장음표시 사용
71쪽
aliaque eXanthemata externae corporis superficiei communicari solent; contingit nimirum quandoque , ut animalcula & si minia V. g. scarlatinae in aere Volitantia ipsi cuci adhaereant, ibique sedem figant, aliquando etiam ultro Penetrent, atque resorbeantur,. sicque in cute praedicta evanthemata exhibeant. Hac de re duas singulares, & Valde curiosas adducam obserVationes, quarum primam inVenio apud Clar. Lancisium in eruditiss. ejus tractatu de noxiis paludum essuviis lib. I. Part. I. cap. XVIII. Dum de minimis animal omlis in locis humidis, & paludosis genitis,
atque per aera Volitantibus, ratiocinatur, sic effatur. M Nam cum ejusmodi animalcula ab ,, ambiente aere in omnia foramina,
,, quae habent ostiola paulo latiora, quam ,, sint illorum moles , soleant irrumperi re; ubi tamen angustiora inVenerint, ,, fieri potest, ut cunei more diffindendo,
72쪽
DE SCAR LATINA. 73se Vulnerandoque ampliora reddant, ido-M nea nimirum excipiendis illorum ovu-- lis. Probabilem vero ejusmodi conje- ,, cturam faciunt ea, quae nos ipsi con- ,, tingere Videmus, apud illos palustrium se locorum incolas , qui statim atque nO- ,, cens illud hospitium experiuntur, sa- ,, ciei colorem in deterius mutare, Va- ,, riisque pustuliS , atque exanthematio bus laedari solent
Altera vero majoris indaginis, &ma- s curiosa legitur hac de re historia apud Paulum Sorbait celeberrimum quondam Practicum Vindobonensem in illius med. Prael. Tract. III. cap. XVI. de febrepetechiali hoz modo. EXanthemata petechiis similia totam ,, Propemodum aulam caesaream, & utrum ,, que Gynaeceum nuper I 6 74. in sylvula ,, ad pulchrum sontem dicta , cum sub ,, dio inter abscissas arbores, comoedia
73쪽
se exhiberetur, sub crepusculum nocsturo num , corripuerunt; ita , ut ad gnis naeceum derepente Vocatus tantam e ,, anthematum copiam nobilissimarum do se micellarum corpuscula descedantium, se obstupuerim; nullus aderat calor, nonis conquerebatur de quadam cordis op- 'pressione. Suspicabar primo sussitum ,, aliquem arsenicalem Venenatum, adri Venti faVorem a sicariis factum fuisse; ,, sed postquam intellexi, locum illum ,, plenum fuisse serpentibus, stellionibus,, & lacertis , plurimas arbores putridas,, Vermibus plenas, &' insectis putridisse & Venenatis infectas adesse , nec lin,, Cum adeo perflatum fuisse, conjeci, ad ,, fuisse miasma quoddam, quo aer in is seictus fuit, & consequenter homines, is qui tamen ab imbecillitate veneni omnes,, Persanati fuerunt; nec fuerunt pete-
,, chiae, ut sibi quaedam sinistre per se suadebant. EX
74쪽
Ex hac singulari, & notabili historia
plura medicis practicis necessaria edocemur, & quidem primum , quod hic ab
eruditissimo Sabait annotatus Ganthemuticus affectus ad scarlatinam benignissimam reduci debeat. Secundum , quod morbi exanthematici a miasmate animato , seu ab animabculis, illorumque seminiis per aera Voli, tantibus , & eXternae superficiei, corporis adhaerentibus , aut per alias Vias eisdem communicatis dependere possint. Tandem Tertium , quod similis morbus exam
thematicus , & benignus a petechiis , albisque malignis distingui debeat. Si quis Vero plura de eXanthemat,bus praedicta ratione communicabilibus, Videre Velit, legat & relegat eleganti tama, Omnique eruditione plena Illustriss.& Eruditiss. D. L. B. Van SWieten commentaria in Tom. ΙΙ. 3.723- '5.sD
75쪽
Statum morbi in scarlatina esse inflamamatorium demonstrant rubor, ardor, dolor, & tumor, quare eVidens est, fanguinem in minimis Vasis restagnare, unde praedicta dependent. Ista stasis videtur fieri praecipue in illis vasis, quae membranam cellulosam Perreptant, aut in eam terminantur; unde dein non tantum ille tumor, qui praesente scarlatina, adest, sed vel maxime alter tumor leucophlegmaticus, qui tardius scarlatinam subsequitur derivari debet. Si consideremus eXperimenta , quae Clarist. Ruischius de membrana cellulosa instituit, videbimus , quod illa non tantum omnia Vasa sanguisera, illorumque
76쪽
DE SCAR LATINA. 77 minimas ramificationes; sed omnes etiam
nerVos , illorumque minimas diVisiones obvolvat & comitetur; item quod haec membrana in diversam molem tendi, &elevari possit; quod diversi tumores, praecipue vero emphysemata nos docent; si itaque haec, aliaque similia perpendamus; facile concipiemus, quomodo praedictus tumor in scarlatina fieri possit. Major quidem videtur dissicultas , de illo tumore leucophlegmatico, qui Padi latinam sequitur; sed facilius concipietur, si intimius illa, quae sub ipsa scarlatina, aut statim post illam, obVeniunt, pedipendantur; dixi enim quod tempore evanthematum scarlatinae humores in vasis ipsis, quae cutem membranamque cellulosam perreptant, restagnent, adeoque haec nimium tendantur, lacerenturque ; unde
dein tollitur illa cohaesio epidermidis cum cute , quam deinde sequitur illa desquamatio & decorticatio.
