장음표시 사용
511쪽
Multa habeo de vobis loqui, ὀ iudicare.
Loquor volvi, inempe,quae ad salutem pertinent docendo,ne ouis nihil aliud loquendum,aut si endu sisperesse exiuimare adhinxit; s Habeo mutita de vobis loqui 3e iudicam, J sdest, quamuis me modo loquentem dicendo, de instruendo audiatis, & vestra peccata dissimulantem videatis , scitote me habere multa de vobis loqui,idest,multa vestra peccata aliquando loquar. manifestabo, Scis iudicabo. non enim tantum doctor de saluator sum ι sum etiam iudex,& ad me peninet iudicare vos, terret eos Christus, ne impuniatam existiment suam incredulitatem suturam. De vobis loqui,j idest, contra vos loqui,a cur modo non iudicet nec contra eos insurgat,causam adne. 3 ciit in sequenti sententi*M . si . . E- .i sed,qui me misit verax est, Aego,quae audiui ab eo; haec loquor in mundo. C A V s 1 M, eur modo non loquatur de eis haee multa, Ze eur eos non
iudiret,exponit: id est sensus, s Qui misit me verax est laesi dicat,Deus verax est,quae promittit, iacit: promisit autem me prius,ut mundum saluem, non ut iudicem; mistarum, cum ergo verax sit oportet me noniudicare,nec modo, sed saluare, ut quod promisit Pater impleatur: sitque verax in sermo- nibus suis. Haec est causa, cur modo,non loquor, nec iudico multa, quae de vobis habeo. At dicere poterat aliquis: quomodo verax est, qui te misit, si non iudicas λ respondet, quia ego non alia loquor, nisi quae audiui ab eo dc quae mihi ipse dixit: si igitur loquerer ego de vobis haec multa, & iudicarem, haec profectb a Patre audissem,d ipse di xisset: si autem ipse dixisset: iam vorax non esseqquia non faceret quod promisit. cum igitur verax sit, non est, lς cur modo vos accusem, & iudicem: si enim haec facerem, Pater in suis dictis,& promissionibus verax non esset. hic est sensus. Attende illa verba, s Quae audiui ab eo, haec loquor, I conuenire Christo ratione diuinitatis: nam cum dicit, s Quae audiui ab eo,haec loquor in mundo,) insinuat se audisse antequaveniret in mundum: si enim ratione humanitatis loqueretur,diceret,quae audio ab eo loquor in mundo,aut quae audiui loquor,at haec locutio, s Quae a diui loquor in mundo,J indicat eum audisse,prius quam veniret in mundu sateor in rigore verborum posse etiam accommodari Christo ratione hum nitatis : auuiuit enim ut homo a Patre, quae loquebatur, iuxta illud Ioan . ra. mihi mandatum dedit,quid dicam,& quid loquar ; tamen hoc in loco, in quo Christus de sua diuinitate tractabat, ut ex praecedentibus,& sequentibus constat ad diuinitatem reserendam potius sunt. erit igitur sensus, s Quae audiuida Patre ut Deus. Haec homo sinus,c Loquor in m do. ,
512쪽
Et non cognouerunt, quia Patrem suum dicebat Deum. VERBA sunt Eiungelistae surrantis Christum verbis superioribus serificasse se Patrem habere Deum , Iudaeos vero non i ntellexit per hoc auci Ioanno annotat ut significet Christum Despondisse verE ad interrogata, non tamen ita expressE declare, ne Iudaeorum fac.rem vehementius iustamni ret, ex quo, uti superius diximus, falsam esse illorum expositionem constat, qui negabant in praecedenti sententia Dominum ad interrogationem, quis esset, respondisse. In codice Graeco non habeti I Deum, a nec I eius,) sed s non cognoscebant, quia Patrem eis dicebat .a Existimo legendum etiams Deum, J illud se ius, a corruptio emiserae a nam legendum est, s Quia
Dixit ergo eis Iesus, cum exaltaueritis filium hominis,lunc cognoscetis quia ego sum. a
