장음표시 사용
341쪽
st dii quidem abstinent, ut eorruptibilem estis
ronam aeripiant, quod modicum eli nos aurem abstinere debemus , ut accipiamus i corruptam , scilicet coronam vitae , de qua Iacob. I. 21. D Beatus vir qui suffert tentati vionem: quoniam cum probatus ruerit , ,, accipiet coronam vitae. Deinde eum dicit, Ego igisur Ce eurro non quasi in incertum , ponit exemplum utriusque, scilicet currendi , 8c pugnandi . Ubi primo tangit curtum situm in profecta bo. ni. secundo pugnam suam in victoria mali,
ibi, Sic pugno nm quasi agrem verberans . ter tio rationem utriusque tacti , ibi. Sed east Io corpus misum. Dicit ergo : Eso igituν Menrro non quas in incertum, quasi dicat: Quia talis corona servatur, igitur ego se eurro , bonum operando, non quasi in i mertum, id-
est ut sim incertus deprae inio. In incertum enim currit qui talia facit ut de quibusdam sperare, ex aliis vero pollit desperare. omnia instruunt ad bonum , dc perlona apostolica, quae notatur ibi, Ego , α forma implicita, quae notatur ibi Sic, di actio stre ima, quae notatur ibi, Curro ,
merces sperata, quae notatur ibi, Non .isi in incertum. Phil. . 6. Non m vacuum, , cucurri, nec in vacuum laboravi . siepugno , contra hostes , decertando eontra malum , non quasi aerem verberans , idest non verbis tantum, 1ed iactis. Non enim is sermone est regnum Dei, sed in virtutor supra I . 2 . vel non quasi aerem verberans, idest non inaniter meiatigando , adversarium non
laedendo. Sic erit persectus homo, si si e se habeat ut sit intentus in eonfessione : Esa.
xxxv m. I s. Recogitabo tibi omnes an is nos meos in amaritudine animae meae: Udevotus in oratione: M tth. v r. 9. Sicis ergo orabitis: Pater noller quies in cae, , lis &c. efficax in praedicatione: Iacob. r. ra. Sic loquimini , & sic facite. Haec tria pertinent ad altum oris recti ;ita tamen quod consessio dirigitur Deo, dc Proximo, oratio soli Deo, praedicatio soli proximo. Fortis in pugnando: unde sie pugno non quasi aerem verterans: Apocal. m.
s. is Qui vicerit se, vestietur veste alba: patiens in sustinendo : Iudithum. 23. Sicri Isaac, sic Iacob , sic Moyses, & omnesis qui placuerunt Deo , per multas triis buIationes trinsierunt fideles : cautus in servando: infra. i6. si Ad montana con- , , scendite, ne sorte occurrant vobis revexin ,, tentes, ibique latitate tribus diebus, do. ,, nec redeant; oc sic ibitis viam vestram. Primum propter malum culpae, scilicet pu-
gna; secundum contra malum poenae , scialicet patientia; tertium contra malum tentationis, scilicet cautela. Benignus in condonando: Matth. xv III. r4. ,, Sic non et is voluntas ante Patrem velirum, qui ineae
is lis eli, ut pereat unus de pusillis istis: at inutilem se reputando: Luc. TVI 2. o. is Si Cis Ac vos cum seceritis omnia , quae prς- is cepta sunt vobis, dicite: Servi inuti-
,, les sumus t solicitus se discutiendor
intra x I. 21. Probet auram se imum homo , tT Male pane ιllo edat, o da calice bibat. Primum
reprobat malitiam proximi; secundum pro bat bonitatem Dei ἰ tertium dubietatem status proprii . Humilis in obsequendo et Matth. m. I. se Sic decet nos implerctis omnem iustitiam: agilis in proficiendo: unde hic, Sis eurrite, id est proscite in bono, ut comprehendaris: constans in perseverando: unde hic, Sis eurrite : Phil. xv. I.
,, Sic state in Domino, ear illimi : fainoiiis
in conversando : supra xv. I. Sie vos exsi-mor homo ut ministros Christi. Primum rei picit incipientes , secundum proficientes , tertium perleverantes , quartum pericctos
Deinde eum dicit , Sed castro corpus meum, tangit rationem praediciorum utriusque . Ubi primo tangit austeritatem vitae; secundo commendationem doctrinae, ibi, ρη- te eum aliis pradicaverim . tertio rationem concordiae utriusque, ibi, I se reprobus Q eiar. Ergo implet facto quod docet verbo, ne se damnet ore proprio: & hoe est quoadicit: Sed eastigo est pus meum, per declina tionem mali, motus carnis illicitos reprimendo. Castigo ergo , non occido , corpus
meum , non tantum alienum: ROm. x . 1.
se Exhibeatis corpora vestra hostiam viven- ,, tem, sanctam, Deo placentem, rationa- bile obsequium vestrum: θ In se itutem redigo, Per operationem boni, corpus scilicet lpiritu, servire cogendo, dc lensualitatem rationi subiiciendo; sicut de beato Martino legitur: se Carnem spiritui servire e - gebat: & hoc facio, ne forta eum aliis praedicaverim , isse νυ obus officia ν. Augustinus de Uerb. Λpoi .serm. xxx.ὶ is Suo timoreis nos terruit Apostolus: quid enim facietis agnus, ubi aries timet, de tremit Dνeprobus, id est a Deo reprobatus , eo lar quod turpe esset. Rom. II. 2I. Qui prae- ,, dicas non furandum, suraris . De huiusmodi possiet vere dici illud Iob iv. 3.is Ecce docuisti plurimos, dc manus lassas, , roborasti Nunc autem venit super
342쪽
Nie quaeritur ibi , M lius es mihi mori
suam ut gloriam mea quis a maris Contra.
