장음표시 사용
101쪽
s6 CAP. IV. DE 1VRE RITUUM ECCLESIA ST.
SI I CORVM DIE SABBATHI CONSUETORUM.
'R an sit tu ad hoc ut. n. . Obiectis, hane consilentationem non pertinere ad Ictos. a. Diluitar. y seqq. De ritibus in genere. V. Rιρω externisunt necessarii. ἔα I .II. Sed ordinandi secandum indolem ac
An in nostra omnes peruersi rιtus Dbla ι si mi. da. scis, G. neniliter c 1 3n ritibus ad indolem ecclesiae noui testamenti, re exemplum primitiua ecclesia respuren. m. ac seqq.
102쪽
De consecrarrone F concurrenιe δε- persit one. M . seqq. . De omissa praeuta a monitione com
De osculo pacis inprimitiua ecclesia.
103쪽
sI CAP. IV. DE IURE RITUUM ECCLESIAST. t n Π Adtenus de eo quod iustum est circa diem Sabbathi seu domitricum in genere, At de eius obligatione, quaque ratione se gerere debeat &u ia princeps& priuati,satis abundeque dictum est.
Nunc ratio tractationis iustae exigit, ut etiam cultum ipsium, seu ritus ecclesiasticos, qui hoc die celebrari solent, accuratiori iudicii lance ponderemus, onaniaque 'ad regulas iustitiae & aequitatis examinemus,. ne aliquidae intactum relinquatur. Sed hic statim ab initio obiici no-' his pollet, haec non pertinere ad irum iuridicum,&sic male a nobis ista huc reserri, cum ea hactenus sibi theologi vindicaucrint; ICtorum ossicium ad humana negotia pertinere, non ad illa, quae proprie ad ecclesiam pertinenti,c multo minus ipiis ius competere ad censuram reuocare
negotia, unice ad theologos spectantia; & quae huius gesneris alia sunt, quae hic opponi ICtis cordatioribus solent.. I At enimuero, si hae obiectiones sine praeiudicio conside
rentur , eiusmodi sunt, ut non possint noni ex principiis Papatus originem trahere. Nemo e uim qui historiam ecclesiasticam primis saltim labiis degustauit, tam rerumi omniunt ignarus est, .ut nesciat potissimum sundamentum dominatus clericalis in papatu fuisse, omnem in ecclesiasticis rebus cognitionem aufferre principibus, & soli clero adscribere, ut nihil laicis in hisirebus reliquum maneat, , quam sola obsequii gloriati de qua Papo- Caesaria superius Cap. II. quaedani dicta sunt.. Cum autem secundum doctrinam puriorem euangeliis hoc crimen damnemus, Oportet ut etianυ repudium detur istis rationibus, ex nullori alio isnte descendentibus.. Falsum enim est suppositum ad solos theologos pertinere, ritus praescribere eccleii sticos, ordinemque in externis actibus dirigere: . Falstmin, hos ritus non esse negotia humana , sed diuina: Fabium
104쪽
sum etiam e st, spectare illa propriam ecclesiae rationem. Quin potius pluribus argumentis in Cap. II. probauimus, principi competere ius circa sacra, quatenus haec in externis ritibus & iunctionibus ecclesiasticis consistunt : eius esse ordinem externum in ecclesia obseruandum praescribere, illique competere ius circa ritus, tanquam circa adi-aphora, iubendi quae bona sunt, & tollendi quae cum venisbo diuino& indole ecclesiae nostrae non conueniunt. Quo Isupposito, cum I Cti ossicium sit, omnes res externas se cundum regulas iustitiae examinare, ab illo quoque alie uum non est, idem obseruare in ritibus ecclesiasticis: ut
constet principi, quomodo hic procedere ex bono & aequo, hioque iure circa sacra rite defungi debeae Neque dictis 6 restagatur, quod tamen in scriptura sacra apostoli multa
legantur ordinasse etiam circa ritus externos δ. Cor. XL. I . XIV. 34. P. Dm. II. ra. u. a . . LX.seqq. atque adeo videatur hoc ius ministris ecclesiae tantum competere : ad haec renim varie responderi potest, sed cum breuitati studeamus, per compendium dicimus, cum nemo alias fuerit, qui curam harum rerum susciperet, omnino par erat id sibi sumere apostolos, qui spiritu Dei impleti omnium optime cognoscebant, quid conueniret ecclesiae Christi; ubi iain quibusdam ad rationem sui temporis respexerunt vid. r. Cor. XI. seqq. eos vero specialem inde potestatem clericorum in ecclesiasticis landare voluisse, nulla ratione dici potest. Nec permodum legis vel praecepti quidquam populo Christianorum iniunxerunt, sed per modum compla citi, & consilii, quod, quia optimum cognoscebant Christiani, promtissime etiam sequebantur, non ex necessitate legis, sed ex spontanea receptione. Optandum etiam esset in ordinandis ritibus semper ad genium ecclesiae noui testamenti respectum fuisse, ut sactum ab apostolis. Nullo sergo fundamento haec obiectio nititur, quatenus illa ope N a ponitur
105쪽
CAP. IV. DE IURE RITUUM ECCLESIAST.
