장음표시 사용
111쪽
S I N E P I S T. A D R O M. CAPITIS SEXTILECTIO I.
OUid ergo dicemus t Manebimus in peccato, ut gratia abundete Absit. Si e
nim mortui sumus peccato, quomodo adhuc vivemus in illo An ignoratis, fratres, quia quicumque baptizati sumus in Christo lesu, in morte ipsius baptiza ti sumus 3 Consepulti enim sumus cum illo per baptismum in mortem, ut quomodo Christus surrexit a mortuis per gloriam Patris, ita dc nos in novitate vitae ambulemus. Si enim complantati facti sumus similitudini mortis eius , simul & resur
Postquam Apostolus ostendit quod per
gratiam Christi liberamur a peccato Praeterito, tam introducto per primum hominem , quam etiam abundante per legem hic ostendit quod per gratiam Christi datur nobis facultas ad resistendum peccatis sutu ris: dc ei rea hoc duo facit . Primo ponit quaestionem ex prae inissis ortam ; secundo solvit eam , ibi , Absit exe. Dixerat autem
Hum , ορεν abundavit re gratia : quod quidem aliquis posset male intelligere , quasi abundantia delicti esset causa superabundantiae gratiarum; & ideo inducit quaestionem,
dicens: LMId erga dieamus λ Numquid perm Nebimus in necato, ut gratia abun erὸ Quod
quidem oporteret dicere, si abundantia delicti esset causa gratiae abundantis , dc non sola occasio, ut supra dictum est. Unde&supra Iri. g. Apostolus dicit : Sisur bla phemamur , ct sicut aiunt quidam nos dia
Hier. m. r. is Bene est omnibus qui prae- Varicantur , & inique agunt. MDeinde cum dicit, Absit e . solvit indu .ctam quaestionem : dc primo assignat rati nem quare non est nobis permanendum sub peccato; secundo concludit exhortationem intentam, ibi , Non ergo regnet peccarum . Circa primum duo facit . Primo assignat rationem quare non sit in peccato permanendum; secundo ostendit nobis ines e sa- cultatem ad hoc quod non sub peccato maneamus, ibi, me solanus m. Circa primum Ponit talem rationem. Si sumus mortui peccato. non debemus vivere in illo; sed mo tui sumus peccato : ergo non debemus vivere in peccato . Cirea hoc ergo quatuor facit. Primo ponit conditionalem. secundo Probat antecedens, ibi , An ignoraris cte. tcrtio concludit consequens , ibi , Ut quomodo Chri tui δεννexis Cre. quarto probat neeessitatem consequentiae , ibi , Sἰ en eomplantari facti fumus sim litudini mors eius, Θ ν Iurea:Ilanis erimus . Dicit ergo primo IAbsit , se ilicet quod hac intentione permanendum sit in peccato, ut gratia abundet :quia , ut dicitur Eccli. X v. et T. A neminiis mandavit Deus impie agere. Et huius ratio est . SI enim mortui sumus pereato , perhoe se ilicet quod peccatum est mortificatum in nobis , quomodo adhue in illo vis mus Non enim naturalis ordo rerum habet ut a morte redeatur ad vitam . Esai. xxv I. 4., , Morientes non vivant,gigantes nonis resurgant . Cant. V. t. is Lavi pedes, , meos, quomodo inquinabo illos p Deinde cum dicit, An ignoraris γ probat antecedens , scilicet qnod fideles sunt mortui peccato et de primo proponit medium ad propos tum ostendendum secundo mani se- stat medium inductum, ibi, Consepulti enim fumus cte. Dicit ergo primo: An 'nstraris γquasi dicat: quod vobis proponendum est . est adeo manifestum, quod illud vobis ignorare non licet : I. Corinth. xxv. 33. Siri quis ignorat, ignorabitur : quia su eumque baptizati fumus in Christo I a: quo intelligitur tripliciter . Uno modo secundum institutionem Iesu Christi. Matth.uleis
I9. , , Docete omnes gentes, baptizantes eosis in nomine Patris, Ac Filii , de Spiritus se sancti. Secundo per invocationem Iosa Christi, Ach. viai. ia. ,, In nomine. Iesia o Christi baptigabantur viri, ac mulieres. Tertio in Christo usu, id est in quadam consormitate ad Christum Iesum . Galat. HI 27. , , Quicumque in Christo Iesu baptizati,, estis, Christum induistis . In morte ipsius baptaeati fumus, idest in similitudinem mortis eius, quasi ipsam mortem Christi in nobis repraesentantes . II. Corinth. I . Io.
,, Semper mortificationem Iesu Christi iriis corpore nostro circumferentes. Galat. ult.
112쪽
ult. 17. is stigmata Iesu in corpore meois porto . Uel in morte ipsius , idest per
virtutem mortis ebis. Apoc. r. I. is Lavitis nos a peccλtis nostris. Unde de latete Chri isti pendentis in cruce , post mortem fluxit sanguis, & aqua , ut dicitur Ioan.