Gloria non evacuatur nisi per peccatum vergo accipere esset ei peccatum: non ergolicitum. Respondeo Gloria essentialis per hoc non evacuaretur , ted gloria accidentalis a J de hoc opere supererogati
ltem. M evangeli vero, non es mihi et ν a. Contra. Evangeli Eanti , dc sumptu sac. cipienti debetur di aurea, ct aureola. Sed Glolla exponit , quando evangeli Eatur ex necessitate timoris, vel ex cupiditate mercedis temporalis. Item super illud, Dispen is mihi ereditas, Glossa: is Non debemus evangelirare, ,. ut manducemus - Contra . Ergo prae dicatores quaestuarii peceant mortaliter , quia faciunt quod non debent. Respondeo. Si propter quaestum principaliter faciunt, peccant . sed si propter fructum spiritualem inde provenientem, bene faciunt. Item ibidem Glolia r si Propter res num, , Dei debemus operari omnia , non solum, si sed eum regno Dei mercedem tempora- ,. lem meditari. Contra . Ergo qui vadunt ad Ecclesiam pro distributionibus, peccant. Respondeo. Uerum est si solum, vel principaliter propter hoc vadant. Item sit per hoc , in non a butar potestate, Glossa : Quod esset si acciperet quod is probavit supra eodem quod ei licet ae-- cipere. 'Respondeo . Intelligendum est, s acciperetur indiscrete, & inordinate,&immoderate. Item . Omnium fervam mo fecἰ . Contra . Supra vir. II. Nolire servi estis. komin- .
Respondeo. Hic loquitur de servitute ca-
ritatis, scilicet in bono , ibi de servi tuis
iniquitatis , scilicet in malo . Item . Faltus sum M.ta is Iudatas. Glossa :,k In cibis accipientis, vel non accipiendis. Contra. Gl Oila : Iniuste ergo repreh2nditis Petrum de discretione ciborum , Galat. xi. Immo bene: quia Petrus discernebat eum scandalo Gentium , scilicet in locis
Gentilium ,. Paulus autem non.
Item ibidem Glolla : is Propter scanda- is tum Iudaeorum circumcidit Timotheum, Λci. xvi. Contra. Ueritas. doctrinae, vitae, de iustitiae non debet dimitti propter scandalum. Respondeo . Usque ad divulgatio nem Evangelii, noni erat de veritate doctrinae , sue vitae,i ne homines circumciderentur , sed ne spem ponerent in circum eisione , Item . omnes facerem salvos . Contra Seiebat non omnes salvandos . Respondeo. Volebat omnes, in particulari , idest quemlibet per se , non omnes simul . Item super illud, omnes qu/dem e r une . Glolla: si In spirituali agone, quotquot qui is dein currunt , si spiritualiter currunt , is accipiunt, de qui prior venerit expectat, is ut coronetur cum polleriori. Contra. Unusquisque in morte eoronatur. Respondeo. Hoc intelligitur de gloria corporis ,
Item super illud, No forte eum alias pradicaverim, ipsa νερνσbas effla :ar, Glossa: ,, Suo is timore nos terret Apostolus M Contra. I. Ioan. Iv. I . o Persecta caritas forasis mittit timorem .. Respondeo. Uerum
est timorem poenae, sed non timorem sepse rationis, sive offensie.
Nolo enim vos ignorare, iratres, quoniam patres nostri omnes sub nube fusrunt, & omnes mare transierunt, & omnes in Moyse baptirati sunt in nube, & in mari , & omnes eamdem escam spiritalem manducaverunt , & omnis eumdem potum spiritalem biberunt bibebant autem de spiritali cum sequenae eos petra; petra autem erat Christus sed non in pluribus. eor .m beneplacitum est Deo 2 nain prostrati sunt in deserto.
343쪽
SU perius monuit ab itinere ab idolothy.tis , primo Propter vitandum scandalum fratrum infirmorum, cap. m. s cun do propter exemplum suum , qui abstinet propter alios ab acceptione sumptuum, cap. ix. hic tertio monet ad idem ex consideratione caὶ poenae Iudaeorum in deserto idola venerantium : ubi exemplo poenae istorum, primo monet abstinere a perpetratione peccatorum similium; secundo I pecialiter a comestione idolis immolatorum, ibi Propter quod , rarissimi, fuste ab idolorum cultura . In prima primo ottendit quod antiquitus ludaeis contigit ; secundo propter quod , quia non propter se tantum , sed propter nos corrigendos ita evenit: mea M. iam in figura Deia sunt nostri; tertio ut exemplo eorum caveant, concludit, ibi, Ita sue qui δε existimat flare, videat ne cadat . rgo parua tiirenda, b caula memoranda, cautela adhibenda. In prima primo ponit beneficia gratiae eis impensa existentibus in AEgypto; secundo praestita in deserto , ibi, Et omnes eamdem eseam spirita- Iem manducaverunt; tertio flagella propter ingratitudinem inflicta, ibi, Sed non inplu-νώαι eorum beneplacitum est Deo . In prima tangit tria beneficia. Primum in protectione nubis; secundum in transitu maris rubri, ibi, Ea .mnas mare transiurunt, tertium in purgatione baptismatis , ibi, Et omneso Mosa ba fovi sunt in nube . Dicit ergo : Mo vos ignora, . quasi dicat : Sie agenὸum est sicut monui. Non enim sussiciuat sacra. menta Ecclesiae suscepta, vobis postea peccant ibus , sicut Nee Iudaeis Dei beneficia , quin postea punirentur. Nolo enim υσι en raro M. Hoc dupliciter legitur. Uno modo de bonis. de malis communiter alio modo de malis speetaliter. Primo modo se.
Nolo mos ignorare, fratres, quoniam patres no
stri, testitutores fidei nostrae, omnes, tam boni, quam mali , sub nube protegente
fuerunt. Ex d. Tm. 2I. is Dominus Prae.
