장음표시 사용
41쪽
Ηie venit in testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine.
COMMENTARIV s. Explicat oscium,ad quod missus est Ioannes a Deo: nimirum, ut perhi
beret testimonium de Iuce, nempe Christo: ostendendo,& significando populo Iudaeorum, eum esse verum Messiam. In Latinis codicibus non ita aperta & clara est sentcntia, sicut in Graeco sermone: uno enim vocabulo Graeci utuntur, nempe quod Latine modo lucem, modo lumen veri runt: tamen eadem est utriusque significatio: & haec verba probant, perlucem Christunt signiscari, quando dictum est: Lux hominum, & lux in tenebris lucet: de hac enim luce Ioannes testimonium perhibuit, nimirum de Christo Messa, vero Deo, S homine: priora igitur verba, missionem Ioannis a Deo, haec aut in. sncm eiusdem missionis explicant.
3 . . m,ricli i Dosset aliquis non immerito in te fustestimo I togare,quare dominus hoc Ioannis nio ioannis testimonium de se exhiberi voluit. Alia πω siti causas sacri Doctores adserunt.
Una est ex parte ipsus hristi; perspicuum enim est, primum Christi aduentum in paupertate, εἰ abiectione, non in splendore, S maiestate suisse, quod Zachar. praedictum erat, Ipse inquit pauper ascendens super asinam;& ob id Mari, 33. . In Euangelio Christus frano sinapis comparatur, quod in principio mini. mu, crevit postea in arborem magnam,& sermento abstondito in sarinae satis tribus, quod totam massam serment uit, &lapidi paruo cadenti de monte apud Danielem, qui factus est mons, flere pleuit totam terram.Haee demissio &C humilitas Christi principio aduentus, occasio quedam fuit Iudaeis non cognoscendi Mesuam. quod praeuidens Deus, voluit eos per prophetas,& scripturas, multo ante, huius humilitatis praem nere; nec hoc fatis esse duxit, sed multas praeterea huius adventus descrip fit
circunstantias, nempe tempus, locum natiuitatis, tribu, ex qua Vc murus erat,
opera per ipsum parranda, ct alia permulta ; quae si Illaxi attentius confidorassent, n6 utique Christi humilitatem despexissent. Non his contentus Deus optimus, testem quendam, hominem utim omni bus numeris absolutissimo, ct ab ipsemet Deo ante praedictum, quisita voce ipsum Christum designaret, adhibuit, nullam ut Iudaei conquaerei di, nee se excusandi,causam habere posisent,quod humilis,& abiectus, & indignissima ferre paratus, venisset. Haec est
una causa,cur venerit Ioannes ad testi-
moniti perhibendum de Christo,quam
August. tract.3 s. in Ioan. his verbis ampliscat , Veuit inquit Christus comtemnendus,& honorandus; venit negandus, Sc confitendus; talis ergo venit, ut oporteret ei lucernam testimonii perhibere. Nunquid opus erat, ut Ioannes tanquam lucerna perhiberet testam
nium diei,si dies ipse ab infirmitate nostra posset videri phaee Augustinus. Altera huius testimoni j sui occasio ex parte Iudaeorum; non enim omnes inter Iigebant prophetias, nec scripturarum ita percipiebant sensum, ut si na data aduentus discernerent: & qui studi js scripturae vacabant, multis peccatis detinebamur; ob quae a legis obseruantia descripturae meditatione , auers erant. Vnde Ioan . s. Dominus ad hoc studium eos exhortabatur, scrutamini scripti ras.Pret mistus est erso Ioannes, maenus propheta, si instar scripturae vitiae L hristum indicaret, scripturas declararet, RIudaeos ad poenitentiam induceree,ut a peccatis iliari, animis radium veritatis, εἰ lucis perciperent; Erant enim peccata vesamina quaedam,& impedimenta, quo minus veritatis sereat opace a
42쪽
arguebat, non aliud ratus,quo minus veritatem reciperent, impedimentum.
Hinc Ioan. s. Quomiao potestis credere,qui gloriam capitis ab inuicem Hae ipsam huius testimonii rationem Aug. tradit sermo. xo. de sanctis. Iudaei , inquit errauerim ea ventre, idelli lege, quae Christo grauida erat, ideo venit ut testimonium perhiberet Ioannes de lumine, & paulo inserius: Vt mundo ignorantiae nocte posset so, lumen salutis ostenderet,& quati inter densissimas delictorum tenebras, splendidissimum SoIem iustitiae lucis iliae radio demonstraret; haec Augustinus. Tertiam causam assignat Chrysostom homi l. s.ut sui,i qui si homines per eum crederent,quasi
diceret, Christus veni9 ex parte Dei se M ipsum,filium Dei praedicas: voluit Deus
ut ex parte Iudaeorsi,qui credituri erat, unus etiam esset, qui redderet testimonium; talis fuit Ioannes planὸ homo Iudaeus, de numero eorum, qui credituri erant. Habuerunt ergoaetiam Iudaeit stem ex parte sua, omni fide dignum. Causa denique quarta e st Orig. tom. s. ut testimoniorum esset abundantia, ut alij ob unum , alii ob aliud erederent. Deus enim noster non necessaria tantum ad salutem,sed cumulata etiam media exhibuit. Hae in praesentia quamuis aliae non desint,causae lassiciant.