xl x. Sicut agitur eius morti configura muri inquantum peccato morimur; sic ipse mortuus est vitae mortali, in qua erat similitudo peccati, licet non esset ibi peccatum. Ergo omnes qui baptizati sumus , mortui sumus peccato. Deinde cum dicit , Consepulti enim fumus E c. probat propositum medium, scilicet quod omnes baptizemur in consormitate ad mortem Christi , dicens:
Consepulti enim sumus eum illo per baprinum in moru ; quas dicat : Sepultura non nisi mortuis debetur. Matth. v m. 22. , , Sini- , , te mortuos sepelire mortuos suos. Per
baptismum autem homines sepeliuntur Chri .so , ideli consormantur sepulturae ipsius . Sicut enim ille qui sepelitur , ponitur sub terra, ita ille qui baptigatur, immergitur sub aqua : unde & in baptismo fit trina immersio , non solum propter fidem Trinitatis, sed etiam ad repraesentandum triduum sepulturae Christi . Et sicut triduum sepulturae non facit nisi unam sepulturam, ita trina immerso non facit nisi ii
num baptisma. Et inde etiam est quod in sabbato sancto solemnis baptismus in Eccle-
sa celebratur, quando commemoratur sepulti ira Christi; sicut & in vigilia pentecostes, quando Alemnitatur de Spiritu sancto , ex cuius virtute aqua baptismi accipit vim purgandi, ut dicitur Ioan . M . I. ,, Nisi quis renatus su Erit ex aqua, dispi- ritu sancto, non potest introire in reis gnum Dei. Est tamen considerandum , quod corporaliter aliquis prius moritur, & postea sepelitur; sed spiritualiter sepultura baptismi causit mortem precatir quia saeramentum novae legis escit quod fgnat . Unde cum sepultura, quae si per baptismum, sitsgnum mortis peccati , mortem effcit in
baptizato: & hoe est quod dicit, quod δε-
mus f pulti in morrem , vi per hoc ipsum
quod sanum sepulturae Christi in nobis ac-
cipimus, consequamur mortem peccati. Deinde eum dicit , in quomodo Chνbi,ssurrexit cte. infert consequens , scilicet quod non debeamus vivere in peccato . Ad hocnuidem inducit similitudinem ex resurrectione Christi, dicens: in quomodo Christus
resurrexit a mortuis per gloriam Patris, i est
per virtutem Patris, ex qua ipse Pater elo. rificatur, secundum illud Plat. ivr. 9. ,, Ex- urge gloria mea v ira is nos in nos rata vita ambulemus; id est, per bona opera vitae procedamus: vita enim peccati vetustatem habet, quia in corruptionem nos ducit. Hebr. v . II. is Quod antiquatur,
& senescit, prope interitum est. Unde & dicitur Baruch xxx. Io. , , Quid estis ouod in terra inimicorum est Invetera-- sti in terra aliena, coinquinatus es cum is mortuis. Unde re novitas vitae dicitur Per quam aliquis redit ad integritatem, ut scilicet sit sine peccato. Psal. cis. s. is Renovabitur ut aquilae iuventus tua. Ephes. rv. 23. Renovamini spiritu me nisis iis vestrae . Deinde cum dicit, Si enim, probat necessitatem consequentiae. Christus enim postquam suit mortuus , resurrexit: unde conveniens est ut illi qui consor mantur Christo quantum ad mortem in baptismo, conformentur etiam resurrectioni eiu
per innocentiam vitae: & hoc est quod dicit: Si enim eo tantari facti sumus similitudinἰ mori s eius; idest , si in nobis allumamus smilitudinem mortis eius , ut ei incorporemur . sicut ramus qui inseritur planintae, ut quasi nos in ipsa passione Christi in .seramur; simu resurremonis erimus , scilicet simi I it ud i n i eius complantati, ut scilicet in praesenti innocenter vivamus, & insuturo ad similem gloriam perveniamus . Philip . rir. et . A Reformabit corpus hv is militatis nostrae configuratum corpori ela- is ritatis suae. II. Tim. II. II. D Slcon
is mortui sumus, & convivemus. Sic igitur sicut Apostolus per smilitudinem moristis Christi probavit quod sumus mortui peccato , quod praemiserat quasi antecedens; sic per similitudinem resurrectionis eius probavit quod non debemus vivere in peccato, quod qui si consequens iuperius introduxit. LE
113쪽
8 6 IN E P I S T. AD ROMLECTIO II.
Hoc stientes, quod vetus homo noster smul crucifixus est, ut destruatur cor.
pus peccati, ut ultra non serviamus peccato. Qui enim mortuus est , iustificatus est a peccato. Si aut cm mortui sumus cum Christo, credimus quia simul etiam vivemus cum illo. : scientes quod Christus Iu sui gens ex mortuis iam non moritur, mors illi ultra non dominabitur: quod enim mortuus cli peccato, mortuus est semel; quod autem vivit, vivit Deo. Ita & vos existimatu vos mortuos
quidem esse pcccato, viventes autem Deo in Christo Iesu. Postquam Apostoliis ostendit quod noni ,, rium nobis : & ipsum tulit de medio ,
est nobis in peccato permanendum, exiis assigens illud cruci . Deinde eum di- eo quod per baptismum mortui sumus pec- cit, Ut δε trinarur ei Vus peceari, ponit eis cato; hic ulterius ostendit adeste nobis fa-lctu in praedicti beneficii duplicem : quorum cultatem ad hoc observandum : ct circalprimus est remotio praecedentium delicto- hoc duo facit. Primo proponit quod inten- rum. & hoc est quod dieit : Ut destruatust dii; secundo manifellat propositum , ibi , eorpus terrari: dicitur enim corpus peccati, xui enim mortuuOs cte. Circa primuin duo ipla congeries malorum operum; sicut ipsa iacit . Primo proponit beneticium quod cougerim membrorum facit unum corpus consecuti sumus ; lecundo huius beneficilinaturale. Iob xli. 6. A Corpus eius quasi ei lectum, ibi, Ut destrua Ar corpus peccari. ,, scuta sutilia , compactum squaminis se Dicit ergo primo : Dictum cli, quod debe-i,, prementibus. Secundus autem effectus mus in novitate ambulare, scilicci desilien- est ut caveamus a peccatis in futurum lado a peccato. Et ne hoc aliquis sorte im-Ihoc est quod 1. bdit dicens: in Altra xiam possibile diceret, dicit quod tumus ore scien-lserviamus peccato: tunc enim homo Peccat res, quia verus hemo nose' , idest vetustas,servit quando concupiscentiae peccati ob- hominis per peccatum inducta, simul , sci- edit per consensum:& corporis executi licet cum Christo, erueis us est. id est, perinem. Ioan. vi. 34. ,, Qui iacit Peccae crucem Christi est mortificatus: sicut enimio tum, servus est peceati. supra dictum est, vetustas hominis per pec- Deinde cum dicit, sapi enim Marruus es catum inducta est, inquantum per peccλ-S . manifestat quod dixerat: &primo quantum , bonum naturae corrumpitur e quae tum ad primum effectum secando quar quidem vetustas in homine principatur , itum ad secundum, ibi, Si aurem mertui s quamdiu homo peccato subiacet . Et quia i muν eum Christo. Circa primum consideran-
id quod est principale in homine dicitur dum est, quod congeries peccxtorum de- este ipse homo , inde est quod in eo qui struitur quando peccata homini remittun-
peccato subiicitur, ipsa vetustas peccati di-rtur. Sic is itur destructionem corporis p citur esse vetus homo , Vetustas autem pec- cati mani testat dicens ι enim mortuus est,
cati potest intelligi vel ipse reatus, scuis a P peccato scilicet per baptismum , quo
macula actuali uin peccatorum . vel etiam Christo commorimur, iustificatus est a peeca conluetudo peccandi, quae quamdam neces- ra. id est, remissis peccatis translatus elestatem ingerit ad peccandum s vel etiam,in statum iustitiae . I. Cor. v I. 11. ,, Eripse lames peccati proveniens ex peceatoIis haec quidem fuistis aliquando; sed abluti primi parentis. Sic igitur vetus homo no-iri estis, sed sanctificati estis, sed iustitieatister dicitur esse simul crucifixus cum Chri- ,, estis. Quia igitur per crucem Christi.
