장음표시 사용
311쪽
autem voluntas antecedens de eo quod absolute consideratum, est melius . sicut omnes homines esse se Ivos, vel continentes. Voluntas autem consequens est de eo quod est melius , consideratis circumstantiis personarum, & negotiorum; & secundum hoc Deus vult quoidam damnari, re Apostolus quosdam matrimonio iungi. Deinde eum dicit , Sed rex a quisquo ρνο- lyrium donum habet ex Deo , a signat ratio- lnem quare secundum indulgentiam matrimonium permiserit, quia scilicet non q1ii- 'libet tantae virtutis donum accepit a Deo, ut scilicet possit tot alii r continere , cut& Dominus dixit Matth. xi X. I t. M N n,, Omnes capiunt verbum hoc; sed qui cari pere potes , capiat i & hoc est quod dicit: vellem quidem omnes esse continentes; sed unusquoue propium , idest secundum certam mensuram , habet donωm ex Deo:
alius quidem sis, puta ut in virxinitate Deo serviat, altas vero sit, idest ut Deo serviat in matrimonio. secundum illud Matth. xxv. las. Q Uni dedit quinque talenta, alii vero is duo, alii vero unum, unicuique secundum lis propriam virtutem : & Sapient. v m. 23. , , Scivi quoniam aliter non possum esse lis continens, nisi Deus det: & hoc ipsum lis erat sipientiae, scire cuius esset hoe do.
Deinde eum dicit, Diso autem non nuptis,
is viduis, exponit quod obscure dixerat de primo qnantum ad hoe quod dixerat, Volo omnes homines esse sicut mei sum , quia scilicet hoc est absolute melius : un)e di- leti: Dico antem, scilicet exponendo , non nuptis, id est virginibus, o vιduis: Bonum s illii, si sic permanserint, scilicet continentes , sicut ego: iocundum illud Sapient. iv. i. is Quam pulchra est casta generatio eum is claritate i Secundo quantum ad hoc quod dixerat, Sed unusqui rue Arvνitim do num habet ex Deo; quasi dicat : Quia non quilibet hoc donum ia) accepit a Deo ut eontineat. Unde dicit: Quod si non contis ne, idest si donii in continendi non acceperunt, nubant , id est matrimonio iungintur , secundum illud I. Timoth. v. I . M Uο-- lo iuvenes nubere : S assignat ratio. nem subdens: Melitis est enim nubere suam tiri, idest concupiscentia stiperari . Concupiscentia enim est calor quidam noxius: qui orto concupiscentia impugnatur, calescit quidem, sed non uritur, nili humorem gratiar perdata concupiscentia superatus. Unde Iob xxxi. 12. dicitur: is Ignis et usque is ad comum mationem devoran g, & univeris sa eradicans germina . Est autem hie attendendum, quod Apostolus utitur abusiva comparatione. Nam nubere bonum est, licet minus, uri autem est malum. Melius est ergo, idest magis tolerandum, quod homo minus bonum habeat , quam quod incurrat incontinentiae malum & hoc est quod supra dixit: Propter fore ationem , sci
licet vitandam , tinusquisque suam uxorem habeat , is unaquoque juiam virum habeat : &postmodum: Ne tentet xta satanas pro Ier in
T 3 Is autem qu/ matrimonio iuncti sunt . praecipio non ego, sed Dominus, ii-LI xorem a viro non discedere. Quod si discet erit, manere innuptam, aut viro suo reconciliari. Et vir uxorem non dimittat. Nam ceteris dico ego , non Dominus: Si quis stater uxorem habet infidelem , & haec consentit habitare cum illo, non dimittat illam; & si qua mulier fidelis habet virum infidelem, oc hic coli sentit habitare cum illa, non dimittat virum : sanctificatus est enim vir infidelis per mulierem fidelem. & sanctificata est mulier infidelis per virum fidelem . Alioquin filii vel tri immundi essent; nunc autem sancti sunt. Upra Apostolus posuit documenta de' vel conditiones hominum, ibi, Unum3nem
I δε- . -- hic instruit eos aue Mut voeavit Detis, ita - ιυ .
contractu matrimonii qui iam matrimonium eontraxerunt
matrimonio non dissolvendo: & primo docet eos qui sunt in matrimonio iuncti , ut in matrimonio maneant; secundo ponit utilem doctrinam quantum ad omnes status , ambul l . Circa dei primum duo facit. Primo agit de in dissolubilitate matrimonii quantum ad eos qui sunt unius cultu; secundo quantum ad eos qui sunt in dispari eultu, ibi, Nam eateris
ero dico, nen Dominus . Circa primum duo fam
312쪽
facit. Primo ponit praeceptum de indisso- Deinde cum dicit , Nam ceteris Hea ego, lubilitate matrimonii; secundo docet quiddnon Dominus, agit de inseparabilitate ma- sit servandum quando matrimonium quo- trimonii personarum disparis cultus , cumda in modo separatur, ibi, aeuo siriscesserit .salter est fidelis, alter non : ubi primo di- manere innuptam . Dicit ergo primo : Dixi cit , quod fidelis non dimittat infidelem non nuptis , idest virginibus , & viduis , volentem fine contumelia Creatoris cohabi- quod melius est eis si se permanserint ;4tare; secundo quod si non vult fidelis, non his aatem qtii matrimonio fune itin ii non pa- tenetur eum sequi, sed potest alteri nubetet eadem conditio : his enim pracipio non re, ibi, Luodsi infidelis discedis , riseedat ;σο , scilicet indicta mihi auctoritate , sed i tertio quod nisi infidelis prior recedat, Dominus hoc praecepit, dicens, Matth. xxx. i fidelis debet patienter commanere, ibi , --6. , , Quos Deus coniunxit, homo non se- l de enim maelier fera si vi m Disum facio, is paret: praeipis, inquam, uxorem a viral in prima primo ponit admonitionem . O- non discedera, ct subintelligendum est, ex- j cundo admonitionis rationem, ibi, Sanct mcepta eausa fornicationis, quam Christus t earus est enim vir infidelis per mialierem fidelem . excepit, & hic tacetur, quia notissima est .sIn prima primo loquitur generaliter tam vi-Hanc solam excepit Dominus, ceteras o- ris quam feminis; secundo specialiter viris,mnes molestias ilibet pro fide coniugii sor-sibi , Si quis Irater uxorem habet infidelem liter sustineri. Matth. I. ix. s. quicum-l . tertio specialiter feminis , ibi , Et si is que dimiserit uxorem suam, & aliam du-iqua mulio Metis virum hab/r Insidelem. Diis xerit, excepta causa fornicationis, moe-icit ergo: Nam tereris, idest ubi non uterri chatur . U Hoc autem quod dicitur hie .lque fidelis est, sed alter sdelis , alter in-1ecundum Glossam Augustini intelligitur de fidelis, dico ego, consulendo, non praecipiem
