장음표시 사용
231쪽
Liber V. Commentarij Literales Zc Morales,
m, hostias Aaron in licet multas, sed unam Chrisi hominum expiare peccata Paulus docet. Vt in side Christi constantei sint
hortatur Hebraeos. MBRAM enim habens lex futurorum bonorum, non ipsam imaginem rerum; per fingulos annos eisdem ipsis hostiis quas Oiserunt indesinenter, nunquam potest accedentes persectos facere. 2. Alioquin eessassent offerri: ideo quod nullam habetent ultra conscientiam peccati, cultores semel mundati: 3. Sed in ipsis commemoratio peccatorum per singulos annos fit. 4. Impossibile enim est sanguine taurorum dc hircorum auferri peccata. s. Ideo ingrediens mundum dicit: Hostiam,& oblationem noluisti: corpus autem aptasti mihi: 6. Holocautomata pro peccato non tibi placuerunt. 7. Tunc dixi: Ecce venio : in capite libri scriptum est de me: ut faciam, Deus, votivitatem tuam. 3. superius dicens: Quia hostias,& oblationes, ta holocautomata pro peccato noluisti, nec placita sunt tibi, quae secundam legem Oiseruntur. 9. Tunc dixi: Eece venio, ut faciam, Deus, voluntatem tuam: auseti primum, ut sequens statuat. Io. In qua voluntate sanctificati id mus per oblationem corporis Iesu Christi semel. ri. Et omnis quidem Sacerdoast aesto est quotidie ministrans, de easdem saepe offerens hostias, quae nunquam pia ut auferta peccata: ir. Hic autem unam pio peccatis offerens hostiam, in sempiternum sedet in dextera Dei, 33. De caetero expectans donec ponantur inimiei eius sua bellum pedum eius. I . una enim oblatione, consummauit in sempiternum sanctificatos. is. Contestatus autem nos Se spiritus sanctus. Postquam enim dixit: 6. Hoc autem testamentum . quod testabor ad illos post dies alios, dicit Dominus, Dando leges meas in cordibus eorum, &in mentibus eorum superscribam east. 17. dc peccatorum , de iniquitatum eorum iam non recordabor amplius. Vbi autem horum remissio : iam non est oblacio pro peccato. I9. Habentes itaque, fratres , fiduciam in introitu sanctorum in sanguine Christi, χo. Quam initiauit nobis viam nouam, de vi uciatem per velanaen, id est, carnem suam, tr. de Sacerdotem magnum super domum Dei: αα. Accedamus cum veto corde in plenitudine fidei, asperii corda a conscientia mala , dc abluti corpus aqua munda, 23. Teneamus spei nostrae consessionem indeclinabilem, fidelis enim est qui repromisit in a . de consideremus inuleem in Irouocationem charitatis, dc bonorum operum. 2s. Non deserentes collectionem nostiam , sicut consuetudinis est qilibusdam, sed consolantes, dc tanto magis quanto vitaritis appropinquantem diem. 26. Voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis, iam non relinquitur pro pesicatis
hostia: 27. Terribilis autem quaedam expectatio iudicij, dc ignis aemulatio, quae consumptura est aduersarios. 28. Irritam quae faeiens legem Moysi , sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur r 2'. Quanto magis putatis deteriora mereri supplicia , qui filium Dei conculcauerit, de sanguinem te tamenti pollutum duxerit, in quo sancti eatus est, de Spiritui gratiae contumeliam secerit o. Selmus enim qui dixit : Mihi vindicta, de ego retribuam. Et iterum : Quia iudicabit Dominus populum suum. r. Horrendum est incidere in manus Dei viventis. 32. Rememoramini autem pristinos dies , in quibus illuminati , magnum certamen sustinuistis passionum : 33. dc in altero quidem , opprobriis re tribulationibus spectaculum facti r in altero autem, och taliter conuersantium effecti. 3 . Nam de vinctis compals estis, de rapinam
bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis, cognoscentes vos habere meliorem dc manentem substantiam. 3s. Nolite itaque amittere considentiam ve-φλm, quae magnam babet temunerationen, 36. Patientia enim vobis necesi satia
232쪽
in Epist. pauli ad Hebraeos. Caput x
xi satia est: Vt voluntatem Dei facientes, reportetis promissionem. 3 : Adhuc enim modicum aliquantulum, qui Venturus est, veniet, & non tardabit. 38. Iustus autem meus ex fide vivit: quod si subtraxerit se, non placebit animae meae. 39. Nos autem non sumus subtractionis filij in perditionem, sed fidei in acquisitionem
ERS. I. 2. 3. 4. S . 8. 2. IO. Vlabram enim habens lex, cs . JLegis sacrificia ideo non potuerunt peccata delere , de homines sanctificare,quia lex tantum erat umbra fatinorum bonorum in nouo Testamento, iacmpe iustitiae, gratiae, & salutis per Christum conferendae : umbra vero non est res
ipsa , sed eius soldm typus, de imago. VndEPer annos singulos easdem victimas offerens indesinenter sacerdos non potuit accedentes fer fe- osfacere, seu illos persecte expiare a peccatis. Alioquin cessassent ustrii: ideo quod nutum taborent vis conscientiam peccati, cultores semel mundati. Si vim habuissent Leviticae illae victimae homines a peccatis purgandi, iam pridem desiissent offerri , quia illi propter quos offerebantur, e isent iam pridem expiati. Nullam, inquam, haberent ultra conscientiam Ae ati, quia iam omninὁ esset pro criminibus latisfictum, si sacrificia illa essent satisfactoria. Cultores vocat Iudaeos, qui suis victimis, lustrationibus , dc caeremoniis Deum colebant. Sed ini sis commemoratis peccatorum her sineudor annos sis. Sed in ipsis sacrificiis diei expiationis per annum admissa crimina, & sacrificiis per anni' Occursum oblatis expiata , iterum purgantur,& fit illorum commemoratio , seu etiam pro illis saprificium expiationis offertur. Ergo signum est, sacrificia illa per annum adhibita vim purgandi crimina non habuisse. Alioqui frustra in die expiationis facta fuissent sacriscia pro peccatis iam expiatis. Et idem de ipso expiationis sacrificio certum dixerim. Imposs-bile enim est , saueiune taurorum, ct hircorum auferri peccata. Ideo Christus ingrediens mundum, ut peccata auferret, dicis Patri ex ore Dauidico P . 39. . Hostiam. ct oblationem cruentam tautorum, & hircorum noluisti 5 Pater : corpus autem aptasti mihi. quod tibi in sacrificium pro
t,m est de me: νὶ faciara, Dei, soluntatem tuam. Hebr. In Volumine totius sacrae scripturaescriptum est de ira. quia sui lima illius) Christus
est. Ioa. s. dicebat Dominus et Scrutamini Scripturas , quia ista sunt, qua testimonium perhibent dame. Scripturae, inquam,omnes testantur, me ad hoc venturum esse in mundum , ut tuam exequar voluntatem. Superius dicens: Quia hostias. soblationes,s holocaustomata pro peccato noluisti, nee placita sunt tibi tua secundiam luem offeruntur, ideo dixi ; Ecce venio, ut iuxta tuam volautatem in ara crucis immoler.Aufert primum ut sequens statuat, id est,uetus sacerdotium,& sacrifieium aufert per hoc quod dicit, sacrificia non placere, quia peccata non auferunt : ut sequens statua nempe Christi obedientiam,& sacrificium ad peccatorum expiationem. In qua voluntatis .
