장음표시 사용
611쪽
surgit cito,& venit ad eum: nondum enim venerat Iesus in castel m. Iuni: sed erat adhue in illo loco , ubi occurrerat ei Martha.. Iudaei ergo quierint sese ea in domo, id consolabantur eam, cum vidissent Mariam quia ci-
ijsurrexit, Dexijt,secim sunt eam: I: centes , inita vadit ad monumentum, vcploretibi. Maria eligo euiri venisset ubi erat Iesus, videns eum cecidit ad pedes esiis: O dicit ei, Domine si suisses hie, non esset mortuus frater , meus. iesus euo ut vidit eam plorantem, id Iudaeos qui venerant cum ea plotantes, infremuit spiritu', deturbauit seipsume de dixit, ubi posuistis
eum λ Dicunt ei, Domine veni, &vidi . Et lachryniatus est Ieius. Dixerunt ergo Iudaei. Ecce quomodo amabat euilis autem exi pus dixerunt, Non poterat hic, qui aperuit oculos cisci nati, Tacere, ut hic non moreretur λ Iesus ergo ruriuin semens in semetipse venit ad mon
mentum. Erata emiseiuno, de lapi su rpositM erat ei. Ait Iesus, Toti lite lapidem. Dicit ei Martha sqror eius, uin mortuus fuerat, Domine: iam foetet : quatriduanus est enim. Dicit ei Iesus, Nonne dixi tibi, quoniam si - eredideris, videbis gloriam Dei λ Tulerunt ergo lapidem. Iesus autem et uatis sursum oculis dixit, Pater gratias ago tibi, quoniam audisti me . Ego
- ' i ut ni sciebam, quia semper me audis: sed propter populum, qui circunii sidixi:.ut credant q*iatu me misisti. Hars cum dixisset, voce magna clasuit, Laetare veni foras. Etsiatimprodiit qui fuerat ia,qrtuus, ligatus pedes manus inllitis 8c Heles illius sudario erat ligata Dixit eis Iesus, solvite eum, & sinite abi . Multi ergo ex Iudaeis, qui venerant ad Mariam, bc Martham, te viderant quae fecit Iesus, crediderunt in eum. Quidam autem ex ipsis abierunt ad Pharisaeos, de dixerunt eis quae secit Iesus. Collegeru'teno Pontifices &Pharisaei concilium, de dicebant: Quid facimus λ quia
hic homo multa signa iacit. Si dimittimus eum sic: omnes credent in eum: venient Romani, dc tollent nostrum locum, gentem. vhus autem ex ipsis Caiphas nomine, cum esset pontifex anni illius, dixit eis: vos nescitia quicquam nec cogitatis, quia expedit vobis, ut unus homo moriatur pro Populo, & non tota gens pereat. Hoc autem a semetipso .non dixit, sed cum esset ponti sex anni illius, prophetavit,. quod Iesus moriturus erat pro F- gente: be non tantum progente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, eo gregaret in unum. Ab illo ergo die cogitauerunt, ut interficerent eum. I sus ergo iam non in palam ambulabat apud Iudaeos, scd abiit in regionem iuxta desertum in ciuitatem, quae dicitur Ephrein, de ibi morabatur cum diascipulis suis. yroximum autem erat pascha Iudaeorum: Sc ascenderunt multi Hierosolytham de regione,ante Pascha,ut sanctificarent scipsos. Quaerebant ergo Iesum, de collosuebantur adinvicem, in x impio st3ntes. Quid putatis, ruta non venit ad diem sestumλDederant autem Pontificus,& Pharisaei mal atum, ut siquis cognouerit, ubi sit, indicet, ut apprehcndant eum.
Erat autem quidam languens Lazarus a Bethania de castello, Mariae, A Marthae sororum eius .
COMMENTARI vs. His TORI AM illius insignis miraculi quado Lararu resuscitaui Quado &i pii Iudaei christum interhere unum oburniarunt, xigui
612쪽
A gelista, incipitq; personas& loca di; scibere: quo igitur tempore erat DomN D .nus trans Iordanem, ut in fine superioris capitis narratum est, Erat quidam, languore laborans,Laborans Lararus nomine de Bethania, que erat caliA. tum de vicus, Mariae, & Martiis sororum eiusdem Laetari. Bethania, 'ti sipra . diximus,erat prope Ilierusilem ad radices montis Oliveti, per milliaria ferE . duo Italica ab urbe distans, in quo sorores hae cum fratre habitabant: a a tem castellum de earum dominio fuerit, an vero dictum sit earum, qMaia eo na ς sunt incertam est. Illud L De castellol est perappositionem dictum,. Erat de Bethania, & castello nempe Mariae, M Marthae .
