장음표시 사용
191쪽
lao Liber IV.Commentarij Literales & Morales,
ctificatur enim per verbum Dei: M optationem. 6. Haec proponens fiatribus, b
nus eri, in inister Cluilli lesu, enutritus verbis fidei, de bonae doctrinae, quam aia secutus es. 7. lneptas autem ,&aniles fabulas deuita: exerce autem teipsum ad pleiatem. 8. Nam corporalis exercitatio, ad modicum utilis cit: pietas autem ad Omina utilis est, promisti unctu habens uuae, quae nunc est, & futura .:9. Fidelis sermo, Momni acceptione dignus. Io. In hoc enim laboramus, Sc maledicimur, quaa speramus tu Deum vitium, qui cit saluator omnium hominum, maxime fidelium. M. Praecipe haec, & doce. 12. Nemo adolescentiam tuam contemnat: sed exemplum elio fidelium, in verbo, in conuersationi, in charitate, in fide, in castitate. II. Dum venio, attende lemoni, exhortationi, &doctrinae. Iq. Noli negligere gratiam . quae eit ita te, quae data cil tibi per Prophetiam cum impositionc manuum prKsbyterii. I S.'Haec meditare, in his esto : ut prosectus tuus ma
nifestus sit omnibus. I 6. Attende tibi, & doctrinae : inita in illis. Hoc enim faciens,& teipsu in saluum facies, & eos qui te audiunt.
nister , seu ministerium tuum implebis, si quae ab initio Epistolae docui, Christianis subditis
aperueris. Chram, inquam, Iesu probus nil-nister ostenderis o mus verbis fides, de bonaed ctrinae , quam auecutus es alliduo diuinarum litteratiam itudio. I. .d 9.io. 1 i. a. Ineptas autem, ct aniles fabulas detiita , sc. J Devita obsecro O Timo- Omm uJasthee, illas profanas & aniles fibulas, quas . vi Sunoniani e ciuigant de Deo bo io, & inal O , de si ' sibinsedit Ioribus. lGGece sic & docuinis dae- rerum creatione , de pugna Angelorum, deed 'moniorum, seu opera daemoni tu euulgatas ab quae quidem partim profanae , de impiae eram: Ecclesia discedent. Qui qui dein is, icu cum Patini aintcs, dc murtae. Excrce anum Iegsum ERS. 3. 2. φ. 4. s. Diritus autem manifeste dicit.σc J Spiritus lanctas futurorum praescius, per ine,& per alios mauige e strae si, quod m nos u in subseq ientibus te o/ibus qui-
dam e Christianis, abiecta fide,crede lites PDi hypocrisi loquentur mendacium & falsam do- nu Pietatem , in Uc. cultu, de lyncero erga isti inam, habentes consilentiam suam cameratam Syriace iniustam , de notatam indelebili cauterio
Haereti ei graulisimorum scelerum. ' Recole verba illa:
tamburi' D sic devi quidam a lide credentes doctrinara da πλο/uoriim ιu Dpocrisi loquemum renuaeum. Quinam mendacium loquentur 3 Haeretici ho mines. Cur ergd non dixit, Liuiuam dijcede,. ia e loquentes mendacium , scd loquentes doctrinam domuorum loquentum; men actum Z Cerre quia haercii i in daemones cωnuertulitar. J Hi prohibet nubet e, de iubent abstinera a cestis cibuquas immundis, uti Iudai: de quasi per se in i-li, , de a malo Deo procreatis, ubi Simoniaisi,
Saturniatu Ebioiuli Marcionitae,Manichaei.&aiis , qui abstinendum .docebant ab omni ca ne animalium, quasi omnia anima rationali, vel saltem immortali praedita eiiciat: de nuptias quali a Deo malo, icu daemone institutas proh b re conabamur. Cibos itaque haud su
ieum ainctu Non creporalia exercitatio ad modicnm υDiti est ἱ uim uiuem, ad muta utita est Pro Y . . em Davens vii , qua nunc est, G sinu e.
Luciae p.ilaestriacae vel gymnasticae , ei si tanti ab hominibus hant, tamen non niti iad modicum sunt v tales, nempe ad corporalem lanita tem , vel ad br. bium ccmporale acquirendum. Pietas vero , seu i ei cultus utili sitimis est ad omnia, seu ad promouendam animae sanitatem, dc ad vitae aeternae brabium promerendum. Et ienim promittitur vita hic pacifica, longa, de rebus cunctis necessariis instructa : de in superas aeterna felicitas. η Prosectis pietatis eui Iusti vel lititores vel in praeienti feliciter vivunt, dum im ix seiicipi j vix in ducunt tot plenam laboribus, vi po rq tius mors vocitati potic videatur. J Edeluse
mo. T omnι accepitone dignus, verus eii sermo, quem profero dignus, qui ab omnibus acceptetur. In hoc enim laboramus , Er maledicimur. Seu ob pietatem suctandam , dc ut vitam aeter
medi. -ei incndos elle dicebant, quos Deus creauit, Vt eos
cum grataarum artioue fideles si merent, τ ij. qui nam piis promi ilam altequamur,magnis laboci ,ῖε. que a cognoitem it veritatem. ' Preme illud : taeu's Iibus asticimur : de contumeliis, ae piobris refieiuntur fi Deus creauit , ad percipiendum cum gratia iam impezimur, ultronee quidem de placide ; quia
iit; Eum . sidcles reficiun ur, eos edere cum actioiae gra- hominum, maxime Deluim. irine gla- tiarum. Sumere namque cibum sine giatia- uel i. m. i s. 14. i s. 36. Pracipe hac. σrum aistione , in fidelium est plane, qui non doce, cre. J Haec omnia , quae dixi de sacra- cognoueriint fidei veritatem. J quia omnu crea- mento incarnationis, de haereticis vitandis, de tura Dei bona est e Sc nihil reiiciendum , tan- sincta doctrina relinenda, de pietate ad Oinnia quam per se malum quod Deus nobis exhibuit admodum utili praecipiens doce, seu cum auia cum gratiarum actione absumendum. Sani tisiem choritate fidelibus trade. Nemo adolescentiam
rur enim per et bum Dei, or oratiouem. Sed esto tuam contemnat. iuuenises aetate, icd it idemost aliqua in aliquo cibo immunditia, quod ribus senem exponi, ne qu isi imprudens spergratis concedo in ab ea cibus purgatur per ver- naris. Prudentia enim de probi mores canis Prudemῖ M 'is non bum Dci,quoci est oratio, quae adhibetur, cum ornant adolescentiam.J EEemplum te sidelibus pi bi mo his I . . ' ς bii , dc Dicitiae benedicimus. ' Hinc edisce exhibe in verbo. in conuersatioue, in ehantare, ' ὁ,Me i, Eue nita non haerere , nisi praecedente benedi- de, iis castitate. Multi sermone graui, quali de M '' dictione. Qione.J IIco proponosse ιριλι , linisu em -- cet Episcopum v ti, in vivendi cunsuetudine, in ilia H - 4. - . t fidei
192쪽
in Epist. Pauli ad Timotheum. i. Caput V
fidei constantia, in vitae totius puritate. Damn autona veniis, attende laesioni. Sacra enim Scritura est liber Sacerdotalis steste Ambrosioὶ non comaediarium,aut similium prophetitatum notiter liber xia volumina.J Dum venio,ait, attende lectio--- 'tippi et: 'xui ni. Sacer enim liber supplet vivi egregii Docto- qui quidem ordinando manus imponunt. l Haco' ' h ris absentiam.J Non vesci debes totum lectioni . I m c o
per prophetiam, seu reuelationem , qua Deus iussi t, Timotheum in Episcopum eligi cap. r. ver c is. J perimpositionem manuum coetus presbyterorum. Maiorum,seu Episcoporum. Epicopus enim ab aliis tribus Episcopis ordinatur, meditare, in hia esto, seu omne his studium im- , attendere, sed exhortationi, ct doctrina tradendae pende : Vt profectiti tum manifestus sit omnibi, Muisu, his studere. Prius Paulusdocet legendum ei se,postea seu ut quantum profeceris , facile ab omnibus dieandi iudi praedicandu . Praedicandi enim munus diligenti dignoscatur. Attende tibi, s dotirina r in Ia ingra piκ - studio praecedenti indiget, ut conuenienter istu: tibi, ut probe uiuas: doctrinae , ut alios Praesella prvizxeratur.J Noli negligere gratiam, qua est in te, recte instituas: de in his duobus insiste. Pro bi desinitio qua data est tibi per prophetiam, cum impositione bi enim Praesulis agnata est definitio, sibi, &manuum mastineri . GraecE, Haud negligas do- doctrinae attendere.J 4 i. 'μnum, & Ordinem Episcopalem, quem accepisti
vilia EcclesiM rectae adminimationi necessaria monita peroquitur.
