장음표시 사용
391쪽
m a saeuit res meas. Erat autem apud
Corinthios multum desiderabile donum linguarum, ut infra xiv. patebit; Ac ideo ab eo incipiens, dicit: Promisi me demonstra. turum excellentiorem viam. dc hoc primo
patet in dono linguarum : quia si linguis
hominum , scilicet omnium , sequar ι id est,
si habuero donum gratiae , per quod loqui possim linguis omnium hominum ; dc ad maiorem abundantiam , subdit , ct Angelo
Recta comparatione utitur . Anima enim per caritatem vivit , quae vivit Deo , qui est animae vita, secundum illud Deut. xxx. 2o. is Ipse est vita tua. V Unde dc I. Ioan. a M. I 4. diciturr se Translati sumus de mores te ad vitam, quoniam diligimus fratres .
M Qui non diligit , manet in morte .
Recte ergo comparat loquelam caritate carentem , sono rei mortuae , scilicet aeris , aut cymbali , qui licet clarum sonum reddat , non tamen est vivus , sed mortuus ;ita etiam locutio hominis caritate care n. iis, quantumcumque si dilerta, tamen habetur Pro mortua , quia non proficit ad meritum vitae aeternae . Est autem diis rentia inter res lonans & cymbalum tinniens : quia aes cum si planum , ex percussione simplicem sonum emittit . cymbalum autem cum sit concavum, ex una periscussione sonum multiplicat , quod pertinet
ad tinnitum . AEri ergo comparantur quiveritatem simpliciter pronuntiant msa .lo vero qui veritatem multipliciter pro nuntiant , multas rationes , dc similitudines apponendo, & conclusiones plurimas eliciendo , quae tamen omnia sne caritate habentur ut mortua . Considerandum est autem , quae linguae Angelorum dicantur . Nam cum lingua sit membrum corporeum,
ec ad eius usum pertineat donum linguarum , quod interdum lingua dicitur , ut I atebit infra xiv. neutrum videtur Angeis
is competere , qui membra non habent .
Potest ergo diei, quod per Angelos intelliguntur homines Angelorum ossicium habentes , qui scilicet aliis hominibus divina
annuntiant , secundum illud Matth. D. 7. Labia lacerdotis custodiunt scientiam , is dc legem requirunt ex ore eius , quia , , Angelus Domini exercituum est Sub hoe ergo sensu dicitur: Si linguis hominum Ioquar , Cy Angelorum , id est non solum minorum sed etiam maiorum , qui alios docent . Potest etiam intelligi de ipsis incorporeis Angelis, prout in Psalm Oii. a.
dicitura Qui facit Angelos suos spiritus. Et quamvis non habeant linguam corpo. ream , per smilitudinem tamen lingua in eis dici potest vis qua manifestant aliis quod
habent in mente . Est autem sciendum , quod in cognitione mentis angelicae aliquid est de quo superiores Angeli non loquuntur inferioribus , neque e converso , scilicet ipsa divina eslentia , quam omnes immediate vident , Deo se omnibus monis strante, secundum illud Hierem. xx XI. 34. Nsii docebit ultra vir proximum suum , , , dc vir fratrem suum , dicens, Cognosceis Dominum: omnes enim cognoscent meis a minimo usque ad maximum eorum: aliquid autem est in cognitione mentis a
gelicae de quo superiores loquuntur in s rioribus, sed non e converso; & huiusmodi sunt ὀivinae providentiae mysteria, qu rum plura cognoscunt in ipso Deo superi res, qui clarius eum vident quam inseri res: unde superiores de huiuimodi in serio res instruunt, vel illuminant; quod locutio potest dici. Aliquid vero est in cognitio. ne mentis angelicae de quo superiores loquuntur in serioribus , de e eonverso ἐ dcliuiusmodi sunt occulta cordium , quae ex
libero arbitrio dependent , quae soli Deo pathnt , dc his quorum sunt , secundum
illud supra i t. it. Irita sunt se nis , nem
noυis nisi spiritus homini, qui in ipso est: quae
in notitiam alterius deveniunt , eo cuius
sunt , manifestante , sue sit insertor , sive superior . Fit autem huiusmodi manifestatio dum inferior Angelus superiori loquitur , non per illuminationem , sed per quemdam significationis modum . Ese enim in quolibet Angelo aliquid quod naturaliter ab altero Angelo cognoscitur . Dum ergo id quod est naturaliter notum proponitur ut lignum eius quod est igno tum, manifestatur occultum; & talis manifestatio dicitur locutio, ad similitudinem
hominum, qui occulta cordium manifestant aliis per voces sensibiles, aut per quodcumque aliud corporale exterius apparens. Unde dc ea quae sunt in Angelis naturaliter nota, inquantum assumuntur ad manifesta tionem Occultorum, dicuntur signa, vel nutus . Potestas autem manifestandi condeptum suum hoc modo, metaphorice lingua nomi
Deinde eum dicit, Et si habuero prophetiam, ostendit idem de his quae pertinent
ad cognitionem. Est autem attendendum, quod supra proposuit quatuor dona gratuita ad cognitionem pertinentia , scilicet sapientiam , icientiam , sdem , & prophetiam. Incipit ergo hie a prophetia, dicens:
392쪽
Et si habuero trophariam, per quam divinitus occulta revelantur, secundum illud II.
Petr. 1. 23. is Non enim voluntate huma-M na allata est aliquando prophetia, sed Spi-- ritu sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei
se homines. Secundo quantum ad sapientiam subdit: Ea noverim emnia ruster .a , id est occulta divinitatis, quod pertinet ad sapientiam, secundum illud supra tr. 7. L quimuν Dei sapientiam in osterio absonditam. Tertio quantum ad scientiam dieit, Et omnem sesentIam, sive humanitus acquisitam, scut habuerunt Philosophi; sive divinitus infusam, sicut habuerunt eam Apostoli. Sap. vir. 17. 1, Dedit mihi eorum is quae sunt veram scientiam . Quarto quantum ad fidem subdit: Et si habu/ro o
mnem fidem, ita tir monros transferam . Potis
est autem exponi id quod dicit, Omnam mdem , idest omnium articulorum; sed melius est ut exponatur, Omnem, id est persectam fidem, propter illud quod subditur, Ita tarmontes eransferam : dicitur enim Matth.
xv xl. 19. o Si habueritis fidem sicut gra- se num sinapis, dicetis monti huic, Transi , hine, & transibit. ' Et quamvis granum sinapis iit minimum quantitate, non tamen intelligitur parva , sed persecta fides grano sinapis comparari. Dicitur enim Matth. xxt. 23. M Si habueritis fidem, dc nhaeis staveritis , non solum de ficulnea facie-
ti , sed etiam si monti huic dixeritis , , , Tolle, & iacta te in.mari, fiet . Fides ergo quae non hauitat , grano sinapis comparatur, quod quanto magis atteritur, tanto magis eius fortitudo sentitur. Obi ieiunt autem aliqui, quod cum multi sancti perfectam fidem habuerunt , nullus legitur montes transsillisse.
