장음표시 사용
361쪽
Secundo propter eorum tautelam, ne scilicet ex con ectu mulierum non 'velatarum ad concupiisentiam provocentur : unde dicitur Eccli. I x. s. se Virginem ne aspicias,
,, ne forte scandali Eeris in decore illius. DAugustinus autem Lib. XII. de Trinit. cap. V r. aliter exponit praedicta rostendit enim quod tam mulier quam vir est ad imaginem per lioc quod dicitur Ephes. Iv. 23. ,, Renovamini spiritu mentis vestrae , ,, dc induite novum hominem, qui renovavi tur in agnitione Dei secundum imaginem M eius qui creavit eum, ubi non est tria scu-ὐ lus, de semina. Et se patet quod imago Dei attenditur in homine secundum spiritum, in quo non est differentia malculi , di semine ι & ideo mulier est imago Dei sicut & vir. Expresse enim dicitur Genes.
I. quod creavit Deus hominem ad imaginem suam, masculum , dc feminam creavit eos. Et ideo Augustinus dieit hoe esse intelligendum in spirituali coniugio, quod est in anima nostra, in qua, sicut supra dictum est. sensualitas, vel etiam inferior ratio , se habet per modum mulieris. Tatio autem superior per modum viri, in qua attenditur imago Dei: dc secundum hoc mulier est ex viro, di propter virum: quia administratio Terum temporalium, vel sensibilium, sa)cui antendit inferior ratio, vel etiam sensualitas , debent deduci ex contemplatione aetermorum, quae pertinent ad superiorem ratio. mem, ad eam ordinari. Et ideo mulier dicitur habere velamen, vel potestatem super caput suum, ad fignificandum quod cir-.Ca temporalia dispentanda debet homo cohibitionem quamdam, Ec refrenationem ha bere, ne ultra modum homo progrediatur in eis diligendis: quae quidem cohibitio ci ca amorem Dei adhiberi non debet , cum nraeceptum sit Deu t. v I. s. se Diliges Do- minum Deum tuum ex toto corde tuo. Nam circa desiderium finis non apponitur mensura , quam necesse est apponi circa ea quae sunt ad finem. Medicus enim sanitatem inducit quanto persectiorem potest non tamendat medicinam quanto maiorem potest 1ed secundum determinatam mensuram. Sic vir non
debet habere velamen super caput; dc hoc debet propter Angelos sanctos : quia , seu in Glossa dieitur, gratuita est sanctis Angelis sacrata dc pia fgnificatio . Unde Ac Augustinus dicit de Civitate Dei l Lib. XX lcap. vi. quod daemones alliciuntur quibusdam sensibilibus rebus, non sicut ani-s. Th. Oper. Tom. VI.lis cibis, sed sicut spiritus signis.
Deinde eum dicit, I rumramm neque vir siue muliero σα excludit dubitationem quae
posset ex dictis oriri. Quia enim dixerat. quod vir est gloria Dei, mulier autem est gloria viri; posset aliquis credere vel quos mulier non esset ex Deo, vel quod non haberet potestatem ingratia. Unde primo hoc excludit dicen ς: Licet mulier sit gloria viri, qui est glor: a Dei , Urumtamen neque vir est in Domino , id est a Domino productus , μι
muliere , nsque mulier sima viro e utrumque
enim Deus fecit, secundum illus Gen. r. 27. is Masculum, & seminam creavit eos. Uel aliter. Neque vir est sine muIiere in Do mino, scilicet in gratia Domini nostri Iesa Cliriai , neque mulier sine viro : quia uterque per gratiam Dei salvatur, secundum illud Galat. Dr. 27. , , Quicumque in Christoba. ptizati estis, Christum indu illis: v&p stea subdit i ,, Non est masculus, neque - , mina, scilicet differens in gratia Chri .sti. Secundo assignat rationem dicens: Nam petit in prim 1 rerum institutione mulὼν ode Oiso sor mala, ita dc in subsequentibus generationibus vir γεν mulierem productas est, secundum illud Iob xiv. r. , , Homo si natus de muliere. Nam prima produc in hominis fuit sine viro , Ac muliere, quando Deus formavit hominem de limciterrae, ut dicitur Genes. et r. Secunda autem fuit de viro sine muliere, quando sormavit Evam de costa viri, ut ibidem legi tur . Tertia autem est ex viro, dc muliere , sicut Abel natus est ex Adam, Ac Eva , ut legitur Genes et v. sta arta autem est ex muliere sine viro, ut Christus ex virgine, secundum illud Galat. iv. i. se Misit Deus Fi-- lium suum factum ex muliere. Tertio ostendit rationem esse eonvenientem , d
cens : Omnἰa autem ex Deo e quia scilicet
Ec hoc ipsum quod mulier primo suit ex viro , dc hoc quod postmodum vir est ex
muliere , est ex operatione divina : unde ad Deum pertinent tam vir quam mulier . Unde dicitur Rom. xx. 36. Ex ipso,
, dc per ipsum, dc in ipso sunt omnia. Deinde cum dieit, Vos 'si iu/icare, committit iudicium eius quod dixerat , audito. ribus ; dc circa hoc duo facit. Primo committit iudicium rationalibus auditoribus .
secundo comprimit protervos auditorcs , ibi, Si quis aurem videtur conrent oras esse .
