장음표시 사용
401쪽
o , non ergo miri , si vivere facio mauducantes me , qui enim panis est πviuus,panis etiam vitae est, id est, dans vitam. , secundo, suem vivus panis, Inon quodcunque communi modo, sed OQui descendi de coelo, J id est,uiuo vita ccclesii,& diuina,ciuae Πernaesh,Si ergo panis su manducantem pasco, isi vivus sum,ui praesto;si vivo,vitam immortalem,& aeteriram,a cintelle. vivere alios mio simili vita, &ideis, si quis manducat hunc panem, uiuet iastemum Recte ergo dimam est prius,ut si quis ex ipso manducet,non mori citrantellige tu aeternum.Hic est sensus
. Et panis,quem ego dabo,caro mea est pro mundi vita PANEM himc magli explicat, hactenus ensis se esse panem docuit, mi
co carriem suam,hunc panem quem se daturμm promittit, esse aperit: Scm noc passionem tuam pro mundi salute futuram praedicit. Et est sensus, sPa- κnis quem ego dabo, caro est mea: I quam ego daturos sum pro vita,& mundi r Idua enim,ΓPro mundi vita,J coniungitur cum carne:id est,caro;quae pro mundi vita in mortem danda est . haec ipta panis est, s Quem ego dabo. δHunc lentum iron firmant Graeci codices,qui sic habenti spanis, quem ego e bo caro mea est,quam ego dabo pro mundi vita .l Ita etiam legit Cyril. lib. . o'i a. quamuis Chryseitom. homi I. s. de August tractata Σου Iegant, ut nos habemus. Idem tamen sensus est. Non sine magno mysterio passionis suae menum hunc Promittens panem:non enim caro eius in cibum,Sc panem datur 1 nisi post suam mortem. &passionem,&ut memoria quaedam passionis 's: amuissulo ante passionem sacramentum hoc sit institutum. Et perpende, s Ego dabo pro mundi vita, Icarnem,quia sponte mortuus est , obi volvit.Rurius,u caro haec panis est,iam noli de fide sola verba possu-nnis intestigeremam fides in totum Christum est, totus Christus manducatuChde: quae est ista manducatio carnis,fc corporis,nisi ea, qua res: ter caro eius m iacramento sumitur,quod carnem solam ex vi rura menti eontinetλὰ ANNOTATIO a se .caesta, os V s modis Christum eiba
potum docent sancti, quod scripturae,& veritati est c6sorme dupli cher enim Christum participamus; v n
modo secundum virtutem, cuius nobis esstactus commimicatur: hac ratione, qui
credunt in eu fide persecta uiua,ipsum manduca t,εc eis eit cibus;quia viri ebis laeti operatur infundendo gratiam, re mittendo peccata,& dona impartiendo Spirinis iue quantum ad principiti, siue maritum ad augmetum; ut in his, quide. nouo ait ipsum a peccato conuertuntur p& in his, qui iam csiuersi ab eodem pe fictio in Spiritus,augmentumque susci une . His omnibiis per metaphoram
estur;quia anima resseisiconsertat,& r erea tinculcibus,& tus materialis eor F pora mortuis aute spiritualiter perpe racatum dat vitam, quod eorporales cibi non faciunt Altero modocibus est Christus,non secundum virtutem tantum,sed etia realiter,quia ipsemet miro,& Ine
labili modo stib panis, & vini speciebus
nobis secundum suam datur,& commuuiratur sibilantiam. quam manducationεneramentalem sacri Doctores Vocat,in qua Christus panis dicitur,quia non soluanimam secundum suam virtutem resi-cie,sed etiam secudum suam substantiam nobis communicatur sub veri panis speciebus contentam. Spiritualis manduca-riqnis meminit Paulus. r. Cora. Eadem spiritualem escam manducauerunt, de
euahm potum spiritualem biberunt. de
402쪽
Ai reali&sactis: ἔtali dieitur. i. iiivir. Iit Ecclesia,tcomestieri Doctore1lam n hecipite, ninnducare, Hoc est eorpus inde ab Apostolorum tempore de haemis meum: .inas duas mandarationes non reali maducatione intellexerunt. od ii in 'ixi Niligere debemus,quininuicem se . ergo hare verbaIoannis aliqui spiritu in. V paratae prosint. Illa enim spiritualis ne- alter intelligendaeenseant, nullum deis cessaria semper prodest,quauis Q bet turbare Catholicum, quia illi ipsi, .adsit sacrametatis allige utilis Gest,ni .quisie exponunt,constantissimEChristi si adsit simul Biritualis, quae est perfidE veritatenim E aristia confitemur, in Christ-.N6 ergo Christ in cibum Verba Christi in coena de reali praest .s ungum se m sibilantiam se nobis c6- tia,&Christi veritate intelligenda assit uti ea quasi sine fide,&dilectione v mant: faeile esset innumeram testim lit nos es suscipςre cibum,sed. vult nos niorum afferre multitudinem,si id insis fide, &ψectu, & puritate disponi,ut si- istum prauetis postularet.