ponitur principibus, ius circa sacra tibi asserentibus; quam . uis ad id exempla tapoitolorum prodesse possint, quod
princeps hic in consiliuni adhibere etiam teneatur ministros ecclesiae, non omnes, sic enim quid facere debeat, ob tot clissensiones, semper incertus erit, sed illos, quos videt spiritu apostolico praeditos, & de incremento ecclesiae ex toto corde sollicitos. 9 His ergo obstaculis remotis, antequam speciales ritus consideremus, quaedam adhuc in genere praemittenda, quae fundamentum dicendorum constituunt, & ex quibus Io cetera sitne magno negotio diiudicari possunt. Et primo quidem id expeditum erit, necessarium esse ex indole temporum nostrorum, ut ritus externi non negligantur, sed bene & iusto ordine disponantur: cum alias non possit non summa confusio oriri in ecclesia, si cuilibet liberum esselli deberet, in rebus acris pro suo arbitrio versandi. IIoc enim est quod inculcarunt primis Christianis apostoli. Hinc
seu consutionis, & V. o. suadet, Ut Omnia ἐισχημό-c . Ω κα- - En fiant in ecclesia. Quod contra illos obseruandum, qui circa restaurationem veri Christianismi solliciti sunt, & tamen non modo hoc negligunt, ut suo consilio illa quoque, quae externa sunt in ecclesia, rite ordinentur, quo ipso non possunt non sibi impedimento esse; sed & il-Iorum curam reprobant, qui circa ordinandos ritus exter nos sunt occupati. 3 Id tamen circa ritus externos probe obseruandum est, Vt semper accurate respiciatur ad veram indolem ecclesiae noui te menti, neque quidquam, quod illi contrarium est, aut non exasse conueniens, statuatur : cuius rei negle- elus quam plurima hactenus incommoda peperit. Equidem non poterit nunc genuina utriusque ecclesiae, Vereris & noui testamenti, conuenientia & disconuenientia pro Diuiti sed by Ooste
106쪽
DIE SABBATI II CONSUETORVM ior
pro dignitate rei explicari, sed hoc aliis, qui spiritu noui
testamenti praediti sunt,relinquimus: dicendum tamen est, quantum ad instituti rationem pertinet. Abundabat eccle- I ssia veteris testamenti externis ritibus de ceremoniis, uti Iex leuitica fatis superque docet; de cuius ratione & cur tot solennia constituerit Deus, non conueniunt doctores. Nobis non improbabilis videtur Spenceri coniectura, quam in tractatu de legibus II ebraeorum ritualibus suse expo- 16nis. Scilicet, viderant iudaei apud AEgyptios cultum gen tilium & varia eorum sella, quae Diis suis consecrauerant, ubi nihil sine pompa, sed omnia solennisti me peragebantur, & innumerus erat rituum ac ibi ennium numerus:
Iiraelitae itaque cuna educerentur, pronissimi erant ad idololatriam, Iti id postea in deserto istis ostendebant, insta- per quoque assueti istis pompis solennibus, ut natura hominis semper ad externa procliuis est. Ut ergo infirmitati populi sui succurreret Deus benignissimus, multa ipsis dedit festa, magnunti ue rituum & solennium numerum praesicripsit, quo ita omni ratione ab idololatria abstraherentur. Interim tamen ne illi ritus frustranei essent, cum Deus nihil frustra faciat, ita eos ordinauit, pro infinita sapientia sua, ut figuram & typum praebeant, adtinentuS Messiae, & temporis noui testamenti, nec enim minimam eius cultus externi particulam esse, quae non ad ecclesiam noui testamenti eiusque sanistitatem respiciat, inter cordatos in dubium vocari nequit. Interea tamen hanc ignori primariam cultus diuini partem fuisse, quae in ritibus consistit, sed ante omnia, etiam in veteri testamento, De Una ct Itum internum exegisse, &, si hic desecerit, ipsi o-nanes istos ritus abominationi suisse, facile largietur, qui
loca sequentia accurate pensitauerit. GL δι - I. Amos V. ar. u. Mai. III. Ier. VLao. IV.3. . itincto Rom. II.M. U. Cum I9
ergo per Dei gratiam venire coeperint illa tempora, ubi
107쪽
1M CAP. IV. DE IURE RITUUM ECCLESIAST. D rus legem suam cordibus fidelium inscribere promisit,