coniunctis matrimonialiter, quorum uterqueldo, non Dominias , dixit hoc proprio ore
fidelis est. Ruod si dis serit, scilicet pro. ac si dicat: Et hoc dico ex Deo, licet ipsepter causam fornicationis, praelio, inquam, non dicat hoc ore proprio: dico, inquam, manere innnpram, vivente marito : quia si hoc, Si quis frater fritii, conversus scilicet lolvitur matrimonium quo ad torum, non ad fidem in coniugio. Intelligitur enim hoc tamen quo ad vinculum: ait Uro suo me -dde his qui in infidelitate contraxerunt, nonciliari, scilicet si vir non continet . Et si-Jde his qui in dispari cultu: tunc enim nul- militer vir taxorem non dimitrae, nis ob cau-llum esset matrimonium, sed essent separansam fornicationis . Similis forma in viro ,ldi, sicut fecit Esdras I. Esdrae x. Si qMis, ct in muliere servatur : unde supplendumlinquam , habet talem uxorem infidelem , is est quod de uxore praemisit , scilicet quod eo entit haἷirare eum illo , sine contus omnino dimiserit, non ducat aliam , vel multa icilicet Creatoris, non dimittat illam :reconcilietur uxori. consilium est, non praeceptum, ut qui con-Sed contrarium videtur dicere Ambro-itra cum agit, non sit transgressor, secundum
sus super hune locum, ubi dicit : se Ideo i Glossam. Deinde cum dicit, Et si qua muri non subdit de viro , ficut de muIlere , i lio, hic loquitur specialiter seminis r ubi se quia licet viro aliam ducere, quia inser-Jprino supponit sidem in aliquo, cum dixit. ior non omnino hac lege utitur qua & l Et si qua mulier secundo infidelitatem in se superior. Sed Magi lier dieit a falsariis altero, cum addit, Virum in alami tertio esse appositum, & ideo nullatenus est te- infidelis voluntatem cohabitandi, ibi, Et clanendum. consentit; quarto consulit fideli commanere Notandum est hic, quod septem sunt ea-iilli, ibi, Non dimittar. Dicit ergo: Et simisus in quibus vir non potest ob causam sor- liter si qua muliὸν fidelis habet virum infidonicationis uxorem dimittere. Primus casus Iem , is eo entit habitare eum illa, sine conia
quando ipsemet eam prostituit ; secundus tumelia Creatoris: nam si nollet cohabitare quando ipse cum alia fornicitus suerit ; sine contumelia nominis Christi , debet fi- tertius quando ipse ei occasionem fornica n- delis eum dimittere, quia contumelia Crea- di dedit, ut quia non vult reddere debi- l toris solvit matrimonium, secundum Glos rum quartus quando ipsa credens probabi- sam, & potest sdelis. contrahere : si , in
liter virum mortuum , alteri nupsit . quin Jquam, ua es, non dimitrat virum : consitus quando violenter ab aliquo oppressallium es, non praeceptum: licet enim infi- fuit; sextus quando sub specie viri sui 'abidelena sdeli dimittere; sed tune non expe- altero cognita fuit; septimus quando suit diebat. a viro post adulterium manifessed prehen- Deinde cum dicit , Santii carus es vis , funa nihilominus retenta. pcsta admonitione, hie ponit admonitionis
313쪽
rationem: ubi sa) primo allegat exemplum; Santrificarus est vis infidens νε mulisνem ssecundo periculum, ibi, Alioquin filii vestri delem . Iil quibus verbis tria commendantammundi est'n , tertio fructum, ibi , Nunc ipsam, scilicet natura, gratia, & doctri in a. autom Iancti sunt. In prima primo exempli- Natura humana, quae notatur in muliere ficat de viro infideli; secundo de muliere, gratia, quae notatur in viri sancti fieatione' ibi, Et Ian Et scata est mulier insidelis per uni ut sbi sit nobilis per naturam, Dro humi. rum fidelem. Dicit ergo: Sanctimatus est . lis per fidem, proximo utilis per doctri- quasi dicat: Fidelis ini ad elem volentem co- nam. Doctrina scὶ autem rcdditur comia habitare , non dimittat a hoc ideo dico: mendabilior consderanti actum , oblectum sanctificatus es enim vir infidelis aliquandoi& oppositum. Actus est stanctificare obie- per mώIierem fidelem id est , aliquando con-lctum est vir, oppostum est infidelitas. Infi- tingit quod unuq per alium convertitur adideli as est culpa tenacior, virilitas sexus fidem, re sic sanctificatur; & hoe iam for- robustior, sanctificare actus dissicilior . Fete contingerat, scut Sisianivs per Theodo- tamen cum esset mulier, per doctrinam xam Romae, tempore Clementis conversiisiluam convertit incredulum , emollivit ro- est: & smiliter Ianctificata es mulier infum bustum . mundavit immundum & se lanti, per vitrum fidelem, scilicet per i pilus ad-lctificavit infidelem virum. Multae vero sunt monitionem, & doctrinam. Alio modo le- proprietates mulieris commendabiles , quae pitur se. Ita fidelis infidelem non dimittatrihuic conveniunt, ut sint tres proprietates Iaa I featus est enim vir infidelis peν mulie-iquo ad actum cordis, tres quo ad actum o rem fidelem: idest, nullam immunditiam con-iris, & tres quo ad actum operis. Tres pri- trahit fidelis ex cohabitatione, vel ex com-imae sunt