장음표시 사용
161쪽
.iueo Liber III. Commentarij Literales δί Morales,
solam tale. einit. Sa labor eum appa Emit glaria itia. PALii 3 Eiuria i g. i 1. t Dis avium ct Patri nostra gloria ini. ,his saculorum: Deo , qui Pater noster est animum. Od gloria si per omnem aeternitatem. Amen. cuncta terre- Saliatara omnem factum in christa I se . seu om- nem Christianum , qui Baptismo sanctificatus est per Christum , de prosessione , ae v vitione Chiistiana sanctus est Sadalant vos, qui mecum sumi, fratres. Salviant τυ -κυ sancti, seu omnis Romana Eeesesa; - μὰ ιem qui is C saria doma sim . seu Christi colae, qui in Neronis aula versantur. Au la quidem haud apta est pietati : sed si homo velit, vel in aula lytanni poterit esse sanctus.JG aria D misi tisa christi cum stiri a me ..
162쪽
AD COLOS SENSES.Colossae erat Ciuitas non Rhodiorum quasi a Colosso Solis disti,
uti aliqui voluntὶ sed Phrigiae, vicina Hierapoli, & Laodiciae,
auctore Plinio, Zonara, de aliis. Vnde Paulus iubet Colollenses, ut legant Epistolam Laodicensium, utpote vicinorum. Scripta fuit eodem cum duabus praecedentibus anno a morte Dominica vigesimo- septimo ex eo desti Romano carcere, dc per Tychicum, de Onesim uni Colossas transmissa.
Edbeet, non Angelos , sed Christum esse totius mundF rademptorem,
ac baluatorem. A v L v s Apostolus Iesu Christi per voluntatem Dei, M
Timotheus frater: α. eis . liti sunt Colossis, sanctis, de fidelibus fratribtis in Chritici Iesu. 3. Gratia vobis de pax a Deo Pacie nostro, de Domino Iesu Christo. Glaa' tias agimus Deo, de Patii Domini nostii iesu Christi, semper pro vobis orantes: q. audientes fidem vestram iu, Christo Iesu , de dilemonem quam habetis in sanctos omnes , I. propter spem, quae reposita est vobis in caelis: quem audit lis in verbo veritatis Euangelii: quod peruenit ad vos, sicut & in uniuerso mundo est, de fructificat, de crescit, sicut in vobis, ex ea die qua audistis, de cognouistis gratiam Dei in veritate, . sicut didicistis ab Epaphra charissimo conseruo nostro . qui est fidelis pro vobis minister Cluisti Iesu. 8. qui etiam manifestauit nobis dilectionem vestram in spiritu. 9. Ideo dc nos ex qua die audiuimus, non cessamus pro vobis orantes, dc postulantes ut impleamini agnitione voluntatis eius, in omni sapientia de intellectu spirituali: to. ut ambuleris digne Deo per omnia placentes : in omni opere bono fructis cantes, de creascentes in scientia Dei: i is in omni virtute consortati secundum potentiam claritatis eius. in omni patientia Ad longanimitate cum gaudio, ia. gratias agentes Deo Patri , qui dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in lumine: 13. qui et ipuit nos de potestate tenebrarum, ec transtulit in tegnum fili, dilectionis suae: t . in quo habemus redempticinem per sanguinem eius, remissionem peccatorum: is. qui est imago Dei inuisibilis, primogenitus omnis creaturae: 16. quoniam in ipso condita sunt uniuersa in caelis , dc in terra, visibilia, de inuisibilia, siue throni. liue dominationes, siue principatus, siue potestates: omnia per ipsum, d in ipso creata sunt: ι . dc ipse est ante omnes, de omnia in ipso constant. 13. Et ipse est caput corporis Ecclesiae, qui est princi pium. primogenitus ex mortuis r ut sit in omnibus ipse primatum tenens. 19. quia in ipso complacuit . omnem plenitudinem inhabitare : Io. dc per eum reconciliare omnia in ipsum , pacificans per sanguinem crucis eius, siue quae in ter . ris
163쪽
, uel Liger III. Commentari j Literales & Morales,
tis. fue q. ae in caelis sunt. 23. Et vos clim essetis aliquando alienati, M inimici
sensu in operibus malis: M. nunc autem reconciliauit in corpore carnis eius
per mortem , exhibere vos sanctos, & immaculatos, & irreprehensibiles coram ipso : 23. ii tamen permanetis in fide fundati, & stabiles, S immobiles a spe Euangelia , quod audis iis, quod praedicatum eth in uniueisa creatura, quae sub calo eli, cuius factus sum ego Paulus minister. a . Qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis, & adimpleo ea quae desunt passionum Christi, in carne mea,
pro corpore eius, quod est Ecclesia :12 s. cuius factus sum ego minister secundo in dispensationem. Dei, quae data est mihi in vos. ut impleam verbum Dei: 16. mysterium, quod absconditum fuit a saeculis, & generationibus, nunc autem manifestatum est sanctis eius, 17. quibus voluit Deus notas facere diuitias gloriae sacramenti huius in Gentibus. quod est Christus, in vobis spes gloriae. 28. quem nos annuntiamus, corripientes Omnem hominem, & docentes omnem hominem, in omni sapientia, ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo lesu. 29. in quo & laboro, cetiando secundum operationem eius, quam operatur in me