fausti Laii sumus per oblationem corporis Iesu Chri si semel. Per illam Patris voluntatem , ad quam implendam Christus venit , sanctificati sumus,& per unum sacrificium obtinuimus, quod per tot legis sacrificia consequi non potuimus, Christus enim ut hanc Patris voluntatem perficeret , semia se ei in cruce obtualit, de unica illa oblatione nos sanctifica
uit. Vers. 31. I 1. 3. I 4. s. 6. 7. 8. Et omnis quiadem sacerdos, cte. J Omnis veteris legis sacerdos praesta est quotidie, seu singulis diebus sistit se
altari immolaturus , ct easdem sape offerens havistim e quae nunquam possunt oferre peccata. Hie autem Clitistiis scilicet,wiam pro Zeccatis osserens hostiam. in sempiternum sedet in dextera Dei. Non enim fuit opus ei pluribus hostiis , nam uniea semel oblata omnia expiauit, sibique, & nobis reseravit cauum, ubi iam gloriosus Dei sedet ad
dexteram : de cetera expedians,donec Povantur iniamici eius scalassum pedum rim, quod in die iudieii
complebitur. Vna enim oblatione consummauit
in sempiternum 1anctificator. Ideo iam ad Dei dexteram sedet solum expectans, ut inimici eius pedibus prouoluantur,quia una sui oblatione omnia consummauit,de nihil reliquum sit perficiendum. Innuit Apostolus tantam cinaesse Christi charitatem, ut si necessarium esset sti ergὶ nost
veru, tibε re axis hominum offeram. η in vulgata clien, habeti, ditione, un4e haec sunt petita, dicitur, Au- sepe in terras venire, de se morti saepe subiice mes ad au- res aut presecisti mihi. Porrd idem fuit Chri- re ad peccatores iustificandos : id PrQcul dubio di iur Gς-dum Dei stuini a Patre aceepisse aures ad eius prae- ageret; si quidem ideo ad caelum ascendit, de ibi ta .si Mihili. duri da', scriptum percipiendum circa passionem & sedet immortalis, quia mori iterum necessarium ita essetit al int et uti mortem pro peccatis hominum subeun- non est. J Contestatur autem nei ct Spirisus san. --
subeundan , ac corpus passioni. & morti otiar Ie. Verus namque obediens habetis aures, ad audiendum Dei praescripta , se totum nempe corpus de animam diuinae aptat voluntati.l m-hc stomatapra peccato non tibi placuerunt, sacri.
scia pro expiando peccato Leuit. 4. i. J Scio ι. Graece, Alibi spiritus sanctus testimonium iv apexhibet huius veritatis. Postquam enim dixit Iere. 3 I. 3. Hoc autem testamentum, quia restalis ad illas post dis, illas, dicit Domi , dando leges
meas in cordibus eorum s in mentibiu eorum superscribam eas r ct peccatorum , ct inivitatum eorum
tibi non placuisse,quasi ea per se tibi adeo gra- iam non retardabor amplius. Pactum, quod inibota essent, ut peccatis hominum offensum pla- cum populo meo erit huiusmodi: Postquam a carent. Tane dixi: Ecce vinis seu quia vidi legis me & ab Ecclesia mea Iudaeos incredulos extura sacrificia tibi non omnino placere , nec illis bauero i dabo in corda hominum charitatis lexe placari posse: ideo assumpto corpore, quod gem per Christi merita, alio inito pacto . demi hi aptasti, paratum id obtuli ad tuae volun- de oblata mihi unica ea salutari victima protatis executionem. In capite enim libriscrip- peccatis, ea omnlad obliuioni committam.
233쪽
ααα Liber V. Commentarij Literales & Morales,
Vbi autem horum est remissio, iam non est oblatio Pro peccato. Vnicae enim oblationis applicatione omnes te ii si a seruitute diaboli,& peccati eripimur, umificamur, sanctificamur, si in nobis adsit dispositio.
2. Vers. 39.2o. 11.22 13. 4. 1s. Habentes itaque
m in M. fratres,cte.JHinc incipit pars moralis Epistolae. sim . Cum ergo per Christuiri veram o fratres, pec-s ' 'catoruin remissionem fuerimus consecuti: &ipse redemptione nostra peracta, in caelum aDc derit. Porrd in introitu ipso Christi in sancta sanctorum , seu in caelum habemus spem nost etiam in illud ingressuros. Quam initi it nobis
viam novam. σοι ventem per vclamen. id est,carnem
sui . Quam viam ad caedum Christus primus
aperuit,nullius adhuc vestigiis calcatam, permanentem semperqiae ad vitam aeternam ducentem. Vel dicit Viam viventem, quia haec via vivens est Christi caro, seu Christus ipse, qui de se dicit: Ego sum via. Per velamen seu carnem sitam. Quae apte per velum significati tr. Quia
scut velum arcana Sanctuarii.operiebat, ita Christi caro diuinitatem quodammodo operie-
.Eucharistia bat. κ Dixerim Christi carnem in EucharistiaquPiri' G Vplamen dici,quia solummodo accidentium .e
Ium piofiei tum apparer . Haec autein Dominica caro velascimur. mine obtecta via est ad caelum. Frequentia
enim accipiendi Eucharistiam ad superos recta proficiscimur. J Et sacerdo: cm magnum super domum Dei Habentes igitur Christum Pontificem magnum Ecclesiae quae est Dei domus:
de Christi promistionibus dubitantes , & pie
viventes.' Fides enim sine operibus haud
est credere, & operari. J Vnde vitiamus, 'e si corda a constentia m/la, ct abluti corpus aqua munda. Alludit ad aspersionem sanguinis , qua in lege mundabantur , quae erant immunda. Sangiti ne Christi corda nostra mundentur: de
accedamus cum fiducia , ii quidem purissirna
Baptismi aqua , quae peccatorum maculas abstergit, abluti sumus. Teneamus spei nostrae confessionem indeclinabilem idclis enim est, qui re promisit Nullo modo deseramus quam suscepturi Baptismum coram Ecclesia publice prisessi suimus. Hanc vocat Paulus confessionem stet nostra. quia fide, quam confitemur, spes nititur : & illa confessione profitemur , nos per sdem & recta opera vitam aeternam sperare; Christus enim in promissis verax est, & conastans. Et consideremus inuicem in prouocationem charitatis, es bouorum operum, seu secundum ea,
quibus ad charitatem & bona opera praestanda excitemur, nos inuicem aspiciamus. Non consideremus proximum , ut illi inuideamus, aut La noceamus : sed potius ut inciremur, ad recta opera imitanda , quibus ille studet: non dese rentes collactionem nostram , scut consuetudinis est quibusnis , seu non aliqnando vos a coetibus, ad quo, Christiani conueniunt, ut faciunt ali spirituali qui tepidiores. ' Spiritualia enim colloquia asi utilissima sunt ad fraternae Eliaritatis augmentum. J Sed conflantes, ct tanto magis, quanto videritis appropinquantem diem. Consolationem, o fratres , accipite spe vicinae retributionis. Graece, exhortante in his congressibus vos mutuo ad patientiam aduersorum, & ad spein bo- , non , quibus potiemur cito, die mortis dipropinqua ire. Longior citiin humana vi-
ta breuissimo temporis interstitio termina
Vers. 26. 27. 28 29. 3 o. 33. Voluntarie enim peccantibus, σcq voluntarie namque recedentibus a Christi fide post acceptam notitiam veritatis , iam non relinquitur pro peccatis hostia , seu aegre,& vix subest eis hostia, qua illud crimen expietur: tum quia huiusmodi apostatae iudigni sunt venia , licet auxilia sinicientia illis non denegentur: tum quia sua infidelitate fontes diuinae pietatis claudere nituntur: terribilis autem quaedam expediatio iudic'. Seu relinqui-
tur huiusnodi apostatis horribilis iudicia , de
damnationis expectatio : ct ignis aemulatio, quae '' consumptio a est aduersarios. Ignis aemulatio- Tartareἰ knem vel Zelum , vocat eius vehementiam pec- nis aemulatio torum ultricem.Ignis liis infideles sine eon ad punienti semptione consumet. Mors enim illa nunquam p*ς ψ
moritur.J Irritam quis facisvi legem Asa si me
ulla miseratione Gobus vel trιbus testibus moritis. sti auto maris putatis, deteriora mererι supplicia, qui Eliam Dei conculcaturis, auguineis testimenti pollutum duxerit ' Seu sanguinem, quo foedus in or Deum & hominem fuit perculium, ita recedens a fide contempserit,ac si res esset polluta, & immunda. ' Profecto in ligne tinqui audet indigne Euchalistiain recipere, Dei ei piens Eu- Filium quas conculcat,eiusque sanguitiem ve ebaristia Dei
lut quid immundum se delpice te profitetur. J F i v ςQR S uguinem inquam pollutum ducit, in quos ' --μcti iratus ese, seu per quem redemptus est , & a peccatis emundatus: & spiritui gratiae contumeliam fecerit. Ini tria allicit Spiritum sanctum is,qui recedit a Christo, per quem Venerat gratiae auctor ad peccatorem illum sanctificandum. Simus enim qui dixit : MI ιυindicta , Er ego retribuam. Vobis loquor Hebraei, qui in scripturis eruditi nostis eum , qui dixit. Mihi vindictam reseruo. Deus. 32.3 1.,Ex eo quod Deus vindictam sibi reseruat, indicat punitionem fore terribilem. ' Hinc peccato e , qui impune imponades iquunt, natio eis a Deo immisso labore, sine labolum credant, eis in altero saeculo horribile supplic obstaculo de
citim praeparati J ' Vnde poena illa iam sumpia sit initium. Maetnum enim Dei supplicium est 'speccatori laxare fraenum,seu permittere t im- palati
pune delinquat. J Et iterum e cuia iudicabit D, Dei suppli- minui populumμηm Deut. 3 2.j seu puniet , & ς um est per- plectet. Horrendum equidem eju, incidere in ma. nus Dei viventis, qui scilicet, omnia peccata videt, conita illa irascitur, illa punit. Nec enim est mortuum Gentium idolum.
