장음표시 사용
601쪽
in iustis 'inanent in iustitia, idcireo non
omnibus vitam ' ternam satyastor v
- Christu . i tibi Augustini lententia verbis et O.
mini ac mino latror videtur. Sunt autentia opii pro obiectis dissicultatibus aliqua M aduertenda, Unum est,non esse hanc Domini sententiam generis leni ad omnes Tune non eredentes , sed ad illos I haris eos obstinatos, ε o necatos, Fc similes, quorum Dominus damnationεpra uidebat, & sie soluitur secunda dinicultas. Alterum annotandum est illud verbum s Uos non creditis, i non sbiam, Si simplicem ineredulitatem significare, . sed maxime culpabilem , quia abu ' dantissima habuerant, & emcaeissima media i conuerti potvissentimi sit sensus: Tot prosectb habuistis remedia , tot, aetanta argumenta quibus erede- Tepotuissetis, ut iam credidissetis. si denumero electorum , mearumque odium D suillatis, nunquam enim etines fistura in tantam obstinationem prolapsae sunt, & quamuis reprobatio causa non sit daequata, quia etiam reprobi multi er dunt, est tamen cauta,& hoe satis est, nam multis, quia reprobi sunt, etiam ad tempus credAr non darur , quales hi erant, qui fetesn loquitur Dominus, Ac hac ratione sdluitur prima dissicultas. Tertium est annotandum Deum ne minem exeludere a numem ciuium, α
electorum Christi, nisi culpa ipsius h minis, quando igitur dicit, L Uos non estis de ovibus meis, J culpa, & malitia
eorum signiscatur propter quam Deus reprobauit eos 3 ει hae ratione siluitur tertia obiectio , dc sententia Augustini omni ex parte vera, dc legitima
Et ego cognosco eas,&sequuntur me, uco MMENTARI Us. DIxerat eos non esse de ovibus suis,&probauit ab uno egestu, Oues,
nim, smeae audiunt vocem meam,a addit alterumargumentum, ne quis enim obi jceret sorsan,hioues tuς sunt, sed tibi ignotAaddit,non sic ell, Ego: cognosco eas, a nemo est inter meas oves, quem non cognoscam. Est autem cognitio haec non solum mentis,sed affectus: quod tertium argumentum pro- v. bat,sEt sequuntur me.Jobedientes verbis,&mandatis meis,unde constat,ms oues non esse, effectus eit enim hic praecedentis cognitionis: idcirco oues Christum sequuntur,quia ab ipso cognoscuntur,ipsius cognitio,ouiu eli tractio,verbum enimLCognosco a non solam cognitionem intellectus,sidetiain affectum de dilectionem sanificat hoc in loco.Amona .Tantummodo vos co- oui ex Umnibus cognatioitibus terrae.
Et ego vitam aeternam do Us,3c non peribunt
Labenter quacunque data occasone Christus multa loquitur in audie
rium,&nostram utilitatem, ut homines ad sui sequelam attrahat, de eos qiriaudire sequi renuunt,deterreat. Quid oves eius eum sequentes as. sequamur , dc qu' in periculo non credentes versentur, aperit. Ne quis ei PF de numero ossium Christi esse parum referre existimaret: adiunxit ovibus his
meis, qui me sequantur I vitam aeternam ego do . a Magna eli haec potentia,
602쪽
& Dei propria, vitam dare aeternam, & magnum est praemium ovibus estria
sti,quod si hoc non allicit, terreat quod sequiturSi oues non sent,in sternum perib t,nemo dicat,ouis non sum, solum mihi aeterna vi neginitur,tamen nullum malum inde mihi impendet,decipitur proscctb, in aeternum peribit, morte aeterna mulctabitur. Ea est causa,cur cum Dominus dixisset, s Vitam aeternam do eis,Iaddidit, s Et non peti blant in aeternuin.J ut signiscaret,cues liberari ab aeterna vitam xternam habere:coiici a vero,qui oues nousunt, non latum vita sernam non assequi: sed in mortem aeternam detr di.Verbum praeschiis temporis ce titudinem rei significat: non quod statim det, scd quod tempore promio ceriissime dabitae rursus ita iam esse cqnili tu tuin,& deteri natum. Solemus enim dicereviste vir mercenariis, ta his,qui ei inseruiunt, dat singulis mensibus decem aureos, non quod tunc det, iudquia cin stituit dare,& praestituto tempore certusniridi sine mora cit. A
Et non rapiet eas quisquam de nianu mea. A Liud subiungit, quod cum ovibus facit . Nemo, inquir, rapiet ouei