Quod quidem solvitur per id quod supra
xii. q. dictum est: Nnicuique datur mani. fossario Spiritus ad utilitatem . Illo enim modo, loco, dc tempore miracula per gratiam Spiritus sancti sunt quo Ecclesiae aὶ
requirit utilitas . Fecerunt autem sancti
multa maiora quam translationem montium,
prout erat fidelibus utile; puta suscitando mortuos, dividendo mare, dc alia huiusmodi opera saciendo: dc hoc etiam fecistent, si necessitas affuisset. Potest etiam hoc transferri ad expulsionein daemonum de humanis corporibus, qui montes dicuntur propter superbiam. Hier. x M. I 6. M Ante quam offendant pedes vestri ad montes cari liginosos: Ρ & li. 23. o Ecce ego ad te, is mons pclliser, qui corrumpis universam
Attribuitur autem operatio miratulorum fidei non haesitanti, quia fides innititur mnipotentiae, per quam miracula sunt. Scin quam , habuero omnia praedicta ad perse-: ctionem intellectus pertinentia , earitarem
autem nan habuero, per quam perficitur vo.
luntas, nihil Ium , scilicet secundum esse gratiae , de quo dicitur Ephes. Ir. I . , , Ipsus sumus factura , ereati in Christo,, Iesu in operibus bonis. Unde & contra quemdam dicitur FZech. xxv m. I9. DNi-- hil factus es, dc non eris in perpetuum. Quod quidem fit propter des cium caritatis, per quam homo bene utitur intellecta persecto . Sine caritate autem eius usus bonus non et . Unde dc supra um. dicitur quod scientia instat, caritas autem aedi. ficat. Est autem ibin notandum, quod Α- pc stolus hic loquitur de sapientia , & sciemtia, secundum quod pertinent ad dona gratiar gratis datae, quae sne caritate elle posisunt: nam secundum quod computantur in ter scptem dona Spiritus lancti, numquam sne caritate habentur. Unde dc Sap. t. 4. dicitur: ,, In malevolam animam non in-
, , trabit sapientia: di ibid. x. io. dicitur iis Dedit illi scientiam sanctorum . prophetia autem , dc fide manifestum est quod sile caritate haberi possunt. Sed notandum est hic, quod fides firma,
etia in s ne caritate miracula facit . Unde Matth. v I i. 22. dicentibus: O N nne in no is mine tuo prophetavimus, dc multas viris tutes secimuςλ dicitur : Numquam o novi vos. Spiritus enim sanctus operatur virtutes etiam per malos , sicut ocper eos loquitur veritatem.
Deinde cum dicit, Et si distriauero is tuos
pauperum omnes facultates meas , ostendit idem
in his quae pertinent ad opera, quae consstunt in hoc quod homo faciat bona , secundum illud Galae. v . s. M Bonum facientes, non , desciamus dc in hoc quod patienter sustineat mala, secundum illud Psal. xcr.
13. Bene patientes erunt , ut annun-- tient. Inter cetera vero bona opera , magis commendantur opera pietatis, secundum illud I. ad Timoth. Iv. I S. D Pietaso ad omnia utilis est. ' Circa quod opus quatuor conditiones designat: quarum prima est quod opus Pietatis non totum congregetur in unum, sed dividatur in plures,seeundum illud Plat in . cra 9. is Dii perfit, se dedit pauperibvs: dc hoc designatur eum dicitur, Si d p ἰbuero. Secundo ut Opus pietatis fiat ad subveniendum necessitati, non ad serviendum sit perfluitati , se-
393쪽
eundum illud Esa. Ium. 7. is Frange esu se rienti panem tuum : dc hoc de lignatur cum dicitur , In cibos . Tertio ut opus pietatis exhibeatur indigentibus , secundum illud Luc. xiv. I 3. δε Cum facis M Convivium, voca pauperes de hoe designatur cum dicitur, Pauperum. Quarto ad persectionem persinet ut homo omnia bona sua in opera pietatis expendat , iecundum illud Matth. xxx. 2I. M Si vis per- lectus este, vade, re vende omnia quae
tur cum dicitur , Omnes faeni teι meas. Inter mala vero quae quis sui linet patienter, potissim: um eth martyrium: unde dicitur Matth. v. 1Ο. ,, Brati qui persecuti ., nem patiuntur propteri altitiam. Quod etiam quadrupliciter commendat . Primo
quidem quia laudabilius est quod necetiit te imminenteri puta propter defensionem fidei, seipliam os serat passioni , quam si deprehensiis patiatur: dc ideo dicit, Si tradia a ro: sicut de de Christo dicitur Ephes. v.