mul& mente, & corpore cibum hunc Alte est sacros doctores cognosces manducemus . propterea Paulus I. Cori rex manducationem hac sacramentalem
I i. praecipit, ut probet seipsumhomo,& coniungedam esse eum spirituari,ut vi . sic de hoc pane edat: qui enim non pro- lite sat, tuneq; Christum realiter in sibatus silaipit,non .utilitatem,sed -- erameto sumptum proficere,ad seruum, a B cumentum sibi sulcipit. quando Mesest persecta sumesis,uerbive vo Hac igitus veritate supposita pereon Me de spirit ali manduratione exposite mitu ςor tari p*sset aliquis verba itanis quaesie runt,non quod negarent realem mand - , E La 'i ςntissim sunt de hoc pane ,tam quae eationem in sacramento ted quod eam
exposuim.s,quam qu extanemus,utro spirituali coni .rgendam docerent: aut sint exponeda sensuran spirituali illo, an etiam quia nouerunt Christum posse etiam sacramentali;maximε cum de- . tiam spiritualiter manducariac prodes.sint,qui exponant,& exponenda contea s,etiamsi realiter non mavducetur in sadant spiritualiter tantum. quibus non si eramento Huiusargumento est illos cetioriimmd maximξ miror Catholicos mei Doctores, qui spiritualiter uno haquosdam viros in eam incidisse opinio- lo exposuerunt, alijs in locis expreMnem edtra communem veterum Patrum eadem verba lacramentaliter intestigeri septentia, & contra argumenta veritatis da censuisse;non quod sibi essem controsartissima, & cotra tam manifestam ver rij, sed quod utrumque simul intelligenhorum Euangelieae huius lectionis se- lites prooccasione eorum, quo actabatiriem,quod ut sit perspicuum,ssint aliqua diuino se muniebant testimonio, quod ac prius praemattenda. modo, tam eorum testimoni: a pro ea . Contra si ' Vnum inhaereticoc Christi praesen- tur,notum GLErrant ergo grauiter,qua ς en ' tiam reale in sacramento negantes,non istorum testimonia ita proierunt , quas b,' i habereex hoc lisco aliquid,quod eorum insi sacramentalem manducationem aeoisi iis errori faueat:quamuis Catholici aliqui sensu verborum Ioann. excluserint nii tiruta hete verbaspiritualiterde fide exponat: potius eam adiungendam cum*iritu immo etiam si Ioannes verh de sacram si manducationedocuerint, & litvnam inhoe nullsi in isto capite habuisset vese incluserint,st alteram nonexeluserint.. hum ion ided sequitur, per scripturam Hae ratione intelligenda sunt verba eo in xonfirmari Christum in saerameto rum aliquando assirmantium, ne huneata: cum habeamus trium Euan elista- esse cibum mentis: nolunt enim negare tu,& Pauli expressa testimonia, in quia realem Christimanducationem,sed dodrus suum corpus Dominum, & sangui- eere eam institutamesse, ut mentem re .uem realiter communicasse sub specie- .ficia quamuis corpore simatur,&hoebas panis,& vini apertum est,dum acce est valdὸ attendendum pro veritatis re
403쪽
.realis haec non prodest, sed obest: erant πηim incredati,quibus cum loquebatiar, ideireo dum ad cibum hunc mitat, si-imi ad fidem exhortatur, ut eredant in eum;sic habituri ipsim vitae cibum, nons,la fide,sed re ipta Prima testur verba
operius exposita adiunctam habent spi- rimalem ma aducationem per fidem, ut in ant,at haec posteriora realem maduinationem expressius, & manifestius conine quando dicinii, Panis quε ego dabo,caro mea est, pr has etiam hanc eandem significauit manducationem,s d mi
mis diuinctE, dum fidem in se ipsum ab eis postulabat, at hic iam ultim distin .eE, et adeo aperth ut ipsi intellexerint
realem carnis eius manducationem, sed ni flerium ignorantes, de nimiis erasse sentientes, ad modum carnis communis oranducandam arbitrantes, dixerunt.
- immodo potest hic carnem sitam dare
His igitur suppositi ad sacrorum meorum testimonia rationes, seu a umenta , quibus veritas haec confirmatur , accedamus. non quod omnia testi- . monia in medium proferre velim, sed
Mnulla ex primis,& praecipuis Ecclenetratribu ex quibus,quid illis teporibus in Ecclesia sentiebatur, iudicari potest... Est igitur,uta Latinis incipiamus priorumtestimonium Tertul. lib.de orat. exponens enim illud verbum, frinem nostrum quotidianum da nobis hodie,Jinquit, spiritualiter potius intelligamus, Christus enim panas noster est, quia vita Chrimis, A vita, nisἱ o dinquit, - panis vitae,J α paulo supra, Panis st sermo Dei vivi,qui descendit de coelis, tum quia & corpus eius in pane ce sutar, Hoc est corpus meum,itaque petε panem quotidianum, perpetuitatem potamus in christo, & indiuiduit rem a corpore eios. Haec Tertul. perpende carnem Christi,& earnem verbi id appellat sermonem Dei uiui, esse illum panem, de quo dicitur. Hoc est corpus aneum,& verba Ioannis cum uerbis Iutthaei de Iucharistia coniungit, & hunc panem in oratione peti docet. Accedat secunda testimonium Hilar. cui etiam instri .set
mεtio,exponit enim verba illa. Qui cu Pnem meam edit, sc sanguinem meum bibit,in me manet, de ego in eo,de hac maducatio iis reali in Eucharistia, ot qua dam explieat unionem,secundum quam eorporaliter in nobis est Christus, apypellatque naturalem,de qua inferius dicemus. Verba Hilarii causa prolixitatis vitandae praetermittimus, quae sunt expressa. Tertium testimonium est Cypri. qui Cyri in expositione orationis dominicae ex. plicans illud, Panem nostrum quotidianum da nobis hod ie,sic dicit,Panis uitae Christus est , dc panix bie omnium non est, sed noster est, εc quomodo dicimus, Pater noster,quia intelligentium,& credentium pater est, sic et panem nostrum vocamus, quia Christus noster, qui corpus eius contingimus,panis est: hunc autem panem dari nobis quotidie postulamus, ne qui in Christo sumus, dc Eu . Rcharistiam quotidie ad cibum salutis aecipimus, intercedente aliquo grauiore delicto,dum abstinentes εc non communicantes a coelesti pane prohibemur, a Christi eorpore separemur, ipso prae dicante, dc monente. Ego sum panis ui - , qui de e celo descendi ; si quis ederit