meas de manu mea: procurabant Iudaei averrere homines, ne in C hriatium crederent: conati sunt Tyranni credentes a fide Chri iti tormentis aueratere: tentat daemon innumeris artibus idem efficere i sed de Christi manu, re Potestate nemo oves tollet, nec impedicti quonium ad vi n aeternam Pe Moi Mun ad ipsum conuertant ut l t
I Euthymi. hune sistit vitae aeternae remouere. Mihinrui. . locum ita e ponunt, ut nemo oves . nia haec simul in hae significari se Christi rapero poste dicariir, quia nemo impedire valebit, quin oves quae Christi sunt Murae,ad ipsum conuertantur, lineum sequantur ; quod occasione ea d: et umest, qui illi Pharisaei , ne in Christum erederent, populos deterrere conabantur. A lcusnus & ante eum M. il lib. i. condi a Eunomium aliter interpretatur , ut sit sermo de iit, qui semel ad Christoni sunt cvnuersis v eoues eius sint permati surae; hos nemo rapiet de manu eius, quia tui si rectatioris in ea tremo viri succum bei,sed victores eua
dent. Forsan Alcvinus ita est interprstatus, quia exuit mauit non posse dici .ii Ove de mami Chtilbi, nisi huet iam si mei sun dii ne tu potitiale..Alij de gloxis statu haee intelligunt, ut continuo Rir superioribus; fui tam aterna do eis, .nos peribunt in et ternum, Jquia non pse est vuM.AMMu vic rus re,, neci, hae significari sententia videntur, ut dictum 6K Nemo rapier pde manu mea, quia nee impedire pol rit, quominus pastoris vocem oues hae audiant, ipsumque sequandar necas quela auertere in perpetitum, nec vita aeterna priuare valebit.Nec verbum illud,s Rapiet de manu mea, J obstat, quia oves etiam anteqgani ad Christ 1 conuertantur,aismanum eius pertinent. R de pote laxe cim senta quamuix tunc a vero pastore ad tempus errent ἀ
quia non sibi eas semper adscribet , nec
adiudicabit m quia ad suum pastorem tandem νε-nient,& sib eo perpetuo,
603쪽
Pater meus, quod dedit mihi aius omnibus en . COMMENTARIVS.
ΡRobat duplici argumento, neminem posse rapere de manu oues eius. Prius est: Iuter dedit inihi unum, quod est iu&omnibus: nemo ergorraeualere poterit contra me, nec de manu mea rapere, cum ego habeam in me: quod est sortius,&maius, non solum iis, vi rapere conabuntur, sed omnibus. Loquitur,ut homo,& sie Patrem dedi ve et id, quod maius est omnibus, dicit : quia diui uitatem illius humanitati coniunxit. Sc secit, ut homo ille Deus esset. Huius loci, de sequentis maiorcm explicationem ann tatio continet.
.. Et nemo potest rapere de manu Patris; ego, 3c Pater in
unum sumus. Alterum a sumentum est, s Nemo potest de manu Patris rapere, Icum mussit: igitur nec de mea manu rapere poterit, quia sEgo, & Pater via uin sumus, Junius essentiae,&potestatis: si igitur nemo de manu Patris rapere potest, nec de mea poterit.Expressis verbis, se Dei filium Patri consubsantialem significauit. Hanc seeundam adiun xit rationem, ut prior manis stior esset:nam posset aliquis existimare,accepisse a Patre maius omnibus,n recontradictoribus, de persecutoribus, tamen non absolute maius omni recreata,aut quod si maius omnibus qus modo sunt,tamen no quet fieri possunt: praeterea non exprimebatur hoc maius omnibus, ita esse datum ut a Atre notaci diuisum: propterea rationem hanc verbis sequentibus addidit, se a Patre accepisse maius omnibus id nempe,quod supra totum,quod creari potest,est et de ita accepisse,ut indiuisum maneat in Patre, & Filio, quia unica est diuinutas & est otia utriusque, secundum quam Pater, de filius unum sunt: nemo emc go de nranu Chri lii rapiet oues : quia ut homo est habet a Patre diuinitatem, cui est vatis hunianitas: ut Deus,est unum cuna Patre. I
c Entensa haee in Graecis codicibus o non sic haoetur, sed genere mutato , I Pater, qui dedit mihi,maior omnibus J & ita Chrysosio.TheophyI. & Euthrm. exponunt.& legunt;& tunc sensus videtur racilis;esi enim argumentum talea ater,qui dedit mihi oues has,maior est omiti F9s: I pitui nemo de Patris maris rapere potest,sed ego,& Pater unum sumus, unius nempe potentiae , & esse tiae, gitur neo de mea manu potest ullus rapere.'Latini tamen Patres aliter Ie-scnr,sicuti nos in commentario legimus in ex possiti os . Ita Hilari.lib .de Tit nita. Tertii l. lila. aduersius Praxeam. di Ambro. lidi3. de Spiritu sancto capc ι3.