Maria autem erat, quae unxit dominum unguento, A extersit
NON sine causi Euangelista, quae haee sit Maria, hoe notane des: δεῖ t Curram
quod pedes unxit Iesus, &capillis suis tersit. Nec hoc ea sola de causa factum est, ut discernatur ab alijs , quae eodem vocabantur Comine zmuliae Uinstantia enim dictae sunt Masiae in Evangelio: si enim nihi1aliud quam inter eas ciscernere vellet, satis erat dicere sororem Larari, &Martis. Nec propter id tantum fa*um est ut eam esse declarat et, quae postea in conuiuio post Lar rum resuscitatum in Bethania unxit, & tersit eius pedes: nam ex ipsi et hi-storia ab ipso E uan gelista narranda id constabat: non eoim solet Euangelista ante nurare, quam gestum sit. cum enim cap. . de Nicodemo loqueretur, dixit eum esse, qui nocte venerat ad Iesum: nam id iam c. 3. descripserat: ad iis egite tertio non dixit eum fuisse, qui defenderat Christiam in concilio quodam cocitra Iudsos, quia tunc narratum id nondum erat: quando autem haec fa sunt, quae narrat Ioannes, nondum Maria unxerat pedes initio co- Fuiuio, in quo Laetarus unus erat de discumbentibus. Solent quidem Euanc anticipatione, sed non quando ipsmet narraturi lunt, quae per anticipationem dicuntur. Verasitur causa, propter quam Euangelista haec 'dicit, ea est, ut ostendat eam esse Mariam, quae, quando ista facta sunt, iam x xer at pedes Domini, in domo Simonis cuius historiae meminit Lucas capia . ac si di ceret Ioannes; haec Maria soror Laetari illa eadem est, quae ante- suam hoc gestum esset, quod modo narro, unxerat pedes Domini, occapitilis terserat in domo Simonis, drcui Dominus Deccata remiserat .quibus verbis inducit Ioannes lectorem ad Lucae Euangclium,xbi historia lat us est de
scripta: & id factum est, ut eadem Maria haec esse significaretur, cuius stat infimabaxur, di quae unxerat iam Dominum .
613쪽
si Euangelistae mentionem secerunt, quae nem in locum Lucae remittimus: sus- DMagolem appiuatur. quibus fauet locus Clementa Rom. lib. 3. Constitutui. Erant, inquit, nobiscum mater Domi ni, & Brores eius,praeterea Mariad lenae, & Maria Iai vciat nobis nune Eeelesie auctoritas,qui unam, & eandem mulierem fuisse declarat,vi constat ex Romano ossicio,quod in Ecclesia latina recitatur, in quo eam Melassidem esse Mariam Magdalenam,&GEa
ri serorem,& mulierem peccatricem leo Iacobi,& Martha, α
Maria serores Laetari. Huius sententiae est Hieron. Matth. α6. & ide Chrysel Li m. 8 i. eum alijs multis. Alij eandem esse sentiunt, cuius distinctas historias diuersi Euangelistae, & diuersis in locis descripsere: hane ruetur Augustin.lib. M
lib. 2. de sacram. altaris cap. s6. Greg. listae historiam narrasse eontenti, para homil. , . in Euangel. eum ali etiam curarunt expressam hui rei facere me ltis . Exactiorem huius rei discum tionem.
gimus. Non est ergo quod iam hoc an tiam Μεγdubbim reuocemus, quamuis argumenta dalena secundae opinionis probabilem valde illam videantur sacere: nec est res, haec quae ad fidei, audimorum persectionem multum iaciat, eaque de causa Euange
Miseriant ergo sorores eius ad eum, dicentes . C o MMENTARIVS. xv s A M,cur miserint nuntium sorores ad Christum,particula sErgod a
indicat. nempe cum frater infirmaretur; idcirco sorores, quibus frater curae erat,miserunt ad eum, qui sanare poterat: Distabat locus,vbi tunc erae Dominus, nempe Bethiaraa Bethania Laetari, iter duorum serὶ dierum, quantum Christum conficere solitum esse probabile est.
Domine, ecce, quem amas, infirmatur .HO C est natium a sororibus missum ad Christum. s Domine J honoris
causa dicitur: honore namque prae nimiis, quos rogamus sEcce in cfirmatur:J vox est significantis te notum facientis, quod ignorasse eum a bitrabantur, LQuem amasJ causa est impetrandi,cum enim subuenire possis , di ames, subuenturum te speriimus. caetera ex annotatione require.