ENIOREM ne increpaveris, sed obsecra ut patrem ; iuue
nes, ut fratres. 2. anus, ut matres; iuucnculas, ut sororures, in omni castitate. 3. Viduas honora, quae vete via duae sunt. q. Si qua autem vidua filios, aut nepotes habetidiscat primum domum suam regere, id mutuam vicem reddere patentibus : hoc enim acceptum est coram Deo. I. Quae autem vere vidua est, &desolata, speret in Deum,& instet obsecrationibus de orationibus nocte ac die. 6. Nam quae in deliciis Est, vivens mortua est. 7. Et hoc praecipe, ut irreprehensibiles sint. 8. Si quis autem suorum , & maxime domesticorum curam non habet, fidem negauit, Seest infideli deterior. 9. Vidua cligatur non minus sexaginta annorum, quae fuerit unius viri uxor, IO. in operibus bonis testimonium habens, si filios educauit , si hospitio recepit, si sanctorum pedes lauit, si tribulationem patientibus subministrauit, si omne opus bonum subsecuta est. ai. Adolescentio Ares autem viduas devita. Cum enim luxuriatae fuerint in Christo , nubere volunti I 2. habentes damnationem quia primam fidem irritam fecerunt. 13. simul autem dc otiosae discunt circuire domos: non solum otiosae, sed Sc verbosae , de curiosae, loquentes quae non oportet. 1 . Volo ergo iuniores nubere, filios procreare, matres familias esse, nullam occasionem dare aduersario maledicti gratia. I I. Iam enim quaedam conuersae sunt rctro satanam. i6. Si quis fidelis habet viduas, subministret illis, de non gravetur Ecclesia. ut iis, quae vere viduae sunt, sussiciana . Qui bene praesunt presbytcri, duplici honore digni habeantur: maxime qui laborant in verbo & doctrina. 18. Dicite enim Scriptura: Non alligabis os bovi trituranti. Et Dignus est opcrarius mercede sua. δ'. Aduersus presbyterum accusationem noli recipere, nisi sub duobus aut tribus testibus. 2o..peccantes coram omnibus argue: ut dc ceteri timorem habeaut. α I. Testor coram Deo de Christo Iesu, de elcctis angelis, ut haec custodias sine praeiudicio,nihil faciens in alteram partem declinando. 22. Manus cito nemini imposueris, neque communicaueris peccatis alienis.Te ipsum castum custodi. 23. Noli adhuc aquam bibere, sed modico vino utere propter stomachum tuum , dc frequentes tuas infirmitates. χε. Quorumdam hominum peccata manisesta sunt, praecedentia ad iudicium:
. quosdam autem dc subsequuntur. 2s. Similiter desacta bona manifesta sunt:& quae aliter se habent,abscondi non possunt.
193쪽
is ι Liber IV. Commentari j Literales & Morales,c0MMENTARII.
increpaveris, J Vbi res postulat, quiuis reprehendi ab Episcopo
debet. At senex delinquens non acerbe sed suauiter est corripien- Caniciei enim aliqua vel in reprehen
Ione est comitas impendenda.J Vnde adiicit .
sed obsecra ut patrem. seu eum ea corripe lenitate, ut potius patrem obsecrare , quam peccat rem increpare videaris. Iuvenes verb vi fratres reprehende , seu eo assectu , quo frater imior natu fratrem charissimum deuiantem corripe
ret. Anium matres: ivuenculas ut sorores in omni
castitate , seu pudenter, circumspecte, caste, &sacer mini' pii rε. Oportet enim , ut sacer minister, vel stet, vel sum elim si carpit excelsus, ea se gerat gra-
pie helut cavi puri axe ut Omni castitate nil gere eun
te se gerat, et is appareat .l η Et quidem omni eastitate nite- eas litati pro re debet,qui cum foeminis, vel ad spiritualia eis omisi' isti moi ita tradendu nutriatur. Ideo Paulus, tale suloeit Iucrep ueris iuuenculm i et om n castitate.J mdcia, oportet qui bonora,quae vere vidua suut, omni humano so- cum foemi- latio destitutae,&quae liberis, carentes,cunctis ''ii i l ., que e utae curis, uni Deo balentae degunt. Si uelisuti qM σηlcm vidua filios , aut nepotes habet, 4 Olim apud Christianos uti coetus virginum,ita erant etiam alij viduarum, aetate & virtute ve. nerabilium, voto continentiae obstrictarum simul in religiosa veste commorantium, perpetuoque Dei, & Ecclesiae seruitio insistentium. Hae ex filetium oblationibus, ut& omnes Ecclesiastici, alebantur. Ex hisce autem viduis
liciis, sed eae , in quibus nihil reprehensibile
inuenietur. Nocibile enim admodum est Ad saerem inter semilias sanctas vel unam parum pudicam commorari. Vnde Sanctimoniates caueant admitiantur ad sacrum coetum admittere Reminam saecu- Reulii estis. larem, cuius vitae probitas nota fuerit pro- mulae minuabata. J pudica. Mess. 9.lo. .la. 3 3. i q. s. Si quis aurem
suarum, M. J Si quis verδ domecticorum suorum
curam non habet, tam eorum animae quam cor
poris saluti prouidens: sidem negauit, seu negatIe videtur si non verbo, opere q' idem,cum ipsa fides illud Prophetae dictet: Domeni osseminis tui ne de sexeris. ID. 1 8. ct est insideli d rerior. Nam Gentilis naturali instinctu de pietate suorum curam gerit. ' Quim g ue pia- aculum sit egenti propinatio vel domestico non piopinquo, siccurrere apertε dignoldiiur. dum huiusmodi vel domestis hominem Paulus allerit fidem abnestas Ie. J Vi Rφη
norum, ad Diaconi IIae ministerium : quae fuerit est. unius viri uxor, seu quae non plures h buerit maritos , quam unum ; hoc enim pertinet ad castitatis illius commendationem. ' Certe videae sec&quae primo coniuge obeunte, alteri nubit, non das trahentis quidem peccat Sed nescio quid notulae in Diaconi sita eligebamur,quae caeteris praeesssent, quae conuentuim ilierum in Templo inuigilarent, imperitas, instruerent, baptizandas iuuare tu.&c. Si igitur aliqua vidua petat ad hune viduarum coetum admitti, si habeat filios auti nepotes, qui ei alimoniam possint impendere, non prius ad coetum illum admittatur, quam discat rerere. Graece, pie tractare domum suam, seu cum filiis, ae nepotibus sic se gerere,ut grata & chara ipsi sit, de illos sic in pietate instruat, ut vicissilia ab illis omnia sibi necessaria accipiat. Discat & reddere parentibus si supersintὶ mutuam pietatis vicem. eis inseruiendo, &alendo, sicut ipsa ab eis fuit ab infantia alita. Cura parem ' O quam est Deo strata haec filiorum in pa- tei filii , xςmς. reciproca pietas i Quae quidem spe eommendi. Cialiter hic filiabus commendatur,quia plus a D
