장음표시 사용
411쪽
a nitusti mim censere huiusmodi senten-
riam, de spirituali manducatione, quae perfidem fit,ese intelligendam: at non ita e st, immo diei tesse eo nunieand stirassioni ei , idest, Sacramento passimnis erus utendum,tiuod est Eucharistia: sed ut utiliter fiat mente, εc affectu pas Dornis, & sanguinis essulio sunt intus recolendae: dici autem figuram in ve bis esse, quia caro, & sanguis non in pro pria specie, sed in aliena sumuntur,ti inmemoriam passi is eius, quando enim . vicitur, facinus videtur, intelli itur de semptione earnis,&sanguinis in pro- pria specie . potius Augustinus egregi Enobis exponi sicur manducare,&bibere dictum sit: ut nos nempE, qui panem at hunc comedimus,in mortem eius, ε passionem intus seramur per vivam fidem, cuius repraesentationes exterius gerimus: tune enim ad vitam hunccibum vethsumimuS.
Tertiunt,quod his verbis signiscatius est persecta resectio cibi huius, quae in
cibo, & potu consistit: 'enim Christus se esse cibum persectum ostenderer, nomine manducandi, & bibe di usus est,
di manducationem carni, tum saliguini accommodauit: non enim aliter littedistingui poterant: non erso significare voluit se scib utraque sirecte fumendum necessario, sed esse cibum persectum, &eompletum, ad vitam nec ei latium , saede causa Matth. s. dinuare sit Beati quies, fiunt& itiunt iustitiam, idest, qui to
operantur mandatorum operibus in. cumbunt. Hic est unus senses verus, deligitimus,liorum verborum. Tt, dita Secundo loco aduertendum particu .
Σαν est lani Et sensum disiictionis habere, Nili
manducaueritis carne, vel biberitis fano euinem, non habebitis vitam, & tune ad ἡ istinctas spse ies sacramen tales rςsem ntur verba ; nee insertur necessitas comminicandi iab utraque specie . Hunc seni sta e firmant f pr3mum intentio Saluatoria iselum enim id praetedit, se vise libri realiter in reiectionem mmunicandum, St' itare Iudaei capere. mn pote quod autem sub spe eie tu ,aut Q, specie cibi, id non est praepropositu Alteruta et ii Iculo fiae totius i temporibus Apostolorum ess D suetudo, utienim pauid post dicemus sutium specie communio in Ecclesia sem- .
per fuit, ab Ecclesiae primordijs proba ta . Igitur ipia, cu sit optimus interpres scripturae, probat verba haec ella disti ctiuε intel Iisenda. Tertium est i pleniet ristus,qui verbis sequentibus, & antecedentibus dixit, Qui manducat hune
panem vivet in aeternum; non ergo necessarius est potus sub speciebus vini, sed in panis est vita est etiam posita. Qua turnest ipse Paulus. i. Cor. i 1 qui eum dixisset prius fie): Quotiesi unque manducabitis panem hune re calicem bibetis, mortem Domini annunciabitis, posteavius est disiunctione, Quicunque manducauerit panem hune,vel biberit ealicem R Domni indigne: in Graeco disiunctiva dictio est . Quintum frequens phrasis scripturae, in qua particula haec talem habet apud Hebraeos significationemr
Ioannes autem hebraismis abundat, ut
sermonibus Christi quantum fieri potest,se aceommodet. Ex multis testim n js aliquot exempli gratia producam'. Exod. xi. dc Is. Qui percusserit patrem, Bd matrom, morte moriatur iste enim in
Hebraeo legitur: at sensum respiciens in terpres vertit disiunctive: similiter ibidem , Qui maledixerit patri, & matri,
morte moriatur. Iob. 3 i. Si declinauit
erreo mens de via, & fi secutus est ocu- , .lus meus cor meu, & si in manibus meis adhaesit macula et se deceptimi est eormeum super muliere, di si ad ostium ami ei mei insidiatus sem . Multa huiusmodi sequuntur,quadicet tum est sensim laceredi huctum; visi vel unum hesum faciat, poenam patiatur. Si nile est Ezech. 18.
In montibus comederit, de uxorsi proximi sei polluerit, de egenum, de pauperε oppresserit, Sc rapinam rapuerit, dc pignus non reddiderit de e. morte morae-rur. Clarum est, vel propter unum h .i itarum morte puniendum aeterna peceat nrem . si ite illud Psal. i 19. De quo n5 implebit manum suam, qui meter, Sc siia '
num, ovi manipulos colliget. Sunt se centa huiusmodi testimonia. Ira nunc iactum est, unde hane responsionem est nectere possumus cum praecedentr, urvda sit responsio, vitaque expositio; ver
412쪽
A ba esse sub disiunctione intelligenda: at Dominu recto, & optimo consilio usii m. si iise hae disiunctione, itempe ut tria illa superius praedicta nobis indicaret. Hac ratione huius loci integer, εc perfectus habetur sensus, nec est necessari uim ad recentior uin responsiones con-λgere, quamuas etiam sint laudadar: eunt enim citam esie, & potum in una
mele, quia abj totus eii Christus, sicut
Dustum panis 3 ino & intinctum potus , & cibus est: sicut lae ,& ifis simul cibus sint potus. Ut ergo anteger Christus significetur, dicitur manducandux, & bibendus . Sed hic respontio aduersariora patet calumnijs negantium sanguinem bibi, quando cum corpore sumitur sibpanis specie: quod & inter Catholicos R Innocentius lib. 4. de Sacram . ait ris , cap. I. docuit dicens, sanguinem non bibi qua do sub specie panis sumitur Christus nec corpus sub specie vini mand cari. Alii respondent hoc esse praeceptu toti Ecclesiar,non autem singulis, &haeratione Sacerdotibus necessaria est sub
utraque specie sumptio Alri alias ad semini res Gones, sed existimo, id quod
diximus verum exponere sentian, v ramque esse responsionem.