etiam legit Concit. Lateran. Munded simpladecretalis illa Firmiter de summa Trinitate & Fide Catholica.&hi omnes Patres locu hunc constanter Amrianis opposierut.cum autem idem se sus sit, liue uno, siue altero modo legamus, legendum existimo scin Ecclesα latina iam a tot saeculis praelegit.
unum sumuς, is sit intelligenda die Chtῖ si P. unitate virtutis,&m,tetiae; de Me enim iri osubstasermo Gaut sit sensus,nemo di manu, a
pptestate Patrix poten eripere ergo
604쪽
nit Basilues .coni. Eunoinu &sic expo- terpretatiorum, ut recte annotat Basiaenendum eiPcoiuexui probat. Eodem modo interpretatur Ambros. libr. 3. de Spiritu Sancto. cap. i 8.&libr. 1.de fide cap. I .& Chrysistior hom. 6 ubi anno tat inferri optinia: si unius sunt potentiae,& virtutis, esse etiam uni iure eiusdem subitantietae essentiae: eaq; ratione Patres opposuerunt haereticis Arrianis hoc testimonium, ut probarent Patris, o Filii consubstantialitatem, quo Caepe usus est Athanas sermo. .contra Amanos,& in alijs multis locis. Notat etiam
Ambros libr. 3. de Spiritu Sancto. cap. i8. non solam substantiae unitatem, sed distinctionem etiam personarum signi- ficari contra Sabellianos: s Sumus, J nim, personarum pluralitatem indicat: sicut&s Vnum, J iubilantiae, Si virtutis
unitatem. Idem Hiero. iis . Unum, im quit,ad naturam: sumus,ad diuersitatem personarum refertur . conabatur autemnae retici Arriani vim huius testimoni j ins ingere,vana & salsa responsione dicentes, Patrem, &fil tum virum dici per concordiam voluntatis, scuti dictum est
Ioannis i 7. vis ni unum, sicut Nnos ν- num stimus, quam responsionem reser
dens n6 esse dictum, ut finivnu nobisco, sed unum interse,sicut Ac nos unu sumus, quia aliter nos unum et i scsi sumus, ali-- ter Pater,& fit his: nec est comparatio q-
qualitatis,sed similitudinis: sicut Matis. i fio te perfecti,sicut Pater vester perfectus est probatq; ea, qui diiuersi sunt generis, unu inter se non diei.Sed his omis
tris neminem rapere oves posse probauerat,quia maior eli omnibu : inde inserti ergo nee de mea rapiet.& illatiora confrinans dicit: quia, s Ego, & Pater ν- num sumus: J iape in eo, quod pretcessit,
se ilicet virtute, mani potentia,& conse
uεter in essentia: quod etia Iudei intellexersit, quado missius esteis Christus blasphemaste.& ne hui erudioru i medii in intelligentiam non correxit, sed potius confirmauit,&comprobauit, dicens : Hacredatis, quia Pater in me est, Sc epo tu Patre. quae verba Athanas loco citato dicta esse assirmat propter verbu illud; f Ego dc Pater unum Lumus: l praeterea adiecit:quem Pater sanctificauit,& -- sit in mundum, vos dieitis,quia blasphemassitur ver illis verbis significo rat Cnristum se esse fili si eiusdem naturi& poteti cu Patre,adeb ut apprehEde
re iterum eum Iudaei tentaverint. A tecedentia igitur & sequentia, mani se-sth probant, illam interpretationem eGse impiam di mendacem, quam nec Aseriani sustinere, aut defendere potuersit. quo magis miramur aliquorum nostro seculo inconsiderationem,immb tem Fritatem,suscitare tentantium salsa hanc interpretationem,i tot saeris Doctoriabus explosam, dc ipsa eontextus ratione
convicia,qui ita ratione ducti sed ut magis aliquid snsulare inter Catholica dicere videantur, haec temerὶ produnt.