ANNOTATIO i. Neve qWidem, sed sapiens, & pru
dens nuntium hoc est: qu'd ex mul- reserun tis licet conspicere: Primb quidem,quia r rationes eum multas causas haberent,quibus ani Christi ad sanitatem praestandam miseri- inducere possent, potissimam elegeruti m incli. Vna earum, quas adferre poterant, exit ipsi raim preces,nempe initimatur Laetatus: rogamus, ut eum sanes: preces autε amicorum multum valent ad impetrandum ab amicis, tam pro se, quam pro aliis, etiam apud Christum, Lit. 4. Sircnu Σ--n tenebatur magnis libri bus, & rogauerunt pro ea, & imperauit febri, & dimisit illam. Altera causa est
ipsemet consanguinitas etiam sine precibus: Deus enim,& homines BlEt muruta iacere pro his,quos coniunctos sciunt amicis, quos diligunti 3. Ress. I . er
pter David pepercit Deus Salamoni, ne regnu eo uiuente diuideretur. & Genec s. propter decem iustos, domitis omnibus parcere paratus erat. Suffciensisitur caussa nunc erat Lazaro obtine di stilitatem, eum esse fratrem emi
ras Dominus d ilisebat, unde p otuis: at dicere, Domine. stater nosteri
614쪽
A firmatur. Tertia eausa erat ipsius infirmi erga Christum amor: tere enim λlimus , o ijs, qui indigent, & impetradi cauta est; si ii quibus petimus,benevoli, sit i animo, & grato erga eum, a quo
impetrandum est: vi enim inquit Ambros lib. i. de ossie. cap. 7. Amor unius inducit alterum ad redamanda. & Aug. lib. de catechlianda rudibus. cap q. Rudis, inquit, e st animus, qui dilectione,
quam nolit impendere, nolit reprendore. Poterant ergo diceme, Domine, ecce qui te amat, infirmatur: itatae. . .
Gm est; Dignus est, ut hoc ei praestes: diligit enim gentem nostram. Quarta B causa est ipsius subuenientis amor, hareest omnium potissima; quando enim ,
qui subuenturus est,amat eum,qui indisset, et amsi nulla exterarum adlaca a, sussicit: quando verδ deest, caeterae vix animos eorum a quibus benefeia sperantur, mouent. Essicacior est enim amor cinvenientis, ut beneiacia quam amor in ligentis, ut benefiat ei: ad hoe enim S preces, & caetera tendunt, ut volantatem subuenienti, inclinent erga
eum, cui si eniendum est prudenter rhergo, & sapienter hanc causam expri munt, Ecce quem amas infirmatur. I . Secundo, in nuntio sapientia,& prudentia cernitur: huic enim causae potis simae preces suas non admistent: i psa nim erat per se essicacissima, solam e go indigentiam, Sc infirmitatem exro nunt: unde recte Aug. tract. s. dicta Amanti sat est nuntiasse. Terti' qui'
non orant ut veniat : ut enim Greg. litia 6. Moral. cap. II ruit,amor etiam res pigras ad opus excitat, nec calcari
hus indige eadem de causa, nec rogin ut sanet: am ntis et dipni omnia prodenter commutunt:N . UR' Unx ofidei erat in 'hoc nuntio, quantum aerat prudentile humanae:nam iam quam ad nudirum hominet' mit i nuntium, eum: certiorem facientes quasi nescium infirmitatis. frise,4 inquit, s Infirmatur,J vox est significantis,& scire sicientis, quasi Aicerenti scito ipfir ari,quem
amas: credesant autem p s are Hvellet. haee fidei imperfectio, in sequentibus apparebit.