I a. sed G --ti,ntatem Dei . ac iussum non meri si, statviim -- meis in Chii sit Apostolum vocatus, &allum-- plus : ct Timoliatis pareo , eis, aut stivi colus M Chiistiani, sia ilibus in Christo fidelibus. Gratia vobis, de Do mure nostra, ct Dom nanosito se iis G, isto donetur,& augeatur. .it .uaeimus Dra. qui est Patet Domini nostri Iesia Chri si pro vobis semper strantes, eum audimus fidem uestram in Christum,de charitatem, quam in fidele, cunctos exercetis, myterspem, qua νι- pasta ea tisiti in talis, seu ob bona a terna spe rata, quae pet verbum Euangelicum fidelibus praepalata esse audistis. Quod quidem praeeonium Euangelicum , ad vis peraret ι . IPH ct in uniuerso miando es, seu in praecipuis totius orbis partibus , ae prouinciis est disseminatum :est siue is eat, de crescit ibi, si evi tu idis Dbi ratia videmus crescere de stucti scare, ere eate, qua a istis, s earn itis sol ara Dei iis te irine , seu vetitatem gratiae Dei. id est, rea demotioni 1, 5e salutis per Christum allatae. Si eis Latilia ab Drapha Cottollense cive eam serus nostra. seu qui nobiicina Christo set uit in Evangelio, qui es fritis pro vidis minias, Christi I sis. Eu, etiam man enauit no bis dilὸ Τ οηem Haram in s sisti . seu stat ita. tem ,qua in nos, de in Christianos omnes a in cti estis. Laudat Epaphiam, quod fidus si aehneetus Chii ii minister in procuranda Colos sensium salute. Hie quidem Romam ad salutandum, &subleuandum Apostolum venit, imo nonnulli ve id simile putant hae eausi in
carcerem eandem suisse coniectum. Ideo Pau- eserat ἰα lus eum chatissimum de fidelem appellat. Sotii titione cietas enim in tribulatione ingentem conciliat
ti . Euangelicum frua Mat. ct erasis in lati M Metum. die . quis a iseis. Non enim cunctati sunt C Noadisserat tolle ses disserentes Dei voeationi respon-
,- ρ'' riculosum enim admodum est salutis vocatione audita hodie, ad respondendum procra- nurui edros'. io. t. a. i s. a i Iae. O mi ex qua ale. 4 propterea ct nos ex quaa ι, ab Epaphraatiuitiimus haec de vobis elogia nempe fidem Milectione. &c. non cessamm yνο vobti Ora re,& postulare a Deo, ιι impleamini agnatione: arti ei vi qua decreuit nos sibi reconciliate
saluare per Christum. Vt impleamini inquam, hac agnitione in omni Sa otia, ct triuiles usti-νiιM . seu cum completa sapientia , es allecutione mysteri otii in fidei& intellectu eorun dem non carnali, x litte tali, sed spirituali, puro, solido. ambia leti digne, Deo per omnia placentes, hoe enim est dignὸ ambulate. ' Et qui dem tam debitores Deci sumus, ut ille solum ibiti digne ambulate seu Christianum decet, qui in gizM .e u cunctis venati studet , quae si Dei voluntas, lite riderat. ut illam exequatur.J is omni ope e bona fractis-canies, seu fluctum omnium bonorum operum in 'serentes, er o si.n estis scieritia Dei. Cres it in agnitione seu Gentia Dei, qui in mysterior uiri
diuino tum notitia quotidie proscit. In omni virtute confiniati, seu omni robore armati aduet sus perieula impendentia. GraecE, In omni potentia facti porentes. se natim pororiam claria ratis eius, Gracὸ . Ilo ia eius seu secundum gloriosam potentiam Dei , qua vos communiri oDortet, eum persecutiones tyrannorum insurgunt. 8 Cum Laurencium, Sebastianum, Catherinam, Ae alios inclytos Mittrita Dei Ecclesiae duce, videtis ineffabili constantia miluuat . praeditos, humanam imbecillitatem non si tui via
picias, sed ad gloriosam Dei virtutem , qua '
corroborantur, mentem attolle. J ideoque a Deo roboratos esse ostendeti, in parientia, in longanimitat . de gaudio, seu vi in omnibus aduersis patientes stis, de longamines, imo in ipsa tribulatione in Domino gaudeatis. arenses Deo Parri, qtii uinos nos scis in partem sonis sancto, ltimine, seu qui dignatus est, nos assumere in partem hereditatis electorum suorum : sue dignitatem illam contulit, ut simus eae testis hereditatis eum electis participes , in lumine, seu ob lumen Etiam lη . quod Christus nobis de caelo attulit. Quo quidem l mine eripuit nos de potesare tot arum . seu daemonum qui tenebrae sunt, de qui lucem illaris. quae in tenebris lucet, nunquam tenebros ipsi comprehenderunt: O trans,lis in Regnum Fili,
164쪽
in Epist. Pauli ad Colos senses. Caput Iit is,
. a dicti ses... seu in Eeelesia dilecti Filii sui. audistis ; & per viiiij uni orbem euulgatur.
ram. Qui quidem Filius ιst imago Dbi Patri
primogen rus omnis creatura , qnia ante omnem
creaturam,irem petis aeterno est genitus. luo
creaturas: nici in ipsa consant, seu pet eum consistunt, & conseruantur. Vos i X. 19.1oxi. ii. 23. Et ipse e 3 equie; puri .cte4 Et ipse mystici corpori, reelesi, qui est priuelpium, sons , Di ix & primogeHirtis
ex mortuti resurgentium , quia primus E se pulchro surrexit ad vitam immortalem, quem electi te tecturi in nouissima die sequentura
Ist si in omnisua ipse primatam tenens. in quo- Dis enim ordine tam creationis, quam regenerationis : tam naturae , qtiam gratiae : tam
visibilium ereaturatum,quam inui tibilium, in omnibus omnino primatum tenet. Quia in Usu Christo e plaetius patri , Omnem plenitati. Mem inhab rare . seu omnem persectionem tum sapientiae, tum gratiae , tum potestatis, tum denique ipsus Diuinitatis non tantum per operationem , sed N per elsentiam conlinei lin Πν eum reconciliare omnia in ipson, id est. --ssabili, homines. Tanta enim Deo hominum aestima apud inum lio , ut homines electi quali ipsi omnia snt. hvm s κ- Vnue die bat at quando Dominus Mar. vlt. '' Pradi au/ stianaetitiis omni creatara. i s est. ho. minibus , qui Domino quasi omitia sunt. l ei trans piis sa 'hinem eius sitie edia in terris foemam cali sunt , seu Angelo de homines inter se reconcilians, pace per eius languinem c posta,quo quidem peccatum,quod erat inimi uis; ὁ,liti citiae causa, suit deletum. ' unde stultus est a. vi elut admodum , qui delinquit, quantum enim in antiquas ini' se , pristina, renouat inimicilia x, de ei est' i. cum ui iumerabilibus inimieis inuisibilibu Ps.- ἡ, ' dimicandum.J Eι iti eum egeris aliquando alie-inti ale. nars , ct inimici sensti . seu mente & voluntate in ope, istis malis idololatriae, luxuriae , &c.
