장음표시 사용
621쪽
x rum sententias esse tonsiderandas, laiuluam hominum imperfectorum, Nis ui nondum Christi fidem, & notitiam,vt par erat,assecuti Prunt: quod timi-icis ipsorum,&discutias redeundi cum Christo in I*d eam satis indicant ex hac imperfectione sectum est, urexistimarent Christum protulisse hac set
tentiam in eum sensum, Lararus dormit,quasi somnus esset illi noxius, a mutanquam a re noxia, & contra sanitatem eum liberari opus esset: ideoque se opponunt dicentes: non esse somnum noxium, sed utilem,& sanitatis indicisi; Non enim mirum eis,eos, qui Christum admonere periculi voluerunt, quasi nescius,aut impotens esset, dicentes, Nunc te quaerebant lapidare, S: iterum vadis illuc: etiam in hoc admonere voluisse,somnum non noxium,sed utilem esse Lazaro: Ddminus enim ea de causa hac usus est Ferborum metaphora, . cum sciuisset discipulos non intellecturos,ut nobis eorum imperfectio,id r ditas constaret, tanto enimeius virtus in ipsis perficiendis illustrior facti est mundo. Chrysost. homilast.&Euthymius huic percontationi re ondent: - discipulos putasse Christum in amigmate locutum esse: sed responsio haec non videtur satisfacere, nec accommodari verbis.
Tunc ergo Iesus dixit eis: Laetarus mortuus est. CV M non intellexissent discipuli verbum, aperte, & sine ulla verborum
metaphora rem Dominus narrat: s Mortuus, inquit, est Lararus:J pa ticula LErgo,i illationem ex praecedentibus indicat, nempe quia non intellexerunt sientum verborum praecedentium et idcirco verbis ciaris idem e primit, ut intelligant
Et gaudeo propter vos, ut credatis, quoniam non eram ibi. . Coniungendum est ultimum verbum primo: gaudeo me ibi nqn adfuisse, F
& hoc propter vos,vi credatis : si enim a uissem, aut sanasse meum,o casio tanti miraculi sublata fuisset , fidesq; vestra minus promoueretur: aut si non sanassem, vestra periclitata esset fides: nam me non potuisse sanare arbitrati fuissetis: gaudeo igitur me no n adfuisse,& hoc vestri causa,quia non solum nihil fides vestra detrimenti passa est, sed maxime augebitur,quando mi RM 'ii' rabile videbitis opus, quale nunquam iactum est,nempe quatriduanum,& 0. tentem mortuum verbo ad vitam reuocatum. Gaudere licet in malis, quae iis princ ἀhominibus a Deo immittuntur, non propter eorum malum: sed propter eorundem, aut aliorum spiritualem silutem, aut proscctum, quando per ea ad Deum conuertuntur, vel in melius Proficiunt.
Uamuis tamen mortuus sit, s Eamus ad eum.J Homines solent infirmos amicos visitam, mortuos destituere: nihil enim visitatione sua eis: αpraeitare valent: at Christus etiam mortuos visitat, sicut & vivos: tam facilE enim est ei mo rivis vitam, quam infirmis sanit tem conferre. His verbis insinuat Christus velle se reuocare eum ad vitam, velut a somno aliquis excit
cur ad vigiliam: id enim significat verbum hoc, stam ad eum.
622쪽
Dixit ergo Thomas, qui dicitur Didymus, ad condiscipulos:
eamus 3e nos, δἰ moriamur cum illo. CVM verbis suis a reditu in Iudaeam Christum abducere discipulino
possent, sed eum animo redeundi obfirmato viderent, unus ex eis relia suos ad sequendum exhortatur dicens, Eamus & nos,& moriamur cu illo:Ientiebat enim illos omnes adhuc trepidantes, & animo non omnino ad sequendum firmo. Particula sErgo, illationem indicat, quae fit partim ex ver- . Do Christi, sEamus ad eum.J partim quia aegre serentes, & tardos condisci . .ur videns haec protulit, sEamus & nos.J verba sunt dilectionis erga Chrictiori. . de itum, & sortitudinis:dilectionis quidem. quia sine Christo vitam contemn sortitudine bat propriam: sortitudinis,quia a periculo,quod animo conceperat,no retardabatur,quominus sequeretur magistrum: Sed tamen fides imperfecta erat: n nondum enim virtutem,& potentiam Christi, a qua cunctis periculis, quos avolebat,liberare poterat,agnoscebat: nec verbo Christi omnimodὸ tabuerat fidem, sQui ambulat in luce non offendit: I quod in Graeco codice notius est: nam legitur: sEamus, ut moriamur cum illo,ἰ quasi sibi persuasisset moriendum elle in reditu ad Iudaeam. Thomas Didimus dictus est a Graecis,quod pud Latinos Gemellus, seu qui simul cum fratre nascitur: idem autem apud Hebraeos significat Thomas, ut in cap.ro. declarabitur.
