장음표시 사용
251쪽
Intelligentia omnium Seripturarum, 'univer- si eum sicuti est. Et in hoc vita aeternas, liter omnium quae pertinent ad talutem. consistit , secundum illud Ioan. xv D. I. Sap. x. io. is Dedit illi scientiam sancto- Haec est vita aeterna ut cognoscant te se rum. Hoc autem quod dicit Apollo-les solum verum Deum, de quem misisti Ie-lus , reserendum est ad eos qui erant in se sum Christum. Sicut autem illi quibus Ecclesia persectiores, in quibus etiam alii lChristus revelatur, sunt beati in re; ita illi minores nas divitias possidebant, scut Augu-tqui hoc expectant, sunt beati in spe: Esa. slinus dicit super Ioan . se Si amas unitatem,lxxx.is.,, Beati omnes qui expectant eum. ' si cui haeres , habes quidquid in illa Et ideo de ipsia expectatione gratias agit . ., alter habet. Tolle invidiam, & tuum es sSecundo ollendit duod haec expinatio nonis quod alius habet: quos enim cupiditas, est vana, ex auxilio divinae gratiar: undeia dc invidia separat, caritas iungit . S lsubdit : Qui , scilicet Christus, qui spem cundo ostendit rectitudinem, dicens : Sicut dedit vobis huiusmodi revelationis , etiamrsimonium Christi confirmariam eo in visiis . eonfirmabit vos, in gratia accepta: I. Petr.
Non esset rectum verbum doctrinae, neque ult. io. o Modicum passos ipse perficiet . recta scientia, s a testimonio Christi discor-lis confirmabit , solidabitque: de hoc uisus daret, vel f etiam Christi testimonium non in finem , sicilicet vitae vestrae . Matth. T. firmiter per fidem cordibus inhaereret: quia,ixa. o Qui perseveraverit usque in finem , ut dicitur Iacob. l. 6. is qui haesitat, similis se hic lalvus erit . Non autem ut sitis sineis est fluctui maris, qui a vento movetur,lpeccato: quia,, si dixerimus, quoniam pec. - dc circumfertur . Testimonium autem se ea tum non habemus, ipsi nosmetipsos s Christi dicit , vel quia de ipso Prophetaelis ducimus, Ac veritas in nobis non est, Uyraenuntiaverunt , secundum illud Act. x. ut dicitur I. Ioan. r. g. Sed ut sitis sine er 43. ,, Huic omnes Prophetae testimonium mine, id est sne peccato mortali . I. Tim. is perhibent: vel quia ipse Christus testi- tit. io. o Ministrent millum crimen hamonium perhibuit , secundum illud Inan. A bentes. Et hoc , inquam , erit m aliae v Iri. 14. ,, Si ego testimonium perhibeo adventus Domini nostri Iesu Christi: quia sciis de meipso, verum est testimonium meum: ilicet qui sine crimine invenitur in die mor- vel etiam quia Apostolus in sua praedicati itis, sine crimine perveniet ad diem iudieii, ne Christo testimonium dedit : Act. xx .lsecundum illud Eccle. xx. 3. Si ceciderit 18. ,, Non recipient testimonium tuum delis lignum ad austrum , sive ad aquilonem, is me. Tertio tangit gratiae perfecti lis in quocumque loco ceciderit, ibi erit. Mnem, eum dicit: Ita ut nihil vobis d/μ tasNisi autem sine crimine nunc inveniatur, .lla traria: quia scilicet in diversis personislsrustra illam revelationem expectaret. Ter- omnes gratias gratis datas habebant . Addito rationem suae promissionis assignat, di- divinam enim providentiam pertinet ut ab L eens , quod Deus vos confirmabit quodque desectu necessaria largiatur. Ps.xxx .ldebetis sperare, quia Deus est fidelis. Deut. Io. ,, Nihil deest timentibus eum: & ite-ixxx . . se Deus fidelis, Ac absque ulla ini-rum II. Inquirentes autem Dominum nonsis quitate. Per quam vorari estis in forie- , . minuentur omni bono. Deinde ponitararem Filii eius Iesu Cώνι si Domini nostri ,
t. bona in suturum expectanda: Zc ei rea ut se ilicet habe tis societatem ad Christum, hoe tria facit. Primo ponit fureri boni ex-.& in praesenti per similitudinem gratiae , pectationem , dicens : Vobis , inquam, nonisecundum illud I. Ioan . r. is Si in lue tolum habentibus gratiam in praesenti, sedi, , ambulamus, sicut de ipse in luce est, s
etiam ex erantibus in futurum revelationemi, , cietatem habemus cum eo ad invicem
Demini nostri δεμ Cἐνisi, quia scilicet san-I& in futuro per participationem gloriae: ctis suis revelabitur, non solum per gloriamiRom. v m. II. is Si compatimur, ut fichumanitatis, secundum illud Esa. xxx .i,, simul glorificemur. Non autem videret . o Regem in decore suo videbunt; ' sed tur esse fidelis Deus, si nos vocaret ad so. etiam per gloriam divinitatis. secundum il- cietatem Filii , dc nobis denegaret , quan-lud Esa. xl. s. se Revelabitur gloria Domi- tum in ipso est, ea per quae pervenire ad si ni: quae quidem revelatio homines bea- eum possemus: unde Iosue t. s. dicit: - Nontos facit .. I. IOan. II r. Σ. o Cum autem appa- is te deseram, neque derelinquam.