de meo pane,vivet in aeternum;panis autem,quem ego dedero,eam mea est,pro saeculi uita, quando ergo dicit in aeter num vivere, si quis ederit de eius pane ut manifestum est eos uiuere, qui corpus eius attingunt, St Eucharistiam iure communicationis accipiunt ira contra timendum est, Sc orandum, nedum quis abstentiis separetur a christi coryore, procul remaneat i salute, comminante μipis, Sc dicentes Nisi ederitis carnem Vsiij hominis, de biberitis eius sanguinti
non habebitis vitam in vobis, haec Cyprianus,Cuius est tam apertum testim nium,ut nihil sit opus ad explicationem eius adiungere. Hanc eandem intelligentiam latius prosequitur , εc confirmat idem sermone de ecena nomini de hae sacramentali manducatione exponens haee Ioannis verba : ubi etiam de panis conuersione in carnem Christi tractat. Aliis etiam in locis idem docet, ut CP prianus in hac sit etiam expositione perseueram.ab
404쪽
A Quartum est Augustini,quo se muni sit
Metustim aduersarij. tract.2s .in Ioannem.Hoc est, in i it, manducare cibum, non qui peri sed qui permane n vitativae ternam, ut quid paras denum,& ventrem crede,&- manducasti. Sed ut scias quantum isti intestimonio Auxustini errent,putantes Usum excludere a verborum i storsi sensu,realem manducationem,audi eundem Iaulo inserius tract. 26.explicantem vera illa, si Patres vestri manducauerunt
manna in deserto, & mortui sunt; J ubi
exhortans, ne nos hunc panem vitae sine
fide,& innocentia manducemus, inquit. Videte fratres, panem coelcstem spiritualiter manducate, innocentiam ad altare apportate, peccata etsi sint quotidiana, vel non sunt mortifera antequam ad quacibus hic sumi debet, non tamen exaltare accedatis, attendite quod dicatis, , eluditurcibi estis realis: & vero iniuria a. dimitte nobis debita nostra,fige August. facit Augustino, qui aliter eum alle an Vide apertE Augustinum, manducatio nem spiritualem eam appellare, qua G
guinis Christi ; sed magis tantae reἰ s
cramentum ad iudicium sibi maduca Kk. bibiti quia immudus pristi mpsit ad Chri sti accedere sacramenta,quae aliquis tis dignε sumit,nisi qui mundo est,haec Aa vii quis ergo vel proteritus neget Augalinum hie Ioannis verba de sacranae to exposuisse, ubi Christi caro realiter sumitur,& sanguis eius bibitur; idque se lum docere voluisse, quando dixit; fide esse manducandum hunc panem, non esse parandos dentes, & ventrem, nem' fidem esse necessariam & mentis purit tem, quibus cibus hic simi debetot prs fit,&dignE manducetur,sine quibus non prodest,sed obest,quod etiam Dominus , ipse docuit Iudaeos ad fidem exhortatu, ide,& puritate Christus in sacramento sumitur. Quando ergo dicit quid paras dentem x ventrem id Qtum significare
voluit,hanemanducationem, qua rustiis in sacramento sumitur,nonesie sicut est ciborum continuuiu mesu sed cum sde,& mentis innocentia Limi debere,aliter non prodesse panem hisnc. . Pauld etiam in serius explicans illud, Wisi quis ex eo manducauerit, non moriatur,J inquit, Quod pertinet ad virtutem sacramenti, non quod intinet ad vi sibile sacramentum:qui manducar intus, non qui manducauit seris: qui manducat in corde; non qui premit dente, haec
Augus. Comparat manducantem tantum'
sacramentum sine fide de affectui ei, qui cum tali dispositione accipit, & huc per C cipere effectum sacramenti,nsilliin1d
ceti tamen uterque sacrametum accipit,
et realiter Christiuuscipit. Et hunc est ex sensum ripsi: Augustin. verbir, quibus ne mo contradicere valet, confirmat pauid in serius exponens. Γ si mand icat mea carnem,& bibit meum sanguine in me manet, J inquiti sies Qui non innet in Christo,& in quo non manet Christus, noculdubio nec manducat 0iritualiter carnem eius, nec bibit eius sariguinem, licet carnaliter, & visibiliter premat eum ipse expresse hinc veritatem sentiat,&doceati sunt etiam multa testimo nia Aurustini aliis in locis eandem confirmantia veritatem, quorum unum atquealterum Proponi breuitati studens. serm. 6.de verb. Domini: exponens verba i iii manducat mea arearnem, &bi bit meum singuinem, J.d e . sic inquit: Qui jammanducant carnem Domini, .& bibunt sanguinem eius cogitent quia . manducent,& quid bibant, ne sicut Ap. stolux dixit, iudicium sibi manducenti,& bibant; qui autem nondum mane 'cant, & nondum bibunt; ad tales epulas sinuitari festinent Aperta est liaec mens Augustini Catechumeno exhortantis, ut ad baptisinum properent ut possint carnem hanc manducare, & sansui in bibere; baptizatos verbquibus licet masducare & bibere, ut studeant disia mi ducare, & bibere: quod sit, si spiritia ali- rer simul cum fide,& puritate manducEt. Huic accedat testimonium aliud irreia fragabile ipsius,lib. 1a Ciui. eap. 1 f. bi ivecta; I Ego sum panis vanus, hie est . panis qui de coelo cescendit; & qui maa
ducat meam earnem, & bibit meum saa guinem J de hoc sacramentin f e cεtro uersirullaexponim ieertum fit August. in hac sententia suis e perpet m. & lt. 3.de consen. Euang.c. . dicit Ioanne in- ter caeteros Euangelistas praetermisi&'
405쪽
ta emiae,via in hoc caste lati scripserat.