vor nune Christus reconciti it in corpore Omnis
eis, , seu in A,tpote suo vero de proprio,
beret sanctos , immaetilatos . ct inre /hens bintis coram ipso . seu in Dei Patris consinctu. phra ieri I ' Ex Christi sanguine haec vis poenitentiae vis ad dilue. immundo, omnino homines adeo reddere im- maculatos . ut Dei vel lincei oculi nihil iam in eis inueniant reprehensione obnoxium JSi tamen pe maneris in fide s dari. ct flabi. Ira , ct immobiles a ste Euanget . quia odisti . quod prisci catum ψ in umiae a creatura. His itaque bonis potiemini, si tetinuetitis firmiter fidem , de einde fouetitis spem bonotum caelestium, quae promittit Euangelium quod Cur faei de spei opera alia tecta circa tibia Cloi a Iut
seruationem legis non memorauit 3 Credige ta spes nos rim , quia qui ea testem selieitatem sperat, eor dii affectu simul nec raditur, ad iucunda me eo tum , vidia, set quae illa seli Νtas est comparanda JCv. illam asse-ius quidem praedicationis in omnem ereatu quamur, tam uo paciscissum ex Domini electionester Hirs r i s 1s.1 .r8.1'. sui nune lati eo in passio tibiis, Li Creditum inquam est praedicanssi Euanetelis ministe illim, mihi, qui ntinc carceri addictus, Ianata in palponibas . seu tribulationibus pro iobis. leu vestra eausa exan latis r ct ka,mplo ea, qua d ant, passonum Christi in ta ne M a pra torpore eos . q,ia es L Isia. Graece . pro adimplia , est , si ill Mimpleo. Ae s diceret : Opus fuit, ut Christus multa in corpore suo vero, de etiam in cor re . mystico pateretur. Profecto Christus in cor rore suo veto passus est crueiatus, moti
bl L mnestaui vicissim & ego, qui si in
merebrum corporis mysti ei, adimi leo , quae desunt. multa patiendo pro Christo. de eius Ecclesia. ciam fallis stim ego misi Aer sectin- dura disten alionem Dei. uata est, hi in
dem Ecclesiae sum minister electus, ut dispcnsem toti Liuiliae, seu sinsuli, fidelibus do Da Domini mei, de compleam Euangelii prae
dicationem , quam Christus inchoauit. Quod quidem verbum Dei praedicatum a Christo υ- Deritim ιI1. qutid abscon itum fuit a stetitis,& , Miletalionii se nunc autem manis num, seu reseratum est sarii ij eius, seu fidelibus noui Testare enit. 2uibos Glmι Deus Lota sacri/ a nitiviaeloia, Sacramen ι hmas in Gemibus, seu quibus placuit Deo reuelate diuitem . & bonis spiritualibus exundantem sol iam huius mysterii, hod a christius, de eius Euangelium, in vobis
p i storia, quia per Christi Euangelium quod
recepistis, o cuius praescripta obier iis, gloriam vos adepturos spetatis. Utim quidem Christum de Euangelium nos annunciamus mundo, corripientes eran in hini, em, idolorum cultorem, de orauis moribus insectum t s δι-
e rim omnem hominem in omni Sapientia, cogni- eoeeihi,
tione scilicet Dei, de mysteriorum s dei, quae tot non verax est sapientia. Paulus itaque de cordi pie debet bat, de docebat. Nec enim concionator suum Vimplet ministerium, si solummodo doceat. De - lipeie.
bent sinus iti seccata inuectivus exsurgete lincilieet docendo, se coripiendo, exhibeamus om-κ m hominim iis CLνι Ho Iesu refectum in his quae ad fidei doctrinam, de morum eompositionem pertinent. In qtia o laboro,cretando secundo op
rarionem eius, quam operatur in me in virtute , seu
ad quem silem enitor multumque labino eum periculis decertando secundum efficacem , ae iotentem operationeis Christi, qui eatide me ba virtute contaitat ad agendum, ad patiem dum,& inimicos eius superandos.
165쪽
Pseudo- apostolos taxat. Legales obseruationes , falsam Angelorum rei, ponem , delectim superstitiosorum ciborum carpit.
OLo enim vos scire qualem sollicitudinem habeam pro vobis , & pro iis qui sunt Laodiciae, & quicumque non viderunt
faciem meam in carne : χ. Vt consolentur corda ipsorum, instructi in charitate , M in omnes diuitias plenitudinis intellectus, in agnitionem mysterib Dei patris de Christi Iesur . In quo sunt omnes thesauri Sapientiae & scientiae absconditi. q. Hoe autem dico, ut nemo vos decipiat in sublimitate sermonum. F. Nam etsi corpore absens sum, sed spiritu vobiscum sum gaudens,& videns ordinem vestrum,& firmamentum eius, quae in Christo est, fidei vestrae. 6. Sicut ergo accepistis Iesum Christum Dominum,in ipso inbulate. 7. Radicati, &superaedificati in ipso, & confirmati fide, sicut oc didicistis, abundantes in illo ingratiarum actione. 8. Videte nequis vos decipiat per Philosophiam, Minanem fallaciam, secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi,& non secundum Christum, 9. Quia in ipso inhabitat omnis plenitudo diuinitatis corporaliter: io. & estis in illo repleti, qui est caput omnis principatus,&p testatis: M. In quo dc circumcisi estis circumcisione non manu facta in expoli rione corporis carnis, sed in circumcisione Christi: ii. Consepulti ei in baptis. m O, in quo de resurrexistis per fidem operationis Dei, qui suscitauit illum amortuis. 