장음표시 사용
441쪽
. eli auctori: ut te hoe fignificaret,non 4n plenilunio,qualido gentes saerificare
. coris deuerant, sed in lunae desectione, ne
Iuni virtuti ea si diuinitatem habentis, . . sed ipsi vero Deo, benesista, quae acceperant,& quae sperabant,adscriberent;l ede Neomeni a.
De Phase a Azymis. CV A M VIs pascha cum azymo
rusesto tanquam unum coniungamus,duae tamen erant celebritate , ut e6stat Leui. 23. Mesed inquit, primo quarta ta decima die melis ad vesperam Phase Domini est,& die decima luinta Blenitas est azymorud a priori autem nempe phase, seu Paschate, posterior festiuitas Pascha etiam dicebatur. De phase agitur copiose Exo. I 2.voles enim Deus de AE- opi'Ηebr os educere,& de manu Pharaonis eripere;iussit decima quarta mensis Martii, qui apud illos ab eo tempore Domini praecepto primus anni me sis es se coepit,ut in qualibet domo agnus im--r laretur,cuius saguine poste Sc super liminaria ostiora ungereturivi Angelus alia noctὸ ad interficie ea AEgyptiorum primogenita venturii ,perti as iret,& illaesas relinqueret domos agni sanguine tinct x: idcirco hoe festu dicebatur phase,id est, transitus, quia Angelus percu tiens transibat per domos Hebretore, pri, et eorum parcens. in tanti beneficii memoriam praecepit Dominus I dxis,quotannis festum celebrare,& de-eima quarta diemesis Mariij ad vespera agnum per singulas lamilias immolare,
eoque non crudo, nec aqua cocto, sed
isne asso vesci,quibusda adhibitis eer mPijs, quae loco allegato praescribilnir. Fuit autem praeceptum Deut. a in Hie- rutilem tantam, non autem alibi Ps se immolare. Dicitur etia Paseha,quod nomen idem significat,quod Phase,sed hoc Hebraeum, illud vero Chaldaeum est, ut testatur Philo. libr. 3. de vita Mosesti de hoc tamen sussus dicemus cap. II. i de Paschate tractandi occasio mandi datur.
MMmi,. λ' Z Y M O R U M sestum simul est si aer sto Agni incipiebat nepe ad vehi
ram decimae quartae melis Martii, & per D
septem dies perdurabat. quo rim primus, et erat decimus quintus,& vltimus erant feriati, in quibus nullum seritile opus sa-eere licebat,omnibus tamen septem a decima quarta lunq,vescenda erat aλymis nee sermentatum panem edere licebati,
ideoque senum hoc amictionis dicebatur, quia nimirsi pwis aΣymus afflicti
nis est, ut pote nec gutturi, nee sanitati
corporum reueniens: cuius ratio,& explicatio habetur Deut. i 6. Septem,Jinquit, diebus comedes absque sermento panem afflictionis, quoniam in pavore egressius es de AEgypto , t meminerix diei egressionis tuaedde hoc tractant Io Esephus lib. 3. Antiqui. cap. ro.& Philo.
li.de sacri ijs Abel, & Cain institutum
est autem azymorum sestu Exo. a a. u.
a 3.R Deut. i Gin memoriam illius lacti, quando in exitu de AEgypto praeparauerant massiam, ut panes coqueret pro via: superueniente autem primogenitorum occisiqne, adeo eos urgebat Aegyptij ad egrediendum , ut sermentandi tempus
hon concederent; secum autem massam portantes insermentata, igne coquentes comedebant. Pentecosse.
quagesimo die a sesso Paschae celebrabatur,idque nomen Graecum signi ficat: nam idem est, quod lati-M quinquagesima,est autem in scemini-
no genere, quia suppletur id est, 'die quasi quinquagesima diss. A quo autem die Paschet inciperetur dies hi quin
Maginta numerari, nabemus Leui. 2 3 .&Deut. 16.Sic enim legimus, Numerabitis ab altero die Sabbati, in quo obtulistis manipulum primitiarum septe heb domadas plenas usque ad alteram diem expletionis hebdomadae septimae, id est, 'uinqua inta dies, et sic retis sacrinctu nouum Domino.J A secundo ergo die
azymo ,*vid etiam affirmat Iosephusli. 3.Antiqui.c. I o.quando manipulus segetum osserebatur,& cuius festiuitas incipiebat a vespere primi dies,numerabatur dies hi quinquaginta, quorum quin quagesimus erat sestu Pentecostes:quod etiam sellum hebdomadarum appella-
442쪽
A turn est. Num. I 3. Mater. 16. &MM chab. 2.offerebant autem si 'lae familiae eo die duos panes novi tritici, quod tunc meti incipiebat,primitias Deo, ut legitur Leui. 23.& Deuter i s. ideoq; sessum etiam primitiarum dicebatur: ter quidem in anno primitiae offerebantur Deo, Ptimo spicarum, & segetu die secunda azymorum.Secuda panum ex nouis granis in die Pentecostes. Tertio seu sum mense Septembri:praecipuae erant, quae in hoc se ito Pentecostes offereba tur, ideo appellabatur tellum primitiarum. Fiebant etiam tune Sacrificia, quae praeseribuntur Leui Σ3. de quibus latius tractat Iosephus lib. 3 Antiq.cap. Io.