nstr ratem eon uerudisem non habemus . Circa
primum quatuor facit. Primo committit aut
362쪽
ditoribus iudicium elus quod dixerat , mo-lmenti, ut dicitur U. Corinth, m. Seeun ὀ re eius qui confidit se sussicienter probasse , t ponit id quod est ex parte mulieris, dicens :dieens: Mi is iudicaue. Pertinet ad bonumi Mulier er si eomam nutriat, gloria H ilii f. auditorem iudicare de auditis : unde dici-l quia videtur ad ornatum eius pertinere : ur iob vi. 29. ,, Loquentes id quod iu-s unde dicitur Cantic.v1 r. I. A Comae capitis A stum est iudicate : v xit. Ir. is Non. is eius sicut purpura Regis . Et assignatia ne auris verba diiudicat Secundo pro consequenter rationem , cum dicit : λο- ponit sub quaestione id de quo debet elle niam capilli iati fura et , scilicet mulieri ,
iudicium, dicens: Decet mulierem non vela-lpra velamine : & ideo eadem ratio est de tam εν ara Deum Hoc prohibetur l. Pet r. capillis nutriendis, & de velamine arti si is r. a. ubi dicitur : Quarum iit non ex-Jciali apponendo . Cantic. iv. r. is Capilliis terius capillatura. Tertio ossendit un-lis tui ilaut grex caprarum. de debeant silmere suum iudicium, quia ab Deinde cum dicit, Si quis aute ι viaeruν ipsa natura; & hoc est quod dicit: Nee ipsa emtentissus esse M. comprimit protervos au natωνa dolet vos . Et vocat hic nλturam,iditores, dicens : Si =uis aurem videtur eon ipsam inclinationem naturalem quae inestilentiosus esse, ut scilicet rationibus praedi- mulieribus ad nutriendum comam, quae et Ictis non acquiescaei, sed considentia clamo- naturale velamen, non autem viris . Quaetris veritatem impugnet, quod pertinet ad quidem inclinatio naturalis esse ostenditur,l contentionem, ut Ambrotius dicit , contra
quia in pluribus invenitur. Oportet autem id duod dicitur Iub vi. 29. M Risponeete. ab ipsa natura doceri, quia est Dei opus sis obiecro, absque contentione: & Prov. lscut in pictura instruitur aliquis artificio xx. 3. M Honor est ei qui sep krat se a con- lpictoris : & ideo contra quosdam dicitur is tentionibus : hoc sussciat ad compri-Εsa. xxiv. s. is Transgressi s uni leges, mu mendum talem, quod noι. Iudaei in Chri- lis laverunt ius, dissipaverunt scedus sempi. stum credentes, ta iam eonsuetiad nem non hiais ternum, idest ius naturale. quarto au- iamus, scilicet quod mulieres orent non um stem a natura sumit rationem , & primo lato capite , neque etiam tota Eeetesia Deἰ, i ponit id quod est ex parte viri , dicens :iper c entes distula. Unde si nulla eslet ra- ixuod vir quidem si comam niatriar, moremu. tio, hoc solum deberet suiscere . ne allia slieris, enominia est illi; idest, ad ignominiam quis ageret contra communem Ecclesiae conia iei reputatur apud plures homines, quia per suetudinem. Dicitur enim in Psal. lxvr i. . .
hoe videtur muliebris esse. Et a ὶ ideo , , Qui habitare facit unius moris in domo. ech. xliv. Zo. dicitur : is Sacerdotes eo Unde Augustinus dicit in epistola ad Casu se mam non nutriant. Nec est instantia lanum, quod in omnibus in quibus nihil cer- ide quibusdam qui in veteri lege comam ιγ ti dissilit sacra Scriptuza, mos populi Dei, inutriebant: quia hoc erat signum ein quod atque instituta maiorum pro lege hὶbenda , tunc erat politum in lectione veteris testa- si1nt. ,
Hoc autem praecipio, non 'audans quod non in melius, sed in deterius convcnitis. Primum quidem convenientibus vobis in Ecclesiam, audio scissuras esese inter vos, & ex parte cretio. Nam oportet & haereses esse, ut qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. Convenientibus ergo vobis in unum, lain non est domi- bnicam coenam manducare. Unusquisque enim suam coenam praesumit ad mandu- qcandum; & alius quidem esurit, alius autem ebrius est. Numquid domos non ha- Ibetis ad manducandum, & bibendum An Ecclesiam Dei contemnitis, & coniun- , ditis eos qui ncn habent 3 Quid dicam vobisὶ Laudo vost In hoc non laudo. iPostquam Apostolus redarguit Corinthios rum errorem de scissuris in conventu, quia
363쪽
elati, ibI, Prisum quidem eonven Imribus v his in Ecclesiam, audio scissuras esse i ter vos. Dicit ergo primo : Hoc autem, quod dictum
est supra, quod mulieres velatae sint in M. clesiis , praeitio : ut lie tripliciter eos indueeret ad huiuimodi observantiam : primo quidem ratione; secundo contuet udine tertio praecepto, quod solum sine aliis necessitatem induceret: Proverb. ID.2I. is Custo-
is di praecepta mea, re vives: dc Eccle. v.
I a. dicitur : o Funiculus triplex diffelle
se rumpitur : non laudans, sed magis vituperans , quod convenitis in Ecclesiam , non in malitis, sicut deberet elle, sed is detorius,
ex culpa vestra . Omnia enim animalia gre galla, puta columbae, grues, Oves, natura inli inllinctu in unum conveniunt , ut sit eis corporaliter melius: unde dc homo , cum sit animal gregale, vel iociale, ut Philosaphus probat l. l ib. Politic. secundum rationem agere debet, ut multi in unum conveniant propter aliquod melius; sicut in rebus saecularibus multi in unitatem civitatis conveniunt, ut sit eis melius saeculariter . scilicet propter securitatem, dc sis talentiam vitae. Et ideo fideles in unum convenire debent propter aliquod melius spirituale . secundum illud Psal. cr. 23. In conve- , , niendo populos in unum, dc Reges ut seres viant Domino: dc alibi psal. cx. r. ,, In consilio iustorum, di congregatione, ma
gna opera Domini. Sed illi in deterius
conveniebant propter culpas quas committebant dum convenirent. Esa. I. 3. ,, Ini
, , qui sunt coetus vestri . Eceli. xxi. I . Stuppa collecta lynagoga peccantium. Deinde cum dicit , Primum quidem G. ponit in speciali quomodo in deterius convenirent : Ac primo ponit indicium culpae , dicens: Primiam quidem, inter cetera icilicet quod in deterius convenitis, convenιentnbus vobis in Leelsam , audio scissuras usa in rervos, scilicet per contentiones quas exercebant: quod quidem Ecclesiae non convenit. quae in unitate constituitur , secundum illud Ephes. Iv. 4. ,, Unum corpus , dc unus spiti ritus, sicut vocati cstis in una ine voca- tionis vestrae. Hoc tamen praedici rurEsse. IXI t. s. is Scissuras civitatis David vi-
, , debitis, quia multiplicatae sunt. Dicit autem Glosta , quod dicendo , Primum . Ostendit quod primum malum est distenso , unde cetera oriuntur: ubi enim est dillenso, nihil rectum est. Sed contra videtur ei Te quod dicitur Eccli. 1. 13. - Initium omnis peccati super-
,, bia : oc I. Timoth. ult. Io. ri Radix Ori indium malorum cupiditas. P
Dicendum est autem, quod hae auctoritaistes loquuntur quantum ad peccata perionalia lingularium hominum, quorum primum est luperbia ex parte aversionis , di cupiditas ex parte conversionis. Sed Glossa hic loquitur de peccatis multitudinis . inter quae primum est dissensio, per quam solvitur rigor disciplinae . Unde dicitur Iacob. t II. I 6. ,, Ubi est gelus, oc contentio , ibi inco is stantia, & omne opus pravum.
