장음표시 사용
51쪽
A uit. ubi duo videmus Athanas tradere: unum est, neminem Blo naturali lumine, mysterium Trinitatis imi estigare
posse. Alterum, id ex hoe loco pros rLnorum prius, verum est. Naturale enim lumen ex creaturis omnem accipit c
znitionem , ex quibus mysterium Trianitatis nequit deduci: Sunt enim uniuersae creaturae a Deo unica, & indiuia dua Trinitatis actione, & operatione productae, ac si v num esset agens: ideo distinctio personarum, non potest excreaturis indagari. quamuis enim sint
aliqua velut vestigia huius mysterii in
creaturis, tamen eadem signa, n6 sitne adeo certa, ut firmum,&conlians effi-- ciant argumentum. Posterius autem,
quod Athanasius docet, nempe ex hoe loco probari neminem polle naturali lumine hoς myilerium assequi, minus probo, imo locus hic c6trarium potius persuadere videtur. vitio enim datur, S culpa mundo ascribitur, quod cum fit per Uerbum iactus, ex hoc tam admirabili eius opiscio,non ipsim agnouerit : quemadmodum etiam atrox e
rum crimen fuit, in quos tanquam in propria venit, & tamen non receperuteum. Sanh mundus ignorationis Verbum inime reprehenderetur, nisi Verbum
ipsem eo, quod per ipsum factus est,potuisset cognoscere Non ergo locus hic probat. quod Atha. probari affirmat, nisi dicas, verba haec, nullam mundi reprehensionem continere, quod non video quo pacto contextui, vel verbis ipsis possit accommodari. Hi ne tamen minus rectE intuleris: quod si miindus potuit Verbum cognoscere ex ipsa creaturarum speculatione poterit, ει ipsium Trinitatis mysterium naturaliter e gnosci, non inquam id rectE consequitur. Cum enim duplex sit rei cognitio, una imperfecta, altera persecta, contingit sepe nos aliquem hominem, vel
rem quempiam cognoscere, eum non Domnia tamen quam inis sunt cognoscamus, tunc b imperiecta est illius cognitio, quae tum demum perfecta esset, si Omnes partes,vel propria illius assec
ii essemus. Igitur ex creaturarum contemplatione lumen naturale assequi potest, diuinam sapientiam, & virtutem qua factae sunt,& hoe est, verbum Dei nosse, sed modo imperfecto: cum agnascatur id, quod est Verbum ipsum, tamen hanc lapientiam, & virtutem, esse distinctam per mun ab eo, cuius est, procedereq; tanquam Filium consu
uantialem. Patre Deo, id verδ est,
quod lumen naturale posse attingere negamus,& proinde diuinissimum Tri. nitatis mysterium, natural ite Aogn sei, aut inuestigari non potest. Eandem Verbi impersectam notitiam, lumine naturali ex creaturarum cognitione deduci,docet Dauid. Psal. I S. Dies, inquit diei eriactat verbum, & nox nocti indicat scientiam:id est,ordo teporum sibi inuicem succedentium, S reru pro varietate temporum dispositio eructat, α abundanter significat, & indicat nobis verbum,& scientiam, quibus facta sint omnia. Vbi attende Moysem describetem modum, quo Deus omnia fecit, v-
xit,hoe David repeti jt fomer, id
est, verbum, significare per hoc volens, pDeum sapientia fra omnia secisse. ex rebus ipsis inuestigari posse,hoc ergo est, quod vitio datur, & cui pae mado, quod
eum per verbum sit factus, non cognouerit ex ipsa fabricatione sit, diuinam si pientiam, quae verbum est: ut merito sapientia,quq filius Dei,& verbum Patris est, dicatur Clamitare, S dare vo- r ut Lcem suam in summis, excelsisq; verticibus supra viam: quia in cunctis creaturis lucet sapientia Dei, per quam mirabili artificio sunt procreatae.
In propria venit, & sui eum non receperunt. COMMENTARIVS.