sed non est pro tereunduit Grecentiorum aliquori nun rectE intellexisse verba quq dam ipsius in tracia6 Ioan. inquit enim; hunc cibum, ac potam intelligi vult elatatam cordoris, di membrorum suo. rum , quod ea sancta Ecclesia in praede- stinatis,& vocatis,&iustificatis'& glori Mati sanctis & fidelibus eius: hqe verba se intellexerunt aliqui ut velint Augu. . dicere potum,St cibum esse eorpus Eccle si re hac ratione abus sim loco isto hae retici nostri temporis aliqui,sed subsistere non potest talix intellisentia, cum sit contra ipsa verba Ausustini, quae sequa turiHis autemve invad significat Augustinus, quod verissimum est, in hoe cibo lanisor orpus Ecclesiae, quia ut ipse paulta iriserius dicit,his rebus fit, in quii diu multa in unum conueniunt, ut ex
multis granis panis, & multis uuis vinsi; tamen non est eorpus hoc cibus,sed ipsa caro Christi, quae in talibus speciebus rerum continetur,ut sensis sitiue, Caro, Christicibus nobis fit sib Deciebus Gniscanti scorpus Ecclesiae, ut cibum ne Ecclefiae esseco osseamus. 'Hunei sensum uerba sequentia ipsius declaranti. scenim habet. orum, inquit, primum iam iactum est, id est, praedesti iratio, ecundum, tertium fictum est.& fiet, d est,uocatio, & iustificatio, uartum e- duntanspe est,id est,glorificatio: h ius rei sacramentum,id est,unitatisco doris,& sanguinis Christi,alicubi quotia re, alicubi certis interuallis dierum in dominica mensa praeparatur,& demen si dominica sumitur, quibusdam ad viaetam : quibusdam ad exitium, haec Auginc di post pauca:Domin noster Iesus Christus corpus, & singuinem suum in his rebus com-dauit, quae ad unum aliquod rediguntur ex multist,haec Aug.est ergo corpus, & sanguis Christi in illis speciebus, sed hae Oecies continent myst rium, quia Ecclesiam represertant. Et nee est aperta Augus sententia. Quintum testimonium est A r. lib.
L . de sacrae. Ibi verba, Nisi quis manducauerit carnem meam, & biberit sanguinem, S c. JS illa, Epo sum panis viuus,qui de coelo descentaJ de hoc sacramento, α de hac in ducatione exponit,
cuiuς testimonium paulo In serras adsere mus quando explicabimus verbu illudi, Ego sum panis, qui dex lo descendimueautem audi eius verba, Nisi quis mandu
caueri amem meam, vi biberit sanguinem meum,non manebit in me, nec na- bebit vitam aeternam. sorse dicas, qu
modo vera qui similitudinem video,no video sensui nix veritatem 3 primo omnium dixi tibi de sermone Christi qui opermitivi possit mutarC& conuertere generalia instituta naturae, deinde ubi non tulerunt sermonem Christi discipu li eius,sed audientes quod carnem sitam daret ad manducandum & sanguinem suum daret bibendum,recedebant. solus tamen Petrus dixit, verba vitae aeternae habes, ac ego a te, quo recedam' ne igitur plures noe d icerent, veluti quidam esset horror cruoris, sed maneret gratia redemptoris, ideo in similitudinem quidem accipi socramentum, sed veri naturae gratia,uirtutemq; consequeris,hqc Ambr.Vide multa digna c6sideratione,
primo verba haec de sacramento intelli Bς secundo conuersionem panis & vini virtute Christi iacta, tertio carnis naturam sumi, sed ne horror iteruoris, sub alienis specie saccipi ' quarto virtuta eius carnis etia in adienis .eciebus sim-ptae, est igitur & Ambr. aperta sente tia. Sextum teitimonium eli Hiero D. ineeisad Hedibiam, A. Σ.sic habeti Nos diamussanem que fregit Dominus, deditque discipulis suis ede corpus Domini Ialuatoris ipso dicente ad eos Accipite,& comedite Hoc est corpus meum, &calicε illsi esse de quo locutus est, bibite ex hoe omne Ilic est sanguis meus noui testameti qui pro multis enunde Miste s est calix,de quod Propheta legitur, Calicε salutaris accipia,& alibi lix meus inebrias qua pr clarus est.stergo panis qui de eqlo descedit,e si corpus Christi, dc uinsi,quod distipulis dedit,est sanguis illius, Iudaisas fabulas repellamus. dc post pauca, nec Moyses dedit vobis p nem verum,sed dominus Iesiis, ipse conuiua conuiuisi,ipse eomedens, & qui comeditur,illius bibimus sangui nem,sne pso potare non postumus,& qu'tidie inlacriscijsehis de genimine vitis verErubetia arusta calcamus h e & alia v b , Hier
406쪽
A Hierony. Vides eum verba haec Ioannis interserentem verbis Evangelistarum, qui de coena Domini locuti sunt, quos certum est de sacramentali manducatione tractare, nec aliter Ioannem exponit Hieronumus, tuam Matthaeum, & alios Tuangelistas reserentes verba Domini, Hoc est corpus meum accipite, S ma ducate;bibite hic est sanguis meus. Albanas Vt autem ad Graecorum sententiam
