etiam vis, & violentia magna illata, dc inserenda significaretur; sed non hominis arbitrio, ut Manichaei impi E arbitrabantur,sed viiijs,erroribus, consiletudinibus: & mori s prauissimis: daemonibus,nominis Chri iii inimicis, persecutoribus; vis est his illata,& diuina potentia su peratis erepti sunt homines, ut ad Chri lium sponte, & libeter venirent de B qua violentia dimm est Matth. I I.
gnum coelorum vim patitur, & violenti rapiunt illud, propterea etiam Ioari. I 2. dictum est: Si exaltatus fuero,omnia traham ad me ipsem. Sed percontaberis, quare tractio haee tribuitur Patri, cum Filius ,& Spiritus sinctus etiam trahant: unicative sit tractio, Sc communis persbnis triui Me Fiatio enim dictum est Ioan. I i. Omnia traham ad me ipsum, Aug. lib. Iaee praedest.
Sanct. cap 3. hoe proponit, re respondet diribui Patri propter originem, quia ab ipso Filius, & a Patre & Filio Spiritus
sanctus procedit. tamen haee responsio totam difficultatem non tollit: nam,uti diximus,etiam filio tribuiturmon igitur causa est origo, sed particularis est ratio, propter quim hoc in loco Patri datur tractio; haec autem mihi videtur ea
esse, quam in commetario explicuimus. Cyril. lib. r. cap.79. ea ratione factum si firmat, ut diuinae,opus naturae esse oste
datur credere,& venire ad Christum; quod se declaro; magis enim exprimis . tur opus esse diuinae naturae, quando P tri tribuitur:nam cum ipse Cnristus h
mo sit & Deus, non ira facit E declaratur, quid sit,quod iacit, ut Deus: quid vero ut homo, quamcu patri tribuitur;quam Edo tale non est id de quo est sermo, ut
manifestum sit Dei esse proprium v gitur diuinum opus significaret esse venire ad se & per hoc doctrinae sitae veritatem confirmaret: propterea hoc in loco id
tribuit Patri; contra murmurantes enim& incredulos id exprimere,necessarium videbatur. Aliae difficultates,quae ex hac
sententia exoriuntur,in praecedenti a noratione sunt declaratae.
' Est scriptum in prophetis; erunt omnes docibiles Dei.
C, ONFIRMAT Dominus sententiam superiorem,nempe neminem v Fnire ad se,nisi tractum a Patre, confirmatio est ex testimonio prophetico , quia ita est a Prophetis praedictum suturum tempus in quo Deus dictimis esset.& illuminaturus homines: ut Deus doctor,& magister, homines autem
discipuli eius futuri essent, quod quidem in fide reuelata per Christum impletum est, s Erunt,J inquit, somnes docibiles,J id est docti, & eruditi a Deo
testimoniti est Isa. s 4. Ponam uniuersos filios tuos, doctos a Domino, in Hebrso,n rn D, flemude adonaidest participiu passivum,sed potius nomen verbale passiuae vocis in regimine: id est:discipulos Domini. siue doctos Dei, Nibi Hieronymus hunc locum Io. adducit: tanquam illius prophetiae complementum. Adfert etiam prophetiam Hieremiae 3 i. Dabo legem meam in mentibus eorum,& super cor eorum scribam eam,& nequaquam docebunt singuli proximos suos,& fratres suos,coenosce Dominum, sed omnes scient me a minimo usque ad maximum. Multa sunt huiusmodi testimonia prophetarum, ovibus Deum doctu sum homines praedictum est. Qua ratione haec sententiant intelligenda verbis sequentibus exponitur allegat autem Dominus test
397쪽
est.Sensum verum,nempe docendos lim Dmines a Deo multi Prophetae tradiderunt;propterea Dominus ustis est plurali numero. Scriptum est in prophetis; J Cur dictu
quamuis etiam propter unicum testimo
nium diei potuit, s In prophetis, J quia teli in uno prophetarum, more loquendi Hebraeo ; vel quia omnes prophetat in ununi librum, qui dicebatur Prophetarum collecti erat.Quaeret aliquis quare dictum sit,omnes docendos, & illuminandos esse,cum non omnes illuminatos
videamus 3 Respondendum est , sicut .&respondimus in illa primi capitis sententia. Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum; omnibus enim doctrinam, & lumen paratus est Dominus communicare,nisi vitia eorum impedimento sint.
Omnis,qui audiuit a Patre: A didicit: venit ad me.
