장음표시 사용
131쪽
mea, id est legi Moysi , quae dicitur lex mentis , inquamum consonat inenti vel legi naturali, quae dicitur lex mcntis, quia naturaliter menti indita est. Supra M. I s. struae noni opus tigia scriptum in eordibus suis . Et de hac repugnantia Gal. v. 17. is Caro is concupiscit adversus spiritum . Secundus esse ius est quod hominem in servitutem redigit . & quantum ad hoc subdit :
Et e rivantem me , vel eaptivum ma dueenis
eam , secundum aliam litteram , in lege peccati, qua es in membris meis . idest in meipso, more Hebraicae locutionis, secundum quam ponuntur nomina loco pronominum. Lex autem peccati captivat hominem dupliciter : uno modo hominem peccatorem per consensum, & operationem; alio modo hominem sub gratia constitutum, quantum ad concupiscentiae motum. De hac captivitate dicitur in P al. cxxv. I. ,, In conia vertendo Dominus captivitatem Sion . Deinde cum dicit , . Infelix ego homo ere.
agit de liberatione a lege peccati . dc triae irca hoc facit. Primo quidem ponit quaestione in , secundo ponit responsionem, ibi, Gratia Dei cte. tertio infert conclusionem,
ibi , Igitur ego sto mente servio Ieti Dei . Circa primum duo facit Unum quidem confitetur, scilicet suam miseriam, cum dicit, Infelix ego homo : quod quidem est per peccatum quod in homine habitat, sive quantum ad carnem tantum, sicut in iusto , sive
etiam quantum ad mentem , scue in pec catore. Prov. XIV. 34. is Miseros facit poti pulos peccatum. Psal. xxxv M.7.,, Mi
,, ser factus sum , & curvatus sum usque se in finem. Aliud autem quaerit dicens:
Luis me liberabit de eorpore mortis Butar
quae quidem videtur quaestio esse desiderantis, secundum illud PCal. Cxtr. g. is Eisse due de carcere animam meam. Sciendum est tamen . quod in corpore hominis considerari potest natura ipsa corporis, quae
est conven ens animae, unde ab ea non vult separari . II. Cor. v. 4. , , Nolumus expo-- liari, sed super vestiri: dc iterum com
ruptio corporis, quae aggravat animam, secundum illud Sap. ix. II. o Corpus, quoda, corrumpitur, aggravat animam. Et id-
eo signanter dieit, De erepo m merala I kω . Deinde cum dicit, Gratia Dri M. responis det quςstioni : non enim homo propriis viaribus potest liberari a corporis corrupti
ne, nec etiam animae , quλmvis consentiat
rationi contra peccatum , ted solum per gratiam Christi, secundum illud Ioan . vi ix. 26. ,, Si Filius vos liberaverit, vere liberiis eritis. Et ideo sequitur: Gratia Dei , scilicet me liberabit, quae datur per Lelum
Christum. Ioan . r. 7. o Gratia, & veritas
A per Iesum Christum facta est . Haec
autem liberat a corpore mortis huius dupliciter: uno modo ut corruptio corporis menti non dominetur , trahens eam ad peccandum . alio modo ut corruptici cor poris totaliter tollatur. Quantum ergo ad
primum convenit dicere peccatori: Gratia liberavit me da rarpore mortis Misa Id est, liberavit me a peccato, in quod est anima inducta ex corporis corruptione, se. ab hoc iam iustus liberatus est : unde ei compei. dicere quantum ad secundum : Gratia Dei
liberavit me de corpore mortis huius, ut scialicet in corpore meo non sit corruptio pec
ne. Deinde eum dicit , Igitur ego irae cte. infert conclusionem , quae secundum duas praemissas expositiones, divertimode ex praeis missis insertur. Secundum enim quod praemissa verba exponuntur in persona peccatoris , sc inserenda est conclusio , D ctum
est, quod gratia Dei liberavit me a corpo re mortis huius, ut scilicet ab ea non de ducas in peccatum t ergo quando ero iam liberatus, menta famis legi Dei , secundum Carnem autem Ieri meeati : nuae quidem in carne remanet quantum ad fomitem , per quem caro concupiscit adversus spiritum . Si autem praemissa verba intelligantur ex persona iusti , se est inserendum . Gratia mi par L sum Cίν iam , libera it me de eortora mortis huius . ita scilicet ut in me non sit corruptio peccati, & mortis . M fur ego ego, unus & idem antequam liberer, me ra δενυ o logi mi , ei consentiens ;earna autem servis leti peecati , inquanti imcaro mea secundum legem carnis movetur
132쪽
N Ihil ergo nunc damnationis est his qui sunt in Christo Iesu, qui non secum
dum carnem ambulant. Lex enim 1piritus vitae in Christo Ietu liberavit mea lege peccati. dc mortis. Nam quod impossibile erat Iegi , in quo infirmabatur per carnem, Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis peccati, ac de peccato damnavit peccatum in carne; ut iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus, seu secundum spiritum. Qui enim secundum carnem sunt, quae carnis sunt sapiunt; qui vero secundum spiritum sunt, quae sunt ipiritus lenistiunt: nam prudentia carnis, mors est; prudentia autem spiritus, vita, & pax.
Postquam Apostolus ostendit quod per
gratiam Christi liberamur a peccat O , di lege , hic ostendit quod per eamdem
gratiam liberamur a damnatione : dc primo ostendit quod per gratiam Christi liberamur a damnatione culpae; secundo quod per eamdem gratiam liberamur a damnatione poenae , ibi , Si autem Christus m Hs es cte. Circa primum duo facit. Primo proponit quod intendit. secundo probat propositum , ibi , Lex enim spiritus vita c. Circa primum duo facit . Primo proponit beneficium quod gratia consert, in cludens ex praemissis ita . Gratia Dei per Iesum Christum liberavit me de eoppore mortis huius, in qua existit nostra redemptio. Em g nunc, ex quo sumus per gratiam liberari, nihil damnationis ast residuum 1 quia tot 4 itur damnatio & quantum ad culpam , Ecquantum ad poenam. Iob XXXI v. 29. M Iplo se concedente Pacem , quis est qui conde- , , mnet Secundo ostendit quibus hoe beneficium concedatur, dc ponit duas conditiones quae ad hoc requiruntur : quarum Primam ponit , dicens : His qui Diar in
Chri I sis , id est qui sunt ei incorporati per fidem, di dilectionem , & fidei saera
mentum. Cal. 11 . 27. , , omnes quotquot
is in Christo baptizati estis , Christum imis, duistis . Ioan. xv. 4. is sicut palmesis non potest serre fructum , nisi manseritis in vite; sc nec vos , nisi in me manse- ritis. - illis vero qui eon sunt in Christo Iesu , damnatio debetur : unde ibidem 6. subditur e se Si quis in me Non man- ,, serit, mittetur foras sicut palmes , is arescet s ct colligent eum , de in ignem
se mittent, dc ardet . Secundam condiationem ponit, dicetis: Rui non secundum ear nem ambtilant. id est, concupiscentiam carnis Min sequuntur . lI. Cor. X. 3. is In Carne P. Th. Oper. Tom. VI. ambulantes, non secundum carnem miliari tamus .