eommunione sub traque specie, us Catholicis tenenda. vetus co sietudo eo municandisiib utraque
ANNOTATIO 27. . F Acilius nunc est, quae de communio
ne sub utraq; specie sunt tractanda, discutere& determinare. Nostri enim temporis hqretici iure diuino communionem sub utraq; specie prHepta per tinaciter affirmat,eog; ritu, ut tali utuntur i ut autem,'uae innae parte Catho lico sentienda unt, perfecte quidem, tamen ultra institutum nolim qui Ioannis Evangelium exponendusiacepimus, non admodum diuagantes,proponamus3 aliquot .ssertiones ordinast expi icabo. Prima est, antiqua consuetudo a temporibus Apostoloru fuit in Ecclesia sub utraq; specie eommunicandi; in hac aD sertione nulla est eontrouersia. Constat
qui de uno pane,& uno calice participaemus: & Probet se ipsum homo, Sc sic de hoc pane edat, & ealice bibat. Constat etiam ex Dionys de coelest. Hierari c 3.
par. 3. de sacerdote enim populo communionem ministrante dicit, Panem in individuum in frustra concidens, de si gula Eealice omnibus impertiens, unitate signanter multiplicati Cypri. serm. delapsis huius etia consuetudinis testis est. Ambro. et ii vi refert lib. s. Histor. trip. c. 3ci. Theodosio ad communione accedenti res dit, Quomodo huiusnodi manibus recipies sanctu Domini eorpus qua temeritate sacrati saliguinis poculum ore tuo sitscipies in re tam mania festa,& indubitata non est, cur plura c6- .geramus testimonia, hanc assertionem
probat Concilium Constantien. sessi 3. Secunda allertio non mirrus antiqua Ecclesiae consiletudo est, etiam sib ν nasola specie communicandi. In Ecclesia enim modo stib una, modo sub utraque tae. etiam a temporibus A postolorum ritus Ei leuit,haee assertio scripturarum testimonio etiam comprobatur. Luc. a post resurrectione duobus diseipulis iueastellum Emmaus prosectis Dominus inpa, rem, panem accepi sie,et benedixisse, gisse,& porrexisse illis dicitur. qui infractione panis, eoru oculis illuminatis, ea cognouerunti Aug.lib. I.decsisen.Euanet. cap. I s. dc Auctor impersecti. in Matin. hom i .&Theoph eo loci de comm nione Eucharisiis exponunt: &quauis alij aliter interpreteatur,negari hoc potest,hos graues,& antiquos Doctores communionem sub una specie non euecontra Domini praeceptum sensisse,alias sub una communicasse specie hos discipulos interpretati n6 stillent . Adde esse sententia hane Aug. omnia verissimam: rnam de ex effectu, quia illuminati octili sunt illioru ip hoc pane, & ex ipsis Chris ni actionibus,similibus his,quas in coe- M Nna exercuit, hie panis Eucharistiae esse . lprobatur.Praeterea Act. x. Erant, inqui perseuerates in doctrina Apostoloru , dcc6 municatione fractionis panis,& ora
tion 1 biri. Nemo ratione utens, negare
hoc loco potest,paM hunc esse Eucharistiae: si enim cibus esset c6munis utiq; eis doctrina. S orationibus medio loco notu geretur, & tamen calicis non fit meatio. Praeterea r. Corin ii. Quicunque manducauerat panem hune, vel biberit
calice Domita inductiteus erit corporis
413쪽
K t re & si uinis Domini Domini Disiun
oionis sermo hie est, quia panis sistus, aut calix sunt poterat, si enim simul semper acceptus, aut accipiendus esset; non erat cur disiunctione utereture vix enim, aut nunquam accidere potest casis,quando panis dipnE & calix indignὸ, aut eccltrario accipiatur. Praeterea I. Cor. IO.
