장음표시 사용
381쪽
Non enim per spiritum sanctum inhabitan-iri eorde suo: Non est Deus. Dicitur eo tem tollitur facultas peccandi a libero ar- iam aliquid opere , inquantum exteriori bitrio totaliter in vita praetenti ; ct ideo signanter Apollotus non dixit , Nemo Spiritum Dei habens sed , Nemo in Spiritu Da
Deinde cuna dicit , Et nemo potest dicere , Dominus Iesus Cy e. ponit secundum et .ctum gratiae , scilicet quod sine ea homo non potest bonum operari . Dicit ergo tEr nemo potest dicere , quod Iesus est Dominus , nisi in viritu IanEιo. Contra quod videtur pile, quia per Spiritum sanctum homo introducitur in regnum caelorum, secundum illud Plal m. cxl D. Io. , , Spiritus tuus bonus deducet me in teris ram rectam Dominus aut cm dieit Matth. v II. 2I. Non omnis qui dieitri Domine , Domine , intrabit in regnum se caelorum . V Non omnis ergo qui dieit
Dominum Iesum , dicit hoc in Spiritu
Dicendum est autem , quod dicere aliquid in Spiritu iancto potest intelligi dupliciter .
Uno modo in Spiritu sancto movente , sed non habito . Movet enim Spiritus lanctust opere aliquis suum conceptum manifestat Nemo ergo nisi habendo Spiritum sanctum poes dicere Iesum Dominum , ita scilicet quod non solum hoc ore confiteatur , sed etiam corde revereatur ipsum ut Dominum , & opere obediat ipsi quasi Domino. Sic igitur ex verbis praemissis tria circa ratiam conliderare postumus . Primo quos sine ea peccatum homo vitare non potest , lecundum illud Plaim. xc m. I. , , Nisio quia Dominus adiuvit me , paulo minus se in inferno habitali et anima mea . S cundo quod per eam vitatur peccatum , secundum illud I. Ioan. ira. 9. is Qui n tu sis cit ex Deo , non peccat. Tertio quod line ea non potest homo bonum facere , iecundum illud Ioan. xv. s. is Sine me nisi hil potestis facere . Deinde cum dicit , αιῖpones vero gra tiarum tunt, incipit distinguere gratias gratis datas : di primo distinguit eas in genu
tali . secundo manifestat in speciali , ibi ,
Unicuique aurem datuν manifestaιio Spiritus ad urilitatem . In his autem quae per gra-
α ὶ corda aliquorum ad loquendum quos tiam Spiritus sancti conieruntur, tria Opnr-iaoli inhabitat . sciat legitur Ioan. xx. quolitet considerare . Primo quidem facultatem lis hominum ad operandum ; secundo auctoritatem; tertio executionem utriusque. Facultas quidem habetur p r donum gratiae, puta per prophetiam , vel potestatem faciendi miracula , aut per a Ii quid hui ulmodi . Auctoritas autem habetur per aliquod nullus poteli dicere t ministerium , puta per Apollolatum , vel nisi a Spiritu sancto . aliquid huiusmodi . Executio autem perti- Caiphas hoc quod de utilitate mortis Claris i pra dixerat , a semetipso non dixit , sed per spiritii in prophetiae. Biliam etiam multa vera praedixit motus a Spiritu sancto, ut legitur Num. xx ita. dc xxv. licet eumnian haberet . Secundum hoc ergo intelligendum est , quod
motus , qui est Spiritus veritatis , de quoi net ad operationem. Primo ergo distinguit dicitur Ioan. xv I. a 3. is Cum autem vene- gratias; secundo ministeria ; tertio opera- ,, rit ille Spiritus veritatis , docebit vos tiones . Quantum ergo ad primum, osten- omnem veritatem. Unde S in Glolsa dii necessitatem gratiae , quae tamen non Ambrosius hoc in loco dicit: is omne v totaliter advenit omnibus , nisi Christo rum , a quocumque dicatur . a Spiritu
,, sancto est . Et speetaliter in illis quae
sunt fidei , quae ner specialem re vclati O-ne m Spiritus sancti sunt habita, inter quae est quod Iesus sit omnium Dominus '. u de Act. ri. 36. dicitur : , , Certis lime sciatis omni st domus Israel quia Deus secit hunc Dominum Iesum , quem vos crucifixi- cui datus ost Spiritus non ad mensuram , ut dicitur Ioan . iii. sed quantum ad alios sunt divisiones gratiarum .' quia quidam abundant in una , quidam in alia . Sicut enim in corpore naturali caput habet omnes sentus , non autem alia membra ita in Ecclesia solus Christus habet omnes gratias, uae in aliiς membris dividuntur , quos
is stis. ' Alio modo loquitur aliquis in Spi-l significatur Gen. ii. ubi dicitur , quod ritu iancto movente, di habito; & secun-l Buvius , scilicet grariarum , egrediebatur dum hoc etiam potest verificari quod hic ad irrigandum paradisian , qui inde divi dicitur , ita tamen quod disere accipiaturi ditur in quatuor capita : dc Matth. xxv. non iblum ore, sed etiam corde , ct ope-i dicitur , quod uni dedit quinque talenta ,re. Dicitur enim aliquid corde, secundum i alii duo, alii unum . Et quamvis dona gra- illud Psalm. xx D. I. Dixit insipiens in tiarum sint diversa , quae a diversis habe
382쪽
tur, non tamen procedunt a diversis auctoribus, sicut pone ni Gentiles, qui sapientiam attribuebant Minervae , locutionem Mercurio , di sic de aliis . Ad quod excludendum subdit et diem aurem Spiritus , scilicet sanctus, qui est auctor omnium gratiarum. Ephes. Iv. 4. ,, Unum corpus, &is unus Spiritus : di Sapient. v D. 22. si Est spiritus unus & multiplex z unus in substantia , multiplex in gratiis . Dein de ponit distinctiones ministrationum , di .cens: Et divisiones ministrarionum sunt; idest , diversa minitteria , de ossicia requiruntur ad gubernationem Ecclesiae . Praelati enim Eeelesiae ministri dicuntur : su p. xv. Iia Sic nos exis mea homo tir ministros Christi . Peristinet autem ad decorem, dc perisectionem Ecclesiae ut in ea diversa mini uteria sint , quae significantur pet ordines ministrantium : quod mirabatur regina Saba in domo Salomonis , ut legitur III. Reg. X.