mini autem, &c J Reuocate vobis in memoriam pristinos dies. in quibus illa nati, magnum certamen DItinuistis passionum, seu selix illiid tempus,
quo Baptismi lauacro ἡ tenebris emersistis in . . lucem fidei, de gratiae : tunc enim sortiter dira tribulationum tentamina superastisb: ct in altero quidem opprobriis , ct tribulationibus spectaculum facti. Graece & partim opprobria, de tribulationes sustinentes, similes facti estis iis,qui in theatrum, in publicum omnium conspectum, aut cum gladiatoriis, aut cum bestiis pugnaturi mittebantur: in altero autem sociν taliter conuersantium essedit, seu partim vero ultro
socii fieri voluistis eorum , qui similia patiebantur,tume Iudaismo, tum e Gentilitate conuersoruin, illis compatiendo, eosque pro viri
bus iuuando. Primo loco posuit eos qui P tie
234쪽
in Epist. pauli ad Hebraeos 'Caput X I.
verum pro- patiebantur , secundo vero, crescente oratione, imi 'o' eos, qui compatiebantur proximis patientibus. Quia verum proximorum amatorem magis eo-vus , quam rum tribulatio premit,& cruciat quam propria
toptius ia- ipsius specialis angustia. J Nam scinctii c-- passi estis, ct rapinam bonorum fraerum cum gaudio suscepistis: cognoscentes vos habere meli--.ct manentem subjiantiam. Exultanti animo passi estis vestra bona diripi, scientes meliorem thesaurum vobis esse repositum in caelo, ubi
fures non effodiunt, neque surantur. lite staque amittere eonfidentiam vestram quae magnam habet remunctationem. Nomine confidentiae di
uitias illas caelestes intelligit, quas patientia illa
eximia sibi illi comparauerunt. Patiemia emm vobis necessaria est, seu nulla re indigetis alia, quam sola patientia , caeteris omnibus abundatis : ut voltintarem Dei facientes , reportetis r
missionem. Seu vidum usque ad finem manseritis in fide & in studio bonorum Operum participes sitis promissionis bonorum caelestium η Cum dixi siet, Patiencla vobis neces arιeD,mOX
adtexit.' solantatem De arienter, m. voluntas voluntas enim Dei est, vi sui electi patiantur. Labores Dei enim regiam viam ad Relum constituunt. J ALMe eniis modicum aliquantulam qMi veratum ess, ei annu. veniet, or non tardabit. Christus haud multum in differet aduentum ad iudicium qui, quantumlibet longa intercedat mora totum hoc in termedium spatium Deo est perbreue. fanti daride Psal. 89. . Mille anni in constrctu tuo sicut dies hesterna, qua praueriit. Iunus autem mens eae
sis vivit seu ex fide, dum venit illa dies, iustus solatium in tribulationibus accipit. Quod o traxerit se per incredulitatem, dissidentiam, pusillanimitatem,=ion placebit anima mea quae illum intime in Domino diligit. Nos autem nonsumus subtractionis Fil3 in perditionem, sed ei ,seu non issemus degeneres filij subtrahentes nos a fide, quam sui mus professi, vi pereamus : Ied sumus filii fidei constantis, vi animam acqui ramus , sue ut eam i morte spirituali letu
Describit Apostobu , quid sit Fides, qui illius fructus, quanta escaria ' ut
Hebraeos rn ea confirmet. Set autem fides speraridarum substantia rerum , argumentum non apparentium. 2. In hac enim testimonium consecuti sunt senes. 3. Fide intelligimus, aptata esse saecula verbo Dei, ut ex invisibilibus visibilia fierent. 4. Fide plurimam hostiam Abel , quam Cain, obtulit Deo, per quam testimonium consecutus est esse iustus, testimonium perhibente muneribus eius Deo: & per illam defunctus au huc loquitur. s. Fide Henoch transsatus est ne videret mortem , tu non inuemcbatur, quia transtulit illum Deus: ante traiislationem enim testimonium habuit placuisse Deo. 6. Sine fide autem impossibile est placere Deo. Credere enim oporter accedentem ad Deum, quia est, dc inquirentibus se remunerator sit. 7. Fiade Noe, responso accepto de iis quae adhuc non videbantur, metuens aptauit arcam in salutem domus suae, perquam damnauit mundum: de iustitiae, quae per fidem est, heres est i institutus. 8. Fide qui vocatur Abraha obediuit in locum exire,quem accepturus erat in hereditatem:de exiit, nesciens quo iret. 9. Fide demoratus est in Terra repromissionis,tanquam in aliena in casulis habitando,cum Isaac de Iacob coheredibus repromissionis eiusdem. Io. Expectabat enim fundamenta habentem ciuitatem: Cuius artifex te conditor Deus. II. Fide bc ipsa Sara sterilis virtutem in conse tionem seminis accepit, etiam praeter tempus aetatis: quoniam fidelem credidit esse eum, qui repromiserat. I 1. Propter quod 3c ab uno orti sunt de hoc emora tuo in tanquam sidera caeli in multitudinem, dc sicut arena, quae est adoram maris, innumerabilis. 13. Iuxta fidem defuncti sunt omnes isti, non acceptis repromi nonibus, sed ἱ longE eas aspicientes, Bc salutantes, &confitentes quia peregrini Ec hospites sunt super terram. i . Qui enim haec dicunt, significant se patriam inquirere. I s. Et si quidem ipsius meminissent de qua exierunt, habebane
Utique tempus reuertendit 16. nunc autem meliorem appetunt, id est, caelestem. Ided non confunditur Deus vocari Deus corum : parauit enim illis ciuitatem. I7. Fide obtulit Abraham Isaac, cum tentaretur, dc unigenitum offerebat , qui susceperat repromissiones . i8. ad quem dictum est: Quia in Isaac vocabitur tibi semen: 19. arbitrans quia Ze a mortuis suscitare potens est Deus; Vnde eum dc in parabolam accepit. 2o. Fide de de futuris benedixit Isaac Iacob,
ec Esau. 2I. Fide Iacob , moriens, singulos filiolum Ioseph benedixit: de adorauit
235쪽
ix Liber V. Commentarij Literales & Morales,
uit fastigium virgae eius. 22. Fide Ioseph, moriens, de prosectione filiorum Israel memoratus est, & de ossibus suis mandauit. 23. Fide Moyses, natus, o cultatus eii mensibus tribus a patentibus suis, eo quod vidissent elegantem infantem, dc non timuerunt regis edictum. 24. Fide Moyses grandis factus negauit se esse filium filiae Pharaonis, 2 s. magis eligens affigi cum populo Dei, quam
temporalis peccati habere iucunditatem, 26. maiores diuitias aestimans thesauro AEguptiorum , improperium Christi et aspiciebat enim in remunerationem. 27. Fide reliquit AEgyptum, non veritus animositatem regis : inuisibilem emna tamquam videns suli inuit. 28. Fide celebrauit Pasclia, dc sanguinis enfusionem : ne qui vastabat primitiva, tangeret eos. 29. Fide transierunt Matire rubrum tamquam per aridam terram e quod experti AEgyptis, deuorati sunt. 3o. Fide muri Iericho corruerunt, circuitu dierum septem. i. Fide Rahab meretrix non pcrut cum incredulis, excipiens exploratores cum pace. 32. Et