Lirim in v autem huius festi causa cierit, mi re non facile patet: cuidam ex recenti
- ribus institutum existimant in memoria
H legis, quam Hebrii accepisse dicunt diequinquagesimae ab exitu de Aegypto,
Deo eam tradere Moysi in monte Syna In qua sententia duo sunt conside anda, Vnum est legem datam esse quinquage-fima die ab exitu de Aeaypto. Alterum est festum Pentecostes institutum iniri ius rei memoriam. Prius quidem habet graues Patres antiquos fautores ' nam cyprian. ser. de Spiritu san alie rotu
Leo serm.aale Pentecost.& Chrysis set. a.de eciem festo id assirmarunt. Aus silvis autem in quaestioecitatis id ex lcriptura deducit:nam die tertia mensis te
xy. Populusautem egressus est decim
C quinta die mensis primi scilicet MarthE-d. I 2. ab hac autem die usque ad iuiam , quinquaginta dies intereedunt i, dissicultavi: nam Aug.rationem habuit mensum selarius Iudaei vero dc scriptora non hos , seu lunares computat, quos constat minores esse solaribus: unde ab
exitu de Aegypto,qui fuit decima luinta lunae mensis Martii usq; ad tertia diem lunae Maii, non sunt quinquaginta dies, sed quadraginta septem. Iterea Augustinus a decima quinta die , qtiando sint agressi de Aegypto, c6 putat dies Pent costes, cum computavi sint a decima se--,qui erat
mus, dc ex scriptura ostendit i.Qulis vrem quidam alii diem illum tertiu Ex
is. quando lex data est, interpretantur, non quidem tertium diem niensis, sed tertium ab eo, quando locutus est Moyses populo, sicque erat sextus dies iustae mensis Mai j: tune autem a die egregiis
exclusiue , dies quinquaginta numeram 2- tur. Quod si ita computes,tunceries .ctum Pentecostes, seu hebdomadarum eodem die,quo data est lex: nam i secunda Azymorum inclusish, seu a decima- quinta die exclusuὶ quod idem est usq; ad sextum diem inclunia Mail,sunt qui
uas inta dies me inum lunarium,quanino data. emex,& quando celebrabatur . Pentecostes se istum: hoc ergo modo lo 'cum habet doctrina Patrum quinquagesima die ab exitu de Aegypto datamelle legem, & tunc celebratum esse se- Estum Petecostes,& verum est illud prius
dictam Posterius verbi nempe in memoriam
benefici j legis acceptae hoc se itum esse institutum,in scriptura nullo pacto dedi
sessi persecta continetur institutio, α
traditio' nee tamen ulla fit legis metiistio, quod profecto non parum probabialitatis eruit hanc non tu de causam: non enim res tanti mometi praetermissa fuisset a scriptura, si eam causam Deus se iii huius esse voluisset: haec enim verba set Iegimus Deuteronom. Celebrabi sistum hebdomadarum Domino Deo
tuo,oblationem spontaneam manus tuo quam ossi ras iuxta benedictionem D
mini Dei tui. J quibua verbis non alia Feausa secti exprimitur, quam '-d
gratiarum actio pro frugum,seu testetur ubertate A Deo accepta: quod talephi lib. 3.Antiq. c. iosentit dicens. DAequum rati Deum, huiuς ubertatis au rerit
gratitudine honorari hordei primitiis offerunt iii hunc modum.Jpost quae verba minutissimh, quae in hoc se sto age tantur e scribit. Philo. etiam Ii.de decaelago,iasi lungh a fine,non dissimilia verba habet. inter sacros autem doctores Chrysesto homil. . u Acta in eadem sentetia esse videtur se enim dicit. est haec Pentemste eum nix mitten- ,
443쪽
a. radi,vides typum ride iam veritatem, cum falx sermonis iam esset adhibenda, cum colligendae fruges, tunc spiritus ille velut acuta salx aduolauit. haec Chrysostom. 'sat omnia probabile effetunt, causam institutionis non illam suilla, nempe propter legem quinqua resima. die datam: Doctores autem antiqui id solum assirmasse videntur.nempe legem datam die quinquagesima a Paschate, idque signram suisse aduentus Spiritus sancti, ae Euangelij promuirationis, non tamen dixerunt sellum illud I daeorum fuisse initi tutum in memoriam legis acceptae : longὸ enim disserunt, dicere datam esse legem in die Pente. 2 eostes, idque in figuram aduentus Duritus sancti, & Eumelij promulgati nis,& dicere institutum esse festum inmemoriam legis: illud afirmarunt S cri doctores communiter , non autem
FEsTVM tubarsi prima diei septia
mi meli qui dieitur September, agebatur,eritque Blemne bomnique seruili opere abstinendum erat,sic habetur Leuit. 13. Num. 1'. ubi appellabatur smsium vociferationis, & clangoris, quia elangebatur tubis .ino autem genere rubarum tunc uterentur Iudaei,non est e
pressi, in in illis locis, est tamen locus Psalmi 8 Buccinate in Neomenia imc ba,in insigni die solemnitatis, vestrae. Jqui intelligendus videtur de hoc sello:
no enim erat Neomenia dies solemnis, nisi haec, quae erat prima dies mensis septembris , quae quia coniuncta erat cum stilo tubarum solemni,dicta est signiter solemnisi uti enim supra diximus, caeterae Neome ni ae erant quidem sisti dies, tamen non solemnes, nee ab Osere seruili cessare oportebat. t omenia Vitur solemnis erat illa, in qua se- sum hoc celebrabatur, quod si hunc locum Psalmi sic exponamus, tunc Plo tubarum genere uterentur Hebraei, de cimus, nempe bucci na, seu tuba cornea,