Ex his autem verbis aliqui volunt aee pere , quod in infidelibus, qui non sunt in Christo Ieia , etiam primi motua snt
peccata mortalia, quamvis eis non consen
tiant; quod est secundum carnem ambulare. Si enim illi qui non secundum carnem ambulant , ex hoc non eis damnabile est quod carne serviunt legi peccati seeundum primos concupiscentiς motus, quia sunt in Christo Iesu ; sequitur a contrario sensu . quod illis qui non sunt in Christo Iesu . hoc sit damnabile. Ad hoe etiam rationem indueunt: dicunt enim quod nee esse est actum damnabilem esse qui procedit e. h
bitu damnabilia peccati . Peccatum autem originale est damnabile, quia privat hominem aeterna vita , Cuius habitus manet in infideli, cui non est originalis culpa dimissa. Quilibet ergo motus concupiscendiae ex originali peccato proveniens , est in eis peccatum damnabile . Primo autem ostendendum est hanc positionem esse falsam. Primus enim motus habet quod non si peccatum mortale ex e quod rationem non attingit , in qua com pletur ratio peccati . ista autem causa et iam in infidelibus manet: unde in infidelibus primi motus non possunt esse peccata mortalia . Praeterea in eadem specie peccati gravius peceat fidelis quam infidelis , secundum illud Heb. x. 29. , , Quanto mamis gis putatis deteriora mereri suppIicia quiis Filium Dei conculcaverit, & sanguinem se testametrii pollutum duxerit Si ergo primi motus in infidelibus essent peccata mortalia . multo magis in fidelibus . Secundo respondendum cst ad eorum rationes . Nam primo quidem ex littera Α-postoli hoc habere non pollunt. Non enim
133쪽
dicit Apostolus , quod hoc solum non si re peccari, is mortis. Quae quidem ex pot-dimnabile his qui sunt in Christo Iesu , test dici uno modo Spiritus sanctus , ut si quod carne serviunt legi peccati secundum i tensus . Lex Diritus, idest lex quae est Sp concupiscentiae motus , sed quod omnino i ritus: lex enim ad hoc datur ut per eam nihil est eis damnationis ; illis autem qui homines inducantur ad bonum : unde dc non sunt in Christo Iesu, est hoc ipsum da- Philosophus in II. Et hic. s cap. a. in dicit, innabile. Praeterea si hoc ad primos motus quod intentio legislatoris est cives facete referatur, his qui non sunt in Christo Iesu, bonos: quod.quidem lex humana facit, so. sunt damnabiles huius. nodi motus , secun- luna notis cando quid fieri debeat; sed Spidum damnationem originalis peccati, quaeiritus sanctus mentem inhabitans non solum
adhuc in eis manet, a qua sunt liberati hil docet quid oporteat fieri, intellectum iii α- qui sunt in Christo Iesu; non autem sic quod i minando de agendis, sed etiam affectum in-
per huiusmodi motus nova addatur eis diat clinat ad recte agendum . Inan. xxv.ra nat io . Quod etiam secundo obiiciunt , . ri l 'araclytus autem Spiritus lanctus quem non ex necessitate concludit quod inten- ,, mittet Pater in nomine meo , ille Mosdunt. Non enim verum est quod actus qui- is docebit omnia quantum ad primum l ibet procedens ex habitu peccati damna-iis di suggeret vobis omnia s quan m ad bilis, sit et i 1m dc ipse damnabilis, sed siniis secundum quaecumque dixero vobis. - Ium quando est actus perfectus per consen-lΑlio modo lex spiritus potest diei propriussum rationis. Si enim in aliquo sit .habitus effectus Spiritus sancti, scilicet fides perdi- adulterii, motus concupiscentiae adulterii, lectionem operans : quae quidem dc docet qui est actus impersectus , non est in eo interius de agendis , secundum illud in sex
precatum mortale ι 'od solum motus Per xl. Ioan . D. 17. Unctio docebit vos de 1 ectus , qui est per consensium rationis et is omnibus : dc inclinat affectum ad aiadi praeterea actus ex tali habitu proce-igendum, secundum illud II. Corinth. v. x .dens , non habet aliam rationem damna- is Caritas Christi urget nos. Et haee quitionis ab ea quae est secundum rationem ha-ldem lex spiritus, dicitur lex nova, quae vel bitus. Et secundum hoe primi motus in in- est ipse Spiritus sanctus, vel eam . in cordi fidelibus, ex eo quod procedunt a peccatoibus nostris Spiritus sanctus .facit . Hier. originali , non afferunt damnationem Pec- IXXI. 33. M Dabo legem meam in viscericati mortalis, sed solum originalis . ,, bus eorum ,ldc in corde eorum superscribam Deinde eum dicit , Lex enim Oiritus -- is eam . De lege autem veteri supra dira oe. probat quod dixerat: & primo quan-ixit solum, quod erat spiritualis, idest a Spitum ad primam conditionem, qua dixerat,sritu sisncto data: dc sic praedicta .conside- nihil esse damnationis his qui sunt in Chri- rantes inveniemus quatuor leges ab Apostono Iesu ; seeundo quantum ad secundam i lo esse inductas . Primo legem Moysi , de
conditionem, qua dixerat , Lus non Iecun- l qua dicit supra vis. 21. Condelectore legi Dei dum earxum an ἔulaint, ibi , xui non seun- secundum interiorem hominem. Secundo legematim earnem ambulamus cte. Circa Primum fomitis, de qui dicit ibidem 23. Viaeo aliam duo facit. Primo ponit probationem ; se- legem in membris meis . Tertio legem natu-cundo manifestat quod supposuerat per cau- ratem secundum unum sensium, de qua sub-sam , ibi , Nam quod impossibile erat legi oe.:dit ibid. 23. Repurnan rem legἰ mentis mea . Circa primum ponit. talem rationem . Lex Quarto tradit legem novam , cum dicit ,