Audiens autem Iesus dixit eis: infirmitas haec non est admor . tem, sed Pro gloria Dei, ut glorificetur Mus
No N unum, sed duos, vel pilares mitas esse verbum illud insinuat, Au
d ens dixit eis. aurem responsum Christi breue, sed plenum diuiana sapientia : nam instructionem, de consolationem continet: instruit quia dcm 1 tum significando infirmitateni sibi esse iam notam, nec eam ut ipsae s rores, fria iij putabant ignorabat, quod satis Dominus indicat, dum cax soli firmitatis apetiti tum etiam docendo se esse filium Dei, non merum homine in , ut arbitrabantur: quod estendit in verbo illo', s ut glorificetur stius. Dei per eam. J Consolatur etiam primo sanitatem promittendo , Non est ad mortem haec infirmitas, Iid est, non morietur ex hac infirmi-- mitate, sicut solent homines mori infirmitatibus, non amplius in hoc saeculo Tvli rur victurirat Lazarus non siς infirmitalcm habuit, quia etiamsi mortuus est,t dita tu men cito ad vitam easdem est reuocatus. unde Areustinus tra L s. rectὸ di si mire, id est: s Infirmi non est ad inortcm, J quando nec ipsa moth fuit ad mortem et moriem no diabet enim mors duo, unum est, animam a corpore separare, i&compsti' i dissolirere, alterum est vitae huius seculi finem imponere infiritatas Laetari ad mortem aes ei a corpore almina adimi si
615쪽
A tem non sitit quia terminus vitae huius non filii. nam iterum est etiam eo o Dii coniuncta ,:& reuixit in hoc seculo. scut ante vi u ba L. Cosolatur secundo, de simul instruit aperirao causani,& finem infirmitatis: LEst pro gloria Dei, id est idcirco h ciosi imitas permissa est, ut ea Deus glorificetur,& du La rus ad vita reuocatur, Dei virtus,ac diuinitas in sanante &suscitante, cognoscatur ut in eum homines credant. Quod autem additur, bVt glor licetur filius Dei per ea, J explicatio est praecedentis vel bi s ero gloria Dei, J & ita sietum est. Nullum enim extitit miraculu Christi quale hoc, in quo ita se esse Dei filium ostenderet, & tot credentes sibi conciliaret, ut vere per hanc infirmitatem filius Dei glorificatus dicatur. Magnum hoc est consolationis a gumentum ipsis sororibus, scilicet fratris sui Larari infirmitatem in maxuniam gloriam Dei cessuranae & in hunc finem esse a Deo permissam.
di, ita is lectione huius sistentiae,&ex - ,- - 1sitione, aliqua ex parte vari j sunt Doμriorum ctores. Amb. lib. de fide cap. 6. legit, Hi inrogloria D , t glorificetur filius eius peream, J & refert utrumq; relatiuum ad Patrem, ut glorifcetur filius eius, scilicet Dei, per eum, scilicet per per Patrem: & in hoc senia locum hune ij ciebant Arriani Catholicis, ut probarent minorem esse filium Patre, eum per Patrem florificari dictus esset. quorum obiectio vana est: eodem enim argumento probarent Patrem minorem esse filio:nam Ioan. t . dictum est,Pater clarifica filium tuum, ut filius tuus claria , ficet te. Hilar. lib. 9.Trin. eodem modblinit, ΓPro gloria Dei, ut filius Dei glorificetur per eum, J sed relativum refert C ad Latarum, ut hi ius Dei gloriscetur per Lazarum, id est occasio sit illi diuinitatem suam, & se esse DA filium manifestandi. Aug. autem Tract. s. selum legit, Pro gloria Dei,ut glorificetur filius Dei, J non autem legit, star pum,3 neque speream. J Chrysostom. home ι. legit Peream, ire serendo ad infirmitatem , S ita nunc legimus, & est accommodatior lectio, sibi enim inuicem re-Θndent haec verba. I infirmitas haec non e st ad mortem, sed ut per eam glorificetnr Dei filius. sciendum est rursus Doctores non eo trum expli- dem modo exponere haec duo, s Pro glowione . ria Dei, ut glorificetur filius Dei peream, I aliqui exponunt, ut una pars sit
alterius declaratio, illudque frui, J reseratur ad filium , cuia enim dictum sit, pro gloria Dei,explieat, osti Dei soriscetur per eam: sic Aug.Tract. 49.expo anere videtur, & tune a perse Christus se Deum esse confitetur, huic saue t ex positioni, quia non est in ista sententia aliis qua particula distinguens: non enim dictum est pro gloria Dei, & ut glorificetur filius Dei per eam. Alij secundo i
co etiam unam partem alterius expositionem interpretia litur,sed priorem partem ad Patrem, posteriorem ad fili una reserunt, nempe pro gloria Dei Patris rhaec autem est ut glorificetur Filitas per eam: gloriam enim filii, Patris gloria est. ita Hilari lib. s. Trin. Ambr.li. 4.de fide e. 6. 3c Chrysisti. ho m. 6raexponui.& huic auet illud Io.i . ut glorificetur
Pater in filio, glorificatio enim filii est glorificatio Patris qui misit eu . Alij ter Atio hac partem exponunt de filij passim qne, ut glorificetur filius Dei per eam. quia hoc miraculum in causa sitit, ut Iudaei mortEChristo omninδ inferre decernerent , diuidunt enim h c, quasi dictum esset cum particula, i Et,I pro gloria Dei, & ut glorificetur filius Dei, α tune sensis est, Haec infrmitas est pro gloria Dei: id est, ut suam in ea diuinitatem Deus ostEdar, S ut filius Dei per
eam morte, & cruce glorificetur. Mihi accommodatior videtur expositio, ut de glorificatione ea sit sermo, quae per miracula facta est, qua Christu suam manifestauit diuinitatem mundo, quod maxime in hoe miraculo iactum est, de qud dicitur. Totus mundus abit post eum, si dimittimus eum sic, omnes credent in eo.& rursus posterior pars sit prioris expistatio. Q intelligeretur in- .