ANNOTATIO 1 C Dosset, insiper aliquis interrogare,
Qua ratione Concessbiam conueniens suis te hoen ibis ii I xς stimunium, Π quoque silerit necessa- nece Grium ρ Respondeo,Si necellarium testia monium sic intelligamus,quod Christi testimonium de se ipso minim E susticis.set, nisi& Ioannis testimonium acceΩsillet, hac ratione dico necessarium non fuisse. opera enim Christi, suerunt ex se testimoniu sussicientissimum,ad pro-bidum eum esse filium Dei & Meltiam: dia dei ico ipsemet dicit, Ioannis is . Si non uenissem,& opera non se cistem,quet nemo alius secir,ex lationem haberct de peccato sim, nunc autem excusationem non habent: de Ioannis i . Non creditis, quia ego in Patre, dc Pater in me
est, alioquin propter opera ipsa eredi- D
te: Ioannis cap. s. Ego habeo testim nium maius Ioa nite: opera, quae ego facio, testimoni uin perhibent de me: αiterum; Ego testimonium ab homine non accipio, tuas diceret,non e it mihi necelsariuna hominis testimonium, nec propter me Ioannes testis inductus est: Constat igitur Ioannis testimon Ium necessarium, propter Christum, non itaniisse requisitum, quasi non ipsius ope- ra sussicisient, sentit idem Cyrill.lib. in Ioan. cap. i 9. Nullus, inquit, homianis testimonio sibi necessario opus sui cum a splendore signorum, de gloria, Deus natura demon straretur. Hoc idem Chrysostomus homi l. s.assirmati Ne, i quit, putes hae causa venisse Ioannem testificatum, ut fidei ratione aliquid Do εmino adderet,ut proinde existimem dictum esse, sui testimonium perhiberet de lumine: J non dictum est de Verbo, . sed de lumine, ut insimi aret Christum propterea non indiguisse hoc testimonio, sicut lumen non indiget alio lumine, ut videatur. Quapropter,antequam Ct,ristus sui testimonium praeberet, Ioannis praecessit testimonium. Nam quado Ioannes testimonium perhibuit. nondum lucebat Christus per opera miranda,quae tostea fecit. bd si necessarium intelligamus ex quadam suppo- ' sitisne, certe necessarium fuit Ioannis testimonium, quia praedictum erat per prophetas ipsum venturum, S cum pro Dphetiam recipiamus, necessarium fuit eius testimonium e quanquam ut diximus , non sic praedictum eu tuturum, quasi Christi grauissimo testimonioaliquid Ioannes addere potuisset.
y perest , an te dimonium hoc I i aD- stimonio danis ita fuerit idoneum, ut Iudaei et te ii- Duei uia. ita scanti credere debuerint, di non halben inurum
te fidem peccauerint Fgo certe si ei 'λς ς dico, Ioanni, testimonium adeo id neum, de dignum fide suis e. vi Iudaei, ct fidem illi habentes, non modo lcuttatis non arguendi sierint sed in aximam prudentiae laudem adipisci potuerint.
43쪽
'A Si enim a Deo missus est ad testifici dum de Christo, habuit a Deo omnia
necessaraa, ut fide dignus inueniretur. Non enim ipse Deus mittit ali ciuem ad unus, quin ei necessaria ad idem o eundum conserat. Sic fecit, quando Moysem misit ad Pharaonem: sic etiam quando misit propheta Idem ex ipsa scr iptura eomprobatur. Cum enim tria sint necessaria, ut fide dianus testis ha- Testi sunt beatur; lyrimo quidem scientia: nemo nςςςβὴ enim quae ignorat,testificatur; Ioannes
autem propheta,& plusquam propheta, scientia diuina fuit plenus. Secundo fidelitas, ut quae scit, loquatur, nee velit
men iri, aut decipere;h. xc etiam magna
in Ioanne fuit, quandoquidem pro veritate, quam libere Herodi loquebatur, ae dum ipsum arguebat, mortem subluit; Iudaeorum quoq; vitia eadem fidei constantia reprehendit. Denique opinio &- auctoritas, ut talis nimirum ab aliis habeatur,qualis es;haee prosectbde Ioanne fuit tanta apud omnes, ut Christus putaretur, ut pauid inferius dicemus. Nec opinio haec vana ex causa, sed in ximis argumentis suit comparata. Pri- unde 3 apti nium fuit scripturae praedictio,qua mul sae opinio to ante per Spiritum sanctum, praecu
