장음표시 사용
401쪽
mor intensus , non patiens eonsortium in i duntur, non dieitur Propheta , sed potius amato. Hoc tamen non contingit in spiri- is omniator. sicut Pharao , qui licet xiderit malibus, quae poliunt per iactissime a mul-lspicas, & vaccas . quae erant indicativa su- eis participari; ita solum in illis quae noniturorum quorumdam . quia tamen non tuin possunt a multis participari . Unde in ca-itellexit quod vidit , noa dicitur Propheritate non est huiusmodi Eelus, non patiens'ta, sed potius ille , scilicet Ioseph, qui inconsortium in amato, sed tantum in cor-iterpretatus est: dc similiter est de Nabu-poralibus . in quibus provenit quod si aliLichodcviolar, qui vidit statuam. dc non inis
quis habet illud quod ipse zelat, doleat ;ltellexit: unde nee Propheta dicitur . leddi ex hoe consurgit aemulatio, quae est in-lDaniel. Et propter hoc dicitur Dan. x. r. vidiar se ut si ego amo dignitatem . seu di- Intelligentia opus est in visione. Teris vitias. doleo quod aliquis habet eas, undeitium quod exigitur est audacia ad annua ei invideo . Et sic patet quod ex Ee-itiandum ea quae revelantur : ad hoc enimio surgit invidia. Cum ergo dicitur, AEmω-lDeus revelat, ut aliis denuntientur. Hier. Iamini spiriaualia . non intelligitur de invi- r. 9. A Ecce dedi verba mea in ore tuo. dia, quia spiritualia pollunt a multis habe- Quartum est operatio miraculorum , quaeri; sed dicit , AEmutamini, ut inducat adisunt ad certitudinem prophetiae. Nisi enim
serventer amandum Deum . Et quia intelliacerent aliqua quae excedunt operationem spiritualia est gradus quidam . quia prophe- naturae, non crederetur eis in his quae nain rix excedit donum linguarum . ideo dicit:itura lena cognitionem transcendunt. Maria M.tem ut prephetetis ; quas dicat : In- Secundum ergo hos modos prophetiae , ter spiritualia magis aemulamini donum pro idicuntur aliqui diversis modis Prophetae .phetiae . l. Thessal. v. ι9. is Spiritum n Aliquando enim aliquis dicitur Propheta
lite spernere. qui habet omnia ista quatuor, scilicet quod V Ad explanationem autem totius eapituli videt imaginarias visiones, Ac habet intel- praenotanda .nt tria, scilicet quid sit pro-lligentiam de eis, dc audacter annuntiat aisphetia , quot modis dicatur in Scripturastiis, dc operatur miracula : de de hoe dilancta prophetia , dc quid si loqui lim citur Num. xo. 6. ., Si quis suerit inter
ouis. is vos Propheta Domini . per somnium, aut
Cirea primum se tendum est , quod Pro-iis in visione apparebo ei, vel per somniumpheta dicitur quasi procul videns , dc se-iis loquar ad illum. Aliquando autem dicundum quosdam dicitur a sor saris , sedicitur Propheta ille qui habet solas imagi- melius dicitur a pharos, quod est videre .inarias visiones; sed tamen improprie, &val-
Unde I Reg. ix. dicitur, quod qui nunc de remote. Aliquando etiam dicitur Propheta dicitur Propheta, olim videns dicebatur . Qui habet intellectuale lumen ad explanania Unde visio eorum quae sunt procul , si veldum etiam visiones imaginarias , sive sibi , sint sutura contingentia , sive supra rati lsive alteri iactas i vel ad exponendum dinem nostram, dieitur prophetia. Est igituricta Prophetarum, vel Scripturas Apostolo prophetia viso. seu manifestatio futuroru mirum . Et sic dicitur Propheta omnis qui continentium , seu intellectum humanumidiscernit dactorum scripturas: quia eodem excedentium. Ad huiusmodi autem visionemispiritu interpretatae sunt , quo editae sunt. nuatuor requiruntur. Cum enim cognitiolEt sic Salomon, dc David possunt diei Pr nostra si per corporalia, dc per phanta i-lphetae, inquantum habuerunt Iumen intelinmata a sensibilibus accepta, primo exigiturllectuale ad clare, dc subtiliter intuendum. quod in imaginatione sermentur similitudi-lNam visio David intellectualis tantum fuit. nes corporales eorum quae ostenduntur; utlDicitur etiam Propheta aliquis solum ex
Dionysius dicit, quod impossibile est aliterihoc quod Prophetarum dicta denuntiat .
lucere nobis divinum radium, n i si varieta-lseu exponit, leu cantat in Ecelesia, α hoc te sacrorum i a velaminum circumvela- modo dicitur l. Reg. xxx. quod Saul erat eum. Secundum quod exigitur est lumen inter Prophetas, idest inter canentes dicta intellectuale, illuminans intellectum ad ea Prophetarum. Dicitur etiam aliquis Pro-
uuae supra naturalem cognitionem nostram pheta ex miraculorum operatione , laeui
ostenduntur cognoscenda . Nisi enim ad s-3dum illud Eceli. xlviii. quod eorpus Eli.. militudines sensibiles in imaginatione for-lsei mortuum prophetavit, id est miraeuium malas in te St. geo das adsit lumen intellectua liscit . quod ergo dicit hic Apollotus per tole, ille cui similuudines huiusmodi osten-itum capitulum de Prophetis intelligendum eli
402쪽
de seeundo modo , scit icet quod ille dieitur
prophetare qui Der lumen intellectualedixinas visiones sbi , dc aliis factas , ex-vonit. Et secundum hoc planum erit quod hie dieitur de Prophetis. Circa secundum sciendum est, quod quia in Ecclesia primitiva pauci erant quibus imminebat fidem Christi praedicare permundum, ideo Dominus , ut commodius , Ac pluribus verbum Dei annuntiarent. dedit eis donum linguarum, quibus omnibus praedicarent . non q od una lingua loquentes ab omnibus intelligerentur , ut quidam dicunt ; sed ad litteram , quod linguis diversarum gentium, immo omnium , loquerentur. Unde dicit Apostolus hoc cap.