lapientiἀ ex parte rationalis: Proia mixtione cum infideli , sed servat veramiver. xxx. is Sapiens mulier aedificat sibi do- pudicitiam, secundum Augustinum . Dein-i,, mum. Munditia ex parte concupiscibi- de eum dicit, Alioquis fieri vestri immundisiis: Fccli. xl. is . o AEdificatio civitatis Inr, hoc legitur dupliciter: uno modo delis confirmabit nomen, es super eam mulier siliis nascituras , alio modo de iam natis .iis immaculata computabitur . Constantia Primo modo sic. Alioquin, scilicet si disce ex parte irascibilis: Ruth m. D. A Scit ditis, & vos aliis copulatis, fisa vestri, quilis omnis .... populus te esse mulierem vir- de hac cqpula nascerentur, immundi essent, is tutis. Tres secundae sunt modestia conia sei licet spurii , quia non de legitimo ma-itra multiloquium: tacti. xxv r. I 8. Mu- trimonio. Nunc autem, si permanetis. Ian- is lier sensata, & tacita, non est immuta si Iuni, id est mundi, quia de legitimis con- D tio animae eruditae . Ueritas contra iugiis nati. Secundo modo legitur se. Alio, mendacium: Iudith viri. 23. omnia quae ε in, scilicet si disceditis, filii vestri , iam is locuta es, vera sunt. Discretio contra nati, immisndi essena , id est in infidelitate stultiloquium: I. Reg. xxv. 3. Erat mu- remanerent , sequentes scilicet maiorem ,, lier prudentissima, & speciosissima : Iu- partem , quae tunc erat infidelium . Nunc dith x I. I p. is Non est talis mulier superaiatem, si permanetis , sancti sunt . idest , is terram in aspectu, & in pulchritudine, Christiani sunt . . . ,, & in sensu verborum . Tres ultimae Deinde eum dicit, Sana earui est vir in-ssunt sanctimonia in facto : Iudith vi. 1ς. f Alis per mulierem fidelem, b thema in se- is ora pro populo, quia mulier sancta es.
so beatae Ceciliae , quae convertit virumrUerecundia in signo I Eccli. xxv I. I9. Gra suum ad fidem . Inter omnia quae regu nixis ita super gratiam mulier sancta, & pu hominem in via salutis, praecipuum est se-iis dorata. Gratia in conversando : Pro- qui societatem sanctorum . Hoc ostendit ver b. xl. I 6. - Mulier gratiosi inveniet Psalmista verbo, cum dicit Plat. xv ii. 26. se gloriam . Propter eminentiam horum is Cum sancto sanctus eris, & cum viro in- dicitur de Beata Virgine Maria , is Bene se nocente innocens eris . Hoc ostenditi, , dicta tu in mulieribus.
Cecilia facto, secundum quod hic dicitur:
A exemplari quod Venetiis in Divi Dorninici a Castello, ut aiunt bibliotheca extat, habeba-tat hae vetia , ba. Nota qucd hinc ulque ad XI. eap. esclusive non eli exrtitum secundum Beatum Tnomim . sedia sumptum est de verbo ad verbum de expositione cuiusdam Fiatiis Nicola Gallici . ordini, praedicato. ia tam , qui tamen satis docte di lucide Oaenes Epistolas explanavit. Quod verum eme, ex phrasi, Ee.. modo exponendi patet. Et ego nec labori, nec sumptui parcam, ut Laagmen turn ipsum' tepetiari
314쪽
LECTIO III. OUod si insidelis discedit, discedat: non enim servituti subiectus est frater, vel
soror in eiusmodi. In pace autem vocavit nos Deus. Unde enim scis mulier si virum salvum facies e Aut unde scis vir si mulierem salvam facies Nisi unicui que sicut divisit Dominus, unumquemque sicut vocavit Deus , ita ambulet, sicut in omnibus Ecclesiis doceo. Circumcisus aliquis vocatus est 3 Non adducat praeputium . In praeputio aliquis vocatus est Non circumcidatur. Circumcisio nihil est, &praeputium nihil est; sed observatio mandatorum Dei . Unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea permaneat C Uperius ostendit quod fidei Is non de-LI bet dimittere infidelem cohabitare u lentem; hic autem dicit, quod si non vult cohabitare, non tenetur sdelis eum sequi, sed potest alteri nubere: ubi primo ponitur ipsa concessio I secundo concessionis ratio duplex. Prima est libertas, ibi, Non est enim ferilaur- subiectus fratre t secunda est pacis
tranquillitas, ibi, In pace nutem voeavit nos
Deas. Dicit ergo: aeuod si io .lli, vir, vel mulier, discedis, a fideli , odio fidei , dise/dar: & potest fidelis , qui dimittitur
contrahere e primum enim matrimonium
dissolubile erat, quia numquam fuit Tatum. Non enis servituti, scilicet coniugali , μεῖα Hus est frater, aut feror, fidelis idest, non cogitur sequi infitelem odio fidei discedentem, seut dicit Glossa Ioan . vi. 36. Siri Filius vos liberaverit, vere liberi eritis. In pace aurem; quasi dicat: Ideo discedat fidelis, quia in pace votavit nos Deus', id est, ideo non debemus litigare cum eo qui odio b fidei discedit. vel se. Quamvis itast quod sdelis non est subiectus servituti ,
nihilominus tamen non debet occasionem
di Ieordiae, & diis dii praebere , sed pacem
servare: In pace autem voravit nos Deus :
,, non est enim DPus dissensionis , sed pari eis: infra XIV. 33. Deinde cum dicit, rInde enim scis mulier
si et istim salium facies λ hic dicit, quod s infidelis non discedat, fidelis debet patienter commanere: ad quod allegat primo spem
alienae convcrsonis; secundo permanentiam in statu propriae vocationis, ibi. Vnnmquemque sicut vocamir Deus , ita ambia let tertio exemplum in ritu conversationis , ibi, Circumcisus at qtiis vocatus est Non ad Meaν prasurium; quarto exemplum in statu conditionis, ibi , Servu, vocatus es Τ Non sit tἰbimra. In prima primo imauit quod mulier