,, eedebat eos ad ostendendum viam , peris diem in columna nubis , & per noctem se in columna ignis. Vel δει nuba, id est
sub figura, & umbra. Hebr. I. 1. M Um- ,. bram habens lex futurorum bonorum. Cr omnes mare rubrum submolis hostibus reansierunt : non de una et i pa ad ripam o politam , sed ad eamdem: unde transierunt quemdam sinum maris: θ omnes in Mose , idest in ducatu Moysi, bapta atῖ sunt in nu-M, Θ λ-ari, idest per visa signa illa purgati ab ignorantia, vel a vitiis per fidem,
stitieet submersis AEguptiis . Exod. x Iri 3I. ,. Timuit populus Dominum , dc er A diderunt Domino, Ac servo suo Moysi. vel laptinati sunt ι id est , fgnum baptismi
receperunt. N in baptismus constat ex ais qua, & Spiritu. Ioλn. 131. s. is Nili quia se renatus fuerit ex aqua , dc Spiritu . Nubes autem symboluin erat Spiritus, mare vero aquae, ut dicit Damascenus. De . in Je eum dicit, Est omnes eamdem eseamoiaritatim mandueaverunt , poli benescia exhibita It rael de AEgypto exeunti, hic ta git beneficia exhibita in deserto: dc prim
beneficium mannae. secundo beneficium aquae, ibi, Et omnes eumdem potum spiritalem biboriant. tertio potus originem mirabilem, 4bi, B sebant autem de obirali conjequen e ees ρο- Ira , quarto originis significationem , ibi . Petra autem erat Chr*7us . Dicit ergo : Ea
omnes eamdem escam θιritalem manducaveis
runt , manna scilicet de caelo . Uocat a tem eam spiritalem , cum esset corporalis,
quia miraculose suit data. 'De hoe habet ueSap. I. Σ - Panem de caelo praestitisti Q eis. Et omnes eumdem potum spiritalem bibe- .unt,ideli aquam de petra. Num. xx. . , , Lo-
is qui mini ad petram, de ipsa dabit vobiso aquam. Psalm. lxxv . 2 o. is Percusse, , petram, & fluxerunt aquae . Bib)baueaurem de perra spiritali : quae dicitur spiri. talis propter effectum miraculos iam , dc propter futuri s guum. Petra est equente eos . Duplieiter intelligitur . Consequente, id est satisfaciente voluntati eorum. Psal. lxxvis. 39. is Desiderium eorum attulit eis. A- quae enim ubique sequebantur eos . Esa. ivrra. 2I. is Aquam de petra produxitis eis , & scidit petram , & fluxerunt a-ri quae . vel onsequore eos, id est veritatem sequentem significante . Petra autem eνar Christus, non per substantiam, sed per significationem. Hic est lapis , quem repr baverunt aetificantes . Alio modo legitur de bonis breviter sic. N1lo vos ignorare, fra tres, quoniam patras nostri, institutores lileinnstrae, omnes boni, spiritualiter unde dicit patres nostri, non illorum sub nube με- νunt, sicut prius . is omnes eamdem e eam manducaverunt obitale χ, idest corpus Christi, in sano spiritu iliter intellecto . Unde eamdem escam 9iritalem manduca Derunt, idem scilicet quod nos; sed aliam escam corporalem quam nos: dc hoc quantum ad mai res in Christum tredrntes . Manduc bant
Christum spiritualiter, secundum illud c Augustini super Ioan. tract. xxv. ia CP se ,
344쪽
,. 8c manducasti. Et omnes enmd/m potum git flagella : & primo offensam ἔ seeundo Dώmunt, scilicet Christi sanguinem in ligno. poenam, ibi, Nam prsrari sunt. Dicit eris Sie loquitur de ligno , & potu spirituali go : Sed non in pluribus eorum ben/ρlaeisiam per fidem, non de corporali. Bibebant au- est Deo; quasi dicat: His omnibus beneficiis t/m da spiritali eensequente eos petra sicut usi sunt Iudaei θή non in pluWibus eo. prius. Appetendus cibus , Ac potus, quia rum beno tacitum est Deo, in illis scilicet qui suffciens: unde dieit. Omnas manducaverant .Deum offenderunt , sed tantum in duobus, indeficiens, quia eumdem utilis , quia po-lscilicet Calepti, dc Iosue, quibus solis eon. tus , de cibus spiritualis : quod notatur inicessum est terram promissionis obtinere , ipso nomine spiritalis. Num. xiv. Malach. I. Io. , , Non est mihi Deinde cum dicit, sed non in pluribus e iis uniuntas in vobis. μrum beneplacitum es Deo, post beneficia tan- l
T AFe autem in figura facta sunt nostri , ut non simus concupiscentes malo . II rum , sicut & illi concupierunt. Neque idolatrae efficiamini , sicut quidam ex ipsis; quemadmodum scriptum est: Sedit populus manducare, & bibere, &surrexerunt ludere . Neque fornicemur , sicut quidam ex ipsis fornicati sunt . & ceciderunt una die viginti tria millia. Neque tentemus Cnristum , scut quidam eorum tentaverunt, & a serpentibus perierunt. Neque murmuraveritis, sicut quidam
eorum murmuraverunt, Ac perierunt ab exterminatore. Haec autem omnia in figura contingebant illis; scripta sunt autem ad correptionem nostram , in quos fines
SU perius ostendit quid antiquis Iudaeis eundum autem Augustinum In Pal. lxxv xl. eontigit; hic ostendit quod non propter illa supplicia quae sustinuerunt , figura g
se tantum, sed propter nos corrig ndos , hennae fuerunt, quae omni poena maior est. ita evenit. Ubi primo ostendit quod pro- Haec autem pertinent ad sapientes interpter nos corrigendos a peccato, praedicta Corinthios, qui desiderio carnes comedebant 1 acta sunt; secundo quod propter hoc et-lin idolio, dc scandalizabant infirmos . Uniam scripta sunt, ibi, Hae aurem omnia ἐnlde smiles erant Iudaeis, carnes desi fleranti- figura eontingebant iliis , scrina simi autem adibus in deserto : unde digni erant etiam si- correctimem nostram. In prima ostendit quod mili poena. ideo facta sunt ut cohibeamur a peccato : Deinde cum dicit, mque idolarra inci re primo a peccato cordis; secundo a pec- mini, dehortatur peccatum operis. Ubi tan-rato operis, ibi, Neque Melatra essetamini Igit tria poccata. Primo idolatriae ; secundo tertio a peccato oris, ibi, Neque murmuνa-lsornicationis, ibi, Noque fornitemuν . tertio meritis, situr quidam ex ipsis. In prima pri-ldivinae tentationis, ibi. N quo tentemus Chri Ino dc terret per poenam secundo ex hocssum . In prima primo diuti adet idolatriae dehortatur culpam, ibi, ut non simus con- vitium; secundo deterret per exemplum . cupiscentes maiorum . tertio malos reducit ibi, Sicut quidam ex ipsiti tertio explicat ad memoriam, ibi, Sicut π illi coneuylerunt.sexemplum implicitum, ibi, diuemaimodum Dicit ergo: Hae autem in stura facta sunt scriptum s cte. Dicit ergo: Noque idolatra Μιμἰ, non ficia, ted vere facta. In figura, eniamini, idolothytis vescendo in venera inquam. ideo scilicet ut nos eo derantes itionem idoli, vel scandalum infirmorum . illorum lupplicia, non simus eonci Henres ma- situr quidam iliorum supple, idolatrae sue-lo,um, Hur θ liti concupierunt , de quibusirunt, Exod. XXXII. & Psalm . ev. 39. is Et Psal. ev. 34. is Concupierunt concti piscen-iri fecerunt vitulum in Horeb, & adorave- , , t iam in deserto. Num. xx. dicitur, quodlis runt sculptile . Ruemn modum fer vulgus promiscuum flagravit desiderio car- yrωm es, Exod. xxxis. 6. Sedit pepulus, id-nium. Fi notandum , quod scut in bonistest quidam de populo, mavilutare, G bibe