13. Et vos, cum mortui essetis in delictis, dc praeputio carnis vestrae, conuiuificauit cum illo, donans vobis omnia delicta: i . Delens quod aduersus nos. erat Chirodraphum decreti, quod erat contrarium nobis, Sc ipsum tulit de medio, affigens illud cruci: i s. & expolians principatus de potestates,tradu Xit confidenter, patriumphans illos in temetipso. 16. Nemo ergo vos iudicet in cibo, aut in potu, aut in parte diei festi, aut neomenae , aut sabbatorum: quae sunt umbra futur rum e corpus autem Christi. I 8. Nemo vos seducat, volens in humilitate, de relugione Angelorum, quae non vidit ambulans, frustia inflatus sensu carnis suae, Mnon tenens caput, ex quo totum corpus, per nexus oc coniunctiones subministratum & constructum, crescit in augmentum Dei. 2o. Si ergo mortui inis cum Christo ab elementis huius mundi : quid adhuc tanquam viventes in mundo decernitist 21. Ne tetigeritis, neque gustaveritis, neque contrectaueritis: quae sunt omnia in interitum ipso usu secundum praecepta de doctrinas hominum : z, Quae sunt rationem quidem habentia Sapientiae in successione, de humilitate, & non ad parcendum corpori, non ua honore aliquo ad saturitatem
S. r. 2. 3. 4. s. 6. 7. Holoenim vos Dre, se. J Velim vos 5 Colollenses dignoscere quanta pro taute vestra de eorum, qui sunt Laodicia, de quorumcumque qui me nunquam viderunt, si maiiectus : Mi conflemur passiveὶ seu ut consolationem accipiant inorum corda e cum plene infimii filii charilaue in Deum, de proximuin , & as Iecuti omnes divilitas pleuitudiuisamesiectus, seu uberriniam copiam persectae iii,
telligentiae fidei, praecipue agnitionis mcter, Dei Patris or Chriiti Ie , seu sui ctissimae Trinitatis, & Incarnationis, ac passionis Christi Filii eius. In quo solo & non in Angelis ut fingunt pseudo- apostoli isti in sunt abscondiri omnes thesauri omnigenae sapιemia , scien- tue,imo & diuinitatis. Hoc autem dico, ut nemo vos decipis in sublimitaae sermonum, seu in speciose fuco humanae eloquentiae,& confictis rationibus. Nam Er s eo Fare absens sim,vobiscitui adium inente , & allechi gaudens quidem , ct
dens , seu vera relatione dignoscens ordinem vestrum. Graecὸ bonum ordinem quo ordinate, & recte omnia fiunt s firmamentum eιm , quao Chrsa es, Adei vegra. stu firmitatem, de
166쪽
in Epist. Pauli ad Colossenses. Caput III.
constantiam fidei vestrae in Christum. Si e g. Me pistia tistim Chri stum . seu seut edocti estis ea , quae ad Christum spectant, se in ips
besare, nees natis, vos , veritatis tramite
deiiei Ras erui, ct seperis eati in ipso, ct Onsmari . Christi. Fides enim eius est funda . mentum solidum, cui debemus insistere , se,
pio vos solum esse in fide stabiles, verum etiam in ea pro fiee te, Se proficiendo abundare pet
pleniorem mysteriorum cognitionem . cum gratiatum actione. Reddentes enim Deo Gratia ium gratias pro acceptis his beneficiis uberiora post actio pto be. modum acet pietis.lmis .i πά o, i l. a. Mia te , ne quis vis a ei Deo , betae, piat, Diligenter attendite, ne quis vos
acquitu. decipiat pre piati se non inanem nihil solidi ha bentem, sed meram fallaciam ex vani miratarumho num inuentione de tradisione haustam, non secvina M Ch ist . seu Christi doctrinam i sed sectinatim et menta manua, seu Drima principia mundanae doctrinae , O tius suorum animos mundani homines , pueritia imbuunt. Qui eiu Cliristo i,habitat omnis ple/i uua diu mi auo, seu tota delicis ova lito . id est , per unionem ipsi is diuinitatis cum corporea substantia, seu carne humana in petiona verbi, iuxta illudi Verbia cara falso e i. Et e Bis in ita νς est scientia. aliisque muneribus talutaribus t qai quidem est eas in omni P incipatus , O PM 'utis. seu omnium Angelorum : In quo ct eινι-- cis uris citchmeisione non manu facta . quae fit expoliatione . seu decisone particulae corporis i
Seu in cireumosione Ch ιβ , scilicet spirituali quaiulo simul eum eri sepulti estis in Baptis
mo , seu tune quando sacra unda diluti estis. Alludit ad Baptis num per immersionem. quo corpora aquis merguntur, de quodammodo sepeliuntur. ut emergentes ex illis ad nouam vitam Cluistianam mundati a eulpis resurgant:
rationis Des . seu per sdem resui tectionis Chii sti, diuina virtute factae.
se iis iis distili. .J Et cum vos ob crimina, vi tae gratiae elletis priuati, tu Ha dracairnu τυνου non eireti mei si earnaliter Gentiles alloquitur;
vivitia lautiis cum Christo orians vobis oui
nia delicta. si ighors tune ad iustitiam asse
quendam praeputium non noctiit: ut quid suitis iam Uribis obtrudi , circumcisonem ad ia-lutem esse neeessaliam mui cauit, inquam, vas, de nos omnes, aesens, q-atauersus nor erat, chirag vh4m die, .ii; seu obligiti nem ad moriatem, 3e pinnam aeternam iuxta decretum Dei, de sententiam damnationis in peccatores latam.