Omnes tamen uni Domino serviunt e unde subditur: Idem atitem Dominus . Supra ID. 6. Nebis unus Dominus D 1 Christus, per quem omnia . Deinde ponit distinctionem operationum dicens : Et divisiones operarionum
fune , quibus aliquis in se ipso bonum opae.
ratur , sicut per ministrλtiones ad proximum . Psalm. cm. 17. is Exibit homo adis opus suum , scilicet sibi proprium . Eccli. xxx mia Iris , i Immutavit idest di-- stinxit vias idest operationesὶ eorum:
quae tamen Omnes procedunt ab uno principio et unde subdit: Idem vera Deus, qui ope rmur omnia , sicut prima causa creans omnes Operationes. Ne tamen aliae causae videantur esse superfluae , subdit , M omnibus , quia in causis iecundariis prima caula operatur ia Ela. xxv r. I2. . Omnia operL no , stra operatus es in nobis . Ee nota nisdum , quod Apostolus valde congrue gratias attribuit Spiritui , qui est amor , quiae ex amore procedit quod aliquid gratis de . tut a) ministrix a domino cui ministratur. operationes Deo sicut primae causae moven. ti . Et quod dicit , Spiritus , potest reserri ad personam Spiritus sancti quod dicit , Dominus , ad personam Filii . quod dicie , Deus , ad personam Patris . Vel haec triae possunt attribui Spiritui lancto, qub est Dominus Deus
VNicuique autem datur manifestatio Spiritus ad utilitatem'. Alii quidem per Spiritum datur sermo lapientiae ; alii autem sermo scientiae, secundum cum isdem Spiritum ; alteri vero fides ita eodem Spiritu ; alii gratia ianitatum in uno Spiritu ; alii operatio virtutum ; alii prophetia ; alii discretio spirituum ; alii generae linguarum ; alii interpretatio sermonum .. Haec autem omniae Operat ut unus
atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult. Posta in generali distinctione gratiarum,
de ministrationum , & operationum , hic mani stilat ea quae dixerat , in speciali : & primo quantum ad divisionem gratiarum , secundo quantum ad divisonem ministrationum, ibi, Et quosdam quidem posuit Deus in Ecclesia primum Apostolos , fecun-uo Prophetar m. Circa primum duo incit . .
Primo ponit distinctionem gratiarum in speciali . secundo adhibet similitudinem ,
ibi, Suul enim, erepur anum est, σ mutra Latet membra. Circa primum tria facit . Primo ponit conditionem gratiarum gratis datarum; secundo ponit earum dili incitonem, ibi , Alii quidem dari r per Spiritum sermo μώpientia σe. tertio describit earum cb au
ctore i , ibi, me autem smnia operatur unus
ctum est,. quod sunt divisones gratiarum micuique autem datur , in quo designatur earum subiectum: sicut enim nullum membrum est in corpore quod non participet aliquo modo senium, vel motum L Cissei te sita nullus est in Ecclesia qui non aliquid de gratiis Spiritus, sancti participet , secundum illud Matth. xxv. I. is Dedit uni- ,, cuique secundum propriam virtutem : dc Ephes a v. 7. - Unicuique nostrum da-- ta est gratia : manthsatio visit,s , in quo designatur ossicium gratiae gratis dat tae. Pertinet autem ad gratiam gratum ia-l cientem, quod per cana Spiritus lanctus in-s habitet ι quod quidem non pertinet ad gra-l tiam gratas datam , ted solum ut per eam Spiritus sanctus mani sestetur, sicut interior
383쪽
Plaim. xcvra. 2. dicitur : is Notum fecit ,, Dominus salutare suum. Manisellatur autem per huiuimodi gratias Spiritus sanctis dupliciter . Uno modo ut inhabitans Meleliam, & docens, de sanctificans eam .
puta, cum aliquis peccator, quem non i
habitat Spiritus sanctus , facit miracula ad ostendendum quod fides Ecclesiae , quam
ipse praedicat , sit vera e unde dicitur Hebr. et T. 4. Contestante Deo signis, diis prodigiis , Ac variis Spiritus sancti di- se stributionibus. Alio modo manifestatur per huiusmodi gratias Spiritus sanctus ut in
habitans eum cui tales gratiae conceduntur : unde dicitur Act. vi. quod Stepha- .nus plenus gratia faciebat prodigia , & si
'gna multa , quem Spiritu la ncio plenum elegerunt. Sic autem non conceduntur huiusmodi gratiae nisi sanctis . Et ne huiu1mcidi manifestatio vana videatur , subdit , d utilitarem , scilicet communem: in quo designatur sinis harum i & hoc vel dum probatur vera doctrina Ecelesiae, di se ii deles confirmantur , Ac insideles convertuntur ἔ vel dum sanctitas alicuius proponitur aliis in exemplum : unde & iniis.
xxv. et 2. Ad adimatιonem Etelem quarito ut btiaderis a dc supra x. 33. Non quaerens
quod mihi utile est , sed quod multis ut salvi fiant. Deinde eum dieit , Alia quidam γιν Spiri-rum datur Iermo sapientia , ponit a istinctionem gratiarum . quae quidem , ut dictum est , dantur ia utilitatem communem. Et ideo oportet earum distinctionen; accipere, secundum quod per unum potest aliorum
salus procurari . Quod quidem homo non lpotest facere interius operando , hoc enim solius Dei est , sed solum exterius persuadendo. Ad quod quidem tria requiruntur. Primo quidem facultas perluadendi cundo iacultas persuasonem confirmandi . tertio perluasionem intelligibiliter proponendi . Ad facultatem autem persuadendi
requititur quod homo habeat peritiam con. elusionum , dc certitudinem principiorum circa ea in quibus debemus persuadere is Conclusones autem in his quae pertinent ad talistem, quaedam sunt principales, scilicet tres divinae , de ad hoc pertinet sapientia , quae est cognitio divinarum rerum , , ut Augustinus dicit Lib. XIII. de Trin. eap. a. i Ac quantum ad hoe die,
tur et Alii quirim per Spiritum L scilicet lanctum, datur Iorano sapientia ., ut possit persuadere ea quae ad cognitionem divinorum Pertinent . Luc. XXI. t S. D Ego dabo vo-- bis os, ct sapientiam, cui non poterunt, , resistero , dc contradicere omnes afuerinis larii vestri . Supra H. 6. Sapiantiam loquimur inter perseIos. Secundariae conclusiones sunt quae pertinent ad notitiam creaturarum , quarum cognitio dicitur scientia , secundum Aurullinum ibidem : de quantum ad hoc subdit : Alii autem , sei.