616쪽
h firmitas ita diei pro Dei gloria sicat
omnia, quae fiunt, in Dei gloriam tendunt. Hoc enim pro Dei gloria erat ut inodo quo da singulari, stilicet ut Christus ostenderet se esse Dei filium per ea,
non nego e teras expofitiones etiam ense probabiles. sciendum est praeterea Chrysbi . ho. i. & Euthym. particulam sUr,l exponere consecutive, ut sit sensus, I nfirmitas non ad mortem, sed consequetur ex ea gloria Dei mon enim causa,led quod euenturum erat significat, at verius est contrarium causam enim finalem indicat: est enim in hune finem, infirmita haec illata,& mors subsecuta,noa ut moreretur sicut caeteri,quorum ultimus vi-i
t finis aduenit,sed 't glori ςaretur, &B notus seret Dei filius per eam, de caus i
enim hul ut infirmitatis Dominus ago Dbat. Quamuis enim respectu causarum naturalium hete glorificatio sit consec ta, tamen si ad divinam prbu;dentiam conseratur in florificationem Dei erat infirmitas ordinata, quod do th tradit
Greg. Nissen.de creatione hominis. cap. 26. dicens expectasse Christum alios duos dies, ut mortuus quatriduanus es set, & in eo tantum miraculum operaretur: Diuma enim prouidentia essectus inseriores in superiores sues., & causas ordinat, ut idem Greg. lib 8. de Phil sephia capit. 8. ducet: Deus enim usus elinaturalibus eausis, mortem &insrmitatem inducentibu , tanquam misnistrantibus diuinae suae dispositioni si 'eum finem, ut glorificaretur Dei. E
Diligebat autem Iesus Martham, Asororem eius Mariam,
EVANGELISTA hanc dilectionem Christi erga sorores, Sc Laeta '
exponit, primo ne quod non itati in ad sanandum ierit, sed duobus experiEmih i ii it discreberet voluntati, quasi noluerit: scd mylterio,vt -- amori, chii ius miraculum, dc illustrius fieret:tum: ut verum esse, quod sorores dixeriit, erga hos consi Iret: Ecce quem amas: amabat enim Lararum ,& sores eius: tum etiam, ut amorem hunc: Se dilectionem: qua eas Chrillus prosequebatur,n tam relinqueret fidelibus. demum quia ex notitia dilectionis huius aliqua quae narranda sunt, essici utur in anifestiora: qualis autem haec fuerit dilectio,
in tuor dilectionis genera eonta
derare licet in Christo: Vna dile- , comi u , - ab aeterno dilexit homines, eadem dilectione cum Patre: haee enim causa fuit, v t homo se- ret pro nostra salute . Altera est humana, qua ut homo diligebat, sed naturalis , dilectio autem & amor naturalis est, qui alicui vinculo , naturali innititur, ut quado amamus alios:vel quia sanguine eoniunctos, vel quia familiares, vel quia benefactores: vel simili vinculo naturali nobis colligatos Iabemus ahie amor non defuit Christo ut homiani, in quo vera natura erat humana.Tertia dilectio est etiam humana sed mora lis, quae iΑ nititur virtuti,& bonis moriabus: ac honei iis , qua virtuti deditos,
probos diligimus propter hone itatem, quam etiam Chrillus, ut homo eadem de causa habuit. Quarta eii Spiritualis, qua diligimus propter Deum, ita ut ristio amandi sit Deus ipse,qui finis est sim pernaturalis noster ,& hec est dilectio charitati; Hae tres Christo inerant, ut homini, prima, ut Deo, hic prima erat aeterna sicut& Deus est ternu reliquet es te orales,quia homo in tempore tu Chii . iactua
617쪽
A Actus est,sed adhue antiquior una altera: illa enim, quae charitatis est, fuit ab
inflanti incarnationis quando adeo nos dilexit cha. itate, o mortem pro nostra salute. libentissimε acceptaret, caeterae vero dilectiones non omnes iuerunt ab