is ruerit, smiles ei erimus, de videbimus
252쪽
OBsecro autem vos, statres, per nomen Domini nostri Iesu Christi, ut idipsum dicatis omnes, & non sint in vobis schismata; sitis autem persecti in eodem sensu, & in eadem scientia- Sigesficatum est enim mihi de vobis, fiatres mei, ab his qui sunt Cloes, quia contentiones sunt inter vos. Hoc autem dico quod unusquisque vestrum dicit. Ego quidem sum Pauli ἱ Ego autem Apollo ; Ego vero Cephae, Ego autem Christi Uivisus est Christus e Numquid Paulus crucifixus est pro vobis, aut in nomine Pauli baptizati estist Gratias ago Deo meo, quod neminem vestrum baptigavi nisi Chrispum, & Caium . ne quis dicat , quot in nomine meo baptitati estis. Baptizavi autem & Stephanae domum: ceterum nescio si quem alium vestrum baptizaverim o Non enim misit me Christus baptizare . sel evangelizareia P Raemissa salutatione, & gratiarum acti ne, hic incipit eos instruere: & primo ponitur instructio de his quae ad omnes communiter pertinent, scilicet de his quae pertinent ad ecclesiastica sacramenta . secundo instruit eos de his quae ad quosdam pertinebant, cap. xvi. De collectis aurem quastini in Ianero, , sicut ordinavi Eeelinis Galatia, ita
ct mos faetra . In sacramentis autem tria sunt consideranda . Primo quidem ipsum sacramentum , sicut baptismus . secundo id quod est res significata, & contenta, scilicet gratia, tertio id quod est res signifiea. ta, ec non contenta, scilicet gloriae resurrectionis. Ptimo ergo agit de ipsis sacra mentis secundo de ipsis gratiis, x G. cap. Da δε
ritua libus autem nolo vos ignorare . tertio de gloria resurrectionis . infra xv. ibi , Notumstitem vobis Deio. Circa primum tria facit Primo determinat ea quae pertinen d ad sacramentum baptismi secundo ea quς pertinent ad sacramentum matrimonii, v. cap.ibi, O- na auditur inter vos fornieatio', tertio ea quae pertinent ad faeramentum eucharistiae, I M. cap. ibi, Da h s autem qua idolis sa-er eantur. Dominus autem Mat. iit. I9. discipulis praeceptum dedit de doctrinas mul,& baptismet, dicens : - Euntes docete
,, omnes gentes, bapti2antes eos in nomi.
D ne Patris, & Filii, & Spiritus sancti Et ideo Apostolus in primx parte simul cum baptismo agit de doctrina. Est autem sciendum . quod inter Corinthios fideles erat quςdam dissensio propter bxptistas, & doctores. Illi enim qui erant
instructi contemnebant alios, qual2 qui meliorem doctrinam acceperint, re meliorem baptismum. Unde circa primum duo iacit. Primo removet contentionem ; secundo contentionis causam , quae erat in hoc quod
gloriabantur de quibusdam, & alios Christi ministros contemnebant. Infra-m. cap. Et ego , fratres , non potui vobis loqui quasi spiritualibus , sed quasi earnalibus. Circa primum tria facit . Primo proponit admonitionem. secundo admonitionis necessitatem ostendit, ibi, Signi earum est enim mihi θα tertio rationem admonitionis assignat, ibi, Dirulfus es Christus λ Circa primum duo coninsideranda sunt . Primum quidem quod eos inducit ad admonitionem servandam uno modo per propriam humilitatem , cum di
eit C Obsecrσ autem vos. Pro . xv I II. 23.
o Cum obsecrationibus loquitur pauper 'Alio modo per fraternam caritatem , cum dicit, Fratres: quia scilicet ex affectu fraternae caritatis hoc dicebat. Prov. Xum. s. is Frater qui iuvatur a fratre, quas ci- vitas firma . Tertio per reverentiam Christi, cum dicit: Per uomen Dominἰ nostrἰυμ Chνisti: quod est ab omnibus honora dum, cla cui oportet omnes esse subiectos. Phil. Ir- Io. In nomine Iesin omne genuis nectaturo Secundo considerandum est, quod inducit eos ad tria .. Primo quidem ad concordiam, cum dicit: ID idipsum diaearis omnes; idess, omnes eamdem fidem eo fiteamini, dc eamdem sententiam prosera tis de his quae sunt communi te agenda . Rom. Tv. s. is Ut unanimes uno ore ho- is norificetis Deum . Seeundo prohibet vitium contrarium virtuti, cum dicit : Est non sint in vobis stat ara : quia unitas ecclesiastiea dividi non debet, in euius signum milites de tunica inconsutili, Ioan. XIX. 24. dixerunt: se Non scindamus eam, set strinis tiamur de ea cuius sit . Sunt autem proprie schismata quando vel propter diversam fidei eonfestionem, veI propter diversas sententias de agendis, homines unius collegii in diversas separantur partes. Esa. xx II. 9. is Missuras eivitatis David videbi-F s L Iis,
253쪽
se iis, quia multiplicatae sunt. Tertio inducit eos ad id per quod possune se hismata itare, scilicet ad persectionem . Est enim divisionis causa dum unulmisque partiale bonum quaerit, Praetermisso persecto bono, quod est bonum istius . Et ideo dicit :bitis aurem persem in eodem senis , scilicet quo iudicatur de agendix , is in earim scientia , qua iudicatur de cognolcendis quasi dicar : Per tiaee persecti esse poteri. iis , si in unitate persistatis . Coloss. a M. 14. M Super omnia caritatem habete, quod ,, est vinculum persectionis . Maath. v. 48. H Estote persecti . sicut Pater vester cae-- lestis perse s est. Deinde eum dieit, Significariam ess m hi , ostendit necessitatem praDdime admonitionis , quia scilicet contentionis vitio laborabant quas dicat: Ideo necesse est vos ad hoc inducere , quia fiasn rarum est mihi , haeres mei , ab his qui sunt Cloes, id est in quadam villa Corinthi rum iurisdictioni subiecti : vel Cloes potest
esse nomen matronae , in cuius domo erant multi fideles congregati: quia ecnten-x enes sunt inter vos : contra id quod dicitur PIov. 11. 3. D Honor est homini qui sepa-- rat se a contentionibus: & modum conistentionis exponit , subdens : me autem di- eo, idest contentionem nomino, quod unuseuisque vessem nominat se ab eo a quo est aptizatus , dc instructus , dc dicis , Ego quidem sum Pauli, quia erat a Paulo baptizatus, & in striactus: alius, Ego serem Apollo, qui scilicet Corinthiis praedicaverat, ut habetur Adt. xl x. alius , Ego vero Ces,a , id est Petri, cui dictum est Ioan . I. 42. Tuis vocaberis Cephas. , quod interpretatur,. Petrus . M Quod quidem ideo dicebant , quod putabant a meliori baptista meliorem baptismum dari , quasi virtus baptistae in baptizatis operaretur . Et de hoc Pseud apostoli gloriabantur, secundum illud Plit.