Sustulerunt ergo lapides Iudaei, ut lapidarent eum.
COMMENTARI vs. SE Dei filium Patri aequalem, verumque Deum esse, Christus risus in I
daeis assirmasse, nec in hoc sunt decepti: at cum hominem merum put runt, tanquam blasphemum iudicantes, lapidare eum voluerunt, particula Ergo, d causam lapidandi indieat eam esse, nempe propter praecedem ver
bum, s Ego & Pater unum sumus, J quo Onnitatem veram eandemque cum Patre habere significat .
605쪽
Respondit eis Iesus; multa bona opera ostendi vobis ex patre meo, propter quod eorum opus me lapidatis forum animos furore turbatos sedar, & pacar,simulque veritatem dictam
confirmat:& est sensus, Multis bonis operibus vos cumulaui, sanatis mulistis vestris ac variis infirmis,& mortuis suscitatis, quae omnia opera ex mco
Patre sunt,id est, virtute Patrix sunt sacta , de simul me esse filium eius ostendunt,s Propter quodopus eorum me lapidare vultisλJae si clarius diceret,operibus multis bonis in voxcollatis, me esse filium Dei affirmo, non minus eiis,quam verbis loquor: quod enim sermone assi ro, operibus etiae testificor, ut necesse sit vobis lapidare volentibus: propter opus bonum me lapidare: Propter quod ergo opus bonum J& beneficium horum inelapidatisρJosten ε- dere bona idem significat,ac assicere benefici js,seu benefacere: nam ostende--ba. respue bonum,sive malum apud Hebraeos idem significat, ac facere, siue - dete . apud uum,sive malum. Psal. . Quis ostendet nobis bona. Psal .eto. Quantas ostendi. Hebraeos sti mihi tribulationes . & Psal s, Ostendisti populo tuo dura Perpende mirusaluatoris artificium:iratus enim homo non considera quae bona accepit.sed aut malia quod malum ei illatumest,idcirco contra conferentem quantumuὶs benes Morena inuehitur: irae medicamelumest,irato ante oculos bona accepta pro- ζ nere : proptereae Domini uteorum temperet furorem, te iplarum oc frepraetenta quae bonaeis contulerar, ut iterum aliquanto pacatioribus factis, quod in furorem eos, de iram impulerat, confirmet, & verum esse mania sestet: ac non irascendum eis,sed potius credendumesse demonstreto
Responderunt ei Iudaei,de bono opere non lapidamus te, sed de blasphemia, & quia tu homo cuin sis, 'lacis te ipsum Deum ..
REs niuentes Iudaei fatentur se bona opera L Christo accepisse,negat i mense pro ullo bonorum illoru opere eum lapidare sed propter b asphemam hanc, mpe,qui cum sit homo,assirmat se Deum esse ero Deo aequa. tem,Sc veri, Dei consubstantialem filium. Miseri isti Iudaei, hominem esse impedimento quominus Deus essehreputabant, quasi utrumque simul esse non poster nempe Deus & homo iaRecte Athanas in Epist. contra omnes haereses uinc locum edisserens,sic ,inquit.Obmurmurant Iudo,cur, homo cum sis,s ciste ipsum Dcum Z stulti, & animo obcincati, quippe oporteret co inuertere seritionem in hunc modum; tu cum enes Deus, ho mo facilis es: nam & opera Deum esse declarabantia haec Athanasius Particula, i Et, dc quia tu,homo cum sis, J declarativa est,ioco, s id
viationati cum sis, facis temum
606쪽
Respondit eis Iesus nonne scriptum est in lege vestra . ego dixi,Dij estis λ
BL1sphemiae notam sibi inustam Dominus repellit, & in nrmitati illoriam
se accommodans argumento utitur a lege eorum sumpto. Est autem a
iumenti locus a Minori, quod Dialectici appellant, Si quod minus in evia
ebatur, inest: inerit etiam id, quod magis videtur: tale autem est: si s plura homines communes appellat Deos, quia sermo Dei ad eos Letus nec ulla est blasphemia tales dicere Deos: multo profecto minus erit blasphemia, & multo verius sine ulla blasphema is dicetur Deus, quem non sermo Dei sanetificauit, sed quem Deus misit in mundum. Huius argumenti pa tem verba proposita continent, nempe testimonium legis, in quo homines; appellantur Dij, Sceii Psal. 8 i. Attende autem Christum loqui vim una, de Dominum legis, ipsusque datorem: propterea enim dicit s s In lege vestra scriptum est, d id estin lige vobis tanquam seruis imposita: non mihi, quis-lius sum de Dominus.In sequenti sententia haec Perfecte explanabuntair. a