longe melius cst quod figuratur quam ipsa re, coram idolo quibus similes sunt quis pura , ut rognum caelorum quam tetraicomedunt idolothyta, idola venerando is promissionis ; ita in malis Ionge peius est orrexerunt ludere', idest, ludos facere, sic- quod figuratur quam figura significans. Se- ut choreas , dc huius Et in venerationem
345쪽
idoli. Vel sarrexerunt Iudere; idest, idolum adorare quod est smile ludo puerorum , qui faciunt imagines luteas . Deinde cum dicit, sque torniemur , tangit peccatum fornieationis. Ubi primo dissuadet tale peccatum ἱ secundo deterret per exemplum sculpae, ibi , Sicut quidam ex usis βrnieasi
sunt; tertio poenae, ibi, Et euideriant una dis. Dicit ergo: Neque fornicemur , ut quidam ex vobis: supra v. I. omnino Ru
is ditur sernieatio inter vos: Hur quidam ax 'fis fornicari sunt, cum Madianitis scilicet, Num. xxv. dc ideo ceciderunt una dio misisti tria, immo viginti quatuor, millia: sed maior numerus non excludit minorem:
unde non dicitur hic eum praecisione: vel Rrte vitium scriptorum est . Deinde eum dicit, Neque tenremus Christum, tangit peccatum divinae tentationis : quod dissuadet primo, verbo secundo, exemplo, ibi, Si
plicio , ibi, E a serpentibus perierunt . Dicit ergo: Nequa tentemus Christum, dissidendo de eius potentia, sicut illi qui in vobis desperant de resurrectione . sicut qui me νNm tentAverunt, Deum , vel Christum in Movse, dieentes Psal. lxxv it. I9. ,, Num. ,, quid poterit parare mensam in deserto Φ o ideo a ferpentibus perieriane, donee scilicet serpens aeneus erectus est , ad cuius aspectum sanabantur . De hoc habetur Num.
xx . dc Deut. v I. I 6. o Non tentabis D m minum Deum tuum . MDeinde eum dicit, Neque m-muraveritis ,
post peccatum cordis, de operis , dehortatur peccatum oris . Ubi primo dissuadet murmurationis vitium . secundo adducit quosdam in exemplum: Ac primo culpae,
ibi, Sicut quidam astum murm raverunt', secum
minatore. Dicit ergo: Nequa murmuraveria is , eontra me, vel minores contra mai res: Sap. a. II. Custodite vos a murmu-- ratione: ' Acur quidam eorum murmuraverunt , contra Moysen 2 Num. Evt. 4t. Murmuravit omnis congregatio 'filiorumis Israel contra Moysen: P ct ideo ρινia,nrab exromisatore, ab Angelo scilicet , qui extra terminos terrae eos percussit. Baruch ID. 19. - Exterminati sunt , Ac ad inse- is ros descenderunt. Notandum super illud, di in se baptieari sunν, quod Damascenus Lib. IV. cap. de Baptismo distinguit novem genera bapti Lmatum, accipiendo baptismata large . Primum est aqua diluvii, de quo habetur Gen.
ur. Secundum, mare rubrum , de quo Exod xxv. Tertium aqua expiationis , de qua Num. x x. Quartum baptismus Ioannis, deuo Matth. tir . Quintum baptismu quo Chrius bapti ratus fuit, de quo Luc. I l. Sextumi battismus Spiritus sanat super discipulos:
Act. I. F. is vos autem bapti rabimini Spi-- ritu sancto. Septimum baptismus poenitentiae , dc contritionis , de quo Eccli. xxxiv. 3 . is qui baptizatur a mortuo, deis iterum tangit eum, quid proficit lavatiosi illius octavum baptismus sanguinis , de quo Luc. x G. 3o. o Baptisma habeo ba is p tizari. dc quomodo coarctor usquedum se perficiatur . Nonum baptismus aquae . oc Spiritus , de quo loan. Ita. 34 is Nisi is quis renatus suerit ex aqua . dc Spirita, , sancto , non potest introire in regnum, , Dei. Matth. ult. iv. Baptizantes eos
in nomine Patris, & Filii , dc Spiritusis sancti.
Deinde eum dicit , me aurem omnia imriura contingebant illis, habito quod propter
nos praedicta facta sunt, hie ostendit quod propter nos etiam scripta sunt et & primo quod in fignificatione; secundo quod in correctione, ibi, Serista sunt autem ad correptionem nostram . Dicit ergo a me aurem .
mnia in Mura eonringebanν illic, quas dicate Ista contigerunt illis , de hoc non tantum
propter sua peccata, cbὶ aut pro se , sed
omnia in figura , nostri scilicet , eontingebantiliis et erat enim tunc tempus figurarum . Deinde cum dicit , Serina sunt antem ad correptionem uestram , tangit quod scripta sunt ad correctionem nostram. Ubi implicantur tria incitantia ad correctionem nostram . Primo antiquorum exempla , quae notantur in Scripturis; ieeundo exemplorum causa. quae est correctio nostra tertio aetas n
vissima, quae est finis saeculorum. Dicit ergo : Seripta fune aurem ad eorreptionem n
stram : quia is quaecumque scripta sunt, adis nostram doctrinam scripta sunt: Rom. xv. 4. Nos, dico, io quos Das Iuniorum δε- venarunt', id est sexta aetas , quae est ultima aetas laborantium. I. Ioan . ret. Is . in Fili ,, ii mei, novissima hora est. Quia ergo in ultima saeculi aetate sumus, tot exemplis priorum corrigi debemus . Vel in quos fines Detitorum doenerunt . id est, in quibus per fidem, & amorem Cnristi finita est saecularitast quia Phil. xxx. xo. dicitur: Con se versatio nostra in iis est. Un elemiaporalia non promittuntur tempore gratiae, sicut tempore legis : unde nec in pactum
346쪽
deducuntur, sed adiiciuntur . Matth. vi. I is me, bona terrae comedetis. Ecce eris 33. se Primum quaerite regnum Dei, & iu- l go exempla certa , quia fer'ra sunt utiis stitiam eius, ct haec omnia adiicientur lia, quia AEή eorreptionem nosram; durabilia. si vobis. Sed antiquitus erant in pactum: l quia in quos Ines Iactitoriam invenerunt.