D' . i R. Christi suturus, praedictus est. Ma-μμ' lach. 3.Ecce ego mitto angelum meum, S praeparabit viam ante faciem meam; quo testimonio Dominus ipse Mati. I I. Ioannem commendat. Similiter eius praedicatio sui te nunciata. Isai. o Vox clamantis in deserto. quo testimonio - ipsemet Ioannes Bapti ita suam probatC auctoritatem . Secundo,argumento suit eius conceptio, & partus supra naturam S miraculis plenus, prout describitur Lucae i. Ex patre enim admodum sene, matreque sterili, atque aetate prouecta
natus et i, in eius ortu mutus pater loquitur, nomen ei imponitur, quo nemo inna 4 eius cognatione vocabatur, Angelo i l-- Iud praenunciante, fuit praeterea omni bus mani selius hie tam mirus partus; Nam timor erepit omnes in montanis
degentes, ut prq admiratione dicerent, is, putas, puer iste erit etenim manus domis erat cum illo.Tertium ei undem rei argumentum fuit, ipsius vit. e
tur , nee comedens, nee bibens, atque
adeo vix esset humana. Fixe igitur tria magnam omnium Iudaeorum illi opunionem 3c existimationem compararunt, ut eius testimonium dignum fide, quod tanta scientia, tanta veritas, ta ta opinio commendarunt, iure optimo
admitti debuerit. Quare egregie Cyrillus lib. t. in Ioan. cap. 7. dicito modo auctoritati eius credendum non erat, qui tanto cumulo virtutis praesul
sit, ut lux ipsa a nonnullis crederetur Possumus secundo propoliis dubitati ni respondere; non solum enim Ioannis testimonium filii ea fide dignum, ut sine leuitatis nota eredere ei Iudaei potuerint,sed etiam suit tantum di tale, ut non credentes , peccauerint grauiter; Ehoc patebit cum ad cap. s. Ioan. expli- candum peruenerimus, ubi Dominus hane Iudaeorum in credendo tardit tem grauissime reprehendit, Vos mi. stis ad Ioannem, di testimonium per hiabuit veritati. Quod si peccabant, qui prophetis a Deo missi fidem non adhibebant,quanto magis,qui plusqua pr-phetae credere noluerunt λ Addamus tertio, potentius nisse testimonium, quod
poli ea de se Christus per opera sua perhibuit, testimonio Ioannis; quod apemia per Euangelistam nostrum Dominus
affirmat. Ioan. s. Ego testimonium h beo maius Ioanne;opera enim quae dedit mihi pater,ut perficiam ea ipsa opera, quae ego iacio, testimonium perhibent de me: quod etiam Cyrill. lib. 2. in
Ioan cap. 49. annotauit inarto respon F
deo sapienter Dominus in proserendis testimoniis processit; sapientis enim est ordinat E operari, & cuncta disponere. Oido autem est intestim ijs exhibendis, ut ab infirmioribus ad firmiora pro pressio fiat, ut crescete in credendo di iaticultate, crescat etiam veritatis co
fit matio; sic de in medicamentis euenire videmus, quorum leuiora prius admouentur. Praemisium igitur est Ioa nis testimonium, ut infimum, quo cum Iudaici cordis durities non emolliretur , adhibuit Dominus operum testia monium : dc inter haec minora prius
sunt exhibita , at crcscentet in fide reci
44쪽
ferita peremaeo Dominus maiora nibus notum est Disse idonmm,8t sum- operatus est, quando morti proximus masdedignum testimonium Ioannas, cor a natiuitate visum, & quatridua. & eui admittendo non aliud quam Iuno LaZaro vitam restituit. Ex his om- daeomun obstitit peruersitas.
Vt omnes crederent per illum. COMMENTARIVS.DIctum est, venisse Ioannem , ut testimonium perhiberet. Nunc fine tu
testimonij explicat, ut omnes per illum crederent, nempe,ut esset medium quoddam, per quod Clinitum cognoscerent, & illi fidem adhiberent. Dum ergo dicitur hoc telii monium Ioatinis esse, ut crederent Iudaei per iuium,sigitificatur noli Christi causa, sed propter Iudaeorum imbecillitatem,& malitiam, eius testimonium fuisse necessarium. Neque vero dictum est, ut crederent in illum: quia Ioanites non erat, in quem credendum erat, sed
per quem credendum erat in Chri itum: Ioatices etat instrumentum&me
' dium quoddam, sicut Ioan . . dici uir de Samaii talia: Multi cri diderunt pro Iter verbum mulieris,s ut omnes inquio crederent omnel J intellige, quius missus est. Ioannes enim est mistus soli populo Iudaico. Si autem non omnes crediderunt, ipsorum fuit culpa,cum omnibus illis missus sit, & n cessariam omnibus credendi rationem exhibuerit.