licet datur , sermo scientia , fecundum eum dem Spiritum , ut scilicet per creaturas ea
quae iunt Dei manifestare possit . Huie enim scientiae attribuitur illud quo pia fides defenditur . dc roboraturi non autem
quidquid curios talis in humandi scientiis
invenitur , ut Augustinus ibidem dieit . Sap.x. o. is Dedit illi scientiam sanctorum . ' Ela. xxx ID. 6. is Divitiae salutis, sapientia. ,, & icientia . Est tamen notandum ,
quod sapientia , Ac scientia inter septem
dona Spiritus sancti computantur, sicut habetur Ela. xx. unde Apostolus signanter inter gratias gratis datas non ponit sapientiam, oc scientiam, sed sermonem sapien. tiae, ac scientiae , quae pertinent ad hoc ut homo aliis persuadere valeat per seris monem ea quae sunt sapientiae , Ac scientiae. Principia autem doctrinae salutis sunt articuli fidei; dc ideo quantum ad hoc subiaditur: Alteri, scilicet datur, fides in eodem
Spiritu . Non autem hic accipitur pro fidei virtute . quia hoc Commune est omnibus membris Christi, secundum illud Hebr. xx. 6. , , Sine fide impossibile est pl1- , , cere Deo. ted accipitur pro sermone fidei, prout scilicet homo potest recte pro.
ponere ea quae fidei sunt ι vel pro cerei tudine fidei, uuam aliquis habet excellenter, secundum illud Matth. 1 v. 18. M Mulier. - magna est fides tua . Ea vero quae per tinent ad salutarem doctrinam, non possunt confirmari, seu probari ratione , quia rationem humanam excedunt, secundum illud Eccli. m. as. M Plurima supra sensumis hominis ostensa sunt tibi: confirmantur autem , seu probantur signo divino : unde& Moyses mittendus ad populum Israel ,
signum accepit a Deo, per quod confirmaret ea quae ex parte Dei dicebat , ut patet Exod. xv. sicut Ac signo regio eonfir matur quod aliquid sit de mandato Regis. Signum autem Dei sumitur uno quidem modo ab eo quod solus Deus faeere potest a scut sunt miracula , quae Apostolus hie in duo distinguit: nam primo dicit: Alii, sci.
licet datur , Warin sanitatum . id est per quam alicuius possit sanare infirmitatem . in iano , scilicet & eodem , Spiritu . Hier. xvra. 14. ,, San me Domine , Ac sana
384쪽
bor. Ex his enim persuadetur aliquis ,
non lotum propter magnitudinem facti , sed etiam propter benes c. um . Secundo autem dicit: Alii datur eperatro Tirtutum , ex
quibust aliquis persuadetur solum propter magnitudinem facti; puta, cum mare dividitur, ut legitur Exod. xiv. vel quod sol,& luna stetit in caelo , sicut legitur loliue T. Gal- i. s. o Quis tribuit nobis ibi ri- , , tum, & operatur virtutes in nobis Alio autem modo accipitur signum divinum ab eo quod solus Deas cognoscere potest . Hoc autem est vel suturum contingens, i cundum illud Esa. xli. 23. Annuntiate, , quae ventura sunt, dc iciemus quia dii se estis vos: dc quantum ad lioe dicit :Alii, scilicet datur, propritia , quae est divin 1 revelatio s a in rerum eventus i inmo- ibili veritate denuntians. Ioel. II. 28. Ei- , , iundam de Spiritu meo super omnem, , cλrnem, & prophetabunt filii vestri. Di Aliud autem est cognitio humani cordis , lsecundum illud Hiere n. x M. 9. is Pra ari vum est cor hominis , di inscrutabile tiri quis cognoscet illud λ Ego Dominus scru-lis tans corda, & probans rencs: U& quantum ad hoc subditi Alii dis oris Diritutim, ut scilicet homo discernere possit quo spi-l ritu aliquis moveatur ad loquendum , velloperandum; puta, utrum spiritu caritatis, vel spiritu invidiae . I. Ioari. 1 v. , , Nolite se credere omni spiritui; sed probate spiri- , , tus si ex Deo stant . Facultas autem 'persuasionem pronuntiandi consistit in hoe quod homo possit loqui intelligibiliter aliis: quod quidem impeditur dupliciter . Uno modo per diversitatem idiomatum i contra
l quod remedium adhibetur per hoe quod dI-cit. Alii, scilicet b J dantur genera linguatrum , ut scilicet possit loqui diversis linguis, ut intelligatur ab omnibus; sicut det Apostolis legitur Ac . 11. quod loquebantur variis linguis. Alio modo per obscuritatem Scripturae inducendae ; contra quod remedium datur per id quod subditur :Alii interpretaris feνκγ.entim , id est dii scilium Scripturarum . Dan. v. 16. Audivi de te is quod possis obicura interpretari. Gen xl. o. Numquid non Dei est interpreta is tio μDeinde cum dicit, me aurem omnia ope ratur unus atque idem Spiritus, determinat
auctorem praedictarum gratiarum e circa quod tres errores excludit. Primo quidem Gentilium attribuentium diversa dona diversis diis; contra quod dicit : Hac autem
omnia o eraIur ianus atque idem Spiritus .