MO MM T Epem appellat totam scripturamri veterem; aliquando enim lex re-ΜζU.quin strictEsumitire, ut solos quinque libros doq; etiato Moysis significet, in qua significatimo icti plura ne dictum est Ge. a . Oportet imple- ri omnia, quae scripta sunt in rege, &Psalmis, de Prophetis: aliquando latius usurpatur , ut lex comprehendat etiam Prophetas, di Psalmos, & totum vetus instrumentum. Ioan. Is . Visermo eorum impleatur, qui in lege e
rum scriptus est: Qtia odio habuerunt me gratis . hoe loco Psalini stib lege
- eomprehenduntur. 5 l. Corinth. I In
m lege scriptum est, Quoniam in alij, si suis, S labiis loquar: hoe est autem apud Isia. 18. Ita etiam fieri solet, ut aliquando stib Prophetis etiam Psalmi comprehendantur: nam Rhi Prophetiae sint. Matth. it. Lex 3c Prophetae usque ad Ioannem.& cap.ri In his duobus pendet Lex de Prophetae: ali- otiando Psalmi a Prophetis , α lege se parrantur. Luc. 14. In lege, Prophetis, & Psalmis. In praesenti loco, lex
generaliter simitur : ut omnem vel
rem scripturam significet: ideo testimonium, quod est ex Psalmo , in lege scriptum esse dicitur. -m tu, a superest explicatio testimonii i in sinia allegati, qui sint hi, oui Dii esse dicti ruis. sunt. Recentiorum aliqui existimant
AT Io 1 o. Iadices Deo esse dictot, sed expoliti ni huic non fauet, quod postea in se tur, I Si dixit Deos, ad quos sermo Dein s est: l non ergo iudices stinthi, qui dkuritur Dij , sed ij, quibus Deus
legem suam dedit, & doctrinam si ammanifestauit, quales erant flij Israel, quos prae omnibus Mationibus Deus erudiuit, Sceis legem, & disciplinam dedit. Sermo enim haberi ad aliquem dicitur, quando Deus ei loquitur, ocverbum suum aperit. Nee viderur, v rum, quod aliqui dicunt ermonem dictum esse haberi ad Iudices, quia in OG F. ficio, & munere fiunt constituti a Deo, talis enim loquendi phrasis i n scriptura non reperitur; sed sermo Dei ha tur, quando alicui Deus loquitur; per se, siue per alios. Forsan, qui haec dixerunt, eonfiderarunt verba prima Psalmis Deus stetit in synasteta in rum , Deus autem Deos dii iudicat. Vbi per Deos iudices significantur; tamen postea Dauid ad omnes filios Inrael verbum extendit diems, Ego diaxi Dijesti, &filii excelsi omnes. Pr nuntians statum Euangesicum, in quo adoptionis filiatio perfecta promissa est . & fie Augustinus hune locum de filiis Isirael verε,& dom interpretarer in commentario super eundem Pau
607쪽
Si illos dixit Deo ad quos sermo Dei tactus est, A non potest sol, ut scriptura: quem pater sanctificauit, A misit in mundum vos dicitis, quia blasphemas,quia dixi: filius Dei suis
COMMENTARIUS.Colligit modo & componit argumentationem,si scriptura inquit, appellat Deos homines eos, sAd quos sermo Dei factus est, I id est ea de causiquia lex & doctrina Dei data est eis, Nec scriptura solui potest,J id est, me
dax,aut irrita esse non potest,ut Hil .lib. . de Trini. exponit si igitur hoc vorum est,ia falsum aut irritu esse non potest,quomodo vos dicitis,me blasphemare,dicentem. Filius Dei sum.Jqui innumeris partibus illas excedomam me
Pater sanctificauit,&misit in mundum: profectis non haec est blasphemia, sicuti nec illa,quam scriptura profert. Hebraismus est,fVos dicitis quia blasphemas,J Sec. id est vos dicitis me blasphemare, Quia dixi filius Dei sum. I haec . est argumentario cuius sensus est iste:Qui vere filius, di Deus est prosecto noblasphemat dicens, filius Dei sum : si non est blasphemia appellare Deos aut ADei filios eos, qui sernionem Dei receperunt. Iuter dicitur filium sancti fiaeasse, quia sanctitatem, qua ipse sanctus est, filio communicauit. dicitur a tem mihi se in mundum, quia quem ab aeterno sanctificauit , carne induit , ut