hac namque significat vox hebraea vhar, Daeterae enim tubae,quibus in alijτ
rothJquibus clangebant in eommunibus DNeomenis, ut habetur Num. Io. quod etiam ex Iudaeorum traditione constat
qui in hoc sesto tubis corneis buccinare
autE causa,& ratio fuerit institu Cania inflionis huius se siti dissicile est determinare, cu nihil certi ex seriptura habeamus. Recentiores quidam existimant institutum esse in signum Iiberationis, illius, qua septimo quoq; anno serui donabantur,remissioq; fiebat ijs, qui aere alieno oppressi erat, ve legitur Exo. II.& Deutiis . quinquagesimo etia quoq; anno persecta erat liberatis:na res vela ite,ut domus, vineae,praedia ad primos Dominos in reuertebantur, dicebatiarq; annus Iubialaei: uando clangebant buccina,elagorque incipiebat prima die Septebris, vehabetur Leuit. 1 f. haec opinio non vid tur mihi admodum probabilis, quoniam Leuit. 13. quando hoc festum institutum est icitur memoriare, quasi in mena riam , & recordationem eora, quae gesta erat, institueretur,quod liberationi huie accommodari no facile potest. Adde seqstum hoc, fi ea esset causa, non tibuisse celebrari,nisi septeno quoque Uno,no autem singulis,culiberatio haec non fieret singulis annis ommunis hebraeorusententia est, hoc se sum institutum esse in memoriam liberationis Isiae, quado aries cornibus suis inter vepres haerens pro Israc pati e Iudaeorum communi im Vmolatus est,ti idei reo eornet tubae ct gore in hoc se sto Iudaeos us fuisse. non est haee sententia improbabilis, est tamε alia quaedam, cui consentire videntur Basl.& Theodor. in illum locum Psal 8αἱ Ruccinate in neomenia tuba Jquq talis est,institutum esse hoc lassum in mem riam diu in contestationis iacte in montem Syna,quando legem dedit Deus p pulo per Moysem unc enim Deo loqvε te populus audire sibi videbatur sonitum buccinae,stu tubae corneae, ut habetur Exod. i s. hanc sententiam c6firmat, quod dictum est supra de Pentecoste, nimirrum eam n6 esse institutam in memoriam legis datae. haec omnia probabilia sint,nec certi aliquid statui potest.
444쪽
m sello expiationis. HOC festum erat celebere inrum,
& maximae venerationis apud Iudaeos: quod Domini praecepto decima die mensis Septembris agebatiir, vico stat Leui. 16.& 23. quando non selum omni seruili opere vacandum erat, sed .portebat unum quenque animam suam
ieiuni js;alijsq; poenitentiet operibus anfligere . Huic festo singulare erat, quod tunc summus Sacerdos ingrediebatur Sacta sanctorum, nec praeter hune die licebat illi ingredi, ut habetur Leui. I 6. & i atd Hebri quando ipse orabat, Si pro se, S pro populo,offerebatque tam prosilis, quam pro populi peccatis. Multae caere-D rnoniae, & mirandae significationis hoc die fiebant, quas legere facile quisque potest Leui. I 6. in hoc enim passio,&mors Christi,per quam expiati, A mundati a peccatis sumus; maxime repr sentabatur: huius sessi institutionis causam ipsa scriptura docet Levi. et s. Erit,J i quit, vobis legitimum sempiternum,ut
bus fiebant, mentio habetur Iesiί 4i., ,
Num.19. & apud Iosephum lib.3. Antiq. cap. Io. His septem diebus extra domos,& loca tecta,Iudaei in tabernaculis ex ramis arborum in vijs, seu plateis in hunes nem extructis habitabant,in memoria illius temporis, quando educti de Aegypto per desertum in tentorijs, & tabe naculis degebant. Hac de causa hoc
stum in Hebraeo dictum est, s lihag has
suboth J id est, festum tabernaculoriam , Graech autem i tabernaculis figendis: nam idem signiscat,quod
scena,vmbraculum, siue lauernaculum,& ἡ iv, figo, quasi extructio tabernaculi, & est in reo in singulari numero generis tamini. Nec est legendum scenopegia cum aspiratione, ut aliqxillegunt tradentes derivationem a ver- abo φαγ- id est, eo medo, quia in tabernaculis comedebant: huic tamen eum logiae vox Hebraica obstat. Euthymiushoe festum institutum esse affirmat inmemoriam diei, quod primum Moyses diuinum fixit tentorium, quod a Beseleel aedificatum est Exo. o. Scriptor a
vero sacra aliter docet,cum Leui. 13.&- tutionis in oretis pro filijs Isirael,& pro cunctis pec usa insti- eatis eorum semel in annod Aliqui rece catur, L Ut discant potieri vestri, quod tutio nasi O---m, ἰ- in tabernaculis secerim habitare filiostiores existimant institutu esse in memo.kνiatio. ' riam e ditionis,ct veniae, quam προ- αι .l lus misericorditer obtinuit, de peccato, quod adorando vitulum in deserto eo mmisit. Haec causa non nititur , firmo sumdamento: immo videtur scriptur senses parum consona,sic enim non esset expiati'sed gratiarsi actio: quod si expiatio: c aliqua esset, potius pro praeteritis,& ad lenis populi peccatis fieret; cum tamen verE pro peccatis propriis sacerdotis,& populi tune existentis celebraretur: vera ergo causa est, quam ex scriptura proposui.