Venit itaque Iesus, 3 inuenit eum quatuor dies iam in mors
numento habentem. Qv o die mortuus est Lazarus, eodem in monumento positus videtur:
erat autem dies a morte, & monumento quartus , quo Dominus B c inaciam peruenit, & quo etiam eum a mortuis suscitauit. p
Erat autem Bethania iuxta Hierosolymam quasi stadiis quin do
cim, multi autem ex Iudaeis venerant ad Martham,& MMriam, ut consolarentur eas de fratre suo. M Iliaribus duobus Italicis uno stadio minus, distabat Bethania, ubi ha egesta sunt, a Hierusalem. huius paruae distantiae idcirco Euangelista meminit, ut tacite Iudaeos ad consolatidas sorores E Hierusalem venire potuisse, ostenderet- Charitatis opus est moestos consolari. Se quoniam nobiales erant sorores hae. ideo multi Iudaeorum ad eas conuenerant.
Martha ergo, ut audiuit, quia Iesus venit, occurrit illi, Maria autem domi sedebat.
CVra domus, & rei familiaris Marthae incumbebat,idcirco prior adurius Domini nuntiu audire potuit: na Maria sedebat, consolationes aduerastium excipiens prius autem Martha audiuit,quam vidit. celeberrimi enini hominis aduentum fama tacere non potuit:sed gressus eius prpueniens,ad aures Marthae priuolauit:nam quae lata sunt pran we unusquisquentagit. .
623쪽
Dixit ergo Martha ad Iesum idomini,sfuisses hie,'M A
nit, Marjaeautem domi mansit idcirco ipsa D' minui ' pris r alloquitur,httende diis. autem, est ver; haec: Marrhae, ex triplici capite otiis'inei viiiiiii Est fides eredidit ensio si adsitisset pominu , fratris mortem impedire Dotuisse,&'ab infirinitate tiberate:sed erat imperfecta haec fides, ἡondii enim sciebat,absentena etiam sanare potuisse, vae si credidisset,utique dixisset sic Domine,si voluisses,frater meus non suisset mortuus. Alters caput est,spes, fiducia raedam: fidebat enim, d certa eoide clementur Christi, qubas adsuisset, ianitatis nescium fratri non de nepasset: neq; tamen haec spes, de fiducia erat persedis viretexi grando mimediolaminclis erat diuinae sa-B nitatem corporalem negare, quam concedere: idcirco haec temporalia non sunt selum iret a nec cinderamia: nisi quiaeo ad maiorem Dei glariam, ad Llutem triritu conducunt Marthaautem solam clementiam conciderauit Dominissamen,quod desiderabat,non admodum perpendit, & dec ita est cum multo ridius, & conducibilius tarit mori Laetarum.cum per ta Minmortem filius Dei. glorificandus essetas autem praesens uita Christus. md maioris gloriae divinae si fecisset. Tertium caputest dolor, &animi aristitia de morae fratris; conquerebMuret inim de absentia i risti, quasi eaduissetca'sa illius: erat autem etiam imper fictio in hoc: si enim scies et D inlinum etiamabsentem nihil ignorane, te omnia potuisse; holuisse tamen si . nam, quia non expediebat, non adeo μluisset. Laudanda tamen est modonia Marthae, ut dicit Chrvsostomps homat. nonenim eiulatibus , & clam mps est iiis, ut aliquae in his casibus sacere selenused temperate, &modeste dolore animi, qui iustita erat, demorte intris expressit: neo im sciebat, e diuina xrouidentia in illa morte statuerat,quod si sciuisset,omni expam
Sed A. nunc scio, quia quaecunque poposcςris a Deo, dabit tibi Deus.