Secundo ponit credulitatem auditorum , eum dicit: Et ex paνre credo, idest quantum ad aliquos vestrum, qui erant ad contenti
nem proni, secundum illud quod dixerat s
pra I. I l. Contentiines sunt inter vos. Hoc au
tem dico, quod unusquisque vestrum dicis, Ego quidem fum Pauli, ego Apollo, ego tero Ce ρha. Alii vero non erant contentiosi , ex quorum persona ibi subditur : Ego aurem Christi. Unde & Cant. ix. a. dicitur : , , Sicutis lilium inter spinas, sic amica mea interis filias, idest boni inter malos.
Tertio assignat rationem suae credulitatis , dicens Nam oportet , non solum quas cumque scissuras, sed etiam hareses esse. Ubi duo consideranda iunt. Primo quid sit haeress; secundo quomodo oporteat haereses esse.
Circa primum sciendum, quod , sicut Hieronymus dieit super Epistolam ad Galatas, haeresis Graece ab electione dicitur , quia scilicet eam sibi unusquisque eligat disciplinam
quam putat este meliorem: ex quo duo acincipi possunt. Primo quidem quod de rati ne haeresa est quod aliquis privatam disciplinam sequatur, quasi per electionem proin priam , non autem disciplinam publicam . quae divinitu traditur; secundo quod huic disciplinae aliquis pertinaciter inhaereat et nam electio firmam importat in hae lionem ;& ideo haereticus dicitur qui spernens dirisciplinam fidei , quae divinitus traditur ,
pertinaciter proprium errorem sectatur .
Pertinet autem aliquid ad disciplinam fidei
dupliciter . Uno modo directe , licui articuli fidei, qui per se eredendi proponu tur: unde error circa eos uecundum se facit haereticum, si pertinacia adiit. Non mia sunt autem a tali errore propter simplicitatem aliquam excusari, praecipue quλntum
ad ea de quibus Melesia tolemi a Zat, dc quae communiter versantur in ore fidelium, sic ut mysterium Trinitatis , nativitatis Christi. oc alia huiusmodi . Quaedam vero indi recte pertinent ad fidei disciplinxm , i
quantum scilicet ipsa non proponuntur ut propter se credenda, sed ex negatione e
rum sequitur aliquid contrarium fidei; sie- ut si negetur Isaac suille filius Abrahae, le-V u 3 qui.
364쪽
quitur aliquit contrarium fidei, scilicet sic ram Scripturam continere aliquid falli. Ex talibus autem non iudicatur aliquis 'haer ticus, nisi adeo pertinaciter perseveret quod ab errore non recedat, etiam viso quid ex
hoc sequatur. Sic igitur pertinacia qua aliquis contemnit in his quae sunt fidei directe, velandirecte, subire iudicium Ecclesiae , Lacit hominem haereticum . Talis autem pertinacia procedit ex radice superbiae , qua aliquis praefert senium suum toti Ecclesiae. Unde Apostolus dicit I. ad Tim. vi. 3. ,, Si qui is aliter docet, dc non acquiescit lanis ser-- nionibus Domini nostri Iesu Christi , &is ei quae secundum pietatem est , doctriis nae, superbus est, nihil sciens, sed lani, guens circa quaestiones , ac pugnas veris borum. Secundo considerandum est , quomodo mporteat haereses csse. Si enim opportunum est haereticos esse , videtur quod sint commendabiles, de non sint extirpandi. Sed dicendum et, , quod dupliciter de aliquo dicitus, quod oporteat illud esse . Uno mo do ex intentione illius qui hoc agit . puta si dicamus, quod oportet iudicia esse , quia scilicet iudices iudicia exercentes intendunt iustitiam, de pacem in rebus humanis constituere L Alio modo ex intentione Dei , qui etiam mala ordinat in bonum , sicut Iersecutionem tyrannorum ordinavit in gloriam martyrum. Unde Augustinus dieit in Enchyridion scap. 11. in quod ,, Deus est adeo bonus quod nullo modo permitteret se- ri aliquod malum, nisi esset adeo potens,, quod de quolibet malo pollet elicere bori num: & secundum hoc dicitur Matth. xv I l I. 7. is Necesse est ut veniant scandari la verumtamen vae homini illi per quem ,, scandalum venit: & secundum hoe hic dicit Apostolus, quod oporret hareses esse, ex eo quod Deus malitiam haereticorum ordinavit
in bonum fidelium. Et hoc dicit primo quidem ad maiorem declarationem veritatis: unde dicit Augustinus de Civ. Dei Lib. XVI. in Glossa: ri Ab adversario mota quaeli io , discendiis existit occasio. Multa quippe ad fidem c se tholicam pertinentia, dum haereticorum is callida inquietudine excogitantur, ut ad is versus eos dessendi possint, & considera se tur diligentius, dc intelliguntur clarius,M & praedicantur instantius . V Unde de
Prov. XXVII. II. is Ferrum serro acuitur,
si oc homo exacuit faciem amici sui. Secundo ad manifestandam infirmitatem fidei in has qui recte credunt oc hoc est quod hic subdit Apollolus: VIt qui WAari , id est approbati sunt a Deo, manifestι fiant in v
Hae , idest inter vos. Sap. III. 6. DTamquaret ,, aurum in fornace probavit illos . Deinde cum dicit, Convenientibus erra --
bis eTe. redarguit eos de tertio delicto . quia scilicet peccabant in modo, oc ordine sumendi corpus Christi . Et potest to tum quod sequitur, dupliciter exponi. S
cundum autem primam expositionem redarguuntur de hoc quod corpus Christi pransi accipiebant. Circa hoc ergo qu tuor facit. Primo ponit detrimentum quod incurrebant secundo ponit culpam, ibi , in qui ne eis nim suam coenam prafumi , tertio inquirit de
caula culpae , ibi, Numquid domos non haberis ad manducandum , σ bibendum λ quarto concludit eorum vituperationem, ibi, Ruia dieam vobis/ Dicit ergo primo ita . Con-nientibus vobis , scissurae lunt inter vos .. Er
go conυenientibus vobis in unum , corpore ,
non animo , iam ad hoc advenistis quod non est, id est non licet , vel non competit
vobis, domisaream ecaenam manducare , id est
sumere eucharistiae sacramentum , quod Dominus in ecima discipulis dedit. Hoc enim sacramentum , ut Augustinus dicit super Ioan .strach. xxvi. est sacramentum unitatis, de caritatis dc ideo non competit dissentie tibus. Cant. v. r. is Comedite amici , dc
si bibite, & inebriamini carissimi . Vel