ALteram partem de verbo ratione carnis assumptae, sacer Euangelista proseucitur. Vt igitur qin Deus est, in mundo erat, minaduss
52쪽
ctus periplam est & ta ne ii mundusipiat lon cognouit, sic etiam ratione. Dcarnis assumptae, venit in Propria, & sui eum non receperunt.Uocat propria,& suos, dipulum istunt Iudaicum, qui erat popuIus Dei, cui eru Verbi aduentus promistus, qui ipsum pectarit, sui in ipsum futurum credebat, qui i sum lege, sacrinciis, cerimoni js, annis plurimis figurabat, cui vaticinio tot
Prophetarum erat praenunciatus: hi tamen ipsi venientem eum non recep
runt. Attende obsecro hanc partem optimὰ respondere priori. Sicut enim Victum est, erat in mundo, ia mundus per eum laetus est, ex quibus duobus potuit;& debuit mundus verbum cognoscere, ita hic dicitur, venit nempe visibilis in carne, apparens operibus, S praedicatione, venit autem in propria : ex quibus duobus,potuerunt, de debuerunt eum sui recipere,& nihil
minus non receperunt,nec fidem ei habuerunt, sicut nec prius cognouit eum mundus. Attende etiam, ex verbis sequentibus, declarari vim, de et scaciam horum verborum: In propria enim venit, ut filios Dei eos faceret, venit sati uare, vitam dare, eos exaltare, & tamen sui eum non receperunt. in Graeco
verba sunt explicatoria: nam utrobique idem est vocabulum, ac si Latine di- Rcas,in propria venit, & Droprii ipsum non receperunt, siue magis latine lo-quendo, In sua venit, te rui eum non receperunt. Hoc exprobrauit Dominus Iudaeis, Ioan. s. Ego. inquit,veni inmomine Patris mei, & non accepistis me:& quod idem est, in propria venit,& sui eum non receperunt. Perpende primo qualiter his verbis culpa augeatur in eo, quod proprius populus erat ille, tui ac tantis beneficijsaismus, de caeteris nMionibus praelatus: rursus, quod non solum non agnouisse, sed nec recepisse dicitur: quod .verbum insinuat,
non solam incredulitatem populi, sed grauem, & multiplicem iniuriam, qua venientem ad se Dominum repellentes affecerunt. Sed quomodo haec verba a sinetis Doctoribus intelligantur, videamus. ANNOTAT JO 33. mi aliqni recentiorum subscribunt. T
. men verius iudico, ut v murque ad Iu-Α Vgustinus tractatu 2. in Ioan. per i axos reseratur. Quamuis enim in mun-- propriaJ mundum exponit, qui dum venerit per carnem assumptam, e opus eii ipsius .Verbi, & cuius dominus quia tamen earo illa sumpta ess de illo. Verbum est,per silos autem, Iudet os in populo, & rursus illi populo came a C Frelligit, qui Dei popηlus peculiaris e- simpla praesens praedicaturus venerat,
rant, propter cultum, legem , prophe- Math. is. Non uim missiis nisi ad oves, tias, promissiones, Sc alia multa. Venit quae perierunt domus Israel ρ ob id eo ergo in propria: id est, in hunc mundum uenienter dimis est, venisse ad propria, in carneis assumptain, & Iudaei, qui id et , ad illuus populum,&quamuis i ii erant, non receperunt eum. Cyrill. tiam gentes incredulae fuerint, ramen lib. i. in Ioan. cap. I i per utrunque, Iu- hie sermo est , de illa prima pervicacia,
exotum populum vult aceipi. Venilla qua Iuliini Chrisio Domino praedica
populum situm, ti sti eum non recepe--ti,& seipsum annuncianti, credere recu, runt . Theophyl. Utranque expolitio- auerunt, & de illa negatione, qua eumnem amplectitur. Gregor. etiam lib. I . . Messiam sibi promisitam negarunt, ip- morat. ca per sitos, exponit IudSos. sit ire occidentes repuleret, secundum Atidem August. vi imito ad Honorat. parabolam Matth.a t. in qua col cap 3 affirmat posse etiam utrunq; uni- ι aut eiectum extra vineam haΘuerse intelligi de inlisis tam Iuum, brii At i redem, trucida-quim petit m ς, ut penerit in hunc . r. 3 auo. L .
53쪽
Quotquot autem receperunt eum ' dedit eis p
COMMENTARIUS. - Α Lios a suis eum recepisse insinuat, ac si diceret, Quamuis sui eum non
1. receperunt, permulti tamen fuerunt, qui receperunt eum , & erunt, qui recipient,in eum credentes, quibus talis receptio perhonorifica, & fructuosa est. Data quippe est eis potestas a Verbo, ut filii Dei fiant,& denuo nascantur ex spiritu: non iam caro, sed spiritus, non iterum filii hominum, sed filii Dei. Per baptismum enim, quo credentes in Christum regenerantur, fili j Dei fiunt, & talis potestas conceditur omnibus, qui eum recipiunt per fidem , caeteris vero minime. Ex tribus igitur aduentus verbi finibus, quos norat Cyril. lib 9. in Ioan. cap. r. scilicet peccatum abolere, mortem B Aruere, filios adoptionis facere : solum terti j mentionem facit I'annes, Eio quo facilὸ reliqui duo concluduntur. Sensus porr. ac continuatio ve horum talis est. Venit in propria, & sui eum non receperunt, venit autem, vi filios Dei faceret recipientes se, si quos ergo inuenit sui eum reciperet: his dedit potestatem filios Dei fieri. Notat Chrysost, hom.9. dici generalia ter i quotquotJ siue nobiles, siue ignobiles, siuὸ Iudaei, siue barbari, & gentiles, & quicunque sint, qui Chrissum receperunt, & recipient, eos in adoptionem filiorum mancipari. His verbis si attente consideremus, gentium vocatio, & Iudaeorum reprobatio insinuatur, ut notat Cyril. lib. I. cap. II. quasi diceret, postquam sui non receperunt eum λ ad alios, qui eum rece runt, illis reliAis,conuersus est, iuxta illud Actor. 1 3. Vobis oportebat priamum loqui verbum Dei, sed quoniam repellitis illud, de indignos vos iudicatis aeternae vitae, ecce conuertimur ad gentes. Verumtamen cum dicimus,
a Iudaico populo receptum non fuisse, non singulos de populo intelligas, nam a multis ex suis receptus est, sed maiorem partem , a qua totus populus denominatur. Consonat ijsdem verbis quotquot receperunt) illud parabolae Luc. . in qua excusantibus se a coena illis, qui inuitatis: rant, per ς quos Iudaei signincati sunt dictum est ρ Exi in plateas, & vicos ciuitatis, &pauperes, ac debiles, & claudos,introduc huc, & rursus exi in vias, & sepes,
Ze compelle intrare . hoc est, quod nunc dicitur,quotquot receperunt. P na etiam non recipientium insinuat ar, ut Chrysoli.hom. 9. notat. Qui enim non eum receperunt, adoptionem filiorum adepti non lunt, sed inseruit te peccati remanserunt.