ADiungit Mirtha priori sententi sequentem, si adfuisses, mortuus non
suisset frater me us: sed non prop rea diisdo te posse iuuare,immo ce in sum Deum tibi datui um,quaecunque ab eo poposceris, adeo ut nul ac etiam possis fratrcm a morte reuocare, si a Deo poposceris. Maior est fides haec, quam praecedens:plus enim erat cstnfiteri Christus posse suscitare mortuum, uani fanare infirmum, & facere ne moreretur: tamen adhuc est imperferudes, quia Christum non ςonfitetur Deum,sed purum homine nec propria id virtute faccie posse, sed petitione,&oratione,qua,s a Deo peteret,impe-- raret, ut notat Chry s. homasi .si enim perfectam fidem habuisset,dicere opori bat: spio,quacutique tu volueris acies.Modestam petitionem verba haec con tinent,non enam expres,drogat ut a Deo posciit,sed potentiam eius cons Glui: amanti autem satis eli potat, de nosse, iam autem scietate unortuum, -jdeo potenua--cfi uiua nante ver be sciente di petente super ac t
624쪽
A neum hidicauit aliquid peterer sensuς igitur est, Domine, potes si lame
iuvare: qm quae vis a Deo, habes, si petas. . l . . .
Dixit illi Iesus, resuri et stater tuu λ
re V sin sMvL &eonsolatur,&docet unico verbo promissio resurrectionis Ad solatio est,at dum absolute dicit, Resurget frater tuus, J no autem dici poscam a Deo,se habere potestatem significat: suamq; diuinitatem exprimit, vi non necesse habeat poscere,& orare Deum,cum ipse sit Deus. Hoc autem
instructionis est, & distinae. ι . iii Dicit ei Martha,scio quia resurget in nouissimo die. -. .
B Ummauit Martha verbuiri Christi esse eommunem quandam consolatio a
L nem, qua homines solent in similibus easbus molaos consolari, res mctionem futuram ip memoriam reuocantes, maximὰ quia tunc erat Saducaeo mim secta,negantium resurrectionem,ut patet Matt.1 L. crediditque Martha, Chri istum velle eam consolari eertitudine resurrectionis fraternς,quasi Christus diceret: Sesto certam,& veram esse moruloriam resurrectionem: ideoq; hilari animo esto, & tristitiam depone, quia resurget frater Argumentum enim consolationis in similibus casibus, resur onem esse, docet Paulus 1. Thessalon. . Nolumus,inquit, vos ignorare fracies de dormientibus, ut non contristemini, scut de gentes,quae spem non habent. in hunc sensimi verbum . Christi Martha est interpretata adhuc rudis, & imperfectae fidei, idcirco x spondit, stio resurrecturum in die ultimo, neque adhaereo sectae illorum, qui futuram negant resurrectionem, quare nec indigeo hac instructione. ω ili
. - . Dixit ei Iesus, emsum resurrectio, A vita. F
oste dix PERTIS verbis Dominus eam instruit ,& imperfectam fidem eius nises' se corrigit, doctique se non indigere poscere quidquini a Deo,sed se esse quIzi 'om Deum, qui mortuos suscitare: ec vitae priltinae restituere possit. His testurnibus v*ςo verbis,quis sit ipse, aperit: sequentibus aute ad vera,& perlectam hanc iidem .' --- JeYhortaturi s Ego inquit,sum reserrectio,& vita. id est,ego ipse sum,qui sa- scitare, & vivificare possum,& suscito,ac uiuifico eos quos volo:& qui susti tabo, ad vita reuocabo omnes,qui suscitandi,& vivificandi sunt: non opus est mihi poscere a Deo,qui sum ipsemet Deus. Hebraismus est sensum caus - lcm e sciens, si esurrectio,& vita,J id est causa resurrectionis,& vitae,edes. sector earum in uniuersum, qui omnem resurrectionem,& vitam efficio. Η ' ' articuli Graeci significant, tago sum ipsa resurrectio, & ipsa vita.