spiritus liberat hominem a peccato, dc mor-l . x spiritus'. di addit, Vira, quia sicut spite ; sed lex spiritus est in Iesu Christo .iritus naturalis facit vitam naturae, sc Spi- ergo per hoc quod . aliquis est in Christo ritus divinus facit vitam gratiae. Ioan . v x. Iesu , liberatur a peccato, dc morte. Quod 64. . ,, Spiritus est qui vivificat. Ezech. i. autem lex spiritus liberet a peccato , Ecieto. Spiritus vitae erat in rotis. Addit morte , sic probat . Lex spiritus est causa autem, In Christo Iuu, quia scilicet iste Spi- vitae; sed per vitam excluditur peceatum,iritus non datur nisi his qui sunt in Christo Ac mors , quae est tabes is peccati: nam dc Iesu: sicut enim spiritus naturalis non per- ipsum peccatum est spiritualis mors ani- Venit ad membrum quod non habet conne mae : ergo lex spiritus liberat homi oem aixionem ad caput, ita Spiritus sanctus . I. Peccato, di morte . Damnatio autem non*IOan. Ir 1. 24. In hoc scimus quod ipse est nisi per peceatum, di mortem: ergo hisJ, , manet in nobis, quia de Spiritu suo de- qui sunt in Christo Iesu, nihil damnationis is dit nobis. Act. v. 32. is Spiritus sari- existi t. Hoc est ergo quod dicit: Lex enim is ctus, quem dedit Deus omni dus obediens ιritus vita in Christo Iesu liberavis me a le- 1. libur ubi. Haec , inquan , lex , ex eo quod
134쪽
quod est In Christo Iesu, Misravit me. Ioan. viis. 36. Si Filius vos liberaverit , vereis liberi eritis. Et hoc a tige peccati, id- est a lege fomitis , quae inclinat ad peccatum: ve I a lege percari, idesta consensu, &Operatione peccata , quod hominem tenet ligatum per modum legis. Per Spiritum enim sanctum remittitur peccatum . Ioan. XL. 12. M Accipite Spiritum sanctum : quorum ti remiseritis peccata , remittuntur eis . Et mortis, non solum ipiritualis, sed etiam corporalis, ut infra probabitur. Et hoc ideo quia est spiritus vita: . EZech. xxxv H. 9. is Α quatuor ventis veni spiritus, dc in-- suffla super interiectos illos , dc reviviis stant. Deinde cum dicit, Nam quod im pum ti erat Pri σα manifestat quod dixerat , scilicet quod lex vitae quae est in Christo Iesu, liberat a peccato . Nam quod liberet a morte, infra probabit: dc hoc probat per caus m , quae sumitur ex incarnatione Christi: circa quam tria ponit . Primo necessitatem incarnat ionis; iecundo in dum incarnationis , ibi , Deus Filium suum mittens in similitudinem earnis peccati , tertio incarnationis fructum , ibi , Et d. peccato damnaυis petratiam. Fi ut planior fia
expositio, aceipiemus primo secundum , se .cundo tertium, tertio primum, hoc modo Recte dico, quod lex spiritus vitae in Christo Iesu liberat a peccato : nam Deus Pater Filium Gum, id est proprium consubstantialem sibi , de coaeternum e Psal. II. 7. A Dominus dixit ad me : Filius meus es,. tu, ego hodie penui te: mittens, non de novo creans, vel faciens; sed quasi prae- existentem misi: Matth. xxi. 37. Novissi- ,, me misit ad eos filium suum: non quidem ut esset ubi non erat, quia, ut dicitur Ioan. I. Io. is in mundo erat, sed ut esset modo quo non erat in mundo, id est visibiliter per carnem assumptam: unde ibidem sequitur a 4. is Verbum caro factum is est . . . . Ac vidimus gloriam eius. Bar. 111. 3 . ,, Post hoc in terris visus est. DEt ideo hic subditur: In similitudinem eaν-nis tereatI: quod non est sic intelligendum quasi veram carnem non habuerit, sed solum carnis similitudinem quasi phantasti. eam, sicut Manichaei dicunt ι cum ipse D minus dicat Luc. ult. 39. is Spiritus caris nem, di ossa non habet, sicut me videtisia habere. Unde non subdit solum, os
militis. nem earuῖι, sed in similitudinem earuis peccMI: non m m h, buit carnem peccati ,
idest cum peccato conceptam , quia caro eius fuit eoncepta per Spiritum sanctum , qui tollit peccatum. Matth. 1.2 . is Quod is enim in ea natum est , de Spiritu san-- cto est . Unde Psal. xxv. it. dicit ris Ego in innocentia mea ingressus sum, icilicet in mundum . sed habuit similitudinem carnis peccati , id est similem carni peccatrici in hoc quod erat passibilis:
nam Caro hominis ante peccatum, passioni subiecta non erat . Fleb. II. II. A Debuitis pro omnia fratribus assi initari , ut mise- , , ricors fieret . Subdit autem duplicem effectum incarnationis : quorum primus est remotio peccati , quam ponit dicens : Do
petento damnaυ e peccatum is earne : quod
quidem potest legi : Da peeeato , id est pro peccato commissb in carne Christi, diabolo instigante, ab occisoribus eius , damnavit . idest destruxit, pereatum : quia cum dia holus innocentem, in quo nihil iuris habebat, attentavit morti tradere , iustum suit ut potestatem amitteret . Et ideo per suam passionem, & mortem dicitur peccatum deinstruxisse . Col. II. is. 4 Expolians s sci- ., licet in cruce principatus, dc potesta-
, tes traduxit confidenter , palam trium
se phans illos in semetipso . Sed melius
est ut dicatur: Damnavis peccatum is earnes
dest debilitavit semitem peceati in carne nostra, de pereato , id est est virtute passi nis suae, dc mortis; quae dicitur peccatum propter similitudinem peccati , ut dictum
est; vel quia per hoe factus est hostia pro
peccato , quae in sic ra Scriptura dicitur peccatum . oleae I v. s. is Peccata populi mei comedent. Unde dicit Il. Corintlia
vi. 22. Eum qui non noverat peccatum.
pro nobis Drus secit peccatum id est hostiam pro peccato . Et ita satisfacienda pro nostro peccato, abstulit peccatum mundi. Ioan . r. 29. Ecce agnus Dei , ecce si qui tollit peccata mundi . Secundum effectum ponit consequenter. dicens: Itius flearis legis , id est iustitia quam lex promit tebat , de quam ex lege aliqui sperabant , impleratur, id est perficeretur. ta nobis, existentibus scilieet in Christo Iesu. Infra I x.