Huie obligationi o innes subscripsimus primum
manu Adae, omnium nomine delinquenti, se eundo manu piopria, cum actualiter Deum os sena mus. Hane obligationem de medio ιulis seu sustulit Christua, siue aboleuit sua crueeae morte relinquens schedam quas iam Ossam ι diabolitam eruet velut iunco alii xam : Eι poliaus P incipari s Potestares, seu daemonea quantumcumque potentissimos , t aciαιι eos confluenter, Graece, publice ignominiae exposuit, suae silens mirabili potentiae, Padam trium
M phan, illos in seu si is, seu de illis per suam vi
tutem triumphum agens. Nemo euo vos iussi-
cu in cibo utit in tu, seu nemo vos reprehen dat, vel damnet in delectu , 5e abstinentia ei borum, ac rotuum Iudaeis praescripta : aut iri pari dis si, seu in partitionibus diei iam so lemnium. Porid Iudairantes quidam sella Iudaica seruare debete eontendebant, quaedam contemni. Neomenia quidem, sabbatum, &alia sella Ombγa erant futurarum , corum a tem chrisi. seu,rem ipsam veram , ac soligam nempe corpus Christum adumbrabant. Si ergo
iam ipsum eorpus habemus,quid necellum nobis ad umbram ieeurrere nos i s. is .io. a . i 1.1 3. Nema vos sedMas, .l Craeee. - Latiis osse aer. Bene cut- ών -'u;a,aritis, palma proxima praeparatui : cavete, ne M
i ductores isti vos a verae religionis cursu , ad tu, salsam superstitionem detorqueant. ' O quot egregii duees post multa certamina superata, . . it. post euistim diu selieissime exactum, circ1 ter- Nemo .sqne minum impingentes misere conciderunt Nui vitae rex lus igitur vique ad finem se excidendi putet esse se rum.' Nemo inquam vos seducat, aut hila seeutram praemio de audet, solens studio vobis impone. re se a htimiti af., & religione seu cultu An gelors, Simon Magus Je eius iunipuli docuere cultum δe adcitationem salsam, de supersitio ram Angelorum , quae Colosis totaque phrygia vigebat. Impostores enim illi incredi
bilia eonfingebant, de Angelis, de Christo illos praeserre conabantur. Actor autem huius blasphemi et totis asserebat . qcia non fidis ambulans, seu suasi ipse caelos perambulasset, & haee inibi nollet. & nobis e edito delapsus enuniactaret, j Irea in latus. seu inaniter tumens sua carnali mente,quas aspiciat Angelos, δe rerum caelestium aequi serit cognitionem : O non tenens eaput Christum, sed pro Christo Ange los substituens: quo se ilicet Capite testim cον- ροι Ecclesae pre nexas, ctem Itiones submini-LIrarum , seu subministrationem aeeipiens spiritus , motus, & sensus vitalis , capite, er/siliis auino uis Dii, seu fidei de Dei spiritua
accipit incrementum. Si tua mollia enis eum ricto, seu cum per Christum estis iam vania tali , de omni sectae, Se Philosophiae mundanae renunciauetitis r quia adhuc t quam sitientes in mundo Aureliis 3 seu cui ea repetitis , quassi ut in se eundum haec mundi elementa vi uetestudeatis , de alerentiis seu dogmatietatis alios ad perditionem ab lueentes Malum proti p. Im g est, est . ad praeteritos remeare excessis, pessi alios unpae mmn vero alios ad eostem allicere.J N ς η
ritis i neque gusyatieritis , neque com est eruis,
quae lege Moysi, uel doctrina Simonis Magi
quas immunda prohibentur: nam colentibus Angelos vel daemones curae erat vino, carne, venete abstinere. Abstinete itaque hisee, illa immunda non attingatis : sua omnia ipse Via sunt in Dioitum de aeterium perditionem, squi viuntur iis, credant ea elati ad salutem ne eessaria. Asebat Clemens Alex. lib. 3. Strona. EGEM;lisua cultores daemonum vino. carne, ac venere ν lutea Chimabstinete: de non pudeat Christi cultores uiani nomilae, ebrietati, te luxuriae impudentet addici λNum edis et Christianus E Gentii bus morum .d si iem compositionem 3 J usta s-ι rationem quidem tum compe habentia sapientia in stiponiit h. ct hi utra ι. suonem Omnia illa, quae s Misara praeeria, ct aestrinas superstititiolas isto tum homi inim impiorum audistis , rarion , seu speciem Sapiantia, velv a rationas
167쪽
iues Liber III. Commentarij Literales & Moreses,
rationis L.bentia. Ac si diceret : Falsa haec reli- gelos, dc neglectum csarporis, eorumque , qnaegio, qua obseruantiis quibusdam legalibus An- ad corporis commoda spectant, contemptum geli coluntur, videntur rem parum attente edoce t re autem vera nullius preti j ducen considerantibus, rationes sapientes,& verita- da sunt, cum in iis solumnodb rebus versetis speciem habere, criod cultum voluntarium, xur, qWibus litac caduca, ac mortalis caro soanimi humilitate , seu submissionem ad An- tiatur.
Ad mentis renouationem, charitatem, pacem, omneque chripta musicium hortatur.
Gi TvR, si consurrexistis cum Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est in dextera Dei sedensi a. qyx
sursum sunt sapite, non quae super terram. 3. Mortui enim estis , dc vita vestra est abscondita cum Christo in Deo. q. Cum Christus apparuerit, vita vestra ι tunc Muos apparebitis cum ipso in gloria. F. Mortificate ergo membra vestra, quae sunt super terram, fornic tionem, immunditiam , libidinem , concupiscentiam malam, de auaritiam, quae cst simulacrorum seruitus: 9. propter quae venit ira Dei super filios incredulitatis et r. in quibus id vos ambulatis aliquando, cum viveretis in illis. 8. Nunc autem deponite te vos omnia, iram, indignationem, malitiam, blasphemiam, turpem sermonem de ore vestro. 9. Nolite mentiri inuicem , expoliantes vos veterem hominem cum actibus suis, Io. dc induentes nouum, eum qui renouatur in agni-uonem , secundum imaginem eius qui creauit illum. ix. ubi non e t Gentilis, de