solent parentibus esse debitrices; & quia ipse
in illos teneriori flagrant affectu .l Hac enim acceptum est corain Deo, qui iubet, parentes honorari. suae autem vere milua est, or desolata terra in Deum ct instit obsecrationibus oe orationibus nocte Ur die. siue frequenter . ' Oratio enim est omnium laborum medicamen : & Dei gratia fruens , cuncta ab eo potest bona sperare. EContrario vidua, qua in deliciis est, seu quae delicias sectatur, meus mortua est. secundam spi- . Peccator ritum, utpote Dei gratia priuata es Vnde ni-h Ii hil coinni odi utilis a Deo auerso, dum in deli Oriba 'ν, cto est, potest sperare.J Et hoc praecipe,ut irrepretest Viiii, spe Musibiles sint seu iube, ut viduae, quae admitiate. tendae sunt ad viduarum Ecclesiae sumptu alendarum coetum non sint e viduis,qui sunt hi de- hominum aestimatione eius castitas contrahere uione homi- videatur. J In operibus bonis te Timonium habens, num nonn, seu quae in iustis actionibus sit cum laude ver- hil aura M.
sata. Si filios educauit, illos ad pietatem instituens: si hossitio recepis pere Pinos , & pauperes: se sanctorum pedes lauit, seu Christianorum peregre venientium e si tribulationem inopiae patientibus vitae subsidia subminisZrauit: si omne denique opus bonum subsecuta est . seu se
in cuncta pietatis opera se exercuerit. ALD-scentiores autem viduas Auita. Graech , rej- . a collegio viduarum ab Ecclesia alendarum. Cum enim luxariata fuerint iu ChrisIM
huiusmodi viduae, seu sat diuque expensis Ecclesiae pastae nerint in Christo, quasi vitulae sagitiatae recalcitrant. Christi iugum , ae continentiae professionem excutiunt, & ruptis votorum vinculis, in maximam Christi iniu
riam rursus nubere volunt. Habentes damnati
nem , seii reae criminis , ob quod merito damnentur,quia primam fidem Deo per votum cum in Collegium viduarum admitterentur datam irritam fecerunt, seu violarunt. votum hoc Ecclesiae initio non dirimebat matrimonium, sed posterioribus saeculis paulatim inducti im ab Ecclesia fuit: ac tandem sub Innocentio II. in Lateranensi Concilio pro tota Ecclesia circa annum Domini ii 3 9. tanqtiam impedimentum dirimens fuit sancitum. Simul autem huiusinodi viduae otiosa discuui circuire domus; non 'um Gisia, sed verbos, nugaces, loquaces, curiosae,
rerum alienarum indagatrices , loquentes, seu reserentes postea aliis , qua non oportet: lo ergo iuniores nubere. Alios procreare, matre familias cse , nutum occasionem dare aduersario maledicti gratia, seu malo viduas iuniores nubere, quam peccare votum non seruando: 3c date occasionem infidelibus , qui Christianoruin mores Forminae, inimico animo obseruant, ut Ecclesiae maledi- quas βε--
indumentum prae se serunt, Hispane Beata , incedant. is admodum caute non vivant Ad verbis minus tituali viae
agnatis professioni utantur, vel earum non sit S aut ,& modestus incelsus, ipsam spiritualem ε μ viam
194쪽
in Epist. Pauli ad Timotheum t. Caput ri
viam non leui nota inurunt.J Iam enim theu l)qi .d.vn conuersae sunt retro vanam, seu auersae a Christo , & ratanam secutae poli continentiae
Vers. I 6.17. IS. I9ao. Si quissidetis habet uidua . cre. J Si quis vero fidelium filias, auraie- potes viduas habeat, illis necessaria subinini. stret i ct ne gravetur Ecclesta admittens ad
Collegium viduarum eas, quae verC viduae non sint,c.im habeant,qui eis succurrere valeat: &eo qua rire Oidua sunt plane dc latae cum non
habeant alibi qui eis. vitae subsidia impertiat, in eleemo' Ecclesiae eleemosyna non Iussiciat. Ita pia-
ονε um' ' rum operum eleemosynis imper: tendis, maiormibuendis , inopiam neces Isitas attendatur. J, bene prae- maior inopusunt Presbteri, seu presbyteri, qui sedulo ac ζςςssitas at diligenter docent, consessiones audiunt, aut ς' V praedi eant Euangelium : duplici honore digui Laboriosum habeantur , seu abundanti sui tentationis subsi- moda do- dio digni esse a te reputentur z mux me qu, la- bo, aut υerebo, ct Adfraua. Docendi enim, &ma IhE. praedicandi ministerium maximὸ est ioborio
ciali aliqua sum : ideoque ei debet specialis nonnulla com-ς0n oditate moditas indulgeri. J Dicit enim si tura . Non D p x liin' allabi, es bovi irituranti Deue. a1.3'Et, Di--'' gnus est operarius mercede Ida. Aduersis prae υ-rermn accus Iouem noli recipere, ni ub diobus, Accusatio aut ινι bus te tibiis ' Ne facile pateant calum-Mςς ηο i. si ni e ,vii in Ecclesiastico gradu sunt constituti, aut rei buzie idque in dedecus cedat Ecclesiae. Non dicit: sibus non Non proseratur contra eum sententia. Sed neu mirienda. quidem vel accusitio admittatur. J Peccantes coram omnibus, scii peccatores publicos p blice Peccatores argue. occasio enim delinquendi populos hyiqi P datur , si publici delinquentes impunici diva rutidi ''' gentur. J νγ quidem σ cateri testes criminis, etiam testes supplici, timorem habeant.
Obtestor 5 Timothee, te coram Deo, ct Chri-Πο IGM , ct elactis, seu beatis Angelis qiir testes sunt zeli ministerii nostri, ut hae custodi.ti sine
'ai uictoalterius. Prudentis enim Praesulis est iudex duas subditos cum Iudex exurgit, ita unam audire h bς-x auies partem, ut alteri locum relinqua , iς pu g Π' alteiam pat-di, & obiecta diluendi.J Nihil itaque facias tem litiga
in alteram partem declinando ex speciali aiseistu. Mum. Minus cito nemini imposueris ad sacram ordi
nationem e neque communicaueris Reccatis alienis.