sit filius Dei ,&simul homo - ἡ ANNOTATIO 1 L
C Ancti scandi verbum non eodε mo- simul factus sum. Si in hune mundum ve
d do a saetis Doctora bus exponitur:
aliqui enim ratione diuinitatis, aliquiratione humanitatis Christum sineti fia. catum esse afferunt. priorem expositionem sequitur Auguii. Tra L .cuius explicatio haee est. Christus ut Deus sanctificatus dicitur, non participatione, sed origine, quia eandem sanctitatem c habet, quam Pater,sed ab eo acceptam:& Pater eum sanctificat, ipsi ab aeterno essentiam se diuinitatem communicando, de tune se ii sus est: Quem non sermo Dei, sed Pater ipse sanctificauit, suam ei ab Uerno diuinitatem,ac lanctitatem communicando, misitque in mundum carne assumpta iactum hominem, hic profecto non blasphi mat se filiam Dei esse affirmans. Idem est igitur dicere,sanctificauit Pater, atque a Patre procedit, de eandem ab eo accepit sanctita-tatem,non ab ulla creatura sanctificatus sed a Patre, de ipsius Patris diuinitate. Missiis autem in mundum dicitur, id est, homo iactus est. Sessus ergo verbis cla rioribus est : qui sanctus sum p essentiam a Patre No dens,& hata sancti-Mum, cum ιPso commacm ,Δhomoni per carnem,non blasphemo,quando, etiamsi homo sim, dico, filius Dei sitim. Ita August. exponit quem iecusi sumta. Explie t aliut e tamen expositioni una obstat,nem iii Christipe verbi improprietas: nam sanctifica. ri eorum esse videtur, quin 6 ex propria natura lanctitate habent,sed aliunde aseipiunt: idcirco aliter exponit Athana. didide incarnati Christi in principio, dc in Hilari. lib. arini.&Chrysostom. Ho. s6α hanc sanctificationem Christo, ut homo est, tribuentes . Christis autem, ut homo,sanctificatus dicitur a Patre edivinitatε unitam humanitati ali pers nasili j: sanctistatus est enim Christus, homo n6 ut clieri homines,sed ipsa diauinitate, ut fit homo, & Deus, quae e positio satis est accommodata,hoc tan dissicultatis habet . quia verba indicant sanctificationem antequam mitteretur in mundum, dicitur enim, s quem Pater sanctificauit, Sc misit inmunduli1,J quasi prior esset sanctificatio, quim missio in mundum , quod non potest intelligi nisi
de sanctificatione ratione diuinitatis: ἀ- cutetiam missis dicitur non quidem thomo, sed ut Deus, cuivi missior ister-- .
608쪽
a minus siIe, esse hominem iactum, pro- tenderidum autem est, quando lielautio Pter haec expositioni Augustini liben- Sanctificauili'ec misit iamundum, in tius eonsentio. Nee est admodum du- nuari missum ellein mundum ad sanctiarum, Patrem diei sanctisrurestium, ut ficandum: ex quo licet eius dicinitatem Deumdc filium sancti seari: quia per ge eolligere: non enim alios sanctificat, nisi
nerationem aceruit sanctitatem a Pa- qui per se sanctos.est: quae enim ex paserae : iram dicitur aiscere a Patre, & Pa- ticipationesunt, ab eo pendent, quod ter dicitur demonstrarefilio: quae ver- per se tale est:nisi igitur Diaua esset Chriba remota imperfectione, aecommo. sius,qui per se Ian fias est,alios sanctifi- danturdiuinis personis, empterorigi- eare non posset, quod inanuat Augustinem: idem inhoe verbo dici potest.A stinus Tract. 8.in Ioannem
Si non facio opera Patris mei,nolite credere mihi. C O M M E N T A R I iv S.; Via autem dicere poterant illi: unde scimus, stuprobas te esse a Patreianctificatum,& missum, adivnssit dicens, se non verbis tantum, sed stiam ipsis operibus id ostendere. Et eit sensus,ssi no facio opera Patris mei,I 3 id est,quae ostendunt me esse Deililium,ia Patrem habere Deum,qualem ver- β bis profiteor, sNolite credere mihi I id est,aliquam ex Latonem haberetis, mihi non credendi: Est enita phrasis haec loquendi communis ad ostendendam abundantiam probationum, ut nequeat aduersarius ulla ex parte se tu
Nautem facio, & si mihi non vultis credere, operibus credite,ucognoscatis, A credatis , quia Pater in me est rat ego in Patre.