ANNoΤΑTIo r. munis est bonis, ae malis,&ad quaere dentes,&non credentes sint suscita P Rimo loco considerandum est, vita di,de qua dictum est. I.Corint. Is. Sicut in hac sententia no accipi pro vita, in Adam omnes moriuntur, sein Chrimae contra mortem distinuitari cs . M omno vivificabuntur, tunc enim se
625쪽
A .pe ominis esset addere, suo sum
vita: J nam si resurrectionissens,&cati laesi, diqile est causa vitaranen Oaenim resirgit a mortuis, nisi reuocatiis ad vi- tor,nec sine vita constat resurrectio: de L hae enim resurrectione loquebatur, de qua dixerat, Resurget frater tuus. vita ergo in hoc loco, accipitur pro vita beata & 'lici, ad quam resurgent credentes in Christum , de qua dicitur Io .s. Qui bona fecerunt, procedent in resurrectionem vitae,& ita accipi verba uentia probant, omnis, qui er ditan me Rie etiam si mortuus sieriti sis neraliter vita Moperetur, esset C promisso eredentium: nam eredemesvmnes uiuent Est igitur resurrectio es nis credenti rici non credentibus, bonis, & malis. Vita autem propria credentibus,fide viva,&persecta. Omnes quidem resurgemus,sed non omnes it mirabimur,vti Paul. i. Corintiis, dicit. sensis igitur verborum estigosum cau- se generalis reserrectionis,qui mortuos omnes ad vitam reuocabo,& adhue simeausa vita &'licitatis his, qui imin randi sint,vti enim docet Aug. lib.6. de uiri cap. I 2. damnatorum vita,quq in cruciatibus est, morti potius trampar . tur idcirco mors terna in str iptura adipellatur, beatorum verbiaeIis, & beata resstrectio, vita aeterna dicitur. , Secundo annotandum est, Chri stum M Dominum omnibus esse causam reserrei ctionis, siue bonis, siue malis, sua enim . miis, min. gratia Christi iactum est,& set, ut om- e stimpii te- nes resirgant amboni, quam mali: ita; docet Tertia. lib. de resurrere carnis,&a 2 probat illo verbo. r. Corin. is. Sicut in ' Adam omneu moriuntu. ,ita de in Chri- fio omnes vivificabuntur. idem etiam ι docet Cyril. lib. . in Dan.c.st.&co firmari retest illo Roman s. sicut per vhius delictum in omnes homines inc5ι demnationem: sic per unius iustitiam in omnes homines in iustificati em vitae: & illo etiam i. rin I s. Per homi
nem mors, di per hominem resurrectita, mordior ii' : quod igitur mali resur- , D 'gratia, & meritum, & virtus esti Christi : ideo nunc dicituri sEgolim te rectio a Perco aberis,lus utilit
tisAdsere resurrectio malis, ut ex Chri- D sit dicatur gratia, & merito procedere' misi Respondeo in magnum redere detrime mi pristet grauiorem poenam allis, sed hoe
i culpa eorum fit: nam ea visa perpetua. data e st, ut persectE in anima, & corpo- ire so lices essent,quod si math vixerunt, ipsi, quod optimum erat,in sitam veri runt perniciem. Simile quid inquiriti. Iustin. lib. exelieat. Genes quaest.3. de . lfide. Quam, inquit, utilitatem malis in .actri habuissi fidem p Respondet, muti. . tum detrimenti, quiamaiori assicieis i
erinouisse viam iustitiae,quam post e
gnitionem retrorsiam comterti ab eo,
quod illis traditum est,sancto mandato. E& tamen fides donum Dei est, ex Vatia Christi procedens. Medicina utilis est , ad sanitatem, at si ovis sumpto mediose imento, quae necessaria sint, non cura,
Terti4 annot ndum est, risioni in 'su rectioia' se causam reserrectionis nostrae secum ouia qu- dum quadruplex eavis genus. Primo μὰχ i quidem est causa prima,&supremae tactrix resuriectionis: & hoe Lbet, vemus est : ipse etiam prima causa est sui sutandi,& reuocandimortuos ad vita. 1 I Reg. Dominus mortificat, & viui .i ea deducit ad inferos,&reducit. Secturdo est causa meritoria, Mi suo merito, & iustitia omnium hominum Iiberati nem a morte obtinuit, & hoc habe* ve Fhomo: ut enim Adam suo demerito, &inobedientia omnes nos morti addixit et ita secundus Adam chria homo stati
iustitia a morte reuocauit ad vitam. I. Corintiuini Per hominem mors,& per hominem resurrectio mortuorum.