fidelis commanendo, virum ad fidem potesteonvertere; secundo quod similiter vir s-delis mulierem infidelem potest salvare , ibi, Aut unda seis vir si mulierem salviam Dineis, tertio quod ideo debent patienter commanere , ibi , Nisi unicuiquo sietit ditiis Dominus σe. Dicit ergo : Unda enim Dis quasi dieat: Vere debet manere fidelis eum infideli, quia unde scis, id est scire potes, o tu miali εν fidelis, si virum infidelem falvum faeies, eum scilicet commonendo , de convertendo ad fidem quas dicat : Hoepotest contingere. Ambrosius su per hune locum. ,, Hoe ideo dicit, quia sorsan por. A est credere qui horret nomen Christi . Aut tinde seis , id est scire potes, o tu vir fidelis, si muliarem infidelem falvam fac es , eam ad fidem convertendo quia hoc sperare debes. Npi unisuiqua e hoc dupliciter legitur. Uno modo sic. Unde scis hoe, nisi it, habeas te, supple ad tuum Comparem , siseur Dominia a divisit unituique , scilicet viro praeelle, dc mulieri subelle . Secundo m ὸo sie. Unde scis hoc, nisi , supple, patienter expectes fieri. μωρ dioisit Dominus tinia exique; idest. ordinavit de unoquoque quan do credat , dc quando salvetur . Ergo tu debes expectare, & commanere. Rom. x . 3. , , Unicuique sicut divisit Dominu . Deinde eum dieit, unumquemque sicut -- cavit Deus, ata ambulet , hic ostendit quod fidelis debet manere cum infigesi coniuge , allegans permanentiam in statu propriae vocationis. Primo erso allegat divinam vocationem . secundo suam auctoritatem , ibi , S cur In omnibus Eeelsis doceo. Dicit ergo : Inumquemque . quasi dicat: Et quomodo scis hoc, o vir, & mulier , nis quilibet ambia-ler perseveranter , ira sicut Deus vocavιν unum ruemque, id est in eo statu in quo Deus vocavit unumquemque,non autem quomodo sunt.
quasi dicat: Et hoc it x praedico in Ecclesia vestra, sicut in omnibus Ecclesis. Turpis enim
315쪽
enim est pars quae suo toti non convenlt. Est ergo sua ratio talis . Unusquisque debet manere in eo statu in quem Deus vocavit :ergo si vocavit aliquos in coniugi uin , debent manere in i plo. Haymo: o Si habeas D uxorem , maneas cum ca . dc si non ha- beas, ducere non concupiscasDeinde cum dicit, Circumtyus at quis ve-eatus es t hic ponit exemplum : ubi primo ponit ipsusn excmplum , secundo exempli, rationem, ibi, Circumciso in nihil est. tertio regulam generalem, ibi, tinusquisqua in
qua Loestione vocatus est. .Ponit autem exemis
plum in ritu vivendi, primo Iudaeorui secundo Gentilium, ibi, Ira ρraputio aliquis veratus est Non circumcidatur. Dicit ergo: Circum ci
Ius aliquis vocatus est quasi dicat : Unusquisque ambulet in eo statu in quo vocatus est: verbi gratia , circumcisus quis vocatus es, id est in ritu Iudaico Non ad far , id est non cogatur adducere, praputium , idest ri- rum Gentilium . In praesturis , idest in ritu Gentili, quir vocatus est ' Non circumcidatur . id eis, non cogatur ad ritus Iudaicos . Augustinus s de adult. Coniug. Lib. II. cap.
xi. Servat ubique Apostolus quod is congruit Ecclesiis , sive Iudaeorum, sive
Gentilium: numquam enim aufert consue- is tudinem , quae servata, non impedit salu-- tem. Ergo si coniugium non impediat, debent vocati in coniugio commanere.
Deinde cum dicit, Circumcisio en m nia los , subdit rationem exempli, quae talis est. Ritus non impediens salutem , non debet mutari propter vocationem ad fidem; sed ritus tam Iudaicus, quam Gentilis est huiusmodi: ergo dce. Α simili ergo arguit in matrimonio. Primo ergo tangit quod est ad salutem indifferens ; secundo quod est necessarium, dc expediens, ibi, Sed obferiaris mandatorκm Dei. Dicit igitur: Ciνtume mnupi .st, id est nihil prodest , θ ρνaputtiam ni ha s, idest nihil prodest, vel obest; quasi dicat: Talis, vel talis ritus vivendi, nihil proscit ad salutem . Galat. ultim. II. , In Christo Iesu nec circumcisio aliquid vase let, nec praeputium, sed nova creatura
Ambrosius super hunc locum. se Ad sari lutem nec prodest, nec obest ludaicus , , , aut Gentilis ritus.. Sed observario manis datoram Dei, aliquid prodest. Sapient. v . I9. o Custoditio legum , consummatio est D incorrit ptionis. Deinde cum' dicit ,, Unusquisque in qua
etocatione voearus est , is ea permaneat , hic eoncludit regulam generalem , dicens stanus ut, que s quasi dicat: Ita Gentilis, non inducatur ad circumcilionem, ncce ConveL-so . sed potius unusquisque in qua cenHrion meatus est, in ea, scilicet coaditione , v cationi non repugnante , permaneat: & im qua, non a qua . in Gi ossa Augullini te pili. xi Hoc enim ad e .s consiletudines vitae
retulit quae nihil obsunt fid si , boniique
moribus: sicut enim coniux, sic Zc latro ad fidem vocatur: sed ille in coniugio manet, non a coniugio revocatur . iste vero a latrocinio revocatur , & in latrocinio non manet . Non enim necesse est ut coniuges detinant esse coniuges propter Christi fidem, sicut necet se est ut latrones desinant esse latrones. Hic quaeritur super illud, Uxorem a viis
non discedere, quare solam caulam fornicationis excipit ,, ceteras vero omnes molestias iubet fortiter futtineriis Contra Levit. xa II. praecipit lex leprosum extra castra eiicere: ergo pro lepra debet uxor a viro di scedere. Respondeo. Licet possit ob lepram discedere a cohabitatione, non tamen a i ro , quin aliquando teneatur reddere debitum, Prope eum manendo. Item . Aur viro suo reconeiliari . Contra
Deuter. xxiv. dicitur , quod semel repudiata, non potest amplius reconciliari. Respondeo . Illud habebat locum in repudio legali, istud vero in divortio evangelico Ilex enim erat severitatis , sed Evangelium
pie atis. Item super illud , Iu uxorem non disist r.