melius potest referri ad ea quae sequuntur, ut sit sensus . Non solum eonvenientibus visita scissurae sunt inter vos , sed vobis convenientibias, iam , idest in praesenti , hoc determinatum habetis, quod non est, idest
non licet vobis , dominisam coenam mandra
care , ad quam pransi acceditis. Quia enim Dominus discipulis sitie post ecimam hoc faucramentum tradidit , ut legitur Matth. xxvi. volebant etiam Corinthii post eommunem camam sumere corpus Christi. Sed Dominus hoc rationabiliter feeit propter tria. Primo quidem quia ordine congruo figura praecedit veritatem . Agnus autem paschalis erat figura , sive umbra huius sacranienti dc ideo post coetum agni pascha lis, Christus hoc sacramentum dedit . Dicitur enim Coloss. xx. t . de omnibus legalibus , quod is sunt umbra futurorum is corpus autem Christi. V Secundo ut ex hoc sacramento statim ad passionem trantaret, cuius hoc sacramentum est memoria-le; Ac ideo dixit discipulis, Ioan. XI v. 3I. A Surgite, eamus hinc, M scilicet ad passionem. Tertio ut arctius imprimeretur hoc sacramentum cordibus discipulorum, quibueti plum tradidit in ultimo suo recessu . Sed in reverentiam tanti sacramenti post inodum
Ecclesia. instituit , quod non nisi a ieiu
365쪽
nis sumatur quo excipiuntur infirmi , qui in necessitate , quae legem non habet , possitiit non ieiuni sumere corpus Christi . Quia vero aqua non solvit ieiunium , existimaverunt quidam quod poli potum
aquae , pollet aliquis sumere hoc sacramentum, praesertim quia, ut dicunt, aqua non
nutrit , sicut nec aliquod aliud simplex
elementum . Quamvis autem aqua iecula.
dum se non nutriat, & ob hoc non solvat ieiunium Ecclesiae , secundum quod dicuntur aliqui ieiunantes . nutrit tamen aliis admixta, dc ideo solvit ieiunium naturae ire secundum hoc dicuntur aliqui ieiuni qui scilicet eadem die nihil sumpserunt nec cibi, nec potus. Et quia reliquiae cibi . quae
in ore remanent , fumuntur Per modum
salivae , hoc non impedit aliquos esse ieiu. nos . similiter dc non impedit aliquos esse ieiunos , si tota nocte nihil dormierint , uel li etiam non sint plene digelli , dummodo eadem die omnino cibi , vel potus nihil sumpserint . Unde quia principium diei est sumendum secundum ultim Ecclesiae a media nocte , ideo quicumque post mediam noctem aliquid sumpserit , quantumcumque modicum cibi, vel potus, non potest eadem die sumere hoc sacramen
Deinde eum dicit, in quisque euιm suam cara εm prafumis , ponit culpam : dc primo secundum quod peccabant in Deum secundo prout peccabant in proximum, ibi,
Et aliuν quidem esurit , alius autem ebrius est.
Dicit ergo primo: Ideo dico, quod non licet vobis dominicam coenam manducare ,
quia is nusquisaue vestrum pra-mit, idest ante sumit , suam eoam , scilicet ciborum Communium , ad mandueandum . Quilibet enim eorum portabat ad Ecclesiam iercula praeparata , Ac comedebat quilibet seorsum , antequam sumeret sacra mysteria . Oseae Iv. I g. is Separatum est convivium ,, eorum . nunc interibunt . Eces i. xx.
a s. dicitur in persona paret: se Inveni re-D quiem mihi , dc comedebam de bonis is meis solus. 'Deinde eum dicit, Et alius
quidem esurit Θc. arguit culpam eorum inquantum erat contra proximum . Divites
enim laute comedebant in Ecclesia, dc bibebant usque ad ebrietatem ; pauperibus autem nihil dabant , ita quod remanebant esurientes : dc hoc est quod dicitur : Et alius quidem esuris , scilicet pauper , qui non habebat unde sibi praepararet, ali. 3 autem ebrius est , scilicet dives , qui iu-
perflue comedebat , de bibebat, contra id
quod dicitur Nehem .um. Io. is Comedite, , pinguia , & bibite mulsum , dc mittiteri partes eis qui non praeparaverunt sibi. lob xxxx. a 7. is Si comedi bucellam meam is solus, dc non comedit pupillus ex ea. Deinde eum dieit , Numquid domos non haberi inquirit de causa hii us culpae etdc primo excludit causam peι quam pol. erant excusari: non enim est licitum domum Dei, quae est deputata sacris usbus, communibus usibus applicare r unde & Dominus eiiciens ementes , dc vendentes de templo , dixit , Matth. XXI. I 3. Domus o mea ὀomus orationis vocabitur. vos au-- tem feci liis eam domum negotiationis.
Et Augustinus dicit in Regula: is in orat is rio nemo aliquid faciat nisi ad quod fa-- ctum est, unde de nomen accepit. Tamen propter necessitatem , quando scilicet aliquis aliam domum non inveniret, licite pollet tactelia uti ad manducandum , vel ad alios huiusmodi licitos usus. Hanc ergo excusationem excludit Apostolus , dicens et Numquia non haberis domo, , scilicet pro-Prias , ad manducandum , Ur bibendum ut propter hoc excusemini, si in Ecclesia convivia celebretis , quae debetis in propriis domibus facere. Unde & Luc. v. dicitur , quod Levi fecit Christo convivium magnum in domo sua. Secundo eum dicit. Αων Ee etesiam Dei eon remnisis affert causas quae eos inexcusabiles reddit: quarum prima est contemptus Ecclesiae Dei ἔ ec hane ponit
dicens : Aut Eeclesiam Da; contemnitis e Et
ideo in Ecclesia praesumitis coenam. vestram ad manducandum . Et potest hic sumi Ecclesia tam pro congregatione fidelium quam pro donio sacra , quae non est contemnen-ὸa , secundum illud Psalm. xcra. I. is DO- ,, mum inam decet sanctitudo i est Hi rem. v I. II. - Numquid spelunca latro- ,, num tacta est domus ista , in qua in v is catum est nomen meum in oeulis vestris λ Isti autem utrumque contemnebant , dum praesente conventu fidelium, in loco sacro convivia celebrabant . Secundo ponit con temptum proximorum in hoc quod subditur e Et eonfunditis eos qui non habent λ In hoc enim pauperes erubescebant, quod ipsi esuriebant in conspectu totius multitudinis, aliis laute comedentibus , dc bibentibus . Dicitur autem Prov. xv M. F. . . Qui despiis cit pauperem , exprobrat factori eius . dc Eceli xxv. a. is Animam elurientem ne
366쪽
' Deinde eum dicit , 2MId dieam volis p immutationem sensuum hominis ab acet.