Multi unum corpus sumus, qui de uno pane participamus.Illud autem, quod in nonnullis Latinis codicibus additu est, - dc de uno ealice,non est in Graecis codicibus : R Ambr. non id legit nee exponit. Ex his igitur locis scripturae,c6stateonsietudo haec sub una communicandi
'ecie. constat etiam ex antiquis conci-lijs cano. i 4. Concit. Nicae. ubi habetur, Diaconum non debere mina strare cornus Domini praesentibus Episcopis,aut 2 merdotibus,in absentia vero proserat, ct edat . Vides de corpore seri silo mentionem, non de ealice, non enim eat ix asseruabatur. Praeterea in Concit. Rhe- . de quo habetur de consecr. d. a. e. Peruenit. reprehenditura sus laicotii Orpus Domini infirmis deserentium. Conc. etiam Tolet. c. ii. instituti infirmis pre siccitate corpus Domini accipere non valentibus, solum sanguinem ministrandu . Praeterea Carthagin. 4.quod reseriur. 26. q. 6. cap. De his: phrenetieis in mortis articulo Eucharilita insundi eorum ori praecipitur, quod verbum sanguinem dandu signiscat solum. Sunt multa huiusmodi antiquitatis testim L nia; sed sanctor si Patrum accedit audi ritas, quae huius rei est manifestum testimonium,&argumentum irrefragabile Ignatius in Epist. ad Ephe. solius panis meminit dicens. Franui te pane qui est
medicamentum mortalitatis, antydoia
non moriendi, sed vivendi per Iesim Christum . Cuprian. in sermo delapsis
exactus est in noc docendo, nam memianit communionem tripliciter sumi seliatain,& Ωb utraque, & subsola panis, Asub sola vini specie; quod & exemplis, ει histoiij admirabilibus illustrat. Ambro. etia in orat. sunebri Satyri fratris sui, refert semel mare ingressil in capsiu-la sibi, qua ad collum serebat, saera Eucharistiam portasse,utccmunicare poc
eie eommunieadi ritas reprobatus esset. DAU. Epist. I 8ci. ad Honor. de Eucharistia adis solius meminit panis. Leo etiaEpist. ad Maioricu, & Ioannem Episco- . . 'pos prohibuit sub v na specie communia lore,ut paulo post dicemus propter errorem quorundam.Ergo erat talis consuetudo. Greg. lib.3. Dialog.c. 3.refert Agapitum redeuntem in Graecia muto cor- .pus Domini ministrasse, statimq; locutum . Sunt multa huiusmodi testimonia , sed breuitati nostrae haec sufficiant. Tertia assertio, olim propter inseris Fuit, liquapEtes haereses prohibita filii sub una spe ei e c6munio,&iniunctum Catholicis', que specie
valdb utraq; cd municarent. haec satis propter hoc ὀ probatur ex Lςone Epist. proxime ci- Iericos prae
lata, in qua statuit,ut sub utraq; eommu ςςpx nio daretur propter Manichaeos, qui ve istitatε corporis Christi negantes non e6 municabant in vini specie, ne ver si sa suine consterentur: praecepit ergo Leo ad veritatis fidei eonfirmationem sibutraq; communicare fideles, ne facto simili, error illoru probari videretur,multis post annis haec in Ecclesia durauit c6sietudo; tamen haec Leonis prohibitio, veterem communicandi sub una specie consuetudinem filisse probat . . Quarta assertio; in iure diuino Πύ est ubis a sub utraq; specie c6munio. Sequitur ista Diui ex praecedentibus, si enim a temporibus eoinmunio Apostolorum communio modo sub una, iubvua modo sib utraq; specie data est in Ecclesia, ite iure ergo diuino sub utraq; c6munio esse non potest: n6 enim Apostoli id Fermisissent, nec tot sacri Doctores pro assent.Recth ergo sacrum concit.Trid. sess. i 3.eos vi hqreticos damnauit,qui iure dinino communionε sub utraq; praeceptam,& necessariam affirmat: Diuino ciuidem iure communio praecepta est,an
sub una utraq;,quibus personis,& tep ribus,& ritibus sit ministranda,reliquie Christus sponsae si ae Eccles , pro terum varijs statibus, & euentibus determinandi scut & ieiunium,& consessione princepit, d6 tame hqe deterius nauit,& meis rito : adhue enim sitae Ecclesiae curam serit, C hristus eamq; subernat; i deo monerat cur omnia ante qua ad i atteasce derei,determinaret.Η dissertio, quan -
414쪽
L eonfirmatur. Primδqnidem testimonio,. quo utitur Conc. Tridem ex hoe Ioinis
contextu: saph dicitur, t Qui manducat hunc panem, vivet in aeternit, &, hie est panis v itae, J si ergo manducantes pane vivunt,sib solo pane comminio fieri potest: ea enim de causa Dominus de s Mopane loeutus est, ut sub una specie comunieari posse doceret. Secund species panis & vini non est, quae dat vitam, scidquoddub ea continetur, sed totus Chri- stus sub una specie continetur, non ergo ierit minor efficacia sub xna, quam sub' utraque. Tertio ex figuris tacharistiae. Compluribus,quq unam ecte indicant, ut patet in manna, quo usus est Dominus in exemplum ; in panibus propitiati nis; in pane Gedeonis: in alijs multis. Quarib loco accedat efficax argumento;
quia aduersari j non habent vis ' pro
itatio. bationem, qua iure diuino hoc esse erice
B ptum ostendant: statuere autem aliquid iuris esse diuini sine efficaci probatione,
de maximE contra uniuersalem Ecclesia, vanii, Sc valis temerari si est. Hoc ostendo sie: hoc enim diu insitus; aut ex verbis Christi deducunt: aut ex facto Chrisi, qaeo municauit discipulos sub utraque specier aut ex i psa inititutione, quia sub duplici specie instituit Sacramentur
aut ex aliqua urgenti ratione ex scri pru.ra deducta , non enim si perest alia via probandi: nam Ecclesiae ritus antiquus eorum contrarius est errori: at si fingulas has consideremus partes: nihil uod eis faueat,sed potius quod eontradicat S adversetur, inueniemus. In primis quantum ad verbum Domini,non extat
C verbum aliquod quod hanc ad re iaciat,
nisi hoe Io. 6. Nili maducaueritis carni. liiij hominis, & biberitis eius sanguine; illud 4; Matin. x6. Bibite ex eo omnes. et at illud Ioannis inrementario satis ex. plicuimus longh alium lacere sensum, quam eum, que isti existimant, nec opus est ut ea quae dicta ibi sint, repetamus.