De scenopegia. SC E No P E GIA vfisi erat exceleberrimis Iudaeor si festis,quod decima quinta mesis Septembris celebrabatur, septemq; diebus perdurabat quorsi primus erat celeberrimus,&sactissimus, ct in eo ab omni seruili opere vacadum era cuius festi,cς remoniarum,ac sacrificiorum,que singulis ex illis septem die Israel, m educerem eos de Agypis JHoc est festum,cuius Euangelista no- ,πε- ster meminit, quando dicit proximum si isse sestum scenopegiae, eum haec; quae posi martet de Christo,gesta sint:ab illo e
go tempore, quandoaecideriant in ea pite proximo narrata, ad hoc, cum factum est, quod nunc describere incipit, quiaque serE menses intercesierunt, nempe a Paschate adsestum scenopegiae: quae e nim hoc medio tempore Dominus fecit: quae multa,& magna fuere, Ioannes pretermisit vi posea caeteris Euangelistis narrata chm maximε intentus sit ijsd
scribendis, quae ad Christi diuinitatem probandam magis iaciunt, quaeque
tabernaculoru dicebatur, erar octa uias celeberrimus, in quoab omni etiam
opere seruili vacadum erat: red na que
445쪽
xore die septimo de tabernaculis,dc in
domos proprias reuersi die hoc octauo conueniebant per lamilias fias, de qiranda pecunis partem pro uniuscuiusque arbitrio pro lumptibus, & expensis templi offerebant idcirco hoc festum dicebatur collectae.seu coetus, de quo legitur Leui. 23.5c Num. 29. hoc sessum clim esset proximum tabernaculorum se sto ad idem resertur, ut nimirum sestum scenop tiae octo diebus celebraretur, septem primis in tabernaculis habitabatur,octauo vero fiebant collectae: & hoc cons num est verbis Ioannis,quae sequuntur, In nouissimo,inqui dierum, quod inserius explicabitur.
Quibus sectis hebraei ascendebant
INTER lias festiuitates diuino pr ce
pto institutas tres erant, in quibus Omnes mastulini sexus ex qualibet parte terra promissonis in templum, quod erat Hierosolymis ad adorandii,&iacrificandum astendere tenebantur epe tempo re Paschatis, tecostes, & Scenopegiae, .ut legitur Exo. 23.& 3 q. cum enim extra templum sacrificium offerre n6 liceret,m populus dispersis multo tempore sacrificio priuatus ad idola,in Guτ pronus m citer teretur;prscepit illi Deus terin anno in templum conuenire, ubi erat . acrificium, di legis explicatio, & sum anum sacerdotium. Sic namque sub verari igione,& Dei cultu legi'; obseru*ntia facilius estinebatur .Q muis autem illi excusarentur propter infirmitate, paupertatem, viae longitudine molias verationabiles causas, prout ratio natur
ii, dictahab hoc triplici adventu; tamen semel saltem in anno omnes qui poteritastendebant undique, idque an Pasch mi ε ia te,quod erat omnium sectorum celebe iribus rimum,&sanctissimum, uti colIigitur ex uvid AL R xμης celebrabatur in memoriam liberationis de Aegyptiaca seruitute; elegit autem Deus caetera duo ficta , in quibus etiam voluit omnes a-stendere in templum; tam quia erant celeberrinia: tum quia primitiae, & colloctae offerebantur, qu ς in usu δε sumptus
cabimus,non ex diuino praecepto , sed ex humano instituto agebatur ; erat autem se stum enc niorum in memoriam restaurationis altaris, quod cum esset sentibus prophanaim,re Niscatum est, Iuda Machabeo quando hoe festum inrepit, & institutum fuit via posteris
selemniter celebraretur. Sicut habetur I. Machab. encaenia enim innovati nem, de dedicationem significat ; ageb tur autem prope finem mensis Nouet bris. Quia vero,quae ad hane sestiuitatem pertinenti cap. I o. Ioannis copiosh dicendum est,nunc supersedeo. Hoc loco ea tantum quae ad solemnitatem eiusffectabant explicabo. inibus igitur cΤ- remoni js,& qua selemnitate hoc festum sanctificabatur , seriptura subindieat; nam lib. 2. Machab. capit. Io. sie de hoc sesto scriptum est, Ga die templum ab alienigenis pollutum suerat,contigit eadem die purificationem fieri vicesima