conuertamur, multa etiam eorum testimonia ad serri possent, tamen ex praecipuis aliquot proponam. Primu est A thanasib. de incarnatione Christi, qui se, inquit, Docuit nos ut posceremus inpre
bis hodie hoc est iaturo, cuius primitias habemus,quia in c unionem corporis Dominici admissi sumus, quemadmodii ipse dixit, Panis que ego dabo, pro mundi vita est. Haec Athan. Perpende panemri Eucharistiae esse primitias ceti estis panis, Si de illo verba Ioannis interpreta. tur. Sed est alliud etra expressum eius t stimoni uin expositione illius dicti Matth. a. quicunq; dixerit verbum in si id hominis &c sic habet. De e su corporis disputans, ac propterea multoricandaliza tos conspiciem ita locutus est, hoccine vos standalizat quid si igitur filiu hominis spectaueritis asceiidemGubi prius erat spiritus est,qui vivificalicaro non ap. st quicqua,verba,quae ego locut sum vobis,spiritus sinit, de vita. hic enim de utroq; carne&spiritu locutus est, ct 'brita a carne discriminauit; ut nos olu in eo,qd oculis apparebat. sed natura qui que inuisibilε credentes disceremus ea , . quae loqueretur, non carnalia esse, sed spiritualia;quot enim hominibus corpus eiu suscisset ad cibum, ut uniuersi mudi alimonia fieres sed propterea asti fio nis suae in corium mentionem secit, ut eos a corporali intellectu abstraheretiac deinde earnem sita, de qua locutus erat, cibum etia pernis coelestem,st spiritualὸ alimoniam& ab ipsis donandam int luterent: quae enim locutus sum vobis,im quit,spiritus, di vita sunt; quod perinderit,ac si diceret s corpus nacum, quod ostend itur,& datur pro mundo, in cibum dabitur; vispi ritualiter unicuique tribua
que ad reserrectionem vitae affernesi se Athana. Aduerte totum contextum hune Ioannis de hoe pane exponente,& hanc manducationem spiritualem vocantem; quiuis uest caro Christi sumatur, quia non ad modum aliorum ciborum iamiatur. sed virtute spiritus, ct diuinitatis , quae illi est unita arni. Secundum testimonium est Pan in rixa lib.mor res 1 Iaap i.& a. his verbius Nisi manducaueritis carnem si ij hominis,& biberatis eius angui nem, non habebitis vitam in vobis, J probat neces riam esse Eucharisiis iamptionem et his etiam uerbis ad luctis alijs,quae post l, esequuntur,connectit uerta Pauli, ut mo seipsum probet , α sic de hoc cibo edat. Copulat etiamerba Saluatoris, Hoeest corpus meum:Hoc facite in meam c6 memorationem & c tera uerba coenae: quibus apertὶ fignificat eandem mat riam continere,&de codem ei tractare,qui est Christus,sub panis,&uinispeciebuscontentus.Hinc colligitur,qua ratione sit ipse inteIlisendus, qui in Apselogia pro sua discestione, quae est episti t. sensum alium adhibuit dicens, Carnem, ac sensu inem, totam litam mystiacam in carne conuersationem uocauit, .
doctrinamque illain, quae ex uita ipsus actuali,& naturali, &tneolosi caciutar,
mani lavi Eper quam navitur anima & ad rerum c est: um contemplations interea exercetur,&imbuitur:&hoc est
sol tasse, ouod in dicto Chi isti innuitur, haec Basil. &soniptum est e ex Orig. honi. 7. in Leui. sed sentiis est spirituali
nee per hunc excluditur litetalis, fimκ, enim uterque stat,nec sibi contrarius es Baslius , sed valde consonus. Et sic sunt .
intelli endi, si qui similes sensus a patribus afferuntur: non enim negant ueram& literalem hune sensim, sicut etiam iα .e aIiorum locorum scriptur 'pe Do res sacri facis liqui litteralem sensu in ns semper persequii mur, sed spiritualibus
ututur expositionib'uel ita aliquos ad- .hibent, senses, ut alios non remoueant, quod etiam pro Origene dicimus: sic enim citato loco exposuis ut sensum haede Fucharistia non iret inficias quod argumeto e' etiam probatur, quia ipsemet
407쪽
eti tu in nube, ac in mari; nunc autem in specie reoneratio est in aqua,& Sptia ritu sancto ; tunc in aenigmate erat manna cibus,nunc autem an specie caro. Verbi Dei est verus et bilus euhec ipse dixit, quia eammea reta est ei η, & sanguia meus vete est potus. hoc Orig. nil, it po-' tuit dici expressius,ut videat isti,qua ratione Doctores sint intelligend.; qui enim in uno loco unum sensum spiritualem secutus erat, in altero literalem sequitur; estque tertium hoc Origenis testimoniuni,hanc expositionem commu-- . nem coasimantis.