α - - Tradidit semetipsum pro nobis. Se cundo qui x gravior est corporis humani ia- .ctura quam rerum, de quo tamen quidam commendantur Hebr. x. 34. ,, Raptu amis bonorum vestrorum cum gaudio sustinui. ilis. Et ideo dicit, Carpus. Esa. l. 6. , , Dedi D carpus meum Percutientibus. Tertio lau-
i dabilius est quoὁ aliquis exponat eorpus muri
supplicio, quam corpus filii, vel cuiuscumial que propinqui , de quo tamen comment tur quaedam mulier II. M chab. v D. 2 .l,, Supra modum videtur mirabilis, de bol is norum memoria disrust , quae pereuntest is septem filios sub unius diei tempore coa- , , spiciens; bono animo ferebat Et ideo dicit, Meum . Iudic. v. 9- Qui propria v si luntate obtulistis vos discrimini pro Da-- mino. Quarto redditur martyrium laui dabilius ex acerbitate poenae , de quo sub ditur , Da ut ardeam , sicut Laurentius . cli. l. s. si Quasi ignis effulgens, ct thusis ardens in igne. Si, inquam , praedicta opera tam excellentia secero , earitatem autem non habuero , vel 'quia simul cum prς- dictis operibus adest voluntas peccandi moris taliter, vel quia fiunt propter inanem gloriam; nihil mihi prodest , scilicet quantum ad meritum vitae aeternae, quae solis diligentibus Deum repromittitur , set undiam illud Iob xxxv I. 33. Annuntiat de ea amicosi suo, quod possessio eius sit. Et notandum . quod locutionem , quae est vox anil malis, si sit sine carit te , comparat non existenti. opera autem quae fiunt propter
i fidem, si lint ii ne caritate , dicit este in
fructuosa. Sap. m. II. Vacua est spes eois
CAritas patiens est, benigna est; caritas non aemulatur . non agit Perperam , non inflatur, non est ambitiosa, non quaerit quae sua sunt , non irritatur . non cogitat malum, non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati. Omnia suffert, omnia credit, Omnia sperat, omnia sustinet. Postquam Apostolus ostendit caritatemelle adeo necessariam quod sne ea nul ὲum i pirituale donum lusticiat ad lalutem hie ostendit eam adeo elle utilem, dae eis-cacis virtutis quod per eam cuncta opera virtutis implentur : de primo praemittit duo quasi generalia . secundo stibi ungit in
speciali virtutum opera quae per caritatem complentur, ibi, Ca itas nem amulat tircte. Circa prisum duo facit. Nam omnis virtus consistit in hoc quod aliqui in operando bene te habeant in suli inendo mala , vel in operando bona . Quantum ergo astolerantiam malorum dicit: cararas patiems; id est, sacit pation ter tolerari mala . Cum cnim horino diligit aliquem propter eius amorem, de facili tolerat quaecumque
distie illa ; oc limiliter qui diligit Deum ,
Propter eius an orem patienter tolerat quad. . Th. Oier. Tom VI. cumque adversia. Unge δ Cantic. v I r. 7.i dicitur: ,, Α quae multae non poterunt ex- is tinguere caritatem, nec flumina obruentis eam. Iac. I. is Patientia opus petari sectum habet. Quantum autem ad operationem bonorum subdit , Benigna est . Benignitas autem dicitur quas bona igneitas, ut scilicet sicut ignis lique iaciendo e Diluere facit, ita caritas hoc eiscit ut bo-nx quae homo habet, non sibi loli retineat, sed ad alios derivet, secundum illud Prov. v. 16. is Deri ventur fontes tui soras , Ec., in plateis aquas tuas divide: quod qui
d. in caritas facit : unde I. loan. Irr. 27.
dicit u r : A Qui habuerit subitantiam huius, , mundi, dc viderit fratrem suum necesi eis h. bere, de clauserit viscera sua ab eo. quomodo caritas Dei manet in eo ὸ Unde oc Ephes. iv. 3 a. dicitur: Estotei Λaa is vi
394쪽
- vicem benigni , & misericordes : dc 4. A Initium superbiae hominis apostatare Sap. r. 6. dicitur: is Benignus est spiritussis a Deo. quod quidem fit dum homo
is sapientiae. non vult contineri iub regula ordinationis Deinde cum dicit, Oaritas . amulatu ldivinae & hoc repugnat caritati, qua quis cte. proponit in speciali virtutum operati uper omnia Deum diligit. Colcis H. 18. quae caritas efficiae: di quia ad virtutemiis Inflatus sensu carnis suae, dc non tenens duo pertinent, scilicet abstinere a malo ,iis caput, ex quo totum corpus per nexus, ct sacere bonum, secundum illud Psalm.iis Ec coniunctiones submin: stratum , &xxx x. I . A Declina a malo, de fac bo- is constructum, crescit in augmentum Dei se num : & Fia. I. 6. Quiescite age. Recte autem superbia inflationi compar
is re perverse, discite bene facere: pri-itur. Nam id quod inflatur, non habet stamo ostendit qnomogo caritas facit omni allidam magnitudinem, sed apparentem ; ita mala vitare; secundo quomodo facit omnia superbi videntur quiὸem elle sibi magni ,
bona eiscere, ibi, Congauder aurem veritari.icum tamen vera magnitudine careant, quae
Malum autem eiscaciter non potest hono non poteli Clle absque ordine divino. Sap. Deo facere, sed solum sibi , Ac proximo , rv. 39. is Dirumpet illos inflatos sine vo- secundum illud Iob xxxv. 6. Si peccave- , , ce. Est autem principalis superbiae filia, si ris, quid ei nocebis λ & postea subditur ambitio, per quam aliquis quaerit praeesse; vers. g. - Homini qui similis tui est , nocebit quam etiam caritas excludit , quae potius, , impietas tua. Primo ergo ostendit quo- proximis eligit ministrare, secundum illud
modo per caritatem vitantur mala citiae fiant Galat. v. I 3. Per caritatem spiritus sier.