Rticulus Graecus illum est gen
AEA ris communis, qui & neutri,& masculino accommodari potest, inde est, posse reserri & ad lumen & ad Ioa nem; visit sensus, ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes creuerent per illud, neinph lumen, qui Christus est, aut per illum, scilicet Ioannem. Theophylactus refert ad lumen, nemphut omnes crederent in lumen, &c,ristum: quae expositio aliquibus hoe tempore non displicuit; ril.tamen Chrysost. Sc reliqui tam Latini quam Graeci Doctores, ad Ioannem reseriit,qui fuit minister, per quem ludaei credere de erunt. Et hune sensum latina editio recepit, ὀc est verus sensus. Nam obi ctum fidei est Christus, in quem crediamus, praedicatores autem Si ministri sunt, per quos credimus, quod quidam
ex reeentioribus aduertens, addere a sus est, in hune modum, Vt omnes crederent per Christum in Deum, sed hoe de suo commentus est eerebro. Nam de Christus est, in quem credimus, Ioa nis i . Creditis in Deum, di in me crudite. Ηie tamen, ut intelligatur textus, illud in primis in memoriam reuocandum est, quod fides Iudaeorum ante Christi aduentum, erat fides suturi: uia in Mestiam venturum eredebant. Haec autem fides in aduentu ipsius non erat destruenda, sed Qtum status eius
mutandus, ut quem venturum eredebant, venisse erederent. E t hic est status nostrae fidei, iuxta illud Roman. r. Reuelatur in eo, idest, Euangelio, iustitia Dei de fide in fidem. Quo igitur ante in venturum credentes , postea venisse Messiam erediderunt, fideles ma serunt, statu fidei mutato, qui autem non crediderunt, fidem amiserum,quia
credere venturum eum, qui iam vene
rat, non fides, sed error erat. Cum igitur fides transitum hunc receptura esset, de obiecto futuro, in praesens & praeteritum; venit Ioannes medius, ut per eum Iudaei transirent de fide in fidem , hoc est, ut quem prius ventum credebant, prP ne Baptista iam venisse sat
45쪽
Non erat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de lumine.
COMMENTARI vs. P . λθ Ioannem suisse Messant, & Christum existi runt. Dicitur enimaum' 6. . Existisante populo, & cogitantibus omnibus in cordibus suis de Ioanne,ne sortὰ esset Christus. Ad hunc igitur errorem submouendum,& confirmandam priorem sententiam adiunxit Euangelista, L Non erat ille hix,sed ut testimonium perhiberet de lumine,J supple,sed venerat, seu mi iasus erat, ut testimonium perhiberet de lumine. Graece utrunque nomen, lux & lumen, ut ante monuimus, uno exprimuntur vocabulo. Non autem
absolute dicitur, non erat lux, sed cum articulo, Non erat ille lux,2 illa nempe, de qua dictum est, erat lux hominum,& lux in tenebris lucet: pr pterea Ioannes ad distinctionem dictus est lucerna ardens, ut inferius diciatur . Nec obstat Matthaei s. A postolos dictos esse lucem mundi ,erant quippe lux, sed lux a luce Christo, qui eos fecis lucem. Me Ioannes lux etiam fuit, sed quia hoe in loco comparatus est Christo, ob id negatur esse lux,si cui etiam de Apostolis Christo collatis, verum eii dicere, non erant illi lux illa. Admiranda proscctb sanctitas Ioannis,ut Christus putaretur,quod August sermone x3. de sanctis. & Gregor. homil. .in Evang. ponderantes diaxerunt: Tantae eum suisse sanctitatis, ut Christus credi potuisset. Magna etiam commendatio Ioannis ab Euangelista insinuatur: Non inquit erae lux ille, quas diceret, tantae fuit opinionis, de tantae virimis, ut llum non fuisse Christum , declarare pernecessarium videatur : Non enim negamus qu aliquo, nisi quae aliqua ratione ei inesse apparent.
Erat lux vera quae illuminat omnem hominem venientem . in hunc mundum tDIxit Ioannem non esse Iucem, sed qvites imonium perhiberet de ea
huius rationem adhibet,ex proprietatibus lucis sumptam. Sunt autet' tres lucis illius proprietates, antiquitas, veritas, & communitas, quaecum Ioanni non insint, recte concluditur illum lucem illam, non esse. verbum, Era Jaeternitatem significat. t ramJ dicit, quia non ab alio illuminatui ut luceat, sed ex se lucet, fQuae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum, non in Iudaeos .lum, sed & in omnes gentes lumen suuim diffundit. haec tria Ioannes non habuit , nec enim erat, quia merus hom initium habuit, & aliquando non erat, nec dici potest vera lux, quia ab alio lilmen, ut luceret, accepit, nec omnem illuminat hominem, sed propter Ilidaeos venit, immo, ut rccto argumentatur A ugustinus tractit. i. iii Ioan . ia epistol. i io. ad Honoratum cap 3. si lux vera illuminat omnem hominem,ergo S Ioannem ipsuna,non ergo Ioannes erat hix illa. s Lux J cum articulu ponitur ut excclientia personae, quae lux est, signiscetur, ruisus sve J cum articulo est, xt doctrinae & Iuminis ab hac luce diffusi emineiaritia exprimatur. Aliqui verba sic componunt ,ut repctant nomen, lux illa
erat, lux illa vera, seu id non probo. Nam verbi suppostum est, quod sequitur, lux vera, verbum tamen ΓErat trannutitur, nullo alio praeposito,
46쪽
a xt ietem has magis significetur. Dicitur autem lux illa omnem hominem Diuminare, sicut & Sol, qui sui sciens lumen expandit: ut omnes illuminet,ci omnibus propositus est, ut videant, quod si qui non vident defectus Solis non est, sic Chri ltus in hoc mundo, omnibus quidem hominibus, quantum eli in se, & ex essicacia lucis suae lucet. Si autem non omnes illuminantur, non elt desectus lucis huius, & sermo eli de luce supernaturali, quae est per fidem Christi, in quo est salus. Dicitur autem illuminare venientem mmundum, quia sermo est de illuminatione per fidem, quae datur in hoc sae-iculo,non in altero: sic Ioan: iis a. Ego sum lux mundi: homines autem cum
in mundo nascuntur, venire in mundum dicimus. Graece non habetur,
thunci sed absolute dicitur L venientemium uir dum dANNOTATIO 11. ANNOTATIO 18.