lvi I. I. I a. is Vocaverunt nomina sua in ter-
- ris sui s. Alius autem dicit, Ego autem sum Christi : qui solus bene dicit , quia solius Christi virtus operatur in baptismo Christi. Ioan. r. 3 3. Super quem videris Spiis ritum descendere , ct manere , ipse estia qui baptiZat .. Et ideo baptizati , a1olo Christo denominantur Cliris iani , non
Ad huius autem erroris vitationem , dicuntur Graeci hac forma in bapti Eando uti: Baptizetur servus Christi Nicolaus in nomine
Patris, re Filii, ct Spicitus sancti: ut detur intelligi quod homo non baptizat interius,
sed baptizatur a Christo. Quia tamen etIam homo baptizat ministerio, ut membrum, Ecminister Christi, ideo Ecclesia utitur hac sorma in bapti Eando : Ego te baptiEo in nomine Patris , & Filii , & Spiritus sincti :quod quidem est expressius secundum sex mam a Chri Ilo traditam, qui dixit discipulis t Matth. ult. V., o D cete omnes gen-ri tes , baptinantes eos in nomine Patris ,
,, ct Filii , dc Spiritus lancti r ubi ipsos
Apostolos dicit baptietantes, secundum quem modum, lacramenti minister dicit, Ego te baptizo Deinde cum dicit , Muisus est Chri ι ponit rationem praedictae admonitionis, quare inter eos scili urae , dc contentiones este non debebant: & primo ex parte baptismi; secundo ex parte doctrinae, ibi, mn in fa-
piamia verbi . Circa primum tria facit Primo ponit inconveniens quod ex praedi m eontentione sequitur ἔ secundo manife-ltat quure illud inconveniens sequatur, ibi, Numqωid Paulus eme fixus est tertio excludit quamdam falsam lmpicionem, ibi, Gratias ago Deo meo. Dicit ergo primo: Dixi. quod unusquisque vestrum dicit , Ego sum Pauli, Ego Apolloidc ex hoc sequitur quod Christus est divisus . Nec resert utrum interrogative, vel remissive legatur. Hoc auiscem potest intelligi uno modo , quasi dice rei di Per hoc quod inter vos contenditur,
Christus est divisus a vobis, qui non nisi a pace habitat, secundum illud Psal. lxxv. 3-- In pace factus est loeus eius. Esa irata 2. Iniquitates vestrae diviserunt inter vos,, & Deum vestrum . Sed melius aliter hoc potest intelligi, ut sit sensus : Per hoc quod creditis baptismum esse meliorem quiae meliori baptista datur, sequitur quod Chri .llus, qui principaliter, & interius baptiZat, sit divisus , id est dii serens ,. in sua virtute, dc etactu, secundum disserentiam ministrinruna : quod patet esse fallum per id quos
dicitur Ephel. 1 v. s. ,, Unus Dominus, una
,, fides, unum bapti lima . Sed adhuc melius hoc intelligitur quod Apostolus dicit Ex hoc quod ea quae sunt propria Christi ,. aliis attribuitis , quodammodo Christum dividitis. plures Christos facientes, contra id
quod dicitur Matth. xx m. io. is Magistcris vester unus est Christus . Esa. xlv. 2ω. si Convertimini ad me, & s.lvi eritis omnes. A fines terrae: quia ego Dominus , oc non ,, est alius . Est autem sciendum , quod Christus in sacramento baptismi, duplicem. habet virtutem sibi propriam . Unam quidem divinam, qua simul cum Patre, oc Spiratu sancto tuterius munda L a Peccato SQ
254쪽
hoe nulli ere turae potuit communicari. Alia lud Heb. ult. 12. A Ut sanctificaret per suum autem est propria virtus secundum huma- is sanguinem populum, extra portam palliis nam naturam, quae est potostas excellentiae . , est. Sed passio aliorum nobis est salut in sacramentis , Ac consiliit in quatuor : sera solum per modum exempli, secundum quorum unum est quod i pie sacramenta in- illud II. Corinth. I. 6. A Sive tribulamur , si ituit ; secundum est quod potuit effectum is pro vestra exhortatione, dc salute. sacramentorum sine sacramento conser re Secundo ostendit idem ex virtute nominis tertium est quod meritum passionis eius ope- Christi, qui in baptismo invocatur: unde subratur in bantismo , oc aliis sacramentis . dii: Aut in nomine Pauli baptinari sisy quasi quartum est quod ad invocationem nominis dicat, non . Ut enim dicitur Act. Iv. o. eius sacramenta conseruntur . Hanc autem is non est aliud nomen datum hominibus potestatem excellentiae , dc maxime qua u- per quod oporteat nos salvos fieri . tum ad hoc ultimum , conserre potuit mi-:Unde dc Esa. xxvi. g. dicitur : is Nomennistris baptismi , ut scilicet eorum nomini-l si tuum , dc memoriale tuum in desideriobus consecraretur baptismus a sed n iri animae. luit, ne schisma ex hoc in Ecclelia fieret,i Sed videtur quod in nomine Christi homines
dum tot reputarentur baptismi, ouot essentinon baptizentur: dicit enim Matth. ult. I9. baptistae . Et hoc est quod secundum expo-sis Docete omnes gentes, baptizantes en Sinsitionem Augustini, Ioannes Baptista de Chri- , , nomine Patris, de Filii, Ac Spiritus sanisti. sto nescisse fatetur, Ioan. m. utrum scili- Dicendum est autem , quod in primitivacet hanc potestatem sibi retineret. Ecclesia , quia nomen Christi multum erat Deinde cum dicit, Numquid Paulus eruti iodiosum , ut venerabile redderetur, Apo- fixus est pro vobis λ ostendit praedictum in- stoli in nomine Christi bapti et abant ex spe- conveniens sequi ex eorum errore , quotciali ordinatione Spiritus sancti : unde di- diversum baptisma esse aestimabant , secun-icitur Act. v. 11. quod in nomine Christi ba- dum differentiam baptistarum : hoc enimiptigati sunt viri, dc mulieres. Et tamen ,
esset, si a biptistis baptismus efficaciam ha- . ut Ambrosius dicit Lib. I. de Spiritu san-beret: quod quidem solius est Christi. Hoeicto cap. xxv. in notnine Christi ta a Tri- autem ostendit dupliciter. Primo quidem ex l nitas intelligitur . Christus enim interpre- parte passionis Christi, in cuius virtute ba- l latur unctus , in quo intelligitur, non so-ptismus operatur, secundum illud Rom.vi. 3. l lum ille qui ungitur , qui est Filius Dei, is Quicumque bapti pati sumus in Christo Ie- i sed etiam ipsa unctio , quae est Spiritus, , su , in morte ipsus baptizati sumus . vi ranctus , Ac ipse ungens , qui est Pater ,