3Ο. Gentes qua non fectabantur iustistam , prehenderiant iustitiam qua es ex fida : Ac II. Corinth. v. M. cum dixisset, Eum qui Gnis noverat peccatum , Deus pro nobis fecitis peccatum, subdit : ,, Ut nos emereri , mur iustitia Dei in ipso . Hoe aliter fieri non poterat quam per Christum dc ideo praemisit , quod scilieet damnare potest peccatum in carne , dc implere iu-
135쪽
is eationem, quod erat Impos Io Ieri Moy-ami syllogismi , dicens : Dἰ enim seundum
si . Hebr. v a. 19. Nihil ad persectumaear m , id est qui carni subduntur quasi ei adduxit lex . Et hoc quidem erat legissubiecti : insta xvi. ig. , , Huiusmodi Do- impossibile , non propter desectum legis , is mino non serviunt , sed suo ventri r sed in quo, id est inquantum , infirmabatur perque iunt ea qua sunt earnis; ac si dicat, Ha-camem, id est propter infirmitatem carnis ,lbent sapientiam carnis : sapere enim quae quae erat in homine ex corruptione λm lsunt carnis, est approbare, Et iudicare botis, ex qua proveniebat quod , etiam lege na esse quae sunt secundum careem. Mat- data , homo a concupiscentia vincebatur . th. xva. 23. A Non sapis quae Dei sunt , Matin. xxv a. 43. is Spiritus quidem prom-iri sed quae hominis . ' Hier. Iv. 22. - Sa- , , plus est , caro autem infirma: dc supratis pientes sunt ut faciant mala . Secundo I. I9. Humanum dico pro ire infirmitatem ponit minorem secundi syllogismi dicens:
eam;s vestra. Et ex hoe patet quod nocelselnui ιενο sunt secundum Dimirum, id est quisuit Christum inearnari: unde es Galat. D Spiritum cinctum sequuntur , & secundum ai. dicitur : is Si per legem est iustitia . cum ducuntur , secundum illud Galat. v. se Christus gratis mortuus est , idest sine i . se Si spiritu ducimini . non estis sub te causa . Ideo ergo necessarium fuit Christumiis ge: sentium ea qua fiant spiritus , idest. incarnari , quia lex iustificare non pot-lhabent rectum sensum in rebus spirituali- erat. bus, secundum illud Sap. i. r. is Sentit Deinde cum dicit, Duἰ non fetundum eaν- , , de Domino in bonitate. Et horum ra-Nε mtulamus, probat propositum quantu mitio est , quia, sicut Philosophus dieit in III. ad secundam conditionem , ostendens quod Et hic. s cap. x m. qualis est unusquisque, ad hoc quod aliqui damnationem evadant ,italis finis videtur ei . Unde ille cuius est
requiritur quod non secundum earnem am-ianimus informatus per habitum bonum, ve, bulent: dc ei rea hoc tria facit. Primo pro- malum, existimat de fine secundum exige ponit quod intendit ; secundo probat pro itiam illius habitus . Tertio ponit maiorem positum , ibi , Ptii enim secundum earnem primi syllogismi, dicens: Nam prudent a ea sunt, qua carmis sunt apiunt; tertio manis in ps mors est. Ad cuius intellectum oportetitit quoddam quod in probatione supposue-is cire, quod prudentia est recti ratio agibi-Tat, ibi, Quoniam rapiantia earnis is misa silium , ut dicit Philosophus VI. Ethie. cap. Reo. Dicit ergo primo : Dictum est, quodliv. Recta autem ratio agendorum unum iustificatio legis impletur in nobis, qui sci-lpraesupponit , de tria facit e prae lupponit licet non solum sumus in Christo Iehu, sedlenim finem, qui est scut principium in his etiam non ambulamus seeundum carnem , i gendis; sicut & ratio speculativa praesuppo- sed secundum spiritum , idest qui non se-init principia, ex quibus demonstrat ; faciuq trimur concupiscentias earnis , sed instin- l autem recta ratio agibilium tria: nam pricium Spiritus sancti . Galat. v. i6. si Spiri. t mo recte consiliatur; seeundo recte iudicae se tu ambulate. Deinde eum dicit , aeui i de consiliatis; tertio recte , dc constantereη- seeundum earnem μηρ θα probat quod praecipis quod consiliatum est . sic emdix orat, Ac inducit duos syllogii mos: unum:go ad prudentiam carnis requiritur quod quidem ex parte earnis, qui est talis. Qui- aliquis praesupponat pro fine delectabile ea cumque sequuntur prudentiam carnis, du- nis, dc quod consilietur , dc iudicet , dicuntur ad mortem t sed quieumque sunt se-l praeeipiis ea quae conveniunt ad hunc tacundum carnem, sequuntur prudentiam cata nem: unde talis prudentia est mors , id est Dis 2 ergo quicumque sunt secundum car- ea uia mortis aeternae . Gal. ult. s. is Quinem, ducuntur ad mortem . Alium syllo-iri seminat in carne, de carne dc metet coris
lismum ponit ex parte spiritus, qui est ta- ruptionem. Quarto ponit maiorem is, is . Quicumque sequuntur prudentiam spi- cundi syllogismi , dicens : Prudentia autem Titus, consequuntur vitam, dc pacem; sed spiritus , vita, ct pax . Dicitur autem se ἀquicumque sunt secundum spiritum , se- l cundam praedicta , prudentia spiritus, quania quuntur prudentiam spiritus: ergo quicum- s do aliquis praesupposto fine spiritualis bo-que sunt secundum spiritum, sequuntur vi-ini, consiliatur, dc iudicat. 8e praecipit quaeram, Ac pacem. Fe se patet quod illi qui ordinantur convenienter ad hunc finem: un- non ambulant secundum carnem, sed secun-lde talis prudentia est mira, id est causa victim spiritum , liberantur a lege peccati ,itae, gratiae, dc gloriae: Gal. ult. t. is Quidc mortis. Primo ergo ponit minorem pri- , , se iniuat in spiritu , de spiritu oc metet
136쪽
- hitam aeternam: dc est pax, idest cau-. is gentibus legem tuam, Domine . Cal. ia pacis: nam pax causatur a Spiritu san-l s. 22.4, Fructus Spiritus, caritas, gaudium,elo. Psal. cxvira. 163. is Pax multa dili-l o dc pax.