contra proximia in secundo quomodo vitan- ,, vite invicem. Et ideo subdit : Non est tur mala quibus aliquis deordinatiir in se-iambitiosa; idest, facit hominem ambitionem ipso, isi , Non in rur die. Malum autem vitare. Eccli. vii . . . M Noli quaerere ab quod est contra proximum, potest esse inlis homine ducatum, neque a Kege catheta affectu . & in effectu. In affectu autem pre iri dram honoris. Secundo ostendit qu eipue est cum per invidiam quis dolet de modo caritas excludit inordinationem cuis bonis proximi; quod directe contrariaturipiditatis, cum dicit : Non Paris qua Dacaritati, ad quam pertinet quod homo di-ssunt: ut intelligatur cum praecisione , idest Iigat proximum suum sicut seipsum, ut ha- neglectis bonis aliorum : nam qui diligit betur Levit. x x. Et ideo ad caritatem per- alios sicut seipsum, bona aliorum quaerit , tinet ut sicut homo gaudet de bonis pro-lsicut & sui ipsius. Unge & supra x. 33. Α-priis, ita gaudeat de bonis proximi. Ex quo postolus dixit: Non quarens quod mihi uriti equitur quod caritas excludat invidiam :is,. sed quod multis, ut salvi fiant: contraec hoc eli quod dicit: Caritas non amula-lquod de qui 13am dicitur Phili p. tr. rur; idest, non invidet, quia scilicet faciliet r. is Omnes quae sua sunt quaerunt, non cavere invidiam. Unde dc in Psalm. xxxv r. si quae Iesu Christi . Potest Ec aliter i. dicitur: , , Noli aemulari in malignanti- intelligi. Non quaris γε sua sunρ ; id est .se bus: dc Proverb. xx it. 17. Non non repetit ea quae sunt sbi ablata , scili- ω aemuletur cor tuum peccatores. ' Quan-icet in iudicio cum scandalo : quia magis tum ad ei sectum subdit: Nen agit perperam , amat salutem proximi quam pecuniam , se- id est pervcrse contra aliquem . Nullus enim eundum illud Philip . ult. 17. is Non quae. iniuste agit contra illum quem diligit sicutio ro datum, sed requiro fructum abundan- seipsum. Εia. I. 16. is Quiescite agere per- - tem in iustitia vestra . Quod tamense verse. qualiter intelligendum sit, supra vi. dictum Deinde eum dicit, Nis infatuν ere. osten .iest. Tertio ostendit quomodo caritas ex-dit quomodo caritas facit vitare mala qui- eludat inordinationem irae, dicens: Non ἐν-bus aliquis deordinatur in seipso : dc pri-imitatur; id est , non provocatur ad iram .mo quantum ad passiones secundo quan-lEst enim ira inordinatus appetitus vinditum ad electionem , ibi , Non cogitar ma-ictae. Ad caritatem autem pertinet magi, Ium. Ostendit ergo primo quod caritas reis remittere ostentas quam supra modum, atavpellit inordinatam pastionem quantum adsinordinate vindicari, secundum illud Colos tria. Primo quidem quantum ad sit perbiam, Tir. a 3. ,, Donantes vobis netipsis , si qciis quae est inordinatus appetitus propriae ex. ,. adversus aliquem habet querelam. IAC cellentiae . Tunc autem inordinate suam r. 2 . ,, ira vira iustitiam Dei non opera- excellentiam quis appetit quando non fiasio tur. fici t ei contineri in eo gradu qui sbi est Deinde cum dicit . Nin eluetat malum , a Deo praestitus. Et ideo dicitur Eccli. x. ostendit quomodo per caritatem caecitidi
395쪽
tur inordinatio electionis. Est autem electio, ut dicitur in Ill. Et hic. cap. v. in
appetitus praeconiiliati . Tunc ergo homo peccat ex electione , dc non ex passione, quando ex consilio rationis affectus eius provocatur ad malum. Caritas ergo prumo quidem excludit perversitatem consilii:& ideo dicit: Non cogitat malum . id est, non permittit excogitare quom do aliquis peris fietat malum. Mich. ar. I. Uae qui e is gitatis inutile, & operamini malum in
,, cubilibus vestris. Esa. r. 6. D. Au is serte malum cogitationum vestrarum abis oculis meis . Uel caritas non eogitarmatum, quia non permittit hominem per varias suspiciones, δέ temeraria iudiciaco. gitare malum de proximo . Matth. IX. 4.
Ut quid cogitatis mala in cordibus ve- ,, stris ὶ cundo caritas excludit inordinatum affestim malorum, cum dicit : Non gaudet βρεν iniquitate. Ille enim uui ex passione peccat, cum quodam remor tu , & d lore peccatum committit; sed ille qui peccat ex electione, gaudet ex hoe ipso quod Peccatum committit, secundum illud Prov. a. 24. is Qui laetλntur cum male fecerint, dc exultant in rebus pessimis. Hoea u. tem caritas impedit, inquantum est amor summi boni , cui repugnat omne Peccatum . Vel dicit , nuod caritas non gaudet super iniquitate , scilicet a proximo commi sa , quin immo de ea luget, inquantum contrariatur proximorum saluti, quam cupit.
Il. Corinth. x ir. 2 r. is Ne iterum cum venero,
is humiliet me Deus apud vos , & lugeam
is multos ex his qui ante Peccaverunt . U. Deinde eum dicit, Congauder aurem veritari , ostendit quomodo caritas facit op rari bonum e dc primo quantum ad proximum ἐ secundo quantum ad Deum , ibi ,
Omnia eredit. Quantum ad proximum autem homo operatur bonum dupliciter. Primo quidem gaudendo de bosis eius ι de
quantum ad noc dicit . Congaudet autem veru
ritati, scilicet proximi, vel vitae, vel doctrinae, vel iustitiae, ex eo quod proximum diligit sicut stipitim. III. Ioan. D t. is Gavisus sum val. is de venientibus fratribus, ct testimo itum is perhibentibus veritati tuae, sicut in carita
is te ambulas. v Secundo in hoc quod ho mo mala proximi sulfinet prout decet . R. quantum ad hoc dicit: omnias eri. id est, absque turbatione 1 ustinet omnes desectus
proximorum , vel quaecumque adverta . Rom. v. I. is Debemus nos firmiores , is imbecillitates infirmorum sullinere . Galat. v I. Σ. Alter alterius onera porta
,, te, dc sic adimplebitis legem Christi, Micilicet caritatem. Deinde cum dicit, Gmnia credit . ostendit quomodo caritas faciat operari bonum in comparatione ad Deum: quod quidem fit praecipue per viris tutes theologicas, quae habent Deum pro obiecto. Sunt autem Praeter caritatem duae
virtutes theologicae, ut infra dicetur, sei. licet fises, Ac spes. Quaneum ergo ad fidem dicit: Omnia credis , scilicet quae divinitus traduntur. Gen. xv. 6. is Crediditis Abraham Deo. Ac reputatum est ei ad iustitiam. Credere vero omnia quae ab homine dicuntur, est levitatis , secundum illud Eccli. xa a. 4. is Qui cito credit, te. is vis est cotae . Quantum antem ad spem dicit: Omnia osar, quae scilicet prommittuntur a Deo. tacti. II. 9. is Qui tis,, metis Deum , sperate in eum. Et ne spes frangatur per dilationem, subdit : Omnia sustinet . idest, patienter expectat quae promittuntur a Deo, quamvis dilata , s cundum illud Habac. ar. 3. Si moramo fecerit , expecta eum. Psal. xxv r. I is Consortetur cor .tuum, dc sustine Domi
CAritas numquam excidit; sive prophetiae evacuabuntur, sive linguae cessabunt, sive scientia destruetur. Ex parte enim cognoscimus, dc ex parte prophetamus. Cum autem venerit quod persectum est. evacuabitur quod ex parte est. Cum essem parvulus, loquebar ut parvulus, sapiebam ut parvulus, cogitabam ut pamvulus. Quando autem factus tum vir, evacuavi quae erant parvuli.