Nam Praesul, qui indignos promouet, alieno Episcopus
rum peccatorum sit patriceps, & icandδla, qu* digito, accident , ei adscribentur. J I Uum cauMm Oidines,palacui tori. Noli adhue aquam bibere solam , sed Πceps fit pee. meduo vino aque immixto olere propter stoina- ' Q.VMiqvς chi debilitatem , & frequentes tuas infirmitates. Preme illud : Teipsum chliun custod Mutere tiam. modico vino. Certe qui se castum expetit culto- Ad eastitatis dixe , debet a vino abstinere : etsi uti vino ob culi dia ab aegritii di nem,necessuium sir,modicum vinum . I ' R este debet. J suorumdam hominum Peccata manifesta sunt praecedentia ad tuaecium : qtiosdam amem o subflauontur. Quorun tam reorinninfamiam audies, antequam ad iudicium veniatur; adeo enim mainfesta lutit crimina , ut studicium praecurrant i quaedam veto occulta
sunt, quae diligens inquisitio explorat , &randem deprchendit. Similiter ct facta bona mani sena sunt: ct qua aliter se habent, abscondi non possunt. Itidem studiosae actiones quae- .da in sese ultro prodeunt: quae verδ secus habent , abscondi diu minime possint. H.cc Paulus monet, ut Timotheus in Clericis ad Ordines admittendis diligenter aduertar, ne quid per imprudentiam aut desidiam delinquar. η Habes hinc, peccatum quantumuis Occultum abscondi non pose. ElIentiale enim est ' R
uid serui dominis debeant. Auam exitialis sit auaritia. Nova dogmata quam
Vicvs Qv E sunt sub iugo serui, domi iam suos omni honore dignos arbitrentur, ne nomen Domini ic doctrina blasphemetur. 2. Qui autem fideles habcnt dominos , non contemnant, quia fratres sunt: sed magis scrutant, quia fideles sunt & dilecti, qui beneficii participes sunt. Haec doce, Mexhortare. 3. Si quis aliter docet & non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Iesu Christi, & ei, quae secundum pietatem est, doctrinae: q. Superbus cst, nihil sciens, sed languens circa quaestio nes, & pugnas verborum: ex quibus oriuntur inuidiae, contentiones. blasphemiari suspiciones malae,'s. Conflictationes hominum mente corruptorum , & qui veritate priuati sunt,existimantium quaestum esse pictatem. 6. Est autem quaestus magnus, pietas cum lassicientia. 7. Nihil enim intulimus in hunc mundum.: haud dubium quod nec auferre quid possumus. 8. Habentes autem alimenta,& quibus tegamur, hic contenti sumus. 9. Nam qui volunt diuites fieri, incidunt in tentationem, M in laqueum diaboli, oc desideria multa inutilia, dc noctua, quae mergunt homines in interitum M perditionem. Io. Radix enim omnium malorum est co
195쪽
48 Litore IV. Commentari j Literales & Morales,
piditas: quam quidam appetentes, errauerunt a fide, & in sei uetunt se doloribus
multis. ii. au autem, o homo Dei, haec fuge i sectare vero iustitiam , pietatem, fidem .chatitatem patientiam , mansuetudinem. m. Certa bonum certamen fidei, apprehende vitain aeternam, in qua vocatus es, & confessus bonam consessonem coram multis testibus. I 3. Praecipio tibi coram Deo. qui vivificat omnia ,& Christo Iesu, qui testimonium reddidit sub Pontio Pilato bonam confessionem: i q. ut serues mandatum sine macula, irreprehensibile. vsque in aduentum Domini nostra lesu Chiisti: i s. Quem suis temptitibus ostendet beatus & iolus potens, Rex regum,& Dominus dominantiumr is. Qui solus habet immortalatatem, & lucem inhabitat inaccelli bilem: quem nullus hominum vidit, sed nec videte potest e cui honor, & imperium sempiternum. Amen. II. Diuitibus huius saeculi praecipe non sublime sapere , neqite sperare in incerto diuitiarum, sed in Deo vivo i quiprallat nobis omnia abunde ad fluendumὶ 18. Bene agere, diuites se ii in bonis operibus facile tribuere, communicare , i 9. Thesaurietate sibi iundamentum bonum in suturum, ut apprehendant veram vitam. 2 o. O I imothee, depostum culto di, deuitans profanas vocum nouitates , ta oppositiones salii nominis scientiae, ai. Quam quidam promittentes,circa fidem exciderunt. Glatia tecum.
ER s. l. I. 3. 4. s. ciacumquesunt si, tagaseiai. se. J Quicumque autem sunt sub iugo ieruitutis,
seliea Ou 'h me in . seu tirale audiat , quas do- . cear seruos debito honore de revetentia Dominos suos saudite. - . fritia tabem δε--rios, non contemnisi . seu de reuerentia, & obsequio debito remittat, qώia fratres, seu Chiistiani seni sed marissit,iani illis hoc nomine.Q ti eum snt Christiani. digniores sunt, ut eis umpi dilia est pcnsus , de humilius seruiatur. η Praecel-dientia, Chii taeni in est Aigii ita, Clitistianum esse. J Im-sianum esse. pentiti, itaque sitiit te debent dominis his,
emptionis per Christum participes. me doce. Domini ct ιαι--γι. An nota illud : Non comemnam serui dominos Christianos , quia farrasis. Λ ; iti sunt. Fratresne sunt domini seruorum suo gehent lora rum Ita quidem : quia Ze Dominus 3e semus tria ha- fidelis erimmunem patentem Deum habent. Vnde dominus Christianus Christianum man
eipium d bet loco statris hasere. J Si quis aliatre dorer . ct non aeruiescit finis hisce somnia ι- mmisi nori Iesa Christi, ct ei. qaa s eundum pietatem est. Amina r Aperbia, .st, tum et typho, vana scientiae , nihil equidem siem. sa languens circa quastiones , s pugnaus Q b. - . Graece , urata s, inad delirans cirraquaestiones de vel b. a , & vanis vocibus e ex a b- -lauta ν inu Ia. ean eis Dura. b .. phemia. seu conii itia. 3e naledicta in tepugnantes, de contrariae sententia adhaerentes si ueraues ma-ti . nam hi ficta de dicta aduet siriorum dili genter explorant, & nunquam non mali ali-
qi id sbi ab illi, si spleantur moliri r eou'
tiatio mea, Graece . prauae exercitationes hominum mente corrtipto in O qui ore rate mi risu ι, seu in poenam haeretis excaecati adeo, vixeritatis lucem intueri non valeant: missiman
tiara viique qua Iam esse pistarem . seu Chri stlatia Religione ita abutentium ad quaestum,ae s ad hoe ellet instituta. Inuisum est Irissam Deo admodum Deo abuti ad quaestu in temporalem pietate.J p In f so. 84. io. Est autem quaestus magnus, 1.