OUoniam sapientia earnis inimica est Deo : legi enim Dei non est subiecta ,
nee enim potest. Qui autem in carne sunt, Deo placere non possunt . Vos autem in ear ne non estis, sed in spiritu; si tamen Spiritus Dei habitat in vobis. Si quis autem Spiritum Christi non habet, hic non est eius. Si autem Christus in vobis est, corpus quidem mortuum est propter peccatum, spiritus vero vivit propter iustificationem . Quod si Spiritus eius qui suscitavit Iesum a mortuis habitat in vobis ; qui sulcitavit Iesum Christum a mortuis , vivificabit & mortalia corpora vestra, propter inhabitantem Spiritum eius in vobis. Ergo, stat res, debitores sumus, non carni, ut secundum carnem vivamus : si enim secundum carnem
vixeritis , moriemini I si autem Spiritu sacta carnis mortificaveritis , vivetis.
SUpposuerat Apostolus in praecedentibus
quod prudentia carnis mors est; & hoc quidem nunc probare intendit: oc primo prohat propositum; secundo ostendit fideles quibus scribit, a tali prudentia ess e alienos ,
Ibi, Vos aurem in ea me non estis. Circa primum duo iacit . Primo propositum probat de prudentia carnis in abstracto ; secundo id quod de prudentia carnis dixerat , adaptat eis qui prudentia earnis sequuntur , ibi, Lui antem in eame sunt ore. Circa pri. Inum ponit tria media , quorum: posterius probat prius. Per primum autem probat id uod supra postum est , scilicet quod pruentia carnis sit mors, hoc modo. Qui inimicatur Deo, incurrit mortem . Luc. x x. 27. Verumtamen inimicos meos illos quiis noluerunt me regnare supra se, addueite se hue, Ac interscite ante me . Et hoe quia Deus vita nostra est : Deut. xxx. 2O.
Ipse est enim vita tua. Et ideo ille qui inimicatur Deo, incurrit mortem; sed pra
dentia earnis inimica est Deo: ergo prudentia carnis est causa mortis
Ubi notandum est , quod id quod supra
dixerat prudentiam carnis , nunc nominat
carnis sapientiam: non quod idem si sapientia simpliciter, & prudentia , sed quia in
rebus humanis est prudentia . Prover. X.
23. M sapientia est viro prudentia . Ad cuius in te; lectum sciendum , quod sapiens simpliciter dicitur qui cognoscit causa in altissimam, ex qua omnia dependent causa autem s aὶ suprema omnium , Deus est :unde sapientia simpliciter est cognitio divi, i
narum rerum . ut Augustinus dicit in Lib. XIV. de Trinit. cap. i. I. Cor.l II. 6. si Sapientiam loquimur inter perfectos . Dicitur autem sapiens in unoquoque gene re qui cognoscit altissimam causam illius generis I sic utrin arte aedificatoria dicitur sapiens, non ille qui scit dolare ligna , dc lapides, sed ille qui eoncipit , dc disponit
convenientem sormam domus: ex hoc enim totum artificium dependet : unde dc Apostolus dicit I. Cor. m. Io. is Ut sapiensis architectus fundamentum posui. Sic i. gitur sapiens in rebus his manis dicitur qui bonam aestimationem habens de fine humknae vitae, secundum hoc ordinat tota in humanam vitam , quod pertinet ad prudentiam. Et ita sapientia carnis est idem quod carnis prudentia. De hae sapientia dieitur Iac. m. 13. Non est de sursum descen-
,, dens , sed terrena , animalis , diaboli-
Dicitur autem here sapientia Deo inimica , quia contra legem Dei , hominem inisci in 1 t. Iob xv. 26. o Cucurrit adversus Deum se collo erecto , dc pingui cervice . Et ideo ad hoc probandum inducit aliud medium, subdens : Luἰ enim Dei noa es sub lacra . Non enim potest aliquis Deum odire, secundum quod in se est, eum mus sit ipsa essentia bonitatis ; sed secundum hoc aliquis peceator Deum odit quod praeceptum divinae legis est contrarium suae v luntati . scut adulter odit Deum , inquantum odit hoc praeceptum, Non moechaberis. Et sic omnes peccatores, in quantum nolunt
137쪽
subiici leti Dei, sunt inimici Dei. II. Pa- eundo apponit conditionem, dicensr Sἰ ra
rati P. xxx. a. His qui oderunt Deum, men Spiritus Dei habi r in vobis, scilicet per , , amicitia iungeris. Unde convenienter caritatem. I. Cor. Par. I 6. is Temptum Dei probat quod prudentia , vel sapientia car-iis estis, & Spiritus Dei habitat in vobis. nis sit inimica Deo. quia non est subiecta Apponit autem hanc conditionem, quia legi Dei . Probat autem hoc per tertium quamvis in baptismo spiritum sanctum remedium, dicens: Non enim pote4. Prudentia ceperint, potuisset tamen contingere quod enim carnis vitium est quoddam, ut ex praeissper peccatum superveniens Spiritum sanctum dictis patet. Quamquam autem ille qui sub-ia milissent: de quo dicitur Sap. a. quod cor-iectus est vitio, possit liberari a vitio , dciripitur a superveniente iniquitate . Tertio subiici Deo, secundum illud supra vε. xa. ostendit cociditionem hane oportere in eis Literari a pectato, servi fac Ia Deo . tamen extare, dicens: Si quis Spiritum Chrsi non ipsum vitium Deo subiici non potest, cum haber, hie non es eius : sicut non eli me ipsis in vitium sit aversio a Deo , vel a le- brum Christi qui Spiritum Christi non ha-ge Dei: sicut ille qui est niger, potest fie-abet. l. loan. rv. II. is in hoc scimus quo ri albus, scd ipsa nigredo numquam potest niam manet in nobis, quoniam de Spirita fieri alba. Et secundum hoc dicit ut Matth. si tuo dedit nobis. Est autem notandum, Vo. 38. Non pol st arbor rea Ia fructusiquod idem est Spiritus Christi, re Dei P se bonos facere. Ex quo patet quod non tris; sed dicitur Dei Patris, inquan rum a recte Manichaei ad confirmationem sui er-iPatre procedit; dicitur Spiritus Christi ψroris hac verba assumunt, volentes per hςciinquantum procedi z a Filio . Unde etiam
verba ostendere naturam carnis non esse aiDominus ubique attribuit eum senui sbi, Deo, cum sit inimica Deo, nec possit mol& Patri, sicut Ioan: xxv. 26. is Raraclytus subiici non edit m agit Apostolus hic de car-i,, Spiritus sanctus, quem mittet Pater in ne ista , qua est creatura Dei, sed de pruden- is nomin' meo. Item xv. 26. ,, Cum ve-tia carnis, quς est vitium hominis, ut dictumiis nerit Paraclytus, quem ego mittam vobis est. Deinde cum dicit, mi aurem in earneontiis a Patre.