ubi omnes debebant cognoscere Deum a minimo usque ad maximum Ier. XXXI.33.3 . Hebr. VIII. ro. ubi cessare debebat obduratio cordis & tenebrae, omneS autem reuelata facie introspicere gloriam Dei, & in eandem imaginem transformari a gloria in gloriam a. Cor. III. I seqq. Deus non amplius ritus praescripsit,& solen nia acra, sed manifestauit per filium suum, quis cultus ipsi nunc placeat, scilicet culitus in spiritu & Veritate Dan.IRao. - 2 . Corpus enim venerat, itaque cessare debebat umbra, typus,& figura. GLILaor 17. Hebr. X. t. Quae cum ita sint, inde porro demonstrari potest, in ecclesia noui testamenti non cumulari deo bere ritus, nec plures retineri quam necessitas ipsa exigit, populum vero ab omnibus istis externis abducendum esse ad verum 'cultum internum.1i Hoc fundamento praesupposito, munc porro ad hanc trutinam Vocanda est ecclesia pontificia, ubi statim in inculos etiam imperitorum incurre , quam ista iudairet, quam minime, etiam quod ritualia, ut de doctrinalibus taceam, indoli noui testamenti conueritat. Vt patet vel ex propria consessione concilii Tridentini Sess. XXII. cap. Ls. Hinc&plurimos ritus ad imitationem rituum V. T. ab iis inuentos e sse, ostendit passim Polyd. Vergilius Tr. de In-22 uent. Rerum. Deinceps examinanda ipse nostra ecclesia, &videndum, an quoad ceremonias ab illo sermento pontificiorum plene liberata & purgata sit, an nunc veram ἐυσχ Dοσυνην noui testamenti prae se ferat λ ubi facile apparebit, multas adhuc apud nos esse reliquias papatus, & spiritum noui testamenti adhuc plerisque esse incognitum.1; Non imputo hic culpam Luthero aliisque resormatoribus, qui circa crassiora occupati, & in perpetua cum aduersiariis in papatu pugna constituti, Omnia simul tollere non poterant. Hinc &Lutherus, cum fratres Bohemi ad ipsum anno I 22.
108쪽
Iob; Ioannem Cornu & Michaellam Album mitterent,atque iterum anno IJ23, in scriptis ipsum monerent, ut intermissam. disciplinam, verumque religionis & pietatis exercitium, restauraret,ipse respondit Nondumpolymus assequi, ut eitumo-d insiti Iur doctrinae vitaequestrobae exercitium, quale de vobis Audimus. Res adhuc apud nos crudasiunt, lentequestrocedunt: Sedo rate pro nobis.. Atque , cum iterum fratres Bohemi an no lF36. legatos ad ipsuin mitterent, denuo contestatus est dolorem suum, quod hoc isto tempore obtinere plene non dum possit. Unde optime Lasitis x. Danda venia es, tanto viro,in pontificio dominatu infringendo,ceteroque mul iplici amtichristiano luto ab tergendo, eoque belgis ex Anneis occupaIo,alia . quid domi oblitum. uis eni olus uno F eodem tempore cuncta animaduertat, absoluat Nec omniastossymus omnes, nec unι δει
ncta Dein Mut i e Lutherus, in libro de seruo arbitrio scribit.. Crevit, crescitque semper progressu temporis hominum sapientia adde,quaedam deesse δω, vs easeuntem alter. Quae verba: Lasitit,.cum praecedentibus & integra historia, refert Io.Α- mos Comenius in Hisoria fratrum Bo norum I. 7 . sere. Sed adstribimus hoc culpae succetarum Lutheri ad nostra δε
Vsque tempora, quod coeptam resormationem non conti
nuauerint, sed omnia in statu quo inuenerunt reliquerinti. contra mentem Lutheri , quam aliquoties in scriptis suis explicauit. Quin quod multi hodie in ea sententia haereant, .nobis nullum locum relictum esse resormationi,& inde cordatiores,qui emendationem ecclesiae urgent, tanquam seditiosos & haereticos, sub noua criminis, quod Reformarismum Vocant, nota persequanturc. Quos tamen ipsa ratio absurditatis conuincit.. Fatendum est, ecclesiam Resormata Ig- 2sIigionis, quoad externos ritus,magis purgatam esse, quam Ecclesiam Lutherianam , tu vocatur.. Sed simul dolendum est, in hac diuersitate actuum ecclesiasticorum,. & rituum , abi imprudentibus; theologis, rariusque partiβο,
109쪽
CAP. IV. DE IURERIT M ECCLESIAST.