ANNOTAT Io 3 .il fit, profert, una est, quamuis recipi e
l tes Christum filii Dei statim sint,tamen eur dinu Erdissicile dubium est ; cur non di- necessaria est custodiat&xigilai ti , t ' stipa ctum sit dedit eis, qui Christum re- conseruentur, ne acceptam adopti. I ceperunt, filios Dei esse ; aut Deit eos filii amittant: dicuntur ergo haberea illinilui', spoteristem dedit eis fi- testatem filios Dea fieri, quia etiam si Ilo miseri,J quasi non latim, ac eum tiane, dum recipiunt cairi uua ,sti si us receperunt per fidςm filii sint Dei, ted . tamen eorum in e state est, hanc filia potestatem habeant, ut filia Dei fiant, . tionem habere, S conseruare. Ista Theophul actus tres caulas, cur sic dictu . sponsio paetura arie verbis accommo, datur,
54쪽
A datur; dedit, inquit, potestatem seri filios non conservari. Altera est,ut per re. cipientes intelligamus catechuliae nos,
qui fidem habent, ante baptismum, per quem gratia adoptionis datur: hi ergo per fidem nondum regenerati sunt, nec si ij Dei facti, quousque baptizentur. Baptismus enim est quo homines rena
seuntur in spiritu, & fiunt filii Dei: habent tamen credentes pote statem, & saevitatem suscipiendi bapti sinum, di pere. in renascendi. Nee obstat huic, quod aliqui ante Bapti sinum gratiam filiora ialiquando accipiunt: id enim fit per baptiimum in voto susceptum: eius enim tanta est efficacia, ut antequam re suscia Diatur, operetur per votum in eredentibus. Hanc expositionem sic explicatam secuti sumus in commentario. Tertia
est, ut per hanc potestatem intelligamus adoptionem filiorum persectam, quae in gloria datur: sent quidem in hoetirculo hiij, adhue tamen minus perse-Oε adoptati:& propterea dictam est, reeepisse potestate filios Dei seri, quia id
nondum consecuti sunt. Cui expositioni consonare videtur locus Pauli. Rom. s. Intra nos gemimus, adoptionem sili rum expectantes, & tamen Apostolos inhoe saeculo filios fuisse, nemo negauerit. Haec restonsio, ut conuenientior, placet nonnullis ex recentioribus, veritamen non luit diffeultatem. Nam
Euangelista loquitur de prima filiorum
adoptione, quam accipiunt eum recipientes:de quacum nondum quidquam C dictum esset, non erat cur de adoptimne sutura loqueretur, maximἡ quia dicitur fieri filios Dei: quando autem gloriam consequitur iustus, non tunc primum , sed ante si Dei filius, tune vel consequitur haereditatem tilio debitam, quam vocavit Paulus adoptionem filio. rum. Nulla ergo Theophylacti solationum satisfacere videtur. Chrysost. hi. .f. in Ioan. asserit dictum esse, dedit eis potestatem fieri filios Dei,4 vesanificetur motus liberi arbitrii: fieenim homo adultus fit Dei filius, ut libero arbitrio concurrat, ad eredendum,
.lsat filius Dei.At S hoc verbis E gelistae minus eongruum est. Poπllas ι- m arbitrij, praecedit arbitrium, t
hie dicitur, potestas hare dari, ut fiat ia D lius Dei, cum dicendum foret, posuit in potestate eorum fieri filios Dei. Qui
io Ambros lib. 4. desd. cap. respon- .det,cum August lib. 1. de consen.evang. cap.-in epist. I 2o.ad Honorat. p. I.