cte. adaptat quod. dixerat de prudentia car- Deinde cum dicit , Si autem CΓν nnis, ad nomines quibus prudentia carnis do- ωobis est, ostendit quod per gratiam Christi.. minatur, dicens: aeui antem In ea ne sunt, sive per Spiritum sanctum, liberamur a pα- id est qui concuplicentias carnis si quuntur nx: dc primo ostendit quod liberamur per per prudentiam carnis, quamdiu tales sunt, Spiritum sanctum in suturo a morte corpo--ο yla era non possunt: quia , ut in Psalm. rati secundo quod interim in hac vita ad- exlv I. ix. dicitur, is benepl icitum est Deo iuvat nur a Spiritui sancto contrae infirmita- ,, super timentes eum . Unde illi qui e lites praesentis vitete, ibi, Similiter autem Xρ non subiiciuntur, non possunt ei placere ,rritus adiuvat infirmitatem nostram. Circa pri- quamdiu tales sunt; possunt autem desine- mum tria facit. Primo proponit quod in- re esse in carne secundum modum praedi- tendit; secundo ex hoc infert quoddam coctum, dc tunc Deo placebunt. rollarium, ibi , Ergo , fratres debitores M. Deinde eum dicit, Vos aurem in earne non tertio probat propostum , ibi , Quieumquaestis , ostendit eos quibus loquitur, esse im-ionἰα spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei .munes a Prusentia carnis: & circa hoe tria Cirta primum considerandum est . quod su-
facit. Primo ponit fidelium statum, dicens: l pra mentionem fecerat de Spiritu Dei, Acris AEurem non estis in earn : disic patet non : de Spiritu Christi, quamvis sit unus Ac idem esse intellagencum de earnis natura : RO l Spiritus. Primo ergo ostendit quid conla-manr enim, quibus loquebatur, mortale i quamur ex Spiritu ex hoc quod est Christi; erant carne induti. Sed earnem accipit prol secundo ostendit quid consequamur ex eo, vitiis carnis , secundum illud I. Corinth. l inquantum est Spiri tus Dei Patris , ibi , VI. Io , , Caro, de sanguis regnum Dei ta od si Spiritus eius m. Dicit ergo: Dictum is possidere non possunt Unde dieit: Vos est, quod si quis Spiritum Chrsi non haser, non sir in earnes id est, non estis in vitiis his non s e tis: unde cum vos sitis Christi, carnis , quasi secundum earnem viventes: Spiritum Christi habetis , dc ipsem Chri-II. Cor. x. 3. ,, In carne viventes, non se stum in vobis habitantem perfidem . secun ,, cundum carnem mi Iitamus: sed in ' 'dum illud Ephes. iii. i 7. - Habitare Chri
138쪽
Christo esse eonformes . Christus autem sic venit in mundum ut quantum ad spiritum esse e plenus gratia , dc veritate, & tamen quantum ad corpus , habet similitudinem carnis peccati, ut supra dictum est. Unde S hoe oportet este in vobis , quod eorpuruidem vestrum, propter pereatum, quod ad-ue manet in carne vestra , mortuum effiid est, necessitati mortis addictum, sicut G Des II. I . dicitur: se Quacumque die co- is mederitis, morte moriemini; idest, ne. cessitati mortis addicti eritis ritus versca vester , qui iani s. renovatus eii a peccato , secundum illud Ephes xv. 23. - R is novamini spiritu mentis vestrae, riit vita gratiae, I rurer tasti arietum, perquam iustificatur a Deo. Galat. II. 2Ο. is Quod , , autem nunc vivo in carne, in fide vivo, , Filii Dei. Supra T. I 7. distur Ox fida
vivis . Deinde eum dicit , hod si Spiritui eius oe. Ollendit quid consequamur eὶ ex Spiritu sancto , inquantum est Spiritus Patris , dicens: aeuod si Iabitat in et obis vis rus eius, icilicet Dei Patris , auι stisitavis
1 fum Chrisitim a mortuis: Ps. xl. II. , , Tu,, autem Domine miserere mei, & resusci- ,, ta me : Act. III. as. se Hunc Deus su- , , scitavit a mortuis: dc tamen ipse Chrisus propria virtute resurrexit, quia eadem est virtus 'Patris Ec Filii r consequens est
3uod id suod Deus Pater fecit in Christo,aciat etiam in nobis; & hoc est quod subdit: mi suscitavit IUum Christum a mortuis, viruseabu mortalia eorpora mestra. Non di, cit mortua, sed mortalia: quia in resurrectione non solum a corporibus nostris auferetur quod sint mortua, id est necessitatem
mortis habentia , sed etiam quod sint mortalia, idest potentia mori, quale suit cor. pus ἀὶ Adam ante peccatum : nam Post
xesurrectionem corpora nostra erunt penitus immortalia . Eia. xxv r. i I9. is Viventri mortui tui, intersecti mei resurgent . Oseae vi. 3. Vivificabit nos post duos ,, dies. ' Et hoe propter inhabitantam Spiria Ab vivit . t b l. revocatus est . I i
rum eius in nobis ' idest, in virtute Spiritus sancti in nobis habitantis . EZech. xxxv I r. s. is Haec dicit Dominus Deus ossibus hiaris Ecce ego intromittam in vobis spiritum, si de vivetis. Et hoc propter inhabitantem Spiritum , id est propter dignitatem quam corpora nostra habent, eo quod fuerunt reinceptaeula Spiritus sancti . l. Corinth. v r. 19. o Nescitis quod membra vestra ter
si plum sunt Spiritus sancti Illi vero
qllorum membra non suerunt templum Spiritus sancti resurgent, sed habebunt corpo-a a passii bilia.. Deinde cum dicit , Ergo debiseres fumus
