장음표시 사용
91쪽
zo Liber II. Commentarii Literales & Morales,
conseret, qua conserat quod est animale,id estidotes illae rc surrectionem corporis sequentur. Prianus homo Adam quia de terra Eustus nonnis terrenus fuit, nec nili terrenum corpus p tuit nobis communicare. Sed secundus homo Christus, quia de calo, seu de Patris sinu Deus de Deo est homo plane calestu, tunde ei debebatur a primo concessionis instanti corpus gloriosum cum omnibus ei dotibus annexis , sed noluit eas nisi in resurrectione admittere. Potest igitur virtute sua efficere , Ut corpus,
quod ex se est animale , ii it caeleste spirituale, seu spiritibus simile : & de facto tale fecit cor-Pus situm , quando illud a mortuis fascitauit:& ficiet etiam nostra corpora, quando illa est suscitaturus. Qualis igitur terrenus pater Adam. tales nasconur, & morimur terreni, &fragiles:& qualis Christus secundas Pater caelestis quidem, tales &,a ejus Angelis similes re
surgemus. Igitur , sicut ante conuersionem
portauimus terreni Adami imaginem , id est, assimilati illi suimus in peccatis: ita iam conuerti portemus imaginem caelestis Adami, id est, conformemur Christo per vitam spiritualem, per virtutes caelestes En Apostolus exal- Dotes, qui' legoria ad tropologiam transiens. ' Et qui-iectioi, ebi dς Π d Orx in iliarum,queis in resurrectione coria
pus donandu p xis nostrum erit don indum , memoria nos alia est , nos ad licit ad ipsius corporis mortificationem exe- ipsius morti rend.im J me auιem dico fratres ,' Vt edocea-
i ... 'φ mini, carnis & sanguinis delicias, seu corpus deliciis affluens Dei Regnum possidere non posse, seu illarum dotum gloria potiri : neque incorruptelam , seu immortalitatem, con-1eqiii pol se corpus corruptis moribus infectum. Vers. I .s 2.3 l .s4.1 s7.s8. Ecce mysterium vobis dico , .l En 6 fratres , resurrectionis mysterium. Omnes resurgemus , sed non om- res immutabimire ad gloriam . non omnes pro animali corpore accipiemus spirituale & cae-
Collactas fieri eleemos narum, ad pauperibus Sol itanis Accurrendum
iubet. Salutat amreos. 1. E collectis autem, quae fiunt in sanctos, sicut ordinaui Ecclesiis Galatiae , ita & vos facite. 2. Per unam sabbati unusquisque verisim apud se seponat, recondens quod ei
bene placuerit, ut non, cum venero, tunc collectae fiant. . Cum autem praesens fuero, quos probati eritis per epi- stolas, hos mittam perserre gratiam vel iram in Ierusa- lem. q. Qithd si dignum fuerit ut &ego eam, mecum ibunt. F. Veniam autem ad vos, cum Macedoniam pertransiero: nam Macedoniam pertransibo. 6. Apud vos autem fortitan manebo, vel etiam hyemabo: Vt vos me deducatis quocumque iero. 7. Nolo enim vos modo in transitu videre, spero enim me aliquantulum temporis manere apud vos, si Dominus permiserit. 8. Permanebo autem Ephesi usque ad Pentecosten. 9. Ostium enim mihi apertum est magnum, M. cui dens ' oc aduersatis multi. Io. Si autem v nerit Timotheus, videte ut sine timore sit apud vos: opus enim Domini operatur . sicut 6c ego. II. Ne quis ergo illum spernat: deducite autem illum in pa
Ieste. solis enim electis haec gloria praeparatur. In momento, in plincto temporis, in ictu oculi , cum nouissima tuba clangorem edia derit , mortui omnes resurgent incorrupti, seu immortales. Nam etiam reprobi incoris rupti surgent menbrorum integritate, sed tamen dolore poenarum aeternum corrumpendi. ' Horribile supplicium impiis, incorruptos . Hombiu seu immortales tela recre ad interminabilis p i
mortis line morte corrupIioncm. NO. xanxum muriles tinelecti ad interminabilem gloriam Sc vitam im- surgeie. mutabimur. Oportet enim hoc corpus corruptibile in corruptionem induere,& mortale immo talitate donari. Cum autem mortale hoc eo pus immortalitate donatum fuerit, tunc implebitur illud Osee. i ι. I . Ab orpta est mors in intima . seu per victoriam CKristi mors omninδ deperiit electis, ni est, seu erit tunc σ
mors νι Poria. quam de tot hominibus reporta
bas 3 ubi est stimulus tuus, seu Peccatum, quo tanquam venenato aculeo , scorpi j in morem, conligere solebas homines, de interimere in mulus, inquam, mortis yeccatum est e virtus vero peccatι lex. Id est , id per quod peccatum vires suas maxime in nos exeruit. lex Mosaica suit. Occasione enim legis multa vetantis, multa imperantis , sed gratiam ad ea haud se uberem impertientis, ut nunc post Christum praeitat, magis peccatum in humano infirmo genere inualuit. Deo autem gratias. offeramus, qui dedit nobis de peccato & morte victo- Liam reportare pet Dominum nostrum Iesuin Christum , cuius meritis uberrimam gratiam accepimus ad virtutem seu fortitudinem peccati facile debellandam. Itaque 'vires mei dilectis. sint, stabiles estote in fide sulcepta,nec vos persequutiones faciant mobiles ostentari. --- dantes in opere Domini, seu multa feruenter in Dei obsequium opera exercentes, Scientes vesque,vestrum laborem non futurum inanem, sed
inestibili praemio esse donandum.
92쪽
in Epist. Pauli ad Corinthios i Caput an sto .
Ut re vobis notum facio, quoniam multum rogaui eum ut veniret ad vos eum fratribus i de utique non fuit voluntas ut nunc veniret veniet autem , cum ci vacuum
fuerit. 13. Vigilate, state in fide, viriliter agite, & consertamini. I . omnia vestra in charitate fiant. Is . Obsecro autem vos, fratres, nostis domum Stephanae , de Fortunati, de Achiaci: quoniam sunt primitiae Achaiae, de in minas le- setium sanctorum ordinauerunt ieiplos: I6. ut de vos subditi sitis eiusmodi, Momni cooperanti, sc laboranti. i . Gaudeo autem in praesentia Stephanae, oc Fortunati, de Achaici: quoniam id, quod vobis deerat, ipsi suppleuerunt: I8. refecerunt enim Sc meum spiritum , dc vestrum. Cognoicite ergo qui huiusmodi sunt. I9. Salutant vos Ecclesiae Asiae. Salutant vos in Domino multum. Aquilad: Priscilla, eum domestica sua Ecclesia: apud quos & hospitor. 2o. Salutant vos Momnes fratres. salutate inuicem in osculo sancto. a. I. Salutatio, mea mana
Pauli. 22. Si quis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema, Natan Atha. 23. Gratia Domini nostri Iesu Christi vobiseum. 24. Charitas mea cum omnibus vobis in Christo Iesu. Amen.