hominem exaltaueritis, I Tunc cognoscetis,quia ego suma idest,me esse Fialium Dei,humanitate enim mea per vos morti tradita, tunc velutreserabitur diuinitas mea. Et ita factum est a morte enim Iudaei inceperunt cognoscere Filium Dei fuisse,oue crucifixerant,ex signis mirabilibus, quae in morte ophratus est . Tunc multi reuertebantur percutietes pectora sua. Luc.a 3 . Et Cei turio, & qui cum ipso erant, timuerunt valde dicentes, Vere Filius Dei erat. Similiter ex resurrectione,&aduentu spiritus sancti & Apostolorum praediacatione,ins nita Iudaeorum multitudo cognouit Christum de Filium Dei eum suisse: quod α. patet, quando praedicante Petro compuncum de , dic bant, Quid faciemus viri fratres λ Fuit aute tanta virtus si orum, ut A i rec duli etiam, ut dicit Euthymius agnoscerent, quamuis propter duritiam suam confiteri noluerint: nam Matth. a 8. quando Custodes venerunt in ciuitatem, f& renunciauerunt principibus sacerdotum uniuersa,quae acciderant;congregati cum senioribus consillo accepto, pecunias militibus dederunt, dicentes, Dicite,discipuli nocte venerunt,& furati sunt nobis dormientibus. Profecto
qui tanta mortuus operatus est, homo merus esse non poterat. Mortem crucis exaltationem voca quia in altum erigebatur,qui crucifixus crat-
Et a meipso facio nihil sed sicut docuit me Pater haec loquor.
PERGIT explicare quae post ipsius exaltationem reucianda erant .c gnoscetis,inquit, a me nihil esse factum ι sed quae docuit me Patcr haec locutum fuisse. praeeedens sententia ad personam refertur, nempe cognostetis quia ego sum: idest me Christum esse vobis promissum. haec aut in ad doetii Damide explicatiorem cognitionem personae pertinet. nimirum, cognoscitia
513쪽
i A nilii Ime locutum esse luod n6 sit a Patre, & sic manifestabor en Filius Dei vec doctrinam metiri constabit esse a Deo. Quomodo Filius audiat a Patre de Pater doceat superius cip. s. exposuimμ , Vt homo, udit; quia Mentia hu-
manitati infusa est a Deo: ut Deila autem: qisa viai cum essentia accepit ab . aeternoscientiam. Verba haec imitar ad doctrinam nugis referuntur: sicut Ioan. . dicitur, Cognoscet de doctrina mea, utrum ex Deo sit. Priora a - tem verba ad perciliam, ut sit sensus, Tunc cognoscetis. ω me. ecdoctri
, Et qui me misit, mecum est:&non reliquit me solibis
, a s diuisum do ita missum, via mittente sit separatus
L, aliquis existimaret, pr pterea adiunxit, se ita missum a Patre, ut sempur sit cum Patre: ita operam, v t filium, ut simul pater cum eo operetur, sic sit iaciatis verbis dictum esset. Sum filius Dei,unius&eiusdem substanti de pstentiae m ipso : cuius una est indiuisa essςnti potentia, & operatio, ne ipse initur, 'ma me hominem videtis patu minorem fictum putetis, aut diuinitatis cetrimentum esum cogitetis Pater mecum est mecum operatur. Rursus Me imaginemini diuinitatem diminutam in humanitate: sum enim ita homo, ut sim integre, & persecte Deus unus cum patre. Hic est sensus; explicat his verbis, quod dixerat se missum a Patre, de se audisse a patre ne inde ii aliquis diuinitatis minorem conciperet opinione: 8 sie Chresostomus h i. de Euthymi exponere videntur se
, Quia ego, quae placita sunt ei lacio semper
'Π x effectu hrobat se solum non esse relictium, quia, s Quae placita patri
J ficit simper. Idem est sensus ac illorum Ioan. s. quaecunque pa- ter facit,haee similiter iacit & filius: nihil ergo facio, quod non sit patri placio C tum,& quod simul non operetur, propterea solus non sum. Loquitur igitur Hri ratione diuinitatis suae , ut exponit Augusti laesi. o . Alij ratione humania , talis exponunt; ianihil facit, ut homo, suod non sit operatio diuinitatis ris quae con unis en patri, te filio . Euthymius utrumque probat sensum: t mihi nugis videtur sensus legitimus Augustini , nen E loqui Christum p ratione diuinitatis, qui cum se filius Dei, semper dicitur tacere quod vult ec, facit Pater: non selum quando in humanitate est,sed antequam eam sumeret. Semper enim facit,3c secit,quod patri pescitum est, & simul facit. Dicit a l π Iricio,quod placitum est l Patri,&non dixit,quod facit Pater: ut osten b, soliis opetrationis unitatem , sed etiam voluntatis, ut talibus verbiς Iudaeos doceret, se nihil committere accusatioae dignum: sed oni ac dilua Deum: non ut illi calumniabantur
514쪽
Hae illo loquente, multi credideriint in eum.
