장음표시 사용
61쪽
τvR MAGNUM PARUO CONTRARIUM. NEC MULTUM PAUCO.
Antea contraria ipsa supposuit de quanta no esse ostendit. dein subiecit quanta esse.aiqi contrariano esse m onstrauit. nanq, ut uem postulat, nes quata sunt neq; contraria sed ad aliquid. Quod ita quanta n5 sint,per instantiam asseruit. uero ne*cotraria, per fiduciariam reprobationem. sunt ergo uti diximus ad aliquid, ipsumque esse habent in quantis. Proprie autem magnum αparuum de continuo dicuntur nam corpus magnum & paruum appellamus.similiter & logum& breue. eodem modo Bc superficiem, ac species continui reliquas magnas uel paruas. uel longas vel breues proprie nominamus. At multum paucurn de discreto,nec situm habente, pe denumero ac tempore,quae positu carent. multum n φ tempus & paucum, similiter θc numerum dicimus. Quamobrem sermonem 5c ipse in exemplis meditatus, magnum εἰ paruum in monte de millii grano,qus continui quati sunt,accepit corpus enim est utrumq,. multum uero Be paucum in numero in hominibus inquam,rum qui Athenis, tum qui in pago degunt, quae sunt discreti. est enim numerus discretum quantum. eterum saepe quiny abutendo paruum Se magnum de discreto serimus,multum uero εἰ paucum de continuo. paruam siquidem Demosthenis esse orationem dicimus aut magnam, P ad scopum unum accounuum spectet. quare S de oratione hae magnum, obscopi continuitatem unitatemi serre consuevimus. Nimirum orationes nouem ibus de publicis negociis haudquaquam orationem longam uocaremus. no enim intentio harum una est ac continua. nes item Philippicas undecim: sed eas dicimus multas.Quin Be aquam cum continua sit multa nominamus,sorte quod sacile diuidatur. Sspe uero & multam dicimus uiam,
tametsi cotinua est: nempe quod in multa stadia secetur: uel st ambulando locus quidam pedibus distinguatur. Est uero de hoc loco iureqvsstione dignum, quomodo multum de paucum qualita esse paulo ante affirmauerit,cum diceret proprie quanta haec sola nuncupari quae proxime diluit.Sunt autem quin* continui species,linea,tuperficies,corpus locus,& tempus.& dus discreti, oratio,& numerus. Alia uero,inquit,per accidens omnia quippe ad haec respicientes.& alia qualita nominamus,ut multum uocatur album,g, sit superficies multa. uo pabo igitur his prius dietis quibus multum Sc paucum quanti esse plane pronunciauit, hic no esse quanti sed ad aliquid affirmat mi enim no quanta ea esse hic uere ostensum est, superius eadem este quanta perperam eixit quid ergo ad hoc aiunt nimirum id quod nos saepe prodidimus quae sunt ad aliquid desinitam re uera nequaquam habere naturam, sed in praedicameris aliis existereresset multum de paulum 6c magnum ac paruum,de duplum 6c dimidium similla* ad aliquid: quae in quanto conis stunt,no in quali quemadmodum dc albim,dc dulcius,dc grauius, ad aliquid:quae subsistentiam in quali obtinent Itue cum multum dicimus album quoniam multum de paucum, quae ad albquid sunt circa quantum,& no quale uersantur,no proprie uidelicetine P per se loquimur: uetuquia superficies multa quaedam est quanti. Non hoc igitur dixit superius, multum ipsum per laquantum esse sed ad aliquid in quanto: F id sane in quanto ferre nisi per accidens licet, nempeg, in quanto sit ultum ac paucum admittente.
18 Maxime autem circa locum esse videtur contrarietas quanti ursum enim ei quod est deorsum contrarium ponunt,tecum qui in medio est deorsum dicentes: eo qr plurima distatia sit medij ad diu di terminos.Uidentur autem EF aliorum cotramorum ab his erre di initionem. uae enim plu=imum astinuicem distant eorum quaesunt sub eodem gener contraria esse distiniunt.
pORRO QUANTI CONTRARIETAS CIRCA LOCVM ESSE MAxi ME VIDETUR. SUPRA ENIM ET INFRA CONTRARIUM PONUNT. LOCUM AD MEDIUM INFRA NOMlNANTES. OUOD AD MUNDI TERMINOS PLURIMUM MEDII SPACIUM SIT.
Postquam magnum dc paruum ne F quanta esse net contraria demonstrauit, siquis omnino inquit conte ari in quanto cotrarietatem uelit,supra de insta cocipiat.haec enim tum a se mutuo plurimum distant tum contrariorum quoque ob id finitionem sustipiunt. sic nans definiuntur contraria quae plurimum sunt in eodem genere a se inuicem distincta. Caeterum hoc ipsi no pia cet.squidem supra θc insta in rerum natura re uera no est,sed circum ec medium:quae no contratia sed ad aliquid sunt.circum enim ipsum, circum medium est. supra uero dc infra spacio abesse p. t diametrum a se mutuo debent. At terra Atri rationem obtinet uinuerso collata, ad quam ita
62쪽
uia omnia deseruntur. Qua itas ratione locum teme, hoc est centrum uniuersi ignis loco, idest cauae lanans globi circumferentiae contrarium asseremus no enim alter ab altero abest uniuersidiametro.quare plurimum semoti non sunt. Seiuncta enim sunt ea plurimum quae omni distant diametro.ergo nes hac neque supra dc infra contraria sunt sed uti dixi ad aliquid.circum nanq, ipsu circum meatum est. Nisi quis infra esse terram simul omnem supposuerit, D terra sub podibus ais infra quavis sui parte sit habitantibus,cstum autem supra.Quod siquis secundit terrε superficiem insta sphaera autem supra dicere uelit,idem supra infraq; esse inuenietur. Nam superna terrae superficies insta est caeli comparatione. si insernae sui ipsius luperficiei conferatur, supra. Quin dc hemisphaerium utrum s supra instas erit cum sese pro motu diuerso aliter atque aliter habeat.Sed nihil est quod simul in seipso contraria eadem ratione obtineat. Qua de causa fieri nequit, ut supra Ec infra in rerum natura proprie sint.msi modo praedulto simul terram omne infra appellare culci libeat. Enimuero situ est supra dc infra:ut capita nostro impendens laquear quippe
ad nos relatum, supra rest adeo superiora, insta. LOCUM AD MEDIUM IN F R. A
NOMINANTES QUOD AD MUNDI TERMINOS PLURIMVM
MEDII SPACIUM SIT. Qui, inquit, supra dc infra in rerum natura esse propterra UO lunt, g, terra a quouis mundi termino spario per diametrum distet, terram infra clle iccirco asse
uerant. AB HIS VERO FINITIONEM QUOQUE ALIORUM IN/FERRE CONTRARIORUM VIDENTUR. NAM QUAE A SE PLU/RIMUM INVICEM IN EODEM DISTANT GENERE, CONTRA
Rl A DEFINI UNT. Quoniam terram infra esse suspicati sunt Inquit haecucro ut ad lin gulos mundi fines relata plurimo interstitio abest, per diametrum inquam: sunt autem supra dc infra contram,reseruntvrs haec ad unum genus quantum, ex his de contrariis omnibus finitio nem asserunt, contrariaque esse dicunt ea qua a se mutuo distant plurimum, sub eodem gene re comprehensa.23Non videtur autem quantumsuscipere magis o mimιs,ut bicubitum. nes enim alterum alte ro magis bicabitum. nes in numero:vi tria b quin , nihil magis quingi aut tria dicuntur, nes finiues tria. nec tempus alterum altero magis tempus dicituranec in nullo eorum suae dictaJunt omni n'magis o minus dicitur.Quare quantum nonsuscipia magis o minus.