Gratias ago mo , quod emium vestrum ita, sua tenuis et Ac Ata. II. 4. dicitur : is L
quebantur variis linguis Apostoli . Et hoc donum multi adepti sunt a Deo in Ecclesia primitiva. Corinthii autem. quia curios erant , ideo libentius volebant illud donum quam donum prophetiae. Quod er-po dieitur hie loqui lingua, vult Apostolus intelligi lingua ignota, a & non explanata . seue si lingua Theutonica loquatur quis alicui Gallico , dc non exponat , hieloquitur lingua. Vel etiam si loquatur visiones tantum , dc non exponat , loquitur lingua. Unde omnis locutio non intellecta, nec explanata, quaecumque sit illa, est proprie loqui lingua. His ergo visis , ad expositionem litterae accedamus, quae plana est . Circa hoc ergo duo facit . Primo probat quod donum prophetiae excellentius est dono linguarum. secundo excludit quamdam obiectionem ,
ibi, nolo autem vos omnes loqui linguis. Quod autem donum prophetiae excedat donum linguarum, probat duabus rationibus: quarum prima sumitur ex comparatione Dei ad Ecclesiam; secunda ratio sumitur ex comparatione hominum ad Feclesiam . Prima
autem ratio talis est . Illud per quod facit homo ea non solum quae sunt ad honorem Dei , sed etiam ad utilitatem yr Timorum , est melius quam illud quod fit tantum aὸ honorem Dei ; sed prophetia est non tantum ad honorem Dei , sed etiam ad proximi utilitatem per donum vero linguarum solum illud fit quod est ad
honorem Dei: ergo Ace. Huius autem rationis ponit medium , dc primo quantum
ad hoc quod dicit , quoὸ qui loquitur lingua , honorat tantum Deum : de hoe est quod dicit : Qui loqMirων lingua , scilicet
ignota , neu Ioquitur Feminibur , idest ad
lintellectum hominum , sia Deo , idest ad
honorem Dei tantum : vel Deo , quia ipsel Deus solus inteoligit . Sap. 1. 1 . , , Aurisaeli Dei audit omnia, di tumultus mur ,, mumitionum non abscondetur . Et quod non loquatur homini , subdit: Nemo enim audit, idest intelligit. Sic enim frequenter accipitur non audire pro non intelligere . Matth. xiit. s. is Qui habet aures audienis di, audiat. ' Quare autem soli Deo i quatur, subdit, quod ipse Deus loquitur :unde dicit : Si ritus aurem Det loquitur m floria, idest occulta . Matth. X. 2 . , , Noais enim vos cilis qui loquimini , sed Spiri- , , tus Patris vestri qui loquitur in vobis Supra II. II. Nemo novit tbὶ qua funt Dei. us visitus Dei . Secundo probat id quod dicit, quod prophetia est ad honorem Dei, Ac utilitatem proximorum et unde dicit e Nam quι prophe r , id est explanat visiones.seu scripturas , loquitu hominibus , idest ad intellectum hominum , dc hoc ad adi aruisnam incipientium, is ad exhortationem pro, ficientium, eT ad emolationem de lolatorum. I. Thest . v. 14. is Consolamini pusillanimes. Tir. 11. II. D Loquere , dc exhortare . MVel aedifieatio pertinet ad spiritualem affectionem e quia ibi primo incipit aedificium spirituale: Ephes. xx. 22. is in quo dc vosis coaediscamini in habitaculum Dei in Spi- ,, ritu : exhortatio vero ad inductionem ad bonos actus : quia si affectus est bonus.
tunc actus est bonus . Tit. Ir. 13. Haecis loquere, Ac exhortare. Consolatio vero inducit ad tolerantiam malorum. Rom. X v. 4. is Quaecumque scripta sunt , ad no-- stram doctrinam scripta sunt. Ad haee enim tria inducunt praedicantes divinam Scripturam. Secunda ratio talis est . Illud quod est utile soli faeienti, est minus quam illud quod prodest etiam aliis; loqui autem linguis est utile soli et qui loquitur , pr phetare vero aliis prodest: igitur Zce. Huius autem rationis ponit medium , ct primo quantum ad primam partem medii ;de hoc est quod dicit: Ωui loquitur lingua,
is caluit cor meum intra me , de in me is ditatione mea exardescet ignis . Seiscundo quantum ad secundam partem ἰ de hoe est quod dicit : Lui autem prophetast , Eeelsam . id est fideles , adificat, instruem do . Ephei. Ir. Io. Superaedificati supra ,, fundamentum Apostolorum , & Prophe-ν, tarum. MLE-
403쪽
Vola autem Vos omnes loqui linguis , magis autem prophetare . Nam maior est qui prophetat quam qui loquitur linguis I nili serte interpretetur , ud
Ecclesia aedificatioriarn accipiat . Nunc autem . fratres , si venero at vos linguis loquens , quid Vobis prodero , nisi vobis loquar aut in revelatione , aut in scie tia , aut in propnetia , aut in doctrina Tamen quae sine anima sunti vocem dantia , sive tibia , sive cithara , nisi distinctionem sonitu vira dederint ; quomodo scietur id quod canitur , aut quod citharizatur e Etenim si incertam vocem det tuba , quis parabit se ad bellum Ita & vos per linguam nisi manifestum sermonem dederitis , quomodo scietur quod dicitur Eritis enim in aera loquentes. Tam multa , ut puta , genera Iinguarum sunt in hoc mundo , & nihil sine voce est . Si ergo nesciero virtutem vocis, ero ei cui loquor, barbarus; dc qui loquitur , mih barbarus. Sic & vos, quoniam aemulatores eliis spirituum , ad aedificationem Ecclesiae quaerite ut abundetis.