COMMENTARIVS. TESTIMONIUM allatum suo accommodat proposito,cum enim diactum esset neminem venire ad Christum, nisi a Patre tractum, & allegase sit prophetiam dicentem sore;vt homines a Deo docerentur,deducit dicens: Omnis talis,qui doctus fuerit a Patre,venit ad me:ac sii dicat, haec verba prophetiae de his dicta sunt qui ad me venturi sunt, & in me credituri nemo igiatur venit ad me nisi dolias a Patre. Attende audire,& discere significationem exprimere unius verbi: nempe doceri a Patre. Doceri enim est audire, &discere; audit is, qui per reuelationem mysteria fidei apprehendit : discit tem,qui his,quae audit assensum prsbet. Non i emper Omors,qui audit discit:ae C omnes,qui discit audit;qui vero audiuit,& didicit edoctus eli a Patre, & hic
venit credendo: non enim aliud est audire, Sc discere, quam credere: credere autem in Christum est venire ad eu; quamuis etiam venire comprehendat co- Fsessionem fidei, de obedientiam nundatoru Christi; at in hoc loco magis propter fidem positu est, de qua praecipuus eii hic sermo,caetera tamen non exclucuntur sunt autem a Deo audire,& discere;ipse enim est,cuius gratiar uelantur diuina mysteria: ipse etiam eit, cuius gratia,& auxilio liberum hominis arbitrium iuuatur,ut credat, de quod credit,confiteatur & faciat: quibus verbis,& arbitrium hominis, di simul giatiae adiutorium comprehenduntur, quod docte Augustinus lib. 1 .de gratia Christi,contra Pelagianos,& C slestinos. c. I .explicat dices, Omnis q-i didicit venit, quisquis non venit, profecibnon didicitaquis autem non videat,& venire quenquam se no venire arbitrio voluntatis;sed hoc aibitrium poteti esse solum, si non venit, non potest autem nisi adiutum esse, si venit; N iic adiutum: ut non solum quod faciendum sit sciat: sed quod scierit, etiani fac at:ac per hoc,quando Deus docet, non perlega littetam: sed per spiritus glaciam ita docci, ut quod quisque sidicerit,
' Hai de ADUERTE Latinum verbu d a1 cibiles)in hoc loco nositum esse in Muciis P iiiv fgniuratione quali ab eo doctos
Maii . dc eruditosat in alio loco in activa significatione sunt itur,nepe 2.Timo. 2. Seruummini Q oportet litigate,sed mansuetuese ad omnes, docibile,patie ntem;d cibilem vocat docente alios, quod a.Tim 3. verterat,oportet Episcopii hospital doctore est enim vocabulii Gr cuia utroq; loco ide in hoc loco Ioannis aliud est Gretcum vocabulum . . 67, quod passivam habet significationem,iuxta Hebraicum verbum Isaiae e r o, s lemudini J Aduertendum rursiis,testimonium hoc a Domino allegatum ad verbum esse in Ima uti diiam
398쪽
A non tantum cognoscendo videat,sed etiam volando appetat: ageodbque perficiat. haec Augustinus.
Nulla insit- A DVERTE, per hare,&praece H. dentia verba non tolli pridicatio-rius doeum nem externam hominum in Ecclesia;narii iussitat . ad Rom. Io. Fides ex auditu, & auditus ex praedicatione Apostolorum,& eorum qui missi sunt; nec tollitur magisteritam Ecclesiae, quae est columna,& firmame to veritatis. I. Timo. 3. sed docet Dominus his verbis omne exterius magisterium non sussicere ad credendum, nisi interius Deus illuminet, & moueat cor ad credendum, iuxta illud I. COr.3.Neq;
qui planta neque qui rigat est aliquid B sed qui incrementum dat Deus. hesi. Deus, qui est pater domini nostri Iesi Chri sti gloriae, det vobis spirita sapientiae,& reuelationis,in agnitionem eius,
Non quia patrem viderit quisquam, nisi is, qui est a Deo,
COMMENΤARIVS. NE quis arbitraretur ira Patrem audiri,sicut discipuli magistros homῖnes
audiunt,qui ipsos videntes eorundem verba hercipiunt: adiicit dicens, non intelligendum esse,qui a Patre audiuit,& didicit, venire: quasi aliquis vi-- derit Patrem, aut ab ipso audierit: aut v isurus sit, ut audiat, nemo enim talis visis exesa est, nisi Filius solus,qui est a Patre,hic est, qui videt, & videt patrem. Qui--i βης - bus verbis significat omnes ex auditu docendos non ex visu: n enim visus esset, fides non esset. nam quod credimus, non videmus, s gaificat etiam se so- c ldm esse eum, qui nouit ex visu Patrem , se cuius auditui oportet nos obtei 'perare. His etiam verbis aliud insinuat,nec etiam Prophetas vidisse, quamuis docti fuerint a Patremam mentionem eorum secerat,testimonium eorum alia legando: at nec hi viderunt, idcirco ipse est omnibus prophetis superior. sumilis est illa sententia Ioan . I.Deum nemo vidit unquam: ubi multa de hac re diximus pagina et 8. & sequentibus . Illud, qui est a Patre significat, qui natus est a Patre. Spiritus sanctus non excluditur,ut illic scripsimus; sed non expri- π mitur, quia audientes capaces adhuc non erant tantae doctrinae,qui nec ipsum
Amen amen dico vobis, qui credit in me,habet vitai qternam.