NON UIDETUR VERO QUANTUM MAGIS ET MINUS A D.
Cum proprium esse quanti asseruerit nullum habere contratium, es omni inesse ostenderit, no addidit quanti hoc proprium no esie,quadoquidem 6c substinciae competat,quemadmodum ec in substatia egit .hoc enim ex iis suit peripectum quae de substatia disseruit. Na si ibi proprium no esse substantiae nihil contrarium habere pronunciauit,st dc quato conueniat, costat hic quos proprium quanti,quoniam 8c substantiae inestino esse. Quare quantum nullum capra contrariorum est. Uerum si contrariorum capra quatum esse fateri oportea uri substant in quiny contra rium nullum esse dicebamus ipsam uero capacem cottariorum,quid ergo no est,inquiunt,ais sum dc tenue quanti,dc latum dc angustum quae sunt contraria At haec noesse quanta, sed i plum esse obtinere in quatis asserimus,no aliter qua magnum qu ac paruum.crassum enim id uocamus,quod dimensionem multam habet in profundum. latum, quod in latitudanem. angustum autem dc tenue,quod parum in prosundum ac latum interstitii habetiac quacump de aliis prodidimus,magno inquam dc paruo multo dc pauco, haec in his quo7 pronunciabimus.nam dc haec
ad aliquid sunt. NON VIDETUR QUANTUM MAGIS ET MINUS A in
MITTERE. Ad aliud quanti proprium transuit, quod est non admittere magis dc minus. neq; id iniuria:siquidem diximus, ubi quantitas est, ibi magis S minus ex contrariorum millis, ne fieri. Est uero sciendum dc hoc rurium reprobari a philosopho perinde quas ta substantis cipetat.ad aliud autem digreditur,alt .
o Proprium autem maxime quanti est sequale G inaequale dicitur.Vnumquods enim eorum quae dictasant quatorum aequale π inaequale dicitur: ut corpus aequale π inc quale dicitur. O numerus tempus aequale G inaeivale dicitur militer clitem G in aldis quae dicta sunt nusuo
63쪽
aequale I inaequale dicituran taeteris vero qcuns, quanta non sunt,non prorsus videbitur aquain Ie er inaequale dicuvi distositio aequalis o inaequalis non omnino dicitur sed magissimilis G disiimus. G album aequale π inaequale non omnino dicitu e mile vel dstimile quare quanti maxime sit proprium,aequale eν inaequale dici.
CAETERvM QUANTI PROPRIUM MAXIME EST. AEO VALEDICl ATQUE INAEQUALE. N
At hoc praecipue proprium est quanti quoniam res soli inest ais omni. linea enim aequalis lineae ais inaequalis dicitur & Iocus loco, 6c superficiei superficies, & corpus corpori, & orationi oratio dc numerus numero. Quod si in quoquam alio aequale S inaequale nominemus, id nota per se.sed per accidens appellamus.exempli causa,corpus hoc albu dicimus corpori albo illi aequaie: eodem modo & inaequale: non in quo alba sunt, sed quatenus corpora, quae sunt quanti.VOrum simile magis in talibus proprie diceretur atque ditauit album enim albo fimileac dissimile dicitur:& in id genus aliis eadem ratione.
DE RELATI UIS, HOC EST AD ALIQUID s EsE REFERENTIBUS.
D aliguid vero talia dicuntur, vaecos haec ipsa quae sunt aliorum esse dicuntur vel quomodolibet aliter ad alterum.Ut maius hoc sum quod e alterius dicitar: ali. quo enim maius dicitur.et duplum alterius drcitur hoc ipsum quod est: alicuius enim duplum dicitur. militer autem Nalia quecuns huiusmodis t. At vero suat etiao haec ad aliquid: in habitus,dinositio sensus,scientia, positio.haec enim Omnia quae dicta sunt hine ipsa qua sunt aliorum esse dicuntur,vel quomodolibet aliter ad alterum,eν non aliud quiddam. ha/bilus enim alicuius habitus esse dicitur,o scientia alicuius entia i ruulo alicuius positio, o alia verosimiliter.Ad aliquid igitur sunt, acuns haec ipsa sv unt,aliorum esse dicuntur, 'vel θυο modolibet aliter ad alterum.νt mons magnus dicitur ad alterum magnus enim mons dicitώr ad aliquis Osimile alicui simile, o caetera talissimiliter ad aliquid dicuntur.