ERS. r. . . A. s. s. . De eo iis autem, qua sunt insanctas, . J Caeteri Apostoli in Concilio Ieros ly
limitarici I . Paulo commiserant, ita
Getidum curam suscipere, ut tamen pauperum Iudaeorum, qui, ludatas contribulibus suis la rosolymae nuper bonis suis ob Christi fidem exuti erant, memor esset, quod Aoostolus di ligenter executioni mandau. t. Unde se Corin thios submonet: Circi collectas autem , quae fiunt ius,inos. seu ad Christianos pauperes iuuandos sicut in Ecclesiis Galatiae fieri iussi, ita de vos in congregationibus Corinthiarum vi-HEeptomiabium agite. ' Christianos Mel Mappellit, vitiis debet et innuat, omnes qIn hoc praecelio ri mine ins-m ei I gniuntur, debere splendescere sanctitate: qua- si Christi,nu ,re sanctus idem omnino existant. est: et 'osau. Haec quidem deberet vera esse in fidelibus prostas. ' positio:Christianus est,ergo sanctus .l Per unam sabbati . id est, Dominica prima hebdomadae die iam enim Apostoli Sabbatum in Dominicam transtuleranii unusquiique vestrum secum a Stat aliquid . quod in Ecclesiam veniens o serat ad collectam eleemosγnarum, quae ad Soliis
mitanotum subsidium erogantur. Ut cum venero ad vos non tunc fiant collectae , iam sint
Paratae , Se summa ex iis conflata statim possit Ad Tem- utololymam immitti. Prosectd nullus de-
p - ς ς - beret si fieri posset Ecclesiam inire nisi prius Wzrie pauperibus pro foribusqvid , quod sedentibus valeat offerre : sic enim preces ube- .petibus rem ad assequendum , sortientur eisicaciam.JG- autem yralem Dera, quas prinaueritis per mst Me inittam, cire. το Per epistolM non est, auctore Theopylacto, iungendum eum Probatientia. sed cum sequenti Mittam hoc senia su : Quos vos ipsi delegeritis ad hoc aptos ministerium: hos ego mittam cum epistolis, quibus vestra in pauperes pietas , ac liberalitas
Eleemose. commendetur. η Hos, inquam mutam Jerferrena παtia vo- aliam vestram, seu eleemosynam in Ierusatim.
3 ut . quia Quod si mystiea placeat expositio , appositὸ
eleemosynagratia vocatur. Peucam enim pe gratiam eon. catores ad gratiam alliciuntur , eleemosynaiciendam. Peccatum extinguenter compunctione scilicet
peccatotis, quae ex Dei liberali pietate sequi assolet eleemos)nam 4 luias dignam fuerit. τι Z. Ani. de Elc. de Mend. in SSSet T. IX. Pa. o ego ea .raeeum it ηι. Moe est, s tam libera- - ilem collectam seceritis, ut digna censeatur, cui praeserendae Ierosolymam meum et mysterium impendam : mecumque collectores proseiseentur. TacitE Corinthios plusculum tenaciores stimulit his verbis Apostolus, vi la gius, ae liberalius erogent. Fideles tune respectu ad paulum ulcis ex mera pietate largirentur,& hoe intendebat Apostolus. At nune, inlota es temporum malignitate, liberalior quidem est emoi nix e Van tas , aut adulatio quam pietas in Elee xv, smosynis erogandis.l unde petentis qualitatem aspectat.J Veniam, Deo Auente , ad vos,
eum Maeedoniam in leto. In votis enim ha- . beo eam agere expeditionem. Apud vos autem forsitan diutius, quam transitus postulat, manebo :imh totam hyemem apud vos peragam: ut vos me deducatis, quocumque perrexero.' Fidelea tune honotificum admodum sibi du rarant cebant, ut suum Apostolum a se discedentem . ia is cdeducerent, illum comitantes & ad viam sub so,,a sit a
s lium eonsetentes. Iam fidelium tanta est te- eandu oppi-piditas, ut Apostolicos vitos ad Oppida mi G, Mulvii ignaros instruant, & ad viam salutis pee, tores allieiam . magno equidem si actu r vix dignentur incolae recipe te .l Nolo emm vos. 4sta tres, per transennam videre: sed Deo voleti te , spero me aliquantulum temporis apud vos
mansurum. Veri . 8. 9. o. it. I. 3. t 4. permanebo avilem
s te manebo, O l uis emis mihi aperitim est magnum, seu magna occasio , & aditus Euangeli, praedicandi, & aduersariorum multorum per heutionem sustinendi. η Qui ministerio Apo- pi d: ,, istoli eo praedicandi veritatem dat operam . tibi . minere s persuadeat: simul ei ostium ad praedicandum de mul apetitue ad patiendum aperiti. Contra veritatem enim hostea ubique insurgunt. l Si autem interea T- gris uti.'motheus ad vos accesserit, videte, M sne ι ore Ili via vis, seu secure agat nemo illi si mole stus. Domino enim, sicut in propagatione Euangelii famulatur. Timebat Apostolus, sauiactore Chrysostomvi ne quis aut generas nobilitate elatus, aut opibus , aut externa Sapientia tumens Timothei adolescentiam contemneret,& eius eonsilia flocci Aeetet.' Non sunt Euan Notiges iaviij praedicatores ob eanotum desectum des eiendus est picietidi . cans, erem sunt senses homini ad Nequis ergo in bsternat adolciuentiae causa. De. ducite antim 1 um in pace. in veniat ad me Ephe-
93쪽
Liser II. Commentari j Laterales & Morales,
sum ι ubi nune agerem portet. Expecto enim illum cinis sol ibiti. id est , fratres S ego eius aduentum expectamus. Vel iuxta aliorum ex positionem,Timotheum expecto cum stat tibias, rui eum in via delueent Moris enim erat,vtvlimus ot fideles primarii praeconem Euangeli cum .s quanao alid demigraret, honorifiee de- dueerent. De Apolla otem fratre vos facio
certiores, enixe me rogasse eum ut veniret ad vos euiti fratribus eius itineris i uti dixi eomitibus .se ii deductoribus. Frustra tamen
eum hortatu, sui, ut eam iniret expeditionem; nam celtas ob eausas non fuit illi animus nune pergendi: eum autem eii acuum fueris, seu opia Portunitas, ad vos veniet. Vig Iare, salutis
vestrae euram gerite ab insidiis iniqua suaden tiuiri fugiente ,: in s de eonstanter persistite tv raliter agiιι. de consertamini; vitibus enim inaciis , .is 43gς is , ' Nam instituentibus saluti, viam
dui tetii, Grtamina praeparantur.J Omnia riso ope mitia piapa. ra fieri studete non eum ambitione, de conten tantur. tionibus;sed eum Clitistianae halitate. α sis. is .i7. s. s. ao. xl. 11. 23. 24. Obsia salutaνι ι . ero amem Oo θα, es.cte. Nosti iam domum Stetit -- phatiae , Fortunati de Achaici, eo tum scilicet familias quales 3e quanti meriti esse. Pν ii a quidem suis Athaia. seu primi. qui ex Achaeis in Christum credidere, de tu iam feri sanct
tes leti ieet hospitalitatem in Christianos egentes, de peregrinos,& maxime in Evangelis praecones. Discra vittiνυυ , vis vias obdui, seu obtemperantes sitis eiusmodi patronis, de callitibus Eeclesiae . debito honore reuerentia il-os prosequentes: O omni ea operanti, stas ν-tι circa proximorum salutem vos ut banos , de gratos ostendite, eis in omnibus obedientes, quia profecto vestram causam agunt. Gaudeo au- ιιm in prasentia Steph.ina. Fortuna ι.s Achaici, id