Glossa notabilis : is Non subdit de viis ro scut de muliere, quia licet viro aliam is ducere. Contra Augustinus de adult. Coniug. Lib. II. cap. vox. dicit , quod milis firma debet tervari in viro , dc muliere. Respondeo. Illud primum in Libris Ambrosii a falsiariis creditur additum . Vel dicendum, quod illud Ambrosi intelligitur
in repudio, hoc autem in divortio . Nam in repudio legali licebat viro contrahere , non uxori: quia licebat antiquitus uni viro habere plures uxores , non e converse zquia per repudium illud solvebatur matriis
monium, non autem per divortium. Item: Nam eereris ego dico, non Demnus. Contra Luc. x. 36. is Qui vos audit , meis audit .. Respondeo. Non Dominus dicit ore proprio, sed inspirando. Ο o a Item
316쪽
Item super illud, Si quis starer ἐabet u--tra. Matth. xix. excipitur sola causa fortaxerim, Glossa: is Coniux fidelis licite pot- nicationis. Respondeo: Tunc debet dimitia ,, est dimittere infidelem. Contra. Cath iti, ne scandalum ad tempus exortum , si elica non potest dimittere haereticum Glob in perpetuum. sa loquitur de infideli, qui caret sacramem Item super illud , Non est enim feriistit; to fidei, non solum habitu. Iubis Ius frater, Gloila: is Contumelia Creaia Item ibidem Clossa: ri Non est reputan-iis toris solvit ius matrimonii in eo qui a
se dum matrimonium quod extra decretumi,, relinquit Contra. Matrimonium sem-- Dei factum est. V Contra . Ergo matri- per est inter duos: ergo in utroque 1 biviis monium contractum causa voluptatis nonitur, vel in nullo. ReIpondeo : Matrimo- est matrimonium . Respondeo : Extra de-inium solvitur in utroque , sed impedimenis cretum Dei , matrimonium contrahi diei- tum ex matrimonio resultans manet tu diis tur quando con rahitur inter personas lege scedente solum. prohibitas. Item Ciseameso nihil est. Contra. Romitem . Si Da mulier haler Grum is δε- Ir. et s. o Circumciso quidem prodest, si leis
Iem .... non dimittax virum . Contra. Ergoi,, gem observes. Respondeo: Ante Chri-
Iudaea conversa non debet dimittere virum stum proderat, sed post non prodest . Iudaeum , cohabitare volentem . Respon- Item super illud, unusquisque in qua ve- deo: Secus est hodie , quam tempore pri- eariona votains est, in ea permaneat, Glossarnaitivae Ecclesiae: quia tunc erat spes con-iis Ad salutem nihil prodest, vel obest Iu versonis, nunc autem potius est spes sub- - laicus , vel Gentilis ritus . Contra. ersonis propter obstinationem infidelium. Gal. v. a. - Si circumcidimini , Christus
Item super illud , Quod si infidelis diis.- - vobis nihil prodest. Respondeo : Glos dat, Glossa: A Recte dimittitur mulier, si sa loquitur de ritu conversandi inter ii is dicat viro, Non ero mulier tua, nisi de mines, non de ritu Deum colendi., latrocinio divitias mihi augeas . Conis l
SErvus vocatus es 3 Non sit tibi curae; sed , id si potes fieri liber, naagri utere: qui enim in Domino vocatus est servus, libertus est Domini . Similiter qui liber vocatus est, servus est Christi . Pretio enanti estis: nolite fieri servi hominum . Unusquisque ergo in quo vocatus est frater , in hoc permaneat apud
C Uperius ostendit quod si infidelis coniux νbi gratia , serint eaeama es, ad fidem scit, o non discedat, iidelis debet patienterieet Christi n sit νώ. cura , ut scilicet
comm nere, primo ad hoc allegando spemivelis servitutem effugere. Unde onelymum conversionis infidelis . secundo permanen- servum Philemonis, qui ad eum confugetiam in statu propriae vocationis. tertio rat, cum precibus remittit ad dominum, exemplum in ritu conversat ionis , hic. Quar-iut patet in Epistola ad Philemonem . Sedio allegat exemplum in statu conditionis ripotius si potas feri liber, maneas in servitu- ubi primo, ipsum exemplum ponit; secun- te, quia causa est humilitatis: Ac, sicut ait do rationem exempli subdit, ibi, mi enim Ambrosius in Psal. cxv ar. quanto quis in Domino vocarus est servus, libertus es Do lis despectior est in hoe saeculo propter Do mini. tertio ex hoc regulam generalem con- , , minum, tanto magis exaltabitur in su- cludit, ibi , t uisti spis ergo in quo vocatustis duro. Gregorius cier. LIV. is Quantos Darar, in hec permaneat . In prima pri-lis quis Deo pretiosor est, tanto proptermo proponit in aliquo statum servilem; seis is eum vilior . Boetius : is Cum Omniscundo supponit libertatis possibilitatem , ibi, , , sortuna timenda sit , Magis tamen pro-Fe. θ si totai Hri II ν; tertio horum prae- l . spera quam adversa.
eminentiam ad salutem, ibi , Mag s tirere . Deinde cum dicit , aeui enim in Domiso Dicit ergo: Seν-ι voeatus as Non sit risἰ l vocatus es , hic subdit rationem exempli :ιura quasi dicat: Unusquisque in qua vo-j S primo ponit rationem exempli ex pariacatione vocatus est, in ea peImaneat. Uer- te fervorum secundo ex parte libuiorum , i a ) s. relinquitur.