AD ALIQUID UERO DICUNTUR TALIA QUAECUN OVE EA I pSA QUAE SUNT ESSE ALIORVM.DiCvNTu R. '
Quingi haec ante resaliuorum praeceptionem Oportet quiramus.Primum ordinem eorum ad praedicamenta Alterum inscriptionis causam.Tertium eorum subsistentiam quae nam si O D. tum diuisionem in species.Quintum,genus docenda. Primum iram cur locutus de quanto node
c fae. --λα. orao inceps de quali sed de ad aliquid relatis lamonem instituit: tametsi quale sermam per se quastamo, ac subsistentiam habeat haec autem propriam no habeant subsistentiam, sed ipsum esse in aliis o tineant p dicamentis pluris enim quae per se substant fiunt iis quae ipsum esse in obnixu poti, dent.nam ipsum per se quidqua primum sit Oportet,ium sic ad aliud cohaerentiam suscipiat. Di cimus igitur quo modo secit in quanto. secundams de hoc praeceptionem ob id Itituite, in sera mone de substantia erus meminerit ne diu nos quid tandem qtratum esset ignorare pateretur nostrus quo ν hic facere.postea enim qua cum de quato ageretur, ad aliquid se habetium meminiti ubi magnum & paruum,multum de paucum ad aliquid esse pronunciabat ne nos quae relatita trixum natura sit ignorantes diu sinerer,de iis protinus sermonem habet. Quamobrem uero de r latiuis .no de relativo singulari inscriptum est numeros proprerea inquam st ad aliquid pertinetυtia respectus quidam sunt: is autem in rebus duabus minimum spectatur: eacnde re pluraliter ti/tulum indidit.dextrum enim frustra est dextrum,nec potest quidqua ipsum per se dextrum essere patet filii pater,nec quisquam per se fuerit pater quin ad filium dicatur. At in substantia fieri hotest magis uero est necesse res una per se substantia sit ut homo. Similiter & in quarto potest enim solum bicubitum quantum esse. Possunt uero res ipsa: de reuuuis,pluraliter ipsa autem p irario uel respectus ipse singulariter de relativo nominari.quo modo in quato,prmicamentiis aliis sngulatiter praedicamentum prosetimus, instriptione nimirum no res eo contentas, sed quaede
64쪽
iplis commuter dicitur naturam declarates. siquidem dc relatio quanquam est in pluribus lubie cto tamen una est . ut semen ac fructus:& ascensus descensusq;.est enim serui ad dominum relatio una,quae a seruo incipientibus nobis,seruitus: a domino dominatus uocatur. simili quoq; ratio/ne in discipulo de praeceptore ac reliquis. uerum quo, uti diximus, nunquam uni rei lubstare ad aliquid praedicamentum indicaret, pluraliter iccirco de relativis inscriptionem iecit. De ipsorum
uero subsistentia haec dicimus Quidam nihil ad aliquid natura esse inquiunt sed nostrae haec esse δεί μ' cogitationis comentumraiunis no ita quae ad aliquid sunt natura esse uerum positione atq; compolito. quandoquidem fieri nequit, ut quod dextrum est, sinistrum fiat: 5e dextrum, quod sini
strum .pater quo* filius etiam est.& seruus positione seruus. natura enim seruus nemo est. idem autem de herus alterius fieti eadem ratione potest. et erum hi no recte sentiun perinde enim cognita natura haec sunt ac partes corporis in mutuo quodam respectu considerantur.quaed.i enim dextra a natura sita est ut iecur quaedam sinistra ut lim. nec sinistru fieri iecur unqua potest, nec lim dexter. Verum si alter in alterius locu cesserit,interiit animal. Deus quot imperat sol us: nos uero eius tantum imperio subditi omnes sumus. Corpus item mouent anima naturaque dunt, xat:ab ipsis autem solummodo corpus mouetur,nec contra ipsas mouet.Quidam uero his ex diametro se habetes ac repugnatissimi res omnes ad aliquid esse censebant.quorum ex grege Protagoras suit Sophistaeti enim rem nulla asserebat finitam certamq; obtinere naturam: proinde nec me
riti quenquam posse affirmabat.quemlibet enim prout sibi apparet opinatur* de rebus quae nofinitam naturam,sed ipsum esse in respectu ad nos habent,pronunciare. Mel itaq; auriginosis amarum dici,ac sane ueroa esse. nam quod eorum opinio sertiati iisdem uidetur id eos quot affirmare.qui uero sanitate fruuntur, dulce, 6e ipsos perinde veridicos. Nigne quos columbae in sole statis collum nonnullis purpureum,quibusdam aureum apparere.alii a aliter quod modo, pro di uerso tum ipsius,tuni intuentium positu. simili modo dc in aliis cunctis. quod enim uerum alti videtur, id ab alio falsum esse existimari. quodili huic elegans esse censetur, id alii uitiolum habi/tum esse uerum autem oppositnm. ge ergo amarum dici lege dulctaalterum uero nihil. Quo circa definitam aliquam a re nulla obtineri subsistentiam sed esse ad aliquid. Hunc autem confu/rat quidem 5e Aristoteles in tertio metaphysicae traelationis uolumine. Si omne,inquiens,quod aliquis quidquam ese putat, id uerum quot est quandoquidem alimento esse ignem no autem Urere suriosi arbitrantur ingestu iis ignem alere nec urere oporrebat. uel panis ureret eos nec ale Tet opus erat,quoniam urere hunc suspicantur. terum redarguit de Plato in Thesteto dialogo ipsum hoc refellere instituens:in quo post demonstrationes multas,hanc quiny urbane rationem is affert, Quoniam nos,inquitio Protagora te nequaqua uerum esse affirmamus, num ueri sumusis cum mentiti te dicimus an falsi si ergo uerum pronunciamus mentitur Protagoras, qui omnesis uera loqui censet.nos enim uerum asserimus,cum comemorare te falsa haec dicimus. Quod si s es mus medaces licet ergo mendacium dicere:nec qui quidquam loquitur uerum omnis enunciat. Alii ueto praeter hos recte dicebant,res alias ad aliquid, ipsas autem per se esse alias. ad aliquid, ut dextrum, sinistrum: r se ipsas,ut corpus ut homo non est enim ad aliquid homo qua homo est. Porro haec ad aliquid spectantia propria subsistentia carent:esse uero ipsum in aliis habent praedi camentis.cum enim patrem dixi relationem dixi in substantia:cum multum