concludit eorum vituperationem , dicem : dentibus panis, re vini, ouae remanent post Fruid dicam vobis λ ex confideratione prae- consecrationem. Consueverunt enim homi indictorum . Numquid lauao vos Et re-ines ex solo ciborum odore conλrtaia , &spondet : Et si in altis factis laudo vos , liuiex multo odore vini stupefieri , & qua ii hoc tamen facto non lati do . Et est adver- inebriari. Sed consortatio, vel stupet actio tendum, quod supra hoc cap. dum de habi- quae provenit ex iola immutatione sensuum, tu mulierum loqueretur, saltem ironice l parvo tempore durat . cum tamen post conlaudavit eos , dicens : Lavido vos , quod per secrationem panis , aut vini , fi vinum in
omnia mai memores estis . Hic vero nec ir magna quantιtate sumeretur, aut panis ,
nice vult eos laudare : quia in gravioribus. diu sustentaretur homo propter panem , delictis nullo modo sunt peccatores palpan- aut stupeferet propter vinum o Et praeter di : unde di in Psalm. ix. et . dicitur :l ea mamieitum est quod panis consecratus
se Quoniam laudatur peccator in desideriis' in aliam substantiam converti potest , ex is animae suae , ct iniquus benedicitur , hoc quod per putrefactionem resolvitur in
is exacerbavit Dominum peccator : &'pulveres, aue per combustionem in cineres Ela. III. I 2. Popule meus , qui beatum Unde nulla ratio est quare negetur polleis te dicunt, ipsi te decipiunt. nutrire , eum ad nutriendum nihil aliud Secundum aliam vero expositionem , ar- requiratur quam quod cibus convertatur inguuntur de alia culpa . Iu primitiva enim'siibstantiam nutriti . Quidam ergo posv Eccjesia fideles panem , Ac vinum in 're- runt, quod panis , aut vinum consecratumbant , quae consecrabantur in sanguinem , pollunt converti in aliud , dc si e nutrire , di corpus Christi; quibus iam conlecratis,iqaia remanet ibi substantia panis , aut vidi vites , qui multa obtulerant , eadem sibilni cum substantia eorporis Christi, & ian- repetebant οῦ & se ipsi abundanter sume-tguinis . Sed hoc repugnat verbis Scriptu
bant , pauperibus nihil sumentibus , quirrae : non enim verum est et quod Dominullnihil obtulerant . De hac ergo culpa Apo- dicit Matth. xxv r. 16. - Hoc est enim stolus eos hic reprehendit , dicens : Canv iri corpus meum : quia hoc demonstratum, v Ientibus enim xviris in aenum , iam non est , est panis . sed potius est et dicendum . HIC 4d est non contingit inter vos , deminuami idest in hoe loco est corpus meum . Et coenam manducare . Coena enim Domini est praeterea corpus Christi non incipit esse in communis toti familiae . Unusquisque au- hoc saeramento per loci mutationem, quiatem vestrum lumit eam , non quasi com-tiam desineret Esse ita caelo. Unde relinqui-mii nem, sed quasi propriam , dum ii b, vult tur quod ibi incipiat esse per conversionem vendicare quod Deo obtulit : dc hoc est alteri u , scilicet panis, in ipsum: unde nota quod subdit : Unusquisqua φνHumit , id est potest esse quod remaneat substantia pa.
praesumptuose attentat , ad manducanduminis . Et ideo alii dixerunt , quod remanet. ωnam , scilicet Domini , idest panem , dc ibi forma iubstantialis panis, ad quam per in vinum consecratum, quasi suam, id est quasi 'tinet operatio rei & ideo nutrit , seudpropriam ,. vendicans se ilicet ea quae con-i re panis nutriret . Sed hoc non potest el- ieerata sunt Domino. in suos usus ἔ ct ita sie, quia nutrire est convetrii in lubstantiam sequitur quod alius scilicet pauper , qui nutriti , quod non competit nutrimento nihil obtulit , onrit , nihil scilicet sumens i ratione formae , cuius est agere , sed ma de consecratis, al/us autem, scilicet dives, i nis ratione materiae , cuius est pati . Un- ui multa obtulit, ecrius es , ad litteram , t de si ellet ibi sorma substantialis , panis propter hoc quod nimium iumpsit de vino i nutrire non posset . . Alii vero dixerunt , consecrato , quod scilicet quasi proprium quod aer circumstans , convertitur vel iri repopo icit. substantiam a triti , vel in quodcumqu&Sed videtur hoe esse impossibile , quodialiud huiusnodi . Sed hoc non pos et fieri
de vino consecrato aliquis inebrietur , vcllabique multa condensatione aeris , qu etiam nutriatur de pane : quoniam postl sensui latere non post et . Et ideo alii di consecrationem sub speciebus panis,.& vi- xerunt , quod divina virtute ad hoc quoani nihil remanet nisi substantia corporis Chri- 1acramentum non deprehendatur in huius iti, & sanguinis, quae non pollunt conver-l modi conversionibus , redit substantia pati in corpus hominis ad hoc quod ex eis i vis, dc vini. Sed hoc videtur esse impossit-
nutriatur , aut inebrietur. bile: quia cum substantia panis eoavet lana
Dicunt ergo quidam , quod hoc non fit i in corpus Christi, non videtur quod postidper aliquam coriveisionem , sed per in alni substantia panis redire , nisi e converso cot-
367쪽
s Christi converteretur in panem . Et praeterea, si substantia panis redit, aut hoc est manentibus aecidentibus panis . dc siesimul erit ibi substantia panis , dc lubstantia corporis Christi , quod lupra improbatum est: nam tamdiu est ibi substantia corporis Christi , quamdiu species remanent :aut redit speciebus non manentibus ; quod letiam est impossibile, quia ite esset substanis ilia panis absque propriis accidentibus: nisi sorte intelligatur quod Deus in termino conversionis causaret ibi quamdam mate iam, quae sit iubiectum huius conversionis.