so , inquantam praedicta vetustas virtute nomo peccato moritur , consequens est quod
Christi sublata est ; vel quia totaliter est a peccato iustificetur, oc ita quod corpus
amota, sicut totaliter amovetur in baptis-rpeccaeli destruatur. Deinde eum dicit , SLmo reatus, dc macula peccati. Vel quia di- aurem mortui Inmus Ure. manifestat secun- minuitur virtus eius, licui virtus semitis , dum effectiim per consornutatem ad vitam vel etiam consuetudinis peccandi . Coloss. Christi tali ratione. Ille qui Christo m II. I . A Delens quod adversum nos erat rienti commoritur, simul convivit & resurri chirographum decreti, quod erat contra- genti Christus aut static resurrexit a mor-R tuis
114쪽
tuis tamquam numquam de cetero mori tu- Utroque autem modo concludi potest quod
rus: ergo ille qui mortifica tus est peccaro, s Christus mortuus sit semel , ex hoe quo
sie Chritto resurgenti convivit quod habet mortuus est peccato . Quantum enim ad facultatem numquam de cetero ad pecca-l primum manifestum est quod per unam tum redeundi. Circa hoc ergo tria facit ' mortem omnia peccata delevit, secundum Primo ostendit conformitati in hominis fi- illue Hebr. x. 14. Una oblatione con delis ad vitam Christi re sui gentis; secundo is summavit in sempiternum sanctificatos. ponit condivionum vitae resurgontis , ibi, ideo non restat ut adhue pro peccato a
seientes quod cώ sus σα ter io infert con- moria ur. I. Ret. DI. I 8. ,, Christus seclusionem intentam, ibi, Ita σιοι m. Di- is mel prn peccatig nostris mortuus esit. cit ergo primo Si enim mortui fumus eum Quantum ad secundum autem, idem potest
Christo, id est si virtute mortis Christi su- concludi . Si enim Christus mortem sustimus mortui peccato, cretιmur , quἰa etiam nuit, ut deiiceret in eo similitudo carnis simia υἰvemus cum illo, id eir ad limilitudi- peccati, debuit eius mors consormari aliis nem vitae eius . Vivemus , inquam , hic grrentibus carnem peccati, qui semel mo- vita gratiae, & in futuro vita gloriae. E- riuntur: unde dici 'uIHebr xx. 27. is Quem-phes. 21. F. , , Cum essemus mortui pecca- lis admodum uatatu .n est hominibus semel
,, tis, convivificavit nos in Chrillo. De- is mori .... se Zc Christus semel oblatus inde cum dicit, Missas , ponit condi: imi, est ad multorum exhaurienda peccata. nem vitae Christi resurgentis: & primon, Socundo ostendit' idem ex conditione vitaenit eam; secundo probat, ibi . Queia e . tquam resurgendo adeptus est, dicens: Ωuod
mortutis est Ge. Dicit ergo primo: H e, in- autem vivit, vitis Deo , id est ad confor quam, quoὸ dictum est credimus, scientes initatem Dei . Dicitur enim II. Cor. ult. quod Chrsus rejurgens ex mortuis iam noni . , Quod si crucifixus est ex infirmitate. moritur , ted vivit vita perpetua. Apoc. r. , , vivit ex virtute Dei. Effectus autem Ig. is Fui mortuus , & sum vivens in sae- confirmatur causis : unde dc vi ea quam
is cula saeculorum : dc , quod plus est ,lChristus resurgens acquisivit , est Rei sor- mora illi ultra non dominabitur , quae stili- mis: sicut ergo vita Dei est sempiterna .cet in homine dominatur, non solum dumt& absque corruptione , secundum illud I. moritur per separationem animae a corpo-iΤim. ult. 16. is Qui solus habet immort re, sed etiam ante mortem, dum patitur i,, litatem. ita dc vita Christi est immor- aegritudinem, famem, &sitim, dc alia hu-l talis. Deinde cum dicit, Ita, vos M. iniusmodi, per quae pervenitur ad mortem lseri conclusionem intentam, ut conforme- sed ab his libera eit vita Christi resurgen- mur vitae Christi resurgentis, & quantum tis; oc ideo non subiicitur dominio mor- ad hoc quod mortuus est peccato , id estiis, sed potius ipse habet dominium super mortali vitae, quae habet smilitudinem pec
mortem . Ap . I. I . ,, Habe L Clavem cati, numquam ad eam rediturus , & quan-
, , mortis, & inferni. Deinde cum dicit, i tum ad hoc quod vivit ad consorinitatem aeuod enim mortuus est ore. probat' proposi-lDei : dc quantum ad primum dicit: Ita istum, scilicet quod Christus resurgens ul- vos existimata vos quidem mortuos esse petea. terius non moriatur: dc hoc dupliciter .ito, scilicet tamquam ad peccatum numquam Primo quidem ratione accepta ex parte sitis redituri: Et λ. xxv I. 14. o MIrientea mortis, quam sustinuit, dicens: Quod enim is non vivant : quantum ad secundum mortuus es pereato, mortuus est semel . Nonidicit, Viventes Deo, id est ad honorem , vel
autem intelligitur quod ipse mortuus est similitudinem Dei, ut scilicet numquam
peccato quod ipse commist, vel contraxit: l per peccλtum moriamur. Gil. II. xo. Quod quia in eo nullo modo peccatum locum ha- autem nunc vivo in carne in fide vivo buit: I. Pet. tr. 22. Qui peccatum noniis Filii Dei V Et ideo subdit : I, Ch sais fecit . Sed dicitur mortuus esse pecca I su Domino nostro, idest per Iesum Christum. to dupliciter: uno modo quia mortuus est per quem dc peccatis morimur , dc Deo pro peccato tollendo: II. Corinth. v. it.ivivimus. Uel in Christo Iesu , id est tamis Eum qui non novit peccatum . pro nobis quam incorporati Christo Iesu, ut per eius, , Deus secit peccatum, id est hostiamimortem moriamur peccato, dc per eius re-Pro peccato: alio modo, quia mortuus estisurrectionem vivamus Deo . Ephes. I t. s.