HIe ApostoIus exeludit obiectionem, seu
falsum intellectum qui posset esse et r. in praemissa et pollent enim aliqui credere , quod ex quo Apostolus praefert prophetiam dono linguarum , quod donum linguarum esset contemnendum: unde ut hoc excludat , dicit : Hoti aurem vos omnes torni
Iinguia . Ubi primo ostendit quid intenderit insinuare secundo rationem horum assignat , ibi , Nam malar est qui trophetast . Dieit ergo : Licet haec quae dicta sunt ,
supra dixerim , non tamen volo vos donum linguarum spernere, sed volo vos omne a sequi linguis . tamen magis volo ut prophe
tetis . Num. LI. 2 . ,, Qui tribuat ut omnis
is populus prophetet e ' Cuius rationem assignat cum dicit : Nam maior est quἰ prophatae . quasi dicat et Ideo volo ut magis prophetetis , quia maῖον est qui prophetae . Et huius ratio est . quia aliquando aliqui moventur a Spiritu sancto loqui aliquid mysti eum , quod ipsi non intelligunt et unde isti habent donum linguarum . Aliquando autem non solum loquuntur linguis , sed etiam ea quae dicunt interpretantur e &ideo dieit: N si δενιι interpretetuν . Nam ε num linguarum cum interpretatione est melius quam prophetia : quia , sicut dictum est , interpretatio cuiuscumque ardui pertinet ad prophetiam . Unde qui loquitur , & qui Interpretatur . Propheta est , Ac ἡonum linguarum habet , & interpretatur , ut Ecelesam Dei aediscet: ideo dicit: - et D ad eationem aeripiat ', id est , non solum intelligat se, sed etiam ut Ecclesia indificetur. Rom. XIV. 19. is Quae aedifica-- tionis sunt , i a vicem custodiamus : &ROm. xv. a. ,, Unusquisaue proximo sessi placeat in bonum ad aedifieationem.
Nunc autem, fratres, se venero ad ινι ιλ- rura loquens, quid vobis prodero λ Hic probat donum Prophetiae esse excellentius quam
donum linguarum per exempla ἔ & hoet tripliciter . Primo per exemplum a seipso sumptum; secundo per exemplum sumptum a rebus inanimatis , ibi , Tamem qua με anima sun voeem dantia . siυe tibia , βυσι thara , nisi distinctionem sonitu m dederint . quomodo scietur id quod eanitur tertio per exemplum sumptum ab hominibus divertamode loquentibus , ibi, Tam multa, ut pu-
Ex seipso autem argumentatur sic. Constat ergo quod ego non minus habeo donum linguarum quam vos sed si loquerer v bis solum linguis , & non interpretarer . nihil vobis prodessem: ergo nec vos ad in. vicem : & hoe est quod dieit e Nune autem , fratrer, si venero ad vos liartiis loquors hoe dupliciter potest intelligi , scilicet
vel linguis ignotis . veI ad litteram . quibuscumque senis non intellectis 1 quid --
bis protero, nise loquar vobis aut in revelatis ne, aut in scientia, aue in pro heria , axe smdoeirina γ Ubi notandum , quod ista quatuor, scilicet aut is revelatis, cte. possunt
dupliciter distingui . Uno modo penes e de quibus sunt . & se sciendum ea, quod illustratio mentis ad cognoscendum est de quatuor . Quia vel est de divinis ; de haee illustratio pertinet ad donum sapientiae . Divinorum enim , ut supra dictum est, est
404쪽
cit, In revelatione, qua scilicet illuminatur mens ad cogitoscendum, divina . Vel est deterrenis, di non de quibuleumque, sed de illis tantum quae sunt ad aedificationem fidei : Ac hoc pertinet ad donum scientiae ree ideo dicit, In sesentia, non Geometriae, nec Astro: ogiae, quia haec non pertinent ad aedificationem fidei ἱ sed in Duntia , quae est sanctorum . Sap. x. xo. A Dedit illi ,, sic lantiam sanctorum. Vel est de eventibus futurorum & hoc pertinet ad do 1rum propbetiae ι & ideo dicit , Avia in propheyia . SAP. v III. g. is Signa , & motiis stra scit antequam fiant , & eventus, , temporum , oc saeculorum . Notan . dum autem , quod prophetia non aecipitur hic communiter , scilicet secundum quod supra dictum est ; sed accipitur hic paribculariter, prout est manifestatio suturoium tantum : oc cecundum hoc diffinitur a Cassiodoro et is Prophetia est divina inspiratioia rerum, sutura immobili veritate denun- is tians . Eccli. x v. 46. Adhuc do-- ctrinam quasi prophetiam effundam , SM relinquam illam quaerentibus sapientiam. Vel est de agendas moralibus, dc hoc pertinet ad doctrinam , dc ideo dicit, Atis in
- ctrina bona dabit gratiam. Alio modo possunt haec distingui penes a in diversos
modos acquirendi cognitionem; resie sciendum est , quod omnis cognitio aut est a supernaturali principio , scilicet Deo, aut naturali , scilicet lumine naturali intelleolus nostri. Si autem a supernaturali primcipio . scilicet lumine divino in suis , hoc potest esse dupliciter: quia si, aut insunditur subito cognitio , dc sic est revelatio aut infunditur luccessive , & sic est prcis phetia , quam non subito habuerunt Prophetae , sed successive , & per partes , ut
eorum prophetiae ostendunt . Si vero cognitio acquiratur a naturali principio, hoc
est aut per studium proprium , dc sic pertinet ad scientiam ; aut traditur ab alio , di se pertinet ad doctrinam.
Tamen e Ma sima anima sunν vocem dantia ,
me tibia , si errhaνa , nisi distinctionem saniis
tuum dederint , quomodo Ieserti ν id quod e
nitin , ano quod πιώaricatur λ Hic ostendit idem per exempla sumpta ex rebus inanimatis , scilicet per instrumenta , quae vis dentur vocem habere : & primo per instrumenta gaudii . secundo per instrumen-
ta pugnae, ibi, Erenim si interram vocem do, ruba , quis parabit D ad belltim Dicit erisgo : Hoc non solum patet per ea quae si pra dicta sunt , sed etiam quantum ad ea quae sine anima vocem dant , quod loqui linguis te solum, non prodest aliis.
Et qua sine anima sunt vocem dantia . Contra . vox est sonus ab ore aenimalis prolatus naturalibus instrumentis formatus. Non ergo ca quae sunt sine a mina , da ad
Dicendum est , quod Ileet vox non sit nisi animalium, tamen potest dici per quamdam similitudinem, scilicet secundum quod quaedam, sicuti instrumenta, habent quamdam consonantiam , & melodiam; & ideo de illis c. hie facit mentionem , scilice
de cythara . quae dat vocem tactu ι & tibia , quae flatu . Si ergo haec dant vocem sine distinctione , quomodo Itietur id Pod cani ν λ Cum enim homo per instrumenta aliquid intendat exprimere, scilicet aliquos canuus, qai ordinantur vel ad stetum, vel ad gaudium: Esa. xxx. χει si Canticum ericis vobis , sicut vox sanctificatae lolem uita
is iis , & laetitia cordis ; scut qui pergit, , cum tibia , ut intret in montem Domi- ni: vel etiam ad lasciviam : non poterit diiudicari ad quid canitur tibia , aut ad quid cythara , u sonus sit confusus , &indistinctus . Ita si homo loquitur linguis , dc non interpretatur , non poterit sciri quid velit dicere.