Sed melius est ut dicatur , quod seu
virtute consecrationis miraculose consertar
speciebus panis, dc vini, ut subsistant saesubiecto ad modum substantiae . ita etiam
eis miraculose confertur ex consequenti .
quod agant, & patiantur quidquid agere , aut pati posset substantia panis, aut vini , si adesset . Et hae ratione species illae panis , & vini possunt nutrire , dc inebri
re i sicut si esset ibi substantia panis, &
vini . Cetera non mutantur a prima ex. positione
FGo enim accepi a Domino , quod & tradidi vobis , quoniam Dominus Ie
sus in qua nocte tradebatur , accepit panem , & gratias agens stegit , & d dicit : Accipite , dc manducate : hoc est corpus meum , quod pro vobis tradetur . Hoc facite in meam commemorationem.
I Ostquam Apostolus redarguit Corinthiorum inordinationes , quas committebant conveniendo ad eucharistiae sacramentum sumendum , hic agit de ipso sacramento e dc primo agit de dignitate huius lac ramenti secundo inducit fideles ad reverenter sumendum, ibi , Itaq- qu
cumquo mandueaveris panem sune , vel bibe-νit calicem Domini indigne, reus erit corpoxis,
o sanguinis Domini . Circa primum duo facit. Primo commendat auctoritatem do crinae quam daturus est ἰ secundo ponit doctrinam de dignitate huius sacramenti ,
ibi, Ruoniam Dominus noster . . . AEccepit se
nem cte. Circa primum ὁuo iacit - Primo commendat auctoritatem doctrinae ex par- re auctoris , qui est Christus . dicens :Dixi , quod .am non est vobis a mini eam
Coenam manducare , sacramentum eucharisiae dominicam coenam vocans : ego enim
aecepi a Domma , scilicet Christo . qui est xuctor huius doti rinae , non ab aliquo pu-xo homine : Galat. r. i. o Paulus Apostori lus, non ab hominibus , neque per lio. minem , sed per Iesu ni Christum . Heb. DI. I. is Quae cum initium accepi Dis set enarrari per Dominum , ab eis quim audierunt, in nos confirmata est . Secundo commendat auctoritatem doctrinae ex parte ministri , qui est ipse Paulus , cum subdit , 2uod cx tradidi velis. Esa. xxi. o. , , quae audivi a Dornino exercituum se Deo Israel, annuntiavi vobis. Sap. v M.
is vidia communico. I Deinde cum dicit, Rudiniam Dominus I 'sus , commendat dignitatem huius sacramenti, tradens institutionem ipsus: & primo ponit institutionem ἰ secundo tempus institutionis, cum dicit , In qu noere tradebatur ι tertio modum instituendi , ibi , Acca e paMem , σgrarias ageris fuit cre. Institutor autem sacramenti est ipse Christus: unde dicit : Quoniam Domistis noster DrusChristus &e. Dictum est enim supra , cum de baptismo ageretur , quod Christus ialacramentis habet excellentiae potestatem , ad quam quatuor pertinent : primo quidem quod virtus , dc meritum eius D retur in sacramentis; secundo quod in nomine eius sanctificetur sacramentum 2 tertio quod effectum sacramenti sine sacramento praebere potest . quarto institutio novi sic ramenti . Specialiter tamen eo gruebat ut hoc sacramentum ipse in sua persona institueret , in quo corpus , Ac sanguis eius communicatur : unde & ipse dicit Ioan . v I. 32. is Panis quem ego da-- bo vobis , caro mea est pro mundiis vita. MDeinde eum dieit, In qua noeia tradebatur, describit tempus institutionis huius Sacramenti , quod quidem congruum fuit. Primo quidem quantum ad qualitatem temporis : suit enim in nocte : per virtutem enim huius sacramenti anima illuminatur: unde l. Reg. xiv. dicitur , quod Iona
thas intinxit virgam in favum mellis , &convertit manum suam ad os suum, & illuminati sunt oculi eius : propter quo' dcia
368쪽
in Psalm. cxxxv H. xx. dicitur : , , Noxis illuminatio mea in deliciis meis . Secundo quantum ad negotium quod in illo tempore gerebatur , quia scilicet quando tradebatur ad passionem , per quam transivit ad Patrem , hoc sacramentum , quod est memoriale passionis , instituit . Unde dicitur Eccli. xxix. 33. Transi hospes, dc , , Orna mensam , & quae in manu habes ,
Deinde eum dicit , Aerapis taηem ere. ostendit modum institutionis r & primo onit ea quae secit , dc dixit Christus in-ituendo hoc sacramentum secundo exponit. ibi, motiescumque enim manducabitis
panem hune , o' calicem biberis , mortem Do- misi annuntiabitis donec veniar . Circa primum duo faeit . Primo agit de institutio.
ne sacramenti huius quantum ad corpus
Christi . secundo quantum, id eius sanguinem , ibi, Similiter is calicem cte.
Circa primum , ante expositionem litterae , oportet primo considerare necessitatem institutionis huius lacramenti. Est autem sciendum , quod sacramenta instituta sunt propter necessitatem vitae spiritualis. Et quia corporalia sunt quaedam simili tu .dines spiritualium , oportet sacramenta pro portionari eis quae sunt necessaria ad vitam
corporalem: in qua primo invenitur generatio cui proportionatur baptismus per quem rege. neratur aliquis in vitam spiritualem. Secundo ad vitam corporalem requiritur augmentum,
per quod aliquis perducitur ad quantitatem, di virtutem persectam; dc huic proportionatur sacramentum confirmationis , in quo Spiritus sanctus datur ad robur. Tertio ad
vitam corporalem sequiritur alimentum ,
per quod corpus hominis sustentatur . dc similiter vita spiritualis per sacramentum eucharistiae reficitur, secundum illud Psal.