DUOBUS argumentis eorum murmurationes confutauit; priore quiudem obiecit eis desectum luminis, doruinae paternae, ipsorum culpa, fine
illuminatos oculos cordis vestri. Docet etiam his verbis, quamuis exterior sit praedicatio, & magisterium,tamen ver iam,&doci rinam non esse hominum, sed Dei ipsius,qui per ministros suos i quitur. Iahessal. r. Gratiaς agimus Deo sine intermissione, quoniam climac pissetis a nobis verbum auditus Dei, a cepists illud, non ut verbum hominum; sed sicuti est,uese verbum Dei, qui ope ratur in vobis,qui credidistis. Perpende duo,verbum esse Dei, quod per praedic tores annunciatur,& in ipsis audientiabus Deum operari fidem, hae utraq; de causa fideles didicisse, & audisse a Deo dicimur.His igitur verbis explicuit, dcconfirmauit Christus saperiorem seu totiam.Nemo potest venire ad me,nisi Pa ter,qui misit me,uaxiret eum.
399쪽
ae sine quIbstremo venit ad Christum: altero te esse:qui sit scitabit in floinssimo
die ereaentes,edocvj uod no fieret nisi vita panis esset. primum horum exvlicuit,& confirmauit prophetis testimonio,&eius declaratione,nunc secundiuti confirmi ; Ego resistata na in nouissimo die a & dicit,s Amen amendico vobis,qui creditis me habet vitam aeternam. J Affertione utitur gemia nata loco argumenti; cuius enim tot ac tanta viderant funa, debuit prosectbeius verbum tanta assertione prolatum, magnum eis esse verutatis argumen tum. Repetit autem Dominus saepe hanc se nientiam,se scilicetvsse panem vir Se credentes in eum habere vitam aeternam,sivit Ipsi frequens repetitio eos moueat ad fidem, ut & factis, drdictis, & ipsa dictorum repetitione ta tam confirmet veritatem , nullumque veritatem an clandi relinquatur a gumentum . s Qui creditergo in me vitam aeremam habet , J non quod tunc
grando credit habeat in re,sed in nouissimodie. Quando vero credit habere Hisicitur,quia iusad rem habet . fidesenim viva fideli est velut pimus, de ius η' πι- μquoddam advitam aeternam.
C A v S A M annectit, rei edentes in eum habebunt vItani aeteream
quia,sEgo, linquit,ssum panis viti, Jqui credentibus in me,panem vite, qui sum ego,irinistro, eosque me ipso cinoi stanisvitae,J dicitur non solum, quia vivit in se,quod trulluxalius cibus habet: sesquia cauta est vitae,& panis in vivificans. Dicitur enim Christus modo panis vi ut a,modo panis vitrivi M uus,quiain se vitam habesivit quiaalios vivere saeit. '
autres vestri manducauerunt manna in deserto, & mortui sunt hic est panis de coelo descendens, ri,si quis ex ipso
manducauerit,non moriatur. Ἀc ux PLIC Aτ cuius Sequitis 'hae panis sit, eumpresserens mannae datoc patribus,quod non praevitit vitam immortalhm: nam mortui sunt,quo . quot illud in deserto maducaverun inui panem Christi manducauerit,non morietur. Et attende quod fratres vestri,Jdicit,non nostri: quamuis enim s cundum carnem descendebatab eis , tamen quia iunci secundum suam loquebatur diuinitatem ab eis se separat, dicens s Patres vestri ι Jhi asi dicat,ali uinego patrem habeo,qui ipse Deus est,uestro in patrum,de omnium dominus. It in cum articulo,sEgo sumpanis ille. J Obiiciet aliquis cum etitam,qui huc panem christinianducant,mornantur fiout de illi, qui manna manducarunt: non videtur quae sit differentia huius pani&dς manssae A Respondeo; qui man- viis promis ducat hunc Christi panem mori quidem corpo te,tamen virtute eius in vitam postea suscitari aeternam, de immortalem,& huius visae gratia datur:non enim M'panis hic ad vitam hinc corruptibilem sustentandam consertur,sed ad immor 'Fem,dc aeternam ac beatam, Id eam e scit post hanc corruptibilem;at manna illud,datum erat duntaxat ad vitam hanc corruptibal tuendam,neq; tamen eam ita tueri potuit,ut a morte praeseruarentur:mortui enim sunt.1llhnec vir
vitem habet eoa ad vi reuocauci. Est ergo disserentia,quod
400쪽
A nianna amo te non liberaliquia mortui sunt illi,nec virtute fit ἔuae sustilabra , tucat qui manducant panem christi,liberantur a morte,quia etiam si moriantur maiulucanto, vitetute et iis panis suscitabuntur ad sterium, de beata vitam. Recte ergo Cyrai. .c. Io .dicit illud manna nullam perpetuae vitae dedis e vi tute at panis hic Christi aeternae vitae relinquit in manducante virtutem: ut quamuis uti riatur,virtute tamen Christi manducati, &in eo per gratiam, de . spiritum nunente suscitandus sit id a ternam vitam.Et hic est sensus.