Esa. 1. I p. is Si volueritis , di audieritis l
ITaque qui se existi inat stare, Videat ne cadat. Tentatio vos non apprehendat, nisi humana. Fidelis autem Deus est . qui non patietur vos tentari supra id quod potestis, sed faciet etiam cum tentatione proventum , ut pollitis sulti
ΗΑbita in primo Iudaeorum punitione,
secundo punitionis ratione , hic tertio concludit quod exempta eorum debenta malo cavere : ubi primo monet ut caveant callim siccundo cavendi docet modum , ibi, Tentario m non apprehendae cte. tertio promittit firmum adiutorium , ibi, Fidelis autem Deus est Θe. In primo implicat quatuor solicitantia sapientem ἔ scilicet multitudinem cadentium , cum dicit, Daque', incertitudinem stantium . eum subdit, aeui δε existimarsare; necessitatem cautelae, cum addit, ridear; sacilitatem ruinae, cum dicit , Ne cadat. Dicit ergo : Itaque qui δε existimat stare, videat na eada , quasi dicate Illi, etsi beneficiis Dei usi sunt, nihilominus propter peccata perierunt . Bainque, ex eorum consideratione , qui expiamae, aliqua coniecturatione , se stare, id est quod sit in gratia, ct caritate, videat, diligenti attentione , ne cadat, prccando, vel filios faciendo peccare . Esa. xiv. 12.
Quomodo cecidisti Lucifer Psalm.
xc. 7. M C dent a latere tuo mille , &M decem millia a dextris tuis. Mideo Ephes. U. Ig. ,, Videte quot nodo caute ambuleis iis . Deinde eum dicit, Tentatio vos non apprehendat, docet modum cavendi a casum, scilicet cavendo tentationem: ubi primo docet aliquam tentationem fugiendam
secundo aliquam sustinendam, ibi, Nisi humana . Primo notificat quia pulsat ut introeat: unde dicitur, Ten raris; secundo qu raim pugnat ut praevaleat : unde subditur :Non vos asprehendat. Dicit ergo : Tentarioves nen v rehendar quas diceret: Ne cadatis, rentario, scilic t peccati, non vos αρ prehendat , trahendo in consentum peccati.
Nis humana . Hoc dupliciter exponitur . Uno modo de tentatione interiori mala .& tune est permissio ; quasi dieat r Nulla peccati dilectio vos apprehendae , b nisi
torte de malis, sine qua vita humana non ducitur . Non enim est homo qui semper faciat bonum , & non peccet : III. Reg. v x M. dc II. Paralip. vi. Alio modo expo nitur de tentatione exterioris boni ; &tunc est exhortatio , se . Tentatio vos non apprehendat , nisi humana , scilicet tribula. tionum praesentium propter Cliristum tolerantia. Augustinus sin Quis . nov. & vet. testam . quaeli. xcxx. Propter Christum pa- is ti , humana tentatio est. Tob. xis. 23. M Quia acceptus eras Deo , necesse suitis ut tentatio probaret te. Deinde eum dicit , Fid/lis Deus , Oilenis dit paratum adiutorium in tentatione Ubi commendat Deum adiutorem, qui dat nobis resistendi potentiam , quod notatur ibi , Sed faeier inm tentatione proventum perseverantiam, quod notatur ibi, Ut tu ris Ditinere. Vere fidelis Deus, qui dat potentiam ne vincamur , gratiam ut mereamur, constantiam ut vincamus . Dicit ergo : Fidelis Deus ; quasi diceret : Vos ad hoc hortor, & monyo quo3 potestis . . Fidelis,, Dominus in omnibus verbis suis: Pial .cxl xl. 3. Qui non farretuν vos ren rari supra id queratorestis : quod utique posset diabolus . si permitteretur: ,, quia non est potestas luis Per terram quae ei comparetur : lob xli. 24. & Esa. xl. 29. ,, Dat lasso se virtutem. Ideo Iacob. I. a. omne gau- , , dium existimate , fratres , cum in vase rias tentationes incideritis . Augusti
is diabolo tentandi licentiam, ipse dat ten. - tatis misericordiam. Proventum, inquam , ita aer tessitis Iustinera , ne deficiatis in lucta . sed vincatis : quod fit per humilitatem , ut dicit Augustinus . Illi enim non
ca)-caulam. b r. nisi sine humana, sine qua vita de malis non ducitur.
347쪽
erepant in sornace , qui non habent ventum superbiae.
Notandum est super illud , se existimat stare, videar ne casas, quod ad casum In pellunt nos primo debilitas virium , sicut cadunt pueri, decrepiti , infirmi : Fia. xl. 3P. is in infirmitate cadent quod contingit per tepiditatem bene operandi , ct inliabilitatem . Secundo onus peceat O-rum , scut cadunt asini sub Onc re nimio :Pial m. xxxv. I 3. is Ceciderunt qui operi rantur iniquitatem : P quod contingit per negligentiam poenitendi I quia peccatum quod per poenitentiam non deletur , suo pondere ad aliud trahit . Tertio multitudo trahentium , scut arbor , vel domus multis trahentibus deorsum cadit: sup ra eodem : Neque fornicem aer, sicut quidam
ex ipsis fornieari sunt : quod contingit per impulsum hostium . Quarto lubricitas viarum , sicut incauti cadunt in lubrico: Fecit. xxv I 11. 3 . Q Attende ne sorte labaris in lingua , dc cadas in conspectu inimico-- rum insidiantium tibi : ' quod eontin-
git per incautam custodiam sensuum. Qui
to varietas offendiculorum , scut avis capta in medio laqueorum : Plaim. XIX. S.