Notada bu a mertendum est,textum Graecum' ih. .. bl 2 ambiguam facere locutionem: il- um conne- enim venientem J potest referri ad
hominem, ut habet Latinus codex, bc B pote it etiam reserri ad lucem: ut fit tentius, vera lux veniens in hunc mundum, illuminat omnem hominem: hanc ambiguitatem notat Cyrill. lib. i. in Ioam& quamuis utroq; modoposse legi censeat, tamen probat communem lecti et nem,quae latina est. Augus .etiam lib. I. de peccati merita cap. 2 s. v tranque resert lectionem, Sc re vera non est contemnenda: immo, nisi obstaret communis expositio,probanda videretur:nam consona eli verbis ipsius Chri ili. loann. Lux venit in mundum , dc dilexerunt homines magis tenebras, quam lucem.& Ioannis cap. iti. Ego lux in mundum veni, ut omnis,qui credit in me, in tenebris non maneat. Quibus in locis idem videtur sensus, ac in isto praese C ti, lux vera veniens in mundum, illum isat omnem hominem. Nec argumentum Cyrilli conuincit, quo communem lectionem veriorem esse contendit, quia inquit statim sequitur,
in mundo erat. Non ergo dicta nune es.set lux venire in mundum, quia unum horum ellat si peruacaneum: respondere enim possumus id potius sauere alteri lectioni. Venit enim tu mundum illuminare, postquam autem in mundo erat, mundus eum non cognouit. Haec
autem licet ita se habeant,tamen a communi lectione,cum Sc sie legi recth pos sit, ει sensus verus,ac consonus sit, non est recedendum. Non omnes Doctores consormes Proxima viunt in exponendo,quq sit illa lux
vera, tuae illuminat omnem hominem verbo caris Ambros. lib.de fide contra Arria. cap.3. ne induto de Patre dictum esse assirmat,illuminat esse intel- omnem hominem venientem inmun.
dum: de Christo autem lux in tenebris blucet. Athaliasius in oratione quo Deus ex Deo est Verbum,hse verba dicta esse asserit de silio seu Verbo. Gregor. Naetian.orat. de fide,idem eum Athanal.diis et t. similiter Cyrilla ib. I .in Ioan.cap. S. N Chrys hom. Fat idem Greg. Naae an . . oratio. de Spiritu sancto, quae est quinta . t inter theologicas,toti Trinitati tribuit, . .. u& distinctE de patre, filio, de Spiritu iancto,haee verba pronunciat. Aug. autem de Deo haec intelligit,non discernendo persenas. Et re vera, si consideremus actionem hane illuminandi mentes hominum, siue naturali, siue supernaturali lumine, totius est Trinitatis. Omnis. n. exterior actio, indiuidua est Trinitati, p& tam pater, quam filius, quam spiri-riis sanctus dant gratiam, infundunt fi- . dem, illuminant hominem lumine tam naturali,quam supernatarali. Et hoc est, quod Grego. illuminationem hanc toti Trinitati tribuit, ut demonstret Spiritum sanctum esse Deum unum cum patre Si filio. Ueruntamen si consideremus Ioannis c6textum, in quo de Verbo semmonem instituit. illud namque est lux hominum, illud vita, illud per quod om ' .nia iacta, illud de quo proxime est di- - .ctum: Non erat Ioannes illa lux pr secto negari non potest, quin haec verba sint de eode Verbo prolata,vt idem
47쪽
A sit lux illuminatis omnem hominem.Et in hoc verε sentiunt Athanasius,Cyrillus, & illi,qui hane lucem Ver m esse
exponunt: hi tamen videntur intelligo renas voces de Verbo, ratione litae diuinitatis. Erat enim Verbum, ut Deus, lux illuminans omnem hominem, cum
ab ipsis mundi prinei pio illuminauerit homines, ut paulo post dicemus . Sed
mihi probabilius uidetur sermonem eia se de illuminatione,quam fecit veniens in carne: nam contextus hoc postulate Quando enim dicitur de Ioanne, Non
erat ille lux, sed ut testimonium perhiberet de illa luce, certε inficiari non possumus, per lucem hane Verbum in carne intelligi, de hae enim te istini R nium perli ibuit Ioannes, S hae eadem
ratione Christus se lucem mundi vocauit. Cum igitur ista verba continuetur,
& rationem, ac causam contineant, cur
Ioannes non sit illa lux, profecto de eadem luee intelligenda sunt, ut sit sentus: Lux vera de qua testimonium perhibuit Ioannes, illuminat omnem hominem venientem in mundum hune: & ruriri,
H e lux vera erat, ideli,no habuit principium sicut Ioannes, ut in his tribus a Io. ne ilia diserat: Goderat,ideli,Ue
habuiti bum hoc non tune incoepit,quando arparuit, ut luceret in earne assumpta, sed ante erat: rut sis vera lux erat,quia
ex se lumen habebat: denique omnem C hominem illuminat.Fateor Christum, ut Deum lucem esse, & illuminasse a mundi exordio, & hoe esse commune illi cum patre, & Spiritu sancto: tamen
non omne quod verum est, scribentis menti consonat, sed id, quod ad ratio nem contextus iacit: in praesenti autem Euangelista de Verbo loquitur, qua ei propria sunt describendo, non quae communia cum patre, & Spiritu sancto: de qua re etiam si perius egimus.