ALteram ratiocinationis partum exponiMSi autem facio opera Patris,divos mihi verbis asserenti on vultis habere fidem, saltem credite ops
ribus: si sermo meus non vobis persuadet,persuadeant opera, ut cognoscatis ex eis,quis sim,&tunccredatis me esse unum cum Patre, unius naturae & eL sentiae,ratione cuius Pater in me,de ego in Patre sum. Verba haec eundem sensum habent cum illis,Ego Sc Pater unum sumus, ut recte Athana se . con -
era Arrianos docuit,& in illorum probationem, de explicationem, dicta sunt Donum,propter viaitatemenim naturae, Sc substantia utriusque, Pater in Filio,& filius in patre dicitur.Particula1 Etsi, i una est: etiam si mihi non credatis, credite operibus,rid est, etia n si propter mea dicta mihi noa credatis, propter opera tamen Patris,quae iacio utDeus,credite. Quaerebant ergo eum apprehendere, & exiuit de m nibus eorum. QVI A repetiit se esse verum Dei dilium, ludaei rursum eum apprediendore, & lapidare quaerebant . Hanc enim illationem, & causam particula LENO,J indicat; At Dominus sua virtute diuina euasit de mantius e mmmmoque eum potuit detinere. Quando sisnum,S mi raculum magnumticiebat, ad tempus propter populi laudem,& psiusum fugiebat: quain vero magnum aliquid dede loquebatur,secedebatpropter Iudaeorum furorem& rabiem t ex suaabsentia celsaret, aut temporaretur, ut Euthymius dicit. In Graeco codice inpareticula ruisacuaterum nempti quaerebant ergo it rum apprehendere , amenim antequam hoc proferret idipsim quavera eum lapidare volantes.
609쪽
Tt abiit iterum irens lardanem in eum locum . ubi erae Ioannes baptions primum,& mansit illic..
Ioannes baptizare incepit in Bethabara,seu Bethania ut in cap. I.narratum est,postea recessit in Ennon iuxta Salim, ut constat ex cap. 3 . modo Dominus furori Iudaeorum cedens in Bethabaram ablat: ubi prius Ioannes bapprobat. Aliqui illud sPrimum,J seu prius exponunt, priusquarn in carcerem eo rectus effer, tamen verus sensus est,ubi primum bapti rare incepit: prope desertum, in quem locum Dominus nunc recessit ut alio uos ad te conuerteret Ioannis memoria dispositos, eaque ratione Euangelista dum Iocum destriabit Ioannis baptismi meminit, quam recedendi causam sequentia verba co firmant. Est autem Dominus aliquoddiebus ibicommoratus ,donec ascendit ad Lazarum resuscitandum ..