Uc. concludit corollaini ' cx dictis: &primo ponit cooz: onem ; secundo ratio ocm as i rat, bi . Si enim secundum carnem vixeritis, mors- ui. Diinit ergo primo: Dictum est, quod per Spiritum sanctum muliata bona nobis proveniunt, & quod ex prudentia carnis tequitur mors : ergo debitores sumus Spiritui sancto propter beneficia ab eo recepta, ut vivamus secundum i piritum,& non secundum earn m. Gal. V. 23. is si , spiritu vivimus, spiritu dc ambulemus. Deinde cum dicit, Si enim secundum earnem vixeνitis M. assignat rationem .cones usionis pratinissae: de primo quantum ad carnem, dicens: Si enim fee.ndum earnem vixeritis , scilicet sequendo concupiscentias Carnis , moriemini, scilicet morte culpae in praesenti, dc morte damnationis in futuro. I. Timoth. V. 6. , , Quae in deliciis vivens, moris tua est. Secundo assignat rationem quantum ad spiritum, dicens: Si autem Diritu, idest per spiritum , morti caviritis D cta carnis, id est opera quae ex concupiscentia carnis proveniunt, miseris, vita gratia in praesenti, de vita gloriae in futuro. C lossi xii. s. Mortificate membra vestra A quae sunt super terram . Galat. v. 24.
is Qui Christi sunt , carnem suam crucifi- is xerunt eum vitiis , dc concupiscenis itis. μ
139쪽
LECTIO III. OUicumque enim Spiritu Dei aguntur, hi sunt silii Dei . Non enim areepistis
spirituin servi tutis iterum in timore; sed accepistis spiritum adoptionis fili rum: in quo clamamus, Abba, pater. Ipse enim Spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii Dei . Si autem filii , & heredes s heredes quidem Dei, coheredes autem Christi. Si tamen compatimur, ut di glorificemur. nostquam Apostolus ostendit quodari quasi fluvius violentus, quem Spiritus De
I per Spiritum sanctum dabitur nobis vi-, , cogite V dc Luc. iv. quod Christius agmia gIOriosa , quae omnem mortalitatem aibatur a Spiritu in desertum . Non tamen per corporibus nostris excludet , hic probatio-lhoc excluditur quin viri spirituales per v nem inducit: de primo ostendit quod perfluntatem, dc liberum arbitrium operientur, Spiritum sanctum huiusmodi gloriosa vitatquia ipsum motum voluntatis, di liberi ar- datur ; secundo ostendit causam qua ra di Libitrii Spiritus sanctus in eis causat, secun fertur, ibi, Si tamen e sat-1ir, ut cT su-ldum illud Phil. Ir. 13. is Deus est qui T remur. Circa primum ponit talem ratio- is peratur in nobis velle, & perficere. nem. Quicumque sunt filii Dei, e sequun- Sec do considerandum cst , quomodoxur ι hereditatem gloriolae vitae; sedlilli qui Spiritu Dei aguntur, sunt filii Dei. quicumque reguntur Spiritu sensto , si intiEt hoc est manifestum ex senilitudine Dnlii Dei: ergo quicumque rcguntur Spiri liorum carnalium , qui per semen carnale itu sancto , consequuntur hereditatem glo- a patre procedentes generantur. Semen a xiosae vitae. Primo ereo ponit minorem prae-item spiritii a te a Patre procedens, est Spi
dictae rationis; secundo maiorem , abi , Si ritus sanctus; dc ideo per hoc semen ali qui aurem fit, is heriaeι . Circa primum duo homines In filios Dei generantur . l. Ioan. facit. Primo proponit quod intendit si se- i iii. 9. is omnis qui natus est ex Deo,cundo probat propositum, ibi, Non enim ae- peecatum non facit, quoniam semen Dei et ini viriti m I rvitutis . l manet in eo. Circa primum duo consderanda sunt. Pri- Deinde cum dicit, Non enim aerapissis θλrno quidem quomodo aliqui aguntur a Spi- ritum smitutis, probat propositum , scilicet ritu Dei; & potest se antelligi . mirum-iquod Spiritum sanctum accipientes, sint ke Spirku Dei aνuntur, te id est reguntur, homines filii Dei ἰ cd dc hoe trIpliciter.' icut a quodam ductore, dc directore: quod Primo quidem ex distinctione donorum S p quidem in nobis sicit Spiritus, scilicet in ritus sanctὶ ; secundo ex eonsessione no-
quantum illuminat nos interius quid secere stra , ibi , In quo elamamus , Abba, ta- debeamus. Psalm. cxlis. Io. Spiritus tuus res ey tertio ex testimonio Spiritus, ibi, ,. bonus deducet me in terram rectam . vis enis Sybisus rommentum reddis hi WDMSed quia ille qui ducitur, ex seipso non nos,o. Operatur et homo autem spiritu aiis non i Cirta primum considerandum est , qood tantum instruitur a Spiritu sancto quid i Spiritus sanctus fluos effetius facit in nobis: agere debeat , sed etiam cor eius a Spi-iunum Suidem timoris: Esa. I. 3. is Repleritu sancto movetur ; ideo plus intelli- bit eum Spiritus timoris Domini : alium gendum est in hoc quod dicitur: aetiis um- l amoris: supra v. s. Caritas Dei rim , a sque Spiritu Dei aguntur . Illa enim agi di- per Spiritum sanctum in eo dilus nostris , qaicuntur quae quodam superiori in itinctu mo.sdatur est nobis. Timor Autem si cir sei v s , ventur: unde de brutis dicimus, quod non non autem amor. Ad cuius evidentiam con- agunt, sed aguntur, quia a natura moven-lsiderari oportet, quod timor halice duo ol,-tur, Ac non ex proprio motu ad suas acti Q-liecta, sicilicet malum, quod quis timendones agendas. Similiter autem homo spiri- refugit, de illud a quo sibi hoe milum im-tualis non quasi ex motu propriae volunta- minere videt. Dieitur enim homo timeretis principaliter, sed ex instinctu Spiritu sidc occisionem, de Regem , qui potest oc- sancti inclinatur ad aliquid apstiadum , se-icidere . Contingit alitem quandoque quodcundum illud Esa. lix. 19. δε Curn veneritimatum quod quis mitigit , est ς atra rnrrri