quid adhuc dicam Deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon, Barac, Samsen, lepli te, David, Sa inuel. de Prophetis: 33. qui per fidem vicerunt
regna, operati sunt Histitiam, adepti sunt lepromissiones, obtutauerunt ora leonum , q. extinxerunt impetum ignis, effugerunt aciem gladi) , conualuerunt de infirmitate, fortes facti sunt in bello , castra vertetunt exterorum r3 s. acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos. Alij autem distenti sunt, non suscipientes redemptionem, ut meliorem inuenirent resuriectionem. 36. Alii vero ludibita Sc vel beta experti, insuper de vincula bc carcercs: 37. lapidati sunt, lecti lum, tentati sunt, in occisione gladis mortui sunt: circuierunt in melotis, in pellibus capi in is, egentes, angustiati, assi icti: s. quibus dignus non erat mundus : in solitudinibus errantes, iii montibus, speluncis, oc in cauernis tetrae. 39. Et hi omnes testimo tuo fidei probati, non acceperunt repromissionem, qO. Dco pio nobis melius aliquid prouidente, ut non sine nobis consum in
I. ERs. i. h. s. . s. s. . Est autem Rides,msiribis A e. t Fides ea fisbaa uia. Graece. Ab- Η ' M, si intia spera idc um rerum , seu quae es is crandas, vel quae nondum existunt. facit ais, - . s. ς istere in intellectu, id est, tam certas in aniaca mo hominis liaberi, ac si iam de sacto exiit .
rent. Eli item argumentum non Vpateutium,
Graece , eontiis iis . cst demo juralis. seu est lx men, quo intellectus conuincitur, ad firmiterea et edenda, quae non videt, aut naturaliter Fides est alis non capit. ' Fides itaque est argumentum con-
dhuiciliis, . ςpti a cui nulla subest a Catholicis impugna tio. J In hae enim tutimonium consecMi sunt senes. Seu per hane fidem antiqui patres nostri obtinuerunt, ut Deo placerent, per quos tam ma-gria , ac mirabilia excitaret. Fide intestigi
Vtata es se set a vola Dei, τι ex invisibilibus Lia i .lo Osricia se est. Cognoscimus fide , mundum,cia & omnia, quae in eo adsunt, non eise ab aeteriano, sed in tempore aptata. Graece, comaginata isse unico iussu ac nutu Dei: ut ex non existentibus nisi in ideis diuinis fierent existentia & visibilia. Dis plurimam hostiam Abel
quam Cain obtutu Deo. Fides, quae maior erac in Abel, quam in Cain , excitauit eum , ut copiosiorem . ae meliorem hostiam Deo litaret: Per quam te timonium consecutiti est , esse in Lia.
Gen. . . scii per illam se elle iustum ostendit: Ianai post et si occisis a fratre de fune ius adhuc loquitur, Di . hes,la non tu idem ore, sed re, & exemplo. Sati loquuntui. enim Post mortem semper loquuntur , nos exemplo suo ad virtutem hortantes J Fide H
etiam ob in lignem idem & coti tmem fidei morum innocentiam suit in paradisum transatus.ut simul eum Elia Anti Christi tempore
redeat : unde mortem adhue expertus non est: non autem inter mortales apparebat. An straugasionem enim te, rimonium habuat, praeuisso
Deo. Gen.3 1 . Quia de illo dicitur : Ambia
Iamr eum D a . seu Deo per omnia consensit.
Siae De a, em impossibile est placere Deo. Henoch translatus est, quia Deo placuit. Atqui non potuit placere Deo nisi per fidem : Ergo per fidem translatus est. ' Henoch ob sidci Hah;4st; laae virtutum praemiurn transatus est , ut ei tot viriuiu piae-
seculi, viso b.ati si ea differtetur, de instante misin blatis Anti-Christi perseeutione horribili diri, phe ςς p nis affectus Mait1r obiret Ergo laborum tib is id, tolerantia est praemium h Ie iustitiae 3 Ita pla liae.
ne , quia labores hi quantumuis diuturi, momentanei sunt, cum aeterna snt felicitate munerandi. J oedere enim oporiet accedentem au Deam quia es. seu credere quod Deus est. quod Deus existit: & quod in virensibus se remanera torsit, seu quod suis cultoribus tetribuat bona vitae aeternae promisi a. Fid. No. HII s Mee-Πο de hs . qua tabue non videbantur . metuens
astutiar aulam in salutem domus suae, per quam amnatia mundum e ct iustita . qua persa m si reses inali vias. Noe diuina reuelatione ad monitus de saluto diluuio, reueritus Deum ob fidei praestantiam eonstruxit arcam,ut ab aqua rum eluvione. suam seruaret familiam : & hae sua fide damnauit reliquorum hominum inoe dulitatem, qui Noemum aream construent n
236쪽
in Epist. pauli ad Hebraeos. Caput a I
striathani ; & eonsecutus est, &iustitiae, seu sanctitatis patrum storum, quae per sdem aequiritur , & augetur heres rei nansit, reliqui, Omnibus diluuio, imo sere eunctis peccato submerss. Addidi, se,. , quia ex sententia D.
Hieronymi multi ptiusquam omnino merge-Mori Is a spe. rentur, rei puere. Mottis enim aspectus hoOctus peccata tibilis putetitam assolet animo lucein mini-
Fide qia mea in Abνalam opera vi in locum exire, quem aecepturas erat in hereditatem: ct exhi, nesciens. quo irri. 33rus, Per idem Abraham cum vocariti eu. Leo auciis s, seu obediens fiat: pet- rexit autem in tetram Chanaam , quam in posteris aeeepturus erat in polles sonem perpetuam : nesciens in qua patie illius regionis tibi esset eonsistendum. Fiae νemoratus est in terra repromissi υ , tanqua in aduna in eas is habitandis, seu in tabernaculis, vel tentoriis , cum II e. ct Iacob. coherea sus repromissonis rivis m, in ter quibus eadem terra erat promista sincti in tet-xa vetui prae tu seu,rbe veluti peregrini commorantur: Um- .hici ' μ' nis tetia est istis aliena. J Lxper .ibat enim f-
διον De ι. Expectabat se caelestis Ciuituis,q iae aetetno fundamento nititur, cuius DeusMab'imito artifex, eluem elle suturum. ' Potio habita texiena sun-tio telieri, instat tabernaculi est fundamento
conreptionem seminis .ucepit, etiam praeter rempus
alaris e quoniam fidelem eredidit esse eam qui reprimi erat. Agebat Sara annum nonagesimum .& sterili, erat: attamen , repugnante sterilitate de aetate eredidit Deo foetum ei promittenti, & ecunda est effecta Isaacum concipiens. Propter quoa ct ab suo Ointi sunt choc emortua) tau quam stira in multitudinem: ct si I arena, qua 63 auoram mMisi timo A ris. seu ideo ab uno Abrahamo iam pene emortuo propter senectutem generandi inepto orti sunt Israelitae innii merabiles , licui sidera eaeli , & maris arena.