Iudaeus, eircumcisio, 3c praeputium, Barbarus, de Scytha, seritus, de liber: sed omnia, de in omnibus Christus. ia. Induite vos ergo sicut electi Dei, sancti, Mdilecti, viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem , modestiam , patientiam: l . supportantes inuicem, de donantes vobismet ipsit, si quis aduersus aliquem habet querelam: sicut δέ Dominus donauit vobis, ita de vos. l . Super omnia autem haec , charitatem habete, quod est vinculum persectionis: is. de pax Christi exultet in cordibus vostris, in qua oc vocati estis in uno corpore : de grati estote. 16. verbum Christi habitet in vobis abundanter, in omni sapientia, docentes, ic commonentes vosmetipsos, psalmis, hymnis, decanticis spiritualibus,m gratia cantantes in cordibus vestris Deo. II. Omne quodcumque facitis in verbo, aut in opere, omnia in nomine Domini Iesu Christi, gratias agentes Deo dc Patri per ipsum. 18. Mulieres subditae estote viris, sicut oportet, in Domino. I9. viri diligite uxores vestras, de nolite amari esse ad illa . 1 o. Fibj obedite parentibus per omnia: hoc enim placitum est in Domino. 2 r. Pa tres, nolite ad indignationem prouocare filios vestros, ut non pusillo animo fiant. 22. Serui obedite per omnia dominis carnalibus, non ad oculum seruientes, quasi hominibus placentes, sed in simplicitate cordis, timentes Deum. 23. Quodcumque facitis, ex animo operamini, sicut Domino, de non hominibus: χ . scientes quod a Domino, accipietis retributionem hereditatis, Domino Christo seruit:
2 s. qui enim iniuriam facit, recipiet id quod iniqu) gessit: de non est personarum
. ,--, locum: quae furfum simu sapite, nou quae, super υν-ram , cogitate, amate, & curate caelestia, non quae terram sapete videantur. Mortui erum
euis rebus hisce inferioribus, de in Baptismo Christi ad resseriectionem consepulti : ct vi
vestra abscondita ea cum Chrisso in Deo, seu vita gratiae, qua uunc interius uiuitis, vita gloriae , qua aeternum vivetis in Dei sinu a sconditur non curiae caelestis incolis, sed mundo, & mundanorum oculis, qui pxopterea illam despiciunt, de contemnunt. η O uuam Glς
immensiuabilis est gloria caelestis, quae solum
Igitur 6 Colollenses cum iam consurrexeritis cum Christo Domino per Baptismum , qua sursum quaerite, omnia studia ad caelestia, de diuina diligite. Qi ChriHMen indexura Dcymen secunda ira utiquc oblivens
168쪽
Dιο. seu in immenso Dei sinu potest at seondii J Cura Christus , qui est vita tesera Iu
dex in die nouissiluo e tunc ct vos π- pinebitis eum imo ui glaria, Nunc gloria quain
sancti donari expectant, adest in Dei sinu quasi Hausa & sietillis oblignata. Has Haves habet
Christus, i iis usitus in extremo iudicio, cum corporibiti beatorum vitam restituet, & illis gloriosis lebitas dotes addec. Afri care erramembra et hira, qua suntD'r terram , seu niem Memoria bra terreni huius corporis. ' Preme adue Corpor 3glo Ergo mortificate membra vestra. Me-Hη 40 mi moria enim antecedens gloriae iaciuae consi
8iete nune quentia ex vi indicis nobis omnimodam cor
omnimoda poris, gloriae dotibus o nandi , mortificat o- xxi M - nem.J Uorpus vestrum gloriae dotibus est or-yi'Rς nanduci 3 Ergo ab eo depellite fornicationem,
immunticiis , libidinem, conclusentiam malam
ct anantiam, qua eir simulacrorum seruitus o propter qre vitia venit ira Dei supersilios incredi, raris e re quibus f -s ambulas iis .iliqua Δ, cum υLIdolorum ueretis in illis. ' Auaritiam quidem vocitat mu v- idolotum seruitutent, quia auari diuitias suas ei. ut ' '' quasi Deum , seu idolum colunt : ideo custodiunt eas , & quali piaculum ducunt illas vel leuiter contingere: eas autem insumere, horribile iudicant, ne sine Deo remaneant. l Porro propter vitia haec fornicationem, libidinem Dei ita luauaritiam venit ira Dei. ' Graece est praesen-Nccatores, ris temporis; solet fac si dicat j venire ita Dei ςperiti actu in filios incredulos. Graece , inobialeotes , qui
hisce peccatis se maculare non verentur. Vi e peecalem de seinper debet timere Peccator. Nec enim Pprehcn- ira Dei olim venit, cum Deus minus placabi- lem in peceatores se exponebat de nunc isnit. sicut quotidiano experimento ediscianus: nunquam quiescit, aut sedet, semper in veniendi actu ira pertistit.J
' depanite vos , se. J Igitur haec omnia vos δε- ponite vitia praefata. Item ir.vn, indignationem, Malitiam , Masthemiam, turpem sermonem de ore vestro. Nolite mentiri inuicem, seu mendaciis, & fraudibus inuicem circum venire: expoliantes vos veterem hominem cum actibus suu , seu Adamum omnium horum iniquorum actu uni sentem exuite : & Christum cunctarum piarum actionum originem induite. Nouum inquam hominem eum , qui renovatur in agnitio nem, secundum imaginem eius, qui creauu illum. Nouus homo exutis vitiis, renouatur mente de
spiritu in , seu per agnitionem, id est , iidem,
cultum , amorem eius , qui illum secum imaginem suam creauit. Vbi, seu ad quam renouationem obtinendam,nihil refert, an Iudam circumcisus sis,an Gentilis incircumcisus, an Dar-
b. um , an qui omnem barbariem superat)'Scytha , an femus , an liber r sed omnia in omnibus eis cissus. Nam fides, iustitia,& salus ex parte Christi omnibus communicatur. Induite vos ergo sicut et ii Dei f-cti, ct dilecti υiscera misericordiae, assectum , sicuti decet sanctos & dilectos . Deo ad gratia,& gloriam : benignitatem, seu comitatem ab omni austeritate aliena, modestiam, Graecε lonitatem seu mansuetudinem : patientiam in la-b oribus se iserendis: donantes seu remittentes
iniurias vobismetipsis , si quis adversm aliquemas illest hisci querelam. Illud, bimet sis sie inconducat terere;or. Si ab aliquo statre seu Proximo af-
in Epist. Pauli ad , Colossenses. C put In
secti estis iniuria , eam vobismetipsis condo
nate,aut remittite. Tanta enim debet elle inter ' .ζ'