mo negat callioli Maliud Domini vetbum n6 reperitur, quoralis communi nis necessitas ostendatur. Secundo fact-
ipsum Christi non in argumentsi huius praecepti,quod docet August. Epist. i ita de hoe eodem Christi facto loquens nasi tes e factum eisset praec prum , he luere
tur esse iure diuino necetiaria,ut inaχymo fieret consecratio; ni & ipse in azymo eonsecrauit: sequeretur etiam priolauari pedes communicantium opori
re ; nam Sc ipse prius lauit: sequeretur etiam nocte, & post coenam esse communicandum, quia ita Christus secit, & t men uniuersalix Ecclesia n6 haee sinio snam Sc ieiunii dat eommunione vi Aug. etiam proba eodem loco: nee lauantis pedes communieantis, nee damnat Gra eos in sermentato c6secrantes, multoq; tempore in fermentato tota Ecclesia cosecrauit: Non igitur ex Christi iacto es. Miicax sumi potetu argumentum,ut ad omnia, quas Christus feeit,oblisem M. A de post resurrectionem Christu unam specia dedisse discipulis, ut superitis Luc. 14. collegimus. Ter tib Cnristi i stitutio non obstat: est enim doctrina eatholica hoe mysteria esse Sacriscium quoddam,quod in oblatione consistit deesse simul sacramentum, quod participatur, & communicatur 2 Ut igitur Sacrinis
eiu est, consecratur in duabus speciebus, ut in hae diuisione passo Chrissi repre
iis praecepit,et ijs omniseu ,qui sace oti j ninnus erant obituri;&haec est diui- na institutio; ut autem Sacramentu esti enon in communione sit butraque specie eonfisitit, sed in parte aliqua oblationis, sicut in veteribus Sacrifieijs non totum quod Deo osserebatur, participandu oia serentibus dabatur , no igitur ex hac im utione communio sub utraq; specie probatur.Scio horii aliqua haereticos negare, nee sacrificiu=oc recipere,sed n illud autE Matth. 16. ad disti pulos solos bis satis fit veritatem Catholica propo- dirigi,docti Marc. i . dices, Et biber ut nere&defendere;si enim ota haec discu- ex eo omnes:nc igitur generale suit pret tere niteremur,ab instituto proposiis iamprum verbum illud, omnes,etiam s.- misi recederem . Qiarib ratio nulla tueturos obligans, sed Apostolos, quos vo- rur aduersarios, quae ex scriptura stan luit utraq; spme communicare, eos san tur,illa enim. I.Cor. Io. Multi unu cor
'astissimo Sacerdotio dignam, quos sub simus , 2 de uno paue ςdiavit, dide νη
415쪽
est veritate: nee enam legitur in Graecia codicibus de uno calice & quamuisl
zeretur, non inferretur eommunio ab utra iii imb contrarium potius: fienim
unam particula sacrifieii partieipa- mi, de toto lacris io participasse dice. batur: ita qui vel unius spetiei parte e si e toto sacri scio,quod in pane,& caic si stir,participati Caetera via de sacrificio,& de Eucharistia distit sh tractavimus in his, quae de Eucharistia scripsimus:& typis L propitio madabimus. Quinta assertio: optimo iure Ecclesia Db panis specie cdmunionem fidelibus s. ωα praemit, calieemo; prohibuit: potuissenio missib verbid Ecclesiam statuere, extris, quae
in dicta sint,certum est. Si enim non est iure diuino necessaria,Ecclesia potuit,qua
ratione communicandum sit,aeterminax re: at recto & sancto eonsilio multis de causis id fecit,quarum nonnullas in m l dium libet adserre. Visa est propter amoissimi huius Sacramenti reuerentem, rc decentem cultum; cum enim infinita penE multitudo populorum,ad hoe accedat percipiendum Sacrantientiam, interi quos variae, & multiplicis conditionis, aetatis,& sexus simi homines, sanguis m
rae effisionis manis esto & frequenti periculo,ministrat i non potuit: id quod erit
ipsa experientia nune 2pud eos, docet, i specie utraque utuntur in communione. Secunda eausa sitit fidelium om-mum in hoc &icramento percipiendoc uniformitas, multi enim sunt ox scem sertandi viri,& adolescentes a vino abhorrentes, quibus sine euomEdi periculo h6 ust ministrari, his necessarium erat,ant abstinere, aut sub una friete communicare,cur abstinendum erit , cauia non laberat: non enim tanto remedio pri-mndi erant, cuius esse participes pinet ranr, ne ergo varietas in hac communione regi stituit modum communem om nibus. Tertia propter errores vitandor,
uti enim Leci Nanichioni causa statuit
sib utraque communionem, ita possea Lbortae sunt haereses affirmantium non posse sib .na specie ministrari,ne igitur Catholica veritas obCuraretur, statutuest ut Gib una specie fieret communio.
fliae,& delationem ad lasmost species Denim vini non ita Deila conseruari, deserri possint. denique ut persectivo omnes intelligant,riistici,& idiotae perinsecth&integrE Christum esse etiam iub una specie. Haee in prauenti sussi iant: caetera enim alis in locis exactius tr ctanda relinquimus.