Le ideo dicit : Numquid Paulus reue fixus es t secundum illud malin. xliv. 3. ri Unxit terra vobis ὸ quasi dicat: Numquid passio Pau- is Deus Deus tuus oleo laetitiae prae con-li causa est nostrae salutis , ut lecundum j is sortibus tuis. D Nune autem quia nomen ipsum baptismus habeat virtutem salvandi Christi iam est magnum in gentibus ab orta quasi dicat, non . Hoc enim proprium est solis usque ad casum, ut dicitur Malach. I. Christo ut sua passione , Ac morte nostram Ecclesia utitur forma prius instituta a Chri- salutem operatus fuerit. Ioan. xi. 3'. AEx-isto, bapti Eans in nomine Patris , dc Filii , ,, pedit ut unus homo moriatur pro popu-JAc Spiritus sancti. Et tamen quicumque in M lo, di non tota gens pereat. MILCorinth. v. hac forma baptigantur, in nomine eius qui 14. in Unus pro Omnibus mortuus est. est vere Filius Dei , bὶ baptizantur , le-Sed contra videtur esse quod Apostolusicundum illud I. Ioan .ult. χα ,, Ut simus in dicit Col. I. M. D Gaudeo in passonibustis vero Filio eius Iesu Christo. Bapti Eantur
D meis pro vobis, dc adimpleo ea quae de- etiam omnes fideles in nomine Christi , id is sunt passionum Christi in ear ne mea , prodest fide, dc consessione nominis Christi, sera corpore eius, quod est Ecclesia. cundum illud Ioan . ix. 3a. is omnis qui- Sed dicendum , quod passo Christi miti,, cumque invocaverit nomen Domini , sal- nobis salutifera, non solum per modum exem. - vus erit . Unde baptizati , a Christopli, secundum illud LPetr. ii. 21. ,, Chri-JChristiani nominantur : quia . ut dicitus D stus palliis est pro nobis, vobis relinquens Gal. iii. et . ,, quotquot in Christo bapti ., exemplum, ut sequamini vestigia eius; Diri Eati estis , Christum induistis. Sic er-
sed etiam per modum meriti , dc per mo-lgo si solius Christi passio , si solius Christi
dum efficaciae, inquantum eius sanguine red- nomen virtutem confert baptismo ad sal
empti , dc ivstiscati sumus , secundum Γ-'vandum . verum est proprium elle Christin
255쪽
ut ex eo baptismus habeat sanctificandi virtutem . Unde qui hoc aliis attribuit, di viadit Christum in plures .
Deinde eum dicit, Gratias ago Dest meo ,
excludit quamdam suspicionem. quia ibi dixerat: Numquid enim Paulus erucisxus es novobiit pollet aliquis credere quod di si non auctoritate, ministerio tamen plures baptizaverit . Et circa hoc tria iacit . Primo gratias agit de hoe quod paucos baptizavit. secundo quibusdam paucis nominatis, quo Ddam alios addit , ibi , Bapti is autem σStephana domωm ; tertio anignat rationem quare non multos baptizaverit , ibi , mn
enim misit me Deus baptizare, sed evangeliea. re. Dicit ergo primo: Gratias ago Deo meo, quod nem nem vestrum bapti υἰ n FCνῶθum: de quoi Act. xvi a l. s. o Crispus archisyna-ὐ gogus credidit Domino cum omni domo is tua: or Caium ad quem scribitur tertia Canonica Ioannis . Et quia gratiarum actio locum non habet nisi in beneficiis perceptis, consequenter Apostolus ostendit qualiter de hoc gratias agat, cum subdit: Nequis dicat, quod in nomina meo bapticari estis. Est enim op tisile sanctis viris ne ex bonis quae ipsi faciunt, alii sumant occasionem erroris sui, sive peccati. Et quia Corinthii in eum errorem devenerant, ut se a suis baptistis nominarent , dicentes , sum Pauli , σ olis L ac si in eorum nominibus estent baptizati ideo gratias agit de hoc quod de
suo ministerio talis error consecutus non
fuerit : dc ideo signanter dicit se baptizasse illos qui ab hoc errore immunes erant. Deinde eum dicit , Bapti vi autemo' Stephana domum , ponit quoidam alios a se baptizatos, ne in eius verbis aliquid veritatis minus appareret 2 unde dicit : R.ι-ptι υi Cr domum , id est familiam , Stephaan ab , scilicet cuiusdam matronae . Et quia circa particularia facta, memoria hominum labilis est, subdit: Ceterum neseis , idest inmemoria non habeo, si quem alium baptizaverim , in propria persona. Deinde eum d
cit , Non enim misit me Deus baptizare , assi gnat rationem quare paucos baptizaverit . dicens : Mn enim misit me Deus lapii gre sed evangelizare.
Contra quod videtur esse quod dieitue
Matth. ult. I9. Euntes docete omneruis gentes , baptizantes eos in nomine Pa-
is tris , dc Filii, de Spiritus sancti. Sed dicendum est, quod Christus Apost
los misi ad utrumque, ita tamen. quod ipsi per seipsos praedicarent , secundum quod ipsi. dicebant Ach. v I. 2. Non est zzis quum relinquere nos verbum Dei , Acis ministrare mensis : bapti rarent autemper inferiores ministros ἰ dc hoe ideo qui Lin baptismo nihil operatur industria , vel virtus baptirantis : i a j nam indifferens est
utrum per maiorem vel minorem ministrum
detur baptismus; sed in praedicatione Evangelii multum operatur sapientia, dc virtus praedicantis; dc ideo praedicationis ossicium per seipsos Apostoli tamquam maiores ministri exercebant, sicut de de ipso Christo dicitur loan. xv. quod ipse non bapti Eabat .
sed discipuli eius; qui tamen de seipso dicit Luc. iv. 43. ,, Quia & aliis civitatibis oportet me evangelizare regnum Dei , is quia ideo missu sitim. Esa. lxx. I. O ALD annuntiandum mansuetis misit me
Non in sapientia verbi , ut non evacuetur crux Christi . Verbum enim crucis , pereuntibus quidem stultitia est , his autem qui salvi fiunt , idest nobis.Dei virtus est . Scriptum eli enim : Perdam sapientiam. saeientium , & prudentiam prudentium reprobabo . Ubi lapi eius , ubi scriba , ubi inquisitor huius saeculi t Nonne stultam secit Deus sapientiam huius mundi i Nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus per sapientiam Deum , placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes. Quoniam & Iudaei signa petunt, dc Graeci sapientiam quaerunt : nos autem praedicamus Christum crucifixum , Iudaeis quidem lcandalum Centibus autem stultitiam ; ipsis autem vocatis I udaeis , atque Graecis Christum Dei virtutem , & Dei sapientiam : quia quod stillium eli Dei , sapientius est hominibus , & quod infirmum est Dei, fortius eae hominibus ..s Oaquam Apostolus improbavit Corinthio
rum contentionem ratione sumpta e
parte baptaimi , hic excludit eorum con
tentionem ratione sumpta ex parte doctrinae . Quidam enim eorum gloriabantur doedoctrina pleudoapostolorum, qui ornatis verbis x
256쪽
his , & humanae sapientiae rationibus veritatem fidei corrumpebant: de ideo Apostolus primo ostendit hunc modum convenieniatem non esse doctrinae fidei; secundo ostendit hoe modo docendi se usum apud cos
non suille , M. cap. ibi, Et ego eum venissem ad vos , starres , venἰ non in sublimitate sermonis , aut sapientia , annuntians vobis resimo.