De qua illu TE que omnes Doctores consenti ut
Eu'hth explicando, quq sit illuminatio
verba sint ias dam illuminationem natura-
intelli aeda. lem intelligunt, ut tune inuminari limmo dicatur,cum vis rationalis, Si intellectiva homini datur, quae illuminatio fit in ipsa animae ereatione, & in Asione Din corpus, seu quando incipit homo es.se, in primo sitae conceptionis instanti Ita exponit Cyrili lib. r. in Ioamca .s.& ex recentioribus aliqui. Alij de ill minatione, quae est per fidem,& supe naturalis, hoe intelligunt ditium esse. Omnis enim illuminatio supernaturalis,a luce ista est. Ita Chrysost. homil. . α Aup.traei. i. Et quia haee illuminatio
non eri ha communis, sicut prior,' non enim omnis homo sipernaturali illuminatione illuminatur dicit nihilominus Chrysost. illuminari omnem hominem, quia omnibus lux ista lucet, quatum ex
se est, ubd si aliqui non illuminantur, non ex lucis desectu, sed ex ipsis proce- .di Aug.aliter,uniuersalem hanc propo S , . isitionem omnem hominem illuminatI intellexit. Nemo est qui illuminetur, qui non sit ab hae iace illuminatust seiuomnis, qui illuminariir,a luce hae illuminatur,quae phrasis est aliquando in v csi Aug. aliqui ex recentioribus sentiuiiti Et certe dubium no i est,si ueritatem doectrinae specthmus,esie verum,quod viri oque Doliores asseuerat. Illuminat enim Verbum,ut Deus, omnem hominem generaliter sine exceptione naturali lumine: illuminat etiam omnem hominem illuminatione supernaturali, siue qua tum est ex se, sue,ut dicit Aug. Omnis qui illuminatur,a Deo illum matur: Hoc tamen loco non crediderim id cogitasse FIoannem,qui agit de illuminatione facta a Verbo incarnato,& de aduentu suo in hune mundum, ubi per th, S per suos praedicatores toti orbi veritatem suam i& Euangelium salutis an nune lauit. Nee obstat communis illa loquendi forma, quia re ipsa non omnes illuminantur Hoe enim, uti iam diximus, non esst ex
desectu lucis: & in hoc bene Chrysest.
dieit: licet responsio August. huic illuminationi accommodari etiam possit.
CVr autem dictum sit venientem in Quid si hol ne mundum J non minus vari E re n inem v
rit.& remis. cap.4s. duo diciti unum est, additum ecte ad sermonis ubertatem,ut
48쪽
A idi in siti quasi tantlim dictum esset: Illuminat omnem hominem. Alterum est, positum esse ad distinctionem laminis huius sensibilis i corporalis enim lux non dicitur illuminare venientes in hune mundum : sed spiritualis, quae est animarum,& interior. Nam anime dicuntur venire in hune mundum, id est, ereari in corpore isto materiali, Scsensibili. Aliter Cyril lib. I .in Ioa. c. s. respondet: Hominem dici venientem
in hune mundum, quia de non esie adesse producitur di quasi duo sint termini, eca non esse tanquam ab uno termino, venit ad esse, tanquam ad alterum te E mimum. Quoniam igitur dum generatur homo, tune illuminatur: quia vim intellectivam recipit, ob id illumina tur veniens in hunc mundum. Ambros verb in enarrat Psal. 36.de illuminatione per gratiam hunc locu exponit: Dicitur autem homo illuminatus, veniens in hune mundum, qui sie vivi hac si mu-do superueniret, qui mundum non sequitur,nee assectat,quae in mundo sint. Orise. seu auctor homiliatum indiuersos, hom. r. mundum interpretatur visam a viiijs remotam: qui ergo in hune mundum veniunt,& amuncto vitiorum recedunt, illuminantur ab ista luce illuminatione gratiar, & supernaturali. Quinto, & postremo dicunt alii:
hominem venientem in mundum dici, quando concipitur. Tune enim illuminatur naturali lumine: sed dicitur veni V re in sita eonceptione, quia animarationalis ab extrinseco est principio, &non educitur de potentia materiae, ut Philosophi dicunt. His enumeratis,sensus leg: timus, si lectionem hanc sequamur, is erit: ut per hominem venientem in hune mundum, intelligantur homines, dum sit ni in Mie 'culo, in quo peregrinantur, nee babent esuitatε per D
manentem, nee degunt tanquam per
nranseri. Quod si nimis philoisphichvrgeas, unde veniunt λ Dico, a princia
pio, a quo facti sunt, nempe a Deo. Venire enim ab aliquo, est, factsi esse, seu procedere ab alio: hae tamen subtilit