Postquam Apostolus ostendit quod cari
tas excellit alia dona Spiritus sancti necessitate , Ac fructuositate ; hic ostendit
excellentiam caritatis ad alia donλ quan . tum ad permanentiam: dc circa hoc tria iacit. Primo proponit differentiam carita.
tis ad alia dona Spiritus lancti quantum
ad permanentiam . secundo probat quod
dixerat, ibi, Ex parte enim cognoscimus, σex parte propheramus . tertio infert conelu sonem intentam, ibi, Nune autem manen
Dei, spes, caritas. Circa primum duo n. Aa a 2 sit.
396쪽
cit. Primo proponit permanentiam carita- patria: unde dicitur Num. x it. 6. si si quistis; secundo cellationem aliosum donorum,iis fuerit inter vos Propheta Domini, per ibi, SIι. prophetia maeuabuntur . Dicit er-a , kmnium, aut in vitione apparebo ei jgo primo: Caritas numquam excidis : quod se vel per somnium loquar ad illum: requidam male intelligentes , a in in err loleae xit. Io. In manibus Prophetarum a linrem ceciderunt, dicentes, quod earitis se-iis sunt latus sum . ' Secundo quantum ad mel habita , numquam potest amitti . cui donum linguarum dicit: Sitie lingua eMD- videtur contonare quod dicitur I. Ioan. xi I .lbunt. Quod quidem non est intelligendum s. omnis qui natus est ex Deo , pecca-aquantum ad ipsa membra corporea , quaeri tum non facit, quoniam semen ipsius inii inguae dicuntur, ut dicitur infra xv. si eo manet. Sed tu ius dicti primo qui- Mortiai resulent in eorriani , idest absque di-dem lententia falsa est: potest enim aliqui siminutione membrorum neque etiam i caritatem habens, a caritate excidete per telligendum est quantum ad usum linguae peccatum, lecundum illud Apocal. Q. 4 corporeae: est enim futura in patria lausis Caritatem tuam primam reliquisti. Me-ivocalis, secundum illus Pial m. cx Iax. 6. mor esto itaque unde excideris , & agetis Exaltationes Dei in gutture eorum ut is pς nitentiam. Et lioc ideo est quia ca-lGlolla ibidem exponit . Est ergo intellixitas recipitur in anima hominis secundum i gendum quxntum ad donum linguarum . modum ipsius, ut scilicet postsit ea uti, vel quo scilicet aliqui in primitiva Ecclesia limnon uti. Dum vero ea utitur homo , pec-lguis variis loquebantur, ut dicitur Aes. I. care non Potcst, quia usus. caritatis est di- l in futura enim gloria quilibet quamlibet
lectio Dei iii per omnia: de ideo nihil re-l linguam intelliget: unde non erit necesia stat propter quod homo Deum offendat rium variis linguis loqui . Nam etiam adi per hunc modum intelligitur, verbum l primordio generis humani, ut dicitur Gen
Ioannis inductum . Secundo praedicta ten- i xi. unus erat ferino, dc unum labium otentia non est secundum intentionem Α- mnibus; quod multo magis crit ita ultima polioli: quia non loquitur hic de cellatione statu , in quo erit unitas consummata . donorum spiritua tum per peccatum mor-lTertio quantum ad scientiam iubdit : Siυν tale, sed potius de cessatione donorum spi-4 cientia defleuetur. xitu alium quin pertinent ad hanc vitam , Ex quo quidam accipere voluerunt, quod per gloriam supervenientem': unde sensus scientia acquisita, totaliter perditur cum Apolioli est: Cartim inumquam exciait, quialcorpore. Ad cuius veritatis inquisitionem
scilicet sicut est in statu viae , ita perma-ic iiderare oportet , quod duplex est vivnebit in statu patriae, & cum. augmento,scognitiva, scilicet vis senstiva , & vis insecundum illud Esa. xxx r. 9. o Dixit Do- tellectiva: inter quas est differentia : quia se minus cuius ignis est in Sion scilicer in ' vix sentiriva cli actus organi eorun ratis, ecvi Ecclesia militante & caminus eius in ideo necesse est quod desinat corpore cor-M Hieruialem , ' idust in pace caelestis p rupto; vis autem intellectiva non est actus
Iria'. argani corporei, ut probatur in III. de Anima, Deinde cum dicit. Sivo prophetia maeum irc ideo necesse est quod maneat corpore cor. buntur , proponit cessationem aliorum dono- rupto. Si ergo aliquid scientiae acquisitaerum spiritualium, & specialiter eorum quariConservetur in parte animae intellectivae , praecipua videntur. Primo quantum ad pro-inecelle est quod id permaneat . post morphetiam dicit: Sise prophetia ea aeunbuntur,ite in . Quidam e go posuerunt quod specie adest cellabunt, quia scilicet in sutura glo-4intelligibiles non conservantur in inteli
ria , prophetia locum non habebit propter diu possibili nisi quamdiu intelligit . Con- euo. Primo quidem quia prophetia respi-4servantur autem species phantasmatum incit suturom; status autem ille non expe- potentiis animae sensti vae, puta in memo-ctabit aliquid in futurum , sed erit sina tetrativa, & imaginativa , ita scilicet quoa complementum omnium eorum quae anteis emper intellectus possibilis quando de no- fuerant prophetata is Unde in Psal. xlvis .ivo vult intelligere etiam quae prius in te s. dicitur: , , Sicut audivimus scilieet perllexit, indigeat abstrahere a phantasmatibuς,, Prophetas j ita & vidimus spraesentiali- per lamen in te lectus agentis . .& fecun- ,, ter) in civitate Domini virtutum. Se-ldum hoc consequ s cst quod scientia histe undo qui prophetia est cum cognitione i acquisita non remaneat post mortem . Selligurali, oc aeuigmatica, quae cessabit in f lidec PropolitaO sit primo quidem conti