Laeta era dficini sani omnes isti . non aeceptu repromisionibu . syrus, Ia fui omnes isti obie '' a runt stetit in uixeratu. - Mors enim vitae '' ' respondet J Dei promissa non viderunt executioni mandata, dum viverent, sed crediderunt in saltibiliter implenda : sd a long; eas asyla eου-
res, cpsaltituatis. Cum hi patres obscure & .elut a longe videtent seu crederent patriam sibi& posteris in tetra promissain.& beatitudinem, caelestem in ea figuratam, eam erebro appella bant, de salutabant, sumpta a nauigantibus me
haliam Italiam primus conelauat Achates.
Et confitentes. quia peregrini.o hassites sunt super
terram. Ita Iacob Gen. r. 'Dies peregrinarionis m a centum triginta annorum Hur. sui enim haeou; nod ρε- dicunt, signiscant se patriam , qui De. ' Oblia xii se io terra uione se caelestem patriam tradidisse . nec eam ut peregrinu inquirere, manifestat, qui non peregrinum,sed .is. ἡδcii 'ira se hoc in i reulo profitetur. Et siqui est obliuii. irim illius meminissem, de qua /xieram, habitan
utique rempus νeuertendi. si Abraham non omnino obliuioni tradidisset ut Chaldaeorum,unde suerat egressu fore ui tempotis spatio reuerti potuisset, &eius posteri idem polient praestare. Nunc aurem meliorem anticiis patriam, iuor, e testem. Ideo non confanaitur Deus meari Deus e. O . seu ob eiusmodi eorum fi-
dem in caelo animum defixum habentium, non dedignatur Deus eorum Deus ' peculiariter appellari 1 & pariani, illis ritillarem . qnam expectant ; & ad quam anhelant.
F de obstitii Abraham Uuae , ctim tentaretur, O unigenitura osserebar, quis ceperat νepromi o-nes. Cum Deus tentate voluit obedientiam, aepietatem Abrahae Gen. 11. a. dicens: Io gestitiis r m Onigenis . tanta fuit eius fides, ut non . .
dubitarit Isaae filium suum Deo victimam ima amolare, cum tamen reei omissiones, quae et , Deo factae fuerant in Isaae essent complendae. Ad quem scilicet Abrahamus dies mχ63. riis Isaae iurabitur tibi emen, seu ex Isaae, non auatem ex Ismael tibi poste citas excitabitur, ambitram fidelissimus patet . quia s a moritius citare potens eI3 Deus Isaacum. ut plomilia imple rentur; mae eum ct in parabolam accepis. seu in typum moltis, de resurrectionis Messiae . se
nonnulli interpretes. Ego autem ita expono litterae conuenientius. Eum vivum tecepit, ut est et prouerbium de exemplum promptae obeadientiae . quod Omnes gentes omnibus saeculis celebrarent. THers 1 o. ri. 11. a 3. 4 1s. αε. 27.a8.rs 3 .s i. a. 3 3. 3 4. ride ct de futuris benedixis Isaae, .l Pergit Apostolus ad Isaae. Hie L finimis bo uixis jacob ct Esau. Vbi eommendabilis apparet Isiaci fides, quod filii, benedies erit d.
futuris, seu bona eis promiserit, quae non videabat, sed quia a Deo ea sutura acceperat, & ei credebat . ita eis ea promisit, ae si praesentia oculis intueretur. Hae Iacob moriens s ulvi fi lirium Ioseph benedixis ct adoratiis faItigium tirgae, .simili fide Iacob morti proximus Ephraim, de Manasiem Iosephi filios donauit benedictione, ut iique magna bona promittens,quorum nihil apparebat, sed illa euentura fide cie-aidit. Et te uel etiam exhibuit virgae seu sceptrolosephi,& Deum adorauit. Unde Gen. I. I. dicitur, Adria ιit Uraei Deum conuersus M lectuti e M. η Cur autem dicit Paulus. Adorauis Did ulto igitim vietae titi . Annon virga illa seu see. P. sale, aptrum poteliatis, seu principatus ins gne)Quis nobis habe dubitet. Vult Deus ut Principes, Magistratus, o mi praesules, qui ab eo potestatem habent se reueia sum reamur, ae s in eis Deum ipsum aspiceremus.J temus. La/ Ibseph mo,, ηι δε πιο dui ne filiorum θυρι Memo artis eII, a Deo ille promi stam, de s-mul fututam et igit. At Moyses nastis oectiliata vis est me pus tribus a parantibus suis, eo qtiocii uis ηι et gant m infantem . O non timuer tauti ad festiis. Exod. i. Iosephus lib. I. Antiq. cap. s. a Armat, patri Moss per quieriau pro mi ilum, nasciturum ex ipso infamem, qui populum liberaret. Hae spe, & fide oraculo addicta, illum menses ites apud se Meultum re tinuerunt regali edicto non retardati. In hane spem etiam venisse innuit Apostolus ex insan- tuli elegantia. Deo aliarum etiis 1 eo quia vidissent et Iam is infanum. Ae s dicerent 4 Procul Digna lim dubio hie pri neeps et it potens educete a sera petio pubuitute populum. Pulchri uila enim i quidam -ο
care negligendo liberationem populi, ad quam sciebat,se a Deo destinatum. Ego quidem pet temporalis peccati tum aditatem vitam in deli-
237쪽
Liter V Commentari j Literales & Morales,
ciis, in aula rem quae vix sue peccato esse potest.J Maiores diuitias aestimans thesauro e υ- hilaram Op verisim ChriIri. Videtur hinc, Mo
sem spiritu robphetico praevidisse Christi pan
sionem , 5: opprobria : de vi ei similis fieret,imluisse opyobriis allici,quam diuitiis in Pharaonis aula abundare et a piciebat enim in remun
ratio rem , seu credebat firmiter caelestia bona P aetnῖi laei pro iiii pro editis illi sibi e ille redditurum. 8Prae labores in- mis fututilpes labores indulcat,& ad patiendulcata
tiani acuit affectum 4 Fide reliquit raptum non veritas auimositatem Regis: inuisibilem enim tanquam sidens si tinnit. Eluxit quidem admodum fides Molis, quod ausus est, post tot excitata miracula ad durumRegis cor emolliendum populum ex AEgypto educere, credens diuinis romissis, Pharaonis irain non timens. Pro
ecto visibilis hominis iram coistempsit, quia side Deum iniit sibilem tanquam si videret setisti-
nitit, id est expectauit adiutorem,& remuneratorem. IDde celebrauit pascha, ct sanguiuis etfasiatrem, seu prosemirus ex AEgypto occidit agnum, & profudit sanguinem,quo postes Hebraeorum inungerentur,ne Angelus, qui A1gyptiorum primogenitos interimebat, ipsos quoque Hebraeosinuisibili gladio necaret. Exo. iE. Nisi enim erederet Deum , quod promiser.it, praestiturum, nec pascha celebraret, nec polles
cruori liniret. Fide transerueti mare Ru brum , tanquam per aridam rerram e quia experti ε Egypti , deustratisint, seu undis pelagi fuere absorpti. Exod. I . Fide muri Iericho corruerunt circuitu dierum septem. Credentes scilicet Iosue & populus , muros Iericho ruituros , si septem diebus cum arca, Sc tubis si-cerdotalibus Urbem cingerent,eam esse capiendana: ut crediderunt, accidit. Ios. 6.Rde Rah.il meretrix non periit cum incredulis, excipiens exploratores cum pace Rahab benigniter excepit,&solicite occultauit exploratores, de cum pace, seu sine petieulo illos dimisit, credens Ieru-cliuntem,& reliquas Chanaana a Deo,Hebraeis, vii promiserat , et se tradendas : de id O cum incredulis non deperiit. Et quid aliud dicam p seu quid necessum est plura commemoraret D citi
enim me tempus enarrantem deGedeon, Barac, Sam-
βυ, Iephte, David, Samuel, ct μηρbelu: qui per sdem viceruut Regna . operati suui iustitiam ,
adepti sunt repromissiones, obtri raιιerunt ora leonum,exti Irunt impetum ignis, effugerunt aciem gladis , coni ι .il ιerunt de infirmitate, fortes facti hunt in bello. castra υerierunt exterorum. Porro Gedeon