.l profecto illud ipsum sectari pietatem est
quaestus magnus; quia multδ plus valet, quam riati misi quid ab homine auato desiderari potest. Est su Miario inquam quaestus magnus pietas cum sol cientia. seu s ex Graeco eum animo sua Israe camento,
cui sua suffieiunt et ii pauea , nec plus cupit , quam habet. η Qui igitur pietatem se- pauper plectatur, licet sit inops , semper diues est , nee ' amplius habere appetit: auarus autem eis si qui
diues, semper est paupei, quia plus appetit pauet, eo habere, ac si quae habet ei non sum eiani J teain. N.hu eriis ieria Mais in harie mandum e haud dubium , quia ne Me auferae . seu esset te . mundo quia novi s. HabeMes aurem a mora, ct Diabus legamur, his e remi sumus. Particula, Vestimenia Et quibus regamin. vestium damnat pro ita non sitem. Vestimentum enim non debet esse vanitatis ornatus , sed corporea Nuditatis tegi . t sume men. J Nam νι vestivi divities feri, incidunt
iu tentationem aviaritia . & rapacitatis , unde
rus enim omnia violat legis et italpta. ut pe- seu nias Meumulet. unde Ecclesiasticus cap io.
dixit . . viro nihil est stes stius. J Non di, it, Nullus est auato seelestior, sed . Nihil est seelestius auaro, ut eomparatio fiat non soldni cum homin bus . vel daemoniis scelerat s , sed cum omnibus rebus, ubi prauitas polle inesse videatur. Quam cupiditatem qmaam an
tentes. seu mi indulgentes eupiditati , erraverane
a P. O ius Merari s doloribus Multis. ' Na n Auist a si auari qui per sat , aut nesas praetentia bona ς' IC
quaerunt situra contemnunt e eoqui deuo munt, ut non existiment alia superesse b ana A rio, me in alia ν ita, unde fidem eontemnunt. J ' Do ae s loribus item multis se implicant auari Amor imen em
enim pecuniae, spinae instat, in tam laeetat i aptius
196쪽
in Epissi Pauli ad Timotheum l. Capus Vt
essentiam suam solus est immortalis: nam in Atellectuales creaturae Angeli scilicet, & animae rationales non , se , sed ii Deo habent , quod immortales sint . Lux verδ inaccessibilis, quam Deus inhabitat, est ipse splendor, & gloria maiestatis diuinae, increata, immensa, ine narrabilis. Quem nullus hominum vidit, oculis corporeis , Sed nee sidere potest oculis mentis per se, de ex naturae suae viribus. Cui honor, ct imperiumsempiternum , seu cuius Regnum,& potentia non est bleui periodo circumscripta, sed in omnem aeternitatem extenditur.
peeeatum' Aptius per dolores peccata intelligo , quae
ὀψlor ςst, auaritiam comitantur: ut si Hebraismus. Nam Hebraei peccatum dolorem vocitant, Psal. 7.ls. Concepi' dolorem , ct peperit iniquitatem.J Vos ii. i. i 3. 4. s. s. Tu autem homo Dei, stc.J Tu verb is Timothee. De seruitio addicte, hic fure, nempe auaritiam, Se peccata , quae ex praua radice illa prorumpunti' sectare amena tu titiam, pirtatem, qua Deus ex animo , & pura intentione colitur : sidem caelestia bona promittentem , charrata em non
quaerentem quae sua sunt, ted quae proximi : patientiam in aduersis : 'dium, Verue i .i 8.19.1o. 1i. Divitibiu huius βω- 3. seu animi tranquilitatem, qua aduexius ti- Ii,cte.J Huius saecul i diuitibus praecipe. non δε- inua dibi iniuriam inserentes minime comi noueare. Himespere, seu sublimi es le animo, ac superbe .' 'Ceria butium tertinem ei. seu esto strenua de scientia gloriari. η supponit Apostolus de- oko l hleta & pro fide tutarula,& amplificanda forti- bere viros diuites, equites , nobiles scientiae tot ei, ter dimica: apprehende vitam clternam, tan- acquirendae studium adiicere. Diues enim sine vel diuites Rethum EE ciliam palmam victoriae. Quasi vi xxς Πῖῆp- scientia non est homo diues, sed siccus auro, &roium .i ad-prehendenda vi adhibita, sit. Hoc enim argento plenus.J Nee stera, e in iis erio diuina ' μ 'hibita est ap. Regnum non aduenit quati ultro' pQ & gra- rum. ' Nihil enim magis incertum,quam quod Diuiti,tum p ς ς ς ' iis i sed exanitatis certaminibus est dpprehen- sortimae rota volititur.J Sed in Deo uiuo qui pra- incertitudo deridiani4 In qua . seu ad quam aexorn in vitam stat nobis omnia abunde ad fruendum) seu qui invocatus es a Domino , ct confessim bφ m c sis diuitum & pauperum usum omnes condidit sonem coram multis te ibim, quando in Gonti' creaturas, sperandum solummodo est in Deoliunt persecutione Ephesi excitata, Christia- vivo inpense curantes bene agere, diuites fieri innum te , id fidei defensorem fuisti proseisit r. bonis operibus, vi ingentem thesaurum meri- Praecipio tibi eoram Deo, seu in Dei praesentia, torum accumulent: facile tribuere indigentibus r quem testem adhibeo, me tibi haec praecepi illi communicare, cum aliis diuitias sitas, velint sibi qui quidem Deus Uui cat omnia : ct coram, seu eas solummodo retinere: thesauriet aresbi funda- in praesentia Christi Iesu qui testimonium ria iit mentum bonum in futurum, pietatis scilicet opera. sub Pontio Pilato bonam confesonem, istu qui Has enim opes velut fundamentum solidum - consessionis bonae, seu egregiae , quam docue- opponit Apostolus incerto diuitiatum huius rat, testatam secit sub Iudaeorum Praeside ini- saeculi. Hoc fundamento nixi vitam veram apinquo martyrio veritatem consignans; praecipio, prehendent. ο τι mothee depositum custodi do- inquam tibi, ut hoc mandatum, seu praeceptum istrinae,quam tibi tradidi proserendam, deuitans meum serues sine macula , seu sinE vel lqui profaura vicum nouitates, te abstrahens diligen- eius violatione, irreprehensibile , seu ita, ut in ter a nouis vocabulis, & nouis salsis dosmati eius obseruatione nil adsit, quod ab ullo possit bus, quae Simon oniviorum schola inuehit rct reprehendi, usque in aduentum Domini nostri D- oppositiones falsi nominis scientia, seu scientiae,quaesti Christi, seu usque ad exitum ex mortali cor- quidem salta scientia nominatur. Quam scien-pore. Tunc enim unicuique dies aduentus Do- tiam quidam promittentes, seu profitentes, circamini veniet, cum venerit ei dies ut hinc exeat; sidem exciderunt. Graecε, ab scopo aberrarunt, sea . illo namque die est iudicalidus. Quem aduen--ab integritate & synceritate fidei. Grasia tecum. tum suis temporibus Ostendet, seu exhibebit, bea- Amen. Dei omnium bonorum fontis gratiamtus de solus potens, Rex Regum , ct Dominur δε- more suo in fine Epistolae precatur. Ex quidem minantium, qui solus habet immπtalitatem, ct lu- gratia ipsa omnium bonorum est colliga-
cem inhabitat inacccsbilem. Id est, ex se & per tio.