nitim Christi. Circa primum duo facit. Primo proponit quod intendit; secundo mani festat propositum, ibi, in non evacuetur crux Christi. Dicit ergo primo: Dixi, quod mi- se me Christus evangelizare, non tamen ita quod ego in solentia verbi evangelizem , idest in sapientia mundana , quae verbosos facit. inquantum per cam multis vanis rationibus homines utuntur . Eccles v I. in .
a Ubi verba sunt plurima , multam in disse putando habent vanitatem. Prov. X v. 23. se Ubi verba sunt plurima, ibi frequenis ter egestas . Vel sapientiam verba n minat rhetoricam , quae docet ornate loqui , ex quo alliciuntur interdum homines ad assentiendum erroribus , dc salsitatibus. Unde Rom. xvi. IS. M Per dulces sermo-M nes seducunt corda innocentium : &de meretrice dicitur Prov. ix. I 6. in figu ra haereticae doctrinae: is Ut eruaris a muri liere aliena , & extranea , quae mollit sermones suos . Sed contra dicitur
Es xxx . a 9. ,, Populum imprudentem
se non videbis scilicet in catholica Eccle- , , si & populum alti sermonis , ita utri non possis intelligere disertitudinem lin- ,, guae eius , in quo nulla est sapientia. Sed quia in Graeco ponitur logos, quod in tionem , & sermonem significat, posset convenientius intelligi sapientia verbi , id est sumanae rationis , quia illa quae sunt fidei sumanam rationem extedunt, secundum illud Eccli. rri. 23. ,, Plurima supra senis sum hominis ostensa sitne tibi. 'Sed contra hoc videtur esse, quod multi doctorea Ecelesae in doctrina fidei , sapientia, dc rationibus humanis, & ornatu verborum sunt usi. Dicit enim Hieronymus in epist. ad Magnum oratorem urbis Romae , quod omnes doctores bJ fidei in ornatu Philosophiae doctrinis , ainue scientiis suos Teiarxerunt libros, ut nescias quid in illis primum admirari debeas , eruditionem saeculi , an scientiam Seripturarum . Et Au gustinus dieit in IV. de Doctrina Christia iama cap. S. ,, Sunt viri Ecclesiastici , qui
is divina eloquia , non solum sapienter iis sed etiam tua viter tractaverunt. Dicendum est ergo , quod aliud est docere in sapientia verbi, quocumque modo intelligatur , & aliud uti sapientia verbi in docendo . Ille in sapientia verbi doeet qui sapientiam verbi accipit pro principali radice suae doctrinae , ita scilicet quod ea solum approbet quae verbi lapientiam continent, reprobet autem ea quae sapientiam verbi non habent & hoc ndei est eorru ptivum. Utitur autem sapientia verbi qui
suppositis verae fidei fundamentis , si qua vera in doctrinis Philosophorum inveniat , in obsequium fidei assumit : unde Augusti. nus dieit in II. De doctrina Chri Iliana cap. xl. quod si qua Philosophi dixerunt fidei nostrae accommoda, non solum formidanda non sunt , sed ab eis tamquam ab iniustis
possessbribus in usum nostrum vendicanda r& in IV. de Doctrina Christiana scap. ra. dicit : is Cum posita sit in medio te δε- is cultas eloquii, quae ad persuadendum seu
is prava , seu recta valeat plurimum . eur, , non bonorum studio comparetur ut mi-
is litet veritati, d si eam mali in usumis iniquitatis, & erroris usurpant
Deinde cum dicit, ut non evacuetur eruet
Christi , probat quod dixerat : & primo quidem ex parte materiae . secundo ex parte ipsorum docentium , ibi , V
mum tria satit. Primo ostendit modum do, eendi, qui est in sapientia verbi, non esse congruum fidei christianae ; secundo probat
quod supposuerat , ibi , Verbum enim erucis pereuntibus quidem sinistria est ἰ tertio probationem manifestat, ibi , ΩMoniam Iudas sta
Circa primum considerandum est , quod etiam in philosophicis doctrinis non est idem
modus conveniens cuilibet doctrinae : unde sermones secundum materiam sunt a P accipiendi, ut dicitur ini. Et hic lect. t r. Tunc autem maxime modus aliquis docendi est materiae incongruus , quando per talem modum destruitur id quod est principale in materia illa '. puta si quis in rebus intellectualibus velit metaphoricis demonstrationibus uti, quae non transcendunt res imaginatas , ad quae non oportet intelis ligentem adduci , ut Boetius ostendit in Libro de Trin. Principale autem in doctrinai fidei christianae est salus per trucem Christi famia . is Verba sunt plurima, multum in d sputando habentia vanitatem. b) . εἰ.fidei Dei. te t. saeuutas eloqui quae ad persuadendum seu prava, seu tecta ea lent pluribus. d In editisne Monac--- s. Matiri Si ea mali ad obtinendas pervertas. vanasque cautas in usus iniquitatis di c. te l. expetendi. a.