VIR T vs diui a Citristi hoc argumento comprobatur. Utigin a loqui
tur,nouis figiliis non comprobat, nec argumentis co firmat 5d tamen cordi Iudaeorum , quos voluit conuertit, de ad fidem pertrahit. Haec igitur eo loquente, non propter signa, non propter argumenta: sed simpliciter doce te de tam ardua, & profunda tradente, s Multi credi erunt, J non unus, apester. Hoc prosecto non esset, nisi diuina eius virtus credentium corda e citasset, traxisset, a ni l . .it i.
Dicebat ergo Iesus ad eos qui crediderunt ei Iudaeos : si vos manseritis in sermone meo vect discipuli mei eritis.
IVDAEOs in se credentes Dominus confirmat promisonibus, in tanta enim contradictione&persecutione nominis sui, noui fideles confinia tione indipebant.. si, inquit, permanse itis in ea fide,quam sermone meo nuc Econcepistiss Eritis vere discipuli mei. J Hoe dicit propter eos, qui credita derant,sed cito recesserant, de quibus Ioa. 6. Multi ex discipulis eius abieriit. Hi imperfecte dicti sunt discipuli : Henim qui unam .aut alteram docentis te ιtionem audit, nec postea gymnasium frequentat discipuli nomen non habet, sic is, qui ad modicum tempus habet fidem Christo,&eam postea negat, se recedit. Ille igitur est verus discipulus, qui permanet in doctrina, non hic, qui
cito recedit: ob id dictum est, L permanseritis Veia discipuli mei eritis. Et cognoscetis veritatem . Poss ετ percontari aliquis, quam utilitatem cosequentur hi discipuli 3
Ad hoc Dominus secundam adtera promissionem, s Cognoscetis verit tem et J Veritatem non quamcunque, sed coelestem te diuinam , in qua homi num est salus ; haec ipse eit Christus. Ioan . i . Ego sum via veritas, εc vita, Fqui non solum veritas dicitur,quia ipse est Doctor est estis doctrinae, sed quia ipse est,quem umbrae,& figurae illae legis significabant: ipse est in quo, & per quem omnes Dei promissiones Patribus olim factae implentur. Si ergo os permanseritis in fide sermonis mei,tanquam veri discipuli docebimini, de cognoscetis me,qui sum coestis doctrinae doctor: cognoscetis in me, & per me omnia,quae figurae, & umbrae legis vestrae significant, Se eum in quo sunt omnes Dei promissiones, aetera ex annotatione require.
A blbros sermo. io. versse. 3. in Psil. - iis . recth in his verbis annotat molirie fidem a cognitione, seu credere, dico-zirus redistingui, na credenti proau
titiireognitio: si enim inquit man
ritis in meo sermone credentes, cognoscetis veritatem. Idem etiam annotat.