x X I. a. is In loco pascuae ibi me colloca-- vit : super aquam resectionis educavit , me . Est autem notandum , quod generans non coniungitur g'nito secundum
substantia in , sed solum secundum virtutem sed ei bus coniungitur nutrito secundum substantiam: unde in sacramento baptismi , quo Christus regenerat ad salutem , non est ipse Christus secundum suam sussian tiam, sed solum secundum suam virtutem. Sed in sacramento eucharistiae , quod est spirituale alimentum , Christus est secundum suam substantiam . Continetur autem sub alia specie propter tria . Primo quidem ne edet horribile fidelibus sumentibus
Ioc sacramentum, si in propria specie car-
nem hominis ederent , de sanguinem bibe.rent . secundo ne hoc ipsum est et derisibile infidelibus ἔ tertio ut cresceret meritum fidei , quae eoniistit in hoc quod creduntur ea quae non videntur. Traditur autem hoc sacramentum sub duplici specie propter tria . Primo quidem propter eius periectionem , quia, cum sit spiritualis resectio, debet habere spiritualem cibum , di spiritualem potum e nam & corporalis refectio non perficitur sine potu, ct cibo: unde dc supra x. 3. dictum est, quod omnes
eamdem escam spiritalem manduraterunt , σomnes eumdem potum piritalem buerunt. Secundo propter eius significationem: est enim me moriale dominicae passionis, per quam sanguis Christi fuit separatus a corpore ', ct ideo in hoc sacramento seorsum offertur sanguis a corpore . Tertio propter huius saeramenti electum salutarem : valet enim ad salutem corporis, & ideo ostertur corispus & valet ad salutem animae, de ideo
offertur sanguis : nam anima in sanguine est , ut dicitur Genes Ix. Offertur aulcm
specialiter hoc sacramentum sub specie panis, Ac vini. Primo quidem quia pane, ET
vino communius utuntur homines ad suam
resectionem ; de ideo aisumuntur in secra mento haec , scut aqua ad ablutionem in baptismo, de oleum ad unctionem. Secundo propter virtutem huius sacramenti rnam panis confirmat cor hominis , vinum vero laetificat . Tertio quia panis , qui ex multis granis fit, de vinum ex multis uvis, significant Fecies ae unitatem , quae constituitur ex multis fidelibus. Est autem haec eueharistia specialiter facramentum unitatis , dc caritaris , ut dicit Augustinus super Ioan. trach. xxv I. His autem visis, circa litterae expositi nem primo considerandum est quid Christus secerit lecundo quid dixerit . ibi ,
Et dixit : Aee ire , o manducato : hoe est
corpus meum . Tria autem secit . Primum
quidem designatur cum dicit , Aee pit panem per quod duo significari possunt . Primo quidem quod ipse voluntarie passionem accepit , cuius hoc sacramentum est memoriale , secundum illud Esa. trat. 7.se oblatus est, quia ipse voluit. Secundo potest significari quod i pse accepit a Patre potestatem persciendi Loc sacramentum ,
secundum illud Matth. x r. 27. M Omnia , tradita sunt mihi a Patre meo. Secundum tangit cum dicit , Et gratias agens et in quo datur nobis exemplum gratias agendi de omnibus quae nobis divinitus dantur,
369쪽
seeundum illud I. Thess. ulta ig. is In omni ri bus gratias agite. Tertium tangit eum dicit, Fretis. Eia. ivrra. 7. is Frange ei. is rienti panem tuum. Sed videtur hoc esse contrarium usui Ecclesiae , secundum quam prius consecratur corpus Chri lii , dc pollea frangiturilite autem dicitur quod prius fregit , postea protulit verba consecrationis. Et ideo quidam dixerunt, quod Christus consecravit prius verbis aliis , & pollea protulit verba , quibus nos Consecramus . Sed hoc non poteit elle , quia lacerdos dum Consecrat, non profert ista verba quasi ex
Persona sua , sed quali ex persona Christi
consecrantis r unde manifestum et t. quod
eisdem verbis quibus nos conlecramus , ct Chri lius consecravit. Et ideo dicendum est, quod hoe quod hic dicitur, Et d/xit , non est sumendum consequenter, quasi Christus acceperit panem , dc gratias agens frege. xit , dc postea dixerit verba quae teqiuin- tur ; sed concomitanter , quod dum accepit per se panem , gratias agens fregit , de dixit. Et ideo cum Matth. xxv I. dicatur , quod Iesus accepit panem , dc benedixit , ae fregit , Apostolus non curavit hie de benedictione facere mentionem, intelligens nihil aliud esse illam benedicti nem quam hoc quod Dominus dixit , Hoe
Deinde cum dicit , Et disis , ostendit quid Christus dixerit instituendo hoc sacramentum . In verbis autem primo quidem iniunxit sacramenti ulum . secundo expressit sacramenti veritatem ; tertio docuit mysterium. Usum quidem sacramenti iniunxit dicens , AecipitC, quasi diceret: Non ex potestate, vel merito humano comperit vobis usus huius sacramenti , sed ex eminenti Dei beneficio . Sap. xv I. ΣΟ.M Angelorum esca nutrivisti populum tuum, se Domine . Supra xv. T. LabesqMod . non aecep Et determinat speciem usus cum dicit , Et mandueare . I An. I. 34. Nisi manducaveritis carnem Filii h is minis. Iob xxxi. 3r. , , Si non dixerunt ,, viri tabernaculi mei r Quis det de carni. is bus eius, ut 1. turemur Sciendum est tamen, quod haec verba non sunt de forma consecrationis. Est enim haec differentia inter haec Ac alia sacramenta , quod alia sacramenta perficiuntur, non quidem inconsecratione materiae , sed in usu materiae conlecratae , sicut in ablutione aquae , aut in unctione olei, seu chrismatis; & hoc ideo, quia in materiis aliorum sacra mentorum non est aliqua natura rationalis , quae liti. S. Th. Oper. Tom VI.