similitudini carnis peccati, id est vitae pas- l is Convivificavit nos in Christo, cuius gra- sibili, dc mortali: insta vi. 3. mus mimiis ita salvati estis. Filiam Diam in similitudinem earnis pinari .
115쪽
Non ergo regnet peccatum in vestro mertali corpore , ut obediatis concupia entiis eius. Sed neque exhibeatis membra vestra arma iniquitatis peccato; ted exhibete vos Deo, tamquam eκ mortuis viventes, oc membra vcstra , arma iustitiae Deo. Peccatum enim vobis. non dominabitur : non ςnim sub lege estis, sed sub gratia. Quid ergo ε' Peccabimus, quoniam non sumus sub lege , sed sub gratia 3 Ah sit. An nescitis quoniam cum exhibetis vos servos ad obediendum, se vi estis eius cui obedistis, sive peccati ad mortem, si ve obeditionis ad iustitiam Gratias autem Deo, quod sui liis servi peccati, obedistis autem ex corde in eam
Brmam doctrinae in quam traditi estis . ' Liberati autem a reccato , servi facti estis iustitiae. Postquam Apostolus ostendit quod non
e it nobis permanendum in peccato, dc quod huius rei facultatem habemus , hic concludit moralem exhortationem: & citica hoc tria iacit. Primo proponit admonitionem ; secundo rationem assignat , ibi ,
Pereatum enim ere. tertio m vel quaesti
nem, solvit, ibi, uid ergo i Prieabimus Oe. Circa primum ὀuo facit . Primo proponit admonitionem; secundo exponit eam, ibi, in Mediaris die. Dicit ergo primo: Dictum est, quod verus homo nostὸν simul erucifixus est , ut d struatur corpus peceat s , per quod datur intelligi quod virtus peccati in . tantum diminuta est ut nobis dominari non possit : ergo peccatum de cetero non
νegnet in vestro mortali corpore . Non autem
dicit, Non sit peccatum in vestro mortali corpore: quia quamdiu corpus nostrum est mortale, id est necessitati mortis addictum, non potest esse quin in corpore nostro sit peccatum, idest fomes pree ati. Sed ex quo a Deo liberati sumus a regno peccati, debemus conari quod peccatum in corpore nostro dominium iam amillum in nobis non recuperet. Ac hoc est quod dicit : - --
ruet pereatum in vestro mortati erepore . Et
noc quidem necessarium est cavere , dum corpus mortale gerimus, quia dicitur Sap. IX. II. ,, Corpus, quod Corrumpitur , ag- gravat animam. Deinde cum dicit , t e dediaris M. exponit admonitionem praemissam. Circa quod considerandum est, quod dupliciter peccatum regnat in homine . Uno modo per interiorem consensium mentis ιdc hoc removendo, dicit: in obediatis estneupiscentiis Atis: obedire enim Per consen-
sum mentis coneu piscenti Is peecati, est precatum regnare in nobis. Eccli. xv m. 3 o Post concupiscentias tuas non eas . Seiscundo modo regnat in nobis peccatum per operis executionem ι & ad hoc excluden dum, subdit : Sed nequa exhibearis membra vestra peceato, id est fomiti peccati , arma iniquitatis, id est instrumenta ad iniquitatem exequendam: homo enim cum per membra sita peceatum exequitur, ad iniquitatem exemitur; dc hoc ipso pugnare videturas ressi tuendum dominium peccati , quod
per consuetudinem peccati in nobis conva. lescit. EZech. xxx M. et . δε Cum armis suis, ad inseros descenderunt. Deinde cum ἡicit , Sed exbibera ves Deo cte. exhortatur ad contrarium, ut scilicet exhibeamus nos Deo. Et primo quantum ad interiore maia sectum. eum dicit, Sed exhibeatis vos Deo, ut scillic et mens vestra ei subdatur . Derat. X. 12. is Et nunc Israel, quis Dominus Deus,, tuus requirit a te, nisi ut timeas Domi- is num Deum tuum, Ac ambules in viis e-- ius Et hoc Deere debetis eam quam
ex mortuis Minnies, id est tamquam reducti
ad vitam gratiae de morte culpae . Nam dc ideo haslum est is ut qui vivit, iam non sibi se vivae, sed ei qui pro onnibus mortuus
is est: II. Cor. v. l . Secundo quantum ad exteriorem actum: unde dicit : Exhuera membra vestra Deo, id est ad eius obs quium, arma iustitia, idest instrun enta quaedam a iustitiam exequendam . nuibus scilicet pugnetis contra inimicos Dei . Ephes. ult. His is induite vos armaturam Dei, ut possitis, , stare adversus insiδ iis diaboli. Deinde cum dicit, Peccatum enim cte a Gsenatir Liberati autem a peccato, servi facti estis icisti-
116쪽
signat rationem admonitionis praeὁictae . Posset enim aliquis seipsum excusare, allegans peccati dominium, per quod assereret te ab observatione admonitionis praedictae impediri. Hoe ergo Apostolus primo exelu
dit dicens : Pereatum enim vobis non domina
bisur , scilicet si coeperitis peccato resistere, Ac vos Deo exhibere , seeundum illud lac. 1 v. g. ,, Α pyropinquate Deo , dc apri propinquabit vobis: resistite diabolo , dc , , fugiet a vobis. Quasi dicat: Ideo potestis praedicta observare, quia non inveni, iis peccatum in vos dominari, per quod retrahi possitis: sumus enim liberati a Christo , secundum illud Ioan . urar. 36. is Siri Filius vos liberaverit, vere liberi eritis. Seeundo manifestat quod dixerat , dicens: Non enim estis os leto, sed sub gratia. Ubi censderandum est, quod no' loquitur hic de lege solum quantum ad caerimonialia , sed etiam quantum ad moralia , sub qua quidem aliquis dicitur esse dupliciter . Uno modo quasi legis observantiae voluntarie subiectus I & hoc modo etiam Christus fuit - sub lege, secundum illud Gal. xv. 4. DFa