Cyer lib. de bono patientiae, sed aliter explicat hanc co gnitionem, quam A brosius luc enim peri ρα intelligensedis
515쪽
Noram mysterioritin Christi interpretatur, 'iralis est hominum persect mn , quor uri non lae, sed solidus est eisi us,nee enim omnis eredem, nee flatim Meredit, hane habet cognitionem: ille tem cognitionem patriae exponit, vecredenti, &perseueranti promittatur comitio, ut mod videt in aenigmate 8c culo, videat facie ad iaciem: tune Gnim perfectE, & ex integro cognosci rurveritas,qui Gristus est,quando & eius diuinitas, de humanitas aperth conspiei tur. Mihi utraque simul expositio
coniungenda videtur,ut eredentibus iusti utraque promittatur ennitio: nam
illi Iadati tune simplicem bibebant fidE, D
empe esse eum Christum,&missumi Deo, at post mortem, & resurrectionem multo explicatiorem, S ampliorem per spiritum sanctum,& Apostolorum prae- vicationem assecuti sunt. veritas igitur opponitur erroribus & ignoranti jacontra Deum, opponitur etiam figuris. di umbris Iesis : credunt ergo qui con-
sesam quandam & generalem habent fidem , at qui persemus diuina penetrant mysteria cognoscunt, & multo
persectius illi qui sint in patria, & tam illam , quam istam Chri uus suis donat
TERTIA promisso credemibi promissa est liberatio, Non,inquit,inutilis vobis erit ista veritas cognita,& quae cognoscenda promittitiu;na a seruitute vos in libertatem vindicabit. Non haec Iiberatio a periculis est, sed a seruitute ; quamvis enim qui a periculo eripsitur, similiter Se qui a status eruitutis extrahitur,libera dicatur 'tamen in hoc loco libertas posterior tasiuificatur:hoc enimGraecum verbum indicat, H ,quo notat Christio.s a. voluisse etiam Dominum Iudaeorum frangere laserbiam,dum eos latruos inise insinua Maec vero libertas est,mia credentes a statu seruorum, in statum adoptionis filiorum liberantur;de qua ad Galat. . tractis. Paulus: quae libe vis tres completatur libertates,nempe a legis veteris, peccati, di corrupti iusseruitute. propterea Euagelium lex perfecte libertatis dieitur Iaco .i .nam in veteri erat libertas a peccato non quidem virtute legis, sed fide venturi tunc Christi, non tamen erat libertas filiorum . nec libertas corruptionis: at verE in Christum credens, a servitute triplici liberatur: nempe a seruitute peccati,legis illius,&corrumonis, quorum explicatione in annotatione reiae quire. Recitautem dicitur,t veritas liberabit vos: J Christus enim est,qui liberat: idcis dictus veritas: quia umbras remouet legis,eius figuras terini irat, de Wrcomissiones imple ideoque ab eiusseruitute liberat. ANNOTATIO ii.
a V G VST. se . 8 deverta D IL mi. rem annotavit verbum latiniis iandieta ambiguum, nam liberatur mo a pericillis, & i seruitute. Apud
Graecos autem non haec ambiguitas est, uno enim verbo liberatio prior, alterom, sterior exprimitur:hoc auae in loco istiuitute liberatio significatur, per quam homo, i eredit,servus esse delinit,& innatum liberorum extollitur, hoc idem tradit tractat. i. in Ioan. ec vera est doctrina. At quae sit ista sentitus,n6 eodem modo ea nitur,inscriptura enim multiplici, set urtinas Et mencioioc 'uan uad presens spectat,triplex est.Primest
seruitus illa legis, ut enim ad Galat. 4.
Paulus docet, qui sub lege erant, an il tu seruorum uiuebant. Duo,inquit,sunt testimenta, unum in monte Sinai, inseruitutem generans. Altera eii semitus peccati,qui enim in peccato eit,seseia est daemonis, seruus est peccat ron6 possit quidquid boni vult ficere, sed
necesse est eum lege peccati teneri, nis per gratiam liberetur. de hae dicitur
ad Rom. 6. Gratia autem Christo quod serui stistis peccari.Tertia est eorruptionis,quia in hoc seculo miseriis, S labori, & penis ratione eorporis sunt etiam
516쪽
n iusti subiecti; de qua dieitur. ROM. LaCreatura liberabitur a seruitute corruptionis in libertatem gloriae stiorum Dei. Ab hac triplici seruitute Christuli. qui veritas est,suos liberat credentes,deprima liberatione dicitur Gala. q. Nonissimul ancillae filia,sed liberae, qua libertate Christus. nos liberauit: de statu enim seruorum, in adoptionem filiorum liberantur iusti per Euangelium de s
cun a ad Rom. 6. Liberatira peceatori serui facti estis iustitiae . de tertia Rom. . p. 1 4berabitur a se tui tuto corruptionis. Duae in hoc saeculo, tertia in altero tam tum fit.