multi venerunt ad eum, & dicebant, quia Ioannes quidem Ggnum fecit nullu m. DV M illic mansi ensebant mulit ad eum, qui εὶ ipsius 8ὶ miraeulorum
eius notitiam habibant, dicebant autem, Ioannes nullum miraculum s cit. Hoc maxime illosimpellebat,ur ad Chr: stum' venirent, & conuertere turJoannes enim cum tantus essc non fecit miraculum,hic autem multa, Semagna edidit: certe igiturluc maior est Ioanne. Ecce quo inducebantur, ut crederent recte memoria Ioannis ad fidem profuit: nam excollatione triusque veritasdiscernebatur.- νOmnia autem quaecunque dixit Ioannes de hoc vera erant. E Cce alterum argumentum credendi, nempe, quia quae Ioannes praedi xit
de Christo,verificataerant, igitur hic est Christus nam si vera fuerunt er caeter quae praedixit,etiam hoc verum esse oportebat o Profecto illi recto de sincero iudicio agebantur,excomparatione enim Ioannis,& excomplenae to multorum praedictorum.optimo deducebant esse Christiam verum: praedixit autem Ioannes, Christum fortiorem futurum propter magna mi i acula edenda,&itaeuenisse experiebantur. Ex complemento horumdeducebant verum esse , quod dixerat, ipsumesse Christum . Testimoniumergo Ioannis, etiam post o tum eius prosuit,& sicuiuus ac moτtuus Christum praedicavit,. ipsique fideles conciliauit: id tamen toti non sumeret,nisi Chri lius sua dia uina virtute horum corda mouisset, quia neque qui Plantat , neque qui rigii vectialiquid,sed qui incrementum dat Deus A N N O Τ Hr Est ΗΘ m. 6 exponit hanc sem tentiam sic. Oinnia,quae dε illo disin,vera erant, ut sit approbatio Ioanim testimonii , nempe , Ioannes nullum si gnum secar, tamen non propterea eius
tera quae praedixit, vera sumant.Tamemate odatior est expositio , ut sint duae rationes&argumeta, quibus isti ad credendum in Christum inducti sun Se si exponi d Euthymaealiique expositionem incommutariαsequuti sinius
610쪽
i COMMENTARIUS. HIs argumentis persuasi,&diuinae virtutis auxilio illustrati,&tacti emulti crediderunt in eum: Iudaeis interim in sua coecitate, α malitia obduratis, ut, qui non vident, videant, & qui vident, cocci fiant. In Graeco legitur, te multi ibi crediderunt in cum, quam particulam verso La Gna non habet.
R Α Τ autem quidam 'anguens Lararus a Bethania, de castello Mariae, Sc Marthae isto eius. Maria autem erat,quae unxit Dominu unguento,& extersit pedes eius capitis suis, cuius frater Lararus infirmabatur. Miserunt ergo sorores eius ad eum dicentes,Domine,ecce quem amas, infirmatur.
Audiens aut e Iesus,dixit eis, Infirmitas haec non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur filius Dei per eam. Diligebat autem Iesus Marinam,& sororem eius. Maria,& Laetar. ut ergo audiuit,quia infirmabatur,tunc quidem mast in eo de loco duobus diebus.Deinde post haec dicit di-'scipulis suis Eamus in Iud sam iterum. Dicunt ei discipuli λRabbi, nunc qusreiabant te Iudaei lapidare, M iterum vadis illuc λ Respondit Iesus, Nonne duod cim sunt horae diei λ si quis ambulauerit in die, non olfendit: quia lucem huius mundi videt. Si autem ambulauerit in nocte, offendit: quia lux non est in eo. Haec ait. Et post haec dicit eis: Laetarus amicus noster dormit, sed pz vado, ut a somno excitem eum. Dixerunt ergo discipuli eius, Domine, sido it, saluus erit. Dixerat autem Iesus de morte eius: illi autem putauerunt, quia de dormitione somni diceret. Tunc ergo Iesiis dixit eis mani seste, La- rarus mortuus est,& gaudeo propter vos, ut credatis,quoniam non eram ibi. Sed eamus ad eum. Dixit ergo Thomas, qui dicitur Didymus, ad condiscipulos, Eamus & nos, ut moriamur cum eo. Venit itaque Iesus: de inuenit eum quatuor dies iam in monumento habentem.' Erat autem Bethania iuxta Hi rosolymam, quasi si ad ijs quindecim. Multi autem ex Iudaeis venerant ad Martham S: Mariam, ut consolarentur eas de fratre suo. Maritia ergo ut audiuit
quia Iesus venit, oecurrit illi: Maria autem domi sedebat . Dixit ergo Marthaad Iesum, Domine, si fuisses hic, frater meus non fuisset mortuus: sed id nunc scio, quia quaecunque poposceris a Deo, dabit tibi Deus. Dicit illi Iesus,Resurget fratres tuus. Dicit ei Martha, scio, quia resurget in re Hrrectione in nouissim mo die. Dixit ei Iesus, Ego sum resurrectio,& vita. Qui credit in me etiamsi mortuus fuerit viveti & omnis qui vivit,& credit in me, no morietur in aeternum credis hocpAit illi, utique Domine ego credidi,quia tu es Christus fili us Dei vivi, qui in hunc mundiam venisti. Et cum haec dixisset abi jt , R vocavi: Maria soror eiusta silentioidicens. Magisteradest, de vocat te ira