is elum sub lege: quia scilicet. legem observavit non solum quantum ad moralia . sed etiam quantum ad caerimonialia. Fide- . les autem Christi sunt quidem hoc modo sub lege quantum ad moralia , non autem quantum ad caerimonialia. Alio modo dicitur aliquis esse sub lege, quasi a lege coactus; Ν se dieitur esse sub lege qui non
voluntarie ex amore , sed timore cogitur legem obser inre . Talis autem earet gratia quae si adisset . inelinaret voluntatem ad Observantiam legis , ut ex amore Poralia eius praecepta impleret . Sic igitur quamdiu aliquis se est lub lege ut non impleat voluntarie legem. peccatum in eo dominatur, ex quo voluntas hominis ineli natur ut velit id quod est contrarium legi. Sed per ratiam tale dominium tollitur, ut scilicet omo servet legem, non quasi sub lege exissens, sed seut liber. Galat. IV. 3 . , , Nonis sumus ancillae filii . sed liberae : qua liberis late Christus nos Isberavit. Hanc autem gratiam faeientem homines libere legem implere, non conserebant legalia si cramenta , sed conferunt eam sacramenta
Ch risti Et ideo illi qui se caerimoniis legis subiiciebant, quantum pertinet ad virtutem ipsorum sacramentorum legalium,
on erant sub gratia , sed sub lege ; nisi sorte per fidem Christi gratiam adipiscerentur. Ni vero qui se ueramentis Chri-S. Th. Oper. Tom. VI.
sti sublie; unt , ex eorum virtute gratiam consequuntur , ut non sint sub lege , sed sub gratia; nisi sorte per suam culpam se subiiciant servituti peccati. Deinde eum dicit , 2uid ergo movet quaestionem contra id quod dictum est: &circa hoc tria facit. Primo proponit quaestionem ι secundo solvit eam , ducendo ad inconveniens, ibi , Absit . An uestris ere. tertio ostendit esse inconveniens id ad quod duxerat , ibi , Gratias aro Dea σe. Circa primum considerandum est , quod verbum raemisium poterat male intelligi ab aliquius, ut scilicet fideles Christi non sint sub lege quantum ad debitum observandi prae cepta moralia. ex quo sequeretur quod fidelibus Christi licitum esset peccare, scilicet contra praecepta moralia faciendo: ET ideo sub hoe sensu quaestionem movet , dicens : ΩMid aeto dicemus Numquid neeabimus , scilicet contra praecepta moralia legis faciendo, quoniam dictum est quod non sumus sub lega, sed sub Daria ζ Et hunc senum Apostolus improbat ad Gal. v. I 3. dicens: δε Vos in libertatem vocati estis, sta-- tres mei tantum ne libertatem in mo, , casionem detis carnis . Et ideo hic etiam respondens, subdit , Absit, scilicet ut peccemus, quia sumus a lege liberati: quia si peccaremus, sequeretur hoc inconveniens, quod iterum redigeremur in servitutem peccati; dc hoe est quod dicit : An noscitis
quoniam eui vos exhibetis propria voluntate famos ad obediendum, spontanee δενω estis eius
otii ob distis λ obedire enim debitum est, quod servi dominis debent. Ephes. I. I. , , Semis vi, obedite dominis carnalibus . Unde cum aliquis obedit alicui, se servum pro tetur erus, obediendo. Diverso tamen stia pendio diverss dominis obeditur. Qui enim obedit peccato, per servitutem peccati duincitur in mortem; dc hoe est quod dicit , Sive peeeari, scilicet servi estis, et obedie do; a Ac hoe in mortem, idest ae ter nam damnationem, praecipitandi: de qua dicitur Ap .xx. 6. ,, In his mors secunda nonis habet locum . Qui vero obedit Deo, efficitur huius obedientiae servus: quia per assuetudinem obediendi , mens eius magisae magis ad obediendum inclinatur, & ex
hoe iustitiam perficie: dc hoc est quod dicit: Sise obedi Ionis, scilicet divinorum praericeptorum, servi ellis ad iustitiam implendam, secundum illud supra a I. II. Fam-ν s lisis iust eabun rur. Et satis convenien inter obed itionem peceato opponit, eo quod
117쪽
seut Ambrosius dicit, peccatum est tranς
ire illo legis divinae , & caelestium inobe-ientia mandatorum . Deinde cum dicit, Gratias autem Deo, ostendit hoc esse inconveniens, scilicet quod obediendo peccato, iterum reducamur in servitutem peccati. Primo quidem ratione accepta ex beneficio quod consecuti sumus. Si enim aliquis per gratiam alicuius, a servitute liberatur, inconveniens est quod se spontaneum subiiciat servituti: unde eum nos per gratiam Dei simus tiberati a peccato, inconveniens est quod iterum nos sponte retrudamus in servitutem peccati. Secundo ex conditi ne in quam ducti sumus poli libertatem peccati, ut scilicet sinus servi iustitiae. Non licet autem servo alicuius, se contrarii domini servituti subiicere : unde nobi non licet , ex quo sumus facti servi iustitiae, iterum redire ad servitutem peccati . Utramque rationem Apollolus cmul tangit, dicens: Grat as ago Deo: sic & vos gratiast agere debetis, quod eum esseris fervi pe eaiari: quia , , qui facit peccatum , servus est ,, peccati: Ioan . urar, 34. obedistis , scilicet credendo: supra I. s. ,, Ad obedien-- dum fidei in omnibus Gentibus t &hoe non coacti, sed ex corda 2 infra T. I . ,, Corde creditur ad iustitiam : in eam formam doctrisa, idest in doctrinam catholicae fidei: II. Tim. r. 33. is FormRm ha ,, be sanorum verborum quae a me audi- i: in quam traditi estis idest , cuti vos tota iter subdidistis. IL Cor. v m. S. D Se- is metipsos dederunt primum Deo , deinde is nobis per voluntatem Dei. Et per hoe liberari estis a peceato, & ita non convenit quod in servitutem peccati redeatis: &s. ἰ facti sis iustitia ; & ita non convenit quod iustitiam deseratis . I. Corinth. vis. 13. is Pretio empti estis , & non estis v