Hi, igitur suppositis Aug. locis eirati. x Chry l. i. ho m. 3 3. & Euthymius,de libet rate a peccato, hunc locum exponsiti Athanas a. tem in scri y.c6tra Atrium
& Cyprian. in libro de bono arieti tradi: Dde libertate corruptic n is, quae fit in glinria, interpretantur at re vera: ibertas de qua hic agitur est filiorum adoptionis,
in qua omnes tres comprehendantur
Libertas enim illai pcccato erat in se veteri, & dabatur credentibus trunc in Christum; at libetra promittitur generaliter dandac Mnt bus. μriir non sita ei fi peccato libertas', se L perfecta, uti diximus in commentarIo, . si is temporibus danda. de qua GCorin.
3. Vbi spiritus Domini , ibi liberra13. nempe persecta, nam in fili, adoptio rus datur libertas peccati, S legi, illium& in hoc saeculo spes libertatis corro. ptionis: si enim sit :& haeredes per Chri ilum: propterea dici tui: Γ Si manseritis
Responderunt ei semen Abrahae sumus, 3 nemini seruiuimus quam, quomodo in dicis iliberierisse' . C. bt M E N T. A R I v s
INTELLEXERUNT Iudii seruos se a Christo appillari,&
tate i seruitute loqui:prcisse rea respondent se ei se lilii ros,quias ii Ab hae sunt, neque ulli unquam seruierunt illud autem, Quomo otii dicis libe rieritis3J cit cum quadam indigna tritae prolatum: quasi aeg tulerint ii Gratem promiis in tanquam servis : Non est autem ha ςi ponito credent uni sed incred*loruin,&persccutorum Christi, ut ex re*onsione sequentico
stat. quam iii Au iis .tractat: i. vocent illoruin credentium fuisse a frmet.id. quod etiam privssensit Origςn tom. r. in. I'an. Abraham allcgant prin tu' prirno genitorem,qui liber niit, non seruus, & iragni is vir ac propheta, pl. Linique suis habitus temporibus. haec autem verba, L Nemini seruiuimus v ouam I ron ad eorum patres , si d ad proprias referunt persoluta: nam de Cluistus cum illismet loque batur,non cum patribus selabat enim,& erat notum in eonfesso,patriis in AEgypto seruiuisse: dimiliter de in Babylonerat. ipsi nemini tunc fruiebant , quamuis cinciri ab Romanis essent tamen imin rant illorum serui, nec in hocmenim sunt , yt Chrysesto. hom. 13 'S Eosthmius affirmant. Et quamuis non sint mentiti, tanten non intellexerunt Chri sium,exili mabant enim de humana,&ciuili seruit ille eum loqui, uana seruia tutem Christus suo aduentu non abstulit, ut docuit Paulux i.Corint. r. Voca tus, inquit,es seruus p non sit tabi cura: pertinet enim haec adseruitute eo Iuruonis,ς uiuslibcrtas.citatur Quidcmssiduoa in hoc secul'. .
517쪽
Respondit ei,Iesus. Amen, Amen dico vobis , quia omnis,quifa- - est peccatum seruus est yeccati.