197쪽
CVm Paulus Romae in secundis vinculis ageret, & sese ad martyrium appararet, quod una cum D. Petro subiit anno a Dominica morte trigesimo septimo, imperi j Neronis decimoquarto , scripsit Epistolam hanc ad Timotheum secundam , vitae vero Apostoli vi
Monet Timotheum,ut Euangelium intrepissi mulget. v Lux Apost aliis Iesu Christi per voluntarem Dei, se-
cundum promissionem vitae, quae est in Cliristo lesudi L. Timotheo chacillimo filio, gratia, misericordia, pax a Deo Patre. Ac Christo Iesu Domino nostro. 3. Gra- rias ago Deo. cui seruio a progenitoribus in conscientia pura , quod sine intermissione habeam tui memoram in Orationibus meis, nocte ac die. q. deiiderans te videte, memor lacrymarum tuarum, ut gaii dici impleat, s. recordationem accip ens eius fidei, quae eis in te non ficta, quae de habitauit primum in auia tua Loide, Se matre tua Eunice, certus sum autem quod te in te. 6. Propter qDam causam admoneo te, ut resciscite, gratiam Dei, quae est in te per impositionem manuum mearum, T. Non enim dedit nobis Deus spiritum timoris; sed virtutis,& dilectionis. 6c sobrietatis, 8. Noli itaque erubescere testinio mum Domini nostri, neque me vinctum eius : sed collabora Euangelio secundum virtutem Dei: P. quinos liberauit, Se vocavit vocatione sita lancta . non secundum opera nostra, sed secondum propositum suum , 5e gratiam , quae data est nobis in Christo Ieiu ante tempora aerularia. to. Manifestata est autem nune per illuminationem Saluatoris nostri Iesu Christi, qui destruxit quidem mortem, illuminauit autem vitam re incorruptionem per Euangelium: ii. in quo possit ut sum ego praedicator, de Apostolus, dc magister gentium. Ia. Ob quam caci iam etiam haec patior, sed non confundor. Scio enim cui credidi, de certus sum qua potens est depositum meuis fetuare in illum diem. i 3. Formam habe sanorum verborum, quae a me audisti in fidele in dilectione in Christo Iesu. I . Bonum depositum custodi per Spiritum sanctum, qui habitat in nobis. t F. Sciς hoc, quod auersi sunt a me omnes, qui in Asia sunt. ex quibus est Phigellus, dc Hermogenes. ι 6. Det misericordiam Dominus onestophori domuit quia saephine tefrigerauit, dc catenam meam non erubuit: 7. led cum Rotnam venii set sollicit E me quaesiuit & inuenit. 18. Det illi Dominus iiii lenire misericordiain a Domino in illa die. kt quanta Ephesi ministrauu milia,tu melius nosti.
198쪽
iti Epist. Pauli ad Timotheum 1. Caput I. it .co MMENTARII.
ERs. I. I. 3. 4 s. Paulus Apostola I sis Christi. oee.J Paulus non meo me- rito . sed elehione & voluntate
ne n mia, hi in Christo I sar Apostolu,
inquam a Deo missus ad praedicandam vitam aeternam . quam Christus inter homines de gens, eis promisit: Timotheo charissimo ius ora ιia , miseraιονα , pax a Deo Patre , O C Q. Iesia Domino nostro. Gratias ago Deo . cu. servio a progenitoribus, seu postqua a magistris parenti bos didiei Deo seruite di vel cui seruio vii mei progenitores illi etiam seruiete. Nee enim a
P . : '' pyoge liorum decidi 'pietate. Laus magnavi. p., h. vixi fidelis parentum pietatis ae religioni,
tam ν, i, hira ille semper aemulatorem. J seruio autem ei non decidis. ιu conscientia pina, mihi enim eonscius sum, ne ει Deum alium non colere , aut coluisse , quam unum Deum patrum meorum : de me et u rui
re motibus , scelere puris. Item Deo gratias simul resero, quod sol intermissione habeam mi
memora tin in orationibus meis κοt e ae die . seu ut, . . quoties preces fiando, toties tui meminerim. . . . ' Pria lalute enim corporali ae spirituali ami amicitia est. ci continuo orare , verae est amicitiae iudiea mentum .l Gratias autem Deo agit, quod pro amico exoret, quas id magnum iit benefletum, Domino aeeeptum , nempe fideli amico in moesactoti gratum esse. Abominabile enim vitium est: ngraticiido. Igitur hominem non ei se bene eitum Dei Est Uctori ingratum,magnum Dei bene fietum est, Moesietum, pro quo gratiatum actio debeat exhiberi.J D.
pio quo de. Ita ratis te viae,e , memor lacumiariam tuaram,
pleri. dulei conspectu tuo. νecordarionem au
siens, seu memor /ius Idei qua est in te non ictu. cd s)neera. Qua o habitauit primum in auia tua Loidi. Aviam intelligo maternam i patre enim Gentili ilatus erat Timotheus: O in m. tre itia Eunire, quae Christiana suit ι tiam Ael. 16. Istis , vocatur. Ceνιus sum autem,
tu a ct iri te ea fides non ficta etiam inha
itet. Verss. . s. s. o. l. Propter quam cansam ad
moveo te, e . J Propter quam causam admoneo te, ut νes scites Irariam Dei, qua est in uper imposionem mavisum mearum. Ex Graecose: Moneo, ut sucites ignem einetibus eoia ditum a opitum noui spiritus flatu : gratiam cilicet, quam pet sacramentum Ocdinis Mee pisti, q:1 ae iuuat ad munia rite obeunda ad O dinem illum pertinentia, nempἡ ad sttenue
rim, isthetio ignem nouo flatu excitare. J Unde eo , vo eiete i is naendo morem societatis Iesu, quae annis sn-xum sit ima solis per octo vel deeem dies spiritualibuaci iv exercitiis studium impendit. J ira a dis a , hi ,ri ηρ De . st ratum timaru . seu tarici tu . ct diis . . shmlὶ, vi no, seu Deus nobis in saeramento Ordiui, Iesei contulit spiritum limiditatis, & ignauiae, qualis est eorum , qui animo sunt pauido , de imbeeilli sed Diritum sortitudini 3e roboris, i feruentet vel in persecutione ipsa, & earcere Christum prae dicemus : addens spiritum ad/R P. Am. d. Es.s Mou.in ES.Ser. UxP.LmoV. quo proximis iiivandis incumbimuir