140쪽
bono eorporali, vel temporali , quod quis interdum inordinate amat, & refugit pati ab aliquo homine temporali: dc hic est timor humanus . vel mundanus; dc hic non est a Spiritu sancto; & hune prohibet Dominus Matth. x. g. Nolite timere eos,, qui corpus oecidunt. Alius autem est timor qui refugit malum quod contrariatur naturan creatae, scilicet malum patuae; sed tamen refugit noc pati a causa spirituali,
scilicet a Deo; & hic timor est laudabilis
quantum ad hoc saltem quod Deum timet: Deut. v. 29. is qui, det eos talem habere 4, mentem ut timeant me & secundum Iroe a Spiritu sancto est . Sed inquantum talis timor non refugit malum quod opponitur bono spirituali , scilicet peccatum , sed solum poenam, non est laudabilis : ct istum desectum non habet a Spiritu sancto, sed ex eulpa hominis: sicut & fides in sormis, quantum ad id quod est fidei , est a
Spiritu sancto, non autem eius informitas. Unde etsi per huiusmodi timorem aliquis bonum facit, non tamen bene facit : quia non facit sponte, sed coactus metu poenae, quod proprie est servorum. Et ideo timor iste proprie dicitur servilis, quia serviliter Lacit hominem operari. Est autem tertius timor qui refugit malum quod opponitur hono spirituali , scilicet peccata, vel separationem a Deo, de hoc quidem timet incurrere ex iusta Dei vindicta: ct sic quan . tum ad utrumque obiectum , respicit rem spiritualem, sed tamen cum hoc habet oculum ad poenana: de iste timor dicitur esse initialis , quia solet esse in hominibus in
initio suae eonversionis : timent enim poemam Propter Peccata praeterita, dc timent
separari a Deo per peccatum propter bra etam caritatis infusam: dc de hoc dicitur in Psalm. cx. go. Initium sapientiae ti-i , , mor Domini. Est autem quartus timor qui ex utraque parte oculum habet solum
ad rem spiritualem, quia nihil timet nisi a Deo separari ; dc iste timor est sanctus, qui permanet in saeeulum Deculi , ut in
Psalm. xviis. dicitur . Sicut autem timor initialis causatur ex caritate impersecta, ita hic timor causatur ex caritate Persecta. I. IO n. Iv. I g. is Persecta caritas se. is ras mittit timorem. Et ideo timor initialis , dc timor castus , non distinguuntur contra amorem caritatis , qui est causa utriusque; sed solum timor poenae: quia sic. ut hic timor facit servitutem, ita amor ca-
ritatis iacit libertatem filiorum : facit enim hominem voluntarie ad honorem Dei operari, quod est proprie filiorum. Lex igitur vetus data est in timore: quod significabant tonitrua, Ac alia huiusmodi quae facta sunt in datione veteris legis, ut dicitur Exod. si x. dc ideo dicitur Heb. x Q. et r. is Et is ita terribile erat quod videbatur . Et ideo lex vetus per inflictionem poenarum, inducens ad mandata Dei servanda , data. est in spiritu servitutis: unde dicitur Galia 1 v. 24. D Unum quidem in monte Sina lae,, servitutem generans. Et ideo hie dieit : Recte dictum est , quod alia Spiritu Dia aguntuν , hi stim filii Dei: non enim irarum in nova lege, sicut in veteri lege fuit. areepistis spis tum servitutis in timere, scilicet
poenarum , quem timorem Spiritus sanctus.
faciebat; sed accepistis spiritum, scilicet caritatis, qui est adoptionis filiorum, id est per
quem adoptamur in filios Dei. Gal. xv. s. , , Ut adoptionem filiorum reciperemus.
Non autem hoc dicitur, quasi ut alius, Ecalius spiritus, sed quia idem est spiritus scilicet qui in quibusdam facit timorem fer. vilem quasi imperfectium , in aliis iacit amorem, quasi quoddam persectum. Deinὸe cum dicit, D quo elamamus Oc. manifestat idem per nostram consessionem: profitemur enim nos patrem habere Deum instructi a Domino, cum dicimus orantes Io Pater noster qui es in caelis; ut habetur Matth. vi. s. Hoc autem eonvenit dicere non solum Iudaeis, sed etiam Genti-huet; & ideo duo ponit idem significantia ,
scilicet Abia , quod est Hebraeum , & Pa-reν, quod est Latinum, vel Graecum. ut stendat hoe ad utrumque populum pertinere. Unde dc Dominus Mar. X iv. 36. , , A
se ba Pater , omnia possibilia sunt tibi.
Hier. m. I . is Patrem vocabis me . Hoc autem dicimus non tantum sono v cis, quantum intentione cordis , quae quidem propter sui magnitudinem clamor dicitur; se ut dc ad Moysem tacentem dicitur Exod. XI v. I . , , Quid clamas ad me scilicet intentione cordis. Sed ista magni ludo intentionis ex affectu filia' is amoris
procedit, quem in nobis a Spiritus saeit; dc ideo dicit: In quo, scilicet Spiritu
sancto, clamamur, Abba, pater . Unde Esa. v t. dicitur, quod Seraphim, qui interpre tantur ardentes, quas igne Spiritus sancti, elamabant alter ad alterum. Deinde cum dicit , IDe enta Spiritus te