uel paucum,in quanto:cum albius uel nigrius in quali. eademse in caeteris ratione. Pulchre autem ipsa appendicibus copararunt non ulli quae no subsistentiam propriam,sed ipsum esse in stirpibus obtinent. Assimulant ea quot sibi inuicem obnitentibus lignis: quippe horum altero sublato haudquaquam reli quum stabit. Diuisio autem haec ipsorum est,Quae sunt ad aliqui alia per aequivocationem di .cuntu rrat simile,simili simile.alia per diuersivocationem. εἰ horum qu sdam a mutuo excessu uel defect ut multum ac paucum magnum S paruum, maius minusque..alia a principe de subdito: ut dominus,serui dominus. quaedam a iudicante 5c eo quod iudicatur: ut sensibile,sensu sensibi DG scibile, scientia stabile. uel ab eo quod participat & quo participat:ut sciens I, scientis particeps sit sciens nominatur.aut secundum causam S a causa persectum: ut pater, filii pater. uel struduni agens ac pariens:ut uerberans uapulante uerberat. uel pro localidisserentia: ut dexter,simistri dex . , . ter Modo autem docendi huiusmodi utitur Nolanam protinus integram ad aliquid relatorutradit finitionem:uerum prius quam ueteres ipsorum finitione statuerint exponit. dein comptu ra ostendit qus finitionem hanc comitentur incomoda:ita que finitionem aliam ipse eorum pro
Priam reddit,quae solis omnibusque inest ad aliquid pertinentibus. Ne enim grassari inuenis in
65쪽
antiquos uideatur ipsorum prius explicat finitionem. at* ostensis quae ipsam consequuntur a, surditatibus suam deinceps finitionem citra inuidiam comunit. terum sciendum est,qus sunt ad aliquid prorsus a recto casu incipere,atq; ad unum ea Obliquis referri.usu interim uenire ut ad quem assignantur,ad eundem S comemt,ut pater filii pater: α filius patris filius. Quandos aute ad quem tautur no etiam ad eundem sed ad alium reciprocenta ut in sensu & sensili .est enim sensus sensibilis rei sensus.hic ad genitivum assignatio est:uerum no contra ad genitivum sed ad ablativum reflectitur.ut sensibilis res,sensu sensibilis. Et uero attributio ad accusativum fiat saepenumeroniti cu dicimus, uerberans uapulantem uerberat. rassi ad ablativum couersionem faciat.
nam qui uerbatur,a uerberante uerberatur. AD ALI Q UlD VERO DICUNTUR TALIA. Id est quscun* ipsa no secundu qua sunt naturam,sed hoc ipso st aliorum esse dicuntur, sunt ad aliquid.uerbi causa homines sunt pater & dominus. si ergo accepti hac ratione fuerint,no sunt ad aliquid:sed quoad relationem ad aliud obtinent ad aliquid dicuntur. Dexter quoque'homo n5 qua homo alterius dexter uocatur: sed quatenus dexter. Verbo aute dicitur usus est ut cui haec minime placeat sententia.ostendet enim multa qus finitionem sequuntur absurda:
aliamqi ipse finitionem ponet. QUAECUNQUE EA IPSA QVAE SUNT ES,
SE ALIORUM DICUNTUR. Vt dexter homo no qua ratione homo est,alterius dexter appellatuciuem qua dexter. VEL QUOVIS MODO ALITER AD ALIVD.
Quoniam ad genitivum assignationem fecit cum ait,esse aliorum divitur, ne ad solum genitivunuae sunt ad aliquid depromi putaueris, uel quouis,inquit aliter modoridest siue ad genitivum,
siue ad accusativum fiat accomodatio. SUNT PORRO TALIA QUOQUE AD
ALIQUID, UT HABITUS, DISPOSITIO, SCIENTIA. SENSUS, PO
SITIO. Quoniam priora quanti sunt haec autem qualis,merito seiungere ea uisus est, cum dirat Sunt porro talia quoque ad aliquid. Vel quoniam ad genitivum casum superiora assignauit, qu ae ad eundem rursus reciprocationem obtinebant haec uero ad ablativum reflectuntur, ea ue lut ab alio principio data opera edisserit. Exemplis autem exponendis modum nobis praebet relativorum reflexionis. haec enim ut antedim ad genitivum edita. conuersonem ad ablatiuum sa/ciunt. Est enim habitus, bilis rei habitus.hic ad genitivum assignatio est: reciprocatio autem ad ablatiuum nans habilis res,habitu habilis est.similiter & dispositio, disponi aptae rei dispositio:&apta disponi res,dispositione disponi idonea.dc scientia,scibilis rei scientia: & scibilis resfcientia in
bilis. 31 Sunt autem o accubitus Osatio risio possiones quaedam.postiones vero ad aliquidsunt. iacere autem o ture versedere Da quidem non sunt positione domnatrue vero dicuntur ab iis duae dictae sunt positionabus.
SUNT VERO ET ACCUBITUS, ET STATUS, ET SESSIO, POSI/TIONES QUAEDAM.
Cum ad aliquid esse dicere & accubitum & statum & sessionem uelit,id probat ex genere posistione inquam qus genus dictona est,ipsa uero ad aliquiaeest enim positio sits rei positio.Quod si genus ad aliquid est, huius quos species uae autem sunt quas enumerauimus costat ad aliquid relam aut enim corpus erectum totum est,& status nominatur: aut obliquum totum iacet dicis turgi accubitus: aut partim stat, partim iacet, ac sessio nuncupatur. Catterum quaerendum est, si haec relativis subiiciantur, quae nam ad situs praedicamentum reducemus Dicimus ergo aliud statum esse,& aliud starcialiud accubitum,& accumbere aliud:sessionem quoque,& sedere aliud. Status enim & reclinatio & sessio schesin ipsam idest habitum declarati stare autem,& recuba αsedere,no habitum modo,uerum ipsam quos reclinatam substantiam indicant.eodem di in csteris modo. IIIa igitur utpote habitum significantia ad ea qus aliquo spectant sese recipiunt hec autem cum habitu res quos circa quas habitus est declarantia, sub situs praedicamentum metum tur.Quem enim ad modum aliud in tempore est aliud tempus:& aliud in loco,aliud uero locus. continua enim quata sunt tempus S locus:ipsum autem in loco in praedicamentum ubi: ipsum uero in tempore in quando confertur perinde in his quoq; res sese uti dictum est habet.id quod
ipse quoque aperiens intulit. RECUMBERE AUTEM, UEL STARE . VEL
SEDERE, IPSA QUIDEM POSITIONES NON SUNT, CAETE. RUM SUNT A POSITIONIBUS QUAS DIXIMUS DENOMINA.