FPh. v. 4. ,, Unum corpus, S unus spi- ,, ritus. Srcundo errorem eorum qui Deo attribuebant solum universalem providentiam rerum , ponentos qtiod distinctiones particularium fiunt solum per causas secundas; contra quod subditur: Dimidens singu
ri ravit eos . D Tertio excludit errorem eorum qui diversitatem gratiarum attribue bant v l fato, vel humano merito, di non
solum voluntati divinat ; sicut Macedoniam, qui dicebant Spicitum lanctum elie ministrum Patri & Filii: & hoc exeludit per
hoc quod subdit, Prout vult. Ioan. IlI. .is Spiritus ubi vult spirat. U
SIcut enim unum corpus est , & membra habet multa , omnia autem membra corporis, cum sint multa, unum tamen corpus sunt; ita dc Christus . Etenim in uno Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus , sive Iudaei, sive Gen
tiles , sive servi , sive liberi , & omnes in uno Spiritu potati sumus . Nam &
corpus non est unum membrum , sed multa . Si dixerit pes . Quoniam non summanus , non sum de corpore ; non ideo non est de corpore . Et si dixerit auris , Quoniam non sum oculus , non sum de corpore , non ideo non est de corpore . Si totum corpus oculus , ubi auditus e Si totum auditus , ubi odoratus Nunc autem posuit Deus membra . unumquodque eorum in corpore, sicut volu . Quod si essent omnia unum membrum , ubi corpus e Nunc autem multa quidem membra , unum autem corpus . Non potest autem oculus dicere manui , Opera tua
non indigeo ; aut iterum caput pedibus , Non estis mihi nece, sarii . Sed multo magis quae videntur membra corporis infirmiora esse , necessaria sunt; dc quae pu
385쪽
ramus ignobiliora membra esse corporis, his honorem abundantiorem circumdam di quae inhonesta sunt nostra, abundantiorem honestatem habent . Honesta a tem nostra nullius egent. Sed Deus tem Peravit corpus ei cui deerat, abundanti rem tribuendo honorem, ut non sit schilina in corpore, sed in idipsum pro invicem solicita sint membra . Et si quid patitur unum membrum , compatiuntur mnia membra: sive gloriatur unum membrum , congaudent omnia membra. Vos autem estis corpus Chri tu, & membra de membro . Et quosdam quidem posuit Deus in Ecclesia, primum Apostolos , secundo Prophetas , tertio Doctores, deinde virtutes, exinde gratias curationum, opitulationes, gubernationes, genera linguarum, interpretationes termonum. Numquid Omnes Apostolis' Numquid omnes Pro phetae e Numquid omnes Doctores Numquid omnes virtutes Numquid omnes pratiam habent curationum Numquid omnes linguis loquuntur. 3 Numquid omnes interpretantur AEmulamini autem charismata meliora. Et adhuc excellentiorem viam vobis demonstro.
Fosita distinctione pratiarum , hie manifestat eam per similitudinem corporis naturalis: oc primo ponit similitudinem in generali; lecvnso explicat eam in speciali, ibi, Nam corpus non stinum memin
um, sed multa. Circa primum duo facit. Primo ponitur similitudo ; seeundo similitudinis adaptatio, ibi , Ba ct Christus. Cir ca primum considerandum est, quod seu i dicitur in V. Metaphys tripliciter dieitur aliquid unum per se . Uno modo indivisibilitate, Di unitas, & pimctum secundum quem
modum unitas excludit totaliter multit dinem , non solum actualem , sed etiam pol. entialem . Alio modo dicitur unum conistinuitate. ut linea , Ac superficies . quae quidem unitas excludit multitudinem a. ciualem, sed non potentialem . Tertio m do integritate . quae non excludit multitudinem neque potentialem, neque actualem sicut domus est una , quae constituitur ex
liversis lapidibus, dc lignis; & eodem modo corpul hominis, aut cuiuslibet animalis est unum , quia eius persectio integratur ex diversis membris, sicut ex diversis anime instrumentis : unde dc anima dicitur esse actus eorporis organici , id est ex diversis organis constituti. Proponit ergo primo Apostolus quia unitas corporis, membbroruni multitudinem non excludit, dicens, quod μών eortus unum est , multa n m-Da habet: unde dc Rom. xis. 4. dicitur: ri In uno corpore multa membra habemus. Item proponit quod multitudo membrorum non tollit corporis unitatem: unde subdit:
omnia autem membra eo oνio , eum sint multa , nihilominus unum est ur funt , quod
ex omnibus perficitur. Unde dc Iob x. xi. dicitur: ,, Pelle, Ac carne vestisti me, os , , bus, dc nervis compegisti me . MDeinde eum dieit, Ita o Christus, poni-S. Th. Oper. Tom. ULtur adaptatio similitudinis: de primo adaptat similitudinem, dicens: Da ct Chrsus, scilicet est unus , secundum illud supra
vis r. 6. mus Dominus nostor Iosias, per quem
omnia : dc tamen multa, de diversa habet membra, scilicet omnes fideles, secundum illud Rom. xti. s. , , Multi unum corpus o sumus in Christo. Secundo ponitur ra tio adaptationi L: ubi ponitur duplex ratio distinctionis- Una quidem ratio unitatis est Spiritus sanctus, secundum illud Ephes iv. . , , Unum corpus , & unus spiritus . Sed per virtutem Spiritus sancti duplex beneficium consequimur . Primo quidem quia per ipsiim regeneramur , secundum illud Ioan . III. I. M Nisi quis renatus fuerit ex is aqua , dc Spiritu sancto . Unde dicit :Etenim in uno SP, tu, scilicet per virtutem unius Spiritus sancti, omnes nos, qui sumu smembra Christi, fumus baptieati in unum cο