O T E R. AT Domsnus opponere, D sentitutem legis,& seruitutem eo ruptionis: tamen omnium pessimam obiecit,nempe seruitutem peccati itatis autem dissimulauit quia credetes in eu nondu ab eis libriati erant: haec autem obicctio multum eos deprimebat, eorunique superbiam.3c malitiam con. sundebat: qui se semen Abranae,& li ros iactabant,st contrachi istum mala. cogitabant . t4gitoreos seriistini conuincat, generalem statuit assertionem inuis, ut facit peccatum, seruus est peccati . J'ad si dicata nihil vos iuuae esse semen Abrahae: omnes enim, quicumque, qualiscumque siue nobilis, sue diues,sive princeps,si ue subditus, qui peccatula facit, set uu est,non hominis,sed peccati quod peius est: de quanto homo superior est peccato, tan- . to seruitus humana haec quam vos non adesitistis , est minor seruitute pecca-a ti,nam humilius est,&vilius seruum esse peccati. Attende haec,&sequentia x verba esse syllogismum Domini , escaesterprobantem esse eos seruos, dilis est, tomnis qui ficit peccatum,seruus eii peccati, J vos facitis peccatvid, ergo serui estis peccati . primam partem probat, s Seruus non manet in do mo : I illam autem mediam partem, nempe,vos facitis peccatum,confirmats quia sQuaeritis me interficereJ sine causa,vi in sequentibus declarabitur. A tende per peccatum, arbitrium homi s seruum manere peccati, & Daem
mis,quia non habet potestatem,nec vires,ut resistat peccato.& Daemoni, nisi aenim diuinum gratiae adsit auxilium, in eo est Aam,ut nequeat a peccato commisso sua se purgare virtute , nec valeat omne in posterum cauere Peccatum, aere omnem daemonis vincere tentationem, sed succumbere necesse est nouis cratis. Hoc Paulus Rom. appellat dominari peccatum in homine,& r Mare in corpore Non,inquit,regnet peccatum in vestro mortali corpore.Et uterum, Peccatum vobis non dominabitur. de qua libertate Auguilinus meminit. libro i . Ciuit. cap. ii. & multis alijs in locis. Aduerte hrimina his verbissgniscaste legem illam neminem litterasse a peccato:qui enim liberta- tem a phocato tunc consequebantur , eam irtute fidei venturi christi .obti-ς . bant, eo igitur iam adueniente non credentes in eum, non hoc priuilcgio fidei gaudent sed sui it subso lege,qua cessuate abolita,necesse est cos es.s bilines sub peccat .
Seruus utem non Eet in domo in aternum,stius
uti nee in aeternum . . HI s verbis Dominus cons mare videtur aisertionem praecedentem. Qinisci eccatum seruumisse: Zex firmatio haeeest,serui est non manerei domo domini in aeternum,at filij semper manent, cu igitui peccator no mapiat hi d nnb oeirin ternum, quia quamuisud tempus ut de populo Dei, α
de eius eccusia ,tamen mittendus cecin tocin as exteriores damnationis, deii serni filius autem semper manet in domo, quia semper ad populum Dei, de clesiam perii in p- i eculii hoc in coelestem recipiendus est di inumgo,qui peccatum facitis crum so Totius binio discursus plinam parte exi , I i a de uul
518쪽
a mit Donunus,in qua totum reliquum cocluditur, & ex quas m ana dela, & ,
proportione ad seruos ciuiles sumitur argumentum,& marime apud Iud os apud quos post septem annos, Nanno etia Iubilari,omsesserui liberabamur; te a domibus dominorum mittebantur,ut habetur Exo.2 I Deut. i s. apud n tiones autem alias serui vendantur,& de domo in domum traseunt;5 qua inuis non vendantur, saltem vendi, & domo a dominis priuari possunt : at fidi proprias retinent G per domos; nam haereditas eorum est,non ausim serui tum, ita de iustoraim haereditas Dei est . Attende in Ecclesia Dei peccatoreuquamuis exterius dominentur, sunt tamen inquam seruirit iusti,uti filii apud Deum. quod Gregorius docet eleganter exponens illud Eccles. io.Vidi seri uos ine is,& principes quasi seruos ambulantes super terram,lib. 11.Mor p. io.hunc Ioannis socum adducens.
si ergo filius vos liberauerit, verὸ liberi eritis.