66쪽
TIV E DESVMDTA. Non uero siquid denominative dicitur,idem illi est a quo dicitur.
stare enim a statu,accumbere ab accubitu, sedere a sessione nominatur. Quo autem modo a spociebus positionis deducta haec sunt, eo&m quos ab honi genere hoc est positu situm esse,quod
praedicamentorum unum est,transferetur.squidem hoc eius quod est recubare dc stare&sedere cognatum est genus. Quare species una ad aliquid se reserentium hoc est positio unum quod est situm esse praedicamentum peperit. nec quidquam mirum, quando de tempus praedicamentum quando,& locus praedicamentum ubi,quae species quanti sunt, panunt. non enim tempus ipsum est quando,nec Iocus ubi,sed res quae in tempore ac loco fiunt.1, Inest cutem π contrarietas in iis quae sunt ad aliquid:vt virtus visio contrarium, cum sit ut ruinque eorum ad aliqvid: en cientia ignorantiae. Non autem omnibus iis suae sunt ad aliquid insunt cotruria: duplici enim nihil est contrarium,neque triplici,neque vili talium.
1N EST AUTEM ET CONTRARIETAS IN I lS QVAE SUNT AD ALi QVlD, UT VITIUM VIRTVTI CONTRARIUM, CUM AD ALIQUID SIT UTRUMQUE: ET SCIENTIAE IGNORANTIA
Cum de iis qus ad aliquid reseruntur ex ueterum sententia disputauerit,nunc vult proprium eorum depromere.ex nitq; ea prim quae relativorum propria esse uidentur,re autem uera non sunnuti sane tum in substantia secit, tum in quanto: ne qui minus exercitatus in haec offendat, ea propria uere esse arbitretur. Ac primum quidem ipsorum proprium esse dicit contraria admitte/re.est nans contrarium inquit uitium uirturi,&scientiae inscitia,& iustitia iniustitiae.quippe hscsingula ad aliud dicuntur. uirtus enim studiosi dicitur uimus. 6c scientia scibilis uel scientis scien tia.& uitium uitiosi uitium,reciprocantq;. Uerum no quaecunq; sese habent ad aliquid contrari tatem suscipiunttidi haud immerito.quandoquidem enim adnatis similia sunt uti diximus rela/tiua neq; definitas res ad propriam habent subsistentiam, sed in praedicamentis aliis reperiuntur, ea quibus adhaerent imitaturiac quaecungi contrarium admittunt prςdicamenta .cosistentia quoque in ipsis obtinent relativa contrarietatem nanciscentia. quae uero nullum habent contrarium, eorum quiny relativa sortiuntur qus medio careant.exempli causa,Quoniam substatiae ac quato contrarium est nullum,neque subsistentibus circa ea relativis aliquid erit contrarium ut triplici. nam triplex ad aliquid est. alicuius enim est triplex.nec tamen contrarium habct quidpiam: quo niam uti diximu& prsdicamento Inhaeret cotrarium nullum habenti,id est quanto Similiter quoque in substantia ut hero filio,dextro sinistro. nihil enim his contrarium propterea est, ς, ii qui bus adhaerent homines inquam,sint sub contrario carens praedicandentum redacti Quo .am uero contrarium qualitati quidquam est, ob id & quae circa ipsam habentur relativis adest contra,rium:ut uirtuti contrarium uitium:& inscitia scientiae. hac enim sunt quanta. Porro illud igno randum no est,coninaria haec aliis esse aliis ad aliquid:ut uirtus studiosi uirtus: 5e studiosus,uila tute studiosus. similiter de uitium,uitiosi uitium: de uitrosus uitio uitiosus. his ergo ad aliquid sunt.contrarium autem uitium uirtuti,& uitiosus studioso. iure igitur & in iis quae sunt ad ali, quid spectatur contrarietas,neV est id consequens omnibus.Qus rendum uero est quo pacto uirtutem uitium ,6c scientiam atque ignorantiam ad aliquid perhibeat. Respondemus non eum ex propria haec sententia, uerum simulanter: affirmare nimirum cu traditam labefactare finitioncm uelit. Si enim ex eo quod dicantur aliorum, quae ad aliquid sunt obsignantur. hac quoq; ad ali quid eruntinam ea quoq; dicuntur ad aliquid.uirtus enim studiosi uirtus: & uitium uitiosi ui tium: dc scientia scientis scientia: Sc inscitia inscientis inscitia. Hac autem ratione d praedicamen ta accidentis omnia nouem inquam illa ad aliquid esse indicat: siquidem omnia ipsius esse substa/tiae quippe cui supereveniant,dicuntur.albedo enim albi dicitur albedo:& bicubitum. ligni,si sorte contingat, bicubitum. de uero quando, Ac ubi, de sacere, de pati alicuius dicunt v r. non enim est
quidquam ipsum per se quando ,sed est aliquid substatiae. eodem modo Ac in reliquis.Quin sub
stantia quoipi acum uelut pars sumitur,ad aliud dicitur.nam pars totius sertur pars de totum in partibus totum. At hoc est absurdum praedicamenta inquam omnia ad aliquid censeri. Porros, praedic enta euidenter omnia ab iis quae sunt ad aliquid discemantur inde dilucescit: si enim ad aliquid essent,finiendis iis illa ad quae dicuntur assumi oporteret. nam relata ad aliquid finien tes,necessatio εἰ eorum ad quae illa dicuntur meminimus. uerbi causa cum patrem definimus,mlii quos mentionem habeti est nectae patrem enim filii dices.at cum praedicamenta alia finitione
67쪽
D Εaαidat bicubi φ ξ ' Est. Eigo si praedicamenta ad aliud dicuntu se is um finitionem pei ram redditam.quippe cum praedicamenta quoq' alia comprchendat. Noenim duod alterius dicitur ipsum esse in hoc obtinet O dicatur alterius. at obtinent ipsum esse in hoc relativa in sint ad aliquid.nam siquid est alterius id esse de alterius sertur. at no contra,si perahibeatur alterius quidquoi ipsum quos esse in hoc Iam habet,q alterius dicatur. iterum scien dum Inuicunm a Platone relativa hoc pacto finiri aiunt, putare* ipsum in eo relativorum essem aliorum dicamur subsistentiam, inurere hos philosopho calumniam. etenim stea no quia di cantur uerum sint aliorum obsignet ex proditis in Gorgia licet cognoscas. ait enim si agens est, patiens' quos esse aliquid est necesse.esse enim dixit,no dici.