Roman. s. idem docet Paulus obedie tiam Christi, & histitiam opponendo inobedientiae Adae. Tertio est causa i strum talis ,&hoc habet, ut homo et erat enim illa humanitas instrumetum,& organum ''oddam diuinitatis, per Iud miracula edebat, quod Athana
'rm. conti Arrianos docet: Pereat
nem,inquit, coecum illi minori&etarum resti seiravit, eadem ratione per earnem indis nouissimos dehabito nes . Quarto est eausa etiam ,ut homo exemplaris: ad exesarentinis. caro
626쪽
A iustorum surget gloriosa,&impatibilis, terra surrecturirestin, &r sdis eirem, D'. de hoe exemplari dictum est Philip. 3.'dabor pelle mea, & in carne mea vide
Retormabit corpus humilitatis nostrae, bo Deum saluatorem meum. Lucae itis: . consiguratu corpori clamatis sitie,quoa i Capillus de capite vestro non peribit. etiam Atal circa rimis. docet duenti Phili p. 3. formabit corpus humilit UPr tresurrexit, ut esset farma credea biivno irae. sed haec omittamus, eum non tibus sibi: vectigitur dieiunitati s Ego sit nostri initituti haee diffusius tractare: sim resurrectio, dc vita, trimus, thomo, modo iam exposito. Dux hute. mario annotandum est, verbo hoeses contra re arrectionis duas haeresesi sieris D rei trecto ctoribus e uinei, Una est eorum, quii Morrectionem saturam quidem, in ania
satis est verbum Domini annotat se. Locus autem ille Matthaei ab haereticis alia legatus, longE alium habet sensum : ut , enim dicit Epiphan. seeundum iubi ctam materiam com ratio illa pro- .reedita . In resilirectione , inquit, ne matamen ita assilidabant, negates rati que nubent, nequei nubemur M sed Θ porum resurrectionem. huiushq esis tuntis it Angeli, nimirum in eis en minit Photius lib. de septem synodis. e. quod nullis vacabunt, res incumbendus. Irenaeuet autem lib. I. eap. 23. tribuit nuptiis. i. - . eam Basilidi haeretico. Tertullia. lib.s. λltera haeresis eodem eonvincitur iem. Marcion. tribuit etiam M reioni. verbo, dc exemplo: Euthyches enim,ut a Iinhaereti , ut refert Epiphani. haeres. . refert Gregorius lib. .Mores. O.29. as- , 6 derepti sirit illo verbo Mat xa In i firmabat suturam integram reserrectionem, sed corpus assiimendum spiritual inon carneum , dc osseum, quem errorem Hieronymus epist. ad Pammachium, α oceanum, inter Origenis errores nu-. meraci Sed hoc eisdem verbo resutatur: non enim resurgeret homo, nisi eadem
substantia' quae cecidit surgeret, &qui mortuus est, vitae redderetur. Adde t ea allegata contra priorem haeresim: tum pelle si a iterum se eircundatum iri eonfitetur, di oculis sitis Christam se conspecturum sperat. Lucae a Corpus suum Dominus palpandum ob tulit, dicens, Palpate,& videte, quia νspiritus carnem, & ossa non habet, licui me v statis habere. Haru pro loci praesenti, declaratione secticiant.
. haeresis, ut Photius, Sc Epiphantiis
docte considerarunt, vel solo hoe verbo restirrectionis conminei tur: Non enim dieitur surgere, nisi quod cecidit, nec ad vitam redire, nisi quod mortuum est: at homo compc tus ex corpore, Sc anima, mortuus est, & cecidit: igitur is est, qui si et: anima enim immortali est, nec moritur, unde Hiero. in epist. eon: C Mineri.&Alexand. Resirgere, inquit, dicitur, qui prius nioriendo cecidit . . Tertuli. etiam Laetari exemplo eandem haeresim refutat: non enim est dictus Lavarus surgere, nisi quia assia mpto coro re ad uirini euocatus est. Multa runt testimonia scripturae pro hae veritate Catholica. Iob.rs. In nouissimo die de
Qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, viveti ὀζ omnis, qui via
uisiti credit in me, non morietur in aeternunti
me etiam si morxi33s fuerit, vivetJ iterum, si autem adhuc. inter vivos est, non morietur in aeternum: quia quas tuis temporaliter mortem subibit, ad vitam xςuocabitur aeterham .. Non hic, uti diximus de ea vita loquia
tur, ad qu-m ψmma etiam mali largent. sed vita, quae vel E vita est: illi
627쪽
natarum beata&foelix. Illud autem sQui vivet,J idem signiscat aequi non
dum est mortuus: ut sit generalis sententia: omnes credentes in me,siue mortui sint,sue adhuc vivant m seculo , non morientur in aeternum, sed ad tem-ous, restituendi tamen postea in aeternam, & gloriosam vitam . Qiribus verbis ad fidem allicit tanta facta promisssione. Per fidem autem, non nudam fidem intellectus, sed perfectam, quae est cum obedientia mandatorum eius de charitate,intestigere oportet,ut alias ostendimus: Nec satis eii credere ipsum christum esse Messiam, nisi simul credamus ipsum ei se Dei filium, & vervin Deum omnis resurrectionis,& viis usui primam, ut probat Hilarius liba, Trinitati ubi locum etiam hunc adducit.