ρMabit se ad bellum Hie osteiidit idem pecexempla inanimatorum , scilicet per instrumenta ad pugnam ordinata: de lumitur haeci similitudo ex Libro Num. x. Ibi enim legitur, quod Dominus praecepit Moysi ut iaceret duas tubas argenteas, quae essent ad conveniendum populum, ad movendam castra , & ad pugnandum . Et pro quolibet istorum habebant certum modum tubandi et quia aliter dabant vocem quando debebanuconvenire ad concilium, aliter quando in vebant castra, dc aliter quando pugnabant. dc ideo arguit Apostolus , quod sicut si tuba dea incertam vocem , id est indillinctam . nescitur utrum se debeant parare ad bellum , ita & vos si loquimini tantum linguis , nisi distinctum ser mone m dicatis i terpretando . vel exponendo , non potericquis scire quid loquamina. Per tabaein Potest intelligi praedicator . Ela. Ium. I. is Quasi tuba exalta vocem tuam , ct a
405쪽
is nuntia populo nieo scelera eorum . qua ν , baνba s. Hierem. . t . is Adducam Ratio autem quare non potest sciri quidlis super te gentem de longinquo , gentem loquamini, est quia eritis in aera loquentas ,iis cuius ignoras linguam. id est inutiliter. Supra i x. 26. me pugno non Nota , quod barbari secundum quosdam qMasi Mra merberans. dicuntur illi quorum idioma discordat omni- Tam musta, ut puta, genera inguarum sunt no a Latino . Alii vero dicunt, quod qui-ἰohoemtindo. Hic sumit exemplum a diversis libet extraneus est barbarus omni alii extinguis loquentium . de circa hoc tria facit. traneo, quando scilieet non intelligitur ab Primo ostendit diversitatem linguarum; se-ieo . Sed hoc non est verum e quia secum cundo inutilitatem loquentium sibi ad imidum Isidorum, B rbaria est specialis natio. vicem in linguis extraneis , ibi, Si ergo no-l tost . m. D. In Christo Iesu non est sciero virtutem vocis , ero ei cui loquor , baν- is Barbarus , de Scitha dce. Sed secun-barus ῆ tertio concludit quod intendit ,ldum quod verius dieitur , barbari proprie ibi , Sis , et os quoniam amisia rores sis spialdicuntur illi qui in virtute eorporis vigent, rituum , ad adigeationem Etelesia qua ita ἀρ'in virtute rationis deficiunt, dc sunt quasi abunditia . Dicit ergo primo e Multae , dc extra leges , dc sine regimine iuris . Et
diversae linguae in mundo sunt , de quili- i huic videtur consonare Aristoteles in Polybet potest loqui quaeumque vult; si tamen ticis suis.
non loquatur determinate , non intelligi- Consequenter eum dicit, Sis is vos ....tur : dc hoe est quod dieit e Tam multa , quante Me abundaris , concludit quod intenismi para , genera linguarumsunt in hoc mundo. dit . Et hoc potest dupliciter eonstrui . Hoc potest dupliciter exponi : quia potes syrimo ut punctetur hoc modo , quali di in continuari cum praecedentibus, ut dicatur: cat: Sic ego ero barbarus vobis, si loquar, Eritu in aera loquentes . dc tam multa, ut pu- sne significatione , & interpretatione, sc- να , sunt genera linguarum ι quas dicat riui & vos eritis barbari ad invicem : dc Ideo in a/ra , idest inutiliter , loquimini ideo quarito ut abundetis dc hoc, quoniam omnibus linguis, quia loquimini sine intel- estis amulatores οἰνirnum . Vel alio modo ,
lectu qua tamen proprias significationes ut totum ponatur sub distinctione ; quasi vocum ad hoc habent ut intelligantur :ldiceret: Ne ergo sitis barbari , si e scilicet nihiι enim sine moest U. Vel potest sic pun scut ego facto , quoniam estis amniatores chari. Miris in aera loquentes , idest linguli sit rit Mum , idest donorum Spiritus sancti ,
linguis . Tam multa , aer puta , sunt tenera quarite, a Deo , ut abundetis. Proverb. xv.
influarum. 3. In abundanti iustitia virtus maxima Si ergo nesciero virtutem meis i ενο εἰ exi ,, est ζ quae quidem iustitia est aedificare equor , barbaraea . Hic ostendit horum in- alios. Matth. uti. 7. is Petite, & dabitur
utilitatem ; S hoe est quod dieit : Si lo- is vobis; quaerite, dc invenietis i pulsate ,
quar ore nibus linguis, sed sin eisνο υ tutem o dc aperietur vobis. moris , idest signincationem vocis, ero eui D.
LECTIO II LET ideo qui loquitur lingua , oret ut interpretetur . Nam si orem lingua ,
spiritus meus orat , mens autem mea sine fructu est . Quid ergo est e. in bo spiritu , Orabo & mente ; pCallam spiritu , plallam dc mente . Ceterum si benedixeris spiritu , qui supplet locum idiotae , quomodo dicet Amen super tuam benedictionem Quoniam quid dicas , nelcit. Nam tu quidem bene gratias agis,
sed alter non aedificatur. fi Upra ostendit Apostolus exeellentiam primo enim probat exeellentiam prophe. doni propheriae ad donum linguarum , t ire ad donum linguarum rationibus ἔ se-
rationibus sumptis ex parte exhortationis leundo exemplis, ibi, Gratias ago Deo meo, hic vero ostendit idem rationibus sumptisIquia omniam vestrum lingua loquor . Circa ex parte orationis: haec enim duo per ii n- primum duo facit . Primo ponit necessit guam exercemus , orationem scilicet , dc tem orationis secundo ostendit quomodo
exhortationem : dc circa hoc duo facit : in oratione plus valet donum prophetiae
406쪽
quam donum linguarum, ibi, Namsi aram Γηῶσἀa, spiritus meus orax . Dicit ergo primo 2Dixi , quod donum linguarum sine dono prophetiae non valet ; ct ideo quia interpretari est actus prophetiae , quae est e cellentior illo , vi loquirur lingua ignota , vel extranea , vel aliqua mystcria occulta , erat, scilicet Deum, ut inter retetur , idest ut interpretandi gratia detur sibi . Colost. IV. 3. Morantes ut Deus aperiat ostium. DGloila aliter exponit inex : orare enim diiscitur dupliciter ,. scilicet vel deprecari Deum , vel persuadere 2 quasi dicat : aeui nevisun lingua , oret, id est ita peti uadeat. 1 interpretaeruae . Et sic accipit orare hic Glossa per totum capitulum . Sed non est hae intentio Apostoli, sed pro deprecMione ad Deum.