est, mihi magno est solatio quod tales ac tanti viii vobis praesentes adstat, me absente. FO tunati quidem nunquam mihi hoc capite stmentio. in Merit δ Paulus gaudet,tres hoste viros Vel mora apud sciete, Corinthios eommorari. ' Vel unus
vir ac virtute egregius totius magnae misistitiam communitatis est fermentum non eorrumianabilii iti pens massam, sed condiens. J Gaudeo, inquam mute. vobis adesse hoste viros illustres fide, Ze sit,ctitate : quoniam qtisa sebis deeras nempe praesentia, & ministerium meum apud vos ipsi Pleuerunt: Rectereunt enim o meum stiritum , Ov6irum e vestrum quidem dam vobis laborant instruendis: meum vetδ simul. vestra enim spiritualis resectio mea est recreatio. sancti etenim reputant esse proprium ossicium Sancti rem de obsequitim, quod aliis impenditur, ob eam UR; Gquam fraterna dilectio identitatem constituunt.J Gi ergo , qui huiusmocii fura, seu erga tiatii Dra
vos tam beneficos ostendunt , cognosti e . id Pquai ui est , gratos vos erga eos ostendite , eisque reuerenter submittite. Salaravi mos Ecclesia , seu fidelium congregationes Asa. Solviant item speciali avita in Domino vos nominatim Aquila , de Priscilla cum domesticis sui, fidelibus , apud quos esto etiam
hospitio ieeipior. Salusant mos , leu saluere iubent omnes statres. Eos autem qui apud vos hoc sunt nomine digni precor ut meo nomine in Oseulo sancto ae fraterno salutetis, S
latat o mea in maria Pacili. Haee veiba usque ad
Epistolae finem Paulus ait, se sua manu scripsi cse loco salutationis , qua epistola claudi assolet.Reliquum velli Apostolo dictante,ab Amaianuense fuit exaratum. Mea itaque manu haec scribens, vos ε statres, saluere iubeo. Dic se priusquam verba salutationis adscribat pet hyperbathon interponit execrationem quandam in eos qui salute sunt indigni. Si qtiis non amas Dominum no/- Iesum Christi. 'sit anassem, seu cum execratione ab electorum coetu separetur, abiiciatur , &, s non respuetit, desti ne tur exitio. Addit, Maran Asia, vocem Hebraeo. Syriaeam fgnificantem Domistis noste venit, Supple. Iudex,& vindex. ut talem puniat. Hebraei enim dum aliquem condemnarent, s
lebant id praestate sub instantis iudieii diuini
contestatione Dani. i 3.3 s. de 19. Plal. i. et .
η Huiusmodi quidem iudicij diuini recorda Ne maertio ipsos Iudices continebat, ne auderent seri semitata si tentiam seribere iniquam. Vnde id deberent Christiani Magistratus ae inulari J Gratia Domi- , 're olet, ni η stri I sis Christi Obbseam sEn Pauli saluta-tur. tio.ὶ Charitas mea cum omniba, solis in Christa I D. Amen. Id est, Charitas, qua vos allectuose diligo vobiseum si, ut vicissim me , de vos inuicem pari affectu, de synceritate dili
94쪽
aestio vertitur inter expositores,ubinam Epistola haec fuerit seriis pia Z Multi asserunt, scriptam fuisse Philippis in Macedonia,
Missam autem per I itum,& Lucam. Ego autem cum Baronio crediderim scriptam Nicopoli in Graecia anno a Cluillo Domino passo vigesinio sexto.
Multarum tribulationum, que is asses fuit in Asia, occasione os dit, Deum esse verum consolatorem. Causam reddit dualisiui ad
Corinthum aduentus. AvLvs A postolus Iesu Christi per voluntatem Dei, dc Ti-
mollieus frater, Ecclesiae Dei, quae est Corinthi, cum Omnibus sanctis, qui sunt in uniueria Achaia. a. Gratia vobis se pax a Deo Patre nostro, le Domino lesu Christo. 3. B ' nedictus Deus de Pater Domini nostri Iesu Christi, Patermisericordiarum de Deus totius consolationis. 4. Qui, consolatur nos in omni tribulatione nostra: ut possimus α ιν si consolati eos, qui in omni pressura sunt, per exhortationem qua exhortam ut de ipsi a Deo. s. Quoniam ficut abundant passiones Christi in nobis r ita dc per Christum abundat consolatio nostra. 6. Sive autem tribulamur pro vestra exhortatione de salute, siue consolamur pro vestia consolatione, siue exhortamur pro vestra exhortatione dc salute, quae operatur tolerantiam earumdem passionum, quas Ec nos patimur ut spes nostra firma sit pro vobis: scientes quod sicut socii passionum estis, sic eritis de consolationis. 8. Non enim volumus ignorare vos, fiat res, de tribulatione nostra, quae facta est in Asia, quoniam s pra modum grauati sumus supra virtutem, ita ut taederet nos etiam viueie. 9. Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus, ut non simus fidentes in nobis, sed in Deo,qui suscitat mortuos tro. Qui de tantis periculis nos eripuit, dc eruit, in quem speramus quoniam Madlluc cripiet. I. Adiuuantibus M vobis in oratione pro nobis: vi ex multorum personis, eius quae in nobis est donationis, per multos gratiae agantur pro nobis.12. Nam gloria nostra haec est testimonium conscientiae nostrae, quod in simplici tate cordis de sinceritate Dei, de non in Sapientia carnali, sed in grat a Dei, comaer sati sumus in hoc mundo, abundantius autem ad vos. I . Non enim alia scribimus Vobis, quam quae legistis, de cognouistis, Spero autem quod usque in finem cognoscetis, i q. Sicut oc cognouistis nos ex parte, quod gloria vestra sumus, sicut id vos nostra, in die Domini nostri Iesu Christi. is. Et hac eonfidentia vo lui prius venire ad vos, ut secundum gratiam habetetis: Is. N per vos transire in a. P. Antiae Escob.ct Meni tu IS. Sc TIX.P. I. L a MaccDiuili
95쪽
Libere I I. Commentarij Literales & Morales,
Macedoniam , di iterum a Macedonia venire ad vos, vobis deduci in Iudaeam. I7. Cum ergo hoc volui seminuinquid leuitate usus sum t Aut quae cogito,secus- dum carnem cogito, ut sit apud me EST M NONt Fidelis autem Deus, quia sermo noster,qui fuit apud vos, non est in illo EST & NON. i9. Dei enim filius Iesus Christus, qui ho vobis per nos Praedicatus est, per me, dc Siluanum, & Timotheum', non fuit EST & NON, sed EST in illo fui s. to. Quotquot enim promissiones Dei sunt, in illo EST : ideoec per ipsum Amen Ueo ad gloriam nosti ai n. 2 i. Qui aurem confirmat nos vobis c., m in Christo, & qui unxit nos Deus: Qui & signauit nos. & dedit p gnus Spiritus in cordibus nostris. 23. Ego autem testem De un inuoco nani riam in eam quod parcens vobis, non veni ultra Corin
th im: non quia dominam ut fidei vel irae, sed adiutore, sumus gaudi; vestri: nam fi dc thali S.
esse in tribulatione tonsi lationem.