quinta mensis, qui fuit Casleu. Et cum laetitia diebus octo egerunt in modum tabernaculorum recordantes,quod ante modicum temporis diem selemnem tabernaculorum in montibus,& speluncis more bestiarum fgerant ; propter quod thyrsos, S ramos virides,vi palmas praeserebat et,qui prosperauit mundare loca ista u.Et decreverunt c6muni praecepto,dc decreto uniuerset. peti Iudare ru omnibus annis agere dies illos. JEx his verbis de mducimus sessu hoc GlAratu esse in m dum,& similitudinem ouandam festi stenopegiae, quae similitudo in eo sita erat s. tum quia octo diebus perdurabat, tum etiam quia sicut scenopegia erat in memoria tabernaculoriam, in quibus patres per deseria habitarunt, ita hoc se stu agetiatur cum quadi recordatione tempo ris, quandoexules a patria in montibus habitabant, & in eis sesta sua celebrabant; qua de causa quamuis non habita rent in tabernaculis,sicut in scenopegi sacere solebant,tamen thyrsos,& ram Suirides illis dictas praeserebat, Deo g tias agentes; quod dignatus sueris templum restituere, ipsimque mundare, in
446쪽
A eia offerre. Ex hoe loeo Deilh est altersi
intelligere,oui legitur libo. Macha. c. I. ubi Hebraei nabitantes Hierusalem Hs
braeis Aegypti incolis in hie verba seribunt. I Facturi igitur quinta dc vicesima
die mensis Cassis purificatione templi, necessariu duximus significare vobis, ut& vos quoque agatis diem scenopegiae;J sensus est hic, ut& vos agatis purifica--,nem,quasi seu in modum scenopegiae, est enim phrasis hebraea solent namque Hebraei frequenter supprimere particulam fimilitudinis eaph. inter multa a tem exepta illud est Isa. . Qui imm Iat bovem, quasi qui interficiat, virum, Qtri mactat pecus , luali qui excerebret canem;Qui offert oblati nem,quasi qui
sanguine iii illsi offerat, Qui recordatur B thuris,quasi qui benedicat idolo. J In his uatuor sententiis, quae similitudinem gnificant in hebraeo deest particula fini ilitudinis expressa, scd est seppleda in latino,& graeco sermone; ita etia in hoe loco factum est.Hine est quod in quissius dam eodicibus praecis lettiir se quae estoarticula similitudinis,quasi dictum es
ret, facite purificationem, sicut scenoperiam. Aliter enim senses non videtur satis accommodatui; nam Hebraei Hieroselymitani non inducebant Ae ptios ad celebrandam scenopegiam, quam iahi celebrauerant,& euius celebrationis tempus iam transerat; sed ad agendam purificationem, in modum scenopegiae, ut supra declarauimus ; hare de solennitate Encaeniorum dicta sint. Ioseph. lib. C ILAntiqui.cap. II .affirmat seo tempore nec festum appellatum luminum sestum, quia ut ipse credit, ex insperato tantarii illuxit sestiuitas. De sesto Iudith.
illu,quando Iudith Holofernem occidit; & populu ab obsidione liberauit,
inter sestos, & sacros adnumerari: sie enim legimus Iudith. is. f Dies victoriae huius festiuitatis ab Hebraeis in numero sanctorum dierum accipitur,& colituri Iudaei, ex illo tempore, usque in Praesentem diem. J Quibus caeremonijs uterentur inultum est, licet is a comiectari eisdem aut multum similibus est vremoni j solebratum esse festuma posteris,quibus primi Patres a principio e lebrarunt : de quibus legendiis ere locus proximE allegatus.
Defesto Mardo λαι INSIGNE beneficium aeceperine
Iudaei tempore Assueri regis, cum .
calumniis Aman cuncti Hebraei, sui sibillius dominio degebant, morti essene ad iudieati, Mardochaei patrui reginae
Hesther , eiusdemque Hesther operesse consilio,ae interce mone saetiim est,ut a tam graui periculo populus Hebrior idiuinitus liberaretur, malo in aduersorios conuersb, dc persecutoribus occisis, ut scriptum ess in lib. Hest ber. Quapro- apter institutum est Blemne sestum m gna cum laetitia, & gratiarum actione aposteris celebradum decimaquarta die mensis Adar, qui est Februarius appetilabaturque festum Mardochaei, ut eo stat ex lib. 1 Nachalaeap.vltimo.