moniun, Clementis Alexan. lib.1. Paedagogi e . qui cum aliquos verborum I annis senuis adserat,huius etiam memi-
- Eit,dicens: verbum est omnia insanti, α' pater, dc ut ater,&paedagogus,& altor, comedit inqui meam carne, & bibite meum sanguinem; haeeapposita, sc couenteistia alimEta nobis suppeditat D
ponunt; e aliter sententiashas, quae sequuntur , quam de mystica benedictiore, & miraculoso hoc ei bo interpretantur. Hanc eandem expositionem sequuntur Leo ser.6. de ieiunio septimi meii fisset. Innocent.3.lib. 4. de Sacram . altarium, et mnita alia etiam testimonia adiungi possent, sed ex his Dei se est unicuique intelligere Patrum sacrorum hanc fuisse communem interpretationem . de causa sacrum Tridentinum Conei sum seisi sanestis hic sententiis usum est in eodem sensi, ipso ficto talem exispositionem e proiians, re mulio ante Cone. Ephesinum in epist. Synodali ad Nestorium, verba illa, Nisi mandueaueritis earnem filii hominis, & c.de sacramentali manducatione intellexit, quae
omnia sussicienti munum sunt argumentum hoc sensum confirmans. ESed accedant rationes, & argumenta Q IT. Itessicacia ex ip tamet Ioannis contextu imernos Ssimpta. Ante omnia annotanda est regula Au . lib.3. de doctr. Christ ana m. 16. ra
minus,&carnem praebet ic effindit sau addi rnedas locutiones scripturae pro vel figuratiguinem,& ad incrementu nihil deest ia- orias a metaphoricis; Quando enim ni- loqui s. -- L n hil flagitiosum praecipitur,sed potius vetatur, si quod ad utilitatem pertinet,1 betur, locutio propria est, non metaphorica;sed Dominus dum suam carnem maducandam dicit, nihil flagitiosem; sed quod utilissimum est, praecipit: propria igitur est i utio. Augu autem ibi figura Antulis. O admirabile mysterium vere: rem & carnalem nos iubet exuere eorruptione quemadmodum & vetus nutri- . mentum,alterius noui Christidietae esse
ctos participes; illum si fieri posset reci
pie ites, in nobis ipsis reponere & saluatore intra pectus comprehendere,ut carmis nostrea Sctiones integras,perfectas ram hanc appellat in eo, quod non sensi, Δώβ. que reddamus liqcclem. expresse uecta. annis de hoe cibo sacramentali inter C pretans, post quae verba ad alios sensus Uirituales, se conuertens sebiunxit. Atare,n vis sic intelligere, sed fortasse communius hoc quoque modo audi, rnem
nobis allegoricia sanctus significat Spiritus, et extera quae sequuntur. Quintum en testimonium Dam. lib.
Iei; de,e.L hqe verba eadem de Christo in s ramento exponi , adiungimus Chrychom .εν. & Cyril. lib. q. c. I Ac lib. io. α 33. ubi probat non posse intelligi de sela manducatione per fidem, Et Euthy. qui eum verba priora de manducatione, quae per fide fit, expositer hir, cum iam ad verbalixe venisi est, s Panis
avim ego dabo,caro mea est,J de Chri- ipsa in sacramento in cibum dato exbiliter caro manducanda est more serino: hoe enim flagitiium esset,lamen reali ter accipienda est; Et re vera regula sim sum literalem cognoscendi optima, B necessaria est; ut quando nihil contra Gdem , nec contra mores bonos sequitur, verba in propria significatione lumanis turrat in praesentire ita est mon selum enim nihil contra mores, nihil contra fidem est, si realem manducationem exponamus,immo ex Euangelio, & ex Paulo habemus hune esiam carnis Chrissi re
lem. vcrba ergo tam expressa,non minusquam illa ex Euagello,& Paulo, non ad metaphoram sunt trahe da,sicut nec illa. Accedamu iam ad Ioannem. Privi quidem nouum cibum,& manducati ne his verbis magni facit, & promittit; miai utiat manducatio per sidem noua non erat a
408쪽
nam & Itidaei inultdante perfide Chr, moiste esset, at Dominus elim tanto lea Ddalo altili tot si,&discipulorum non e Leestum manducarunt,dicente Paulo I. r. IO. Eandem escam manducarunt, S eundcni potum spiritualem biberunt. noua ergo est cica,quam nemo Patrum in destrio morti urinec eorum, qui ante tempus illud fuerunt, manducauit. Secundo credentibus in se promittit se daturum hunc cibum; prius igitur est credere in Christum,ει postea cibum hunc accipere; riro argumento usi suiuus superius, duexplicaremus verba illa, Quem filius hominis dabit vobis, S est attendenda argumenti huius efficacia nam dictum est, qui eredit in me habet vitam aeternam ; & vltra hoc,cibus hic, seu panis illi prinmittitur . Tertid, quia hunc panem prinfert Mannae: hoc enim manducantibus non praestat vitam aeternam, ille autem panis est vitae. ergo nuenire debent manna, & panis iste in manducatione:
nam ut inque ore corporis manducabatur: disserentia enim non constituitur nisi interea, quae conuentiant, & simi Ita
sint. Quart si de fide sela sermo est, seu