credens Deo promittenti sibi, & sitis de Madianim consequendam victoriam eam obtinuit. Iud. . Barac credens Debore Dei nomine imperanti,ut contraSisaram dimicare eum pro-sigauit. Iud. Samson Iethete. David de alis credentes Deo ad proelium contra Philisthaeos, Ammonitas, aliosque hostes excitanti, eos dein Posteaveruiit.Vicerunt fide Hebraei ChananaeoruPhilisthaeorum, Ammonitarum &c. Regna, ac Iustitiam tutati sunt Iudices iusti : de iusta ac sancta opera exeruere e de Iosue, Caleb, alij- que Hebraei terram Chanaana sibi promissam libit ederunt. Daltiel sua fide & sanctitate fame- , icorum leonum ota clati sit. Tres Danielis secti Sidrach, Mificii, de Abdenago in fornacem l a ... iuri illi auram in igite repererunt. Elias gla- , is elum Ieriabelis effugit. Elias a caecitate, Iobab
infirmitate ulcerum conualuere. Iosse, Daula, Maeli abaei in bellos illustres triumphos repo rarunt. Ionathas inultis Philisthaeis interemptis planctu, ac tumultu castra illorum comple
Vc sue s. 36. 37. 38.39. AP. Acceperunt mulieres, . J Sereptanam viduam de Sunamitidem mulierem intelligit, quarum illa ab Elia, haec ab
Elisaeo mortuum suum filium recepit a moria tuis excitatum. 3 .Reg. i 7. dc q. Reg. q. Aly autem distenii sunt, non susici eutes redemptionem ut meliorem inuenirent resurrectionem.Graece,pro distenti sunt,apponitur, uitibus sum coutus. Erat to menti genus,quo homo distendebatur,& plagis multis feriebatur instar Umpanorum. Manifeste intelligitur ex x. Macna. 6. ubi pro eo, quod nos habemus Voluntarie praeibam adsupplicium, in Graeco est , ad tympanum. Nec redimi aut liberari ab his suppliciis voluere vemeliorem acquirerent rei arrectionern , ac vitam, quam erat illa qua privabantur. Ath verbludibria ct verbera experti, insupcr ct vincula, ta carceres. Sic Sason ,, Philisthaeis oculis orbatus.& Elisaeu , cui irridentes clainabant puerit A cende calve. Ioseph Ieremias, Michaeas vinculis fuere adstricti, Michamas alapa fuit diverberatus. Lurdatissat, ut Naboth. 3. Reg. 2 t. dc Zacharias Ioiadae filius i. Paral. 2 . Sectinant. De Isaia id intelligo, quem aiunt, a Rege Manas leserra lignea fuisse d. isectum: Machabaeis vero manus & pedes fuere praecisi,1. Mach.7. Tentatisi, ut diuturnis calamitatibus,ut Iob. In occisi
ne glady mortui suist. Sic Prophetae Domini sub Iezabel 3. Reg. i 9 & sacerdotes in Nobe sib
saule i .Reg. 2 2. Circuiverum in melotis , Graeco,
o ainis pcllibus cuin lana, vel pellibus caprinis. Sic Elias, qui vir pilosus dictus est non oni ob barbam , de comam, quam ob melotem hirsu tam,&villosamu es,ut Elias, quem pascebat coruu s,3 .Reg. 17. An uniati doloribus, & solicitudinibus, ut Elias rugiens Iezabelem, Dauid Saulem, Adueli. Graece,male habiti, seu dire tractati,ut Elias a Iezabele. Quibus digniis non erat mundus, affligebantur, ut malcfici, cum tamentales essent, ut mundus habere eos non merere tur. In solitudinibus errantes,in montibus, ct speluncis, ct in cauertiti terrae. Sic Dauid fugiens Saolem in spelunca latebat. i.Reg. Q. Et hi omnes te 7imonio fidei probati non acceperunt repromissonem. Profecto hi omnes licet magna fide nituerint,&sanctitate nondum acceperunt repromissionem illam quae antonomastice dicitur repromi-sIio, nempe bonorum caelestium,& Coim: nam aistae beatitudinis. Deo pro nobis melius aliquid prouidente, seu praestantius aliquid nobis,quam priccis patribus prouidit Deus, disponens, ut tempus beatitudinis,ac resurrectionis non incideret apud illos in veteri,sed apud nos in nouo Testamento. Voluit enim Deus, ut caelum nemini pateret ante quam Christus pro nostris peccatis satisfaceret: ut non sine nobis consumm uenturi Seu vi Testamenti antiqui patres non e no-Hi sileant ε nostrum tempus , seu noui Tes. tamenti consummarentur. Id est , persectὰ beatificaremur. Neque enim poterat lex Mosaica , seu vetus Testamentum quemquam sal uare, vel beatiscare, sed hoc tempori Cluisti,& noui Testamenti fuit resertiatum.
238쪽
in Epist. Pauli ad Hebraeos. Caput an
Hortatur Hebraeos ad patientiam, Dei cultum , concordiam fraternam, Christi,
DEO QTE & nos tantam habentes impositam nubem testium, deponentes omne pondus, & circumstans nos pecca tum, per patientiam curramus ad propositum nobis certa- a. Aspicientes in auctorem fidei & consummatorem
Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. 3. Recogitate enim, eum qui talem sustinuita peccatoribus aduersum seu et ipsum contradictionem r ut ne fatigemini, animis vestris deficientes. 6 Nondum enim usque ad sanguinem restitistis, aduersus peccatum repugnantes rs. & obliti estis consolationis quae vobis tanquam filiis loquitur, dicens: Fili mi, noli negligere disciplinam Domini: neque fatigeris dum ab eo argueris. 6. Quemcnim diligit Dominus, castigat, flagellat autem, omnem filium,quem recipit. I. Indisciplma perseuerare. Tan qnam filiis vobis offert se Deus o quis enim filius, quem non corripit pater Z 8. Quod si extra disciplinam estis, cuius participes facti sunt omnes: ergo adult cri, & non filio ostis. 9. Deinde patres quidem carnis nostrae. cruditores habuimus, & reuerebamur eos: non multo magis obtemperabimus Patri spirituum , & vivemus Z io. Et illi quid cm in tempore paucorum dierum, se-Cundum voluntatem suam erudiebant nos: hic autem ad id, quod utile eli in recipiendo sanctificationem eius. 3 i. Omnis autem disciplina, in praesenti quidem videtur non eis. gaudij, sed ma rotis : postea autem fructum pacatissimum cxercitatis per eam reddet iustitiae. Ia. Propter quod, remissas manus, M soluta gcnua crigite, I . &gressus rectos facite pedibus vestris: ut non claudicans quis erret, magis autem satietur. Iq. Pacem scquimini cum omnibus, & sanctimoniam, sine qua nemo videbit Deum: I s. Contemplantes nequis desit gratiae Dei: ne qua radix amaritudinis sui sum germinans impediat, & per illam inquinentur multi. I 6. Nequis fornicator, aut profanus ut Esau: qui propter unam cscam vend: dic primitiua sua. 17. Scitote enim quoniam x postea cupiens haereditare benedictionem, te probatus est i non enim inuenit poenitentiae loeum, quamquam cum lacrymis inquisisset eam. is. Non enim accessistis ad tractabilem montem , & accensi. bilem ignem, & turbinem , caliginem , & procellam, I9. 5c tubae sonu ni , M vocem verborum, quam qui audierunt, excusauerunt se, ne eis fieret verbum. ao. Non enim portabant quod dicebatur: Et si bestia tetigerit montem, lapidabitur. 2I. Et ita terribile crat quod vidcbatur. Moyses dixit : Exterritus sum , Miremebundus. 22. Sed accessistis ad Sion montem, & ciuitatem Dei viventis, Ieru lalem caelestem ,& multorum millium Angelorum frequentiam, 23. &Ecclesiam primitivorum , qui conscripti sunt in caelis, de iudicem omnium Deum idc spiratus iustorum persectorum, acl. x testamenti noui mcdiatorem Iesum , & ianinguinis aspersionem melius loquentem quam Abel. 2s. Videte ne recusetis loquentem. Si enim illi non effugerunt, recusantes eum qui super terram loquebatur : multo magis nos qui de caelis loquentem nobis auertimus. 26. Cuius vox mo Uit terram tunc: nunc autem promittit, dicens: Adhuc semel; dc ego movebo non solum terram, sed de caelum. 27. Quod autem, Adhuc semel, dicit i declarat mobilium translationem , tanquam factorum , ut maneant ea quae sunt immobilia. 28. Itaque regnum immobile suscipientes, habemus gratiam: per quam serviamus placentes Deo, cum metu &reuerentia. 22. Etenim Deus noster ignis sonsumens est.