Desisto pridie Mardochaei diei. PRIDIE sesti Mardochati,nempe
decima tertia die mesis Adar,s bruarij aliud sestum agebatur in memoriam & gratiarum asionem pro 'uadam victoria diuitii tus concessa. libr. I. Machab. cap. .& lib. r.e.ulti ubi resertur
victoria illa insignis, quam Iudas Maeliabaeus contra Nicanorem regis syria ducem,qui infinito pene mili num Fro ciuitatem inuaserat, ope diuina o tinuit. Duce enim, copiosaque militum altitudine interfectis, mirabiliter patria liberauit.Quapropter publico consilio, & mandato sestum quotanni sol brandum institutum suis, quod syriaea
voee ide significante, quod Latin , pridie Mardochaei diei, appellatum est, ut
legitur.lib. 2.Macha, cap. vlta si tantum
quia pridie illitis sesti, nempe decima-
tertia Adar,seu me sis Februarii celebrabatur : sed etiam, ut existimo, quia non
minua fuit hoe beneficium , quam illud, quod tempore Mardoch i acceptum est, quando ab immiqete, & generali inte tectione totus populus diuina ope suerat
447쪽
, ereptus. Meminit huius festiuitatis Io. sonus lib. i LAntiqui Lop. II. De festo a simone instituto. festo ignis.1 Is RO i. achab cap. t 3. Simon
Macha us,postquam ab arce Syon ites,qui eam pol sederant, potenti manu expulit, eamque purificauit scissum instituit vicesim tertia die Aprilis,qui
mensis erat secundus, quotannis eele- Dbrandum. Ultra haec refert etiam scrinptura festum sacri ignis, quem post Babylonicam captiuitatem in aquam eras. sam mirabiliter conuersum inuenerunt, ut habetur libr. r. Machab. capit. I.quae omnia facile est cuique in locis script radi allegatis perlegere, in praesenti ea . num crasse sufficiat: ad nostrum enim i
situlum h c,& alia pluribus verbis prosequi non facit.
Dixerunt autem ad eum fratres eius . COMMENTARIVS. v ONSANGUINEI secundum carnem Christi, LFratres, I dicti sunt Hi ascensuri Hierusalem celebrandi solemnitatis causa,Christam etiam
sumini de horum neminem fuisse de duodecim n mer bidque & locus praesens Ioannis,&. alia etia scripturae testimonia probant: de his enim fratribus verbis sequentibus dicitur, sNon credebant in eum fratres eius,Jat de duodecim paulo si perius dieitam eiii Non ered imus & cognouimus,
quia tu es Filius Dei, J igitur hi fratres
non erant de numero duodecim, quia' non credentes de credentium numero
esse non possunt: eonsrmatur hoc idem ex Matti i 2. Ecce, inqui limater tua, & tres tui solis stant quaerentes te,&extendens manus in discipulos ait, Ecce mater mea εc fratres mei: erant ergo fratres hi extra numerum Apostolorum,qui semper Dominum sequebantur, non autem illi praeterea Actorum a. ibi Ap soli nominantur, & inter eos Iacobus
Alphsi,sim6,5c Iudas,adiicitur: hi erat
omnes perseuerantes unanimiter in oratione cu mulieribus,& Maria matre Iesu,& seatribus eius: erant ergo hi fratres alij ab Apostolis, nec de numero erat ullus eorum, ita tenet Hiero. ad Gala. I de Iacobo fratre Domini,qui unus erat exstatrib , quem a numero duodecim excludit affirman alios etiam preter du deeim esse dictos Apostolos: & hanc eandem sententiam tueri videtur Augustin. trini g.&Chrycho. .& iuxta doctrinam Hieronymi intellige dus est Cyrillus lib. e. 3 i. ubi aliquos ex his fratribus suisne postea Apostolos assirmat: non quidem de numero duodecim, sed de numero illorum, qui etiam dicti sint Apostoli:nam satis indicat Cyrillus non suisse hos fratres de numero duodecim,dum dicit sitisse postea Apostolos, quasi tune non fuerint i at duodecim tunc Apollo lierant. Est igitur Cyrillus in eadem sententia cum Hieronymo & Augustino MChrysestomo, fratres hos non siisse denumero duodecim.
Transi hinc, A vade in Iudaeam, ut & discipuli tui videant
opera tua, quae facis. COMMENTARI Us.
, R AT hoc festum tabernaculorum unum ex tribus, quando tota Iudae rum multitudo in Hierus dem in templo adoratura conueniebat E xhor
448쪽
a tantur igitur fratres Dominum , ut ascendat in Hierusalem, & ibi eclam opes to insignia,&miraculosa edat: causam autem exponuint,nempe sui discipuli tui videant, quae facis opera, J Et attende particulam I Et, J O verbumsQuae facis:J no enim exhortantur, ut faciat opera miraculorum: quandoquidem ea iam in Galilaea operabatur: sed monent ut sicut in Galilaea faciebat, ceret etiam Hierus dem bi erant quoque discipuli eius, id est studiosi Neius doctrina sectitores: ut exponit Chrystio. 7.ut etiam isti videant inera talia: est ergo sensus: Tu mira operaris in Galilaea,ascende in Iudaeam, Se similia opera etiam illi fac,o discipuli quos ibi trabes, viduat opera haec mira,sicut videt Galilsi,& discipuli,quos in hac regione habes.Hec fratres dicebat eo antino. ut certiores fierent,an is vere ei set Christus:in Hierusalem enim erant Pharia saei legis doctores,& periti scripturarum,ac principes Iudaeorum,qui rectum . ac legitimum iudicium huius rei facere posse videbantur.