Christianos amorum vitio, vs quando unus briam inter iniuriam accipit, aut ab eo accipiat proximus, Chostianos ψm0ζε accipiant, alit patiantur. Vnde condo in suu n. Mantes alteri iniuriam , sibimetipsis videntur condonare ob debitam inter Christicolas animorum unionem , verius dixerim, i iratem. J Sum Dominus donauit vobM, ita CT vos. Condonandi enim iniurias innumem a ChrIsto Domino habemus exempla. Super omnia autem hae , charitatem habete , quod AEa vinculum persectionu , seu vinculum perfectum persecte fideles inter se viaiens. Aptius, charitas est vinculum, quod illigans caeteras omnes virtutes hominem reddit perfectum. Sine Hiaritate totum corpus virtutum quasi sine alligente inumbra spiritu illico dis-tate teliquae soluitur.J Et pax Chri yi exulιei in cordibus ve- virtutes ditastris, Graece , brabitim's palmam se ilicet de uiuuntur, si- omnibus animi pastionibus, de omnibus eoipolis saeuersariis : ct grati estote , seu ex Graeco setitia. gr.Miosi , amabiles : ideoque omnibus grati eritis, & accepti. Sie enim cilicacitis Dei causam agetis. ' Sacer namque mini sier gra- iacet mἰnl-tus , & amabilis populo libentius auditur , & stet gratu .Mfacilius ei praestatur obsequium ad spiritualem
bum Christi habisti, σι. J Verbum seu doctrina Christi fixam in cordi us vestru sedem habeat abundan/er vos locupletans spiritualibus thesauris scientiae, graciarum, & virtutum , ut doceatis, de commoneatis vosmet sis, pilii L quam aliis commonendis de docendis detis operam. Praedicet sibi ipsi Conesonator, & conelo peragat id, ad cuius operationem velit audito x0 'ius res allicere.J Psalmu, omnis ct canistis spiriisa 'RIoiu in gratia cautantes in cordibiti vestris, seu eum iucunditate spirituali Deo gratias reddite ob beneficia accepta non solum ore cancntes, sed etiam animi exultantis affectu. Preme para Orat O inticulam : In gratia canenter. Si enim qui Don ii. ianucla existat in gratia, inutilis ei erit psalmorum, & li, ad iusti hymnorum cantus , ad iustitiae augmentum.J tiam. Omne quodcumque facitis in verbo, aut in opere, omnia in nomine 'Domini nostri Iesu Christi, seu ad eius gloriam dc honorem agite: alias age
tes Deos Patri ter ipsum . quia per Christi meritum omnia nobis dona salut ria a Deo Patre proueniunt. Mulieres , subdita estote viris, si e oportet in Domino , Seu sicut iuxta Dei legem agere debetis. Viri, dili ite uxores vestras , ct nolite amari esse ad illas, seu iracundi, ad amari tudinem illas prouocantes. Fili , obedire Parentibim per omnia , quae Dei legi non repugnant: hoc enim placitum est Domino, quia eius praeseri
piis consentaneum. ut commendet Apo- ob egi filiastolus obedientiam filiorum erga parentes, ap- posuit particulam : Hoc enim placitum est Domi--inno, quam non apponit, ut commendet subie- Deo grata. ctionem uxoris ad virum,& dilectionem mari. ti erg, uxorem : innuens utique specialissime esse gratam Dei filiorum erga parentes obedientiam.J Patres, nolite ad indignationem Prouocare filios vestras : vi non Pssto animo fant,ne ani inum despondeant,ne animo deiiciantur. Serui, obedire per omnia dominis carnalibuι , seu tem poralibus , etiam Ethnicis: non adociaum strinuunιεs, s c. Seu externa submissione eorum
169쪽
i 18 Liber, III. Commentari j Literales δί Morales,
praescripta exerentes, ut qui hominibus place- recoriant ut: sed ut qui Dei timore affecti internam illis pristat obedientiam . quasi in illis Deum imperantem aspectent. uouitiisque facti M. vere, ac ex animo facite: certoque vobis persuadete, non vos hominibus, sed Deo seruire. ' Quam felicia potestis o mancipii esse,ssi serui in in domini temporalibus Deum spectetis , sa-0mum ei ti, enim hobis rationem letuitutis lora e su-
sa eiu se ii e perantis ingenuam libertatem. J Scientes qtioia sciu tutem. a Domino accipieria retro it onem talia raras
a ternae obsequimini Dominis, Christo seruute. Nam duin heris vestiis paretis, scitote vcra Christo seruite. enim iniuria f. s. scd Prosecto , et Dominus erga seruor, vel le tuos erga dominos oportet sibi persuadere : quod qui deliquetit Dominus iniuriam serito irrogans . aut seruus Domino praefatum negans obsequium damnationem aret in i current cum Deus pei nam iacit recipiat.
sed aequaliter praemia , di poenas p. O inelitis adite iat.
Eos instare orationi, o circumflecte inter Gentiles agere, hortatur.
O M i N i, quod iustum est & aequum, seruis piasta et scientes quod & vos Dorninum liabetis in calo. E. Otationi ins aie, vigilantes in ea in gratiarum actione: 3. Drantes si naul & pro nobis ut Deus aperiat nobis ostium sermonis ad loquendum mysterium Chri iti propter quod etiani vinctus sum) ι . Vt manifestem illud ita ut oportet me loqui. s. In sapientia ambulate ad eos qui foris sunt teri pus redimentes. 6. Sermo veste; semper ita gratia sale sit conditus , ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere. 7. Quae circa me sunt , Onania vobis nota faciet Tychicus, charillimus fiater. & fidelis minister, & conse tuus in Dominor 8. Quem misi ad vos ad hoe ipsum, ut cognoscat quae circa vos sunt,& consoletur coida vestra. 9. Cum Oneliino chatissimo, & fideli fratre. qui ex vobis est. Omnia, quae hie aguntur, nota facient vobis. io. Salutat vos A tillat chus concaptiuus meus, & Marcus consobrinus Barnabae, de quo accepistis mandata e ii venerit ad vos. excipite illum: ii. & Iesus qui dicitur iustus: qui sunt ex circumcisione : hi soli sunt adiutores mei in regno Dei, qui milii fuerunt solatio. I 2. Salutat vos Epaphras. qui ex vobis est, se tuus Christi lesu, semper sollicitus pro vobis ita orationibus, ut stetis persectile pleni in omni voluntate Dei. i 3. Testimonium enim illi perhibeo, quod habet multum laborem pro vobis, & pro iis qui sunt Laodiciae , α qui Hierapoli. l . Salutat vos Lucas medicus charissimus, &Demas. ι s. salutate fratres. qui sunt Laodiciae , & Nympham , & quae in domo eius est. Ecclesiam. is. Et cum lecta suetit apud vos epistola liaec facite ut & in Laodicensium Ecclesia legatur. 3e eam,quae Laodicensium est vos legatis. II. Et dicite Archippo: Vide ministeritim quod accepisti in Domino, ut illud impleas. 18. Salutatio, mea manu Pauli. Memores estote vinculorum meorum. Gratia vobiscum.