HUmanum d eo proeter infirmitatem carnis vestrae . Sicut enim exhibuistis. membra vestra servire immunditiae, & iniquitati ad iniquitatem , ita nunc exhibete membra vestra servire iustitiae in sancti fuationem. Cum enim servi essetis peccati, liberi fuistis iustitiae. Qdem ergo fructum habuistis tunc in illis in quibus nunc erubescitis Nam finis illorum mors est. Nunc vero liberati a peccato, servi autem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem vecro vitam aeternam Stipendia enim peccati mors; gratia autem Dei, Vita aeterna in Christo Iesa Domino nostra. Postquam Apostolus ostendἰt ratione ac
cepta ex beneficio divino quod non est nobis in peccato permanendum , sed Deo serviendum; hic ostendit idem ratione acceptis ex prioris vitae consuetudine: & eir- ea hoc tria facit. Primo proponit suppositi documenti conditionem quod subdit; si eundo ponit documenti expressionem , ibi, Situr enim exhibuistis cte. tertio documenti rationem assignat, ibi. Cum enim forvi e satis perearἰ cte. Dieit taὶ ergo primo: Μ nui quod exhibeatis vos Deo : adhue dic lvobis quoddam humanum, idest congruens imbecillitati humanae. Sic enim quandoque homo accipitur in Scriptura, prout scilicet significat conditionem infirmitatis humanae. My. t X. S. is Homo infirmus , & exiguiis temporis, & minor ad intellectum iudiis eii , dc legum . v I. Corinth. III. 3. ,, Cum sit inter vos zelus , dc contentio, is nonne carnales estis , di secandum ho
is minem ambulatis Τ Causam autem assia nat, subdens, Protem ἐnfirmitatem . Perietis ense sunt perfectiora prςcepta tradenda: L Corinth. xl. 6. ,, Sapieritiam loquiis mur inter perfectos e Hebr. v. 34. is Perfectorum est solidus cibus : infit mioribus. sunt danda leviora praecepta . I. Corinth. II r. I. Tamauam parvulis inis Christo , lac potum dedi vobis , nociis escam. Hebr. v. 12. Facti estis qui-- bus lac opus est. U Haec autem infirmitas non ex spiritu .. s d ex carne venit et
quia is corpus, quod corrumpitur, aggravatis animam,. ut dicitur Sapient. I x. II. Ecideo subditur , Carnis vesνa . MAt. Ex v . 4 ais Spiritus quidem promptus est, caro au-- tem infirma. Deinde eum dicit Sicut enima exhibusis e. ponit documentum , quod dicit esse humanum, in quo docet corpus esse aequa.
liter exhibenduci ad serviendum iustitiar
118쪽
secundum quod nos exhibuimus ipsum ad serviendum peccato: dc hoc est quod dicit : Sieur enim axhibuistis membra vestra ser- mira, scilicet per executionem mali operis, ἡmmunditia, iniquitatI corde conceptae , ut immunditia referatur ad peccata carn
lia: Ephes. v. 3. , , Omnis fornicatio, aut M immianditia, nee nominetur in vobis : iniquitas autem reseratur ad peccata spiritualia, & praecipue quibus laeditur proximus. Psal. xxxv. I. , , iniquitatem IT,edita.
is tus est in cubili. quibus in corde comceptis , membra serviunt ad iniquitatem , scilicet opere exequendam . Et ponit ini quitatem hic pro immunditia, Ac iniquitare, secundum quod omne peccatum eli iniquitas, infra x m. & hoc inquantum dis. cordat ab aequitate legis divinae. Ita nunc, stilicet liberati a peccat , exhιbeto membra vestra . scilicet per executionem bonorum operum , s e iustitia, in lege divina n bis propositae; ct hoc an sanctificatimem, id- est in executionem, dc augmentum sanctitatis . Apoc. ult. ri. M Sanctus sanctific D tur adhuc. Dicit autem hoc esse humanum : quia secundum rectum iudicium exigeretur ut homo multo plus serviret iustitiae quam ante servierit peccato. Baruch
IV. 21. is Sicut fuit sensus vester ut erra-M retis a Deo , decies tantum iterum conina, Vertentes requiretis eum. Huius documenti rationem consequenter
assignat, dicens: Cum enim servi essetis pecaeati M. ci circa hoc duo facit . Primo Proponit ratiqnem praedictorum . secundo probat quod supposuerat, ibi, Stipendia precati mora . ostendit autem rationem prae.
missorum, praeserendo statum gratiae statui culpae. Si enim plura nobis bona ex iustitia proveniunt quam ex culpa , magis debemus insistere ad serviendum iustitiae quam studuerimus ad serviendum peccato. Primo ergo ponit conditionem status peccati; s eundo conditionem status iustitiae, ibi, Nune vero liberati ree. Circa primum tria iacit. Primo ponit conditionem peccati; secundo effectum peccati, ibi, Quam ergo fructum habuistis tertio finem , ibi, Nam finis illo.
Circa primum considerandum est , quod homo naturaliter est liberi arbitrii propter Tationem , Ac voluntatem , quae cogi non potest, inclinari tamen ab aliquibus potest .