77쪽
78 TRACTAT Us ΙΙΙ.Quo facto alia Vasa peripheriae codiporis privantur illo sibi necessario tegu mento , & sustentaculo; unde mirum non est, quod ipsa membrana cellulosa, irruaentibus majore quantitate in illam humo ribus , tendatur, & in tumorem leuco phlegmaticum eleVetur.
Ex quibus etiam patet ratio illorum, quae S. V ΙΙΙ. dixi; quare nimirum illi
majorem desquamationem , & decorticationem experiantur, qui pluribus scari, tinae maculis obsidebantur. Item quare illos major, & periculosior leucophlegmaticus tumor VeXare soleat, qui majorem decorticationem eXperti erant Huc debet etiam referri singularis quaedam observatio de cute sive boum
sive ovium morbo aliquo contagioso denatorum; corium enim eX tali cute praeparatum nullius usus esse solet, quia tantam
78쪽
DE SCAR LATINA 79 tam possi det teneritudinem , ut facillime laxetur, & dilaceretur. Ratio hujus phoenomeni in eo consistit, quod in tali morbo fiat stasis humorum in minimis Vasis cutem perreptantibus unde haec vasa partim nimium distendumtur, Partimque rumpuntur; eX quo dein exurgit minor partium, fibrarumque cutis ad inVicem cohaeso, minorque firmitas. . Haec Vero adhuc magis patent, quod ex similibus morbis pili in brutis , capilli in hominibus suo nutrimento destituti, sponte decidere soleant.
XXXIX. Dixi superius g. ΙΙΙ. IV. & reliquis
quod in scarlatina praesertim maligna ad sit tam Vehemens saucium tumor, rubor, ct ardor ut aegri quandoque nec degluti re, nec loqui, nec respirare Valeant; eXqdstas spero fors, ut quilibet judicet in
tali casu summam adesse inflammationem, quae non tantum laryngem, Ph ryngem, lin.
79쪽
8o TRACTAT Us ΙΙΙ.linguam, tonsilla S , aliaSque partes in faucibus sitas occupet, sed saepe etiam se ad aesophagum, Ventriculum, arteriam asperam, pulmonesque eXtendat; in quo casu affigit nausea, Vomitus, aut perpetuus nisus ad Vomendum cum continuis
matoria arteriam asperam, pulmonesque
obsidente fit continua tussicula, respiratio perquam dissicilis, parva & frequens fuimmisque anxietatibus Juncta. XL, Dum itaque praedicta mox recensita ita fiunt, exurgunt eXinde necessario alia his similia, & lethalia mala ; nimirum venae jugulares, & Vertebrales eXinde compressae se in subclaviam, & caUam eXOnerare non possint; adeoque fit stasis inflammatoria in cerebro, ejusque smbus , unde dein sopor, delirium , conVulsi S, gangraena, & mors expectanda sunt. XLI.
80쪽
sa materialis stariatinae tam benignae quam malignae videatur esse una eademque spe cie. Quia vero haec propositio alicui pa radoxa videri posset , rationem dedi, quia nimirum experientia constat , quod
a scarlatina benigna maligna , & vicissima maligna benigna contrahatur; uti hoe ipsum in variolis benignis A malignis vi
Verum quia haec ad eoGIncendum quemquam ratio quandoque non lassice, ret, sequentia spero omnibus satisfacient: se hoc ipsum videmus in omnibus aliis seominibus vegetabilium, quod si eadem ma terialia semina in diversis locis, aut diver. sis terrae plagis , aut etiam diverso tempore terrae mandentur , quod nimirum se ctus quoad aliquas cireumstantias diversi exinde oriantur; quin imo videmus ex eadem v. q. arbore fructus quoad quaedam