- est. Oe. J Qui seruos habetis
Aspraesine quia istum s.ct aruum nempe ut nec eos dure tractetis,nee ι--- indulgenter nimium erga illos et rantes ostendamini: scismo vii q. te, risu vos Dam tim ha Lis, iis A. cui obi qui debetis, praescribentem. quid et a seruos si praeliandum .inationi insa cisti aisis, ις,consta Met Graece) in oratione omnes per mi b is s. sinite, vigilantes in ea iuvari ι- a 3 am. Quia a eominia cum continua sint beneficia a Deo accepta. interminabilis debet elle glatiarum actio. l. - R - m. v. n es, inquit, in ea in 'raraiam a Aio-Quis id I. m. Optimum enim est orationis argumentumna inti ii quotidianae licet, actio gratiatura,quia nullum sine Dei beneficio a nobis accepto praeterit opes mari instans J inaniras, 1 σ ρνο nob o Deci, se sume νι- misia ostiura se monti, seu subministret alti plana occasonem, & opportunitatem promulgandi quaquauet sum Christianae fidei myste ita. l propter quod etiam vinctus sma. seu propterea quod Christini, steria praedico, vinculis Lain addictus. Cur ergo ad inic 5 Paule cupis semel iis praedicationi instare , filiae tibi tanti causa fuit Chono xii. incommodi 3 Cei te quia tam dulees stitit exati m gri an athlati pro Chri isto labores, vi semel pati,magis es te
ac magis patiendi accendat affectuna. J m mani- cindit. I ubis illisa Christi mysterium lia τι oportet melo. M. Deum enixe Orate. In sapientia ambia ae ιοι. v. f. rastini. Caute vos agite cum Ethnicis, qui non pertinent ad Ecclesiam: te viredis uni/s. Graece καιρον id est, opportamsalem captantes tei Christianae bene gerendae,ae promo uendae. ' Rcaminιι , altae vi Nain tempus,
170쪽
iti ppist. pauli ad Colos enses. mptis III. 3 s'.
Thmoat 'in quod in negotiis ad Dii gloriam,vel pio amo-
negotiis is, tum silui m. toti impena tur, quasi in captiuimi se tale . di sim .iuie mundi detinetur, quod rudi si ilium eii hii te ivonet Apostolu . Sernis teste s. per insit quod ie-sorias est Dira seu respei sus sole sapientiae. duni opiar- idque cum giatia, seu eum grata iucunditatet libera i , να-ολπονι ι vas smemque re6oad se. sapientis quidem est unicuique tespondete, seu alloquiquemcumque, vi oportet, sermo nem captui, de statui .ec ministerio susulo in Coneson aeeommodando.' unde a sapientia alienus erit. xor in se s. qui eo uis rust eis auditoribus limato sermo iuri .. ne, aut acutis coneeptibus in toticione suetit
.cι- n. s. r. 8. . o. ii. svis circa insunt. Me lomnia autem , o statres, quae ad me spectan ide quibus expetitisseti cet trotes, nota via a citi Tyhiemetam tam fater,s iritu Euangelii minisset, euius manu ad vos nane Epistolain mitto: quem quidem non solum ad hoc eum imitiis: sed , t stitio laenoscas qua circa et Isiant. σ consutiain cordat stra. Nisi inquam eum omnone a charissimos ira, qui ex visu es, nempem Colostensis,ut vos Hi quidem votis nota sacient
omnia, quae Romae citra tem fidei, & mea viti eula geruntur. Sar, vi vis A istarchias concap. titias meis, s Ma eis Batnabae consobriis, .
de vitoque Lucas in otiam agit i de Ari starcho Act. 19. 19.de Marco Act. ii. i i. ubi dicitur Ioannes cognomento Maleus. l de quo scilieet Marco , accepistia mandata, seu litteras cominendatias,vel te ili moniales. vos item saluere iubet Ie . qui dicitin Iustis .Qui quidem nempe Atistarchus. Marcus, & Iesus sum ex circumcisone.
seu e ludaei, Christiani: hi solistini Ataiores mei in Ruis D/i,seu in Evangelii praedicatione : dc mihi vincto suere suasio.
pDM,se. J Vos praeterea salutat Epaphras qui est ex vobis scilicit Colossens s squi, Baronio teste, fuit Coloileti sum Episcopus. si ui s. christi I sis, semperfluus no iobti m Marionibus
curans a Deo impetrate, ut sterti perfecti. μου-m v. oram telis rare Dei. seu in omni, eo , quo
Deus vult nos esse plenos , nempe in sapientia, de Clitistianis moribus. τιμ vivira enimio, seu de illos 'hib a vobis. γοί hara revilium laboru pro vobis.Graece,ril . studium utilitatis
vestrae. S profectus in Chii stor os ratis, Di
tau fra res. Disaut Laodicia, seu qui ex Laodicia Colossis commoratitur: s Nympham. Nonnii est viii, ut patet ex eo , quod sequitur: &qua: Da domo eius t Graee ly this est in gens ra masculino.) est. Eecies . seu fidelium cce tuiti. Et cum lilia fuerit vini ιοι Epistola suefaciato G ιn L Muisensum ficilem Ierisin. ' Hoe pii via in habent pia icti pia ac spiritualia uolumina semia feti. α Nq3per, & ubique loquutitur,quod vox agere ne quit.J s eam, P. I. is dicensum est , vos legaris. non potes .l lee ad Laocii censes Paula Epistola non extat. Ει a. ite Archipna : P ae misisterium. quia acie. pisti in Damona, seu Diaeonatus, ut vult Batoia latus: Vol Presbite latus ossietum , uti alii ex iasti inani: ve i Episcopatus, in cuius administra tione succesierit Epaphae Romae captiuo , ut nonnulli coniicium t ministetium, inquam, vide,& eonsidetant illius obligationes implet.
iuratio mea in mana Pauli. Hate usque ad fianem Paulus a stirmat, se sua manu seripsisse se lutationis loco, qua claudi solet Epistola.
mores , ε fratres , estote vinculo uis meorum: tu in ut pro me vincto oretis: tum vi constitiemini
in fide pro qua me pati videtis. Gratia vobis Amen , seu Domini gratia vos tueatur, ac seruet. Seu gratia vobis nim Dei, seu perii. eundasti te in gratia, re cuncta vobis felicia euenient. Sive prospeta assulgeant, sue ad uir sis i. h.tiem a filictemini: vobis et unt ad felicitatem. DL cedam. ligentibus enim Deum omnia cedunt in numq