ERS. . 2.3. . Paulus Aristolas,
erc. I Paulus Iesu Christi Apo
stolus per voluntatem & decretum Dei ad eam dignitatem euectus, & Timotheus conse
ter Pauli in Apostolico munere salutem dicunt, & epistolam hanc destinant senistis, se ii Christianis , qui Cint in uniuersa
Achaia, cuius Mettopolis est Corinthus. Giaria . o fratres , vobis , pax a Deo Patre noliro. oe Domι .o D u Cinisto multiplicetur Benedictus D. N a nobis laudetur Detis , Paser Dontini
nostri Iesu i se isti propter suae benignitatis opera nobis exhibita : quibus plane ostondit se
esse Patrem ni serationum, & omnimodae con- Intermina solationis. ' Opportune iunxit duo tu ve pii 'Eu b Pater Domini nostrι GT Pater misericordiarum. selicolaia , innuat, continuum de interminabilem tum. esse nia, serationum Dei patrum. Nam quem admodum nunquam non gignit i ilium su: imVeibum nempe diuinum : haud aliter quodammodo videtur nunquam non inisericor-
eonsolatio lationis e totius inquam, quia nisi a Deo proh aa m. 'ς x, nulla vera ei Iepot: st consolatio. Unde Rin impiorum consolatio falsa equidem est. J hi
prosecto consolationis Pater con*latur vos in
inrit ιribtilatiora nosra. Vt possimus & ipsMalorum sim m. q- in omni praesura sit v. ' Nam gnati , aleiis qui rebus aduersis sunt flagellati, essicacius consolatio' valent aliis eonsolationem adhibere. Sic illa
Nau ignara mali, miseris succure disco. lvi possimus, inquam consolari tribulatione
affectos per exhortationem . qua exhortamur ct
ipsi a Deo Graece , per consolariovem, qua cousim mur, or ipsi a Deo. Nos quidem diuinas experri consedationes, aptiores sumus ad illas sit, i. i. ρ' Mil p bibandas. vides consolationem est..e eth Qm ei se ac cxl,Ortationem;quia consolatio di tatio ad gra uti a , exhortatio quaedam cit, ad uberius Reotitudinem. Praestandum obs quium I ge patitudii iis. JVess 6. . si 'itamsicut abuuιηι ρ si ter, . J Quemadmodum enim labores & tribulationes pro Christo toleratae in nobis abuta
dant, ipsius Christi benesicio consolationes Iptim id pro plane redundini ' Illud erenim ipsum pro . Alii ' Domin D p xi ineffabilis consolatio est. vndbeo bili o P 0modo possent non abundare consol itio
est nos, si abundant laboces, qui quidem ipsi sunt
consolatio 3J Siue aurem tribulamur, libenter
tribulationem sustinemus, ut vobis salutem,& stilamen afferamus. Sista consolationis, ali quid concipimus, propterea quod vos alacrea aspiciamus diuinae scilicet consolationis pamticipes : id totum ad bonum vestrum reterimus, cuius gratia gaudio perfundimur. Sive exhortamur, ρνο Cestra exhortarisve σ saltite. Est repetitio proximae clausulae , sue costamur,sc. J Exhortatio enim semper pro consolatione ponitur. Vnde crediderim , alterum ex his membris ex alia versione in textum irrepsit Iricum hanc repetitionem in Graeco non inueniam. suae quidem saddit in salus in genere finalis) opera tir in vobis similimn passonum,& tribulationum tolerantiam. Et quid du- Memor ,rum hic possit apparere , quod non alacriter laus aere esia beatur, ob salutis interminabilis allecutio 'λςx Ni isnem .l siluas quidem pasiiones de tribulationes μ'& nos alacriter ob salutem subimus. Ut iam non valde anxii simus pro vobis, in fide, pietate, ac constantia detinendis : sed firma sit διὸ nostra , quam de vobis concep;mus. Cum enim video vos laborum meorum socios esse& aeternae consolationis futuros esse spero consortes.' Laborum namque fastinentia in Libommisiustis est perspicuum praedestinationis indica- stinetia inivimentum.J stis est να-
Her . v. lo. l. 2. 3. IA. Non enim volumus
ignorare vos , sc. J Non enim permittam , ὁ 'fratres vos ignorare tribulationes,quas in Asa subiimus , dum Ephesi commota fuit in nos seditio Demetrij argentari; Dianae; de cum hominibus belliis dirioribus decertauimus. Supra modum equidem e vatι fuimus p a virtutem, seu vires naturae uti corporis: ita ut iios etiam taederer esse Lipcrstites. Non tamen grauati unus supra vircs gratiae, vel animi: nam gratiae ope animo inuictb hisce tribulationet , superaui. Sed insin nobis metiesi re 'sim moratu habuimus. Fateor naturae debilitatem nihil aliud, quam mortem praesagire tunc. Ut tantis erepti periculis discamus non in nostris viribus , sed iii Deo solo fidere : qui cum mortuas potens est suscitare, haud ei dissicile erit vivos, nintalibus tueri periculis. Ille equidem nos
de tautis perictilis eripuit tunc , & ad c ex aliis eruit tribulationibus: in quem speramus, quoniam Et adhuc eripiet, si in polierinia si se patiendi similia occasio drderit Adiuuantibus tamen ET vobis precibus pro nobis oblatis, de simul gratiis profusis. Vt ex multorum ersonis, . J Ac si dicerer. velim omnes vos pro me Deo agere Deo : ut pro Lot , tantisque beneficus
96쪽
In vpist. pauli ad Corinthios α. Caput i es ,
ciis non ego solus , sed multi mecum debitasca alῖquoa bonorum largitori gratias r rant. η Qui
R Deo specia. beneficium aliquod singulare a Deo acccpι 'ς ςςepςxi sti edisee E D. Paulo requirere iustos , qui quaere iusto,, ecum possint Domino gratias exhibere. Ut
qui tecu era. ippleant illi , quod liue fortasse gratitudini in ιζddant. defuit affectus. J Nam gloria nos ira hac est, G.JIllud, de quo glorior in Domino, & in quo
confido testimonium est co/silentia meae. Ac
si diceret ; Ideo spero, me a Deo liberandum a calamitatibus, ac laboribus , quae mihi adhuc instant, quia bene mihi conscius sum, &de eo gloriari apud vos pollum. Mea quidem Conscientia testatur, quod simplici, lecto , de - ' syncero animo me in cunctis apud vos gelIc-rim , dum praedicarem , dum docerem : non in
Sapientia earnali , seu humana Plutosophia,& eloquentia fietus , scd gratia, zelo, de spiritu diuino instructus. Non enim alia scribi-
rariti vobis . seu non sunt mendacia, quae scribo vobis de recta , & syncera mea apud vos conuersatione : vos haec legitis , mihi testes oculati fuistis. Spero aruem, me eundem vitae, de doctrinae tenorem ad extremum usque vitae spiritum seruaturuin : vos iue nulla alia de nobis audituros, vel noscituros. Sicut de facto iam cornousitis, seu pei suasum habetis, saltem ex parte nos tales esse', quales d xi : eo
quod gloria vestra sumus , id est, quia gloriamini de nobis, nempe quod talcm Apollo-lum nacti estis : sicut vicissim vos nostra estis gloria, seu nos gloriamur, quod sortiti fuerimus tam fidos , tam doctos, tam pios discipulos, ut manifestabitur in die Domini, quando Iudex sedebit.