257쪽
sti facta : unde in xx. eap. vers. 2. dicit : n iudicata me scire aliquid inter vos nisi . sum C istum, is hune erues uos . Qui autem principaliter innititur in docendo sapientiae verbi , quantum in se est , evacuat crucem Christi . Ergo docere in sapientia verbi, non est modus conveniens fidei Christianae: hoc est ergo quod dicit: Ut non evaeuetur erux Chroti', id eli, ne si in sapientia verbi praedicare voluero , tollatur fides de virtute crucis Christi . Gal. v. 1 t. Ergo is evacuatum est scandalum crueis. Psal. cxx XVI. 7. M Qui dicunt : Exinanite usque ad ,, fundamentum in ea. Deinde eum dicit , Verbum eruris pereantibur quidem stultitia est , probat quod per doctrinam , quae est in sapientia verbi , crux Christi evacuetur : dc ei rea hoe duo facit . Primo inducit probationem secundo assignat eausam diciorum , ibi, Scriptum es enim m. Dicit ergo primo: Ideo dixi,
quod si per sapientiam verbi doctrina fidei
Proponeretur , evacuaretur crux Christi :verbum enim erueis , idest annuntiatio crueis Christi, stulti=ia Ur, id est stultum aliquod videtur, tereuntibus quidem, id est infidelibus , qui se secundum mundum existimant sapientes: eo quod praedicatio crucis Christi aliquid continet quod secundum humanam sapientiam impostibile videtur , puta quod Deus moriatur, quod omnipotens violentorum manibus Lubiiciatur. Continet etiam quaedam quae prudentiae huius mundi contraria videntur ἔ puta quod aliquis non resupiat confusones, cum Possit,& alia huiusmodi . Et ideo Paulo nuiuia modi annuntianti dixit Festus , ut legitur Act. xxv . 24. se Insanis, Paulo: multae litis terae ad insaniam te adducunt. Et ipse Paulus dicit in L iv. 1 o. Nos stulti pro re Chrissum . Et ne eredatur revera verbum crucis stultitiam continere, subdit: - aurem qui salii sunt, idest nobis , icilicet Enristisdelibus , qui ab eo salvamur , secun . dum illud Matth. i. xi. se Ipse enim salis vum faciet populum suum a peccatis eois rum, viνtus Dei es : quia ipsi in cruce Christi ain virtutem Dei cognoscunt, qua diabolum vicit , & mundum : Apoc. v. s,, Ecce vicit leo de tribu Iuda: item virtutem quam in seipsia experiuntur , dum simul eum Christo vitiis , dc concupiscentiis moriuntur, secundum illud Gal. v. 24. se Qui Christi sunt , carnem suam crucifi- xerunt cΠm vitiis, ct concupiscentiis. Unde in Psalm .cix. 2. dicitur et is Uirgam
o virtutis tuae emittet Dominus ex Sion. Luc. VI. I9. is Virtus de illo exibat , de , , sanabat omnes. Deinde cum dicit , Seriptum est enim , ostendit praedictorum caulam. dc ponit pri. mo quare verbum crucis sit hominibus stulatilia ; secundo ostendit quare ista stultitiast virtus Dei his qui salvantur , ibi ,
Nam quia in Dei sapientia non cognovit mu dus per sapientiam Deum , plaeuit Deo per stultitiam pradicationis Divos facere credentes .
Circa primum duo facit . Primo inducie auctoritatem praenuntiantem quod quaeritur. secundo ostendit hoc este impletum , ibi , Ubi sapiens λ Circa primum considerandum. quod id quod est in se bonum , non potest alicui stultum videri, nisi propter deiectum
sapientiae . Haec est ergo causa quare verbum crucis , quod est salutiferum credentibus , quibusdam videtur stultitia , quia sunt ipsi sapientia privati; dc hoc est quoadicit : Scriptum es enim : Perdam sapiantia sapientium , s prudent am prudentium reprobabo . Potest autem hoc sumi ex duobus te eis: nam in Abdia dicitur vers. g. is Perdam is sapientiam de Idumaea , 8c prudentiam is de monte Esau r expressius autem habetur Esa. x xxx. I 4. ,, Peribit sapientia ais sapientibus , dc intellectus prudentiumri eius abscondetur . Dillarunt autem fa-pientia , dc prudentia : nam sapientia est
cognitio divinarum rerum , unde pertinet ad contemplationem: Iob xxv m. 28. Ti-- mor Dei ipsi eth sapientia : μ prudentia
vero proprie est cognitio rerum humana ἀrum: unde dicitur Prov. 1. 23. , , Sapienti is est viro prudentia: quia scilicet scientia humanarum rerum , prudentia dicitur. Unda& Philosophus Vl. Eth. dicit, quod prudentiae est recta ratio agibilium ι dc se prudentia ad
rationem sertinet. Est autem considerandum , quod homines quantumcumque mali , non totaliter donis Dei privantur nec in eis dona Dei reprobantur , sed in eis reproba tur , dc perditur quod ex eorum malitiα procedit . Et ideo non dicit simpliciter , Perdam sapiontiam : quia δε omnis sapientiruri a Domino Deo est , ut dicitur Eccli. r. t. sed , Perdam sapientiam sat lentium , id est quam sapientes fiuius mundi adinvenerunt tibi contra veram sapientiam Dei : quia , ut dicitur Iacob. Lit. 13. se non est ista sari pientia de Iursum deicendens , sed terreri na, animalis, diabolica . Similiter nota dicit , Reprobabo prudentiam , nam veram
prudentiam sapientia Dei docet ; sed di
258쪽
elt , PindentIam prudentium, idest quam illi qui te prudentes aestimant in rebus mundanis , prudentiam reputant, ut scilicet bomis huius mundi in errant : vel quia , ut dicitur Rom. v m. 6. is prudentia carnis is mors est . Et sic propter desectum sapientiae reputant impossibile Deum hominem fieri, mortem pati secundum humanam
raturam . propter defectum autem prudendiae reputant inconveniens suisse quod homo itistineret crucem confusioue contem sta. ut dicitur Hebr. x .
Deinde eum dicit, mi sapisu, ὰ ostendit
esse impletum quod de reprobatione humanae sapientiae. & prudcntiae fuerat proba tum e dc primo ponit medium sub interrogatione ι secundo conclusionem insert, ibi , Non. a stultam Deur feeit Dp entiam hiatu, mundi Dicit ergo primo , Ubi sapiens ouasi dicat: Non invenitur in congregatione fidelium, qui salvantur. Per sapientem intelligit illum qui secretas naturae causas
M tis Pharaoni et Filius sapientium ego Et hoc refertur ad Gentiles , qui huius munia sapientiae studebant . Ubi sciriba id est peritus in lege ; dc hoc resertur ad Iudaeos; quasi diceret: Non e li in coetu fidelium. lo n. v . 48. se Numquid ex prin-- cipibus aliquis credidit in eum Ubis a ὶ inquisitor huius oculi t qui scilicet per
prudentiam exquirit quae sit convenientia vitae humanae in rebus huius saecula . quas dicat: Non invenitur inter fideles: dc hoe refertur ad utrosque , scilicet Iudaeos , SGentiles . Baruch m. 23. is Filii Agar ,ri qui exquisierunt prudentiam quae de te ra est . Uidetur autem Apostolus hanc interrogationem sumere ab eo quod dieitur Ela. xxx I xx. Is . , , Ubi est litteratus pro quo ponit sapientem . se Ubi est verba ,, legis ponderans pro quo ponit scribam. Ubi eli doctor parvulorum pro quo ponit inquisitorem huius linculi e quia parvuli maxime solent instrui de his quae per tinent ad disciplinam moralis vitae . Dein de eum dicit , Non no stultam fecit Deu sopientiam Atiiss m,ndi inseri conclusionem sub interrogatione . quasi dicat : Cum illi qui sapiente, mundi reputantur , a via salutis defecerint nonn- Deus Dysentiam hu-
ι miandi fiere stultam Φ id est, demonstravit esse stultam , dum illi qui in hac sapientia pollebant , tam stulti inventi sunt ut viam salutis non acciperent . Hier. x. dc li. 17. l
M Stultus factus est omnis homo a scientia
is sua . Ela. xlvat. ro. is Sapientia tua .