CO NC L V DIT, quod seperius dixerari nempe liberandos esse: si
credunt in eum. Cum igitur,inquit,serui sitistunc prosictis liberamini; di iii libertatem vindicamini, quando filius vos liberauerit: filius enim D minus est, & Domini est liberos facere seruos, ae si dicat,ne vos miremini idixi vos liberandos, qvix serui estis: nec si dixi, veritas liberabit vos, quia veritas haec, filius&Dominus est, cuius est libertatem dare. se sub tertia persona filium appellat Dei , qui potens est a seruitute etiam peccati liberare. Attende autem quamuis his verbis, de pracedentibus de seruitute peccati gat: etiam de seruitute legis loquitur: exprimit autem seruitutem peccati pro Potar illos, ut eos deprimat,& conuinca tacite vero etiam insinuat a seruiti re legis liberandos, in libertatem adoptiuis filiorum, quam dat verus, dona turalis filius Dei. & hoe est , quod dicin f Vere liberi eritis, si vos filius laborauerit. I id est . Eritis filij adoptionis Gi,sacti per me, qui sim filius verus, di naturalis.Filius enim facit filios quamuis noa in eadem aequalitate, & so C in quod Paulus ad Galat. . docuit dicens. Misit Deus filium suum factum ex annaliere, tactum sub lege,ut eos qui sub lege erant,redimere ut adorionem v filiorum,reciperemus. Nota misit filium suum, ut filios iaceret adoptionis, a lege liberare di quinseruos redimeret . hoc est,quod nunc dicit: quamuis propter illas de seruitute sola & libertate peccati expresse sit locutus. ver. autem annotat Chrysiγstom. m. 1 3. dici filium, ut diiunguat a servo: 'ia lis filii Moyses legislator facere non potuit,cum seruus esset,at Christus filius filios dc liberos facit. Dicit sVere liberia seu perfecte:quia illa libertas humatiis,&ciuilis debilis est, de imperfeci ,qtiae potest alitinere secum seruitutem peccati .Recte igitur his vetuis Athanaaer.3 .sibii. Arrianos probat Chrimat .se filium Dei naturale non creaturam, cum ipsius sit ader tute liberare ia
scio, quia filii Abrahae estis sed quaeritis me interficere, quia seo.
mo meus non capit ita vobisi. SUPERERAT illa assertio media probanda, nempe vos facitis perea tum; hanc uac contimat : inquescasis, parum vis iuuat eae si meo M.
519쪽
xtrahae: scio quidem vos esse illius sentenaamen s Maeritis me interfleere a si nse culpaenam nulla alia de causa id mere vultis,nisi quia meum semionenoa potestis recipere:hoe autem graue est peccatumhaec magna est iniqui asmon ergo vos dixi seruos,quia filii sitis seruorum,scio enim quia estis filii Abrah sed propter iniquitatem, quarti perficere paratis,& quiritis: hoc autem Abraham non fecit,nec in hoc filii aut semen eius estis: neq; hac libertas impedit. quominus serui sitis propter peccatum.Attende illudfsermo meus non rapiem vobisa id es non habet locu in vobis. Est metaphora vasis iam deni,qubduquorem ampli e pere nequeat: aut ita stricti,& angusti, ut copiam supernuusam non recipiat: ita inhis ob eoru plenitudinem,quia occupati & pleri
Ut malitia &pereatis; propter intellectus an ustias ratione incredulitatis eorum,sermo Christi purus,sanctus,ac diuinus, incum non habebat.Chrysoch .s 3 annotat non esse dictum. Non capitis sermonem meum, sed s Meus strino nonopit in vobis,l ut indicaret sermonis, dido uinae ipsius magnit dinem . Vana autem est,de impia interpretatio Heracleonis Manichaei, ut res fert.Orig.tom.at .in Ioannem, dicenti non capere sermonem in eis, quia natura erant inhabiles,& incapaces, decipitur haereticus valde:nam vitium erat a liti non natur aliter non enni reprehensione digni.
quod vidi apud patrem,loquor,& vos,quae vidistis apud patrem vestrum lacitis. CA v s A M , eur eum Iudaei interscere quaererent , doctrinam suam esse