Credis hocλ ait illi, utique Domine, ego credidi, quia tu es Christusdilius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti.
AD fidem bane exhortatur Dominus Martham, Credis, Juiquit, hoc J Rnon quod ignoret,sed ut ad fidem hanc perscisim prouocet: Martha autem, mysterium tantum non assequens, ad fidem, quam de ipso conceperat,
recurrit dicens: t Ego Domine credidi qui tu es Chri ilus J ille I filius Dei, Iventurus erat in hunc mundum, Se qui expectabatur promissus nobis. Existi hauit Martha e credidisse omnia, quae Christus dicebat dum credidit ipsum esse verum Messiam promissum,& vere credebat. sed implicite: fidem igitur adhibet dictis Chriiti,sed implicitam,& generalem. Sicut si rusticus ali uas fidei propositiones,quas non assequitur,interrogatus, respondeat,cr o sanctim Mesesam: ita nunc Martha,ego credidi Dom .iesse esse veru Cissum,& omnia,qua dicis vera est in non diiuncte ea percipiebat, nec Christum filium Dei appellat intelligens esse filium Dei Patri consubitantialem. qui carne assumpta homo factus est, sicut nos credimus, Sc confitemur: sed filium Dei supra omnes Prophetas & iustos, non discernens,nec astequens qualis esset filius Dei. Iudaei enim Messiam filium Dei futurum etiam expectabant: at non omnes huius mysterii distinctiim habebant notitiam. In . Graeco codice sic legimus: Tu es Christus ille filius Dei, qui venturus erat: egrum distat hoc in sensu a nostra lectione: idem enim est dicere,Tu es Chrius filius Dei,qui iam venisti,cum ante esses promissus, de expectatus.
Mirilia n3 A Ugust.tract. 49. existimat Motha intellexis in lexisse verba,& respondisse sierecth verba ea omnia quae de resurrectione iunt di- ω credidisse , ouando eredidit Christum esse verum Dei filium t propterea enim quia fit his Dei, est res irrectio&vita, credentesq; in eum non mortu tur in aeternum. Hilari .liba.Trinit. hic
verba, s Tu es filius Dei, J sie exponit, nempe insam eredidisse verum esse Deincut di nos credimus. Chrysost. autem no ruthymon assecutam esse verba Christi, sed magnificum quid
concepisse,& unum interrogatam,aliud respondisse asserunt. Si autem legamus verbum in praeterito, ut etiam Graecus dex habet,Ego credidi, prosecto verum non erat, eam credidisse , Risse verum Dei filium , qualem nos credimus, & qualis vect est : ut enim ex veris bis si perius edi positis constat, merum reputabat hominem : si vero Iegeremus Ego eredo ut aliqui legunt,amrma res Graecum verbum talem posse admise
628쪽
Ai tere interpretationem: facilius id dici eum esse verum Missam,ideirin nredi posset, nempe tunc quando haec loque- sponditMartha aliun abcra, quod histrisbatur, credidisse eo verum Dei filium rogabatur a Christo t putat Chrisφλefietque sensus : Vtique Domine credo, . etiam fide resurrectione & vita nihildite esse resurrectionem A vitam,quia cre xerit,de qua c hristus interrogabat: r do esse Dei filium, tamen sequentia non spondit tamen aliter, quia, quod disti indicant talem fidem Martham tune c6 etEinterrogabatur, ipLaim icitε contieepisse . Existimo igitur expositionem tetur.Hac etiam ratione filium Dei co probabiliorem eam esse, quae incom- sesi est,nesciens tamen, nec distin M. mentario posita est, interrogata enim de qualis esset filius Dei', erad enim a tali fide, implicite omnia ea confitetur,. hue impersecta fides. Dominus autem nondum assecura sensum distinctum,& verba haec doctrinae protulit, quae explicitum,sed affirinasse omnia sibi vi- tia tunc non perciperentur, postea saest, dum retulit fidem, qua eredidit: tamen intelligenda erant,&pra dicada
Et,cum dixisset, abiit. 3e vocavit Mariam sororem suam: silentio,dicens: Magister adest, 3 vocat te. . C G M M E N T A R I v
Erba. Mart lix fgnificant Christum ei,ut Mariam sororem vocare iussis y se:id enim retulit dicens , Magi sieracis id vocat tei iit si canc , cur abierit relicto Christo eo in loco,in quo ei oceutfetat . Brevitarit nim Euat gelista studens, miro artificio utitur, ut & breuis, & simul iis scribeiido ple nus sit: multa narrat:multa insinuat, & conuenienter omnia disponit. Erat autem Maria non sola, sed multis comitata Iudaeis eam consolantibus, inde: causa Martii lentio, eam aduocat ut solam sciat se a magistro vocari: hoc enim nomine solebant Christum appellare..