A Lura circa haee eadem verba nox Aalathain
praetereunda flentio dissicultas oecurri Ebreuiter ramε pro instituto expli eanda, an haec sententia comprehendat insantes . Ad quam respondenda est,prrmo olim etiam paruulis Eucharistiam esse ministrata, quod aris ex Cypriano serm. de lapsis constat, ubi hane illius aporis consuetudinem narrat,& exempla smemoranda deseribit; cuius testimonia
eitat Aug. Epist. 2 r. ad Bonis nee in hoe estilla controversia Respondetur secundo istam sententiam etiam paruulos e prehEdere: verba enim generalia sunt αnecessitatem omnibus, & singulis imp nunt,& ita tenet,& docet Aug. lib. i. de
Deccat. merc. e. zo. & sequentibus: RNlpondetur tertio paruulis non esse necens iam actualem huius sacramenti communionem , sed ut haec sententia in ipsae veri ficetur, sitis est i si modo aliquo hoe mysterivin & secramentum participendi id docet Aug.loco proximὶ citato, ius doctrina haec est;Parvulos per baptismsi susceptum etiam huius lacramenti Eu- veharistiae fieri particeps, quod hac ratione stinam per baptismu hunt de comapore mystico Ecclesiae, ad unitatem Ne Christi fidelium pertinent; hoc autε sa eramentu huius unitatis eorporis signis est, & ided hoc secramentum modo alia γ*0 p rticipant: nempe quantum ad rε suificatam,& dici possunt carne Chrissia manducare, & bibere languita eius:
vera enim caro,& verus ianguis Christi in hoc secrameto unionis reali ter contenetur: qui ergo ad rem fgnificata pertinne perillud idE secramε tum, quo unus esticitur, nempe baptisinum , emeacian sacramenti Eucharistiaeetia participati. ει se eos Domini sententia complectitur. Hac in vera Avainini sententi .
416쪽
in miam eandem habetInnocen. I.in Epist.. ad Conta Mileuit. 'ua: est inter I u gustini epissi sa. quamuis non tot verbis sit expressa. Hinc error Bohemoriam manifestus est,parinilis utramq; 'eME actualis communionis ministrantium,tanqua eis ad salutem necessariam; cum re vera
non ita sit, quia per baptismum huius sacramenti participes sunt facti, nec a Iem communionem necessari. Christus . ab eis postqlauit, qui actu vpluntatis proprio nundii mouentur: satis idit illis ba-otismus per que ipsi incorporatur quia Dapti sint sacramentu, quod ianua est sacramentoriam,virtute Eucharistiam e6tinet, & ipso recepto, v irtute Eucharistia recipitur.Respondetur quart adul-.tis maior incubit necessitas, qui aut manducatio realis, i certE in voto ne-
cessaria est:dico in voto, No susceptio nis actualis facultas no suppeti nee mi
rum , si unu sacramentum non eode m
do omnibus est necessarium: nam & ba. piismus hoc ide habet: cum enim unus δε idem fit, eademq; sententia Domini Ioan.3. Nisi quis renatus fuerit ex aqua, ει Spiritu saino, non potestintroire in regnu Dei tamen varuulis necessaria est realissapiasini subceptio, adultis η erd si facultas deest, susscit baptismi suscipi ea di votum. Respondetur quint misit Ec clesia actuale paruulis negare suscepti nem utpote eis iure distino ad saluae ta
necessarians; & Propter reuerentiam dc decentiam tanti iactamenti,recto eonta
io negauit. Et haec depraesenti di laurutate sint salixad sensim enim Fuangelis eae sententiae hare videmur sufficere
Rii manducat meam carnem, A bibit meum sanguinem, labet vitam aeternam, A ego resuscitabo sum in noni simo lite .co MMENTΛRIV s.
PosT sententiam negantem, qua Iudaeos terroreperculit, nempe tamanducaueritis, biberitis,carnem, & sanguinem , non habebitis vitam in vobis: sententiam rimantem dijeisivi beneficii tanti spe alliciat duri enim,&protervi prius sunt timore tractandi I Qxii maducauerit,inquit, meam carnem,& biberit meum sanguinem ha t vitam aeternam: J no tritur solum prodest caro, i ci uiguis Christi suscipientibus, ne pereanta sed limes ut vitam conseq*ntur aternam: ausam adiungit, ouia, s Ego resistita
eum in nouissimodie. J Illa particula s Et,J vim causalem habet,ut sar apud τμ Hebraeos fit: vitam ergo aeternam Christunt suscipientes habent, quia qua uis moriantur ad tempus, ipse nos in nouissimo ad aeternam vitam suscirahit. vim,& ego iam diuinitatis suae in hoc verbo mani stata Derenimali mo tuos suscitare iam ximhad aeternam vi m.
caro enim mea verὰ est cibus,3c sanguis meus vect est potus .