Α, V G V s T. era&α s. multo aliter o superiora verba exponiti videns nam ctia eos, ut Eucharistiam,& panem Christi nianducanti mori, ut etiam illi, qui manna manducarunt in deserto. stirB mat verba haec sie intelligenda, dic6ne
denda, ut Dominus amarauirantes velit terrere, & reprehendere exemplo patrin
possem videntes,sic explicant, Mamri vitam ad quam institutum est a Dominno,non enicit perpetuam , nam cum prosistentando corpore datum suerit,a morte non liberauit, at panis Christi est ad vitam animae,qui est in gratia,& sipiritu institutus,& hane a morte praeter sidurat enim vita gratiae etiam in altero se i lo. Haec expositio non recesi uni tan
tum, sed Euthmij etiam eis, auidem is a
Patres autem vestros dicit, non omnes; it meis doctrina, tamen expositio viole qui aranducauerunt manna, sed murmu- ta, de vita aeterna loquitur Christus, ratorescontra Deum, qui ita manduca- Δ hanc probare intedit, de qradi itur. uerunt manna, ut fide non apprehendo- . Ego retustilabo ea in nouissimo die, Jsignificabatur , hi hoc autem,&animae,&corporis eii, α ν rint, quod per manna mortui sunt: id est,perierunt a Deo mor- . te puniti,&castigata,atqui manducauerunt cum fide euis,quod iunificabatur, nec murmurarunt in Dominum non perierunt.Non ergo Dominus hoc in loco comparare vult manna pani suo vittista reprehendere eorum murmuratione Scterrere eos exemplo patrum , quos ill
rum apphalat, quia sinites ipsis erant in infidelitate, & murmuritione. At expostio haec violenta videtur,quatum enimc ex verbis,&contextu licet colli ere, comparatim si panis huius Christi ad manna, v t ex hoc ostendat, qua ratione panis vitae dicatur. Aliqui nostro seculo collatione hane admittentes A ex alia, parte aequalem esse mortε omnibus manducantibus coream panis hie tribuit,& essicit eo mod' quem in commentario expositimus. Et illa estexpositio legitima. Recth autem chrysest. lim. s. verba Domini pon- .derat, Patres,l inquit, Vestri maduc uerunt mana in deier J ille enim panis paruo tempore durauit, dum in deserto vixerunt, in terra aute promissionis non acceperunt manna.Bona est c6sideratim Ffid nisadiungendum est,s manna Mociam habuisset vitae arternae, utique interra promissionis datum etiam esset; n6 nim peioris conditionis suersi h quiu potior sors terrae obtigerat, cum prosepuε ibi cultus diuinus persectior extis rit. Manna igitur illud nsi huius erat e caciae, sed pro ista corporis necessitate si bleuanda,quae maior idit in deserto.
Ego sum panis uiuus,qui de coelo descendi,si quis manducauerit
ex hoc pane, vivet in aeternum. CONMENTARIVS CONFIRMAT se esse hunc panem,& probat,quod dictum est,panem
Christus hunc datum esse, vi qui manducat non moriatur. causa autem haec est:
φ' p is vi quia I Ego sum panis vivus, qui de ccclade cendi , I profectis causa haec est μ' optia ede MissimaHEgo,J inquit, bitum panis vivus, id est, vitam ha ns