317쪽
rum, ibi, Similitis qui Γιεν est . Et est ratio talis in generali. Servitus , di libertas sunt in Domino ad salutem. 1ed totum debemus esse 1bliciti de pertinentibus ad salutem: ergo pro indifferenti debet elle nobis servitus, & libertas . Dicit ergo: Qui
enim in Domino, quasi dicat : Et vere non debes curare: etenim, pro quia, qui in Domino, id est in fide Domini , vocatus est fervus, fervitute corporali, libertus est Domini,' quia scilicet a Domino inanumissus , liberest libertate spirituali. Est autem libertus a servitute liberatus , di talis a servitute Peccati a Domino est liberatus ; ideo D mini libertus . Ioan . viis. 36. Si Filius, , vos liberaverit, vere liberi eritis. MDeinde cum dicit, Similiter qui liber vocatus est, δενα us in Christi, hic ponit rationem ex parte liberorum: ubi primo tangit in liberis cum servis caὶ pro Christo debitam servitutem. secundo servitutis rationem. ibi, Pretio empti estis . tertio servitutis obligationem , ibi , Nolite feνἱ servi hominum. Di. cit ergo: Similiter σ qtii libιν vocatus est, libertate corporali , serius est Ch si , servitute ipirituali: Rom. r. I. is Paulus servusis Christi Iesu &c. quia sive servus, sive liber, omnes tamen servi ; & hoe iustum est, quia pretio emtri estis . Hoc dicitur , quia pretio inaestimabili sanguine Christi .
I. Pctr. I. I . Non corruptibilibus auro ,ri vcl argento redempti estis de vestra vari na conversatione, ted pretioso sanguine,, quasi agni immaculati Christi, & incon. ,, taminati. Et quia tanto merio empti estis, noli re fieri servi hominiam , postponendo servitium Dei, di vos humanis superstitionibus occupando : hoc enim faciebant isti . Supra I. o. is Fgo sum Pauli , ego autemis Apollo. In pι que ergo, & circumcisus, re praeputiatus, servus , & liber , in quo statu vetatus est fratὸν , id est fidelis , in hoc permaneat apud Deum , scilicet observando divina mandata: ,. qui enim perseverλ- ., verit usque in finem, hic salvus erit:
Matth. xxiv. 13. Ergo si coniugatus vocatus cst ad fidem , maneat coniugatus servando fidem.
DE virginibus autem praeceptum Domini non habeo; consilium autem do, tamquam misericordiam coniecutus a Deo, ut sim fidelis . Existimo enim hoc
bonum esse propter initantem necellitatem : quoniam bonum est homini lic esse . Alligatus es uxori 6 Noli quaerere tolutionem. Solutus es ab uxore Noli quaerere uxorem. Si autem acceperis uxorem , non peccasti ; & si nupserit Virgo, non peccavit a tribulationem tamen carnis habebunt huiusmod i. Ego autem vobis
parco.' Prinei pio huius capituli etit de ma-XI trimonio; hic incipit pars secunda, in qua agit de virginitate: ubi primo agit de virginibus ; secundo de virginum custodibus , ibi , Si quis Atirem turpem se lidari exia
simae Iver virgine sua . . . quod vult faeiar.
In prima primo b ὶ proponit virginibus
permanendi in virginitate consilium. secumdo nubentibus dat bene vivendi modum , ibi. me itaque dieo , fratres', tertio ostendit quod magis expedit servare continentiae propositum, ibi, Volo aurem vos sine solisitudinis ego. In prima parte virginitatem consulit, di laudat; secundo matrimonium iam contractum concedit , & approbat , ibi ,
Auitatus es uxori Noli quarere feturionem tertio matrimonium contrahendum defendit, & a peccato excusae , ibi , Si aurem
acceperis mxorem, non peetasti . In prima dicit duo de virginitate: primo quod non est servanda ex praecepto 3 secundo quod est servanda ex consilio, ibi , Consilium autem do . Ubi ponit duplicem rationem, quare istud consitum est servandum . Prima est consiliarii auctoritas; secunda rei consultae dignitas, ibi, Eximmo enim hoe loniam. Di
mini non habu quasi dicat : De eoniugatis non separandis praeceptum Dei est; de υ,-ginibus autem praceptum Domini non habeo
ut scilicet contineant, vel ut nubant. Quod enim de hoe dixit Dominus Matth. xxx. m. dixit consulendo. ,, Qui potest inquit is capere capiat. Virginitas autem , secundum Augustinum , res est non praecepta: suaderi potest, imperari non potest . Consilitam aurem do, scilicet de continendo, consilium mihi a Spiritu sancto inspiratum is Tob. Iv. ly. se Consilium semper a sapien ,, te perquire. Cen lium, inquam, do, dei a .misitio reto christo. b l. Ponct.
318쪽
hoc tamauam censecurus Domino miserico
diam , idest Apostolatum mihi misericorditer concessum . Consecutus, inquam , ad hoc ursim Idelis, in dispensatione mihi credita . Unde credendum est mihi in consiliis . Luc. Σ t. 42. Quis putas est fidelis servus Hayrro: Quia ei mandatum fuit ut essetis fidelis coii .iliator , non debuit consilium se ind. gentibus abscondere. Et est argumentum M quia est acquiescendum consilio prς lati. PDeinde cum dicit , Ex limo erro Me bonum esse , hic tangitur dignitas eius quod consulitur . & haec duplex : una , quia expediens bonum; secunda, quia honestum, ibi, Luoniam bonum est homini sis sa . Dicit ergo: Existimo enim hoc bonum esse, quasi di eat: Quia fidelis consiliarius sum , exstimo