instanti incarnationis, sed temporaneae saltem quantum ad actus, sicut,& apud nos. Naturali enim quadam dilcctione acquisita proiecutus est aliquos, qui libi. familiares fueriit, vel a quibus aliquod temporale recepit beneficiu, erat enim christu mortal:um omnium gratissima . Laeta- redii emo lorores his omnibus modisne host m. diligebat, nempe ut Deus, & ut homo. dueriti ut Deum dilexille res aperta est,non s s lum dilectione illa, qua sic dilexit peccatores, ut pio eis homo fieret, sed qua dili sit iustos,& Patri gratos,tales enim
erant hi. diligebat etiam ut homo na- stu tali amore, quia familiares erant, Schospitio solitae eum recipere. Morali autem dilectione propter honestatem, quia studiosi erant valde, charitate eti1 ambat propter Dcum ipsum , sicut ερ alios homines, quos charitate diligebat. Euangelisia autem particularem amorem, & dilectionem significare voluit, nempe naturalem,& honestam seu moralem, qua vi familiares,&amicos,& si iidioti,, tanquam homo diligebat. christus enim omnia nostra sumpsit praeter peccatum, & ea, quae ad peccatum tendunt, qualis est ignorantia, &carnis contra spiritum pugna, & aliqua huiusmodi, at dilectiones hae nihil habent cum riccato cum mune, nec con. Eiunctum.
Vt ergo audiuit, quia infirmabatur, tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus.
COMMENTARIVS. MANsIT diuobus diebus, postquam nuntium accepit. vii diximus H
Greg. Niste h. lib. de creatione hominis. cap. 2 s. ut mortuum quatria duanum sulcitaret, cum enim infirmitas hsc esset pro Dei gloria, eo est perducta a diuina prouidentia, ut miraculum gelium ill ultrius fieret, de per illud sinanti virtus maxime nota euaderet. Hi duo dies computandi videntur eo numerato, in quo perlatum est nuntium, quando etiam Lazarus est mo tuus, post quos prosciscitas diu quarto peruenit Bethaniam, & suscitauit quatriduanum.
Hrysost. hom. 6 I. 8c Euthym. exi-- . a. stimant ab illo die, quo nuntius Fuiasi venit, alios duos expectasse, & quarto
venisse, mortuum autem Lazarum sui Dse eodem die, quo nuncius venit, id autε
ideo dicunt, quia Christum exiistimantraiecim si ad ijs tunc a Bethania di-
, quae uno die conficiuntur , nam . . octo stadia unum miliare c6ficiunt Ita-ί licum sed hoc non videtur dici posse, erat enim quando nuntium accepit tris Iordanem, ut Augustin. tract. Is .affirmat, & ex historia constat,uerbum etia
Christi id indicat, s Eamus, J inquit , , sin J erat ergo tum extra Iudaeae, Et ratio id ipsim eonfirmat; Iudaeoriam enim persecutiones deuitans locum distantem eligere debuit, uno ergo die non potuit tantum itineris confici. Existimo probabilius quod nuntio accepto expectauerit duos dies, illum nempe quo nuntium accepit quado La- rarus mortuus e st, & sequentem; tertio autem dixit discipulis Lazarum momtuum esse, eodemque tertio prosectus
est in Iudaeam, ac peruenit quarto die mortis & sepulturae La Zari, quo die eum etiam suscitauit. Aliqui Lazarum non eodem die mortuum & sepultum dic sit, idque probant quia quatuor dies habentem in monumento Christus inuenit; nec verisimile existimant, eodem die ,
618쪽
A quo mortuus est suisse sepultum, quod probabiliora videntur, quamis pariun
mihi non probatur Inam Martha Dei, reserat hoc, dummodo sciamus Domi- rem corpuris Obijςiens quatriduanum num quarto die Laetarum iustitasse, Ec esse divit,ad Letorem autem a morte ip duos expectasse, ubi nuntium accepit ;asa dies numeratus ; nee est inconuenies quo autem termitis computandi sint , eodem die mortuum, &sepultam esse; ex locorum di istantia pendet, exitii moid enim saepe fit, maxime quando in probabiliora esse, quae diximus incommincipio diei moritur infirmus . Haec mentario.