et a Uidentur autem o magis ta minus ea quae ed aliquid sunt suscipere. To
mvis π minus dicitur: et aequale o inaequale magis o minus dicitura cum virussi ad ali prid.'mile etiam alicuismile diciturn inaequale alicui inaequale. Non autem omma quae sunt ad aliquid ruscipiunt maris G minus.duplum enim non dicitur magis o minus duplum, nec aliquid talium.
ςυς Ciu RE AUTEM QUAE AD ALIQUID SUNT IRSUM MAGIS ET MINUS VIDENTUR. SIMILE ENIM ET DI STILE MAGlsNT Mi Us DICITUR. OVORUM EST UTRUMQUE AD ALI,
QVID. DICITUR AEQUALE QUOQUE ATQUE INAEQUALE
U Adliud biotium onsequens relativorum transit superiore improbato, nempe suscipi a re/Iatiuis magis& mm .dicimus enim hoc illi magis minuin simile: ut album in pariete m is s/mile albo esse ei st in ueste est,quam quod in nive. Esti consequens hoc suffciori non absimile si uidem nem hoc quae ad aliquid sunt comitatur Omma. ter enim alio patre no dicitur esse ma/gis pater.s militer nes filius.ids iure optimo. dictum nans est ubi spectatur contrarietas, magis bi hcte ac minus contra ubi no est nec magis minuis haberi Quibus ergo subest relatuita coit,rietas in iis est magis de minus.quoniam uero no inest contrarietas omnibus nec omnibus iccirco magis minus* suppetit. Fortassis uero quispiam disquirendo dixerat,in quibus contraraa sunt, miis magis quo* 5c mnus contrariorum missione fieri: m* ob rem in quanto quoniam no sunt contriti nec magis minuin haberi. Rursum si aequale Se inaequale proprium est quanti cur hic magis inquit & minus dici aequale Relatio enim si in praedicamento sit contrarium habente contraria quom ab ea suscipi asserebamus.is urio in praedicamcro quod contraria no admittat, ne*ab ipsa con ratia excipi. Igitur si aequale Se inaequale ad aliquid est in quato cosstens iautem nullum est quanto nec aequale εἰ inaequale contraria sunt. ubi uero nocti contrarium ibi nec magis εἰ minus ergo magis ac minus no dicitur aequale 5c inaequale. Nam si fit magis &mυnus contrariorum mistione, nec miscetur aequale inaequali, nec magis quidquam ac miniuinae Quale fuerat. quippe minus inaequale, Paequalis particeps magis sit, minus inaequale appellatur. Item si magis & minus inaequale quidquam est erit 6c magis ac minus aliquid squale. nam quod minus est inaequale est id magis aequale magis inaequali:quo sane modo minus album, magis ab ho magis est nigra Ergo si fieri nequit ut a quale aequali magis manu sit c quod enim ex aequali in plus aut minus eg ditur no est amplius squale ne* igitur magis & minus inaequale est priuatio enim magis infinitudoque est inaequale,non squali contrarium. An igitur uel per abusum hoc loco dixit aequale magis Sc minus esse, minus uti* exquisite decernens. uel hoc per additio nem post adiectum est a nonnulli . , rvs Omnia autem quae Iunt ad aliquid ad conuertentia dicimturavi semus de semis,o dominussem timinus esse dicitur: ο duplum Limidis duplum, o dimidium dupli dimidium: ο maius minore maius, minus maiore minussimiliter cutem π in aliqs. Sed casu absuotiens decrevisecundum locutionem: viscientia scibili cotia dicitur,e cibilescios lucibile tetiensessensibilis
68쪽
OVAEC UNOVE v ERO AD ALIQUID SUNT AD CONVERTE ΤIA DICUNTUR: UT SERUUS, DOMINI SERUUS DIClTUR: ET DOMINUS SERUI DOMINUS. ET DUPLUM DIMIDII DUPLUM.
Ad aliud consequens transiuit maliuorum quod praecipue ipsorum est proprium nempe da ei ad antistremon a idest conuertentia. Verum quo dici ad antistrephonta quid sit intelligamus, discamus ante quid si antistrophe idest conuersio reciprocatioq,. hoc autem prius,quid sit tiro phe hoc est uersio. Est uersio itam seu strophe ab eodem in idem restitutio. idenim & uerti di imus uniuersum, quoniam circulati motu ab eodem puncto ad idem iterum redit. Nos quoq3 uerti dicimur cum ex quo inc pimus loco,in illum desiuenmus. Antistrophe autem seu conuerasio uelut nostrophe idest aequiuersio est.na anti apud ueteres graecos aequale significat: quemad modu Antitheon pro uotheon hoc est deo aequaler& Antianara qu ae uiris aeqiratur:& Antichira digitum magnum appellant, se pares caeteris uires obtineat. Isostrophe uero est, cum alterum de altero magis nihil quam de reliquo praedicatur illud: ut pater nihilo ad filium magis dicitur qua
filius ad patrem. Quae ergo sunt ad aliquid, ad conuertentia dicunturiux kruu , -
εc dominus serui dominus. UERUM CASU, inquit, QV ANDO
CTIONE DIFFERENT . Quoniam enim ad genitivum edidit, propterea lubiunxi non ad genitivum modo quae sunt ad aliquid, uerum ad alium quoque casum assignari. quo hi ut nem ad eundem omnino reciprocent.dictum autem de his iam nobis antea est. AD CUNUERTENTIA DICUNTUR. Dicuntur ergo ad conuertentia quae sunt ad aliquia cugeminatione: uerbigratia seruus duo quaedam est, Sc lamus,dfhomo. D livis ira ad id quo seruus est dicitur dominus quoniam S ad illum reflectitur.no aute ad id quod homo es equalitatem igitur seruare mutuam debent,quo etiam conuertantur:quemadmodum homo oc talibile.st si sint inaequalia,tunc non reciprocantis At uero aliquotiens non videbitur conuerti,nisi conuenienter ad quod dicitur assignetur, seipectat is qui assignat:vt alas a signetur avis,non conuertitur,vist avis alae.non enim prius con uenienter assignatum est ala avrs.nes enim quatenus avis est,eatenus ala ipsus dlcitvr6ed in eo qIolata est. multorum enim o aliorum alae sunt quae non punt aues. Quares assignetur conuenicn terκν conuertitur: ut ala alati alaestro a situm Ol qiqim o.