Nam si orem lingua , oiritus meus reae .
Hic ostendit quod in orando plus valetrophetta quam donum linguarum. & hocupliciter . Primo ratisne sumpta ex par. te ipsius orantis . secundo ratione sumpta ex parte audientis, ibi, Ceterum si benedia xεris spirita. , qui is plet locum idiota, quemo. da diceι Amen. super rua benediationa i in primum duo iacit . Primo ponit rationem ad propos tum ostendendum . secundo removet obiectionem . ibi , Quid aus est σε. Circa. primum sciendum est ,. quod duplex est oratio. Una est privata quando scilicet quis orat in seipso , dc pro se
alia publica , ouando quis orat coram P
pulo, dc pro aliis : di in utraque contin- uti & dono linguarum , & dono pro. phetiae . Ed ideo vult ostendere quod in utraque plus valet donum prophetiae quam donum linguarum . Et primo in oratione privata, dicens, quod si sit aliouis idiota , qui faciat orationem suam , dicens. Psalmum , vel Pater noster , Ac non intelligat ea quae die id, iste orat lingua, dc non resert utrum oret verbis sibi a Spiritu sancto concessis , sive verbis aliorum . Et si sit alius qui orat, ct intelligit quae dicit, hic quidem orat, . de prophetat - Constat autem quod plus lueratur qui ora , dc intelligit Raam qui tantum lingua orat , qui scilicet non intelligit quin dicidi. Nam ille qui intelligit , reficitur Zc quantum ad intellectum, A quantum ad assectum ; sed mens eius qui non intelligit ,. est sine fructu resectionis . Unde cum melius sit refici quantum ad affectum , de intellectum , quam quantum ad affectum solum; constat uol in. oratione plus valet prophetia: dO-
num quam solum donum linguarum e Re hoe est quod dicit et Dico , quod reet vix interpretatur . Nam si orem flatua , ideseorando utor dono lingvagum , ita quod proseram aliqua quae nota intelligo . tunet Spiritus meua , idest Spiritus sanctus mihi datus, orat, qui inclinat, Zc movet me adorandum . Et nihilominus mereor in ipsa. oratione di qui x hoc ipsium quod moveota Spirita sancto, est mihi metitum. Romis vr Ir. 26. M Nam quie oremus, sicut opor is tet, nescimus L sed ipse Spiritus sanctu is postulare nos iacit. Uel spiritur mens , idest ratio mea , orat , id est dictat mihi ruod ego loquar ea quae ad bonum suntive verbis propriis, sive aliorum sanctorum o Uel spiritus meus, idest virtus imaginativa ω strat , inquantum voces , seu similitudines eorporalium sunt tantum in imaginatione, absque hoc quod intelligantur ab intellectu Idc ideo subdit: Alana atitem mea ,. idest intellectus meus, sina frutiu est, quia non intelligit L Et ideo melius est in oration 'prophetia, seu interpretatio, quam donumι
Sed numquid quandocumque quis orat Ddc non, intelligit quid die id , ta est sine fructu orationis λ Dicendum, quod duplex est fructus orationis . . Unus fructus esτmeritum ,. quod homini provenit alius fructus est spiritualis consolatio , de devotio concepta ec oratione' . EC quantum
ad fructum devotionis spiritualis , . privatur qui non attendit ad eλ quae orat ,,
seu non intelligit; sed quantum ad fructum meriti, non eli dicendum, quod bὶ pri
vetur: quia sic multae orationes essent sine merito, cum vix unum Pater noster porusit homo dicere quin mens. ad alia feratur
Eb ideo dicendum est, quod quando orans aliquando divertit ab his quae dicit, sea
quando quis in uno operst meritorio non continue cogitat in quolibet actu , quod facit hoc propter Deum , non perdit rationem meriti. Cuius ratio est, quia in omnibus actibus meritoriis qui ordinantur ad finem rectum non requiritur quod in tentio agentis coniungatur fini secundum quemlibet actum. sed vis prima , quae movet intentionem, maneu in eo opere , etiam si aliquando in aliquo particularL divertat: dc haec prima vis facit totum opus. meritorium , ni u interrumpλtur Per contrariam affectionem, quae divertat a fine praedicto ad finem contrarium . .
Sed sciendum est, quod triplex est attea
407쪽
io. Una est ad verba , quae homo dieit; , haee aliquando nocet , inquantum iminpedit devotionem; alia est ad sensum verborum. & haec nocet, non tam em est mulis tum nocivae tertia est ad finem ἰ re haee est melior, dc quasi necessaria. Tamen id quod dicit Apotiolus, Mιηι est De fructu, intelligitur de fructu resectionis. Quid erga s ὸ Quia posset aliquis dicere :Ex quo orare lingua est sine fructu me nistis, sed tamen spiritus Orat, numquiὰ er-fo non est orandum spiritu ideo Apollo-us hoe removet dicens, quod utroque m do orandum est , & spiritu , dc mente :quia homo debet servire Deo de omnibus
quae habet a Deo; sed a Deo habet spiri. tum, & mentem; dc ideo debet de uir
que orare. Eccli. xlv M. IO. , , De omni
vi corde suo laudavit Dominum , dc dile-M xit Deum qui fecit illum. Et ideo dicit : Orabo spiratae, orabo σ mente ; Haliam miritu , Wallam ct mante. Et sic dicit, Orabo, dc psaliam: quia oratio vel est ad deprecandum Deum, dc sic dicit, Orabo; vel ad laudandum , ec sic dicit, Psallam. De istis duobus lae. v. 23. , , Tristatur quis in ,, vobis Oret aequo animo, & plallat. VPsal. xcvra. 6. ,, Psallite Domino in ci- thara. Orabo ergo spiritu, idest imaginatione, O mente, idest voluntate. Cera m se benad oris Dirim , quomodo σωι suntor torum idiota , dieat Ama. δειρεν etiam binadictionem λ Hic seeundo ostendituod donum Prophetiae plus valet quam
onum linguarum, etiam in oratione Publica , quae est quando sacerdos publice O. rat, tibi aliquando dicit quaedam quae non intelligit, aliquando aliqua quae intelligit. Et eirca hoc tria facit . Primo ponit rationem; secundo exponit vim , ibi , Ωuomodo diaest Amen λ tertio probat quod tu . posuerat, ibi , Quoniam qωid dicas naseis. Dicit ergo et Dixi, quod donum prophe
tiae in oratione privata plus valet; Drerum.