gratiae sanctificantis susceptiva ; de ideo iasorma aliorum sacramentorum fit mentio de usu sacramenti, licui cum dicitur, UEgo,, te bapti Eo, vel , . Confirmo te chrisma- , te salutis dcc. Sed hoc fac ratnentum perficitur in ipsa conlecratione materiae , in qua continetur ipse Christus, qui est finis totius gratiae sanctis tantis. & ideo verba quae pertinent ad ulum sacramenti, non
sunt de subitantia formae , sed solum illa
quae continent veritatem, dc continentiam sacramenti; quae consequenter ponit, subdens: Hoc est corpus meum : circa quae ver ba , tria oportet considerare . Primo qui .dem de re significata per haec verba , quod scilicet si ibi corpus Christi secundo de
veritate huius locutionis. tertio utrum haeest conveniens sorma huius sacramenti. Circa primum considerandum est , quod quidam dixerunt, corpus Christi non esse in hoc facramento secundum veritatem Lsed solum scut in signo, sic exponentes quod hic dicitur, me est corpus meum idest, hoc
est signum , e t figura corporis mei ἔ sicut
dc supra x. 4. dictum est: Petra aurem erat Chri
ρυ,, idest stura Christi. Sed hoc est hae r
ticum, cum expresse Dominus dicat Ioan . v . 36. is Caro mea vere Est cibus, & ian- , , guis meus vere est potus. Unde alii dixerunt, quod est ibi vere corpus Christi , sed smul eum substantia panis: quod est immissibile, ut supra ostensum est . Unde alii dixerunt, quod est ibi solum corpus Christi, substantia panis non remanente , quae anni hi latur, vel in praeiacentem materiam
resolvitur . Sed hoc non potest esse , quia, sicut Augustinus dicit in Lib. lxxx iii. Quae th. cap. xxi. Deus non est auctor tendendi in non esse. Secundo quia etiam per hane positionem tollitur hoc quod substantia panis convertatur in corpus Christi; de se cum corpus Christi non incipiat esse in hoc sacramento per convertionem alterius in ipsum , relinquitur quod incipiat ibi esse per motum localem: quod est impossibile ,
ut iupra dictum est. Oportet igitur dicere, quod corpus Christi vere si in hoc saeramento per con er sonem panis in ipsum . Cons derandum ta men, quod haec converso dii seri ab omni, bus conversionibus quae sunt in natura. Actio enim naturae praesupponit materiam ,& ideo eius actio non se extentit nis ad immutandum aliquid, secundum formam vel substantialem , vel accidentalem et unde Omnis conversio naturalis dicitur esse formalis. Sed Deus, qui iacit hanc conversonem, est auctor materiae, de formae; & ideo i tax ta
370쪽
ra substantia panis, materia non remanen- sub qualibet partesi dimensonum . Unde sie iste , potest converti in totam substantiam ut ante conlecrationem tota veritas subia corporis Christi. Et quia materia est indi-istantiae, & natura panis erat sub qualibet viduationis principium, totum hoc indivi-lparte dimensionum I ita post conlecrati duum signatum . quod est lubstantia particu- nem, totum corpus Christi est sub qualibet Iaris, convertitur in aliam substantiam par-lparte panis divisi. Signifieat Lutem hostiaeticularem: propter quod dicitur illa comiconlecratae diviso primo quidem passionem versio substantialis , seu transubstantiatio . Christi, per quam eorpus eius sui e vulneri. Contingit igitur in hae conversione contra-lbus fractum , secundum illud Psalm. xxi. xium eius quod accidit in conversionibus i . ,, Foderunt manus meas , & pedes naturalibus, in quibus manente subiecto filiis meos. ' Secundo distributionem donorum transimulatio interdum circa accidentia: hiciChristi ex ipso progredientium , secundum
autem, transmutata lubstantia, manent a iillud infrk XLa. 4. Diυsenes trariaν iam fiant.
eidentia sine subiecto virtute ὸivina, quaelTertio diversas partes Ecclesiae: nam eorum scut causa prima sustentat ea sine causatqui sunt membra Christi, quidam adhuc in materiali, quae est substantia causata, ad hoclhoc mundo peregrinantur quidam vivunt quod eorpus Christi,& sanguis sumatur in ip lin gloria cum Christo, & quantum ad anicie aliena rationibus supradictis . Et quia ordi- niam, & quantum ad corpus . quidam au ne quodam accidentia referuntur ad sub- tem expectant finalem resurrectionem in fi-
stantiam, ideo dimensiones sine sub Hecto re- ne mundi; di hoc senificat divisio hostiae in
manent, ct alia accidentia remanent in i- tres partes.
psis dimentionibus, sicut in subiecto. Secundo considerandum est de veritate hu- si autem sub illis dimensionibus nulla sub-lius locutionis : videtur enim haec locutionantia remaneat nisi corpus Christi, dubiumleste falsa , me est corpus meum : conversio eis potest esse de fractionibus hostiae coniec ra- nim panis in corpus Christi , fit in termitae, cum corpus Christi glorificatum sit, dcino prolationis horum verborum , tunc enim per consequens in frangibile: unde non pot- completur fAniscatio huius locutionis. For est huic fractioni substare . Sed nec etiam mae enim sacramentorum fgnificando em-
aliud potest fingi quod subsistat, quia sacra- ciunt; dc ideo tequitur quod in principio mentum veritatis non decet aliqua fictio :llocutionis, quando dicitur, hoei non sit ibi unde nihil sensu percipitur in hoc sacra-icorpus Christi . sed lota substantia panis , mento quod non sit ibi secundum verita-iquae demonstratur per hoc ylonomen , e . tem. Sensbilia enim per se sunt qualitates, quod est demonstrativum subitantiae . Idem quae quidem remanent scut prius fuerant in est ergo boe , cum dicitur . Isee es eorpus hoe sacramento, ut dictum est. Et ideo alii tmeum; ac si diceret , Substantia panis est dixerunt, quod est quadam ibi vere tractioicorpus meum . quod manifeste falsum est . sine subiecto, unde nihil ibi frangitur. Sed Dixerunt ergo quidam , quod lacerdos nee hoe diei potest, quia cum fractio si inlhaec verba materialiter, & recitative progenere passionis, quae habet debilius essetfere ex persona Christi; di ideo demonstra- quam qualitas, non potest esse in hoc sa- tio huius pronominis non resertur ad praeis cramento sne subiecto, sicut nec qualitas .lsentem materiam, ut ex hoe locutio talsa Unde restat dicendum, quod fractio illa reddatur, secundum quod obiectio proce-sundatur sicut in subiecto in dimentionibu sidebat. Sed hoc non potest stare . Primo qui ps nis, & vini remanentibus: corpus autem dem quia si haec locutio non applicetur ad Christi non attingitur ab liuiusmodi fractio-ipraesentem materiam, nihil faciet circa eam. re, quia totum remanet sub qualibet parietquod est falsum. Dicit enim Augustinus su- dimensioniim dimissarum. Quod quidem hoc per Ioan. tract. lxxx. in se Aeceὸit verbum
Triodo considerari potest. Nam corpus Chri-l - ad elementum , & fit sacramentum . si est in hoc sacramento ex eonversione subdan-:Unde necesse est dicere, quod verba istatiae panis in ipsum. Non autem fit conver- l formalit. accipiantur, reserendo ea ad prae so ratione dimensonum nam dimensiones sentem materiam. Proseri autem ea lacer panis remanent sed solum ratione substan- dos ex persona Christi , a quo uirtutem sumiatiae. Unde S colpus Christi est ibi ratio-ipserunt, ad ostendendum quod eamdem elisne suae substantiae , non autem ratione sua-xscae iam nunc habunt , scut quando Chrixum dimensionum ; licet dimensiones eius situs ea protulit. Non enim virtus his verisnt ibi ex consequenti , inquantum non se-lbis collata evanescit neque temporis diveris parantur a substantia ipsius . Quantum au-lsitate, neque ministrorum varietate. Secuntem ad naturam substantiae pertinet, tota est do quia eadem dissicultas rem uel de pri . ma