pus , id est in unitatem Ecclesiae, quae est corin pus Christi, secundum illud Ephes. i. 22.is Ipsum dedit caput super omnem Eccle- , , siam, quae est corpus eius . Cal. xii. 27. Omnes qui in Christo baptietati 'estis, o Cnristum induistis. Secundo per Spiri. tum sanctum reficimur ad salutem : unde subdit: Eι omnes porani sumus in uno Spiritu id est per virtutem unius Spiritus sancti . Potest autem hic potus intelligi dupliciter. Uno modo de interno refrigerio, quod Spiritus sanctus cordi humano praebet, extinguendo sitim carnalium desideriorum , dcconcupiscentiarum: unde Eccli. xv. 3. Α δε qua salutari sapientiae potavit eum : Ioan . v II. 38. is Flumina de ventre eius, , fluent aquae vivae . Alio modo pinest intelligi de potu sacramentali, qui per Spi-
ι ritum sacratur. Supra X. 4. Omnes eumdem
l potum spiriratim biberaur . Interponitur auisi tem duplex ratio diverstatis. Una ex par. T a te ri
386쪽
te ritus, cum dicit: Site Iudaἰ, sive Gen- des eorum pedes recti: per manus aurile, : alia ex parte conditionis, cum dicit: tem figurantur praelati, per quos alii dissiti. s. i, με liberi. Nulla enim huiusmO- ponuntur et unde oc Cant. v. 14. dicitur : di dixerlitas impedit unitatem corporis Manus illius tornatiles, aureae , plenae Christi. Unde Galat. III. 23. dicitur: ,, Noniis hia cynthis. Sunt autem in Ecclesia: ne- se est Iudaeus, neque Graecus. non cit ser- cellaria: non solum manus, id est praelati , , vus, neque liber: unum enim est sed etiam pedes, idcist iubditi: unde Prov. is in Christo Iesu. XLV. 23. dicitur: is in multitudine populi Deinde cum dicit, Nam is eortus non est, , dignitas Regis . Secundo exemplificat
tintim membrum, Ied multa , explicat simil-lde membris tu lentibus virtuti apprehen-tudinem in speciali di & primo describi illivae ct ponit oculum, qui deservit visui,
conditionem corporis naturalis , & mem-ioc aurem, quae deservit auditui : nam isti brorum ipsius. lecundo adaptat ad corpus duo senius praecipue deserviunt humanae myst cum Clitasti, ibi, Vos autem sis corpusIsapientiae: vitus quidem quantum ad in- Christi. Circa primum duo facit. Primo de-iventionem, eo quod plures rerum differenis scribit intcgritatem corporis naturali, , te itias Dilcndit . auditus autem quantum adeundo habitudinem membrorum ad invi- diiciplinam, quae fit per sermonem. Ho-cem, ibi, Non perest autem oculus dicere 3πώ-irum tamen sensuum dignior est visus quamnui, Opera tua non inuiseo . Circa primum auditus: quia S lpiritualior est , dc plura tria facit. Primo proponit quod intendit demonstrat, ac per hoc oculus est dignior secundo manii stat exemplificando, ibi , SisRure. Dicit ergo: Et si dixoris auris , quae
dixerit Ies . aeueniam non Ium manus , nonicit ignobilius membrum, Non sum da eo μIum de teπινε , non ideo num est ae corpore i ro , qui non Ium eculus , qui est me intertio probat ducendo ad inconvenien , ubi, brum nobillus, non ideo non est de corpora . Si rorum cor res oculus, tibi auditus . DicitiPer membra et go delervientia virtuti a pergo primo: Dictum est , quod omnes nosiprehensivae, designantur in Ecclesia illi qui in unum corpus mysticum baptizati sumu, illud Ent vitae contemplativae : inter quos quod repraesentat similitudo corporis natu-liunt sicut oculi, doctores, qui per seiplos ratis: nam torptis, naturale hominis, non esiveritatem inspiciunt: unde dicitur Cant. v. tinum membriam, sed multa: quia scilicet eius 1 a. ,, oculi eius sicut columbae super rivos perfectio non salvatur in uno membro, sedlis aquarum, quae resident iuxta fluenta ple- integratur ex multis, quae necesse habenis,, mili tria. ' Per aures autem significantur delet vire divertis potentiis, ct actibus ani-ldiscipuli, qui a magistris veritatem audien inae. Unde & Rom. x D. 4. dicitur: se Sic-ldo recipiunt: unde dc ιὰ Dominus Matth. is ut in uno corpore multa membra habe-ix . 9. dicit: is Qui habet aures audien- , , mus, omnia autem membra corpori S non is di, audiat. Sunt enim in Ecclesia n ,, eurndem actum habunt; ita multi unum cessarii non solum doctores, sed etiam diis eoi pus sumus in Christo scipuli: unde & Iob xxix. 11. dicitur :Deinde cum dicit, Sa d. xerit pes G. ma- , , Ruris audiens beatiscavit me. ni festat quod dixerat excmplificando in mem- Deinde cum dicit, Si totum crepus oculus, bris quibusdam: & primo membris desera uti auditus probat ducendo ad inconve-vientibus motui: dc ponit duo membra : niens duplex: quorum primum est subtra- pedem tamquam ignobilius meia brum , eo cito nec ellariorum a corpore; secundu inest quod calcat terram, di portat totius cor- remotio intcgritatis eoi poris, ibi. od si
Doris pondus, manum autem, tamquam mem- essent omnia unum membrum , ubi corιus
brum robilius, eo quod ipsa est organumsCirca primum duo facit . Primo ponit in- organorum: dc hoc est quod dicit: Si dLiconveniens quod sequitur, dicens: Si torAmxerit tes, Non sum de corpoνe, quoniam non eorsus ellet octilus, quod ost membrum no- sum manus, nen ideo non est de corpore , qua-lbilius, ubi esset auditus idest instrumentum si dicat: Persectio corporis non tota consi- l audiendi ι qu.s dicat , Si in Ecclesia essent sit in uno membro, quamvis nobiliori ; l omnes magistri. Unde dicitur Iac. xii. I. sed ad eius persectionem requiruntur etiam Nolite plures magistri fieri, fratres mei. ignobiliora. Per membra autem delervien- Et it rum st totum eoνpus esset auditus , tia motui, designantur in Ecclesia homines id est in lirumentum audiendi, tibi esset edo
dediti vitae a citiae, ita quod pedes suntl rarus' per quem pollunt in Ecclesia intel- subditi, de quibus dicitur EZech. r. 7. ,, Pe- ligi illi qui etsi non sint capaces verbo.