pro sed . de in publica: quia si bono ixeria . idest si benedictionem dederis, spiritu , idinest in lingua quae non intelligatur, seu ima. ginatione. Ec motus a Spiritu sancto; quis Iupplet locum idiota sidiota proprie dicitur qui scit tantum linguam in qua natus est quasi diceret: Quis dicet illud quod debet dicere ibi idiota quod est dicere, Amen. Et ideo dicit: a omodo dieat Amens
per ruam bane letionem ubi Glolla exponit:
is Idest , quomodo consentiet benedictioni ari te factae in persona Eeclesiae Esa. lxv. I 6. ,, Qui benedictus est super terram. - benedicetur δὲ in Deo, amen. Ame. idem est quod fiat, vel verum est . quasi dicat: Si non intelligit quae dicis, quomodo conformxbit se dictis tuis ' Potest quidem se consor mare etiam si non intelligat; sed in generali tantum, non in speetali rquia non potest intelligere quid boni dieas, nisi quod benedicas tantum. Sed quare non dantur benedictiones in vulgari, ut intelligantur a populo, di coninforment se magis eis Dicendum est, quod
hoe forte fuit in Ecclesia primitiva , sed postquam fideles instructi sunt , & sciunt
quae audiunt in communi officio, sunt benedictiones in Latino. Consequenter probat quare non potest diacere, Amen, cum dicit: Nam tu quidem ba. ne gratias agis , idest, licet tu gratias agas bene Deo, inquantum intelligis. Dd alter, qui audit, Ac non intelligit, non Discatur, inquantum non intelligit in speciali , etiain generali intelligat , Ac aedifieetur . Ephes xv. 29. M omnis sermo malus ex oreis vestro non procedat, sed si quis bonus,, est ad aedificationem fidei. Et ideo melius est ut non solum lingua benedicat , sed etiam ut interpretetur , Ac exponat , licet tu qui gratias agis, bene agas.
GRatias ago Deo meo, quod omnium vestrum lingua loquor. Sed in Ecclesia
Volo quinque verba sensu meo loqui, ut alios instruam, quam decem millia verborum in lingua . Fratres , nolite pueri essici sensibus, sed malitia parvuli estote, iensibus autem persecti estote. In lege enim scriptum est: Quoniam in aliis linguis, ec in labiis aliis loquar populo huic; dc nec sic exaudient me: dicit Dominus. Itaque linguae in signum sunt, non fidelibus , sed infidelibus; prophetiae autem, non infidelibus, sed fidelibus.
408쪽
HIe ostendit Apostolus exeellentiam do-i scilieet mercedem aeternam: I. Pet. r. io. ni prophetiae ad donum linguarumlis De qua salute exquisierunt, atque struis per rationes sumptas ex parte sui ipsius: flciis tali i unt Prophetae: timenda, se ilicet
circa hoe duo facit. Primo agit gratias delpinnas aeternas: Matth. XXV. 4 . , , Itema.
dono linguarum sibi a Deo dato; secundolis ledicti in ignem aeternum . se eis in exemplum proponit, ibi , Sas in Fratras mei, nolisa pueri inciso buae. Hie
Erensia volo quinque verba sensu meo loqui. ostendit excellentiam doni prophetiae ad Dicit ergo: Gratias ago Deo meo . quod ldonum linguarum , rationibus sumptis exmnium se um lingua loquor quan dicat :iparte infidelium: dc ei rea hoc duo faeit . Non ideo vili pendo donum linguarum, qui alprimo excitat aettentionem. & reddit alis ego dico quod donum propnetiae si ex-itentos; secundo arguit ad propost uni, ibi, cellentius; sed debet earum haberi: unde m lege quid δεν tum est Circa primum viis& ego gratias ago Deo meo , quod omnium detur Apostolus excludere pallium excusa-mestriam litrua lequor. Fst ergo de omnibus tionis aliquorum, qui ideo docent quaedam gratias agendum . I. Thess. v. I g. is In o. rudia, & superficialia, quasi ostendant sese m nibus gratias agite : haec est enim vinivolentes vivere in simplicitate, & ideo nonis luntas Dei in Cnristo Iesu. Uelerarias curantes de subtilitatibus, ad quas fecun-Qo; quas dicat: Non ideo vilipendo donumidum rei veritatem non attingunt i haben linguarum , quasi eo carens. immo etiam tes verbum Domini ad hoe M ith. xv t. ego habeo; dc ideo dicit : Gratias ago je.13. Nis conversi fueritis, dc effetamini sic- Et ne intelligatur quod omnes loqueren- is ut parvuli, non intrabitis in regnum cς-tur una lingua, dicit: Quia omnium et s-mlis lorum. Sed hoc Apostolus excludit cumlinitia loquor . Act. I. 4. ,, Loquebanturidicit: Nolita pueri usui senμι ideli , nolite
is variis linguis Apostoli magnalia Dei . Ulpuerilia, oc inutilia, Ac stulta loqui , dc