239쪽
M 3 Liber V. Commentarij I iter alas 5ί Morales,
sinum perspicuum est, te ad filiorum numerum mi peetata
--- --------. minime pertinete. 4 Laboribus itaque immicus, vel pei missis fiagellat eum, quem in hirum est ecipe te distratur. filium eius
disciplina persevierae e. cte. t Perseuetate in disciplina , qua Magister vestet Deus vos per Iudaeos contribules vestros exercet. Paris
Ap ι , ιγι I. D m. seu vestram selieitatem agnoscite, te Deus cliariismum patrem vobis ostendit, dum vult,laboribus agitari. luis enim Irim , quem non compit pater , s cum amore prosequatur. η signum enim est odii , si pii , odia eum relinquat, ut moribus corruptis libere bibet
utatur. J Q. as . Mia disciplinam esu, cuius partieipes scit facit mura . qui Dei sunt filij,
ego ad teri . Graece, adiaterim, ut ii, de degeneres flo Uiis. & caelestis hereditatis exortes.
temperabianias parra stimimum , ct inimis ' Est aliud a minori ad maius argumentum. Si parentes earnales nos in pueritia eorripientes reuerebamur : quanto maiori assecta teia
ueteri debemus Deo spirinoli ci corporis
de animae Patii nos in nostratu utilitatem corripienti , ut hae obedientia . de castis tione vere vivamus : D issi quavem in 1 pora paucorum dierum secundum Loliavitatem sciam erudieba ι nos et ad Q. quia ει te est, in νιιipieudo se uili si is nouem tias. Cainales parentes nos eradi bant, Ze corripiebant dum essemus pueri, vi gerere nos scitemus in rebus ad paucorum dierum vitam hanc necessiariis: de id quidem iuxta eorum placitum : quia non semper itos corripiebant, ut ea sectaremur, quae vere nobis ellent viiliti Deus veto nos cotti-pit , ut geramus ea, quae sunt nobis utilia, nee cessat, sonee omnino a vitiis recedentes,sanctis eationem ineamus. orinis aur/m di ij a in praesenti qubam viditur non else Iaiati, seu marro-νiι. Omnis castigatio, cum insertur, dolorem assert, nec viderat gaudium vir quain pariturar' Mea Mino hiaditiis paeatissimum. Marii alia preeais risuri tu lima , seu postmodum ex amara correptionis radice fructus uberes iustitiae de ipacis aeternae eum exultatione colliguntur. Prostra quod ν tria mamo, o sol Iagenaia eri- πιιι. exculta ignauia a lactitatem aifumite , de rio exsurgite ad patientiam, di actiones : ct grusm ν dias faciti peAbira vesyrii. vi non elavaliacans quis erret, mu is acitam sanetum. si otiis inter vos clausitans adsit .sen promis ad defecti nem propter tribulationem, qua fidei causa af sei tui: statim paterna cura adhibita per se meta exhortationis sanitatem recipiat, ue sorte neglectas longius ab eatur,ti coimat. ' Cl In se ilima dicanti in via stirituali ineunctanter medicina 'iaest adhibenda:claudieationi namque vicinus est casus.J Pacem sequimini etim omnibus: ct sancti- hibeodum. moniam. sue qua nemo videt Deum: Cum omni bis paeem habere . cum illis etiam, qui vos odio pios uiantua i & animi pietati studete, sue qua nulli datum , Dei visone potitie conialem aures , ne quu dola ratia Dei, seu inspiacientes, ne quis ita tepidus Dei procedat in via, ut defietat demum , δe ab hostibus insidiantibus capiatur. Porro gratiae Dei deesse eum diei mus, qui Dei voeationi,& inspiratio nibus nou respondet: vi qua Nax amaritia ris
ss.il Ies, lama . quantam pi xime vidimus, nubem, seu c
piam testitim squi per fidem, aepto fide tam strenue pugnaue tu nil nobis impositam, Graece . cm mapa Liam . vallantem undique de cingentem nos. I, octoium ' Exempla enim sanctorum nos quasi vallo
exempla tios cingunt ut virtuti tradamus voluntatis ar-
Vitiuit ilia.. Omncs temoras , quae cursitan Mittutis retat mut. dant, ut cant luxus , noxiae cupiditates, ct peccastim nos civ fuans, seu concupiscentiam, quae, instat retis, nos undique cingit: curra vitotis .itibus ad P, opus sum nobis terramen . seu agone in , δe in eo victoribus propos tum bravium. Pti te res is auctinem furi Iesum per secti ai hletae exemplar, vi ab eo vires hauri, mus. Hic enim ut est author fidei nobis. d cens, quae sunt credenda, de donans, ut credamus : ita erit de consummatot fidei collaturus videnda, quae nunc credenda docet. s se qui
terat, passio tem eligit, de Italo ι cruem, eam omne de ignominia tam probrosae mortis con ιemptu. Gaudium hie idem elle existima , ae immunitatem a doloribus: auque in a tria Deis i. seu sedet ad Patiis dexteram in diuinita ita tis throno, in consa sonis praemivin. ' Agila . iuiti ta ei tm-bui litati exaltatio. t morei, fa
fas sem ιν -- ιοn railitonem, seu irrisiones, plagas, probra,inuitias: m nefas gemini. a misHι ris isse eni/ . Setio recogitate Cluisti passionem, ut pei cuti ibus non defatigemini, nee eetatis imbelles laboribus : Asnaum enim
γι au Ianguinem NILLHis, seu quamuis dirasullinueritis , nondum tamen sanguinem pro Christo sudisti, , setit Cluillus vestra causa Leue te lili- pzofidit. ' Leue redditur quidquid pati ho mo potest, si horribilis latia Paraonis recor λώ.i cs dcmux. J Nondum inquam usque ad sangui
si ν,ilioni, restitistia, a Gefm peccastim re gnatiιes, recordemuti seu ne peecatis pollueremini. ' Liaevi milii
. l. hinc mei Francisci Xauier gloriam itiuuere, .a n. vita; qui cum somno correptus somnium minualesti iii iii uoia decens suam phantasiam aggrederetur, tanto lutita o per ameta inuolutata:io restitit motui, ut sangui s Mnmu mo- ore piosui eret. Annon hie Pe HI-1-em re stitit. l Eι obtusi estu consolartimas . quis vobis ι .vi quam si s loquitur , dilem: μι - , nolixettia edis,proram Domini, neque fatigeris, d ab eo argueris. Obliti plane estis exhortarionis sitiee se illius, quae habetur prouer. 3. i. quae vobis magnam poli et consolationem iti*ciuntiis addicete r Fatur enim spiritus sanactus: Etuditionem quam a Doluino per tribulationes ab eo imoaillas, aut permissas, nous mel aeeepisti corde perpetud retine : neque deficias animo , cum cotti petis ab eo. Sum m diluis Dominus, eastigat si estis aurem omnem Inis. quem recipit. Deus eum iustis si ν-vt Nisi,q iis iij mores indicissi natos eo tigit. - Devia quem immunitate fluetis,e Si-
240쪽
. In Epist. pauli ad Hebraeos. Caput XIL