- Hi im curribus , & hi in equis :
Prov. xxiv. 16. , , Septies in die cadit iu- ,, slus: 'quod contingit per corruptionem
creaturarum. Sexto ignorantia agendorum,
sicut eaeci cadunt de facili : Matth. xv. l . , , Si caecus caeco ducatum praestet , is ambo in foveam cadunt : quod con tingit per negligentiam addiscendi necessaria. Septimo exemplA cadentium,. sicut a geli ad exemplum Luci seri : Plaim. xc. 7. , Cadent a latere tuo mille , ct decem is millia a dextris tuis : Prov. xxv. 26. si hons turbatus pede, de vena corrupta , is iustus cadens coram impio: quod co
tingit per imitationem malorum . octavo ponderositas corporum: corpus enim, quod corrumpitur, aggravat animam , sicut lapis in collo natantis. Iob xiv. ig. ,, Mons ca
is dens defluit'. quod contingit per carni Riomentum superfluum.
I Ropter quod carissi mr mei , fugite ab idolorum cultura . Ut prudentibus t quor : vos ipsi iudicate quod dico. Calix benedictionis cui benedicimus . nonne communicatio 1anguinis Christi est ; dc panis quem frangimus , nonne participatio corporis Domini est 3 Quoniam unus panis , dc unum corpus multi sumus , Omnes qui de uno pane, dc de uno calice participamus
Q Uperius ex consideratione Iudaeorum poe- nae , monuit abstinere a perpetratione peccatorum similium ; hic speci xliter monet cavere a comestione idolis immolatorum . Ubi primo ponit commonitionem ea vendi eb idolothytis , secundo subdit causam commonitionis, ibi , aeuid ergo D eo, quod idolis immo atum se al quid e tertio docet modum cavendi a dictis , ibi, omne
quoa in macello venit, manducare . in primRcavere ab idolothytorum contestione monet primo ex timore poenae consimilis secundo ex communione sancti altaris , ibi , inprudentibus loquor ι tertio ex similitudine saerificii legalis, ibi, V Ara Israel secun umcarnem . In prima , ut eius obediant dictis, primo arguit inferendo , cum dicit , Pr ptεν quοή, secundo allicit blandiendo, cum subdit, Carissimi mei; tertio instruit exhortando , cum addit , Fugiro ab idolorum euItura . Dicit ergo : Propter quod , carismi mal , fugite ab idolorum cultura; quasi diceret: Quia sacramenta sola non salvant, ocqui cadit punitur , de auxilium Dei non
deest : propter quod , earu i mei, furite ab idoloνum cultura , id est ab omni idoli v ne ratione . Glossa : ,, Ideo hos Apostolusis hortatur sugere ab idolatriae superstiti is ne, vel ne lapientes comedant idolothy-- ta cum offendiculo infirmorum , quibus is idolatrare vid rentur : vel ne ipsi instasi mi idolatrae sint , edendo in idoli vene-
, , rationem. Fugile ergo ab idolorum enitura,
, , vel putativa quo ad etiam 1apientium , is vel verλ quo ad esum infirmorum. Deinde cum dicit, rn ρrudentibus loquer, monet cavere ab idolothytorum comesti ne ex communione sacramenti altaris. Ubi primo quod dicturus est supponit eorum
iudicio , secundo ostendit quid est illud ,
scilicet quod per communionem eucharistiae efficimur unum cum Christo , ibi ,
Calis Loedictionis eωi benedicimus, non com
munitatio sanguinis Christias λ σα tertio pro bat quod ita est, quod omnes sumus unum in corpore eius mystico, ibi, Ruoniam unua
348쪽
yaenia , is unum eortus multi famas . Dicit ergo : Ur Irtidenribus tequον quasi dieat :Ut sugiatis , loquor vobis ut prudenribus . Vel sic. Loquον vobis altum quid , scilicet quod sequitur, in prudentibus . Vel sic. Loquor infirmis, scilicet qui stant inter vos , ut supra locutus sum prudent tus. Et ideo Φει is maiores iudicare quod dico. Iob xxx. 33. , , Si contempsi subire iudicium cumri servo meo. udieare, inquam, hoc quod sequitur . Calix bono/ieI-is, id est potus calicis, per quem participantes benedicuntur: Luc. XX a. Io. Similiter dc calicem postis quam coenavit, dicens: Hic cχlix est no- vum testamentum in sanguine meo , quiis pro vobis fundetur : mi benedieims , id est quod nos fideles exaltamus credendo, di gratias agendo e vel cui benedicimus , id est quem nos sacerdotes consecramus : enne commaearieatio Iaviainis Chrisi os ὸ Ω- ciens nos unum cum ipsis , secundum illud Augustini: A Nee tu me mutabis in te, is sicut cibum carnis tuae, sed tu mutabeis si ris in me . Est ergo sua ratio talis . Sicut participans calicem Domini fit unum cum eo , sic participans calicem daemonio. xum fit unum cum eis; sed daemonum unitas est maxime sugienda : ergo dc partici patio idolothytorum in eorum venerationem. Et ideo sugite ab idolorum Cultura. Et tanis quem frangimus, idest sumptio panis iracti in altari , nonne participar o cstrporis Domini est ' saciens nos unum cum Christo: quia sub specie panis sumitur corpus Christi.
Deinde cum dicit , Ruoniam Mnu3 panis, ct aenum corpus mutii fumus , ostendit quod omnes sumus unum in corpore eius mystico . Ubi proponit primo unitatem; secundo subdit unitatis rationem , ibi , Omnes qui de uno pana , o do uno callest partis' mus . In prima tangit duplicem unit tem . Primam incorporationis , qua in Christum transformamur, cum dicit, Unus
panis ; aliam vitae , dc sensus , quam a Christo capite accipimus , cum addit ,
Et unum est μι multi sumus . Dicit ergo : Κωonram aenus panis . o' unum eoσpus
multi Iumas . quasi dicat : Per hoc patet quod unum sumus eum Christo , quoniam aenur panis , unione fidei , spei, & caritatis , o unum eo us intitri fumus . per sub
ministrationem operum caritatis : corpus
scilicet i Ilius capitis , qui est Christus . Multi, dico , scilicet omn/s qui de uno pauo , idest corporis Christi, o da tino calice,
idest sanguine , parrisi mus digna partier patione, scilieet spirituali, non tantum saiseramentali. Augustinus super Ioan . tracta xxv. 3 is Accipite, quia unus panis, & unum is corpus Ecclesia Christi dicitur , pro eois quod sicut unus panis ex multis granis , ἡ & unum corpus ex multis membris L Om-
,, ponitur . se Ecclesia Christi ex multis is fidelibus b ὶ earitate copulatis conne,, ctitur . De ista unitate infra x x. dicitur.