387쪽
rum sapῖentiae , percipiunt tamen quaedam eius indicia a remotis, qua si odorem: unde & Cant. r. 3. dicitur : In odoremis unguentorum tuorum currimus . Secundo asserit contrariam veritatem, scilicet quod nec vitus , nec auditus corpori debent deesse. dicens : Nunc autem Deus po
Dis , idest ordinate dispotuit, membras diver D . Nam etsi membrorum distinctio sit pus naturae, hoc tamen agit natura ut instrumentum divinae providentiae . Et ideo primam causam dispositionis membrorum assignans , subdit e Inumquodque eorum inrorpora ; quasi dicat: Non sic posuit membra diversa ut unumquodque eorum secundum se separatim existeret, sed ut omnia convenirent in uno corpore . de sicut voluit . Nam prima causa institutionis rerum est voluntas divina, secundum it Iud Psal. cxxx r. I. is omnia quaecumque voluit secit. Sic
autem dc in Ecclesia disposuit diversa ossicia , & diversos status, secundum suam voIunistatem: undedi Ephes. I. it. dicitur: ,, Praeis destinati secundum propositum eius qui , , Operatur Gmnia secundum consilium vinri luntatis suae. Deinde cum dicit , si essene omniamnum membrum, ubi corpus ducit ad aliud inconveniens, quod est defectus integritatis corporis . Unde primo Ponit hoc inconveriniens, dicens e fluod si essent omuis unum membrum, ubi esset erepus idest , ubi esset integritas corporalis quasi dicat, non ellet. Ita si omnes in Ecclesia unius com ditionis, & gradus essent, tolleretur perinfectio , de decor Ecclesiae, quae in Psalmxliv. 4. describitur circumamicta varietate. Secundo asserit veritatem contrariam, dicens: Nunc autem multa quidem sunt membra , sed unum eorpus, quod ex omnibus imtegratur. Sie Ecclesia ex diversis ordinibus constituitur: unde & Cant. v I. 3. describitur is terribilis ut castrorum acies oris is dinata. Deinde eum dicit, Non pars autem με
Ius dicere manui, Opera tua non indigeo, PO-nit comparationem membrorum ad invicem:
Ec primo quantum ad necessitatem. secundo quantum ad cultum membris adhibitum, ibi, E qua puramvis ignobiliora membra esse
Noris , his Amorem abundantiorem circumd
mus , tertio quantum ad mutuam solicitudinem, ibi, Sad in idips- no insicam solicita sint membra. Circa primum duo facit . Primo proponit omnia membra corpori es se necellaria. quamvis quaedam ignobilia . secundo ponit necessitatis comparationem , ibi, Sed multo magis qua videnrnr membra
eorporis infirmis a esse, net sarrἰa fune. Ostenadit autem primo rationem necessitatis membrorum ; secundum duplicem differentia m. Primo quidem secundum differentiam membrorum delervientium motui : unde dicite Non potes autem oculus, qui deservit cognitioni, de senificat contemplativos . dicere manui, quae deiervit motui , & fgnificaea clivos: Opera tua nom indigeo: indigent mnim contemplativi per opera activorum iuristentari: unde de Luc. x. dicitur, quod cum Maria lixus pedes Domini sederet audiens verba eius, Martha satagebat circa frequens ministerium. Secundo ostendit idem se n- dum dii serentiam praelatorum, qui significantur per caput, ec subdirorum , qui significantur per pedes: & hoc est quod subdit: Aux ireνum catur , id est praelatus , secundum illud l. Reg. xv. x et . , , Caput in tribubusis Israel factus es , non potest dicere ped hui, id est subditis : Non estis misi meessarii:
quia, ut dicitur Prov. XI v. 28. is in mulis titudine populi dignitas Regis.
Deinde cum dicit, Sed multo magis 'u videntur membra eorporis infirmiora διε, necessaria sunt, comparat diversa membra adinvicem , quo ad necessitatem eorum , dicens , quod membra corporis , qua viidentur
esse insirmiora , μον magis noeessaria , sicut intestina . Ita etiam in Ecclesa sine osset. aliquarum abiectarum personarum, pura agricultorum , dc aliorum huiusmodi , praesens vita transiri non pollet; quae tamen pollet duci sne aliquibus excellentioribus personis contemplationi , dc sapientiae deputatis , quae Ecclesae deserviunt, ad hoc quod sit ornatior , de melius se habens . Ex hoc enim aliquid dieitur necessarium , quod est utile ad finem. Illa vero quae sunt nobilissima, non se habent in ratione utilium, sed sunt per se ipsa appetenda ut sines : dc ideo dicitur iob xxxx. 39. is mis fructus terrae comedi absque pecunia , &is animam agricolarum eius afflixi. Deinde eum diciet, Et qua puramus jn biliora membra esse e poris , his abundanti
rem honorem circumdamur , comparat mem
bra quantum ad texteriorem cultum e dc primo ponit diversitatem quae diversis membris adhibetur; seeundo causam diversitatis
assignat, ibi, Deus tempera: r torpus ei tui deerra. Cultus autem exterior membris adhibitus ad duo pertinet, scilicet ad honorem, scut ea quae apponuntur ad ornatum,
ut monilia, dc snaures; op ad honestatem,
sicut quae apponuntur ad tegumentum, ut
brachae, dc alia huiusmodi. Quantum ergo ad primum cultum dicit primo: Et qua
388쪽
Mamus esse ignebit rea membra eorporis , LIse reumdamus abundanti eretri ιenorem , id est
maiorem ornatum scut auribus alicubi sus- Penduntur in aures , oculis autem nihil apponitur; & ped.bus apponuntur calceamenta depicta , ct gemmata, secundum illud Cant. vis. I. is Quam pulchri sunt gres-- sus tui in calceamentis, filia principis. μ Ianus autem nudae habentur. Et similiter in Ecclesia impersectioribus iunt magis coninsolationes adhibendae , quibus periectiores non egent. Unde dicitur Esa. xl. I . - In
se brachio suo confregabit agnos, & in si- δε nu suo levabit, letas ipse potiabit: '' &I. Petr. m. 7. dicitur: se Viri quasi infir-- miori vasculo muliebri impartientes ho-
norem. Secundo prosequitur quantum ad cultum honestatis, dicens: Et qua in εο-
usa Iurat, abunda ariorem Ionestatem habent
idcst per stiadium humanum . Dicuntur autem membra aliqua inhonesta in lanctis non propter aliquam peccati tarpitudinem , sed propter inobcdientiam membrorum genitalium subseeutam ex peccato originali : vel etiam quia sunt ignobili usui deputata, si ut omnia membra quae deserviunt emissioni superfluitatum , quibus abundantior lion stas adhibetur dum studiosus teguntur , quo non indigent membra nobilibus ulibus deputata: unde subdit: Eonsa autem nostranuuius egent, stilicet exterioris honestatis '. unde nec faciei velamen apponitur . Et iamiliter in Ecclesia illi qui sunt in aliquo culpabiles, sunt admonendi, & custodiendi, secundum illud Eccli. In I. II. is Super se filiam hixurioiam confirma custodiam: Uci Gad. vi. i. dicitur: is Si praeoccupatus, , quis fuerit in aliquo delicto, vos qui spi- ,, rituales esis, huiusmodi in Istruite in spiri ritu lenitatis. Illi autem qui sunt ab1que culpa , bis non egent. Et est notandum, quod triplicem defectum circa membra uotavit , scilicet inhonestatis , ignobilitatis , di infirmitatis :quorum primum, in membris Ecclesiae pertinet ad culpam secundum ad conditi nem servilem tertium ad statum imperfectionis . Deinde eum dicit . a Sad Deus tempora tri corpus ei cui deerat, ponit cauiam prae.