tes non sunt ad rem. Dicitur enim gratia Dei venire ad homi uem, quia producitur in homine: nee querendum est, a quo loco venit. Similiter omnes num vensi a Deo, quia a Deo procedi trita cum producitur homo in mundo, dicitur venire in mundum, ab eo, a quo productus est. Duae hqreses supersintrauedae, quas Haere soliis verbis auctores earu confirmabant. Prior est,cuius meminit Aug. l. a. de peceat. meri cap. Is asserebant quidam, in .santes habere usum rationis, etiam re cens natos. Si enim Deus illuminat omnem holem veniatem in hune mundo,& insantes fiant illuminati . Horum error apparet ex sensi iam exposito. Non enim ce illuminatione agitur naturali, sed sit per naturali. Quo autε pacto omnis dicatur illuminari homo, id quoq; expositum est: Quamuis aut de illum natione naturali sermo esse si adhuc nihil haereticus ex hoc loco concluderet: quia,uti recth Augus resp6det,illuminantur insantes, quia vim rationalem,& intellectiva accipiunt, etiamsi v semtune non habeant.Posterior eli eorum, qui animas ante corpora suisse amrmant: quae ob id dicuntur in mundum venire,quia antequam in corpora venirent, erant alibi.Huius meminit Cyril. lib. I. in Ioan. eap. s. Sed paulo sit perius eundem errorε re iurauimus: ubi quam vana sit eorum eollectio, ostendimus, S ex his quae iam diximus, satis constat. Nune ad alia transeamus.
In inundo erat, & mundus per ipsum factus est,& mundus
COMMENTARI v S. SEntentia haec ad Verbum refertur, non ad lucem, quod indicat illud relatiuum Γeum, J quod Graece est masculinum,nec potest accommod si luci,quae est generis Gutri .sed ad-; Latine dicendum erat: Mundusi, illud
49쪽
A illud non eognouit, ut responderet Verbo. Haec autem sententia cum se. 'quenti, perfectum efficit sensum. Porrb contextus orationis, de sensis verborum i iis est. Hactenus diuino de Verbo, duo enunciata sunt: unum est omnia per ipsum facta esse:alterum, ipsum vitam esse, & lucem hominii, in tenebrisq; lucere, neque ab eis esse comprehensum. Illud ratione diuinitatis, hoc ratione carnis assumptae habet . Euangelista haec duo nunc confert: ' priori dicit: Verbum illud ,per quod omnia facti sunt,erat in mundo. deniundus per illud factus est, re tamen ipsum mundus non cognouit, nec ex tacentia,cum in omnibus esset, nec ex operatione, cum omnia per ipsum sint: de posteriori mox suia et, venit in proprita per carnem, ut vitam conferret, & illuminaret, Se idem sere euenit: nam sui non receperunt ipsum,quamuis visibile in carne venerit, & ad sua propria venit: haec tamen posteriora verba, pollea declaranda sunt. Non in autem intentio Euangelistae tantum conferre haec duo, sed etiam docere,unum alterius causam esse: quasi diceret,quia mundus non cognouit ex sua praesentia, de operati ne Verbum, propterea venit in carne .l Simile eis illud Paul. i . Corinth t. Nam, quia in Dei sapientia mundus non cognouit per sapientiam Deum,
v placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes. Magno lautem consilio id iactum et t. Nam in ipso vita erat: hoc est, in ipso homo
vita donandus erat,quam consequi non potuit,nisi illuminaretur,& cognosceret vitae suae auctorem: cum autem non cognouerit illud ex eo, quod per ipsum mundus iactus est, nec ex eo,quod in mundo erat,ipsummet verdum ad illuminandum, & docendum,carne assumpta venire decreuit. Verbum in mundo esse, non tantum dicit praesentiam quandam: sed omnium conseruationem, gubernationem, & cooperationem cum omnibus agen tibus, ut sint, permaneant, Scoperentur. Quod Actorum tr. Paulus expressit: Non longe ab uno quoque nothrum eit: in ipso enim vivimus, movemur, Sc sumus. Similiter in eo, quod omnia per ipsum facta sunt, non tantum consideratur creatio, sed creaturarum varietas, perfectio, earum ordo, & dispositio, partium omnium consensus, de harmonia. Ex his duobus mundus non cognouit, verbum in sua diuinitate. Mundus in duobus primis locis, nempe, s in mundo erat, & mundus per ipsum iactus est, I toc tam hanc sensibilem machinam significat: in tertio autem loco homines Dei ignorationem habentes, quibus mundus abundabat, ante Christias. uentum, quamuis aliqui semper fideles fuerint a maxima tamen parte mundus nominabatur. Aduertendum autem, mundum non cognouisse Verbum quod in mundo erat, de a quo mundus tactus est, id partim excusatione, partim reprehensione dignum fuisse: Nam non cognouisse Uerbum, vidi. stinctam a Patre personam, nec mysterium Trinitatis, tolerabile fuit: non enim per illa duo, potuit Trinitas cognosci, de ita Athana .lib.de communi essent. Patris, & Fili 3, Sc Spiritus Sancti probat ex his verbis, non potuisse mysterium Trinitatis per creaturas cognosci. At vero potuit mundus cognoscere aliquo modo verbum ratione diuinitatis, dum unius Dei, sapien iis aeterni, primi omnium principi i, omnia disponentis, de gubernantis, ac bo, mi Deis, conseruantis potuit assequi ex creaturis cognitionem: dc quia neq; hoc co. est, intellia gnouit, ideo reprehensione suit dignissimus . Quod Se Paulus vitio dat ho. tminibus, Rom. . Inuisibilia, inquit, ipsius, per ea quae facti sunt, intellecta conspiciuntur, ita ut sint inexcusabiles. Quia ergo mundus nulla ratione cognouit Verbum, propterea in carne venire voluit.