Semper ergo homo, ouantum ad arbitrium rationis , remanet liber a coactione , non
tamen ca semper est liber ab inclinati ne . Quandoque enim liberum arbitrium in.
clinatur ad bonum per habitum gratiae, vel iustitiae; re tune habet servitutem iustitiae, dc est liber a peccato . Quandoque autem arbitrium inclinatur ad malum per habitum peccati; dc tunc habet servitutem peceati, dc libertatem iustitiae. Servitutem quidem peceati l . dico, qua trahitur ad conse
tiendum peccato contra iudicium rationis. Ioan . V ID. 34. is Qui facit peccatum , se μ
vus est peccati : ec quantum ad hoe ὸ icit: Cum enim servi essetis merari. Liber talem vero a iustitia quantum ad hoe quod homo absque freno iuditiae praecipitat se iapeccatum dc quantum ad hoc dicit: LGeri fuistis iustitia : quod praecipue contingit his qui ex certo proposito peccant : nam illi qui ex infirmitate, vel ex passione pecoeant, a)iquo freno iustitiae retinentur , ut non videantur a iustitia omnino liberi. Hierem. II. 2 . is A saeculo fregisti iugum, se rupisti vincula, dixissi, Non serviam . Iob xx. I 2. is Vir vanus in superbiam eriis gitur, & tamquam pullum onagri, libe- ,, rum se putat . Sciendum est tamen , quod iste status habet veram servitutem ,
libertatem autem non veram, sed apparentem. Cum enim homo sit id quod est se
cundum rationem, tunc homo vere est servus quando ab aliquo ei extraneo abducitur ab eo quod est rationis. Sed quod aliquis freno rationis non cohibeatur a seque la concupiseentiae, est libertas quantum ad opinionem illius qui summum bonum putat concupita sequi. Deinde cum dicit, inem ergo fusiam Aa bvii ostendit effectum peecati . Et vianum quidem effectum excludit, scilicet es sectum fructuosum, cum dicit: Ruens ergo setictum habiasis, icilicet cum peceasatiet, imillis, scilicet peccatis Sunt enim infructuosa
peccati opera, quia non adiuvant honinem ad beatitudinem consequendam . Esa. lxx. 6. is opera eorum, opera inutilia. '' Mich. I. I. is Uae qui cogitatis inutile, &ope-- ramini malum in cubilibus vestris. Aiastruit autem effectum consa sibilem, dieens: In quibus, scilicet peccatis, id est de quibus , nune , scilicet in statu poenitentiae,
erubescatis , propter e rum turpitudinem. Hier. XXXI. I9. M Postquam ost'ndisti mi-- hi, percussi femur meum confusione, dcis erubui. a. a. et . ,, Erubescetis suinis per hortis scilieet voluptatis quos et se geratis. Deinde cum dieit, Nam finis M. ponit finem peccati, dicens: Nam sinis
119쪽
istoriam, stilicet peccatorum, mors est: quae . ponit finem, dicens: Finem vero , habet Is, quidem & si non sit finis operantis pecca- l vitam aremam: quae quidem est finis S itum, quia peccando non intendit mortem l plorum iustorum, qui propter vitam aeter incurrere, est tamen finis ipsorum pecca-inam habendam omnia operantur : M.tth. torum, ta) quia de se nata sunt mortem vi. 33. is Primum quς rite regnum Dei, idcinducere, & temporalem, quia eum animalis haec omnia adi ieientur vobis r & G- a se Deum separat, dignum est ut ab ea iam ipsorum operum , quae cum ex obe.
corpus suum separetur; & aeternam, quialdientia Dei fiant, ct ad Dei imitationem,
cum aliquis ε ὶ ad tempus vult separari a vitam aeternam merentur . Ioan. X. 27. Deo propter concupiscentiam peccati, di-iis oves meae vocem meam audiunt, dc se-gnum est ut ab eo aeternaliter separetiir, quuntur me, Et vitam aeternam do eis. μquod est mors aeterna . Supra r. vlt. Qui Deinde cum dicit, S/ψεndia enis Ieccatiralia arunt, dini fum morte . Deinde cumimorr, manifestat quod dixerat de finibus dicit, Nune vera liberari cte. Ostendit qualio malorum, ec bonorum: Zc primo quantum
talem status iustitiae: dc primo ponit con-iad mala dicit: Dictum est , quod finis pec-ditionem status iustitiae; secundo effectum, i catorum est mors : Utendia en in peccarἐibi, Habetis fructiam vostrum Oe. tertio po- mora. Dicuntur autem stipendia . mercedes nil finem, ibi, Finem vera vitam auream .imilitum, a stipe pendenda, idest ponderau-
Circa primum consderandum est, quod sc-lda: quia pecunia distribuenda militibus pon- ut te quamdiu aliquis a peccato inelinλ- derabatur. Quia ergo peccatores peccato mitur ad malum, est liber a iustitia; ita cumilitant, membra sua exhibentes arma pe aliquis ex habitu iustitiae, de gratiae incli-icato, ut supra dictum est: mors dicitureia natur ad bonum , est liber a peecato, ut se stipendium peccati, idest retributio quam stilicet ab eo non superetur usque ad con- retribuit sbi servientibus. Et ex hoe ma- sensum: unde dicit: Nune οιro, scilicet in nisestum est quod mors sit finis peccatorum,
statu iustitiae, liberari a pereato. Ioan. vra . non quem peccantes quaerunt, sed qui eis
36. Si Filius vos liberaverit , tunc vere retribuitur. Psal. x. 7. Ignis , sulphur, ., liberi eritis. Similiter e contra sicut in is spiritus procellarum , pars calicis eoin latu peccati est aliquis servus peccati, cui is rum . Quantum vero ad hona dicit et obedit; ita in statu iustitiae est aliquis ser- Graria Dei vita aterna. Quia enim dixeratuus Dei, voluntarie obediens, secundum il- iustos homines habere vitam aeternam , quam liud Psal. xerx. r. is Servite Domino in certum est non roste haberi nisi per gra-- laetitia. Et hoc est quod subdit: Semi tiam ι ideo hoe iritim quod bona spera aarem facti Deo. Psalm. cxv. Id. O Do- mur, & quod opus nos rum est dignum vi in is mine, quia ego servus tuus. ' Haec au- ta aeterna, est a gratia Dei r unde & in em vera est libertas, de optima servitus: Psal. lxxx . ia. dieitur : se Gratiam, dc quia per iustitiam homo inclinatur ad id is gloriam dabit Dominus. Sie igitur Ois quod convenit ipsi, quod est proprium ho- pera nostra, si eonsderentur in sui natur , minis , dc avertitur ab eo quod convenit δc secundum quod procedunt ex libero arco neu piscentiae , quod est maxime bestia-lbitrio hominis, non merentur ex condignote . Deinde cum dicit , naberis fru- vitam aeternam , sed solum secundum quod Haem , ponit effictum iussitiae , dicens:lprocedunt ex gratia Spiritus sancti. Unde Nabaris fructum vostrum in sanctifarionem .idicitur Ioan . Iv. 34. quod is fiet in eo fons idest , ipsa sanctificatio , hoe est executiolis aquae salientis in vitam aeternam . Et sanctitatis per bona opera, est fructus ve-lhoe fit in Christo Iesu Domino nesso id est ser, inquantum scilicet hoc spiritualiter,iper Christum . vel inquantum in ipso . dc sancte vos delectat . Fccli. xxiv. 23.imus pex fidem, & caritatem. Ioan . v I. εοῦ.