L. Vers i s. t 6. 17. 38. 39. 1 o. Et hac consiti exosa ob ismia , sc. J Hac confidentia nixus, .uos inlata D m prius inuisere constitueram, ut habercis dile-ν, mi par ctyonis meae erga vos nonnullum documen morum. tum , dum vos iterum atque iterum silutas sim. Statueram namque ιν per Mi, seu per Corinthum transire in Macedoniam , ct uerum c Macedonia ad vos redire, & a vobis in Iudaeam de vestrae humanitatis & comitatis more in deduci. Cum ergo hoc statuissem apud me, numquid inconstantis animi leuitate consilium
mutaui, aut hominum inconstantium more de
libero , qui temerε solent quidlibet polliceri,
de leuissima quaque de caula mutata voluntate promi ita reuocant An sic vobiscum me gessi,
Modo negem ' Fidelis autem Deus, seu Deum restor, de cuius fide, ac promissorum constan-
. tia nefas est dubitare, quod in sermone seu promissione nostri vobis facta haud M, de Ma
',' inuenietur : sicut in praedicationis meae doctri . na , de Non nunquam apparuit et sed conia nunciatum Est, de Non est non admittit, constans enim affirmatio, & uniforinis est doctrina. auotquot item promissioues Dei in .eateri Tei lamento de Christo fictae Art. hae omnes sent in illo Est,seu omnes fuere conitantes, ratae, implet. eque in Christo. Ideo de per ipjam Christum dicimus, seu tribuim .is Deo, Amen, id est, fidelitatam, veritarem, ct constantiam; nam omnia, qMe Deus de Christo prox sit, dicimus ei e verissima, ver .ssimὀque complexa. Qui ergo in doctrina Catholica profercnda constans fui, quique in Evangel j dccursi video omnes Dei promittiones t ille i npletast debui discere, in meis promisitoiubiis varium
non elle,ut instar puerorum,modo promittana, mox revocem. Profecta Euangelicos ministros, qui . rea doctrinam si minae Veritacis seni per Euage..i le- versantur,dedecet esse varios in diisti,,& minus decet admo
veritatis studiosos J dicti 2::
biscum, σc. a Verum qui confirmat nos tam in promissis notitis fideliter complendis , quam in doctrina Euangeli j fideliter propugnanda,
est Dem. qui ct tinxit nos una vob. scum in Christo per Confirmationis Sacr,mentum , unctione charitatis smul nos colligans. Signauis;
quidem nos signo crucis in fronte per Episcopi
manum , in anima caractere impresio , de accepto Spiritu sancto. quem qui recipiunt, vitae
aeternae pignore donantur. Ego autem .sem Deum inuoco, sise per Deilira iuro in animam meam. Quasi dicat: Perdat me Deus, si meniarior : quod parcens vobis non veni ultra Corin/hum, seu me idcirco Corinthum non veni sic, ut vobis parcerent; veni siem enim tanquam v Itor ac vindex eorum criminusn, quibus nonnulli inter vos tenebantur adistricti. ' Oportet ali- oporteti alia quando Praesulem affectare, subditorum pia in ptae cula non videre, ne i haud opportune forteὶ punire eos cogatur J Non ausem dixi: Parccni is p aeula, non bu, quod dominer Dei vestra, seu vobis , ob videre.
fidem, quam magisterio meo didicistis: quasi interid ius aliquod, aut potestatem, qualis
minorum) ego, & socij mei in vos usurpare velimus. Sed qudd adiutores en studea mus gaud3 vepri. id est, quod procurare velimus solidum vobis gaudium, de consolationem, corrigendo eos, qui su i militia vos offendunt , 3e contristant. ' Nec enim potest iusti hiri Mnon este iustis molestissima , & incommoda si illima et stdmodum impiorum societas.J Nin fide statis, mpiorum& in ea sussicienter estis instructi; nee h.ibeo ως ς 3 quod circa illam reprehendere debeam. Sibi uiri
mores paucorum corrigendi: de tunc vestrum
gaudium erit plenuim ' Non excidat sine piatali noa pondere illa particula: Non quia dominamur si- se subduoi si dei vestra. Praelatus quidem haud se debet gere- dom nos ea stanter vos semper fidei mysteria docui. Dei te ut Dominum subditorum, sed patrem, sed RV ' hi enim Filii Iesu Christi, fides de Euangelium socium , affectantem potius rogare urbane, per me, Sylvanum, de Timotheum vobis an is quam elatὸ iubere.J
97쪽
8ς Liber It Commentarij Literales Sc Morales,
Absoluit Paulus incestuosum poenitentem, quem contumacem excommunicarat. i. Cor. I 6.
Τ Α τ v i autem hoc ipsum apud me, ne iterlim in tristitia venirem ad vos, 2. Si enim ego contristo vos: & quis est, qui me laetificet, nisi qui contristatur ex me 3. Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non cum venero, tristitiam super tri-ffitiam habeam , de quibus oportuerat me gaudere : confidens in omnibus vobis, quia meum gaudium, omnium vestrlim est. q. Nam ex multa tribulatione &angustia cordis scripti vobis permultas lacrymas: non ut contristemini: sed ut sciatis, quam charitatem habeam abundantius in vobis. I. Si quis autem contristavit, non me contristavit: sed ex parte, ut non onerem omnes vos. 6. Suffcit illi, qui eiu umodi est , obiurgatio haec, quae fit a pluribus: I. ut E contrarib magis donetis . dc consolemini, ne fori E abundantiori tristitia absorbeatur qui eiusmodi est. 8. Propter quod obsecro vos, ut confirmetis in illum charitatem. 9. Ideo enim de scripsi, ut cognoscam experimentum vestrum, an in omnibus obedientes sitis. Io. Cui autem aliquid donastis, de ego: nam & ego quod donaui, si quid
donaui, propter vos in persona Christi, M. ut non circumueniamur a satana non: enim ignoramus cogitationes eius. I 2. Cum venissem autem Troadam
propter Euangelium Christi, ostium mihi apertum esset in Domino , I 3. non habui requiem spiritui meo, eo quod non inuenerim Titum fratrem meum: sed vale faciens eis, profectus sum in Macedoniam, i . Deo autem gratias, qui semper triumphat nos in Christo Iesu, & odorem uotitiae suae manifestat per nos in omni loco: I s. quia Christi bonus odor sumus Deo , in iis qui salui fiunt. &in iis qui pereunt: I6. aliis quidem odor mortis in mortem: aliis autem odor vitae in vitam. Et ad haec quis tam idoneust II. Non enim sumus sicut plurimi, adulterantes vcrbum Dei, sed ex sinceritate,sed sicut ex Deo .coram Deo, in Chrissto loquimur.