dicti cultus : S primo assignat causam est. cientem primam : licet cnim homines taliter se habeant ad cultum membrorum hoc tamen procedit ex ordinatione divina:
unde dicit : Sed Deus remperavit eor Μν , abundantιorem honorem tribuendo ei membro
tui deerar : nam homines hoc faciunt ex quodam divino i ι instinctu , lacundum illud Iob xxx m. 16. o Aperit aures visis rorum, di erudiens eos instruit discipliari na . Secundo ponit ea uiam finalcm , dicens: Ut non se Ahisma in cουονε : quod quidem sequeretur, si desectui membrorum
non iubveniretur . Hoc autem schisma , quantum ad memb- eorporis mystici, manifeste vitatur , dum pax Ecclesae culloditur per hoc quod lingulis ea quae sunt necessaria attribuuntur : unde & supra dictum est cap. I. io. I ii sim dicatis omnes , o non sint in vobis schismata. Sed quantum ad membra corporis naturalis, schisma eli et in corpore, si debita proportio membrorum
Deinde cum dicit , Sed in idipsum pro
iniicem Iolicita sint membra , ponit comparationem membrorum ad invicem quantum
ad mutuam solicitudinem : re primo pro. ponit eam , dicens : Non solum praedicta membra operantur ad invicem , sed etiam pra se invicem sunt solis ta in idi iam , id est
in unitatem corporis conservandi . Et hoc quide in niani teste in corpore naturali apparet : nam quodlibet membrum naturalem quamdam inclinationem habet ad iuvamen tum aliorum membrorum 2 unde dc natu. raliter homo opponit manum ad protegendum alia mombra ab ictibus . Et smili lex fideles , qui iunt membra corporis minstici , pro se invicem solicitudinem gerunt, secundum illud Eccli. xvis. I 2. Unicui is que mandavit Deus de proximo suo : & Galat. v I. a. is Alter alterius onerari portate. ' Secundo specificat hane selicitudinem : di primo in malis , in quibus magis est mani se itum : unde dicit : Et siquid, stilicet mali, patituae isnum membrum, compariuntur omnia membra . Quod quidem manifestum est in corpore naturali e nam uno membro languente , totum corpus
quasi langue icit , di ad locum languoris confluunt spiritus , & humores quasi a subveniendum . Et smilitet debet este ire fidelibus Chri si , ut unus malo alterius compatiatur , secundum illud Iob xxx. 2D. is Flebam quondam super eo qui afflictus,,. erat , dc anima mea compatiebatur . Secundo in bonis: unde subdit: Sitio gloriatiar , idest quocumque modo vigoratur ,
unum membrum , congaudon 2 omnia membrAE .
Quod etiam mani selium est in corpore naturali, in quo vigor unius membri, in iuvamentum cedit αὶ aliis membris . Si
389쪽
debet etiam esse in membris Ecclesiae , ut
unusquisque bonis alterius congaudeat . Phil. H. i 7. M Gaudeo , & congratuloris omnibus vobis . Rom. xis. 13. a
,, Gaudere cum gaudentibus, di flere cum is sentibus. PDeinde cum dicit , Vos a rem esis corpus
Christi , adaptat similitudinem ad propositum : dc primo quantum ad corporis uni taxem , dicens: Vos aurom, scilicet qui estis in unitate fidei congregati, estis corpus Chriasi, secundum illud Ephes. a. 22. I plumis dedit caput super omnem Ecclesiam , ,, quae eit corpus eius . V Secundo quantum ad membrorum distinctionem , cum subdit : Et estis membra de membro : quod potest intelligi tripliciter . Uno modo sic. Estis membra dependentia de Chrillo membro . qui quidem dicitur membrum secundum humanitatem , iecundum quam prae. cipue dicitur Eccletiae caput : nam secundum divinitatem non habct rationem membri , aut partis , cum sit commune bonum totius universi . Alio modo sic . Vos astis membra depcndentia de membro , inquantum
per me , Christo acquisiti estis , secundum
illud lupra iv. is. In Ckνdio Iesu pre E n- gelium ego vos genui. Tertio modo pollet
exponi ut designaretur di Itinctio, dc series
membrorum , ut si sensus : Vos estis meminbra de membro; idest , ita disti tigui inini, ecordinamini ad invicem , scut unum membrum ad aliud. Deinde cum dicit, D quoi dam quidem ρο- suis Deus in Ecclesia , prosequitur de distinctione ministrationum : eirca quod tria facit . Primo aflignat ordinem ministratio. num secundo manifestat earum distinctionem, ibi , Numquid omnes Apostoli ' tertio ordinat eorum assectionem circa diversas administrationes, & gratias, ibi, AEmulamini autem cέari ara meliora . Circa primum duo facit . Primo ponit maiores , seu principales administrationes ; secundomini lirationes secundarias , ibi , Opisulari nes cte. Maiores autem ministri in Ecclesia lunt Apostoli, ad quorum officium tria Pertinenc : quorum primum est auctoritas gubernandi fidelem populum , quae Proprie pertinet ad ossicium Apostolatu sisecun do facultas docendi , tertio potestas mira.cula sacjendi ad confirmationem doctrinae:& de his tribus habetur Luc. IX. I. ubi dicitur: se Convocatis Iesus duodecim Ap is stolis , dedit illis virtutum , dc potestari tein super omnia daemonia , dc ut lan
gu res curarent , dc mist illos praedi. ca Ie regnum Dei . In omnibus autem potestatibus , seu virtutibus ordinatis , i l. lud quod est principale . reservatur supre. mae potestati . Alia vero etiam inferioribus communicantur . Potestas autem faciendi miricula ordinatur ad doctrinam sicut ad finem, secundum illud Marc. ult.