Hic quaeritur super illo, Omnes in Mo a baptia. ari . Glossa : is Per visa illa legaliari purgati . Contra . Legalia non iustificabant. Respondeo . iustificabant dispositive a remotis, se, non causa tree: quia per modum seni, non causae. Item super illud , Petra autem erat Gr stas, Glolla: si Non petra dedit aquas, sed si Christus. Contra. Num. xx. 8. -
is qui mini ad petram , Ac ipsa dabit vobis
is aquas. Respondeo. Petra dabat origi ualiter, non effective. Item super illud , Omnes eamdem Ucam stiritalem mandueaveri r , Glossa : ,, Si quisis manducaverit ex hoc pane , non mori is tur in aeternum sinis. vi. 32.ὶ scilicet, is qui manducat corde , non qui premitis ore. Contra. Ergo non oportet sacramentaliter manducare. Respondeo. Non qui
premit ore, istum scilicet. Item super illud . Eiamdam potum spiris iam biberunt , Glossa : si Idem est effectaxo in illis sacramentis , sed non tantum is quantum in nostris . Contra . Sacrλ- menta vetera non effetebant quod figur bant . Respondeo . Idem est essectus , sed aliter: nam illorum per modum signi , nostrorum per modum causae. Item super illud, me autem in figura faeta sunt, Glossa : omnes poenae minoresti sunt gehenna. atra. Carentia visionis Dei maior est quam gehenna , secundum Chrysbstomum . Respondeo. Loqui tuae de poenis temporalibus. Item super illud , Qui stat . videat ne e dat , Glossa : is Non quod sit aliquis sine si casu. Contra. Multi sunt sine mortan . Respondeo . Duplex est casias: unus a. Domino per mortale, alter in Domino perveniale.
Item super illud , Firilis mas , Glossa et is Qui dat tentandi diabolo lieentiam, da vse tentatis misericordiam. Contra. Quoast de licentia , licite fit : ergo lieet diabolo. tentare. Respondeo. Licentia accip
tanopite. 9 l. non eolrii lative
349쪽
lne hie pro permissione , non pro conees
item . Vos iis itidicare . Contra . Non est inferiorum iudicare de factis superiorum. Respondeo. Non debent iudicare tu. dieio superordinationis . sed licet iudicio discretionis. Item super illud , Benedicimus , Glossa :is Nos sacerdotes. ' Contra . Quod minus est, a maiori benedicitur . Respondeo. In sacramento altaris , benedictio sacerdotis fertur super terminum a quo , id est super Panem , non super terminum ad quem ,
Item . Panis quem frangimus . Contra .
Iam tunc non eu ibi panis . Respondeo .
Ponitur lignificatum pro signo , idest panῖs
pro specie panis. Item super illud , Nonna partἰe ario ere ρωis Damisia est λ Glossa: is Per partes man is ducatur in sacramento , & manet inte-- ger in caelo . Contra . Christus sub sacramento est impar tibilis . Respondeo . Manducatur per partes sacramenti , non sui.
Item ibidem Glossa: i, In illo sacra me
to corpus suum, de sanguinem commen
is davit: quod est, secit nos ipsos. tra. Non fecit nos corpus Christi verum. Respondeo. Quod, idest cuius significatum: unde relatio est simplex .
V Idete Istaei secundum carnem . Nonne qui edunt hostias , participes sunt altaris 3 Quid ergo Dico , quod idolis immolatum sit aliquid , aut quod id
tum sit aliquid Sed quae immolant Gentes , daemoniis immolant , dc non Deo . Nolo autem vos socios fieri daemoniorum . Non potestis calicem Domini bibere , dc calicem daemoniorum ; non potestis mensae Domini participes esse , & meniae daemoniorum . An aemulamur Dominum Numquid sertiores illo sumus t Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt : omnia mihi licent sed non omnia aedita cant. Nemo quod suum est quaerat, sed quod alterius. SUperius monuit abstinere a eomestione
idolothytorum , primo ex timore Poenae consimilis; secundo ex communione altaris; hic tertio monet ad idem ex similitudine sacrifieii legalis : ubi primo excis Itat attentionem secundo ostendit propositum , ibi , Nonne qui edunt hostias , partia eipas sunt altaris Dicit ergo , Uidero . Hoc dupliciter legitur . Uno modo de sacrificiis Iudaeorum , alio modo de ritu Gentilium . Primo modo hoc quod dico Israel , est aecusativi casus alio modo vocativi . Primo modo se quasi dicat r M.tri nutimeorpus sumns , qui de uno pane , is de uno rasilee paralaipamus : Ac hoc patet per hanc similitudinem . Virite Israel fecundum earnem . supple, ambulantem, idest carnalibus sacrificiis desermientem. Hoe dicit ad disserentiam Israel secundum spiritum . De
utroque Rom. II. 23. is Non enim qui
,, in manifesto , Iudaeus est . Non. qui edunt hostias Iegales , partis es fune altaris legalis 3 sieut qui edunt earnem Christi , dc sanguinem, participes sunt corporis eius. Secundo modo legitur sic. Videra , o Israel, o vos qui estis Israel spiritualis , videns scilicet Deum: vidua, inquam, ea quae sunt
seeundum earnem , idest in idolatriae ritu carnali. Nonne qui edunt hostias , idolis scilicet immolatas, participes sunν altaris, dae monum , Ac idolorum Quasi dicat , sie . Est ergo sua ratio talis . Qui eduus hostias oblatas altari , partiripes sunt altaris : a sinmili , qui edunt hostias immolatas idolis , participes sunt idolorum , sive daemoni
Deinde cum dicit , ergo cte. si perius posivit monitionem caven)i ab id lothytorum comestione , hic ponit eausam