ERS. I. 1. 3. 4. s. Statui autem hu
inum apud me, ore. J Apud me quidem deceui hoc ipsium, scilicet,
non iterum vos inuitere in tristi-tra, seu contristare vos,& me,nO
uis inflictis castigationibus. Ne iterum in tristi- Praesul qui ita ait, venirem ad vos. Praesul enim,qui non do- se p*uς se, ininum,sed patrem se gerit subditorum, Nisti-:ies hi Ist,. xia incitur,cum eos cogitur reprehendere, aut
vir, cum eos poenam inst gere. J Si enim ego contristo vis,etiam cogit ut eor- me ipsum coniti sto. Et quis est, qui me tatim IipςN. cet ρ Sane nemo : nisi qui correptus a me, contristatur ex me , ad reprehensionem meam do-Gaudeat mἰ leias , poenitens, resipiscens. ' Gaudeat muliernistet Euan pecunia repersa. Exultet pastor, erronea in- gelit , cum uenta ovicula. Laetetur parens, fugaci filio ad Hiderix peς' domum redeunte.Et ininister Euangelicus Om-ς I xς se niuiri hortim gaudium, exultationem, laeti iam capiat, dum viderit peccatorem ad frugemmestorem reductum. Cum vel Angelis sit gaudium siu ryeccatore paenisentiam Ueute. Luc. I F.
7. Et ceαὶ ob hoc ipsum seri vobis. priorem meam Ep stolam, M per illain vos corripui ,
ne cum ad vos venero, si cogerer vos castigare, tristitiam super tristitiam, seu geminatum dolorem haurirem, ex iis, de quibus oportuisset me gaude e, nempe occasione vestri,quos uti filios charissimos diligo. Considens in omni , quod quodcumque mihi displicere, sciretis,tolleretis statim. 2uia mea gaudia meosque dolores existimatis vobis esse communia. η Concipientes enim subditi hunc in eos dilectionis asse-etiim erosperis illius collae tantur,contristantur aduertis. Friget plane Praesulis erga subditos charitas,cum lubditi ridet, dum ipse moeret: vel eum hic exultat,illi contristantur.JNam exmHratribulatione, oppressione, & animi angore lacrymas uberes profundens vobis scripsi , non ut trititia vos assiciam; sed ut dignoscatis chariatatem , qua vos arctissime amplector: A qms autem aliquid perpetrauit, quod moerorem mihi pollet afferre: is quidem non mihi soli tria stitiam attulit, sed ex parte, mecum enim multos contristavit. Nec enim onerare , seu pungere vos omnes volui . cum prima Epistolac cap. s. a. dixi. Et vos inflati estis , ct non magis Iustion habuistis de fratris incestu. Non enim mihi venit in mentem suspicari,non futile mutilos , qui de illius peccato dolerent. ' Si non omnes erant in stati, ut de piaculo illo non d
latenis Cum situm subditi , se .
iretis laetanintur , m ea aduecta, sanctae communitatis f. Ina conseat
98쪽
In Epist. Pauli ad C inditos ut It x M.
ror, stin ea, terent, cur Paulus omnes videtur coinprehen- vel pauci ir--, duin nit: π vas inflati e ιs . ix ustu magis
tali uisui' habui lii Z I rosecto qui asanct e committa 'φ , nitrii, fama eoni p.rcatur,uin ea ves pauci ir*ligios permittuntur.JGrs6.7. 8.'. o. ii sufficit illi,quietum est. ,4 Incestuoso illi,qui Ecclesiam contristavit; sussiciat obiurgatio haec,quae fit a pluribus neui pe illa separatio ab Ecclesia, ex qua a plur: bus, id est a vobis omnibus cum detestatione sceleris illius exturbatus suill pro satisfactione delicti. uissimum si quidem iam ille resipuit. ' Tantum'enim
snimi suppli, imalum est excommunicatio, ut nullum cor-
muti eiii,' poris supplicium adiici potest,quod al:quid ex-
λ communicato addere incommodi videatur; quia lethale est animi vulnus.J Ita ut econtrario, . J Adeo excommunicationis poenam ei pro satisfactione sit ilicere reor, ut e contrario ma vis debeatis poenitenti & remittere omnino aliam
Pinnam , quam propter seclus ad milDm ab eo exigere iure poteratis : & lenitate,& indulgentia consolari moerentem. Ne serte immodica tristitia obruatur, & desperet,qui Ecclesiae censura poenas luit,& iam se a scandalo Coi celere abstra praesul sub. xit. Edoceantur Praesulas, subditos qui 1 elium qu) ς' peccato resipiscunt, benigniter esse recipien-nnitet redi. 403, J Propter quod obsecro vos , ut Dus elis iutiat. illum charitatem. Graece ratum faciatis, Sc decet natis qlia si publicis Ecclesiae convitis illius re stitutionem , & communi consensu declaretis, vos denuo illum pro fratre complecti. Ideo enim
Fripsi haec, ut de vestro obediendi studio suina
experimentum. Cui autom aliquid donastu, Graece,donatu, seu donari, ac remitti a ine petitis per Titum ut infra cap. . . t etiam ego condono.