de ma Matione , quae per fidem is, urquid tot,ae tam multiplicatis sententiis utitur, in qui b de pane,& potu,& carnesia,& sarguine maducando, et bibendo usus continuata metaphora, nisi quia revera de cibo reali, re vero loquebatur. septim cum Iudaei cibum realem camnem C hristi sutura intelligerer, nec modum, quo id fieri posset comprehendo. rent, proptereaq; scandalizaremur, D .m inii, non remoui t scandalu,aperiendo
se de fide in se loqui; sed potius c6firmauit potentiam carnis suae dicens:Si uideritis situ hominis ascende tem , ubi erae
pri , quasi se posse modo ine Babili, Sc Apra naturatillud efiicere;non erat neces
laria h c res nλ,fi de fide sermo ess t. ioctasi,quado sint verba expressa, & eremouent omnem metaphoram,locutio
propriὸ est exponenda; at aro, inquit, mea vel E est cibus,sanguis meus vere est pol ; qua ergo ratione aliquis dicere potest earnem esse cibum metaphoricum, si cum dicatur vertis et bas 3 Adde non est divllani rationem, nee argumentum alicuius roboris, quo se tueri valeant,qui hic intelligentiam excladunt; nec auctoritatem ullam alicuius momeri. Grati serm& temeia tam receptus antiquus, S pr batus sensus relinquitur.AIta argumenta ide problata sunt. ed in expositione uersermo est; cum satis,siperq; fuissent ver horu sequentisi ea melius explicabuntur ha,quibus ut crederent in te ςxhortabatur, S credulibus vita promittebat stere nam λ Quinto quia si de manducatione per fidem sermo esset, nulla esset causa, cur caro saeph cibus dicta sit na fides non iis carnem, sed in totum Christum est,&diuinitas, S tota humanitas fidei est obiectit,& fide percipitur,& maducaturuin
gulari igitur modo caro cibus dicitur,nimirum quia in cibum verum,& reale datur.Sext ό quia aec esset sermo totus meis
taphoricus, si de fidei manducatione serHaec est causa, cur Dominus diuini hui cibi doctrina traditurus, miraculo in pni turba disposuit, ut ciui quinq; paniis bus innumeram potuit satiare multi indinem, non mirori, quam quae ante erat, quantitate panis remanente;crederetuζposse miro modo carne sita omnes credentes cibare, ea non consumpta. Hae Fetiam de ea a meminit marinae; quod figura sitit huies sacratissimi cibi,ut quareis figurata figurae praestaret, exponeret. Caetera in his, quae sequuntur,aicemis
Litigabant ergo Iudaei ad inuicem dicentes, quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducanduis COMMENTA R I v .
INtellexerant Iudaei verbum Christi de reali earnss suae maiidueationes quentis, sed carnalem eam arbitrati, scut & communium ciborum, inter si titer ω , ia contea duat, quomodo fieri possiti xt caro Cluia ait eibu
409쪽
A homi mntura. Cohtentio, & altercatio mutuam verborum D amas mantium 3c contradicendium significat ; quamuis ergo carnali modo intellia gererit,inter eos tamen altercatio erat aliis id fieri posse negantibus, aliis sorsan miraculo pracedenti permotis assirmantibus, utrisque tamen rei mysterii in ignorantibus, O non credentibus. Vox istorum IQuomodo,J incredulitatis eu, scut de illa superior Nicodemi, Quomodo possunt haeς fieri sed ma ori digni sunt reprehensione, qui paulo ante miraculum tam insigne viderant f si enim antequam factum esset, eis dixisset Christus his qui omnes, )liis supererit,quam praecessinprotecto illi eadem incredibilitate respondissent quomodo potest hic quinque ranibus tantam cibare multitudinem ρ id tamen viderunt di experti sunt, sed miseri audientes verbum hoc Christi,obliti sunt tanti operis,& miraculi,nec inmemoriam redu erunt,quomodo quinque panibus omnes fuerunt satur ti,nec attenderunt,quis esset hic. Si enim,quis ille esset, ut debuerunt, nouitisent, non dubitassent hunc posse carnem uiam daread manducandum sed dus Hic I dient, meri hominis communem habuisse opinionem ostendunt. Stultum in proprio ingenio diuinam mensurare Potentiam senim inter homines ipsos videmus, virect CyriL lib. . c. i a. dicit, hominem aliquando. unum opera ea facere, quae alijs prius incredibilia videiantur, quia scientia, - aut arte ruiqua pollet, quae alys est ienota; quanto maiora operabitur Deus, cuius scientia, de potentia infinita cst λ stulti igitur fuerunt Iudaei,qui suo i cicio eius potentiam melictantiis, quam incredibilia eis operatam esse, iam nouerant . illa partic as Ergo . I causam altercationis fuisse verba Christi
cacentas carracm suam in cibum candam, iudicate nec ante altercati erant. quando dixerat se esse panem vitae, eis dandum: quia nondum sensum perceperant,nempε testim citriun Christi corpus suturum:sunt enim verba haec Muto expressora. :
Dixit ergo eis Iesus,amm,amen dico vobis, nisi manducaueritis cunem silii hominis, 3t biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis.