hanc particulam esse positam, ut hominum sitatio distinguatur ab illa Verbi. qua Verbum filius etiam Dei est, nostra quippe filiatio adoptionis est, Uerbi vero naturae: nostrae potestatis , ill lux est proprietatis. Deum enim nos filios habere, potestatis est, quia voluit facere: at habere Verbum filium, est propri tatis, & naturae ipsius Dei. Sensus ersa erit, dedit eis potestatem, . ut sint filii Dei, quia natura non sunt fili j, sed gratia : Verbum natura filiu est,ob id non habet potestatem filiationis. Athan. ve- ard serm. 3. conti Arian. cui consentit Cyril. lib. i.in Ioan. cap. I diei hane potestatem esse gratiam, ut sint fili j ex gratia, non ex natura. Doctrina haec vera
est, sed ad hanc significanda sumeti ve bum fierLwerbum enim non est sacta filius Dei, nomo autem sit filius, quia
verbum est natura filius, homo autem adoptione, dc gratia. Grego. homA. in Eχech. adhuc aliter exponitivi per po
testatem digni tas, Sc excellentia signi Meetur, ut sit sensus, dedit eis hanc dignitatem, & excellentiam ut filii sint Dei. verba ipsus senti Qui eum receperunt,
dedit eis potestate filios Dei serit quid hae potestare altius λ quid hac altitudine seblimius dici potest λ in qua creatus quisq; essicitur filius creatoris . haee pia Fcet aliquibus nostro saeculo, sed neque haec plenὶ latisfaciti Tune enim non erat diacendum, potestatem dedit filios Dei fieri ista filios Dei esse. Aetate nostra n6- nulli ita respondent. Antequam reciperent Christum, ijs, qui receperunt, da taesse a Verbo putestatem, vireciperent, Ac tecipientes filii Dei fierent, nisi enim divina virtus inuis let,nemo id consequi
potuisset Alij dicunt, Etiam si tunc,cum fidem aceipiunt, si in Dei fiant, tamen hoc habet sdes ex pratia, & dono Dei, Ut possit filios Dei facere. In tanta resi fiomim varietate mihi dicendum csigmentius fortasse videtur. quod sit perius etiam adnotaui, scilicet
55쪽
K per fidem hominem non fieri, nec rena iei filium Dei, sed per Bapta sinum, qui
dat gratiam filiorum per fidem autem solum datur potestav nasceriali per ba-misinum, qui regenerat, & saeit filios Dei: solos credentes in Christum, ij enim soli gratiam adoptionis recipiunt, quam Baptisnus solet dare, etiam voto susceptus Quid autem sit seri filios Dei, dire nasci,& qua ratione hoe sit intelligendum,insequciati annotatione copio. hus explicabo.
P Roponi int Cyril .lib. I. in Ioan.cap. a 4. & Theophyl. in praesenti hane B dubitationem, tam iusti in veteri lege etiam filii Dei adoptionis essent, fides
enim, de gratia, quae tunc erat, quamuis
non legis virtute, sed Christi Liuri: sa-eiebant homines filios Dei, & tales eos scriptura appellat, quid ergo noui Eui
gelium attuli cum dicitur,eis qui rec perunt : dedisse potestatem filios Dei fieri λ Respondent verum esse, nem μrime fideles iustos filios diei adoptionis
Dei, tamen in figura, illorum enim adoptio, figura erat nostrae adoptionis. raexesponno placet recentioribus, ego tamen non inuenio, cur debeat iure placere, cum haec non fit doctrina vera, si enim illi figura erant si ij, non ergo vere
erant filij, nam quod in figura tale est, non est in veritate, & simpliciter tale, At re vera illi erant filij ex fide, & gratia suturi tune Christi, quod Paulus ad V Gal. . docet,Quanto tεpore haeres par- initus est, nihil differti seruo, csi sit D minus omnium. Hoc de ijs, qui in leget iusti erant, dictum esse nemo dubitat. Erant ergo illi paruuli: & licet i seruis in aliquitas non disierrent,tamen 1 Paulo domini omnium appψlantur. Quod certEaliud non est, nisi, cum sit filius, &haeres AEnanium paruulus, quamuis Libratoribus sit, & actoribus: ut seruus, tamen si ius est, & haeres. Recentiores λ- liciti sent in dubitatione ista enodamda: at verasblutios r.
Aliud est filium este aliud autem ha- , bere flatum filii, infantes,& pueri fili j
suat, tamen statum Uij Lodum habeat,
status filiorum est libertas, Si quod siti v x
iuris sint, possintque pro arbitri disponere de sitis, quod non habent filii, nisi iaetate legitima, hoc idem reperitur in ista adoptione Dei. In lege iusti, filii
veri erant, ut nos, tamen paruuli, his enim comparat eos Paulus. statum filiorum nondum habebant, erant sibi egeti moris, ut seb pedagogo, δι sub actore,
ut quantum ad statu seriti suerint, longe autem disierunt haee duo esse seruum
conditione, aut esse seruum statu , & sorma vivendi, erant illi eonditione fili j. statu serui propter legem, scuti insa tes, at in Evangelio per Christum re mota est lex, recessit pedagogus peruenit ad aetatem iustus, in Christo libertate donatus est, de qua ad Galati . Liberi simus,qua libertate Christus non liberauit. Ob id statum filiorum habemus hoc totum diuinE docet Paulus in eo copitulo, illos iustos sab lege comparans filio ancillae Abraham, nos filio liberae, uterque tamen filius est, sed illi a illae. propter statum semii tutis, nos liberae propter statum libertatis,& potestatis, unde dicit,iam non e stis si is ancill ,sed liberae,utriq; tamen filii erant Abrahae. Adoptio igitur est in Euangelio persocta quantum ad statum libertatis, objd.