TOTA ista sententia cum sequenti causam reddit, cur , qui manducat
bibit earnem de s guinem eius, habet vitam aeternam, ab eodem riasto suscitandus, Est autem ista sententia cum sequenti connexa , nec una sine altera integramfacit probatione; qua autem ratione connectaturiinseque ii explicabiti commentario, Probat ergo primo loco verbum illud sup rioris sententiae; s Qui manducat meam carnem, & bibit meumdasguinem,
reddens causam cur dicti sit mandaranda carriti bibendus sanguis eius quia, . inquit,
417쪽
ymnquit, toro mea veta est cibus,3e sanguis meus,verὰ est potus I ac si dicat; D'dixi manducandam carnem meamquia caro mea verὸ est cibus ι dixi bibendumeum sanguinem,quia sanguis meus orc est potus . hoc non aliud significati, quam carnem de sanguinem adiptanda diuina potentia esse, ut sint cibus, demtus ; quod sactum est, quando in nocte coenae sacramentum mirabile instiatuit, in quo carnem propriam sub speciebuspanis, & sanguine sub speciebus xini constituit,virealiter manducari, & bibi possit, & ore sumpta cibus animarum fiant: dicit autem, sUere est cibus vere est potus,J ut recto dicit E timius,quia non parabolice,nec aenigmatice,sed vere,&realiter caro,&sa riis Christi manducatur: & bibitur. Rursus eadem de causa non dicit ego in cibus,sed distincte: s Caro mea cibus est', sanguis meus potus est, i ut in hoc futuram suam passu,nem,Se mortem insinuet in qua sanguis erat a carne separandus , ut notauimus pra ex Ambro. lib. . de fid. e. s : cuius passionis cibus hic. & potius suturum erat memoriale viuum,& admirandum, h de spurituali manducatione tantum sermo esset, no erat cur ista verba ita distinIE, aismata proferrentur . Illud enim geminatum veritatis adverbium, tropa de metaphoram excludit omnem. Eodem modo exponit Ambrosiusdib. . dex ram. c i cuius verba recitabo, quia veritatem Christi in Sacramento, Ze in conuersionempanis eglegie.confitetur; Quomodo, inquit, vera λ qui similitudinem videon'n video sanguinis veritateὸ Primo omnium dixi tmide se nione Christi qui operatur,ut possit mutare dc conuertere generalis instituta niturae: deinde ubi non tolerant sermonem eius discipuli,led audietes, quod em suam daret mancificandam,de sanguinem suum daret bibendum, rec deliant, netitur plures hoc dicere veluti quicum csset hortor cruoris,sed maneret gratia redemptoris icto in similitudinem accipis sacramentum, sed ,
. vero naturae gratiam,virtutemque consequeris haec Ambro. Cyrillus lib. .c.o- 26. veritatem hanc contra figuram exponit vialon sit scutManna.
manducat meam carnῆm: ti bibit meum sanguinem
Cno qiram probauit suamcarnemmanducandan sanguInem bibendum, k quia vere potus, & verEcibus sunt: persequitur probationem eius dena
illius sententiae,& intendit alteram partem mirare nimirum; qui manducas: bibit,habet vitam aeternam, quia esto resuscitabo eum ue & ad probationem proponit seu potius tacitauuadam illatione deducit,hanc sententiam: s Quin anducatcarnem meam: & bibit sanguinem meu in me manet,& ego in muid est unitur mecum, & ego cum illo. Sequitur haec sentcnti x praecedenti s s enim caro a cibus es de sanguis potus,quiem sumit, deaccipit intra se, viri onern quandana ha tmecum: ex ratione enim cibi, & potus hanc murua diducit m anentiam'. Sed latet eximius in his verbis sensus, qui explicabitu si dilcrinien latum huius cibi a communi observemus. Qui enim cibum,' Cibi eo-.' tum communc in accipi dicitur quidem cibum, &porum4ntra se habere, muni ectamen non manet ipse in cibo,&potia : immo nec cibus,de potus in eo manet: taedes 2 in corrumpuntur,ec conuertuntur in substantiam eius qui manducat,d bibit; at Christi cibus non talis est: primo quidem manet in manducante, quia
transit caro Chrsum substantiam mviducantis, sci Tri aer. Secundo
418쪽
λ non accie tuitam ὲ manducante, ficut accipiunt cibi eommunes, d Ipsi po
tius dat vitam animae nunducantis,qua ratione Ambro.lib. de sacra.c. i. p nem vivum dici affirmat,propterea manet in manducante quia ipsi ita unito, et non corrumpatur: de manducans manet in eo, quia vitam accipit ab ipso ei &ab ipso risto, cuius caro cibus sanguis potus est: vnio igitur iuram est, quia cibus, & potus est: tamen magnum est: & latum discrimeaeibus enim est manens,& continens ipsem manducantem. Praeterea attendenda sint verba,Non dicitur manet in carne mea,& caro mea manet in ipso, sed
ego in ipso,te ipse in me ue denotans ipsum suppositum diuinum,& personam:
ac si dicat , qui carnem meam nunducat,quandam unionem habet cum ea , de ratione carnis meae in me nunet,&ςgo,qui Deus sum, in eo maneo; qui enimi carnem rc sua inem bibit, habet in Ie Deum ipsum earni, & sanguini unitu: quibus verbis significare intendit escaciam huius cibi,ut in sequenti senten 'a explicabitur. Quid ergo non e sciet ei biis,& potus hic: si ve par est acci, iatur: cui est unitus Dei Filias: de cui est coniuncta diuinitas & onmipotem sia Dei ex his deducit pol te : qui manducat,ut dise habercvitam aeternam
n turalem appellat, quia realiter caro, R sanguis Christi nobisciim val-tur 3c eoniungitur Cyri laetiam lib. io. in Iome. 3. naturalem Christi pateticipationem dicit, perquam escimur membra Christi iuxta illud a Cor.6.Membra vestra,membra sunt Christi, docetq; ἀ-de, Sc dilectione conisei Christo, sed noearni eius, nisi per hane manducatione, secundum quam nos in eo, & ipse minet in nobis vere,& realiter,& po ptet hanc unionem Christum vitem,nos palmites dici aisrmat. Cuius aliquot verba recurabo, maliis alijs ad rem hane pertinene tibus omissi . An, inqait, Arrassis paratis ta nobis mysticae benedictionis vir