cere , ut omnia tam prospera , quam aduersacon stanter Ae modetat ξ setamus vique omnia ira quae in nobis , quam quae in aliis nimiaiunt de immodi ea , temperemus. Noli is que erasescere tessimonium Do ni nostri , seu doctrinam , quam Christus docuit, tradere de crucem, ac vincula Christi. quibus sit ania octrinam confirmauit, sibi te erubescas: necauenu vinctum eius, seu neque me Magistriim tuum ei te te pudeat, du vinculis obstringor : sed rati-bora Euaugelio. GraecE, comparere de coamig re Euangelio, id est, particeps esto persectitionum quas Euangelium patitur. ' Agnata enim Arella ε' est veritati impiorum persecutiod Compatere veritati it inquam Euangelu sic iam virtatem Dei. seu pi tu Ni potentiam, id est, spem locans in auxilio Dei, si V qui te ad hoc certamen aduocauit. ' Nunquam Deus prote enim non protegit Deus eos, qui ai sierum g quos ni steri uin non se ingerunt ambitios , sed ab i ςrum eo vocati illi studium impendunt. J Dia diti 'i'li Hψ dem Deus nos liberatiis 1 peccato, de aeterna β' Orte, cst vocavis vocatione sis saucta, non secu-ciam opera, se a merita nostra : sed seritin nyr psitum suum, ct Patia . data est Obu iu rasso Iesu ane temporea se laria , seu secundum liberale suum placitum, demisericordiam nobis ad est tus suos per inerita Christiditam antequam esset tempus & secuta , nempe ab aeterno. Manifesta edi aurem nunc gratia 5e misericordia illa ab a terno nobis decreta, sed in Deo largitori abscondita, per i uminationem. Graecὸ , per apparitionem seu aduentum Do m mno tri Iesu Chri M. qui destruxit quidem moriatem Lua passione, Ne tuor te e i mnauit autem uuam, incoν ruptionem Per Euangelium, seu vitam incorruptibilem, & immortalem produxit in lacem per Euangelium, quod praedicari voluit. In quo seu ad quod ministerium psuus sum ego praedicator. 2 Apostitus , ct Mui ster Gentium. sieu ad docendum Gentiles sum i Domino
V. i. i 3.i . s. a ,18. Ob quam ea stra. se.J Et ministetium meum praedicandi Euangelium impleo. eriam vineula hae pastor rsea non confundis, seu me non pudet vel osset mei, vel vinculorum. Sela enim, eui oeuiui, seu eo nimi si depositum meum seritandum 1 ct ceram sim . qu a potens est depositum meti seruauis
in ictum alim. seu in die iudieii mihi reddendum. Intelligit laborum thesaurum, quem a se collectum Paulus patiens, & moriens apud De uinquasi deposuit, in illo die magno sibi reddedum.' In die iudieis praenita redduntur, non labores. Cut ergδ Paulus dieit sibi in illo die reddendos esse labores, & non gloriam quae laborum su- chi isto Dii. tutum est praemium 3 An quia Apostolii, iudi ut pali aetat-cabat illud ipsum pro Christo pati,glotia esse v pro eo ideoque laborum depositum sibi reddi opia UT
ret, ut aeterna gloria si ueretur , aeternum pro
Christo laboribus exactus 3 Hae quidem ex . otiti. aggeratione Paulus nos edocet, quanti aestima ti debeat a nobi, aliquid incommoat pro Christo sustinete .l Frem.im habe sanorum verborum, qua a me aviasi in id ct in dii Ai. . in chri , Iesu. Graece, Vivum exemplar prae oculis haberanae deatinae, quam te docui, circa fidem, de Christianam e halitatem. Bonum depositum cu
199쪽
i88 Liber IV. Commentarij Literales & Morales,
Deposui in te hane sanam doctii nam id custo i periculum,uec instaniam metuit,ut me iuuaret. thesaurum Spiritus facti,qui moratur in nobis, Setd cum χο m - sta , sinc:te ine quapiat, ct virtute. Nec ea im tuarum virium erit,eam per- Duerit, ' PQ sectae charicati non satis elle vi- piis a. vi. secte custodire. Seu hae, quia aures sum a me. detur recipere Pauperes , & assi ictos ad se ve- titas nous, Graece , aduersati sunt, seu me reiecerunt om- nientes: sed ipta illos qa erit, donec inueniat.J-recisit
Nermogenes. Quinam hi suerint non mihi con- uenit, Domi'ui iuuς'ire rescricordiam a Dymim Ad iευ 44, stat. Sciens tamen nonnulla non admodum in lila die , quam timent impij, iusti expectant. quaerit. certa a luit in iano hic de his annotari. Det mi- ' Qui igitur pauperem a si quaesitum inuenit, 'Mi
sericordLam Dominus Onesiphori domui . seu sit simul Dei milarico di m inueti j x J Ei ... ἔπDominus in familiam Onesiphori misericors; Ephesi ministrauit mihi, seu quam multa ossi- o i
quia saepe me refrigerauit , seu recreauit in meis cia ab eo Ephesi accepi, tu metius aliis no eordia ino. anlictionibus: ct caveis in meam non erubuit seu M. niet. illum non puduit vinculorum meorum : ncc
Timotheum ad constantiam in euangelis δε, m ad haereticorum fugam
Paulus hortatur. V ergo, fili mi, confortare in gratia, quae est in Cluisto Iesu r& quae audisti a me per multos testes, haec commenda fidelibus hominibus, qui idonei erunt & alios docere. 3. Labota sicut bonus miles Christi Iesu. q. Nemo militans Deo implicat se negotiis secularibus' ut ei placeat, cui se proba uit. F. Nam M qui certat in agone, non Coronatur nisi legitime certauerit. 6. Laborantem agricolam oportet priamum de fructibus percipere. 7. Intellige quae dico: dabit enim tibi Dominus in omnibus intellectum. 8. . Memor esto Dominum IESUM CHRisTuM res utrexisIea mortuis cx semine David secundum Euangelium meum. 9. in quo laboro usque ad vincula, quasi male operans: sed verbum Dei non est alligatum. IO. Ideo omnia sustineo propter elenos, ut & ipsi salutem consequantur, quae est in Christo Iesu. cum gloria caelesti. ii. Fidelis sermo: Nam si commortui sumus, de conui-uemus: I 2. Si sustinebimus,M conregnabimus: Si negauerimus, dc ille negabit nos : ι . si non credimus, ille .fidelis permanet, negare seipsum non potest : i . Haec commone , testificans coram Domino. Noli contendere verbis : ad nihil enim utile est , nisi ad subuersionem audientium. is. Solicite cura teipsum probabilem exhibere Deo , operarium inconfusibilem, recte tractantem verbum veritatis. 16. Profana autem , & vaniloquia deuita: multum enim proficiunt ad impietatem: II. & sermo eorum ut cancer serpit: ex quibus est Hymenaeus, Ec Philetus, Is. Qui a veritate exciderunt, di- 'Centes resurrectionem esse iam factam,&subuerterunt quorumdam fidem. r9. Sed
firmum fundamentum Dei stat habens signaculum hoc : cognouit Dominus qui sunt eius; & discedat ab iniquitate, omnis qui nominat nomen Domini. 2 o. In magna autem domo non solum sunt vasa aurea, & argentea, sed & lignea, de fictilia:& quaedam quidem in honorem, quaedam autem in contumeliam. 21. Si quis ergo emundauerit se ab istis, erit vas in honorem sanctificatum , Sc utile Domino, ad omne opus bonum paratum. 22. Iuvenilia autem desideria fuge, sectare verbiustitiam fidem,spem charitatem,& pacem cum iis qui inuocant Domin una dc corde puro. 23. Stultas autem, Λ sine disciplina quaestiones deuita: sciens quia generant lites. a. . Seruum autem Domini non oportet litigare: sed mansuetum esse ad omnes, docibilem, patientem, as. Cum modostia corripientem eos, qui resistunt veritati, nequando Deus det illis poenitentiam ad cognoscendam veritatem,
re resipi istant a diaboli laqueis, a quo captiui tenentur ad ipsius volun
200쪽
in Epist. Pauli ad Timotheum. i. Caput II. 389 .