εω bonum esse, scilicet manere in virginitate, & hoc propter instantem necessitatem, coniugium scilicet vitandum , quia multae neces litates instant: unde dicuntur ei te in mola, Luc. xv D. Unde vulgariter dicitur , quod matrimonium habet magnum os. Exi-pimo, inquam, di vere , quia lonum est homini sie Q. , scilicet in virginitate . Bonum scilicet honestum propter puritatem , delectabile propter libertatem , utile propter mercedem: quia ei debetur aureola, ct fructus centesmus, Luc. v m. Augustinus in Glossa di se Supergreditur virginitas condi- tionem humanae naturae , Per quam ho- is mines Angelis assimilantur . Maior ta- men victoria virginum quam Angelorum: is Angeli enim sine carne vivunt , virginesti autem in carne triumphant Deinde eum dicit , Alliatur es uxori hic matrimonium contractum concedit, dc approbat: ubi primo dicit, quod coniugatus non debet quaerere divortium; seeundo consulit quod tolutus non quaerat coniugium , ibi , Solutus es ab uxore λ Noli quarere xxorem. Dicit ergo: Ailigatus es uxori ' quasi dicat: Licet continere sit bonum, tamen ali rarus es uxori Noli quarere solutionem . maxime si bona est. Eccli. vis. 2 t. is Noli
se discedere a muliere sensita. Et dicit, Alligatus, quasi duplici vinculo ligatus, scilicet consensu per matrimonium initiatum,& copula carnali per matrimonium conis summatum. Si enim tantum uno vinculo , scilicet solo consensu, ligatus ellet , posset quaerere solutionem , scilicet intrando religionem. Solutus es ab uxorest Noli quarere
ωκον , s potes continere : quia, sicut dj-cunt Apostoli, Matth. x x. 1 o. is si ita Est ,, causa hominis cum uxore , non exp dita, nubere. Deinde cum dicit , Si autem acciperis uxorem , non peccasti, hic excusat matrimonium contrahendum, a peccato: ubi primo ostendit quod matrimonium potest contrahi sine peccato; seeundo quod levius est et se sine coniugio , ibi , Trutilationem tamen caruis habebunt Luiusmodi . In prima primo pro Ponit veritatem de non virgine . secundo de virgine, ibi, Et si nupserit virgo, non pecca vit. Dicit ergo: Si autem solutus eς , noli
quarere uxorem . Si autem aeceperis uxorem ,
icilicet bono fine , non ad expletionem libidinis , non peccasti . Hic autem est argumentum evidens contra haereticos, qui contemnunt matrimonium , de quibus I. TNmoth. IV. 3. M Prohibentes nubere . Et similiter si ntimerit virgo', non virgo Deo dicata, quia , secundum Hieronymum, voventibus virginitatem non solum nubere , sed etiam velle nubere peccatum est . non pectavit , scilicet nubendo : alioquin peccasset Beata Virgo, cum desponsata esset Ioseph
Tribulationem tamen exrnis habebunt suis
di, scilicet coniugati, idest afflictionem pro rebus necessariis procurandis & sbi, & Mliis suis, & aliis. Unde levius est esse sine
coniugio . Ego autem vob s parco . quasi diacat : Consulo evitare coniugium . quod ta. men concedo parcendo insrmitati vestrae . Uel sc . Ego atitem vobis pareo in hoc quod consulo exuere tribulationes carnis. Notandum est hic , quod sancta virginia tas magnum bonum est propter multa . Primo quia carnis munditiam conservat :Apoc. XIV. 4. o Hi sun qui cum mulieri is bus non sunt coinquinati, virgines enim , , sunt : hi sequuntur agnum , quocumqueo ierit sicut bonum est sal , quia conservat carnem a corruptione. Secundo quia animam decorat, & ornat : unde frequen-ter in Scriptura iungit ut virgo pulchra :Sap. xv. I. is o quam pulchra est casta geri ne ratio cum claritate Cant. Iv. 7. Tota pulchra es amica mea. Tertio
quia Angelis caeli assimilatur , sicut dicit
hic Glossa : & Matth. 11 . 3o. In reis surrectione neque nubent , neque nuben-- tur 3 sed erunt sicut Angeli Dei .
Hieronymus: se In carne Praeter carnem vi-
, vere, ultra homines est . Quarto quix Christo desponsat: II. Corinth. xi. a. Despo is di enim vos uni viro virginem castam is exhibere Christo. Quinto quia iungit',& approximat Deo: Psalm. xliv. II. DAd-- ducentur Regi virgines post eam : Sap. V . 2O. Incorruptio facit proximum ., Deo: ' Hierem. III. 4. is Dux virginiri tatis. Di i ta d b,
319쪽
- tatis meae tu es . sexto quia ceteris pilas aeternas invitat et Matth. xxv. Io. statibus praeponderat: Eccli. xxv r. ΣΟ. si Non is Quae paratae erant , intraverunt cum eo xi est digna ponderatio animae eontinentis :intra eodem : dirui matrimouis iunxit vlisinem , bona facis qui non iungit , melius facit. Septimo quia odorem bonae famae spirat: Luc. I. 27. dicitur: is Et nomen vir ,, Einis Maria : Cant. II. 1. ri Sicut li-
,, lium inter spinas , se amica mea interis filias Hierusalem . octavo quia ad nu- ad nuptias. Sed heu, quia ad consem vindum disseiles: ideo Eccli. xl II. 9. Fi-- lia patris abscondita est vigilia , & soliri citudo eius aufert somnum . Et hoc quia di 1bolus suggerit contrarium , corruptio inclinat ad actum , pulchritudo allicit ad contentum.
Hoc itaque dico , fratres : tempus breve est : reliquum est ut 3c qui habent
uxores , tamquam non habentes sint ; & qui fient , tamquam non flentes ;& qui gaudent , tamquam non gaudentes ; dc qui emunt , tamquam non pol sidentes ; & qui utuntur hoc mundo , tamquam non utamur : praeterit enim figura huius mundi.