UERUM ENIMVERO COMMEARE NON INTERD VM VI D E/BUNTUR NISI PROPRIE FUERINT AD QUOD DICUN TURAS SIGNATA SED p ECCAUERIT IS QVI ATTRIBUIT: UT PENNA SI AUIS PRODITA SIT, NON RECIPROCAT AUIS PENNAE.
O uae sunt ad aliquid aequalitatem seruare inter se debent ut conuertanturi quomodo obam bulant homo quom di risibile. Quod si sint inaequalia maius quidem est minori coissequeris, ut homini animairma ori autem minus non item. no enim sequitur homo animai,ut animal honem. Est ergo relativorum regula haec nempe aequalitami pater filii: Ac duplum dimidii.quae MIeciprocant uae uero sunt inaequalia no etiam reciprocantrid quod uel ipse ait pennasi arus prodita sit no reciprocat auis pennae:siquide omnis penna no est avis penna.sunt enim dam quae aues no sunt.Volucres natim aliae sunt fissipennes,ut quae in nostroiae et a m aues nuncupantur,ut ipse in libro de animalium historia docuit: alue curipennes,ut uospertiliones:quaedam ua ipennes ut scarabaei,quae no sunt aura, in gy ter se aeciva sunt penna 6c auissed penna quam auis latius patet q ut etiam conuertantur,exa quare haec conuenit.S aequantur porro inaequalia uel minore aucto uel in
his si id quod minus est auxerimus hoc est auem,atq; IIa secerimus, oena Put alicuius dicitur caput, pe ammalis.si igitur tributum ad animal sit, no res tur,quoniam
69쪽
no propria rursum fit attributio.nam dicitur quidem caput animalis caput haud uero etiam ani/mal capite animal sunt enimammalia quaedam quae capite careant,ut cancer,uermes,terri intestina Ergo quod maius est rursum minuas Oporret,animal inquam,ac facias capitatum, seruabiturque hoc pacto antistrophe.nam caput capitati caput dc capitatum capite capitatum. Igitur in aui quod minus est auxumus,auem inquam.m alias uero maius diminuimus,nauigium dico Bd anit
3ν Alisuoties autem forte π nomen fingere necesse erit ,si non fuerit nomen impostum ad quia
conuenienter assignetur: t temo si asignetur namgr,non est assignatio conuemens.nes enim in eo Inauigium est, in eoisius temo dicitur uni enim navigia quorum temones non sunt . quare non conuertatur.naagrum enim non dicitur temonis nauigium. Schorte conuemetior assignatio erit Issic quodammodo assignetur,temo temonatae rei temo est,ssat quomodocunque aliter. nomen enim non est positum .ο conuertit ars conuenieter assignetur.temonatum enim temone temonatum est. Similiter autem o in albs: ut caput conuenientius assignabitur capitati caput, amsi animalis assienetur.ne 1, enim in eo se est animai,captit habet multa enim animaliasunt capita non habent a.
VANDO OVE VERO ET NOMINA FINGERE NECESSE FOR,Si TAN FUERIT, NISI POSITUM NOMEN SIT AD QUOD GER, MANE FIERI ATTRIBUTIO POSSIT
Ne enim dixerit quispiamiquid ergo: nouare conuenit nomina 5e unumquodq; ut cuiquamlibet confingere sic igitur usum omnem nominum aboleri continget singulis pro arbitrio nouas at artes nouarum ceu rerum inuentrices, imponere inuentis nomina ad eas significandas debenti Geometra exempli causa cu triangulum alium duo tantu habere aequalia latera alium tria aequa/tia alium tria inaequalia repererit,primum aequipedem, alterum aequilaterum, tertium scalarem nominauit. Similiter Se musicus diuersas sonas sua statuit nomina, vocatq; alium chromaticum, alium diatonicum,aut aliter quomodolibet. Quoniam ergo talibus decernere nomina 6c hic consuetudo neglexit,nos ea ponere necesse est.uocauit quidem consuetudo nauigium no uero etiam clauum habentia ab iis quae clauo non gubernantur distinxit. nominauit animal, no adhuc uero capite praedita a carentibus appellatione disiunxit. proinde absurdum uti diximus nihil est aucu/pari in talibus nomina. Quo autem pacto atque unde imponere ea conueniat, ipse deinceps apo
,s Sie autem forta sescillime quissumet quibus posita nonsuri nominas ab iis quae prima sunt,
o iis ad quae conuertuntur, nomina ponantur: t in lys quae praedictasunt,ab ala alatum, a temone temonatum. ma igitur quae ad aliquid dicunt ubi conuenienter assignentur,ad conuertentia dicuntur: Oniam si ad suodlibet aliud ag signentur, o non ad id ad si dicuntur,non conuertuntur.
si C VERO QVISQVAM FORTASSE NOMINA QUIBUS post, TA NON SUNT SUMPSISSE POTEST FACILLIME . SI A pRl MisEA AD ip SA QUOQUE RECIPROCANTIBUS IMPONAT.