397쪽
rationem. Manifestum est enim quod species intelligibiles in intellectu possibili recipiuntur ad minus dum actu intestigit . Quod autem recipitur in aliquo, est in eo
Per modum irecipientis . Cum ergo iubstantia intellectus possibilis sit immutabilis,
ct fixa, consequens eli quod specLes intelligibiles remaneant in eo immobiliter. Secundo est eontra auctoritatem Aristotelis in lIl. de Anima, qui dicit, quod cum intellectus possibilis eis spiens unumquodque, tune etiam est intdfligens in potentia . Et
sic patet quod habet i pectis inte liribiles ,
per quas dicitur sciens, dc tamen adhuc est in potentia ad intelligendum in actu : Sita species intelligibiles iunt in intellectu
possibili etiam quando non intelligit actu. Unde etiam ibidem Pt ilosophus dicit, quod anima intellectiva est locus specierum, quia scilicet in ea contervantur species intelligibiles. Indisci tamen in hac vita convertere se ad stantasmata, ad hoc quod actu intelligat, non solum ut abstrahat lpecies a phantasti a tibias , sed et i .im ut i pecies lixbitas phantasmatibus applicet: cuius sit
gnum est quos laeto organo virtutis ima. sinativae, vel etiam na moratirae, non Iolum impeditur homo ab acquisitione novae scientiae, ted etiam ab v su scientiae prius
habitae. Sic ergo remanet scientia in ani- ma post corporis mortem quantum ad spe cies intelligibiles, non autem quantum ad linspectionem phantasmatum . quibus anima lseparata non indigebit, habens esse, dc operationem absqne corporis communione . t
Et secundum hoe Apostolus hic dicit, quod i
scientia destruetur, scilicet secundum conis versionem ad phantalmata. Unde dc Ela. xx x. 34. dicitur: , , Peribit sapientia a fari' pientibus, Ac intellectus prudentium eius ri abscondetur. Deinde cum dicit, Ex parte enim Ono sesimo , probat quod dixerat : dc primo inducit probationem; secundo manifestat ea quae in prebatione continentur, ibi , Cum essem parvulus , liquebar ut paνetulus ste. Inducit eryo primo ad probandum propos tum , talem rationem . Advenientu perfecto cenat imperfectum ; sed dona alia
praeter caritatem habent imperfectionem :ergo cessabunt superveniente persectione gloriae . Primo ergo proponit minorem prΟ- positionen quo ad imperiectionem scientiae cum dicit : Ex parte enim cognoscimas , id est imperfecte: nam pars habet rationem in
persecti. Et hoc praecipue verificatur quantum ad cognitionem Dei, .seeundum illud
iob xxxv r. 26. ri Ecce Deus magnus vinis cens scientiam nostram : oc xxv l. I 4. , , Fcce haec ex parte dicta sunt viarum is cius. 'Proponit etiam imperfectionem prophetiae, cum iubdit i Et ex paνta, id si imperfecte , tropbetamus t eis enim prophetia cognitio cum imperfectione, ut dictum est. Tacet autem de dono linguari , quod est imperfectius his duobus, ut infra xiv. pa rebit . Secundo ponit maiorem , dicens :
D n autem υeneris quod perfectum est, id est Perfectio gloriae, evacuabitur quoue ex paris
est; id est, .omnis imperfectio tolletur: de quλperfectione dicitur l. Pet. ult. I . M M is dicum pastos ipse per sciet Sed secundum hoc videtur quod etiam caritas evacuetur persuturam gloriam,quia ipsi est imperfecta in i fatu viae per comparationem ad ita tum patriae.
Dicendum ergo, quod imperfectio dupliciter se hκbut ad id quod dicitur impers ctum. Quandoque enim est de ratione eius, quantoque vero non, sed accidit ei sicut imperfectio cit de ratione pueri , non autem de ratione hominis; & ideo adveniente persecta aetate, cessat quidem pueritia, sed humanitas si perfecta. Imper sectio ei erga de ratione scientiae, prout hic de Deo hab rur, insatiantum sei licet cognoscitur ex sensibilibus; & smiliter de ratione prophetiae, inquantum eis cognitio figuralis , &in sutu cum lcndens: non est autem de ratione caritatis, ad quam cognitum bonum diligere pertinet . oc ideo superveniente persectione gloriae cessat prophetia, & scientia; caritas aulcm non cessat , sed magis perficitur: quia quanto persectius cognoscetur a) Deus , tanto etiam persectius amabitur. Deinde eum dicit , Cum essem parvulus σι. manifestat ea quae praemilla sunt: ecprimo manifestat maiorem , scilicet quod veniente persccto, cessat impersectum; si cundo manifestat minorem , scilicet quod scientia, dc prophetia sint imperfecta, ibi,
Oilendit autem primum per tinnititudinem persecti, di imperfecti, quod invenitur in aetate corporali: unde di primo describit
imperfectum aetatis corporalis , dicens :Cum essem pareturus, scilicet aetate , loquem bar ut 'arvulus, idest prout congruit par-
.vulo, scilicet balbuti ndo : unde propter
j n turalem defectum locutionis qui est in
par ulis , commendatur sapientia Sap. X.