o dc scientia tua haec ώ decepit te . Potest autem & aliter intelligi quod dictum
est; ae si diceret: Perdam Iapientiam Lapioniatium , is prudentiam μκα ent um reprobato ;ideli, eligam eam in primis meis praedicatoribus, recundum illud Prov. xxx. I. is Ui-h so quam locutus est vir cum quo estis Deus: de insta tr. ,, Stultillimus sum ,, virorum , ct sapientia hominum non est ,, mecum. Ubi sapiens quasi dicat: Inter praedicatores fidei non invenitur . Matth. xi. 23. o Abscondisti haec a sapientibus , - dc prudentibus, & revelasti ea parvulis. Nonne Datis stultam fiere , id est demonstravit , sapientiam huius mundi' faciendo quod ipsi impostibile reputabatur , stilicet dictum eise, hominem mortuum resurgere, & alia luiiusmodi. Deinde cum dicit , Nam θώia in Deι sa
plenIta non emnovit mundus per sapientiam Deum σe. assignat rationem quare Per prς-
dicationis stultitiam salventur fideles . &hoe est quod dictium est, quod verbum cru
cis pereuntibus quidem stultitia est, virtus vero salvationis , credentibus : nam placuit Deo perstisititiam praditationis , idest per praeia dicationem quam humana sapientia stultam reputat , salvos facere ererinter . & hoe ideo quia mundus , id est mundani, se non
cognoverunt Deum ter sapientIn ex rebus murdi acceptam ι oc hoc in Dei sapientia rdivina enim sapientia faciens mundum , dὶ sua indieta in rebus mundi institii it , secundum illud Eccli. a. ro. Effudit illam , super omnia opera sua: ita quod ipsae creaturae per sapientiam Dei factae , se habent ad Dri sapientiam , euius indicia gerunt , scut verba hominis ad sapientiam eius. quam significant. Et sicut discipulus pervenit ad cognolcendum magistri lapientiam per verba quae ab ipso audit; ita homo poterat ad cognoscendum Dei sapi tiani per creaturas ab iplo tactas inspicim-do pervenire , secundum illud Rom. v. 2 o. - Invisbilia Dei per ea quae facta sunt , is intellecta conspieiuntur. Sod homo propter sui cordis vanitatem a rectitudine divinae cognitionis deviavit : uti de dicitur
Ioan. 1. Io. In mundo erat , dc mundusis per ipsum factus est, & mundus cum non se cognovit . Et ideo Deus per quaedam alia ad sui eognitionem salutiferam fideles adduxit , quae in ipsis rationibus creatura-
259쪽
rem non inveniuntur; propter quod a mundanis hominibus, qui solas humanarum rerum considerant rationes, reputantur stule, di di huiusmodi sunt hdci documenta . Et est smile lieut si aliquis magister considerans sensum suum ab auditoribus non accipi per verba quae protulit, studeat aliis verbis uti, per quae possit mani testare quae habet in corde. Deinde cum dicit , Quonἰam Iud ἰ μνna perunν , manifestat probationem praemissorum : & primo quantum ad id quod dixerat , Verbum crucis hereuntutis ltitia oli ; secundo quantum ad id quod dixerat , His qui salii fune , et irrus Der est ... a
IUι aurem vocatis Iudais, a3yue Gratia. Circa
primum duo facit . Primo ponit pereum t tum differens studium , dc intentionem . secundo ex hoc rationem assignat eius quod dixerat , ibi , Nos aiarem p radi- eam ias Chrsum . Pereuntium autem , id est infidelium , quidam erant Iudaei , quidam Gentiles . Dicit ergo : Dictum est , quod verbum erueis pare ribis3 est stultitia ; Nhoe ideo quoniam Iudai signa perunx : erant enim Iudaei consueti divinitus instrui , secundum illud Deuter. xx xl x. IO. Erudi -- vit eum, oc docuit. ' Quae quidem doctrina cum est et a Deo P r multa mirabilia manifestata , secundum illud Psalm.l xv II. Q. is Fecit mirabilia in terra A se gypti: ideo ab afferentibus quamcum-ue doctrinam , signa quaerebant , secunum illud Matth. xii. 33. is Magister ,
is Volumus a re sisnum aliquod videre: in Psal .lxxi tr.ς. dic:tur: ., Signa nostra non vidi- ,, mus . M Sed G ei solenIiam qua tint, utpote in studio sapientiae exercitati :sapientiam, dico , quae per rationes rerum mundanarum accipitur , de qua dicitur Hierem. ix. 23. M Non glorietur sapiens,, in lapientia. Per Graecos autem, omnes Gentiles dat intelligere, qui a Graecis mundanam sal lentiam acceperunt . Quaerebant igitur sapientiam, volentes omnem doctrinam eis propositam , secundum regulam humanae sapientiae iudicare . Deinde concludit , quare verbum crucis si eis stultitia , dicens : Nos aurem radicamus Chriasium erucifixum : secundum illud infra XI. 26. ,, Mortem Domini annuntiabi-- tis donec veniat : Iud D seandalum, quia scilicet desiderabant virtutem miracula facientem, & videbant infirmitatem crucem patientem: nam . ut dicitur II. Corinth. ultim. 4. Crucifixus est ex infir-
si mitate: Gentibus aurem fluit riam: quia contra rationem humanae sapientiae videtur quod Deus moriatur , & quod homo iustus, dc sapiens se voluntarie turpissimae
morti exponat. Deinde cum dicit, IUs autem voraris, mamnifestat quod dixerat , His aurem qui salia D r , virtus Dei es : et primo manifestat hoc fi secundo rationem assignat, ibi , aeuia quo. stultum es Dat , sapientius es Aomnnibur . Dicit ergo primo : Dictum est . quod pradica1-s Christum erucifixum , In dais scandalum . Cr Gentibus stultitiam ; sed praedicamus C ristum Dei et istiarem, is Dei Iapientiam iss et oeatis Maais , Cr Graeῖν ,
id est his qui ex Iudaeis, re Gentibus ad fidem Christi vocati sunt, qui in cruce Christi recognoscunt Dei virtutem , per quam euec daemones superantur, & peccata remittuntur, di homines salvantur: Psal. XX. 14.is Exaltare Domine in virtute tua : et hoc dicit contra scandalum Iudaeorum, qui de infirmitate Chri isti scandalizabantur :& recognoscunt in cruce Dei sapientiam, inquantum per crucem eonvenientissimo modo humanum genus liberat. Sap. IX. I9. is Per sapientiam sanati sunt quicumque is placuerunt tibi a principio . Dicitur autem Dei virtus , dc Dei sapientia per quamdam appropriationem. Virtus quissem inquantum per eum Pater omnia operatur et Ioan s. 3. is omnia per ipsum facta sunt: Usapientia vero inquantum ipsum Uembum , quod est Filius, nihil est aliud quam
sapientia genita , vel concepta : Eccli. XX v. I. A Fgo ex ore Altissimi prodiiis primogenita ante omnem creaturam .