Euangelio datur haec adoptio, vertantamen n6 est completa in hoc saeculo,quia iussus mente liber est: carne tamen se uit, in gloria autem consummatam ab
omni peccato, & miseria consequetur libertatem, & ob id dicitur iustus expe- F.ctare adoptionem filiorum. Rom. s. non
quod non sit filius adoptionis in hoc 'culo, sed quia nondum, ut diximus, inte-sram consecutus est libertate m. At vetti iustus sub lege, filius quidem erat, tamen eum adoptionis statum consecutus non
erat,qui est in Evangelio. Ipsemet Pa lux id explicuit, quando enim dixit, tu
stos etiam nunc gemere, & expectare adoptionem filiorum, ne quis putaret eos non ella nunc filios adoptionis,paulo a te hoc verbum declarauit, liberabitur creatura inquit, a seruitute corrupti
nis, in libertatem gloriae filiorum Dei. qu si dicat, Filius est nue iustus in Euangelio, tamen nondum totam liber ratem nepaph a corruptione consecutus est,do
56쪽
A me pereeniat ad gloriam&li eae pinua adoptionem Elio , quom ri autem intelligendum fit, Manda dicitur in Euingelio esse adoptionem, ex semitidem Paulus ad Galatao ea'. r. libertatem, inquit, vocati estis fratres,quas diceret,in lege quidem eram
filii, sed subiecti legi,opaedalogo, de
sentiebatis sib Hementis mundi nutus, tam vero habetis libertatem di statum filiorum , fore parere iam ad aetatem moenientibus, & enianehratis dicerelialemus, iam liberi estis, hie est igitur sensithia dubitationis ressibitio. in propter Euangelium nobis libertatem stiorum, Et spem libertatis persecth a didit, statum e adoptionis , quae recti pientibus Chiillum dantur. unde Cy.
v rillus superius allegatu, se intelli G
bet, ut legis rusto, illisse in ra filio
tamen ratione fidei futuri christi GIios fuisse, quod ad Euangelium pertianebat, Et smul erant in fiatu seruitutis Propter legem, a qua nondum erant lia hera, donec veniret Christus. Ex haedoctrina solutio alterius dubitationis sesuitur, cur niurarum iustis sub lege, etiam pHrsatis, non patuerit ianuae - estis , sicut nido patet, ex auido dictis constat respondo. Illi etenim pa mili erant, Si paruulis non datur haer ditas, etiam mortuis parentibus, d nee veniant ad legitimam aetatem, haec
aurem legitima rara, Me plenitudo Pilia temporis, in qua D--int filium
iram, ut adortionem siliorum reci seremus. Haee doctrina est rera, di i gitimum scripturaritin continet sensi ausua breuissilius verbis lusinuavit Lurse stomus, homil. tra in loonem, dicens , Iudaeoa ha isse adoptionem Gliorum, sed spiritum semisutis. Ex his hilaomnibus facilla de estur se uolutus II
loci , quem interpretata humus , dic 'ν-reseruior siquidem Chri ius credentibus in non eum, dedisse ootestatem filios Dei fe- ait iri, quia non lotam eos facit filios, sed etiam in staru Sc libertate filiorum Dei collocat, quod aliis verbis Ioan. I. ep
stola a. dixit, Videte, qualem charia ratem dedit nobis Pater , ve filii Dei
nominentiar di simus, non dixit solum, a
fimus ,sed, nominemur etiam . haec nominatio est propter statum filiorum, propter quem etiam Matth. 3. Chrismisdo iis orare, iussit nos lanima mine patria voeare, quasi iam in stata filiora ri etaloeatos. Bela ex hoc loc.
riliuet, libro de recta fide ad Regi nas deducit, Christumesse Deum. Ceria selus Deus filios Dei adoptionis sacere Orest , esuri adoptare illius sit, eui
adoptatio fit.Sicut i itur adoptare Deo. Dei est, ita adoptationis libertatem, ac filiorum potestatem dare, eiusdem om nino erit.
His qui credunt in nomine eius.
C O M M E N T A R I V s. D 7X ER AT , ii, qui receperuntem dedisse potestatem filios Dei fieri r
modis explicat qui dicantur reeipere: ijs,inquit,eam potestatem dedit,
rui cudunt in nomine eius: Graece legitur crrdenti sit inina en eius. Cr
ere in nomen eius est, credere ipsum esse verum Christum in lege promisum,& eredere ipsum esse Dei filium, qui venit nos redimere . ita expli-euit Ioannes ipse. i. epist. cap. s. Omnis, qui credit, quoniam Iesus est Christus, ex Deo natus est: idcst, iste est filius Dei adoptioni et Quare credem Iesum esse Christum,& Messiam promissiun. Et iterum adiutigit in eadem epistola: Haec est, inquit, victoria quae vincit mundum fides nostra: quis est ,
qui vincit mundum,nisi qui credi quoniam Iesus est filius Deilax his pendeetora fides Christi, di Euangelio. Praepositio in volui iratis affectum indicat. non enim tritur, credure in Deum, nisi, qui simul fide per intelle-
57쪽
ctum, Se esuritate r voluntatem fertur in Deum: ita notat Augustinus, scit omone . de verbis Domini,vbi ponit diaerentiam inter credere Deo, Deu ει in Deum: quoddiscrimen quamuis non sit perpetuum,nihil tamen ex hoc. loco habent haeretici, in sola lide iustitiam ponentes: nam credentibus daturmiestas,3t filii Des fiant,non quod fides sola pos tales laciat, sed Baptismus,
per quemrecte suscipientibus infunduntur gratia,&charitas,caeteraeque virtutes,in quibus una cum fide tanquam exterorum sundamento, formalis i stitia consistit: quod utem Ioannes in eadem epitiola, cap. 3 .declarat: Hoc est, inquit, mandatum , ut credamus in nomine filii eius Iesu Christi, gediligamus alterutrum, sicutdedit mandatum nobis, & qui seruat mandata eius, in illo manet, Scipse in eo. Mec Ioannes. Si per solam fidem filius
Dei essi reretur homo , non in eo qui diligit, sed in eo qui credit, Deus dic
Qui non exsanguinibus,nec ex voluntate carnis,nec ex voluntatei viri. sedex Deo nati sunt.