a. . is Sermonem confirmante sequenti-- bus signis . Doctrina autem ordinatur ad gubernationem populi sicut ad finem ,
secundum illud Hierem. ID. . ,, Da is vobis pastores secundum cor meum , ecpaicent vos scientia , dc doctrina . Et ideo primus gradus inter eceleliasticaministeria est Apostolorum , quibus specialiter competit Ecclesiae regimen : dc propter hoe dicit: Ex D.us ρε Mit , idest ordinate collocavit in Ecclesia , quosdam , scilicet in determinatis ministeriis , secundum illud Ioan. xv. I 6. o Posui vos utri eatis , primum quidem Apostolos , quo rum regiminι commisit Ecclesam , secundum illud Luc. xxii. 29. Ego disponori vobis, scut dii posuit mihi Pater meus', is regnum . Unde Zc Apoc. x xl. super duodecim fundamenta civitatis describuntur duodecim Apostolorum nomina: propter quod
Jc ipsi inter ceteros fideles primatum in spiritualibus gratiis obtinuerunt, secundum illud Rom. v m. 13. Nos ipsi primitiasse Spiritus habentes. Et quamvis ad Apostolos praecipue pertineat doctrinae ossicium,
quibus dictum est Matth. ult. r9. is Euntes ri docete omnes gentes tamen alii incommunionem huius osscii assumuntur equorum quidam per seipsos revelationes a
Deo accipiunt , qui dicuntur Prophetae ;quidam vero de his quae sisnt aliis revelata , populum instruunt , qui dicuntur Doctores . Unde subdit , secundo Pνσberas ,
qui etiam in novo testamento suerunt :quod enim dicitur Matili. xi. 13. is Lex sis dc Prophetae usque ad Ioannem , intelligitur de Prophetis qui futurum Christi
adventum praenuntiaverunt : terris Docῖores: unde α Ach. x m. r. dicitur: ,, Erantis in Ecclesia quae erat Antiochiae , Pr is phetae , dc Doctores . Similiter etiam de gratia miraculorum suit aliis communicata, quae primitus a Christo data fuit Α-postolis: unde subdit, Deinde virtutes , quii scilicet miracula faciunt circa ipla elementa mundi . Galat. m. S. , , operatur vir- ,, tutes in nobis . Quantum autem admiracula quae fiunt in corporibus huma-
390쪽
nis, subdit: Exinda trarias eurationum : seis eundum illud Lucis xx. r. ri Ut languores,, curarent. Deinde cum dicit , Op tularianes erc. P ait minores , sive secundarias ad malistrationes: quarum quadam ordinantur ad regimen Ecclesiae , quod ad Apsi stolatus dignitatem pertinere diximus quaedam vexo ad doctrinam. Ad regimen Ecclesiae per. tinent in generali quaedam opitulationes , id est illi qui opem ferunt maioribus prae latis in universali regimine , sicut archidiaconi Episcopis , iecundum illud Phili p.
IV. 3. is Adiuva illas quae mecum labora. o verunt in Evangelio cum Clemente , ctis ceteris adiutoribus meis . In speciali autem ponit gubernationes , sicut sunt parochiales sacerdotes , quibus committitur gubernatio aliquarum particularium plebium. Prov. x . a 4. Ubi non est guberis nator , corruet populus . Ad doctrinam autem pertinet tecundario quod subdit , Linguarum generAE , quantum ad illos qui variis lingvix loquuntur magnalia , ut dicitur Act D. ne scilicet propter varietatem idiomatum evangelica doctrina impediatur Quantum vero ad amovendum impedimentum doctrinae , quod posset provenire ex obscuritate sermonum , subdit ,
Interprepationes fermearum . Infra XIV. II. Lui loquis tir lingua , oret ut interpreν-
Deinde eum dicit , Numquid omnes Apostoli t manifestat distinuionem praedictarum ministrationum , dicens : NumqAtacomnes in Ecclesia sunt Apostolie quali dicat,
non . Numquid omnes Propheta λ σe. Ex quo patet divertitas harum administrationum . Eccli. xxx raris II. is In multitudine dilai- , , Plinae Dominus separavit eos: dcxxxvi I. II. , , Non omnia omnibus expediunt. μDeinde cum dicit , AEmulamini aure charismata meliora, ordinat eorum allactum
circa praedicta spiritualia dona , dicens :Cum multa sint dona Spiritus sancti , ut dictum est , amulamini , idest desiderate ,
ehari ara meliora , id est gratias potiores , ut scilicet magis desideretis ea quae sunt meliora , puta prophetiam quam donum linguarum , ut instra x m. dicetur. I. ad Thei L. ult- 21. Omnia probate : quod se bonum est tenete. Et ne in praemissis donis eorum affectus quiesceret , subdit v
Et adluc excellentiorem viam vobis demonstro
scilicet caritatem , qua directius in Deum
itur. Psalm. cxvID. 32. is viam mandat is rum tuorum cucurri . Esa. xxx. 3Σώ,. Haec est via ambulate in ea.
SI linguis hominum loquar , & Angelorum , caritatem autentu non habeam ziactus tum velut res lonans aut cymbalum tinniens . Et si habuero prophe tiam , & noverim mysteria omnia , & omnem scientiam ; & si habuero omnem siuem , ita ut montes transferam , caritatem autem non habuero , nihil sum Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas . & si tradidero compuS meum, ita ut ardeam, caritatem autem non habuero; nihil mihi prodest. Amstolus gratiarum gratis datarum distinctionem assignavit , dc ministrationum in quibus membra Ecclesiae distinguuntur; hic agit de caritate quae inseparabiliter concomitatur gratiam gratum facientem : & quia pronus erad eis se. de. monstraturum viam excellentiorem, ostendit praeeminentiam caritatis ad cetera gratuita dona : ec primo quantum ad necessitatem , quia scilicet sine caditate aliae donarratuita non lusiciunt lecundo quantum ad utilitatem , quia scilicet per caritatem omnia mala vitantu , dc omnia bona aguntur, ibi, Caritas pariens est θe. tertio quantum ad permanentiam , ibi , Caritas numquam excidιt . Omnia autem dona gratuita.
reducere videtur Apostolus ad tria Nam primo ostendid quod donum linguarum , quod pertinet ad locutionem , sine caritate non valet . secundo quod etiam non valent ea quae pertinent ad cognitionem .ibi, Et si habuera prophetiam ἔ tertio Olte dit idem de his quae pertinent a operationem, ibi, Er b distribuero in ribos paupe