Ioqui. Hic ponit se in exemplum. quasi di lius, loquebaν ut parviatus. Sed quomodo deo eat: Si ego habeo donum linguarum sicut &ibetis effici pueri A fictu . non intellectu tuos, debetis facere illud quod facio . Sed ego dc ideo dicit : Sed malitia parvuli estote .colo, idest magis volo, Iclx in Melesia iam tibi sciendum est , quod parvuli deficiuntque, idest pauca verba, sonis mea, idest in- in cogitando mala; Ac sie debemus eiseitellectu, ut scilicet ego intelligam, dc in-sparvuli: dc ideo dieit: Sed malitia par ulitelligar, ct ex hoe inst am alior, quam δε- efota: dc deficiunt in cogitando bona , dceem millia , id est quamcumque multitudi-lsic non debemus esse paruuli , immo virinem, verborAm in lingua , quod est loqui i persectit de ideo dicit: Mnsibus autem ριν- non ad intellectum, quocumque modo fiat, secti estote; id est, ad discretionem boni de ut supra expostum est. Dicunt quidam, i mali , persecti sitis . Unde Heb. x. 14. quod ideo die it, stulaque , quia Apostolus lis Persectorum est solidus cibus, eorum qui videtur velle quod magis velle dicere so- l is pro conluetudine exercitatos habent sen tum unam orationem ad intellectum quam lis ius ad discretionem boni , ae mali . Umultas sine intellectu . oratio autem secun- Non ergo laudatur in vobis smplieitas quae dum grammaticos ad hoc quod debeat face- lopponitur prudentiae, sed simplicitas quaere. persectum sensum, debet habere quin- l astutiae . Et ideo Dominus dieit Matth . que, scilicet subiectum, praedicatum , copu- lx. 39. is Estote prudentes scut serpentes, iam verbalem , determinationem subiecti ,lRom. xvi. 19. Uolo vos sapientes essedc determinationem praedicati . filiis vi ais in bono, simplices in malo. detur melius quod, quia ad hoe loquendum Consequenter cum dicit, In Ilo quid stria est cum intellectu ut alii doceantur, ideolprum s λ arguit ad propositum. Ubi scien- ponit quinque: quia doctor debet quinqueldum est, quod hoc argumentum, sicut pa docere: scilicet credenda: ad Titum ii. tet per Clossam , distinguitur per multa . I . ., Haec loquere , 8c exhortare : sed, secundum intentionem Apostoli , non
agenda : Marc. ult. Is . MEuntes in mundumividetur quod attendatur in loco hocis universum, praedicate Evangelium omni nisi una ratio : dc ratio sua ad probandum, , creaturae: vitanda , scilicet peccata: quod donum prophetiae est excellentius quam
cli. xxi. 2. - Quasi a faeie colubri fuge i donum linguarum, est talis . Omne quod is peccata: Esa. lvm. x. Annuntia ἰ plus , alet ad illud ad quod alterum prinis populo meo scelera eorum: speranda, cipaliter ordinatur, est melius illo altero
409쪽
ordinato ad hoc: sed tam donum prophe- i pulo huis, scilicet Iugaico: quia Esruum
tiae, quam donum linguarum ordinatur adripecialiter fuit datum ad conversionem po- eonveisionem infidelium ; sed propbeti Mi uti Iudaeorum: nee sic exaudient, quia sci plus valent ad hoc quam donum linguarum: licet signis vitis non crediderunt. Esa. vi. ergo prophetia est melior. Circa hanc er- ita Excaecλ cor populi huius, dc aures eius xo rationem duo facit . Primo osseudit adtri a Igrava , & oculos eius claude; ne sor. quid ordinitur donum linguarum , & adlis te videat oculis suis, tu auribus sui; au. quid ordinatur donum prophetiae . secundo ,, diat . oc corde suo intelligat, &conver- quod plus valet donum prophetiae , ibi , is latur, oc sanem eum. P . si ergo conveniat uui uersa Ecclesia tu unum , Sed qua Ne Deus dedit eis signa , si nueno omnes linguis loquantur intrent autem debebant co. verti λ Ad hoc sunt duae ra idiora, aut infideles: nonne dicant, quod in-itiones. Una xatio est, quia licet non omnes
Diuii, Circa primum duo facit . Primoiconversi fueri irre , tamen aliqui sunt con inducit auctoritatem i secundo ex auctori-iversi, eo quod non a repulit Dominustate arguit ad propolitum, ibi, Itaque limaplebem suam. Ali. ratio est, ut iustior ast x. in lentim sunt, non fidelibus, sed in Is-spλreat eorum damn tio , dum mani sellius I bis, . Circa primuin sciendum est , quod apparet eorum nequicia. Ioan. xv. 22.4 Sihoe quod dicit, In lege quid irristrum est λlis non veniissem, & locutus eis non suis- potest legi vel interrogative; quasii dicat: - sem, peccatum non haberent; nunc auia Non debetis essici pueri sensibus, sed per-iri tem excusationem non habentis de pecca-fecti; & hoc est videre, oc scire legem . se to suo. Unde si estis persecti sensibus , sciatis ici- Consequenter cum dicit , Itaque Evaalicet legem: dc in lege quid scriptum est delis Aguium sunt, non fidelibω, od insirilibus. 'linguis, quae iunt inutiles aliquando ad j dlex inducta auctori tate argumentatur ad pro. ad quod ordinatae sunt Quia licet in divertisipontum . quasi dicat: Ex hoe manifeste ap- linguis loquar, scalicet populo Iudaeorum lyaret quoi donum linguarum datum est , tamen homo non exaudit occa Potest et- neu fidelibus, ad credendum, quia iam cre- iam legi remissive . Ia lege quid scriptumidunt: Ioan. xv. 42. is Non propter tuam est, quasi dicat: Nolite moveri sicut puerilis loquelam credimus, ipsi enim audivimus, ad aliquid appetendum, non discernentes is & scimus: sed infidelibΛs, ut convertantur. utrum bonum, vel minus bonum sit quod In Glossa autem ponuntur duae exposi-
affectatis. dc praeponatis meliori bono; seditiones Ambrosii b hoc in loco, quae non
.stora Drfecti sensibus, idest discernatis inter sunt litterales: quarum una est , ut diea. bona dc magis bona , Ac sic affectetis . Et hocitur: Sicut in veteri testamento locutus sumst, si cogitatis id serψrum est in lege: σ-sPopulo ludaeorum per linguas, idest por finiam in aliis mauis, is Iab ιν aliis toruar guras, dc per labia, id est promittendo bo.