Deinde post haec dicit discipulis suis : eamus in Iudaeam
COMMENTARIVS. TRANSACTIS diebus duobus, distipulos , ut iterum veniant secum
in Iudaeam, inimat: erat enim Bethania in Iudaea. Sciebat Dominus tumiditatem eorum, ideo id praedicit, de vi eorum ignauiam tacies arguat: Scne re insperata turbaretitur postea , quando in Iudaam perueiuuent.
Dicuntei discipuli: Rabbi nunc quaerebant te Iudaei lapidare, de iterum vadis illucὸ CONSULEBANT quidem Christo, sed magis sibi, quod saepὶ inter
nos accidit,ut iiib specie charitatis erga proximum res nostras agamus. Particula sNunc,J significat paulo ante : nam in sisto Encsniorum proxime elapso Iudaei lapidare Christum voluerunt, ut ex capite decimo constat.
C Respondit Iesus: nonne duodecim sunt horae diei si quis ambulauerit in die, non offendit, quia lucem huius mundi videt: si autem ambulauerit in nocte, offendit, ' quia lux non est in eODO MIN V s metapho ra quadam .simiditati eorum medetur, ostendens
nondum esse suae mortis, de passionis tempus: & idcirco adhuc non es-k timoris caus Mn. Metaphora autem haec est : dies duodecim horas habet: ec qui ambulat in una harum, etiantii vhima sit, quia adhuc lax est, & no dum tenebrae superuenerunt,securὸ ambulare potest sine ostensionis peric la: namin quae impingi solet, manifesta sunt, te declinare facile unusquisque potest. At quando nox aduenit,mimis secure homo ambulataeum enim dem ciente lumine offendicula non videantur, facile impingit. Duodecim horis l diei, tempus vitae suae Dominus signficat, quando nemo ei nocere, nec eum l eomprchendere potuit: quia quae disposuerat secundum diuinuin beneplacu christ...ium, omnia erat complexurus, noctem vero tempus passionis appellat, de quo dixit, Haec est hora vest ra, & poteris tenebrarum. Erat quidem iam vicina. nox, quia immin t rassionis tempus et tamen adhuc hora erat diei,
619쪽
A quando nemo ei nocere poterat, nec in eum manus iniicere. Hoc est ergo, quod dicitqtiali clarius respondisset sc: dixistis nunc, me interficere Iudaeos quaesus e scitotescut non una, aut altera horam, sed duodecim habet dies, nec idcirco quia decem aut undecim tra si erunt, propterea dies est completa, ut non liceat secure ambulare, lita etiam superest mihi tempus, quamuis paruum, in quo licet seeure, & sne periculo ire in Iudaeam de vos etiam liberἡese m pplestis venire: nam vestrum periculum , & securitas ex meo perici lis, & securitate pendent, hic est sensus. Similis est sententia apud Luc. admo Lucae v. . nentibus enim quibusdam, ut fugeret ab Herode quaerente eum interficere, respondit. Dicite vulpi illi: ecce eijcio daemonia, &Ianitates perficio hodie dc cras, Se tertia die consummore veruntamen oportet me hodie, & cras de sequent i die ambulare: ac si dicat, nemo pote st me,ante tempus a me decretum, de statutum interficere, aut impedire: quamuis faciam quae iacturus sum 3 hoc tempus nondum aduenit, adhuc cras, & hodie dsmonia eiicio id est , , - adli uc tempus est operandi opera Patris: nondum mortis meae tempus adus nit. Per has duodecim horas, hoc idem nunc significauit. Duodecim autem
horas diem habere, dicit more Hebraeorum, qui dies semper in squales duo decim partes, & in totidem noctis diuidebant.