Nam sicut congregatis vobis, de meo spiritu, iussi illum excommunicari: ita num me vobis adiungo,ut quod vos in persena mea illi condo natis, ego condonem absoluendo illum ab ora
ni vinculo excommunicationis omnique reliqua poena,quam adluic subire iuste deberet pro tam graui scelere. Q iod vero illi condono si aliquid e st,condono christι seu vice de
auctoritate Christi cuius per iram gero, qui dixit: piacumquesolueritissiper terram,erunt soluta ct in calorari. 18.i 8. Idque propter vos, seu in gratiam vestri pro poenitente rogantium, deveniam , induleentiamque petentium. H non circumueniamur, leti decipiamur alativis,qui prς- textii iustae indignationis aduersus hunc incestuosum, vellet nos in eius causa summo rigore uti, & inexorabiles nos exhibere. Sed non gnoramus diaboli machinationes studentis,
poenitentem omni solatio , ac spe de statutum, animum despondere, de fide abiecta, totum se delictis immergere. ' Ediscat Lucinget j mi Μ ἰsteinister poenitenti obii iam ire , α indiligentiam toto a metu importiri: aena alans quidem E uaη- poetiit -.rie gelici patrisfamilias affecti, in , qui poeni-exc p λ xunti filio processit obuiam, & veni. donatum pristinam gratiae ad stolam reduxit. Luc. 21 l s. i a. 1 . I 4. I ue . I 6. 7. Cum venissem autem
Troadem , erc. J Enimvero cum praedicandi Euangelii causa Troadem peruenerim, & ostium seu aditus patens mihi obiiceretur in Domino, seu ut Domini fidem possem utiliter admodum Praedicare : non habui requiem spiriitii meo, seu Vehementer dolui, eo quod non inueverim ibi Π-rum fratrem meum scicium in Evangelio Proferendo , qui quidem diurnorum sentitum meorui maiestatem Graeci eloqui j digno seri notae expediret. Vnde vale dicens eis Christianis, qui Troade aderant, prosectus fit in Macedoniam Titum illic expediaturus: Vt ex eo de vobis certi aliquid dignoscere queam. Deo antem gratias. qui per Christi merita nos facit semper triumphum asere iii quocumque pro h de de religione luscepto certamine : & odorem notitiae suae , seu Famam Euangelii per nos ubique terrarumipargit. Quia Chri si boniti Odor sumus Deo seu bonam famam Christi, eiusque Euangelij quasi suauissimam fragrantiam tum verbo , tum exemplo spargimus in Dei gloriam : sicut res odori fera ip .rgit quaquauerium suam flagrantiam. Veruliuncut unguenti fragrantia columbam vegetat, scarabeam eneccat: sic fama sparsa de Ciu isto iis qui salui fiunt, seu electis spiritualem vitam impertit: iis ver b, qui pereunt seu reprobis odor lethalis est mortem illis causans, Occasionaliter quidem nec suo, sed illotum vitio. Et ad haec quis tam idoneus. Sed o quam Pauci per orbem reperientur Euang lij ministra ad O idonei, ut ubique sint bonus odor Deo. Ideo clamabat Dominus : nsos mul- Rat δἰ abj ra, operar: autem Pancι. Qil enim vere operari j niuntur mi-
Euangelij sint Dei odorem hallantes rard re Euan periuntur.i No quidem nos,laci gratia, sumus ibi ri 60
sicuiplurimi furit, adulterantes Dei verbum veris ravies. falsa immiscentes. Gr.ece pro adulterantes est, sta τηλυνον - , seu cauponantes. Ac si diceret: Non sumus ut caupones vinorum adultzratores, ut quaestum maiorem faciant. Sed sincere sicut a Deo accepimus coram ipso , qui corda
scrutatur, & ad Christi gloriam eiusque fidei
99쪽
ss Liber'IL Commentarij Literales & Morales i
Maiori honore ac gloria a Deo esse ornatos Euangeli1 ministros, quam istos, qui veteri Testamento ministrarunt,
Paulus edocet. N Cipi Mus iterum nosmetipsos commendaret aut numquid egemus lictu quidam ) commendat itiis epistolis ad vos, aut ex vobis 2. Epistola nostra vos estis, scripta in cordibus nostris,quae scitur & legitur ob omnibus hominibus: 3. manifestati quod epistola estis Christi, ministrata a nobis, Mscripta non atramento, sed spiritu Dei viui : non in tabulis lapideis, sed in tabulis cordis carnalibus. q. Fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum: s. Non quod suificientes simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est. 8. Qui& idoneos nos facit mi uistros noui testamenti, non littera, sed Spiritu: littera enim occidit, Spiritus autem vivificat. I. Quod si ministratio mortis, litteris de
formata in lapidibus, fuit in gloria; ita ut non possent intendere fili j Israel
in faciem Moysi, propter gloriam vultus eius , quae euacuatur : 8. Quom Odo non magis ministratio Spiritus erit in gloria ξ 9. Nam si ministratio damnationis gloria est: multb magis abundat ministerium iustitiae in gloria. ro. Nam nec glorificatum est, quod claruit in hac parte, propter excellentem gloriam. D. Si enim quod euacuatur, per gloriam est : multo magis quod manet, in gloria est. I 2. Habentes igitur talem spem, multa fiducia utimur. 13. & non sicut Moyses ponebat velamen super faciem suam, ut non intenderent filij Israel in facie mi eius, quod euacuatur, I . Sed obtusi sunt sensus eorum. Vsque in hodiernum enim di cm id ipsum velamen in lectione veteris testamenti manet non reuelatum , quoniam in Christo euacuaturin I s. Sed usque in
hodiernum diem , cum legitur Moyses, velamcn positum est super cor eorum.16. Cum autem conuersus fuerit ad Dominum, aularctur velamen. 17. Dominus autem Spiritus est. Vbi autem Spiritus Domini, ibi libertas. 18. Nos Vero omnes , reuelata facie gloriam Domini speculantes, in cam dem im ginem transformam ut a claritate in claritatem , tamquam a Domini Spia
stipulus est, talem arguitur esse magistium.
.J Num sicut in primae Epistolae
aliquibus periodis geminus, iternan incipi u nos imos commendare, ut vestram gratiam aucupemur Aut numquid egemus s sicut quidam Pseudo. Apostoli j epistolis commendatitiis apud vos amicorum, vel vestris apud alios Minoia nonra vos quidem estis, qua & ipsi
vobis, & per vos cunctis commendemur: scripta quidem in nostro corde, ob eximiam charitatem, qua vos complectimur : quae legitur ab omnibus hominibus,pectore eis syncere reseruo. Vnde eis non potest haec veritas occultari. η Commendatitia itaque Epistola mihi vos estis, quia virtute & iustitia discipulorum iustitia & virtus magistri commendatur. Qualis enim discipulus est, talem arguitur esse magistrum. J Parum vobis esset, nostram esse Epistolam ad nostri commendationem; nam ex operibus probis commendati esti, seu com- et mendamini vos esse & Christi Epistolam ministerio nostro conscripta spiritM Dei . seu Spiritus sancti afflatu in tabulis non lapideis , utioli in lex Mosis , sed carnalibus, hoc est, motilibus, vivis, sentientibus: seu in cordibus vestris docilibus, & ad pia cuncta pronis. inaequidem epistola Christi gloriam commendat, & eius Euangelij excellentiam illustrat. ' San- Min stes G, ctitas enim ministri Euangelij, Epistolae com--Eua mendatitiae instar,essicit, ut doctrina, & fides Vl 'ς do Christi speciali affectu ab auditoribus reci- isses
piatur.JProsecto uod vos talis nobi Epistola pi, instat eo. commendatitia sitis, fiduciam talem, qualem mendatitiae exposuimus in habemus beneficio, de merito Christi apud Deum Noti a nobis, quasi ex nobis, seu quasi ex nostrae naturae viribus profectam; nam sic nec Fus cientes sumus cogitate aliquid eo conducens, seu quod vere sit bonum,quodque de condigno, vel de congruo iuuet ad fidem, gratiam, vel salutem; sed liberi arbitri, nostri
100쪽
hostii sui eientia, seu potentia, c Vires ad opus desituram, eiusque gloriam, aduentante nouasioernaturale producendum, non est ex libero lege Christi emorituram: cum lex Christi 1 - Rieriri sed e e Deo. Itaque agit hic Paulus de neat usque ad mundi terminumaduratura.
iis, quae neces a sunt, ut quis sit noui Testa- ' Edicinit hirci qui mundi h nores r,
menti ministet idoneus. Non autem nesat quΙ ad praecelsos & gloriosos ristus nhς δ' , in s. ω. , ει. ἔ C,luinus findit j nostrum liberum arbi- omne id quod finem est habiturum , elle non sit, Est stili trium eratiae Dei cooperari: sed solum ex se eL posse gloriam : unde tenus nomine rutis tim statim si insuffciens ad bona & super' Luralia opera lat.J .