Flores mei fructus hono cis, de honesta-iis Omnis qui videt Filium , de credit ino tis. Galat. v. 21. ,, Fructus spiritussis eum, habet vitam aeternam. ,, est gaudium , sax die. Consequenter
120쪽
AN ignoratis, fratres scientibos enim legem loquor quia. leκ in homine do
minatur quanto tempore vivit Nam suae jub viro est mulier, vivente viro alligata est legi; si autem mortuus fuerit vir eius, solutδ est a lege viri . Igitur 'vivente viro vocabitur adultera, si fuerit cum alio viro; si autem mortuus fuerit. vir eius, liberata est a lege viri, ut non sit adultera, si merit cum alio viro. Itaque, fratres mei, & νω mortificati estis legi per corpus Christi, ut sitis alterius qui ex mortuix resurrexit, ut fructificetis Deo. Cum enim etamus in carne, pas.. eones peceatorum, qu e per legem erant, operabantur in membris nostris, ut se ctificarent morti. Nunc autem soluti sumus a lege mortis , in qua detinebamur,
ita ut serviamus in novitate spiritus, & non in vetustate litterae. Postquam Apostolus ostentit quod per
gratiam Christi liberamur a. Peccato , hie ostendit quod per eamdem gratiam Christi liberamur a servitute legis: & circa hoc duo iacit . Primo. ponit propositum . secundo. excludit obiectionem , ibi, Quid eν ga dieamias Circa primum duo facit . Pri .mo ostendit quod per gratiam Christi tib Tamur a servitute legis . seeundo ostendit utilitatem huius liberationis, ibi , in fru-
Mimemus' Deo . Circa primum tria facit . Primo proponit documentum , ex quo a Quitur ad propositum ostendendum. secundo manifestat ipsum, ibi, Nam qua os via νε s cte. tertio eone ludit, ibi, Daqua sta tres mei G. Documentum autem proponit eis quasi notum: unde dicit: An ignoraris fratres quasi diceret et Hoc ignorare non debetis. I. Cor. x et v. 32. A Si quis ignorat, ,, ignorabitur. Et eausam quare non de bent ignorare, ostendit subdens : Scientibus
Sed cum Romani Gentiles essent, dc legem Moysi ignorarent, videtur eiε non competere quod hie dicitur . . de ideo quidam exposuerunt hoc de lege naturali, quae Gentibus non erat incognita , secundum illud
supra II. x 4. Cum Gentes , ua legem non sa-hent , nata aliter ea qua Ieris rant factor,
e timodi letem non sabores , usi sibi Antisae. Unde de Iubditur: gruis lex is boamna domminar- , se ilicet naturalis, 3 πω stemporo scilicet vivit lex in homine : quae quidem vivit. quamdiu ratio saὶ naturalis escae iter in homine viget . Moritur autem lex naturalis in homine sb quando ratio naturalis passionibus laeeumbit. E . xx Iv. I. a) ML is turaI. ter. bὶ Al. quarndiu.
se Dissipaverunt foedus sempiternum, se illiseet legis naturalis.
Sed hoe non videtur esse secundum i tentionem Apostoli, qui absolute , de in. determinate de lege loquens, semper i quitur de lege Moysi . Et ideo dicendum ell, quod Romani fideles non erant solum
Gentes, sed inter eos erant multi Iudaei: unde habetur Act. xv m. 2. se Paulus CG-- rinthi invenit quemdam Iudaeum, nomι,, ne Aquilam, qui nuper venerat ab Ita-- lia, di Priscillam uxorem eius: eo quod is praecepisset Claudius discedere omnes I is daeos a Roma. Lex ergo hoc modo do
minatur in homine quanta xempore vivit, sti
licet homo: data est enim lex ad dirigendum homines in via huius vitae, secundum illud Pal. xxiv. xa. se Legem statuit ei in is via quam elegit . Ideo legis oblitatio morte solvitur Deinde cum dicit, Nam qua sub viso smulio m. manifestat quod dixerat per exemplum in lege matrimonii: dc primo p nit exemplum. secundo manifestae per si gnum, ibi, Leto inuenta visa M. Circa primum duo facit . Primo in exemplo ponit quomodo obligatio legis durat, vita duran te, dicens: Nam multor, qua sub viro , id- est sub viri potestate, est, ex lege di'ina , qua dictum est Gen. III. 16. A Sub viriis potestate eris, alligata es titi, se ilice equa tenetur convivere viro , secundum ilia lud Matth. xxx. 6. Quos Deus coniun-- xit, homo non separet . Et haee qui dem inseparabilitas matrimonii praecipue
causatur, inquantum est sacramentum Coniunctionis indissolubilis Christi di Ecclesae,