tutem,quae cum in nobis fiat, nonne cor-
poraliter qaoq; acie communicatione carnis Christi, Christum in nobis hibi tare; cur enim membra fidelium membra ciristi sivi nescitis,inquit, q me-bra vestra membra sint Christi, vibra igitur Christi, me bra meritricis laeti ablit: Saluator etiam dieit,ini mand Ut meam carnε , di bibit meum sarincivem in me manet,& ego in eo. uniue c6 esse in fiderandum est non habitudine Blum, hi nobis e. quae per caritatem intelligitur, Christit lam Farriei in nobis eoaetum & participatione nai turali; nam quemadmodum,fi quis igne liquefactam eoam alii cerae fimiliter liquesectae ita anstulit,ut unum quid ea
viri Tq; factum videatur ; sic communieatione corporis,& sanguinischristi,ipse in nobis est, di nos in ipso non poterat enim aliter corruptibilis lixe natura corruptibilitatem ae vitam traduci, nisnaturalis vitae e pus ei couiungeretur, non credis mihi hoe dicenti,Christo te obsecro, fidem praebe . s Amen amen dico vobis nisi manducaueritis carnem Ili hominis di biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis, qui ma ducat meam carnem, & bibit meum Enguinem,habet vitam ternam, & ego retuscitabo eum in nouissimo die. J Audistis aperth elamantem non habituros viatam, nisi singuinem eius biberimus, &carnem ma uouerimus. In vobis autε 'ipsi d ieit, idest, in corpore vestro: vita auia iure,ipsa vitae caro intelligi pytest; haec enim nos in nouissimo dies.scitat. Hete,& alia Cyri. perpεde quaia unionε hie doctor edἀteatur, & qua ratione ii verba Ioannis, S hane permanentiam
nostram eu Christo expotat, Q Suiquam res hi non sic si int intelligendi vivelint ex Christo silmpi', & iumente unum ens seri naturale; indigna enim est illis doctrina haec, sed hoc dicere voluerunt; Praeter unionem , quae ratione
charitatista fidei sit; adesse etiam intra nos ipses verε, & realiter Christum ipsum qui causa est eiusdeiusdei ictaris ratis, S gratia.
419쪽
sicut misit me vivens pater, Aego vivo propter patrem, A qui
manducat me,& ipse vivet propter me. COMME NTARIVLCONCLvD IT probationem totam,ti est sensus; sicut ego,ut homo,
quia missus sum a vivente Patre,id est,habeo diuinitatem Patris viventis hinnanitati meae unitam,& vivo propter ipsum: humanitas enim mea accipievitam ab ipsa diuinitate,& a Patre ipse: ita qui me manducat, accipiet vitam 1 me,quia mihi unitur, & in me manet. Adverter Christus erat,& Deus,ac homo: quatenus Deus vivebat propter Patrem,quia essentiam,& cum ea vitam h iuebat a Patre ; ut homo etiam vivebat propter Patrem: nam vitam, vehomo accipiebat; quia enim ille homo Deus erat, & Dei filius, propter uni is nem diuinitatis vitam vivebat gratiae, gloriae,& naturalem; hae enim omnem idiuinitas humanitati communicauit. Solet autem tribuere Christus,qud diuinitatis suae sunt,ipsi Patri, &propterea dixit se,ut homine, vivere propter Patrenu&dehacloquitur in praesenti, illud autem LMisit, I incarnationis mysterium significat, sicut ego homo factus a patre uiuente:idem est,ac si dicat:
scut ego,qui sum Filius Dei, eandem vitam habens cum Patre, factus tamen homo, meae humanitati propter unionem,ut Deus do vitas ita ei,'ui me manducat,quia mihi unitur,& coniungitur per carnem meam,dabo vitam.Sermo
est,non de vita gratiae,& gloriae sola;sed etiam de aeterna,qus est per resurrectionem, & quidem est omnium causa,tamen praecipuE de aeterna est sermo. quae in resurrectione gloriosa corporum datur. Non est autem unitas similis omnino: non enim unitur manducans hypostatice Christo, sicut humanitas propria verbo; at non ex qualitate unionis: sed ex unione sola colligit eis
lium eundem; nec dicit, sui ueti propter carnem, sed, sPropter me,J nempe C Dei filium, cui per carnem unitur, & accipit in se Christum, ut in eo manere dicatur. similis est discursus Pauli ad Rom.8. Si Spiritus inquit, eius,ciui su- iscitauit Iesum a mortuis habitat in vobis: qui suscitauit Iesum Christum a
mortuis: vivificabit mortalia corpora vestra propter inhabitantem spiritum es 'in vobis. Diuinitatem vocat Spiritum: Si diuinitas, inquit, quae erat in Christo suscitauit eum,ut hominem,quia unita erat, & inhabitat in eo; ira tum suscitabit vos,si inhabitat in vobis, nempe per gratiam non enim eadem est inhabitatio, sed idem inhabitans,& ideo idem erit effectus vitae, & resu lectionis aeternae. Tota ergo, & integra probatio ex duabus praecedentibus sententijs conficitur:ad probandam illam, sQui manducat meam carnem, Mbibit meum sanguinem habet vitam sternam,&ego resuscitabo eum,J probatio haec est, soro mea cibus est,sanguis meus potus est, J igitur maducari,Sebibi potest: & rursus, Qui manducat, & bibit, manebit in me, & ego in eo, quia caro mea est; & sanguis meus est,J & qui ea recipit,mihi unitur:sicut igitur mea humanitas vivit propter unionem ad diuinitatem Patris, quae etiam mea est, quia ipsa diuinitas est vita ipsa; ita & qui per carnem meam unietvi mihi, ut oportet recipi e ndo cibum,& effectum,nempe gratiam,hoc enim est digno manducare, vivificabitur, & suscitabitur a me in aeternam vitam.