Non autem sic est intelligendum quod Deus Pater si fortis, Ec sapirns virtute, aut sapientia ponita: quia, ut Augustinus probat. I U.ὸe Trui. cap. a. sequeretur quod Pater haberet esse a Filio , quia hoc est Deo esse quod fortem , dc sapientem ese . Deinde eum dicit, Luia quod stultum est mi , sapientius est hominilus, assignat rationem eius quod dixerat, dicens, quomodo id quod est infirmum, & stultum, possit este virtus, veIsapientia Dei: quia quod stultum est Dei, δε- pient us est hominutis ι quasi dicat: Iam aliquos divinum videtur est e stultum , non quia deficiat a sapientia , sed quia superexcedinsapientiam humanam. Homines enim quidam consueverunt stultum reputare quoaeorum sensum excedit. Eccli. III. 23. ,, Piu
260쪽
Ut Γοminibus: qu a scilicet non dicitur aliquid infirmum in Deo per desectum virtutis , sed per excessum humanae virtu. tis ; sicut etiam dicitur invisibilis , inquam
tum excedit sensum humanum . Sap. x xi. ra. is virtutem ostensis tu , qui non cre- is deris esse in virtute consturtiuatus . v. Quamvis hoc possit referri ad incarnationis mysterium: quia id quod reputatur ssultum, & infirmum in Deo ex parte natura 1ssumptae, transcendit omnem sapientiam, dc virtutem. Exod. xv. 13. Quis similisis tui in sortibus, Domine
V Idete enim vocationem vestram , fratres : quia non multi sapietates secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles ; sed quae italia sunt munii elegit Deus , ut confundat sapientes ; & infirma mundi elegit Deus , ut confundat fortia; dc ignobilia mundi, dc contemptibilia elegit Deus, dc ea quae non sunt . ut quae sunt destrueret ; ut non glometur omnis caro in conspectu eius. Eri ipsi, autem vos es is in Christo Iesu, qui factus est nobis sapientia a Deo , & iustitita, dc sanctificara:γ, ct redemptro; ut, quemadmodum scriptuin est, qui gloriatur, in Domino glori tur.
O eei li qui est in sapientia verbi, non con venit doctri rae christi. nae , ratione materiae, quae est i pia crux Christi, hie ostendit quod praedictus docendi modus non convenit docti inae chri sitianae, ratione doctorum, secundum illud Prov. xxvi. . In derisumis est in ore stulti parabola: dc Eces i. xx.22. - Ex ore fatui reprobabitur parabola . Quia igitur primi doctores fidei non fue-xunt sapientes sapientia carnali , non erat eis conveniens ut in sapientia verbi doce.rent . Circa hoc ergo duo facit . Primo
ostendit a quomodo primi doctores fidei
non fuerunt sapientes sapientia carnali, &in rebus humanis desectum patiebantur secundo ostendit quomodo talis desectus est in eis per Christum suppletus , ibi , Exi so autem vos estis. Circa primum tria facit. Primo excludit a fidei primis doctoribus excellentiam saecularem; secundo astruit eorum tb abiectionem quantum ad saeculum , ibi , Sed qua stulta fiant mundi elegis Deus . tertio rationem assignat , ibi . sin
non glorietur omnis earo in eo pecIu eius. Dicit
ergo primo : Dictum est : Quod stultum es vel , sapientius est hominibus . dc hoc con sderare potet is in ipsa vestra conversione: via/ro onim, id est se diligenter considerate , vocationem vestram , quomodo scilicet vocati estis: non enim per vos ipsos accessistis, sed ab eo vocati s dὶ estis . Rom. πω. 3Q. M, , Quos praedestinavit , hos dc vocavit. I. Petr. II. s. is De tenebris vos vocavit in ad- , , mirabile lumen suum . Inducit autem
eos ut consi/erent modum suae vocationis quantum ad eos per quos vocati sunt, sicut Esa. tr. a.dicitur r is Attendite ad Ab- raham patrem vestrum, &ad Sara mae, , genuit vos. Α quibus vocationis ministris primo excludit sapiestiam, cum dicit: Θyi σnon multi eorum , per quos vocati estis , Iapientes secundum earnem , id est in carnali sapientia, & terrena. Iac*b. III. I. is Nonis est ista sapientia desursum deicendens , is sed terrena, animalis, diabolica . Bari
ruch Io. 23. ,, Filii Agar exquiserunt sa-- pientiam quae de terra est . Dicit , Neo multi: quia aliqui pauci erant etiam in 1apientia mundana instructi, sicut ipse, a dc Barnabas, velut Moyses in veteri testamento, de quo dicitur Actra v. quod eruditus erat Moy ies in omni sapientia AEgyptiorum. Secundo excludit saecularem po entiam , cum dicit: Non multa porentes, sciis licet secundum saeculum : unὸe dc Ioan . vi I. 48. dicitur: ,, Numquid aliquis exprimis cipibus eredidit in eum de Baruch III. 16. dicitur: Ubi sunt principes gemis itum Exterminati sunt , & ad inserosis descenderunt. Tertio excludit excellentiam generis, cum dicit : Non multi nobiles. Et aliqui inter eos nobiles fuerunt , sicut ipse Paulus, qui in civitate Romana se natum dicit Act. xxis. & Rom. ult. 7.
de quibusdam dicit: ,, Qui sunt nobiles in is Apostolis. Deinde cum dicit, Sed quat stulta sunν mundi elegis Deus, ponit e conver-