Ex P L I C A T, quare isti fiant filii Dei: ge dicit quia non earnali, & n
turali generatione, seu ex sanguine,Be concupiscenti carnis Se viri,sed ex Deo nati sunt: idest, habent alium mei dam partum dissimilem natur ii . per quem. nascuntur ex Deo,non ex carne Se s uiguine . Si autem ex Deo nati sunt, filii Dei sunt. Consimilis est sententia, quam in serius dieis Dominus Ioan. 3. . Quod natum est ex carne,caro est,quod natum est ex spiritu, spiritus est. Non ne*at esse homines natos ex carnis, ω viri voluntate, O mguinibus, sed dicit,eos,qui Christum recipiunt iterum nasci, non quidem ex singuinibus,nec voluntate carnis, nec voluntate viri, si enim sic nascereiatur iterum adhuc filii hominum est ni,sia nascutur ex Deo, & ob id filii Dei sunt. Quod debet sic intelligi, Quia non exsanguinibus, nec ex voluntate carnis,nec ex voluntate viri,ut prius: sed ex Deo nati sunt et habet enim illud, relativum qui)vim causae, hic est legitimus sensus. Norant bene Cyrillus, Flibro primo in Ioan. p. 13. &Chrysostomus homil. s.lsuper eundem mominisse carnalis generationis,ut magnitudo gratiae exprimatur, per quam ex tam vilibus nati principiis, in tantam 3e tam exceIlentem excoluntur natiuitatem, ut filii Dea, & ex Deo nati sint. Et aduerte Ioannem numerare omnia Motelista me nit. d quae in generatione naturali inueniuntur: exsanguinibus quidem nasci con d nariuale mune eri omnibus hominibus. Omnes enimex sanguinibus Armantur, ut ex inareria: quae aulcm sequuntur, Lint duo modi generationum, ex parte principia: qui iam enim ex iniquo de inhonesto nascuntur concubitu, si ii dicuntur ex voluntate,seu eoncupiscentia carnis generari r quidam autem ex iusso &honesto,ge hi dicuntur ex voluntate viri nasci. Concupiseentia enim carnis est, quae inducit ad illicitam generationem, in qua 'uaeritur delectatio: viri autem voluntast quae cosona rarioni & honesta respicit,mouetur ad retri rationem honestam de iustam. Vtergo Ioannhs utranque generationem complicteret , dixit, non nascunturex voluntate carnis, nec ex v hantate viri, utrisque a etem commune est, ex sanguinibus nasci. Nec sine
causa Ioannes me est iniusque modi, sed ut sigiacet tam hos, quam illos
58쪽
δ ex De', iusti posse: quantumcunque enim sint illegitinai,&imi inpe cato, do ex peccato, possunt nasci ex esse filii Dei. Praeterea m minit Euangelista huius 40 licii partus, quia & in genealogia Saluatoris
uterque reperitur , N in scriptura smquens est triusque mentio. Qui ergo recipit Chriuum, siue parentum prodrs, siuecommendau'ne natus iit, ex Deo iterum nouo nascitur scdiu,& nquo proritas modo,ut fiat Dei filius . Deinique illa praepositione ecquando dicitur, ex sanguinibus nam sunt Q pro cipium materiale designatur, at quando dicitur, sex voluntate viri, oc caris nisi atque etiam, ex Deo nati sunt, J hficiens cauti denotatur.