. Illa ut audiuit ,sumit cito; θt venit ad eum:nondum enimve o uerat Iesus in castellum, sed erat adhuc in illo, loco, ubi occurreraret . . P
AMeris magnitudo;quo Dominum Maria prose 'bitur; nullas admist
moras. s surgit, & cito venit ad eum: l venit autem , quia nondum Christus intrauerat castellum, sed manebitin loco, ubi cum Martha colloe . xus erat expectans Mariam. Non est autem ingressus, quiaad locum moni- menti Lazarum resuscitati trus venire decreuerat rerat autem ille locus inde vicinior,quams in castellum ii atrasset: rursus enim it rum egrediendum illi erat: & quia ci de causa mulcti ' Iudaei corritenerunr, ut exsequentibus patςt, quo miraculum manifestius,&il ' - . siti iactu .ci ti . .
629쪽
audaei ergo, qui erat it cum ea in domo, di consolabantur i cam,cum vidissent Mariam, quia cito surrexit, Saexijt, secuti sunt eam, dicentes, quia vadit ad monumentum, ut ii . ploret ibi, NEstiebant Iudaei Christum adesse, M vocasse Mariam, ideo repentinos
eius palliis, & ita ceseres, ut nec verbum ullum praesentibus dixerit, non alteri causae tribuerunt, quam quod dolore tracta nimio, ad monumen. tiam, ut ibi ploraret prosecta esset, idcirco secuti sunt eam. Mansio igitur christi extra castellum multosconuocauilludaeos soram quibus gestum estaniraculum.
Maria ergo cum venisset, ubi erat Iesus, videns eum , cecidit tiad pedes eius, & dicit ei, Domine, si fuisses hic, non
fuisset mortuustiater meus A Gnoscebat pedes Maria , quos 'unxerat, & Iach 'mis Egans suorum
obtinuerat remissionem peccatorum. Ad pedes hosce desore oppressa prosterilit verba,quae soror protulerat,enuntiat: quibus eniri communis erat causams stitiae,& non dissimilis fides, communia etiam suerunt verba.
desus ergo ut vidit eam plorantem, οἱ Iudaeos, qui venerant cum ea plorantes,infremuit spiritu, di turbavitia apium.