lem: si autem Christum , ac eius fidem tyrau--- norum metu negauerimus, & ille Christus neve Ἀρ π λ7 r u D r 3 νηit νυ se nolite, & a suo Regno ut ignotos M M A I ri excludet. Si nou credimus , isse sidclM Rcymavcri gare seipsum non potest. mod et si forte non ERS. i . h. 3. 4. s. s. Tu ergo fili mi, credimus, aut nobis perstruaere non possumus,se. J Cape igitur, o Timothee fili id esse sututum, nihilominus tamen fiet infal-mi charissime, sortitudinem, per libiliter; ineredulitas enim nostra Dei fideli- gratiam Christi, ut sortiter in fide, talem inhibere non potest. Haec commam,refripui sistas,& utiliter praeco sis Eu Πgςlij; ct qμα scans coram Domino. De iis, quae iam dixi fide-
audisti .i me coram, aliis multis simul audienti- les tibi commissos frequenter commone proin bus, hae commenda fidelibus h mivibu , qui Φd ei testans coram Domino , & per eum eos adiu uni, alios duere , nempe presbyyςxi Ecclcsae rans. ' Oportet quidem fideles frequenter Ag t taeῖ, Docere sa tuae. ' Opus plane misericordiae Deo ac admonere circa praemia virtutibus apparata, & naiores siet sq. i ,. certiam , iaculares ignorantς instrupte: supplicia vitiorum. Ideo Apostolus haec com titio, ὁ. Ei . sca docere eos, qui munus sicc d y lς gQiunx, moneri eis imperauit. J Noli contendere verbu,
Pus miseri- egregium omninδ est misericordiae opus magis di ς', caelesti Numini aci eptabile. Labora scur bonui u. . miles Chri yi Iesu, seu mala perser, dura toleraxi totis i.&-- militum instar. η Militiae enim non soluiti
rorali 'asthi. sphiritali, sed & temporali agnata est susti-
a est laboiu nentia lahorum. J Nemo militaui Deo implicat ineni a. se nuclijssectilaribus, seu mundanis, quae lini'c-
egi egium o eosque aptos reddere,ut alios valeant inii vere, ut multi faciunt ex pertinacia , vel superbia, ut licitu su=pii-
--- - o et no et plus aliis scire videantur: ad nihil enim id Hile ς o
s , nisi ad sinermum audientium, leu ad auditores trahendum in errores. η Veristas enim Vetboiu eo. non elucescit , sed obscuratur , dum qnilibet tentiones no Contendentium auditores in sua:ri sententiam, iς pςr pro etiamsi falsa sit, adducere cona ut i in s manis yzrs is . t 6.i7. is . t 9. 2 o. 1i. Solicite cura, striiovemdiant, quominus ei militet: ut totus illi vacet, Gre. J omni solicitudine procura, teipsum 'o- 2.& placeat, cui se militem proba ur, dc addixit. λι bilem, seu probum sic Graeces exhibere Deo, Heiaetieoisi Nam cy qui certat tu agone, noti cstroVotur, nisi te- seu vi Deus te , ac tua gesta probet; operarium inbi,et ει-gitime cenarrerit iuxta praescriptas agonis leges. inconfasbilem , qui non erubescas , sed libete *iς Laborantem anricolam oportet pramum de fritilibres crucem Domini praedices: rectὰ ιractantem ver- pocipere. Quemadmodum pgricolae ad la- bum veritam Graece,Recte secautem doctrinarn. borem excitantur spe fructuum , quos ipsi Metaphora sumitur a nutricibus cibos in par- omnium primi percipiunt: ita reo Timo tire, liculas secantes, ut commodius eas paruuli, Dominici agri cultorem ad laborem debet quos alunt, deglutiant. ' Hasce spi ritualis suti;xsplila excitare fructus magnitudo , quem tibi apud nutritius debet imitari, cam paruulos , seu Deum recondis illum in caelo percepturus. ignorantes instruit. J Profana aulcm, EI vanilo- diuidat dis 'opor e , νιη Pro comperto supponit Paulus oportere, ut quia, seu vaniloquentiam, & clamosam loqua- cti inam in laborans agricola primi , seu primus de fructi- citatem inanem omnino deruta e multum enim particulas. bori, siticium percipere : ut ad laborem allici Iur. O tem- proficiunt ad impietatem. ' Existimo, Aposto- Ia eonei percipiat, sed pora Plena calamitate, quando in seri agricolae tum taxare hie non sollim haereticos, qui erro ibu faba. bis tempoii- non lotum primi , verum nec ultimi. suorum res docent, sedetConcionatores, qui fabulis,uel z. ζ' b.
V Cantaborum Ductum percipiunt, sed totus cedit profanis historiis utuntur minus modestis, quo- stiuearui.
- nuquam & exactioni. QRomodo ergo excita- rum obiectu auditores magis ad risum , & for-wcipiti bitur ad laborem , cuius tractu non ipsi , sed te ad minus honesta desideria, quam ad pieta- alii sunt fruituri J Intellige, qua dico di dabis tem excitantur. Et quidem sermo corum , qui in tibi Dominus intellectum. Propositi tibi profana vaniloquia edocent, ut cancer serpit,curres similitudines, militis, athletae , agricolae: iiis morbi est proprium proximas carpes exedere, & quod ianum est, corr pere. Ex quibus est Hymenaeus,2 Philetiu. Quorum haeresis statim subditur.) qui a veritate exciderunt dicerates , resurrectionem esse iam factam : ct si, uertunt quorundam sidem. Docebant hi resurrcctionem tactam in Christo resurgente, fideles autem non resurrecturos corporibus receptis, sed tantum spiritualiter per Baptismum, quoad no- non est necesse ut eas tibi explicem, Deus tibi intelligentiam illarum obiiciet.
Ad memoriam affer , Dominum nostrum Iesum Chri tum qui ex semiue Daiιia natus eli homo Post mortem crucis , resurrexisse a mortuis , sicundum Euangelium meum . seu iuxta Euangelii veritatem , quam praedico: in quo laboro osque ad vincula. quasi male operans, seu quasi este uam vitam renascuntur. Sed firmum fundamene malefactoribus, scelestis unus: sed is bum tum Dei stat. habens signacηlum hoc. Cognovit Do- Dei nou est alligatum, seu licet ego vinculis minus, qui Fint eius: ct Di cedat ab iniquitate
constringar, non tamen ided euangelizare de- omnis qui nominat nomen Domini. Hoc fiandamen-
sino voce, s Epistolis. Ideo omuia Iuctineo pro- tum firmum est Dei consilium , & praedestina-pter elector. υt 9 ipsi salutem consequantur, pro- tio, & ipsi praedestinatorum collectio ; quod pter eos scilicet electos , qui adhue ad ovile decretum bina habet signacula: prius est prae- . Clari sti sunt nostris laboribus adducendi insa- scientia Dei,posterius fuga peccati. Ac si diceret tutem, qua est in Christo Iesu, seu per Christinii Paulus: Deus hoc suum praedestinationis de- obpinetur : enm floria calesti: quae videlicet sa- cretum,imo ipsos praedestinatos duobus sigillistus non est qualiscumque , sed gloriam caele- communiuit. Alterum est, Cognomi Dominus,qui stem habet adiunctam. Fid Iis sermo r Nam si sunt eius, seu qui ad aeternam gloriam possiden- piadest In
commortui sumus, ct conuiuemus. vera eii haec dam ex eius electione pertintant. Alterum est. tionis mag-
propositio : si hic pro Christo , δe cum Chri- Discedat ab iniquitate fidelis, qui se Dei seruunt um signo patimur . & morimur: simul etiam cum nominat.' A peccato enim abhorrere, & illius 'isbbi Christo resurgemus, de vivemus ita Regno cae- occasiones declinare magnum est praedestina' iere. Λ a tionis