Cur domi tres hi ad hune ascensum in Iud amus, miti inuitauerint Chri tisi,vari Edoctores e bus Hieroso ponut. Primo loco Euthymius, dicit hosty fuit fratre, finxisse quidem bona stader tanquam cognatos,& familiares ,snem tamen eorum prauum esse ab inuidia procedentem: conabantur si quidem eum in Iudaea pellicere, ut ab illisoccideretur, qui eum interficere quq rebant: causa ve' ro praetexebanx,quod oporteret discipulos quoque eius:qui ibi erat,sive turbas, quae illum in Iudet a sequebantur,intueri sena quae ipse ederet: haec Euthoemius, sed tam deprauatam in his fratribus voluntate a mare argumenta nulla conuincunt, propterea id parum verisimile
c Secundbloco Chrysost. Bom. 7.lixe, Et sequentia dicta esse per quandam infi- mulatione aflirmat,suasi eum timiditatisinc ambitionis insimularent, qui ga
riam hominum ex una parte ambiret,ex altera timiditate quadam retineri videxetur, ne loca celeberrima sequutaret rideoo; dicunt, Transi in Iudaeam,Jubitem iam, ubi lacerdotes, ubi legis doctores sint;si cupis gloriam captare hominum, ne, timidus in hac priuata regione commoreris. At dices quid hos ni uit,ut Christo scin simularent λ Chrys, responsionem indica quia si itionem, inquit,habebat,an verὶ opera lite Christus saceret. Ex istimo significare verte Chrysostomum dubios esse fratres, an vera i .la Christi, essent opera diuina irtute facta;proptereaque eum exlio rari, ut in Iudaeam veniat, ubi rem ea discerni posse eredebat.Ex incredulitateisitur mouebatur isti fratre non ex in- auidia,secundum Choibitamu probabis 'lior est haec expositio,quam praecede
tamen non satisfacere videtur: nam o
ba nonindicant dubitationem, aut sis, elonem de operibus Christi
Tertior o August. tractα8.Mrmathos ambitione,quadam motos inducere
Sc exhortari Cnrisium ad hane mundi 3loriam quaerendam,quasi ipsius gloria
In eos etiam tanquam fratres, & proxi- mos secundium carnem redundaret; cvidetur Cyril. lib. .e. 3 r. idem senti fratres enim hos, Christum ad vanam mundi gloriam ,& ambitionem exhortatos me, dicit; in locis autem celebe rimis maior gloria ex similibus operibus poterat ab hominibus comparari; F& id temporis maxime quando tanta multitudo illuc undique conuenerat. Iahac igitur sententia Augustini R CHilli,seatres de Christi operibus non dubiarabant, nec suspitionem habebant,an ve τὸ ea saceret. Probabilis est expositior
sed aliquid difficultatis si perem nam in
ea non recte accommodatur causa ab Euangeli ita adiuncta, Non enim ered
bant in eum fratres eius. JPropterea mihi legitima expostio Auilaris itea videtur,qua in commentario expres temo si,quam magis libet explicare. Fratres hi videbant opera Christi mina, nec ea negare poterant, ipsem tamen esse Mensam, & Christum verum n5 credebant: exhortati fuit ergo eunt, ut in Iudaeam
449쪽
nascenderet, ubi sciebant esse peritissimo&legis, qui rectum de his iudicium Iroferre scirent,ut ibi an sit veras Chrius discerneretur;in Galilaea enim erat
restici,& ignari homines , quibus legis
iudicium non incumbebat: nae de cau-n Christo hersuadere conati sint, viastenderetilluc: praetexunt autem camsam , ut&discipuli, quos ibi habebat,
videant opera ipsius,oc addunt alia,quae sequuntur : non ergo ambitio, nec inuidia eos mouir,sed incredulitas,non deoperibus dubitarent, sed quod an Christus esset, incerti es lent, desiderabantq; eertiores de hac re fieri. Et huic expolitioni consonant rectε,quae sequuntur.
Nemo quippe in occulto quid facit,*quaerit in palam esse.
COMMENTARIV s. E EQUITUR exponere causam a fratribus allatam cur in Iudsam
L ascendere debeat,illicque sua opera sacere; qui enim quaerit celebris esse in loco celebri operatur, quasi dicerent: in quaeris te omnibus manifestium cere,& ab omnibus praedicari ex operibus miris ; ne igitur in obscura Gali-
Miam laudemcomparare possis:ille enim est celeberrimus liscus: illuc tota I . rum undique multitudo confluit,hoc maxime solemni tempore; nemo e- vim in occulto opera facit, per quae manifestandus & celebrandus est; immisHiit omnibus fieri manifestus,& celebris ..
T Vo sint hic aduertenda Alteruma est illud Palam, men esse in Greco vim adverbij habens muti m signi lim ea quod apud latinos libertas loquedivi ab iis imi viqipa siue hoc in loco,ut i, sit in inu is ei parrisia,O Quo publich& palam loqui, . psimque celebrare licet; quod inseri uxC repetitur ;nemo tamen de eo palam loquebatur id est iberti& publicE; & iterum;Ecce palam loquitur,id est,liberti,& impunEdoquitur. RectEigitur connectitur haec sententia cum superioris Ito, inquiunt,4n Iudaeam,&ibi sae opera, ae hie saeis,ut videant discipuli,quos illic habe opera lite,& libere,ac impunὶ te celebrent, omnisinique voces tibi eoncilies. Si enim vis ab omnibus cete Dari,sic opera tua omnibus mani sesta. . Ita est communis expolitio, rectεq; verm interpres in palam esse;nam quod pala st& dicitur, liberEst & dicitur: non itur est ad ro expositio quam recentio rem aliqui proserrant,ut lit sensiis;si vis liberari a persecutionibus Iad oram,vata in Iudaeam,& opera haec exercernam. - - azud Graecos non quamcunque: Iisertatem,sed in dicendo,Ioquendo ro-prehendendove significat. Alterum est,Chrysestonium hom. 47. Quo animo' his verbis a fratribus insimulata esse am verba supΡ bitionis &timiditatis Christum, affir- f Qq mare,quasi quaereretcelebris fieri,&ex
altera partem occulto moraretur I hoc sunta.