admonitionis . Ponit autem quatuor causas quare debent ab idolothytis abstinere. Primo propter vitandam daemonis societatem. secundo propter vitandam iacrae communionis exclusionem , ibi , aeria non potestist ealicem Domini bιό ero , T caIicem dam is rum tertio propter vitandam Dei indigna-l tionem , ibi , An amulamur Dominum
quarto propter fratrum laesionem , ibi , t omnia mihi Leone ise. In prima primo ostent dit per hoc, quod non dicit hoc, eo quod alicuius virtutis reputet idolum , vel ido-l lothytum . secundo quod potius ideo quial daemonibus est immolatum , ibi , Se quat immolant Gentes , damoniis immolant , tertio
350쪽
quod non vult eos esse socios daemonum, ibi,' iram Dei , vitandum est ; comestio idolo
Nolo autem vos Deus obsed monum . Dicit ergo: thytorum est huiusmodi : ergo vitanda est. 2Mid relo Quasi dicat: Moneo cavere ab L Primo ergo ostendit quod Deus provocatur
dolothytis . aeti id ergo dicoὸ idest , quid di . ex tali comestione ἔ seeundo quod stultum
cere videor hoc monendo λ Numquid hoc, est eum provocare , ibi , NNmquid fortiores supple quod illud quod idolis est immolatum ' illo sumus Dicit ergo : An ama Iamrιν , sit aliquid , vel alicuius virtutis , ut no- idest ad iram provocare volumus Domiaceat; - ωοd idolum siu aliquid venerati O-inum. comedendo idolothyta Uel sic . Anne dignum λ Quasi dicat , non . Psalm. amulamur Dominum ; idest , invidemus et , ex xxxv. tr. - Neque enim est spiritus inlut quasi in contemptum eius hoc faetamus . , , ore ipsorum . Sed hoc potias dico ,lDeur. Ixxi a. I 6. is Provocaverunt eum in quod qua immolant Genus idolo , damoniissis diis . V Numquid λ quasi dicat : Non de
immolant , non Deo . Psalm. XCV. 3.lbemus eum provocare: num ti id illo fori oresis omnes dii Gentium daemonia . Deut.Jsumus quasi dicat non . Iob ix. rs. ,, Si is xxxit. Ir. Immolaverunt daemonibus, &Jri sortitudo quaeritur , robustissimus est . is non Deo. Fatuum est enim provocare sortiorem se. Deinde eum dicit , Nolo autem vos fieri Notandum super illud, Nolo autem vos so- socios damoniorum , ostendit quod non vestirios fieri, quod est societas bona , dc mala; eos fieri socios daemonum ; quod fieret fide utraque quadruplex . Est ergo societas communicarent mensae idolorum e dc hOctbona, prima personarum dixin rum, de qua est quod dicit : Nolo autem vos, qui fideles I. Ioan . r. I. is Ut societatem habeamux estis, M., fari damonum, edendo scit icet desis cum Deo, & societas nostra sit eum Pali is quae idolis immolantur. II. Corinth. vi. - tre , & cum Filio eius Iesu Christo . I4. Quae societas lucis ad tenebras, auliΕt hoc exigit summa iucunditas, quia nulis quae conventio Christi ad Belial lius rei sine socio iucund est possessio. M-Deinde eum dicit , Non μνestis ealicem cunda Angelorum sanctorum , de qua T Domini inbere, o calicem damoniorum , eccelbiae v. 27. ,, Credo enim quod Angelus Dei secunda ratio quare abstinendum est ablis bonus comitetur ei Et hoe exigit homi- idolothytis; quae est talis . omne quod ex-inis dignitas . Hieronymus: is Magna est digni. cludit a communione corporis , dc sangui- is tas animarum. Tertia virorum iustorumnis Christi, vitandum est ; comestio idolo-lὸe qua Galat. II. 9. - Iacobus ,. dc Ioanthytorum est huiusmodi: ergo vitanda est .isi nes dexteras dederunt mihi , dc Barnabae Primo ergo ostendit quod huiusmodi come- , , societatis . Et illac exigit nostra utilistio excludit a communione sanguinis Chri-itas : Eccle. rv. 9. Melius est duos essesti; Ieeundo quod Zc a communione corpo-io. simul: habent enim emolumentum socieris Christi , ibi , Non potostis mensa. Dominilis talis suae . quarta beatorum , de qua participes esse , ct mensa damoniorum . Die illΑpocal. I. 9. Ego Ioannes secius vester , ergo: Non potestis ealuem Demini bibere . ol, . & frater in tribulatione , de regno . Ucalicem damoniorum I quasi dicat : Nolo vostEt hoc exigit communis. felicitas : quia fieri socios damonioriam. Hoc autem ideo di-io si socii iαὶ sumus passionis , erimus &co , quia non potestis ealisem Domini Moere ,iis consolationis II. Corinth. r. 7. Socie potu spirituali , non fac ramentali tantum :itas mala similiter quadruplex . Prima a
Psalm. cxv. I 3. M Calicem salutaris 1cci- parte malorum , de qua Esaia 3. 23. .. Prin-- piam: ct eaticem demoniorum simul , &i,, ei pes tui infideles, socii furum . Haec hoc quo ad sacramentum sanguinis: non pot- est societas Herodis , dc Pilati in crucifi- estis mensa Domini parrit os esse, quo ad fa-ixione Christi . Secunda hypocritarum , de Cramentum corporis, is mensa damonioνum . qua Iob xxx. 29. D.Frater sui draconum Matth. Vr. 24. M Nemo potest duobus do-io de socios struthionum , quae alas habere,, minis servire. Ecce ergo calix fructuo- videtur , ct volare non potest . Haec estius , quia ad bibendum . lpi ritualiter pre-isocietas vulpis, di lupi. Tertia daemonum, tiosus, quia Domini; specialiter purus , dcide qua Iob xv m. IS. is Habitent in taber- mundus, quia non datur immundis utiliter .iis naculo eius iocii eius qui non est . Haec Eimiliter potest dici de mensa. est societas catti de muris , carnificis ocDeinde cum dicit, An amulamur Dominum)ec ibovis. Quarta damnatorum, de qua II. ce tertiλ ratio talis. Omne illud quod provocat rint h. vi. M. D Quae societas lucis ad te