Da exercenda, seu tentanda, ut explicat con- nrfl ,. g. 7.i8. Habento igitur cilium Arausicanum can. 7. Hincque contra talem hyem, sed Sperantes igitur,seu confiden Semi laetanos asserunt Paxres, omne fidei res, Deum per nos noui Testamenti ministros saluti inue initium, ac desiderium non elli ex spiritum gratiae diffusarum in auditorum ansevbeto arbitrio, sed ex gratia praeueniente, qua mos, atque ita nos deinceps glorificaturum excitatum, roboratum,& adiutum liberum ar- prae Morte, rii hactenus gessit : multa fiduciabitrium cooperatur, si vult, eidem gratiae, mimiιr, Iea admodum confidenter, libere, &eiusdue supernaturali influxui in opus super- apertὲ euangel ikamus; de non sicut Moysies naturale concutiam suum praebet sibi suaeque velata faciat sed nuda ac detecta, sine umbranatutae vitibus commensuratum. Nostra igi- Ium, vel figiuarum velamine, tur sussieientia est plane ex Deo, qui inter alia terrore; sed ingenuE, liberE , clare , de aperte bona etiam hoc nobis contulit, ut idonei s- veritatem proserimus. ' Nam qui Praeco est pikdie m
mus noui testamenti ministri, ad praedican- veritatis Aciei velamine minime in et sit et inui noui testamenti miniim, δέ tk n IV - ,. limine nodidum Euanetelium, fundandas Ecclesias, sacra- liceat vulgariter exponere z Pμς ο ρ εμον ἰώ - . . iamenta ministranda. Ministri, inquam, non descubierta.J Hanc verb Lam apertam, Iam ita ori
ιιtera sola vobis communicanda, Sed & PD claram Euangelii lucem Iudaei qui non auderi u imoettiendo Non enim eo inodo ministri bant intendere in splendentem Mosis raciem sumus . quo in lege Moysis, ut nudam litte- olim nunc audentes intendere Christi minis-ram testis vobis proponamus , sed insuper trorum faciem gloriosiorem. Minime capiunt: etiam ficitum , id est, Dei gratiam, affera- sed obtusi, & occlusi sunt oculi, aures, demus, Deus enim ad verba nostra immittit vo- reliqui sensus eorum. Nam id ipsum Glammu m- his copiosam gratiam, sanctasque inspiratio- brarum, de figurarum veteris testamenti manet nes. impulsus. Liιtera namque, seu lex in ipsis non reuelatum. Certh usque in hodiernum sol a. si elatiae praesidio destituatur ut invete- diem, cum lex , Mose scripta legitur halans ri Testamento nocet potius, quam prosit; nam Christi aduentum, symbolis, & enigmatibus occidit animam licet occasionaliterium mul- eius magnalia reserans. Velamen postum est supertitudine Zc difficultate praeceptorum urget, cor eorum. Cum aute populus hic ad Dominum ae premit nec tamen eopiosas vires ad omnia conuersus fuerit credens in Christum , & eius ea eomolenda, ut oportet, subministrat. so- succipiens Euangelium, elamen omnino, cor-lus enim stiritus, seu spiritualis gratia vim at dis oculis auseretur. Domin autem Spiratus
lus enim διmus, leu Lpirnua in W- u dis oculis auseretur. Dominus autem Spiritis animam, intam ei supernaturalem asserem, qua est, dc Spiritum sanctum nobit impertat, cuius potens admodum redditur ad opera aeternae ti- dono possiumus legem intelligere, de comple- ti Oarandae necessaria. ' Vereor quidem,nὸ re non secundum nudarn litteram, seu corticem
a m olute, Conesonatores suggestum ascen- verborum; sed secundu spiritualem,genuinum,
iu lora laeta vito 3pi tib hiis, Velamine. ab umbris, i seruili timore,&e. ut scilicet ablato legis Mosaicae vici is, iis ste t Ouod si minimatio seu promulgatio clara luce. de vitronea voluntate secundumno lasti Mosai G , quae mortem animae plerisque uam legem Dei in antis ira figuratam ambule e . ilitet asserebat, de deformata, seu Graecὸ mus. Nos vero omnes Christiam reuelata facie
Ρtas erat in tabulis lapideis suit ingloria, sine velamine,aut tenebris Iudaicis ori et Do- ose facta eum tonitru,tuba e mitii seu excellenti a beneficia diuinitus humaiasti te rae motu, splendore vultus Mosis, qui no generi exhibita , in quibus maxime lucet tamen ei deuac us,de ablatus fuit: quomodo Dei gloria,nempe opus incarnationis pilia Dei, non magis ministratio spiritus, & iustitiae, seu redemptionis,&c. Speculames, Graece, qirasi in nrota alio legis Euangelicae quae copiosam speculo verbi incarnati aspicientes : trans τ' εἰ, Ρ . iustitiam affert gloriosa esse deis mur in eandem imagurem , seu pasticipes redis udi , Fuit equidem gloriosi diva tum in Pen- dimur eiusdem claritatis; quia per reflexio. tecoste t idni deincepsper miracula longE plua nem radiorum ab hoc lucidi ssimo peculo ira ae oraest intiora Mo icis solidiora , ac diu- nos,nos etiam lucidi efficimur fulgore fidei, Ara ac pr*k δ' V ... Ai--:- Ah, i Christi: imb efficimur quasi spζcul
turi ora NMn nec glorificatum, aut loriosum gratiae Christi dicendum est, pia diar diuirim alios quoque emittientes,dcnon est ap- quasi soles mundum i minantes : idque amellanda gloriam hae parte, id est,si cum splena elaritate in claritatem, seu clarius in dus, de ore muneris Apostolici comparentur, propter clarius, tanquam a Domini t tu sic transsem VM, c. sttotiam prae illa Mosaicai mali , cui id proprium est,ac solemne. verie ς ς' S O .. c. s. . m- Cone tonatores Christum speculum lucid G mum imitantur facti specula, de ioles ad alios ἡ.ῶ
quae quidem euacuatur, seu cito lublata, de exatincta fuit: nam de radij, de splendor Moysem 1 deleriterunt, vi significarent, legern Mosaicam illuminandos.lAm.de Esc. oe M .SS. in Scr. T. IX. P.I.