timiditatis,illud ambitionixem Cyril. lib. . cap. 3 2.illos ad vanam floriam e hortatos esse Christum asser siquasi ve ro ipse haec signa faceret, ut humanam laudem eaptaret & probabilis est exposi F tio sed mihi magis plaeen, quod in commentario dixi, & adhuc explicatius repeto,non quidem eos in vanam gloriam Christum indueere voluisse, nec Chri- Au ris num propter vanam gloriam illa signa sacere arbitratos esse, sed qstod verum est in hae parte sensisse, & protulisse. Chrissus enim ab hominibus nosci dicredi volebat, quia id ad eorum salutem
necessaritim erat, ut laquam verus Chri istus reciperetur, idque fratres sciebanK. non enim ignorabant Christum suis signisse esse Messam ostendere, & vit lem recipi voluisse, neque hoc ambitioni tribuebant, sed quod ipse existimareT
450쪽
A nibus; lieunt e so katres,si in qu ris ab hominibus recipi,& coli tanquam Christus & Messias, fae tua opera loco & tempore celebri, o omnitas nota sint: ita enim futurum est ut Messias hibearis:nclenim semper qui opera iacit, Si ab alijs notus esse cupi ambitiosus est, maximε eum in bonum finem optaret ab alijs e nosti. Non ergo ambitionis Christumiasimulabant, sed quod ille intendebat,
vese ea ratione commodius mes posse Piudieabant,si in Iudaeam abiret. Iahbe tamen ilii fratres arguendi sunt, quod Christum sui ossicij admonere voluerint
eumque taxare, quasi non prudenter soeeret,qui cum ab omnibus cognosci cuperet, non se in locum celebre conserret et
quod iacta est, quia lite in eum, ut paulo post dicit Euangelista, non credebant. Hare mihi ρbabilior visa est expositio.
Si haec facis, manifesta te ipsum mundo. COMMENTARIys.
PERSEVERANT inducentes Christum, utin Iudaea abeat: tum vidia scipuli eius etiam haec videant opem,tum quoniam qui se omnibus maniu festare cupit,loci celebritatem quaerit: tum denique his verbis, LSi suis haec,J - id est,cum tanta opera facias,non est aequum,ut pauci ea cognoscant, mundo te ipsum debes notificare, non Galilaeis duntaxat: ut per opera talia mundus, id est omnes Iudaei te cognoscant.
ANNOTATIOCH RIs o s. hom. .& Euthymius
haee verba dubiε exponunt, si h equis, Jsi verE habes virtute talia raciem di,mundo te manifesta:suspicabantur Gnim miracula illa phantasticὶ fieri: quae expositio difficultatem habet: nam totitat morum sanitates restitutae, &alia
huiusmodi quae sensibus proprijs , &
lonso tempore permanere omnes e.
periebantur , phantastich esse facta er di non permittebant: potius suspicari potuissent, an diuina virtute, vel daem C ni, artificio ea ficta si issent; quamui. . . nee hoc eos suspicatos esse ratio ulla probet Mectius ergo Cyril. lib. cap. 32.& August.trae. 18. assi alia dictilixe esse verba exponunt, i si haec facis, J id
est,cum tanta iacias opera, manifesta te omnibus: tot enim,di tanta facta, ut omnibus nota fiant,postulant. Hanc secuti sumus in commentario expositionem:
selet enim lite particula si,J in hae Marpari significatione Ioan. i Si diligitis,
me,mandata mea seruate, Non dubita
bat Christus de dilectione Apostolorum erga se, sed sensus est affirmativus cum ruadam illatione,ac si diceret; cum melligatis mali data mea vos oportet se uare,hoc enim postulat dilectio erga me
Ioan. I 8. Si ergo me quaeritis, sinite hos Fabire: id est, cum me istum quaeratis, hos abire permittite.
Neque enim fratres eius credebant in eum. COMMENTARIV s.
CA V s Α M,curhaec omnia fratres dixerint; eam esse dicit, quia non credebant in eum ; Signa vera esse non dubitabant, tamen eum esse Dei Fialium,3e verum Messiam in lege promissum nondum credebant: in Iudaeam e go eum remittebant,quo tota Iudaeorum multitudo conuentura erat.vbi periti & doctores legis erant,ut ibi,quis esset, decerneretur , quod eis in Galilaea fieri non debere, nec posse videbatur;quia igitur no credebant eum esse Christum,propterea haec fratres eius dicetant. An omnes fratres eius,nempe quatuor illi, quorum capite secundo mentionem fecimus,an eorum aliqui lisc di rint,certum non in eo tamen omnes haec dixisse probabile est.