quod linruas in fiantium facit disertas : dc ut parvulus loquitur qui vana loquitur :
398쪽
Psal. xl. 3. M vana locuti sunt unusquisi cogitationes rationis. Et hoc satis congin Ieis que ad proximum ilium . Quantum ve-lim persectioni puerili, in qua est locutio linctro ad iudicium subdit: Saliebam vi paretu- iudicio,& iudicium sine dc liberatione. Potest idest , approbabam , vel reprobabam autem referri quod dicit, Loquebar nrρον- aliqua stulte, ut faciunt parvuli L qui qua ivulus, ad donum linguarum cum dicit ,
doque pretiosa contemnunt, & vili λ appe- Sapiebam ut parvulus, ad donum prophetiae. tunt, ut dicitur Prov. i. 22. , , Utquequo quod autem subdit, Cegitabam aer parixtus,
is parvuli diligitis infantiam . di stulti ea ad donum scientiae. Secundo ponit id quo1M quae sunt .sbi noxia cupient Sapiuntlpertinet ad persectionem aetatis, dicens :ergo ut parvuli qui spiritualibus contem-liananda curam factus sum vis, idest quando ptis, terrenis inhaerent: de quibuL iaci turlperveni ad persectam, oc virilem aetatem,
Pliij. ID. I9. - Gloria in confusione em evacuavi, idest abieci , qua reant par li tis rum qui terrena sapiunt. Quantum au-lquia, ut dicitur Esaia lxv. 2 o. puer cen tem ad rationis discurium dicit : Cogitabam is tum annorum mori tur, & peccator centie Iarmulus, id est aliqua vana : unde di inlis tum annorum maledictus erit . Et est Psalm. xci I. ii. dicitur: ,, Dominus scit attendendum, quod Apolloius hie compa incogitationes hominum quoniam va nς sunt trat flatum praeientem pueritiae propteri
Et videtur Apostolus ordine praepollero haecipersectionem , statum autem futurae gloria tria ponere: nam locutio prae exigit iudi-lpropter persectionem virili aetati. cium sapientiae, iudicium vero praesupponit
VIdemus nunc per speculum in aenigmate , tunc autem facie ad faciem - Nunσcognosco ex parte , tunc autem cognoscam sicut dc cognitus sum Nune autem manent fides. spes, caritas, tria haec; maior autem horum est caritas. T Ich loqui tun de visione ouae est cognitioid tale est in oculo, sed senilitii do hominigo Dei. Unde omni praecedentia dona resultantis in speculo. Per hunc ergo mo- evacuanda, sunt intelligenda secundum quod dum loquendo de visone Dei , dico, quoEordinantur ad cognitionem Dei. Circa hocinaturali cognitione solus Deus videt se-
duo faeit. Primo enim probat id quod in-l ipsum: quia in Deo idem eth siux essentia, retendit in generali; secundo in speciali deis uus intellectus ; dc ideo sua essentia est
te ipso, ibi, Mne ce fco ex parto . Diciti iraesens suo intellectui. Sed secundo modo ergo: Dixi, quod ex parte cognoscimus ,lforte Angeli naturali cognitione Deum vi- quia nunc videmων Ier Detulum in an Ima-4dent , inquantum similitudo divinae essen-ra . sed roe , scilicet in patria, videbimu Satiae relucet immediate in eosia Tertio ve- Iarie ad faelem. ro modo cognoscimus nos Deum in vita i-
Ubi primo considerandum est , quid sitissa , inquantum invisibilia Dei per eream invidere per speculum in aenigmate ; secun-iras cognoscimus, ut dicitur Rom. r. & ita do quid sit videre facie ad faciem. Scien-itota creatura est nobis sicut speculum quod dum est ergo, quod sensbile aliquid potest dam: quia ex ordine, & bonitate, & ma- tripliciter videri scilicet aut per sui prae- Enitudine , quae in rebus a Deo causa talentiam in re vidente, sicut ipsa lux quaeluunt, venimus in cognitionem sapientiae . Praesens est oculo; aut per praesentiam suae s- bonitatis , oc eminentiae divinae ἰ & haec militudinis in 1ensu immediate derivata micognitio dicitur visio in speculo . Ulterius ab ipsa re; sicut albedo quae est in parie- autem sciendum est, quod huiusmodi simite, videtur , non existente i a ) ipsa albe-lli ido, quae est smilitudinis in alio relu dine praesentialiter in oculo , sed eius s- centis, est duplex: quia aliquando est ela- militudine , licet ipsa similitudo non videa-i ra , dc aperta, scut illa quae est in specu. tur ab eo: aut per praesentiam similitudi- jo; aliquando obscura, & occulta, ct tunc nis non immediate derivatae ab ipsa re, sedi illa visio dicitur aenigmatica : sicut dum derivatae a similitudine rei in aliquid aliud; dico: Me mater genuit. Ac eadem gignitur sicut cum videtur aliquis homo per specu-ι ex me: istud est per simile occultum delum: non enim similitudo hominis imme- dicitur de glacie, quae gignitur ex aqua.
399쪽
longe lata, & aqua gignitur em glacie resoluta . Sic ergo patet quod visio per similitud mem snailitudinis est in speculo per simile occultum in aenigmate; sed per simile clarum, & apertum facit aliam spe. ciem allegoricae visionis . Inquantum ergo invisibilia Dei per creaturas cognoscimus , dicimur videre per speculum . inquantum vero illa invisibilia sunt nobis occulta, videmus in aenigmate. Uel aliter . Videmus nunc per speculum, id est per rationem n stram & tunc ly ρεν designat virtutem tantum quali dieat : Videmus per speculum, idest virtute animae nostrae . Circa tecun. dum vero sciendum est , quod Deus , recundum quod Deus, non habet faciem; &s deo hoc quod dicit, Faeie ad faelem, me taphorice dicitur. Cum enim videmus aliquid in speculo , non videmus ipsam rem, sed similitudinem eius ; sed quando videmus aliquid secundum faciem , tunc videmus ipsam rem sicut est. Ideo nihil aliud vult dicere Apostolus, cum dicit: Videbimus in patria faeta ad faciem, quam quod videbimus ipsam Dei essentiam . I. Ioan. m. a. o Videbimus eum scuti est. Sed contra est, quia Gen. xxx t. 3 . dicitur: se Vidi Dominum facie ad faciem. Sed constat quod tune non vidit essentiam Dei. Ergo videre facie ad faelem , non est videre essentiam Dei. Responso Dicendum est , quod illa visio suit imaginaria. s aὶ Visionis autem imagiliariae est quidam gradus altior . scilicet videre illud quod apparet in ipsa imagine in qua apparet; ec alius gradus infimus, scilicet audire tantum verba . Unde Iacob, ut insinuaret excellentiam visionis
imaginariae sibi ostensiae, dicit: is Vidi Do- minum facie ad faciem ; id est , vidi
Dominum imaginarie apparentem in sua imagine, & non per essentiam suam . Sie enim non fuisset visio imaginaria . Sed tamen quidam dicunt, quod in patria ipsa divina essentia videbitur per similitudinem creatam. Sed hoe est omnino falsum , dc impossibile: quia numquam potest aliquid per essentiam cognosci per similitudinem quae non conveniat eum re illa in specie . Lapis enim non potest cognosei secundum illud quod est nisi per speciem lapidis quae est in anima. Nulla enim similitudo ducit In cognationem essentiae alicuius rei , si differat a re illa secundum speciem , &multo minus si disserat secundum genus . Non enim per speciem enui, vel albedinis
potest cos nosci essentia hominis, & multa
minus essentia Angeli . Multo ergo minus per aliquam speciem ereaetam, quaecumquest illa, potest videri divina essentia , eum ab essentia divina plus distet quaecumque species creata in anima i quam species e rui, vel albedinis ab esscntia Angeli. Via e ponere, quod Deus videatur solum per similitudinem, seu per quamdam refulgentiam claritatis suae , est ponere , divinam essentiam non videri ' Et praeterea , cum anima sit quaedam smilitudo Dei, titio illa non magis esset specu laris , dc aenigmatica , quae est in via, quam visio clara, octaperta, quae repromittitur sanctis in gloria, ct in qua erit beatitudo nostra. Unde Augustinus dc habetur Lib. XV. da Trinit. cap. I x. , dicit hic in Glossa quod
visio Dei, quae est per similitudinem, per. tinet ad vilionem speculi , & aenigmatis . Sequeretur etiam quod beatitudo nominis ultima esset in alio quam in ipso Deo . quod est alienum a sde . Naturale etiam hominis desiderium , quod est perveniendi ad primam rerum causam, & cognolcendi ipsam per seipsam, es et inane.