Pres exponunt. Primo Chryso. ho.6 I. duas a Tert expositiones. Prior est ut per exponitur. diem virtutem,& innocenNam,per noctem malitiam significet, sitque sensus, cpii in virtutis via ambular, in periculo non incidit, nec ostendit; sed is,qui m litia & scelere est.Hete tamen expositio non videtur accommodata: mali enim bonos persequuntur, & qui in rectitudine ambulant, in magna incidunt temporalia pericnia, & aliquando mai ra , quam mal i,& iniqui: & rursus,quia si id verum esset, nee Christus unquam C m hoc periculum hicidisse cuius innocentia maxima erat,& tamen a persecutoribus est comprehesiis,& interfectus, Apostoli enim de his periculis temporalibus loquebantur. Altera ex pontio
est , ut per diem, Christu ipsum intelliramus, qui lux di dies est ; M seut qui ambulat in die,n6 impingit: sic nec quicum Christo ambulat, in ullum osse dere poterat periculum: virtus enim Sc potentia illius custodiebat eum. Hanci videtur secutus Ambrosius lib. de mysterio passionis Ch isti cap. s. sed nee
ista expositio acc6.nodatur ver brs istis. Haseriam duas expositiones refert Euctim. Tertia expositio Aieta Tra i. v. ut per diem Christum, per duodeeim horas, duodecim Apostolos intelligamus, qui Christum tequebantur, sic horae diem: dc tune est sensus, ut Dominus his verbis eoru deprimat praesupilone , qui ei consilium dare volebant eorum, quae iacturus erat:ae si dicat,nonne ho- diem sequuntur, non autem dies h ras λ ita vos me sequi debetis,dc non da re mihi consilium. Addit Aug.Iuda non in hoc numero esse, sed eum, quem loco ipsius collocandum sciebat Dominus: tamen videtur violenta haec expositio, sensum quidem connectit,tamen verba accommodath n6 interpretiatur. Aliqui Frecentiorum quarto loco exponunt, vesint verba proverbialiter dicta,ad signi Recensor scandam mutationem facilem homi
num: temporis enim variatione mutan
tur:ac si dictu esset: duodecim horae sunt diei, dc non semper homo persistit in eadem voluntate, sed quod mane cogitat, vespere mutat : quia si nihil aliud esset pr ter hoc:ΓNonne duodecim sunt horae diei: J lateor quod iacile haec expositio textui accommodari potest: tamen verba sequentia dure huic sensiti applicantur: idcirco commentarajexpositi. mihi omnium aptissima,& quatum ad verborum sensum,& quantum ad sententiae connexionem, via est.
620쪽
Haec ait: ὀζ post haee dicit eis: Laetarus amicus noster dormit, sed
vado, ut a somno excitem eum. COMMENTARIV s. APERIT eausam, cur in Iudaeam eat: nam se illuc ire velle, nullumssue
periculum imminere verbis praecedentibus significauit: causam auteni verbis metaphoricis prius exponit. Γ Lazarus, inquit, amicus noster dormit, vado, J autem sui a somno excitem enm,J somnum vocat mortem illam breuem; tum, quia suscitandus cito erat: tum etiam, ut facilitatem indicet, qua inrtuos su itat : tam enim illi sacile erat mortuos a morte, quam alijs , dommientes a somno excitare. Amicum communem appellat, Amicus, inquit, nouer,d meus nempe,& vester, ut animos eorum, amici communis causa, s ciles ad viam redot: sunt enim pro amicorum salute spernenda pericula. Eit a persecta misericordia, qtrando non tali tum venientibus ad nos subuenimus, sed etiam iis, qui venire nequeunt, nefacturi accedimus.
Dixerunt ergo Discipuli eius, Domine, si dormit saluus erit.
' Λ P H v C timentes sibi, Domino in Iudaeam reditum dissuadcbant, εο
dicunt, sSi dormit, J non indiget amplius medicina: s saluus erit:J somnus enim salutis recuperandae signum, & causa est. v x hoc loco constat discupulos alid iste nuntium de Laetari infirmitate, quamuis hactenus Euangelista non expresserit: his autem verbis eos infirmitatis conscios suisse insinuat. Particula illa L Ergo,J illationem indicat ex verbo praecedenti, nempe quia dormire eum audierunt, di xerunt hoc, quod sequitur,fSi dormit,saluus erit: lest autem hominum non admodum expertorum regula haec: si dormit, sanus B erit infirmus. Fallax nilnium est: somnus enim est quando mortis est indicium: nisi velit aliquis dicere: illos inteli isse a nuntio morbi, &infirmita ptis qualitatem , quod Euangelilla praetermisit, morbi autem qualitate intel- Ie a,S cognita, protulisse haec verba : sunt enim infirmitates, in quibus somnus recuperandae salutis maximum est indicium: sed non existimo tunc discipulos adeo fuisse medicinae peritos, ut id discernere possent, sed secuti sunt dictum commune.
Dixerat autem Iesus de morte eius, illi autem putauerunt, quia de dormitione somni diceret. DE CL A R AT Eii angelista verbum Christi, quod tunc discipulin Ope
ceperunt: non inus enim morum somnum appellauerat, at illi hunc somniselluli num dorinitionem e su conceperant. Percunctabitur aliquis. quomodo id co- adhuc ru cipere potuerunt,cum Chri lius diceret: vado ut a somno excitem : improb bile enim valde erat tantam itineris, de cum periculo velle Dominum confi-