MV LTI in exponendis illis tri
bus verbis, ex sanguinibus,ex voluntate carnis, & voluntate viri ' laborant. Augustinus tractati a. in Ioa nem, de Theophylactus dicunt per ea nem seminam; per voluntatem viri, M. virum flanificari: qui duo sint principia orrus naturalis . . Alii alia dicunt,ied via materia haec non multum ad rem tacit estque Hulosephior ideor ferre, aut plura prosequi in hac parte inutile iudico, praesertim eum expositio superior legitima mihi videatur . Quod autem ad verba attinet miror ex prauior s, quotquot hunc locu tuter pretati sunt 3 his,quos legi,praeterminisse quiddam consideratione Arruct no indignum,qood nimirum aliter hune locum graues & antiqui Doctores legerint , Athan. enim libr. v. de unica Mitate Trinit. 3c Tertullia. lib. de carne
Christi; legerunt an singulari s is qui
Texui anguinibus, nec ex voluntain carnis,nec ex volorate viri, sed ex Deo
C natus est, i quamuis Athanasius alibi legat, ut nos communiter legimus. Et e lectio sensui est valde eonis , αn ueri pi na, Continuatur autem praeeedentibus sic, ut ratio quidamst, qu re credentes filii Dei fant; nempe dedit Iotestatem filios Dei fieri iis,qus
crediunt in nomiis eius, qui filius Dei est naturalis,dc verus, ct non natus exsangu inibus, cum voluntate ramis,& vo Bluntate viri: qui Christus est: quasi di- i' eat: ob id sint filii Dei isti facti, quia
credunt in eum, qui est verus & nat ratis Dei filius, & non filius tantum hominis, ut caeteri ruti exsanguinibus de concupiscentia carnis, di viri: quia e go eredunt in filium verum Dei ει -- turalem , filii etiam fiunt Dei , quamuision E alii r quam ille,in quem credunt. Hui eiecti'ni respondent, quae sequuntur; s Et verbum eam factum est,i idest, ' hic, qui non ex sar uinibus,rion ex v Iuntate ramis 3c vici,sed ex Deo dimis Seneratione natus est, factus e sth mo. At quia lectio nostra est commis nissima, ea est tenenda,& sequendatis sit tantorum morum rerulisse lectionem, Si iuxta eam sensum consequentem explanasse . Nunc ad praecipuam Fhuius capitis parten, transistoratio.
COMMENTA Ri v s. HACTEN Vs de Uerbi aduentu Se incarnatione tacitὸ locutus est,
eribens verbum lucere in tenebris, & in propria venisse: nunc modum vivetitias explicate docet. s vcrbum, inquit,caro factum est,6 ut ii . alit Chrylost. h m. o. &Theoph. lant haec verba causa antecedentis scim
59쪽
bum tactumineam. Si enim filius Dei, filius hominis factus non sulis ivg. s
que homo non factus esses filius Dei. Hane eandem continuationem in inuat Augustinus lib. x. de peccari mee. Se remis eam 1 . per hoc, inquit, se in est,ut nati de carne caro, postea nascendo ae spiνitu,spiritus essemius,hoc est,
Verbum raro fictum est. Partieula etita & γ pro Quic stam a Ioanne po
nitin ,iuxta Hebraeorum consuetudinem,ut inferius adnotabimus. His emant verbis, ut notat Augummis , epist. x ro. ad Honorarum, cap. . & libr. a deconi et . Euangelist. cap. 3. curuam obieeboni occurrit Euargelista. Posce enim aliquis dieere,quomodo,quiex sanguinibus,& volimrate carnis,& v Nlantate um,natus eis,fieri potest filius Dei 3 Respondetipse, nolite admirari et rata Verbum caro factum est. 5e verus Dei fili us satius est homo ex earne denguine. Maius est hae prosecto, Misso multo mirabilius. Est autem cura articula verbum,ut intelligam illud idem esse, de quo diebam cst, in princiario erat,& apud Deum, &c. Hoc idem caro factum est. Caro pio toto lis mine sumitur, ex apima Ocarne, ut idem sit. ac verbum homo factum est. sura enim est frequens, ut pars pro toto accipiatur. Non autem dictum . est , verbum venit in cyiam,vi notat Cyrillublibro primo in Dan..cap. 1
a ne M ver messe in C isto intelligeremus, s ut est in Prophetis N iustis. α
hi hos enim per lumen prophetiae,aut per gratiam venisse dicituria At in hac, quod verbum faetiam eli raro vnio realis naturarum duarum verbi & homia rus,in una persona significat ,secundum quam dicitur, Deus est homo bis moest Deus. Qiod dici non potest in illis contuinionibus - - ANNOTATIO 1i. QVNT haeetriae verba praeeaeternatremὸ eonsideranda, ni itum extrema Uerbum oro a & unum in diui , quo coniunguntur s is inest . J -ntam vinar ad alterum extrem rum a tinet, nemph s verbum, J duae
extvetunt haere Lunae est, euius in '
misit Athana in homil. m Euangelio, C Massus est Angelias Dicebant aliquvverbum illud; Angeli, quo locutus est beatae Virgins in annunciatione , esie incarnanim, δι- carnem . Haec haeres est ab omni ratione aliena orbi renim verbum sim sensibile k in aere sermatum, transitorium, Eut nostrum quotam accidena, quia senus 4rar, at Verbum dictom caro, substactia est permanens de in libitis, o Vertia, a tem Ioannis bune errorem conuincunt. Flami e Verbum, quod carσ iactum est,. idem est, qoms .in principio erat Mud Deum, & Dein erat, &Ar quodo ia' sunt dictae. Ioannes enim de e dem'erbo texit fiam narrationem,&
eo isse demonstrarer . Altera haeres,siit Eunomin, de anomini quorundam inquam recenset Axhanas in oracione .