V Idens Dominus Mariam , deIudaeos forantes, omnibus omniafactis, de dolentibus condolens,ac patientibus clementis E compatiens , I In emuit spiritu idest . fremitum edidit intra se, non in aliquem circunstan . ptium conuersus. Rursus etiam se ipsum turbat: excitauit enim in parte sen-stiua affectus, di propassiones corporeas, quibus motias, & turbatus interius usque ad exteriorem vultus commotionem prorupit: illud indignantis, hoc condolentis, & compatientis filii i indignitatur enim contra infideliratem Iudaicam, propter quam Lazarus mortuus, & sororibus his sanctis aia fictionis causa clara est: nam morshaec aeciderat,vt filius Dei manifestaretur, quae manifestatio necessaria non erat, si Iudaei tot iam signis,& miraculis, conuers fuissent: mecrararus mortuus esset,si illi iam credidissent.Compatiebatur autem praesentium dolori & lachrymis . Plura in annotatione require. Notanda tamen est particula L Ergo, 3 indicans, idcirco Dominum esse indignatum & commotum, quia vidit Mariam, de circumstanteo etiam commotos, di lachryarantes,
630쪽
stut fiat tuti, o di De Vi, hie Christu, fremitus,quq tur 4batiosuerit, varie exponui Doctores', rimo loco Chrysos .Honia r. & Euthym.ex ponunt hemituin esse cohibitionem quandam, pia affectum commiserationis repressit, ne ulterius prorumperer,& in lachrymasse effundens, vocem lacrymantium emitteret: tolemus autε, quando huiusmodi motus,& aiiectus reprimimus, torvum, & austerum vultum
est,affectunt commiserationis repressit,& eohibuit vultu, & intuitu aut iero, &toruo: spiritum enim assectum hunc interpretantur. Sed ii expolitio mihi Fabilis no a videtur propter duo. Vnum est, quia illorum est cohibere, ε repri- .i mere huiusmodi affectus, qui eos inuoluntarie patriintur,ipsisq; nolentibus in B surgunt, & propterea conantur quoquo modo eorum impetu reprimere:at Christus non ει hos patiebatur affectus animi,sed voluntara E eos, quando, quom do, & quantum volebat, assumebat, ut paulo post dicemus: non ergo erat , cureos coniberet,& vultu toruis reprimeret Alterum est, quia quando infremui nondum c6miserationis affetium assum Isergi: non enim dixit Euangelista,turavit se ipsum,& infremuit: led prius in fremuit,& pollea turbauit se. Secundo loco Theophylactus eandem eohibitionem interpretatur: hoc tamen
a Chrysbst.di fierens, quod per spiritu,
non affectum ipsem humanum, sed diutiamitatem interpretatur, per quam cohi-huit huiusmodi in humanitate affectu. Meminit Euthnnius huius expolitionis, sed eisdem argumentis refelli potest, quibus & prior o Adde etiam, si diuinia
a te repressisset a gemim hunc non diceretur inseemuisse nam humanitatis se a re est,non diuinitatis.
Textio loco Eusebius Emissenus in quadam sta Homilia de hac lactione, si et ponere νidetur, ut ide fit infremuisse, quod ingemuisse, ut rios doceret Aper peccantes gemere debere:de quibus pe- mitibus dicitur Ro 3. Postulat pro nobis
temilibus inenarrabilibus: at baee expotio verbi propricrate set revis vi Ἀ-NNOTAT Io s.
detur verbum enim γπφω non gemitum, sed potius comminationem quandam significat, quod tali in
vertitur fremere: gemitus autem,& se uratus,quamuis in aliquo conueniat,n
pe quia sonatus, & voces inarticulatae iunt,& tracto,acem illa spiritu, dc anhelitu fiunt: tamen gemitus doloris lignit, et tristiti est,&suauius emittiturnis mitus est indignantis indicium, d cum quadam auster itate vultus profertur,seu potius erumpit.&sic Marc. I . dicitur, Fremebant in eam nempe indignatione commoti, quod liquorem tantae aestimationis effuderit. Mihi igitur legitima expositio ea vi: Auγristia est, ut i piritus Loe in loco si matur, sicut Ioan i s. rbatus est spiritu: ides Γ, intra seipsum infremuit,non in circumstant es, sicut illi diculatur in Magdalens infremutile, quia inmitis po indigna- tionis exples se conuerterunt: non fie μChristus seeit, ideoq; infremuisse spiritu dicitur, ut significetur in se ipsi emisi se fremitum,non in abi quem circumsitatium: interius ergo, & intra se in se mula, quamuis exterius sis nitum ediderit frementius. Fuit autem hF indignatiis contra ei qui causam huius mortis inuexat, pro- Chrisio pter quam hos lacry mantes aspiciebat; stenti . tilem enim quando aliquem miser & afflictione vexatum , causa thiustit alicuius v idemus, primo, quidem indignari in eu, qui afflictionis inius e fidit eausa: postea passo , At afflicto condole- mus. Ita nune Christus infremuit ebis. tra Iudaicam perfidiam Pharis eo m- .& Scribarum illorii, propter quam Lazarum mori dispositu est, ex cuius momis tot lacrymae, & amictiones processe runt. A liqui in daemonem hane indignationem reser in sedea causa a praesenti
instituto longe petita est, propior est,& P . verbis paulo post sequentibus magi xc5
Ana,quam dedimus. Cyrilui, in Ioa- capit. 33. comminationem quandam inimortem exponit. Hoc autem non ita socile accommodatur, sicut id quod iam diximus.
Post indignati mem fune Christus eoinpassionis&tristitiae, propria vol