Sequitur: Nunc cognosco ex pane. Hic illud quod probavit in generali, probat in speciali de cognitione sui ipsius , dicens :μκe, id est in prs senti vita , ego Pauluseognosco ex parta, idest obscure , α imperfecte; tune aurem, scilicet in patria, cogno-,am Aut re cognitus fum. id est, sicut Deus cognovit essentiam meam , ita Deum cognoscam per essentiam . ita quod ly Hur non importat hic aequalitatem cognitionis, sed similitudinem tantum. Consequenter inseri prἰncipalem c ne luissionem , cum dicit: Nune AEurem manent tiades, Det, raritas, Causa autem quare non
facit mentionem de omnibus donis, sed de istis tribus tantum, est quia haec tria coniungunt Deo; alia autem non coniungunt.
Deo , nisi mediantibus istis . Alia etiniam dona sunt quaedam disponentia ad gignendum ista tria in cordibus hominum: unde & solum ista tria, scilicet fides, spes, de caritas, dicuntur virtutes theologicae , quia habent immediate Deum pro obiecto. Sed cum dona sint ad perficiendum vel affectium, vel intellectum dc caritas perficiat affectum, fides. intellectum non videtur quod spes si neces laria, sed superflua. Ad hoe sciendum est, quod amor est quae dam vis unitiva, Ac omnis amor in unione quadam consistit . Unde & seeundum dive
a l. Visio autem imagitaria est quidam g adi x alii ot dce.
400쪽
diversas uniones, diversae species amicit aea Philosopho distinguuntur. Nos autem habemus duplicem conitinctionem cum Deo . Una est quantum ad bona naturae, quae hic participamus ab ipso; alia quantum ad beatitudinein, inquantum nos hic sumus participes per gratiam supernae felicitatis , se-
eundum quod hic est possibile : speramus
etiam ad persectam consecutionem illius aeternae beatitudinis pervenire , & seri cives caelestis Hicrusa m. Et iecundum pri . lniam communicationem ad Deum, est a- amicitia naturalis , secundum quam unum
quodque , secundum quod est , Deum ut caulam primam, & summum bonum app2tit, & desiderat ut finem suum. Secundum vero communicationem secundam est amor earltatis, qua solum creatura Intellectual Is Deum diligit. Quia vero nihil potest amari nisi sit cognitum, ideo ad amorem caritatis exigitur primo cognitio Dei. Et quia hoc est supm naturam, primo exigitur fides, quae est non apparentium secundo , ne homo deficiat, vel averret, exi pitur spes,
per quam te at in illum finem sicut ad te pertinentem : S de his tribus dicitur Eccli. D. 8. Qui timetis Deum, crediri te in illum . quantum ad fidem ris qui timetis Deum, sperate in illum quantum ad spem : si qui timetis Deum, di-- ligite cum , quantum ad caritatem . lila crgo tria manent nunc ἔ sed caritas maior est omnibus, propte ea quae dicta sunt supra.
S Ectamini caritatem, aemulamini spiritualia , magis autem ut prophetetis . Qui
enim loquitur lingua, non hominibus loquitur, sed Deo : nemo enim audit. Spiritus autem loquitur mysteria. Nam qui prophetat , hominibus loquitur ad reisdificationem, & exhortationem, & consolationem. Qui loquitur lingua , semetipsum adificat; qui autem prophetat, Ecclesiam Dei aedificat. Posta excellentia caritatis ad alia dona, hic consequenter Apostolus compa. rat alia dona ad invicem, ostendens excellentiam prophetiae ad denum linguarum ; &cirea hoc duo facit. Primo Oilendit excellentiam prophetiae ad donum linguarum secundo quomodo si utendum dono linguarum, & prophetiae, ibi , Quid .st ergo
fratres M. Circa primum duo facit . Primo ostendit quod donum prophetiae est excellentius quam donum linguarum , rationibus sumptis ex parte insdelium ; se. cundo ex parte fidelium, ibi , Fratres me , nolita putri estica sensibus . Prima pars dividitur in duas. Primo ostendit quod donum prophetiae est excellentius dono linguarum
quantum ad usum camina in exhortationibus, seu praedicationibus; secundo quantum ad usum linguari , qui est in orando: ad haec enim duo est usus linguae, ibi,
Et ideo' qui loquiriar lingua , oret Mi iste pretetur . Circa mimum duo iacit . pri. mo enim praemittit unum , per quod continuat se ad sequentia; & hoc eu quod di cit: Dictum est, quod caeritas omnia dona excellit. Si ergo ita est, sesam nἰ, scilicet i
iis viribus. ear itat em, quae est dulce, & Ω-lubre vinculum mentium . I. Pet. IV. S. Ante omnia caritatem mutuam in vobis-- metipss continuam habentes . Colois.
O . 14. ti Super omnia autem caritatem
is habete , quod est vinculum periecti se nis . Secundo subdit illud per quos continuat se ad sequentia : & hoc est quos dicit: is Emulam ibi spiritualia . quas dicat e
Licet caritas sit maior omnibus donis , I men alia non sunt contemnenda , sed iamulamini , id est serventer ametis , spiritualia dona Spiritus sancti. I. Petr. m. 13. ,, Quidis est quod vobis noce/t, s boni aemulato. si res fueritis Licet autem aemulatio quandoque sumatur pro ferventi dilectione, quandoque pro invidia taemen non est aequivocatio, immo unum procedit ab alio: gelari enim, & aemulari de lignat ferventem amorem alicuius rei. Contingit autem quod
res amata ita diligatur serventer ab aliquo quod non patitur ibi consortem , sed
ipse vult eam solus , & singulariter &iste est zelus qui secundum quoidam est amor