HAEc est secunda pars, ubi nubentibus,sve nuptis ostendit bene vivendi m dum e docens primo qualiter utantur uxori. bus ; secundo qua 'iter fortunae casibus , sive eventibus, ibi, Et qui fnr, ramguam nomsentas ; tertio qualiter mundi rebus , sue possessionibus , ibi, Et qui emunt, tamquam non possidentes quarto subdit rationem in his admonitionibus, ibi, Hateris enim figu-νa huius mundi. In prima implicat tria, scilicet auctoritatem consiliarii, Hoe itaque dico', necessitatem consulendi, Tempus breves sor- TnAm consilii, Reliquum est vir Gr qui habent uxores, tamquam non habentes sine . Dicit ergo: me iraruo dico ; quasi dicat: Quia non est peccatum nubere , hoe uaqua dico, farres'. si coniugii rempus breve est , quo scilicet non Zeneratione carnali propagandus est populus Dei, sed generarione spirituali colligendus , secundum G tollam: & quia tempus breve est reliquum est , idest hoc solum restat agendum , ur qui habent uxores , sint tamquam nen Aabentes , studendo servitio Dei , non autem operi carnali , debitum scilicet exigendo: unde dicitur: Sint ram etiam non habentas : a) non dicit , Tamquam non habenti , sicut erant antiqui patres : Propter quod dicit Augustinus s de Bono conivg. cap. xi. quod celibatus Ioannis non praesertur coniugio Abrahae . Sed hodie faciunt e conversor quia qui non habent, sunt tamquam habentes . Est autem notandum, quod tamquam non
habens uxorem est qui vel uxori debitum reddit , nec exigit ; vel propter infirmitatem uxorem ducit, dolens quod sine ea eruse nequit; vel pari affectu continentiam custodit vel eau Ia generandae prolis ad cultum Dei uxorem propriam cognoscit. Et qui flent, pro casibus coniugii, vel pro aliqui tristitia saeculi , sint mon flentes, consolati scilicet spe appropinquantis boni suturi . Proverb. I 2. a r. is Non contristabitis iustum quidquid ei acciderit . Et qui
gaudent , pro aliqua proseeritate taculi , Pamquam non gaudentes , sed tamquam in timore existentes imminentis mali periculi. Meli. x r. 17. is In die bonorum ne iminis memor sis malorum. Deinde eum dicit, Er qui emunt, ramquam
non possidentes, hic ostendit qualiter utantur mundi rebus, sive possessionibus: & primo qualiter uti debeant aequirendis secundo qualiter acquisitis , ibi , Et qui utuntur hoe
mundo , tamquam non urantur. Dicit ergo e
ui emunt tamquam non pUmentes , idest post hac terrena non sedentes , icilicet supple non apponendo cor rebus perituris . Psalm. lxx. xi. M Divitiae si affluant , no-- lite cor apponere . EZech. v D. I 2
is Qui emit non laetetur , & qui vendit
non lugeat . Et , ut universaliter colligam , qui utuntur hoe mundo , id est rebus mundanis , non dico fruuntur , ut mali ,
qui de eis malum iaciunt finem , qui di-Cunt Sapient. II. 6. o Fruamur bonis quaeri sunt, D idest praesentibus; sed qui utuntur, eis ad finem debitum reserendo , sint
.a Forte de non d citur, No habeniti et sicut erant antiqui patres dic.
320쪽
tamqua- non utantur', id est, non adhaereanteis itimi a delectatione . I. Timoth. v I. g. M Habentes alimenta, & quibus tegamur, is his contenti sinus . Praeter inum ergo coniugalem ponit quatuor differentias actuum circa solicitudinem mundanorum , scilicet flere , gaudere , emere, uti. Duo
primi pertinent ad affectum , duo alii ad effectum. Ex humana vero solicitudine generatur duplex effectus , scilicet emendi respectu habendorum , & utendi respectu habitorum ; & secundum hoc ponit Apostolus consilium temperantiae in his quatuor actibus. Deinde eum dicit , Prareris enim Aura Liaius mundi , hic subdit rationem praedictarum admonitionum , quae talis est. Transitoria sunt reputanda quasi non sint ; sed talia sunt mundana peritura : ergo quasi
non sint, sunt reputanda: & hoe est quod dicit , quod ideo mundana quasi non stat , existimanda sunt, quia φrarerix figura, id est cxterior pulchritudo , vel quod est ibi sis fragile conveniens statui fragilitatis. Trans.
ibunt enim qualitates mortales , ct remanebunt i inmortales. Ideo transbit mundus, ct concupiscentia eius . Omnia notanda ,
quia Mura , non substantia , mundi , non paraditi , praurit, non sistit. Hic quaeritur super illo , Si potes frἰ IAler. Glossa: is Quλnto quis propter Deum is despectior est in hoc seculo, tanto nu- ,. gis exaltabitur in latuito . Contra . Ergo magis exaltabitur bonus subditus quam bonus praelatus . Respondeo: Glossa intelligenda est ceteris paribus. Item super illud , In qui, que in quo vo catus .st, Closa, is statu. Contra . Ergo qui vocatus est in statu saeculari , non de-
bet intrare religionem . Respondeo : Apo stolus loquitur de statibus promoventibus ad salutem, non de impedientibus. Item super illud, infimo hoc bonum esse, Glossa: is Maior est vi ia virginum quam
,, Angelorum. Contra. Ergo maior corona tergo homines erunt maiores Ange is , non solum aequales . Respondeo : Maior extensve , id est multiplicative, quia habent a u.
Item super illud, Bonum est femini Aos
se , Glossa , se in virginitate . Contra . Genes. r. 23. is Crescite , dc multiplicari mini . virginitas autem contraria est huic praecepto . Respondeo : Illud praeceptum non est perpetuum, sed datum usque ad tempus sumcientis multiplicationis humani generis. Item super illud , Dur habent uxores , Glossa: se Beatiora coniugia iudicanda suntis quae, prole concepta, pari consensu con-- tinentiam servare potuerunt. Contra.
Unumquodque tanto beatius est , quanto magis convenit fini suo finis autem conis iugii est generatio prolis . Respondeo: Expone coniugia, id est coniuges . Vel dicendum est , quod ille non est ultimus finis coniugii, sed adimpletio numeri electorum. qui citius impleretur , si omnes contine
Item super illud , Preteris figura GIus mundi , Glossa : In iudicio mundanorumis ignium flagratione huius mundi peribito non substantia , sed figura . M Contra .
II. Petr. m. IO. , , Per quem caeli magno
is impetu transient . Respondeo : Ille transtus , & illa solutio accidentalis est , non substantialis , id est secundum qualitatem, non secundum substantiam.
VClo autem vos sine solicitudine esse . Qui sine uxore est , solicitus est quae Domini sunt, quomodo placeat Deo ; qui autem cum uxore est , solicitus st quae sunt mundi , quomodo placeat uxori , & divisus est . Et mulier innupta , dc virgo cogitat quae Domini sunt , ut si sancta corpore , & spiritu ; quae autem nupta est , cogitat quae sunt mundi , quomodo placeat viro . Porro hoc ad utilitatem vestram dico , non ut laqueum vobis iniiciam ; sed ad id quod honestum est, & quod lacultatem praebeat sine impedimento Dominum oblecrandi.
Uperius dedit primo virginibus conm l dit quod magis expedit tempus contInen-O lium continendi; secundo nubentibus t di: ct hoc ostendit primo ratione maioris documentum bene vivendi: hic tertio Oilem tranquillitatis; secundo ratione maioris sanctita-