s insertanans impediat: ct per illam inquinen- ribus fulgurum, tempestatum, ac tubastam teratur Militi. Radix amaritudinis sunt praua do- reamini: sed ut aeterinimctim coetu initumeragmata, de corri ti moles, qui conscientiam bivni Angelorum vivatis. Aggregati felicitet amaritudine perfundunt, postquam ad pecca- cilis & adscripti in societatem eorum , qui ab peee,ium seni traxerunt. Si fructius radicis sequitur qua- aliis separati, tanquam primogeniti electi sunt mara radix litatem , & amaritudinis radix peccatum cst : a Deo, & in caelis tanquam beatitudinis herea Hi ita , ergo' peccatum diffluit amaritudine. O quani des conscripti. Accessistis ad Christum,qui Iu ' μ' ' demens est ille, qui putat, se in peccato polle dex omnium est constitutus , a quo iustam ve- dulcedinem inueniter J Fructus itaque nutus stris laboribus mercedem expectatis de qui amarae radicis impedit delinquentem , ne pro- s,, quibus nunc diuexamini, debito assiciet grediatur : de prauo suo exemplo multos ad supplicio. Ided autem Christus noui Testa- idem trahit inquinamentum. Ne ovis D cm menti mediator est , ut promissionem accipiant,tor, aut profanus, ut Mare , seu , fornicatione qui electi sunt, ternae beatitudinis : ct sania- vos auertite mentem scilicet auertente a Deo. nua yeuionem, id est sangia in Esuper vos in Bap-Haud profani sitis. Ex Graeco ille profanus est, xismo aspersum , imo propter vos profusum, qui sacra violat, negligit, violat uti Esau , qui qui quidem melius loquitur, quam Abelis ius primogeniorum, & Sacerdotium illi adiun- sanguis. Ille enim vindictam loquebatur iux-ctum exiguae escae vendidit appetitia,'propter ra illud Gen. .io. Vox sanguinis miris tui elata
unam escam, ait, vendidit'ιmuiuasua, sicu pri- mat ad me de terra. Sanguis autem Christimogeniturae ius. Scitote enim quoniam ct postea imisericordiam profundi humano generi preca Cupiens hereditare benedi ilionem , NProbatus est. tur. seu reiectiis a patre Isaac dicente : Ilanedixi ei, Versis . 26. 27. Videte,ne recusetis, derit benedictus : non enim inuenit poenitentiae lo- Ne Christum ipsum vobis e caelo loquentemtam, quamquam cum lacrymis inquisiisset eam, seu recusetis audire, sed aures audiendi praesta- obtinete non potuit, ut pater tacti poeniteret, re loquenti. Si enim isti non est erunt, recusanto de benedictionem reuocaret. Vel inutilis fuit eius poenitentia , seu quod poeniteret eum mimis Venditi priniogeniturae iuris. ' En aeternae poenitudo damnatorum poenitudinis zypum , nunquam
cessistis, O J Non accessistis ad Sina corporum. qui sper terram loquebatur : Nam si Hebraei illi non vitarunt supplicium, qui Angelum Dei
nomine loquentem in monte audire recusa arunt: multo magis nos, qai de cretis loquentem Mabis auertimus , grauius supplicium nos experiemur , si Christum Deum de hominem repellimus, qui e superis locutus est nobis cum post
reum, de teitcstrem montem ignem spirantem, ascensum suum legem Euangelicam in die Peri ct turbinem, ct caliginem , ct procedam e ct tuba r n sonum horribilem , s vocem verborum , quibus lex ad populum fuit promulgata : quam vocemquι audierunt excusarurunt se, Graece, recusarum,
ne i is sieret verbum, seu ne amplius secum loquentem Deum audirent ι dicebant enim, Ne forte moriamur. Non enim portabant, quod iurebatur. Petierunt illi, ut non Deus loqueretur, sed Moses, quoniam perterriti sustinere non Poterant terrorem , quem vox illis Dei inc
riebat. Eis bestiis tetigerit montem, lapidabitur. Graece, etiamsi, seu non solum homo , qui montem tetigerit, & ad Dei quasi tribunal aerecostes pronauigauit, millo e coelis Spiritu
Paraclito 3 Cuitit vox monit terram tunc: nune
autem repromittit, dicens: Adhuc semel; π ego movebo non sitim terream, sed ct caelum. Christi vox qua Deus est, terram in monte Sinai coiiacussit: nunc autem haec promittit: Adhuc semel. Prima terrae motio facta est in Sina, cuni
data est lex : secunda de ultima fiet in secunda& vltima lege Christi, quae immobilis erit, de
aeterna , de cui nulla alia lex succedet. Quia autem Adhuc eI, dicit, declarat mobilium trans
Luionem tanquam factorum, ut maneanι ea , qua
fruit immobilia. Certe τὸ Adhuc semel declarat, cedere ausus fuerit, lapidibus obruetur : sed legem illam , quam per Mosem tulerat, suille etiam bruta. Et ita terribile erat, quod viribatur, transferendam, seu abrogandam, ut altera sue Moysis dixit: exterrisus sum, ct t emebundus. cedat, lex scilicet Christi, quae immobilis sit, Adeo horribile erat, quod Hebraei audiebant, & transferri non possit. Itaque Regnum immobi& videbant, ut ipse Moses Deo. familiaris di- Iesuscipientes, habemus gratiam, per quam seruia
xerit, se nimio terrore ac tremore esse asse- mus placentes Deo cum metu. ct reuerentia. Re
ctum. Sed accessistis ad Sion montem, ct Ciuita- gnum immobile est lex Euangelica , per quatrirem Dei viventis, Ierusalem calestem, oe multorum Christus regnat in nobis, non Moses in vete- millimn Angelorum frequentiam,st Ecclesiampria ri lege imperabat Dei gerens vices. Christo
mirutorum , qui conscriptisint in caelis, ct Iudicem autem Rege caelesti gratiae munere ubertim do- omnium Deum , ct stiritus iustorum perfectorum. namur, qua adiuti Deo placere valeamus,eiques πιZamenti noui mediatorem Iesim, ct sanguinis hilariter cum metu, Ze reuerentia seruire. Ete assersionem,melius loquentem,quam AbelSingulis, nim Deus nester ignis consumens est. Vox etenim quae dixerat, nunc singula opponit;ut ostendat caudam innuit, cur Deo cum metu, ac reueren
legis Euangelicae filios maiora a Deo bene- tia seruire debeamus i quod Deus tanquam ine fidas scia accepit se, quam veteris Testamenticuit ignis punit, urit,&consumit eos,qui hocm, .et 'g' res. Aggregati itaque estis Christianae Ecclesiae tu , de reuerentia carent. ' Vt non pu emus, is deliriqu- per fidem & Baptismum.Vt fruamini in Dei ci- liberos nos fore i supplicio , quia ad legem re audeatiuitate illa beatitudine, cuius iusti sunt compo- gratiae pertinemus; haec enim Dei gratiae pro- grauae enim tes. Vocatur auxem Civitas Dei siuentis, quia fluxio , ut caelestis ros ingratis dirum vertetur eius conditor est non homo mortalis, sed Deus in ignem. l iiiiii. Vivus de verus. Et adducti estis non ut terr