partem diuersitatis religionum statuit, id quod non potest non rudem populum mirifice turbare,utpote qui hac ratione allicitur, Vt Omnia ex ritibus externis aestimet. 26 Sed haec & affinia nunc pluribus prosequi permissum nobis ob temporis chartaeque angustiam non est. Nihil addimus, quam septem regulas generales, quae attendendae temper sunt in ordinandis ritibus,& ex quibus speciales easus facili opera iudicari possunt. Prima itaque haee esto:
IN ORDINANDIS RITIBUS RESPχΙENDUM ANTE OMNIA, AD INDOLEM ECCLE,IAE NOVI TEST MENTI, ET EXEMPLUM PRIMITIVAE ECCLESIAE.
7 Res magna probatione non indigebit, cum cordatiores facile consensuri sint. Primum enim membrum regulae per se fluit ex iis,quae paulo ante de diuersitate ecclesiae veteris de noui testamenti adduximus. Ex quibus non tantum sequitur cessare hodie legem ceremonialem, nec ultra necessita intem augendos ritus esse; sed etiam hoc, istos ritus, quos necestitas etiam in nouo testamento exigit, ita comparatos esse debere, ut cum salictitate noui testamenti & spirituali 28 cultu conueniant. Nec alterum membrum, de imitanda hac in parte primitiua ecclesia, dubia habet. Cum utique non dentur meliores doctrinae de Christianismo interpretes, quam ipsi apostoli, qui dulcissimam hanc doctrinam ex ore ipsius Christi hauserunt; &spiritu Dei impleti erant, Sed ex horum ore & traditionibus videntur percepisse primi Christiani ea, quae etiam in externis ritibus obserua-29 runt. Erat in se per primitiua ecclesia constituta medios inter hostes, inter iudaeos & inter gentiles, qui nullam occasionem intermittebant, traducendi Christianorum culistum.Sed cum ex historia ecclesiastica con stet,nihil hostes inuenire potuisse quod reprehenderent, quin potius eosdem saepe sacra Christianorum laudare coactos suisse ; vel hoc documento est, quod omnia eo tempore quam Optime disposi Diqiti sed by Gorale
110쪽
IOs polita fuerint. Hinc tam intrepide, & cum magna --.Aa Patres in scriptis suis prouocarunt hostes,ut in vita & religione Christianorum aliquid ostenderent, quod non pium &laudabile esset. Sed dum ad primitivam ecclesiam prouo. Iscamus, eam intelligimus, quae a temporibus Apostolorum tribus seculis ad Constantini usque tempora suit continuata; nam tamdiu optima quasi .fuit ecclesia, quamdiu sub cruce fuit: quamuis etiam hoc tempore, quo magis distabat a temporibus Apostolorum, eo magis a simplicitate deflectere quandoque incipiebat. Donec tempore Constantini Magni florere quoad speciem externam de pompam incipiebat, ac ita amisso crucis iugo, magis magisque degenerabat.
Sequitur secunda regula: Λ SUPERFLVIS RITIBVS si OMNI MODO ABSTINENDUM. Cuius regulae proba- ttio partim ex ante dictis desumi potest, quod ecclesia noui
testamenti non admittat tantum numerum ceremoniarum,
partim exinde, quod multa pariant incommoda superfluiritus. Constat enim nihil magis superstitioni occassionem 3ι
suppeditare quam nimium cumulum ceremoniarum. Imprudens vulgus, imo & eruditi carnales, facile in eam sententiam prolabuntur, in his rebus cultum consistere diuinum, ac ira a vero cultu interno ad externum ducuntur:
Vnde&videmus a plerisque in his rebus partem religionis constitui, de quibus tollendis si agatur, conqueri incipiunt religionem mutari. Coepit iste modus cumulandi ritus sta. I tim post tempora Constantini Magni, nam primis temporibus paucissimis ritibus usos fuisse Christianos, ex historia ecclesiastica constat; sed vix coeperat, cum statim homi nes existimare inciperent, hoc & non alio modo cultum Deo gratum praestari posse. Inde tot festa ortum traxere maximam partem superflua, quae tamen in papatu ideo postissimum instituta, ut hoc modo diuitias& opes populi cor