Hic est senius totius huius sententiae, qui magis in sequenti annotatio qexplicatur.
420쪽
in sui erroris defensionem, via eior est Ambr.lib. . de fide e. s. & Basilius lib. . conti Eunomi una,& in Apol gia de sua discessione,quae est Episti i I. . argumentabantur enim; Si viuit propter Patrem, ergo minor est Patre, a quo vitam accipit. Dupliciter sacri Doct
res ad hanc vanam argumentatione respondent; uno modo verba haec esse ra-Wone humanitatis intelligEda; Christus
pter Patrem; ita Et, qui manducat me, vivet propter me: Hanc posteriorem probat,tamen utramq; ita intelligit, ut rotione humanitatis procedat, si enim sint duae comparationes, tune prioris sensis iste est. Sicut misit me viuens Pater, ε ego vivo propter Patrem, id est, sicut a. Patre descendi, &missus sim homosa ctus: ita etiam propter Patrem, ut homo vivo. Pollerioris autem talis erit sensus, qui manducat filium hominis, vivet etia propter filium hominis. Si autem si se
enim, ut homo, vivit propter Patrem: nica comparatio, tunc sensus est; sicut qui a diuinitate, quae sua, & Patris est, o I .c--α
vitam habet: ita Basil. respondet. & Ambros & Aug.etiam tract.is. qui hSc verba de vita humanitatis censent intelligenda. At Cyril.lib. . c. i8.& Hilari lib. Pater vivificat Christum hominem, ita&Christus habens eadem diuinitatem patris,uiuiscabit manducantes se. Has expositiones adsert Ambro C posteri rem August. tract. 26. sequi videtur : M
s. Trinit. Sc chrys.homil. As. qui verba . enim exponit, sicut quod e o vivo pr de Christo etiam, ut stio Dei exponui, pter Patrem facit exinanitio mea, ita aliter respondentinempe Filium dictum esse vivere propter Patrem, non quod vitam accipiat, qua ante non habebat: non quod aliam vitam habeat ab illa, quae est Patris; sed quia eandem habet
per aeternam natiuitatem a Patre, & sicut essentiam, ita & vitam a Patre accipit eandem, ut una vita vivat, sicut una
essentia sunt. Illud autem fPropter, J nosnem significat,sed principium, ut idem sit, vivit propter Patrem, id est, vivit per Patrem, ita enim legit Hila. seu νiuiti Patre. Probant hane responsionεAmbr. & Aug. quantum ad disrinam: vera enim est doctrina Filium Dei viatam habere a Patre,& viuere per Patre, seu a Patre: tamen quantum ad Ioannissensium potius de Christo, ut homo e st, verba intelligenda censent, & ita mihi videtur, quod N Basilius constanter anfirmat: quod magis verum esse apparebit, si expositiones alias in medium proposierimur, non enim eodem modo exponunt Doctores. Ambros. loco iam allegato hora ver '. . borum c6nexionem duplicem enarrat, viniit duae comparationes, Vna in primribus, verbis, Sicut missime vivens Pater,ita & ego vivo propter Patrem: altera in posterioribus. 4i maducat me, - ita vivet etiam proptςr me.Altera connexio,ut sit unica comparatio sie: sicut
etiam,quod vivat propter me facit participatio, q) a manducat me; interpretatur enim etiam de Christi vita, ut homo est. Tertiam adfert Ambros ex pomtionem,similiter & Augus ut priora verba de Christo ratione diuinitatis interuligantur, quam, uti diximus, secuti sent Hilar. Cyril. dc Chrysost .hanc Cyrillus magis explicat, Sc talis est . quamuis me Pater misit, dc homo iactus sum, uiuo tamen propter Patrem ; idest, renitoris inaturam ad unguem c6servo: ne qui car Inis meae manducatione me recipier, ubuet profecto totus ad me reformatiis, qui uiuificare possum, quoniam ex vivo
Patre sim .haee Cyrili. Sed non video, rua ratione hie sensis verbis accomm ari facit E possit, quod lectora iudican dum relinquo facilior sensus,& veritatiliters accommodatior est,ut una sit c paratio, de in hoc probo. Cyrillii Chrylostomum, de alios Doctores, tamen se exponenda est; sicut ego, ut homo, quia missus sum a Patre uiuente, id est filius sum Dei eiusdem vitae, Si diuinitatis in ipso, vitam ut homo accipio a diuinita te, seu a Patre, seu a me, ut Deo idem enim haec sis nificant propter unionem
ita, qui me manducat propter unionem, quia in me manet, Sc ego in eo, suscit bitur, de vivet propter me: manet enim,