50쪽
A ANNO TAT IO ati non eognitum a mundo InterpretItur, o
quia ignorauerunt Deum homines,
CYprian. lib. r.eom Iudae cap. .hae hem naturali lumine assequi poterati
sententiam de Vertis post suum connexio duriuscula mini vid aduentum exponit erat enim Christus tur,magisq; accommodatam existimo, in hoc 'culo, per quem mundus iactus quam in commentario proposui.Simia est, ac tamen mundus eum non eornm liter causam,cur dictum sit c& mundus uit. Mundus autem hic Iudaeos signi si- eum non cognouit non probα puto meat, iuxta vaticinium Isa. I. Cognouit nim esse id appositum, tanquam argu- bos possessorem suum, & asinus praese- mentum, quo mundus poterat crin m Domini sui. Israel autem non cogno scere Verbum, ut inde reprehensibilisuit,& populus non intellexit. haec expo fit, quod non agnouerit:quod insequε sitio non videtur satis accommodata. ti annotatione deelarabitur. Conuenio Primo quidem, uti diximus in c6mem autem cum his Doctoribus, de naturalitario, haee sententia ad Verbum, non cognitione hic sermonem institui. Prae ad lucem resertur. Secundo illud mun terea aduertendum est, aliquos distin- B dus per eum facius est ratione diuini- suere varias mundi significationes, ta- gratis Uer eonuenit. Tertio,quia si de men non est nisi una, mundus enim hae Christo homine sermo est, non satis creaturarum molem sensibilem signi accommodabitur hec pars θ dus per eat,sed ratinne diuersarum partium ipsium famis est. nam ad Enristum a- ius, varia recipit praedicata:sicut homoernoscendum in sua humanitate, nihil idem est, qui audire, loqui, ambulare facere videtur, qa per ipsum, ut Deo, dicitur, tamen ratione diuersarum parmundus lamis suerit.Quarto quia iam lium operatur diuersa : sic mundus idε dictum est,tenebras non comprehediu est, tamen consideratione totius fabri se lucem illam. Cyri Uib. I .in Ioa. cap. eae, & integritatis suae, dicitur iactus s. ει 6. verba posita sic continuat, & per Verbum, & in eo esse Verbum, veexponit, quia dictum est, veram illam Deus est,rati ne autem hominum tunc, lucem illuminare omnem hominem ve rantium, Ec vitiis deditorum, dici nientem in hunc mundum, iiis reddit non cognouisse Verbum, at respectu a causam, in mundo erat : quasi dicerer, tiarum partium, inscripturis diuersa illuminat hominem venientem in mu- etiam habet attributa. omnium enim dum, quia lux haec, Sc verbum in mun- hominiim ratione dicitur a Non misec do est quae igitur in mundo sunt, ab ip- Deus Filium situm, ut hidieat mudum,so illuminantur. At ne quis arbitrare- sed ut salvetur mundus per eum, haec tur, se esse in mundo, quasi unum de tamen non ad ambiguitatem nominis Fmundo, με ut aliauam eius partem, huius, quod unius est significationis, quasi s lem, aut stellam,aut ali vis simiti sed ad diuersitatem partium,unius munte, addit Ch sis. hom. . Ne quis ar- di pertinent, ratione quarum varia, ac bitiaretur esse in naudo tanquam aequa aliqvando contraria recipit praeditale mundo, ob id adiunxit Evangelista, ta,&hic modus dicendi, magis ad n L mundus per ipsum iactus est. lux em minis declarationem, quam ad multi-go illa, erat quidem in mundo, non ut plicandas significationes, & amphib pars, n6 ut aeQualis, sed ut factor mun logiam fingendam destruit. di. At quia adhue poterat aliquis dubitare, quomodo si in mundo erat, S lux ANNOTATIO ; i.
erat, non erat omnibus nota lux haec
addidit Euangeli ista,& mundus eum V X eodem Ioan is loco Athanasus potuit Dia non cosnouit, quasi diceret, culpa filii T lib. de communi essentia Patris,Fi eomitio, mundi ipsius. ita hoe connectit Cyri I. Iij,&Spiritiis Sanctus concludit, ne-- βρομον tr. 'ui cum Chrysost. de Verbo minem sola naturali cognitio ,Δ lμ-
ratione diuinitatis, ante aduentum in mine, myster si Trinitatis assequi ρος μ' e. i. 'rarnem, hanc sentetiam exponit, qudd ita Mundus enim Verbum istico deduci.