Quod ex mo Deus est verbum, &int mulcts si, Ioeis, ac Ambros libro de
Dominia hicarnati sacra. capita . & Cy
rill. libro septimo , Thelanti capit x-α hi dicebant verbum duplex e isse Dei, mum internum, in ipsis mente Der xi. ssimis, de quo dictum est in principio
erit Verbum , & verbum erat apud . Deumr Alrerum erat impropriὸ vectu νεε sie tamen dictum senon quod per i. lini Deus intelligat, sed qu a peripsit Iocutus est nobis, sicut locutus est per Prophetas,& hoe verbum dicunt esses Aim Dei sede quo dictum est, Vesebum erat Deus. Caeterum e x poneban Deus e r,m natura, sed imitar linoe:h eversum, dicunt isti esse, quod eam iactis es, non illud prius intemum & Dco S subaantiale . Haee ita impie affirma bant ut Christum verum esse Donrnegarent. Meminimus & supεrius huiux haeresis, S eam consitavimus cύm osten
60쪽
A s de unico Verbo intelligi. Vnu' igia
tur est Verbum, quod erat in principio , & quod erat apud Deum, & quod erat Deus, εc per quod omnia iacta sint. & hoe idem est, quod eam s oum dicitur, quod est Dei filius Patri consubstantialis. Hae doctrina Cath liei satis achini, si quis percunctetur, Cur B. Euangelista non Lxerit, Filius Dei caro factus est , sed potius caro fictum est Ex iam dictis constat responso. Id enim, quod caro factum est, illud idem esse ngnificat, quod erat in principio apud Deum, & per quod omnia sunt sacta. Si namque post illas sententias enunciasset, filius homo fictus est , sicilius errarent aliqui, disti mem ponentes inter eum, qui eam fictus est, & eum qui erat verbum in principio apud Deum: &ea loquendi ratione , veluti quadam specie , sium v confirmassent errorem: At dum eadem
Vox conseruatur, non modb eadem res
significata diluc E demonstratur, sed
de haeresis manifestius reprobatur. Addi his potest: dici Verbum carnem s eum, ut significaretur, qudd non stalam redemptor futurus erat, per ea nem : sed doctor noster, qui earne salutem est operatus , & viam cons Quendae salatis Verbo edocuit uniue a uerih edi
rauerunt het Tetici in sitnifieatio in
in quo cauendae sint duae aliae limreses. impegerunt enim haeretici olim in hae voce , ae in primis Arrius,ut meminit Ambro. lib. de incarnat. Domin. sacr. cap. 7. meminetum etiam multi alii & Graeci, & Latini authores: Gerebat hic verbum carnem solam sum-l sile , non animam, sed Verbum esse
oco animae . haeresis ista multis oe menicis concilijs damnata, 3c a Doet ribus saeris est argumentis conuicta. Verbum enim oranque partem naturae nostrae, animam nemph & earnem silm-pssse, seriptura apertin docet: Ioan. II. Anima mea turbata est. Matth. 27aris is est anima mea. nec potest haec turbatis εc tristitia conuenire verbo, quod
si a natura est impassibile. Alio argu- D
mento utuntur Doctores sacri contra eandem haeresim: Verbum sumpsit misturam nostram, ut eam sanaret potius rigitur ea pars debuit assumi , quae plus indigebat sanitate: sed haec erat anima, quae est causa prima peccati: sicut ergo
S corpora Sc animas saluare venit, ita utramque partem naturae assumpsit. Altera naeresis suit Apollinaris, tra quem scribit Gregor. Na Zian. epist. t. ad Clidon. quam resert etiam Russi lib. 2. Histori eap. xo. retulerunt etiam, de impugnarunt alii multi. Afferebat iste, Verbum sumpsisse earnem animatam : sciebat haereticus earnem pro priri si non animata sit, diei non posse: assimmabat tamen animam non rationalem rsed tantum, sensitiuam ab eo assumptam fuisse. Quae haeresis est multis damn ta concilijs,8c ipso scripturae testim
nio conuincitur, Lucae 23. In manus Rivas commendo spiritum meum : hab
batergo & sensun & spiritum. imis unica est anima,quae in lubstantia est sentatilia, rationalis, & intellectiva, di e dem ratio,quae acta est contra Arrium, Apollinarem iugulat. Indigebat enim
anima rationalis non minus reparati
ne, quam sensithia. Porid non minas prior haeresis, quam haee posterior via in eo argumento conuincuntur. Si solam animam sensitiuam, aut solam carnem sine anima, Dei filius sumpsisset, nullatenus homo dici posset. Desciente enim propria forma substantiali,& pr pria disserentia, nulla ratione dici h mo posset: nec enim quod assumptum Ffidit humana natura est, nec hominem facit, nisi caro & anima sint perfectarat scriptura apertis & multis testim ni is docet Christum esse hominem, scfilium hominis: ad Rom. s. In gratia
unius hominis Iesu Christi in plures
abundauit. I. Corint. Is . Primus nomo
de terra terrestris, secundus homo de coelo coelestis: &, per hominem mors,& per hominem resurrectio mortu rum . Et attende hane collationem in
ter Adam& Christum: homo ille, -- 8c iste , ut significaret Apostolus, quantum ad sibi tantiam, nullam partem desitisse Chri lio, sicut nec Adae: e