Y Lla particula sErgo,J totam sententiam explicat sequentem: eausam enimat indicat, cur hac verba Dominus respondit. Dicebant illi: s Quomodo F test carnem suam nobis dare hic ad manducandumd nec id fieri posse cre-μbant : propterea ergo Dominus sentcntiam eandcm confirmat, terrorem incutiendo ; sum diceret ; vobis dixi carnem meam me daturum in panem, non creditis: ego dico vobis iterum, & augeo sententiam: Γ Nisi manducaueritis me' carnem & biberitis meum sanguinem, J vos non habiti ros in vobis vitam: pereendite quantum vobis illa vestra incredulitas noceat: vos enim aeterna priirabit vita, nisi fidem praebueritis meis dictis, O cibum hunc manducaueritis. Consenat hoc verbum I Non habebitis vitam in vobis, J illi, I Pro saeculi vita, J non igitur Dominus realem cibum corpus suum futurum esse negat, sed necessarium ad vitam aeternam consequendam docet: quamuis modum mirabilem manducandi illis incapacibus, ta rudibus non explicci . Simili locutione usus est Dominus cum Nicodemo. Ioannis a. cum enim dixisset, Oportet nasci denuo, & Nicodemus incredi
410쪽
lus respondisset ; quomodo potest homo nasei eum sit senex Dominus seni a tentiam suam auxit. Amen amen duro tibi , nisi quis natus fuerit denuo,non Iotest videre regnum Dei. Quarit Dominus , & postulati nobis fidem my-eriorum, non icientiam, te intelligentiam: propterea non explicat nunc modum, ut intelligant, sed rem comminatione aeternae mortis confirmat, vetimore trahat ad fidem. Haec verba in sequentibusan ration:bus accum explanabuntur. sonem,& mortem nam semediis est ueunus amis,cibux Et potus dicitur,quia in leo is sumitur, qui morte carnis& sanguiani, sit e gasione vitam nobis est consecuariis sic in in manducatione spiruuali, qui fide viva Christi mortem,&passi,nem eredi t,vnoactu meris prosectoe simul do. et turma ducare, & bil ere,pari ratione, qui sub una specie Christum sumit, ata . exteriori sacrametaliter mandueat & bi bit, quia euaecipit qui sanguine, & mor te tua nobis vitaim.&ialuis effecit. Hoe . primum docuit Ambr. lib. cie fid. cap. s. g
tetuos qui II eost muniunt,ut Eucharistiani sibex his D, utraque sipecie iure diuino sumendam de mini verbis sendant: nonnulli auia Catholici nostro xx nq, sye tempore, ut argumenti haereticorum eri caciam evadant,totumi Ioannis hunc c6 textum de nianducation pirituali quq per fidem fit,expcmunt; quasi propter xeticorum sophismata &. sallaces iente ii tias, sensus legitimus scripturae sit reli , que diu. ta patrum antiquitas de sacramentaliananducatione verba intellipen : dicens, ideo his verbis arnis,& sanguia dat noui S sensuit; illorii tamen ani- nis meminire vi suae se Eramentum mos haereticorum tale argumentum non stinis ossenderet.
mouit, ut Eucharmiam subinaque spe- Alcosi,qd his verbis signiscatur ei . . cie necessarid sit medam, salt m in dubiu ita Ch rsa si eae sib una,sive sit, altera sis i. pro ter haec verba reuorarent: quod pro matur specie, aceipiendu in si crati εfecto argumentu haeretico tam xabum . to; re di fide interiori;morte eius .esse demonstrat. Si enim efficax esset, & passisne recolamus: Is ergo maducat, . uomodo tot antiqui Patres, haec verba & bibit,qui quamuis sub una specie Chri de Euchai istia ex poteste liti irati stum sum si meriteriam inter ius pasti ni non obuiarunt,qui in scruta'disomul nem eius, S morte simul sde& a Cocta 'bus fuerunt diligentinim IAPHii 4, rudi complemia r est .nim his Ayste sitim . loco sensum verum huius sepimitiae age iiiiiuniori, pastonis eiu , qui quamuis riamus, ex quo nihil haereticos, ex his Viri dumis presentetur specie in sacri- verbis pro se adferre posse apparebit; sei oblissae, tamen in participationes postea de re ipsa nonnulla dicemus. . tis est si una pars accipiatur: qai enim Quantum agitur ad sensem pertinet, lim de sacrificio participabant , non to- p aeussi, Vet. Issimo loco Valde est'aduerte indum, non tum sed p rtem ali quam capiebant: ir i vota chei dictum esse a Domnio manducandareres nunc fit in liti, quia comi nunieant. M ih eius carnem,S bibendum ansirin in; maiori ratibne , qui a in parte quamuis
,rsib duplici speciei rametati panis, ta vini est mi debere fignificarci;sed ut tita nobis magni mometi per haec verba indicar simπ-; Pallinum est mysterium mortis, re pagmnis suae, ex quacibus hie ha t efficaciti,di cuius est memoria leui c. torus Ch issus continetur . Hoc lecum doni est Augustini lib. a. de docti. hfiast ea. Io. cu ius haec sunt verba. Ni fi manducaueritis, inquit, carnε filii homini ι& biberitis eius sanguinem,non hab iisti, vii m in vobis, sae inus et flagitiun dium esset, Nisi manducaueritis me, L uid nari iubere Fi, raest ergo'r cipies qui sanguinem meum sum pro vobi esusurus, ta carnem meam morti tradi rus.,on habebitis vitam in vobis, non ergo, distinctio haec verbo i u, actus distinctos
passoni Domini esse commii nicandum,& suauiter, atque utiliter recondendum in memoria, id pro nobis caro eius eru- ei fixa, vulnerata sit,haec Aug. quae ve