Nunc regulam nobis tradit qua nomina si In comum no coperiantur usu Apposite fingere po/terimus. Oportet enim inquit a primis ac proprie praedicatis denominatiuum illis nomen de quihus praedicantur imponere, ais hoc modo reciprocare ipsa inueniemus. Vocemus uerbi gratia a clauo nauigium de quo clauus praedicatur, lauatum. S a capite,caput Obtinens animal capitatu,smitteri in aliis. Atque haec rursus dolose pronunciat,finitionem labefactare nimirum cogitans. Si enim ad aliquid sunt ea quae aliorum esse dicuntur.erit S caput,& clauus.& penna ad aliquid, quod est absurdum.nam hic uti substantiarum quide partes,ad aliquid dicuntur esse.pars enim est totius pars.& totum,partibus totum.ut uero penna uel clauus uel caput. non ad aliquid. v ium substantiae sunt: quippe singula haec per se ipsa spectantur. Nam si a toto caput aut manum
nomenclaturas inuehetibus.ac quod reliquum eli,inauaita de quae nanu ugnanccnt quiI7 Ioqui uidebitur pro homine uerbigratia capitatum dic Sipro nauigio clauatum,aut quouis aliter modo noua cuderat nomina. Ad hoc igitur nihil inquit graue esse,si quibus indidici nomina minus e rauit illis nos ipsi excogitemus. quae enim uias noscit comunis,nomina illis accomodat.
70쪽
desecueris nihilo minus eaput uocatur εἰ manus,non partes tamen praeterea dicunturisquidem cosideratur in toto pars. at relativis si illud ad quod dicuntur dempseris, simul statim di propria nominatio tolleturuit pater filii dicitur pater uerum si filium sustuletis patrem quiny ese simul
Patri adimetur. At quae dicuntur aliorum,quanquam priuentur illis quorum esse perhibentur, propriam nihilo minus nominarionem feruam tui caput animalis dicitur caput ac si ablatum suerit animalis nihilo minus caput uocatur.clauus autem nauigia,& penna auis,us priuata quorum esse dicuntur,nihilo minus sunt propriam rursus nominationem sortita.
' Dico autem quoniam nes eorum quae in confesso ad conuertentia dicuntur,o nomina eis post ta sunt nihil convertitur si ad ali id eorum suae sunt accidentia assignentur, o non ad id quod dicuntur:atseruus si non domini assignetur sed hominis,uel bi dis,uel curvsuns talium, non con vertitur. nes enim dici potest homo est serui homo. non enim conueniens est assignatio.
DICO AUTEM NE EORUM QUIDEM QUAE AD CONUERTENTIA PROCUL DUBIO DICUNTUR ET SI POSITA IPSIS NOMINA SINT. REFLECTI ULLUM, SI AD ALIQUOD ACCIDENTIUM, ET NON AD EA AD Q UAE DICITUR ASSIGNETUR.
Hinc argumentatio a maiore. Quid enim inquit mirum, nisi in praeduris conuersio, propte rea proprie assignatio sit factaseruetur quando ne ea quidem quae ad aliquid consensu omnium sunt dicunt ursi ad conuertentia,nec positis carent nominibus reflectuntur nisi conuenienter facta assgnatio fuerit.exempli gratia, usi dominum ad serus quisquam sed ad hominem alignauerit,dicats dominus hominis dominus, non potetit retorquendo dicere homo domini ho mo. est enim hoc ridiculum. nam dominum quidem dicere hominis dominum,haud sane graue est hominem uero domini hominem appellare, absurdissimum. Quoniam igitur non propria Nin his facta est attributio, nes obambulatio struatur. quippe non ad aequale assignationem seci muS:cum homo amplius pateat.Itas exaequari mutuo ut diximus debent reciprocantia,quo etiaconuertantur.eo enim εἰ propria ad ea quorum propria sunt, quoniam de inter sese exaequantur, meant. Haec ipsa uero edisserit omnia, nimirum finitioni opitulans dicenti qus sunt ad aliquid, eo esse si, aliorum dicantur. ac conuerti secundum hanc finitionem quae sunt ad aliquid ostendore conaturequam uult quoad fieri potest comunire:ne eam danare indicta causa uideatur. deinde post eam iure consutate: utique ostendens uel post tantum patrocinium, complura tamen haberi quae ipsam comitentur incommoda.
Si tamen conuenienter assignetur ad si dicitur,omnibus alse sublatis sugesns accidentissunt, relicto aut solo illo ad quod assignatum est conuenieteroemper ad ipsum dicetur: visi seruus ad dominum dicitur, circuncisis omnibus quae aeridentia sunt domino, ut esse bipedem,uelscientiae susceptibile uel bominem: relicto uero solo quod dominus est: semperseruus ad ipsum dicetur: sseruus enim dominiservus dicitur. Si autem non conuenienter ad id ad suod dicatur 6signetur, circo cistis omnibus a*s, relicto autem eosolo ad quod assignatum est, non dicetur ad ipsum. Usigne tur enim seruus hominis in ala auis, o circuncidatur ab homine esse dominum: non enim amplius seruus ad hominem dicetur.cum enim dominur non it,nes seruus est. Sumliter o de aue di adimitur eam alatam eisse. non enim amplius erit ala ad alisuid. cum enim non fit alatum,nec ala erit ali
curus. Quare oportet assignare ad id ad quod conuenienter dicitur. O fisit nomen post in acilis erit assignatio is autem non sit fortasse necessarium erit nomenJingere. si autemsic signetu , manifestum est quoniam omnia. quae ad aliqui uni ad conuertentia dicuntur.
ITEM SI CONGRUENTER ASSIGNATUM AD ID QUOD DICI. TVR FUERIT, ALIIS QUAECUNQUE ACCIDENTIA DOMINO SUNT OMNIBUS PRAECISIS, UT ESSE BIPEDI. CAPACI SCI. ENTIAE, HOMINI, HOC AUTEM SOLO NEMPE ESSE DOMI, NUM RELICTO, SERVVS AD IPSUM PERPETUO DICETUR.
Regulam nobis tradit eorum quae de aliquo propcie reddita sun ait enim. Sodcuns pluri