dixerat,quia non capit in eis. Ne igitur aliquis in doctrinam,non in I daeos culpam referret,idcirco his verbis ea defendit, & illos arguit,eausa que esse docet, cur in eis non capiat sermo. s Ego, a inqui, ae apud Pa trem vidi,toquor, I id est,eoctrina,& sermo meus est coelestis,& diuinus: naea loquor,quae apud Deum vidi. His verbis suam ostendit diuinitatem, qui filius Dei est,apua Patrem semper existens,& in essentia una cum Patre omniae. viden quaecunque, ut homo loquiturinon ergo est vitium in doctrina mea , at vos Qus apud vestrum Patrem vidistis,ahaec, slacitis,Jpropterea non ca rit in vobis sermo,J hic,tmeus. a Dominus patrem istorum diabolum intelli Fit eos autem, quae finiunt,vidisse apud diabolum dicit,quia, quae faciebant,iaboli instinctu interiori ticiebanr, iuxta illud Ioan . i a. cum iam diabolus silet incoqui traderet eum Iudas . Vbi attendendum est,non eadem rati ne Christum dici videre apud patrem quae loquitur, Ze hos videre apud di solum,quae facieba Christus enim in diuina essentia, & ut Deus, dc ut homo videbat omnia, quae docebat, & ex diuina etiam Patris voluntate ea lo quinatur,at isti non in daemonis essentia videbant nec enim erant filii daem ni ficut Christus erat filius Dei,sed dicti sunt vidisse apud diabolu: tum propterexemptuni,quia sciebant diabolum innocentes inique persequi: tu quia, quae faciebant,eius instinctu de instigatione faciebanCnec hoc tanta sed si mul etiam e noscebant se male facere,& inique persequi Christum, de eo sequenter illud esse diaboli opus scire potuerutemulta enim fieri possimi Di boli instinctu , quae tamen non ut taliaco oscuntur; at isti utrumque habebant,idcirco dicti sunt facere,quae apud illum videbant. Et perperiae Christi. innocentiam,& istorum malitiam: Christus quae apud patrem Deum videbatioquebatur; at illi, quae apud damonem vicitam iaciebantinam de opere idi
520쪽
A so quaerebant interficere. Perpende rin si is horturi culpam: unde enim trariis di summas agere debuerant,quia quae apud Deum id. ba notistabat ade eum . interficere Procurabant μ
Responderunt,3 dixerunt ei,Pater noster Abraham est . EXISTIMANT Es Christu aliquosa atres eisvolitisse obiicere, quos
iniquos su sse & peccasse,negare non poterant; se suo primo patre deso du 1t,qui 'nnoces,& caitusfuit,& omnium illorum coniunis pater. fAbrahaa inquiunt spater nosticis G no probes,nec obinia cnobii alios patres,lite est primo .dc omunis pater omnium nostru iste sciit libe ita &iuitiis , Deoq; gratissimus sui . Attende verba Euangelistae, non satis ei fuit dicere ΓResponderi mict sed adiunxit, LEt dixerunt ei:i sunt enim in ii oe Euangelista muliona particulae. & sinsula verba consideranda. Respondisse eos dycit, uia propter verba Christi acleos dicta ipsi haec protulerunt .ar dixisse etia adiecit , ut eos z: B his verbis suam iniustitia,& nequitiam occultare,iultitiam verb, & innocentiam 'rs se ferre voluisse, indicaret: quod Chri ilus cognoscens eoruni respon
Dicit ei Iesus, si filii j Abrahae estis opera Abrahae facite; nunc a tem quae tis me interficere,hominem,qui veritatem Vobis locdtus sum. quam audiui imo: t
sum immitonini;filioru enim ἡst patres istinii erat non sic faciti se nam vocsini aeritis me interficere, ahomine n in trice rem, & braesarem ni vestrum, qtna,quae audiui a l)eo,vobis aperui: tale opus non fecit Abraham rno igitur est,quod vos Θbrahae innocentia, Miustitiatueamini, quia contraria sunto si pera vestra operibus illius. Ait i de se: monena esse causalcm, L. terficere ho- , minem qui veritatem locutus sum, J Id e si , quia veritatemlocutus sum, nec . quat cunque veritatem,sed taliam audivi a Deo.JAttende rvrsis exco liquentia verborum apertε deduci patrem suum Deum appellare: nam praecedentibus verbis dixit se loqui quae vidit apud Patrem nunc autem; quae a diuit a Deo,crgo pater eius Deus est . videre, audire dicitur: tum quia vahomo scientiam comtinui iratam habebit adiuinitate,tumia uia ut Deus ab aeterno omnia accipit a Patre. Non negareose filios Abranae natura, sed imitatione Niva carente , accessi est alium diabere Patrem ex amitatione, x trim' ὀstendit.
Vos iacitisopera patris vestri.
ALI v M patremhabere, cuius opera imitantur, dicit: nam Abrahan non si ci quae isti iaciebant. Quis hic si pater,nondum explicat;& prudii, er, si enim tim aperuisset, non ita eos capaces habuisset rationis, at dum prius eos ab Abraham auellit,quia ipsi uu non imitantur, & inde colligit' alium eorum esse patrem Hyemirutamur, fortius, Meuidentilis diabolua corinu esse Patrem conciuint. ii Dia