p. uti hiate: is nee sie exaudien ν me : dicisina temporalia, sic adhuc in novo testamen- . Dominus. Sapien. Vr. 16. is Cogitare ergolio loquar hute populo in aliis lingui, , idest
, , de illa, sensus est Consummatus . Et aperte, dc clare, is aliis Iab is, id est spi- dieit, D ών, non accipiendo legem stricteiritualibus nec tamen sic exaudient me , pro quinque Libris Moysi tantum, sicut ac-ὶ scilicet quantum ad eorum multitudinem. cipitur Lucae ult. 44. , , Necesse est imple-ivaque lingua data sunt, non Iesi , , sui ase ri omnia quae scripta sunt de me in le-lvitibus, ad manifestandum scilicet eorum inii. - ge Moysi, oc Prophetis, de Psalmis ldelitatem. Ali i est. In aliis linguis, idest obseu sed pro toto veteri testamento, sicut acci-ire, & parabolice loquar: &quia su nepitur Ioan. xv. M Ut impleatur sermo qui indigni , non exaudi.nt idest non intelligent. in lege eorum scriptus est , quia odio Consequenter ostendit ad quis ordinatur a se habuerunt. me gratis: ' quod tamen inlprophetia, scilicet ad instructionem fide-Psal. ex xx. scriptum est. Accipitur tamenilium qui iam credunt: & ideo c d di- haec auctoritas ex Esa. xxv m. xx. ubiicit , quod propheria dare hum, non infiIιIi- littera nostra habet: is In loquela labii ,3bui, qui non credunt: Esa. l . r. DO A & lingua altera loquetur ad populumlis mine quis erodidit auditui nostro istum . Hoc igitur scriptum est: Ω-niami sed fidelibus, ut credant, dc instruantur. ech. in aliis livisis, id est in diversis generibus m. 17. o Fili hominis, speculatorem dedi linguarum, re Iabiis, idest in diversis id io- l ri te domui Israel. Pror. xxix. 18., i Cummatibus, dc modis pronuntiandi, loquar po-l is desecerit prophetia, dissipabitur populus 'S. N. Oper. Tom. VI. t C e e L Ε-
410쪽
I ergo conveniat universa Ecclesia in unum, & omnes linguis loquantur ; H- 'o trent. autem idiotae, & infideles: nonne dicent, Quid insanitis: ' Si autem omnes prophetent; intret autem quis infidelis, vel idiota: convincitur ab omnibus . diiudi catur ab omnibus: occulta enim cordis eius manifesta fiunt: & ita cadens in is citi adorabit Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis si . Quid ergo est , fratres,' Cum convenitis unu Iouisque vestrum psalmum habet, doctrinam habet , apocalypsin habet , linguam habet , interpretationem habet : omnia ad aedificationem fiant. ' Lossa vult, quod hie incipiat alia ra-I tio ad propositum ostendendum. Sed, secundum quod dictum est , non est nisi unum cum posita ratione. & est quas mani se- statio mediae ipsius rationis , scilicet quod prophetia lus valet ad illuὸ ad quod spe
ei aliter ordinatur donum linxuarum . Unde circa hoe duo facit. Primo O: endit in-' conveniens quod .equitur quantum ad infideles ex dono linguarum, ibi , Si autem
seeundo ostendit bonum quod sequitur ex dono prophetiae, etiam ad infideles , ibi ,
Si autem omnes prophereux , intret aurem qisis is elis , vel idiota: emvisis ruν at omnibus.
Inconveniens quod sequitur ex dono linguarum sine prophetia, etiam quantum ad infideles, est, quia reputantur insani qui se loquuntur solis linguis; cum tamen do. num linguarum ordinetur ad conversionem
infidelium, ut iam patet: & hoe est quod
dicit: Si serem omnes lineuia loquantur in-ronr aurem idiora, ct insuetis', qtias dicat: Ex hoc patet, quod linguae non sunt praeia ferendae prophetiis , quia , si convenianν , sellicet omnes fideles , in un- , non solum corpore, sed etiam mente : M. 1 v. 32. , Multitudinis credentium erat cor unum, se & anima una: omnos, qui iam conis venerunt, loquantur tinguis, ad litteram extraneis, vel loquantur ignota, & obscura; . di dum se confuse loquuntur, intret aliis Miι idiora. id est qui non intelligit nisi lin- tuam suam. vel infidelis, propter quem datae sunt linguae: nonne deent, his qui sie loquuntur , Liuia insanis is Quod enim non intelligitur, reputatur insanitio . Quod' sintelligatur lingua , nihilominus quae loquuntur sunt occulta; tamen malum est smn exponatur: quia poterunt credere de vobis, s occulta loquimini, quae creduntur de Gentilibus, qui occultabant ea quae faciebant in ritu eorum, propter eorum tu pitudinem. Et haee etiam insanitio quaedam est. Contra. Idem est looui linguis, ιχ loqui litteraliter quantum ad idiotas: cum ergo omnes loquantur luteraliter in Ecclesia , quia omnia dicuntur in Latino , videtur quod similiter sit insania. Dicendum est ad hoe quod ideo erat insania in primitiva Ecclesia, quia erant ru. des in ritu ecclesiastico : un se nesciebant quae fiebant ibi, nisi expon retur eis. MO- do vero omnes sunt instructi r unde licet in Latino omnia dicantur , sciunt tamen
Consequenter autem cum dicit , Si autem omne 'νυhetor ise. ostendit quod bonum sequitur ex dono prophetiae; de cir- ea hoc tria facit. Primo ostendit quid per bonum prophetiae 1equatur quantum ad in- fiseles; secundo ostendit quomodo hoe sequatur, ibi, Occutia enim cordis eius manifesia fiunta, tertio subinfert quis effectus in inde proveniat , ibi, Et ita eadens in farie adorabit Deum. Dicit ergo : Constat quod ex dono linguarum non convincuntur infideles. Aurem, pro sed , s hi qui conveniunt , propberem, id est omnes ad intellectum loquantur, vel exponant Scripturas, vel etiam revelationes eis saetas interpretentur: omnes, dico, non simul, sed unus post alium, se prophetent . intret autem , scilicet Melesam , idιota aliquis, scit cet non habens nas linguam maternam, hoc eis bonum. quod indet sequitur , quia convinci ν de aliquo errore, qui ostenditur sibi: Hieren . xxxi. I9. se Postquam ostendisti mihi , confusus is sum: ab omnibus, qui Prophetant, diis di amr . quasi dicat: Damnabilis ostenditur de malis moribus, & vitiis suis. Supra II.is. viνitualis, idest doctor , omnia dia aedicat .
Ad haec enim duo valet prophetia, scilicet ad confrmationem fidei , & instructionem morum . Quomodo autem hoc bonum sequatur ex prophetiae dono, subdit cum diacit: