장음표시 사용
461쪽
etis lioc iacere . quia etiam cgo soci :si enim vos remisistis alicui , & rogaltis me quod ego re.nitic rem , dc ego remisi : uec hoc ei e quod dicit : Cui aure n aliquia devastis vos, ct ego, scilicet donavi. Et hoc patet : nam ct ego quos donavi csi quia ιο- ω avi prouer vos iu persona C isti . Ubi
quatuor tangun ur ad huiusmodi donationem , Ieu re. ilion m nec garia. Primum est d. scretio, ut scilicet non passim, & temere remittatur : ct ideo dicit . Si quid , scilicet dcbito modo . Proverb. Iv. 23. ., Palpebrae tuae praecedant gressus tuos. USecundum est finis: quia non propter amo-xem , vel odium debet seri , sed propter
utilitarem aliquam Ecclisiae, vel aliquorum: dc ideo dicit , Propter vos . Tertium est auctoritas , quia non debet fieri auctorita. te propria, sed Christi, qui remittit pec-lcata audiaritative . alii vero quibus com-m: llum est , ministerio , dc sicut membra Christi : dc ideo dicit , Io ρι ona Ubristi ,
scilicet non mea auctoritate . Et tamen quodcumque remittitur , Christus remittit . Ioan. xx. 23. ,, Quorum remiseritis
is peccata , remittuntur e s . quartum est neccilitas: unde dicit: in non eis eum υν-niamur a satana . Diaboluῆ enim multos decepit, quoidam scilicet trahendo ad peccatorum perpetr ti0nem, quoidam vero ad nimiam rigiditatem eantra peccantes ut si non poteit eos habere per perpetrati nem facinorum , saltem perdat quos lana habet per praelatorum au iteritatem , quicos non misericorditer corrigentes in desperationem inducunt ἔ dc se de hos perdit , & illos diaboli laqueus iucludit .
Eccles vi I. I7. , , Noli esse nimis iustus l. Pet r. v. s. is Adverserius vester diab is Ius tamquam leo rugiens circuit, quae-- r. iis quem devoret. Et hoc continget
nobis, ii non remittamus peccantibus . Et ideo ut non circumveniamur a satana, ego donavi, si quid donavi. Non enim gnoramur elitationes erus, scilicet sata iae: verum cst
in generali a sed in i peciali nullos pote se scire eius cogitationes nisi solus Deus . Iob xla. 4. Quis revelabit faciem indit is menti eius, dc in medium oris eius quisis intrabit
LECTIO III. CVm veniaein autem Troadem propter Evangeliuin Christi , dc ostium mihi
apertum citet in Donuno , non habui requiem spiritui meo , eo quod non invenerim Titum fratrem meum ; sea valefaciens eis , profectus sum in Macedo niam . Deo autem gratias , qui semper triumpliat nos in Chriisto Iesu , dc od rem notitiae suae mani seitat per nos in omni loco : quia Ciari iti bonus odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt , & in iis qui pereunt : aliis quidem odor mortis in mortem , alus autem odor vitae in vitam . Et ad haec quis tam idoneus f Non enim sumus sicut plurimi adulterantes vel Deo, coracla Deo in Chri isto loquvnur. PO ita prima eius, suae dilationis , ne scilicet cum tristitia iret ad eos; hic lPOnit causam secundam, quae est ex fructu liuein alicubi faciebat : & ei rea hoc duo lacit. Prim ponit hii itineris processum secunso ipsi is processus et L ctum . ibi, Deo
autem gratἰas tm. Circa primum duo facit.
Primo ostendit impedimentum fructificandi , quod habuit in Troade ; secundo subiungit processum tuum in Macedoniam , ibi ,
Sed valcat eur eis , pro eius sim in Asaee-viniam . Dicit ergo : Cum ven siem Troadem repter Evangelium . ideli ad praedicandum lChrilium: loan. xv. 6. Posui vos, ut ea-lis iis, dc fructum afferatis: ostium mi. lhi aperrum eset idcit , mentes hominum
buin Dei , sed ex sinceritate , sicut ex paratae, 8c dispositae essent ad recipiendum praedicationis verba, & Christum. I. Corinth. xv I. v. se Ottium milii apertum estis magnum , & evidens. ' AP . m. a .
Ecce ito ad ostium, & pulso. Sed non
in quocumque, immo in Domino : quia ipsa praeparatio mentis humanae est ex virtute divinx . Nam licet iacilitas qua mentes praeparantur, sit causi conversionis; tamen ipsius facilitatis Ec piaeparationis causi est
Deus. Thren.ult. 2I. Converte nos Domo mine ad te, & convertemur . M Cum , inquam, ita esset apertum mihi ostium in Domino , non habui requiem spiritui meo . id est, non potui facere quod spiritus meus volebat, id ult dictabat . Tunc enim dicitur habe
462쪽
habere spiritus requiem quando effeti quod lvult . scut tunc dicitur earo requiesceret quando habet quod concupiscit. Luc. x D. 19. Anima mea habes multa bona posta in 's, annos Plurimos : requieice . Apostolus non dicit : Non habui requiem carni meae ,
vel corpori , sed Dirit Mi mea , id est voluntati meae spirituali , quae est ut Christum firmem in cordibus hominum. a Et impediebar , quia videbam corda parata , &di l posita , & non poteram praedicare. Sed quare non habuit requiem spiritui suo , subdit : Eo qui a non inveni Titum fratrem meum, idest propter absentiam Titi . dc hoc duplici de caula . Una eausa est quod licet Apostolus sciret omnes linguas , ita ut
diceret I. Corinth. xiv. ia. M Gratias ago,, Deo meo , quod omnium vestrum lingua , loquor tamen magis expeditus, dc edo. cius erat in lingua Hebraea quam in Graeca. Titus autem magis in Graeca : & ideo volebat eum habere praespiatem . ut prae dicaret in Troade . Et quia erat absens , mam Corinthii detinuerant eum , dicit :Non habui νequiem spiritui meo. Sed quia dona Dei non sunt ilia persecta , & donum linguarum fuit specialiter Apostolis colla tum ad praedicandum per totum mundum:
Psalm. xv Q. F. In omnem terram exin
is ivit sonus eorum, di in fines orbis ter- , , rae verba eorum : ideo alia causa est melior . quae est , quia Apostolo immin hane in Troade multa facienda . Nam ex una parte imminebat ei praedicare his qui Parati erant recipere Christum per fidem sex alia parte imminebat ei resistere adversariis , qui impediebant; & ideo quia ipse
non poterat solus illa facere, angustiabatur de absentia Titi, qui institillet praedicatio. ni . & conversioni bonorum , & Apostolus restitisset adversariis . Et specialiter etiam fine scribit eis , ut innuat quod non lotuin prima caula dilationis suae fuit ex eis, sed etiam secunciar nam ipsi propter duritiam, di dissensionem eorum , detinuerant tanto tempore Titum: & ideo dicit: Eo quod non inveni Tlium fratrem , vel in Christo , vel
Coadiutorem. Provecb. xv II P. 19. is Frater
., qui iuvatur a fratre quasi eivitas firma. Et quia non inveni Titum in Troiae, non Te mansi ibi , sed vat/faeiens , qui erant Conversi, dc in quibus ostium Κpertum erat, profectus faem in Macedoniam , ubἰ credebam eum invenire . Causa autem i, eundi i a Macedoniam, legitur Actor. xvi. s. u di
citur , quod , vir Macedo quIdam eraeis stans , di deprecans eum , & dicens ris Transiens in Macedoniam , adiuva nos. Consequenter cum dicit , Gratias autem
Deo θε. ponit prosectum sui procellus; de circa hoc duo iacit: primo enim destribit ordinem sui processus; secundo excludit ab illo procellu pseudoapostolos, ibi , Ad hoe
quis tam idonatis ' Circa primum duo facit. Primo intinuat prolectum quem faciebat . secundo exponit quoddam quod dixerat , ibi, CHim bonus odor sumus Deo. Circa primum sciendum, quod Apostolus prosectum, dc fructum quem faciebat , non attribuit sibi, neque propriae virtuti , sed Deo . I.
Corinth. xv. io. is Abundantius omnibus la
o boravi: non ego, sed gratia Dei mecum Et ideo dicit: Gratias autem Deo , scilicet ago: I. Thessal. v. a 3. is In omnibus gra-- tias agite: Ephes. v. 2o. M Gratias a- is gentes semper pro omnibus: quἰ ἴ-- per triumphar nos in Gνisto Dis; id est, triumphare nos ne it in praedicatione Christi contra adversatios . Ubi sciendum est , quod praedicatores veritatis duo debent facere:
scilicet exhortari in doctrina sacra , ct con tradicentem devincere: S hoc dupliciter:
disputatione haereticos, patientia vero Persecutores. Unde per ordinem ista tangit
hie Apostolus; dc ideo dicit: Rui triumpharnor, quantum ad contradicentes: RO . U I.
j 37. ,, In his omnibus supera ivus : μ dc I.
Macla ab. II l. I9. is Non in sortitudine ex .
A ercitus victoria belli , sed de eaelo sotis titudo est: ct odorem notitia sua maniassur per nos in omni loco , quantum ad exhor tationem sacrae doctrinae . Sed edorem noritia
sua exponit Gloss., si Idest Filium suum. Sed melius est ut hoc dicatur ad disserentiam notitiae de Deo , quam faciunt aliae scientiae , & quam iacit fides . Nam notitia de Deo quae habetur per esias scin . tias , illuminat intellectum solum , Ostendens quod Deus est causa prima , quod est unus; ec sapiens &c. sed notitia de Deo quae habetur per fidem , & illuminat intellectum . Ac delectat affectum : quia non solum dicit quod Deus est prima eau a , sed quod est silvator noster , quod est redemisptor , quod diligit nos, dc quod est incam
natus pro nobis . quae omnia affectum ii, flammant. Et ideo dicendum, quod odorem uaritia sua , id est notitiam suae suavitatis ,
credenti per nos in omni loco manifestae r
qui x iste odor longe lateque diffunditur ἀ
463쪽
Deli. mo. 23. Ego quasi vitis mustis.
se cavi suavitatem odoris . Gen. xxvis.
27. is Ecce odor filii in ei sicut odor agriis pleni . Quia vero aliqui possent dicete: Quid est odor Dei in omni loco λ nam
multa loca sunt in quibus non recipitur praedicatio nostra: ideo Apostolus exponit, dicens: Non curo: quia sive recipiant praedicationem , sive non ; tamen notitia Dei manifestitur ubique per nos : γι a fumust borius odor Christi Des, idest ad honorem Dei: dc loquitur ad similitudinem legis , ubi dicitur quod sacrificium fiat in odorem suavitatis ivxvissimum Deo ἔ quasi dicat : Nossumus holocaustum , quod offertur Deo in odorem suavitatis : de tam in his qui salυipuur, ut scilicet non pereant, quod est eis a Deo , quam in his qui pereunt , quod est eis ex seipss . Unde oleae 1 m. v. , , Per is ditio tua. lirael, ex te: tantummodo in ., me auxilium tuum . Sed est ne odor bonis , & malis eodem modo λ Non ; sed aliis qωIdem est odor mortis in mortem , id est invidiae , & malitiae , occasionaliter ducentis eo in mortem aeternam , illis sci Iucet qui invidebant bonae famae Apostoli ,& impugnabant praedicationem Christi, de conversionem fidelium : Luc. Ir. 34. DPO- is situs est hic in ruinam , dc in resurre-- ctionem multorum in Israel , dc in si- gnum cui contradicetur : aliis aurem odor vita , dilectionis , dc bonae opinionis , ducentas eos in vitam aeternam, scilicet illis qui gaudent , dc convertuntur ad praedicationem Apostoli . I. Corinth. I. Is .ri Verbum crucis pereuntibus quidem stulti- δε tia est his autem qui salvi fiunt , idestis nobis, Dei virtus est. Sic ergo exod re Apostoli, boni vivunt, mali moriuntur seut legitur quod ad odorem vinearum florentium moriuntur Ierpentes.
Consequenter cum dicit. Sed ad hae quIssam idonetis ' excludit ab isto prosectu pseud apostolos . dicens e guis , illorum pseudoapostolorum, est ram idoneus ad ista , Icilicet quae nos Apostoli veri facimus λquas dicit , nullus. Psalm. cxxxvr 1. 17. Nimis honorati sunt amici tui Deus.
Sed contra. Prov. xxvis. a. is Laudet te M ali us , dc non os tuum. extraneus, Zcis non labia tua. Ad hoc respondet Gregorius super Ezech. quod sancti duplici ex causa seipsos laudant, dc non propter gloriam suam, dc vanitatem. Prima causa est ut non desperent in tribulationibus i sicut Iob , quando amici nitebantur eum ad deis
ca l. omistimo illorum pseudoapostolorum.
sperationem inducere , ressurit ad mem riam suam bona quae tecerat, ut consortatus non desperaret: vade dicebat cap. xxx r. r. ,, Pepigi foedus eum oculis meis ut non ,, cogitarem quidem de virgine. V Letitue etiam de quia am sancto patre, quod quando tentabatur de dei peratione , reducebat ad memoriam bona quae fecerat , ut con sortaretur quando tentabatur desuperbia, reducebat ad memoriam mala , ut humilia retur . Secunda causa est propter utilitatem, ut scilicet haberetur in maiori fama, dc citius crederetur doctrinae suae. Et pro
pter hane causam hic Apostolus laudat se . Nam Corinthii praeserebant sibi pseudoapostolos , dc condemnabant eum. Ac ideo non se obediebant tibi. Ut ergo non vili penderent eum . sed obedirent tibi, praefert se eis, de laudat te, ec dicit : Sed ad hae quiaram idoneus , scut nos Non ibin pseudoapostoli : quia licet ipsi praeditent , tamen adulterant verbum Dei , quod nos non facimus : unde dicit : Non sumus fur φων
mi, scilicet pseudoapostoli, adulteran Ms ver-lum Del . admiscendo contraria i sieut hae retici, qui licet confiteantur Christum, tamen non dicunt eum esse verum Deum ese faciunt pseudoapostoli, qui dicunt, cum Evangelio debere observari legalia . Item
non adulterantes verbum mi , id est praedi cantes vel propter quaestum , vel propter favorem laudis. Sie enim mulieres adulte rae dicuntur , quando recipiunt semen ex alio viro ad propagλtionem prolis. in prae .
dicatione autem semen nihil aliud est quam finis , seu intentio tua , vel favor gloriae propriae. Si ergo finis tuus est quaestus , si intentio tua est favor gloriae propriae; adu teras verbum Dei . Hoc faciebant pseud apostoli , qui propter quaestum praedica
bant . Infra IV. 2. Neque adulterantes ver
bum D/ῖ, sed in manifestatIone veritaris et mendan res nosmerisses ad omnem eonment amhominum teram Deo. Apostoli autem praedi-eabant neque propter quaestum, neque Pro.
pter gloriam propriam , sed propter laudem Dei , dc saturem proximi r de ideo subiungit , Sed ex μωνῖraia , id est sincera intentione . non pro quaestu , dc sine ad
mixtione corruptionis. Supra x. 2. Exsi-ceritare Dei. . . . eonetersari sumus in hoc mundo . Ponit autem triplicem rationem huius sinceritatis. Prima ratio sumitur ex dignitate mittentis . Nuntium enim veritatis
decet vera loqui ; dc ideo dicit , Ex Deo , id est illa snceritate, quae est digna nuntio Dei.
464쪽
Del. I. Petr. 1 v. 1 . ,, Siquis loquitur, quasi , , sermones Dei. Secunda sumitur ex au- Moritate praesidentis , cui astat : ideo di cit , Coram Deo , coram quo ex sinceritate loqui debernus. III. Reg. xvra. a. , , Vivitis Dominus, in cuius conspectu sto . eristia sumitur ex dignitate materiae de qua loquitur. Nam praedicatio Apostolorum est de
Cliristo : Ze ideo debet esse sincera , scutdc ipse Deus , & Christus: & ideo dicit,
In Chripo solum , non de legat: bus , ut pseudoapostoli faciunt . I. Corinth. . E. , , Neque existimavi me scire aliquid in-- ter vos nisi Christum , & hunc crucifi
INcipimus iterum nosmetipsos commendare Aut numquid egemus , sicut quia dam , commendat itiis epistolis ad vos , aut ex vobis f Epistola nostra vos estis scripta in cordibus nostris ; quae scitur . dc legitur ab omnibus hominibus ; maniustitati quod epistola estis Christi ministrata a nobis , de scripta non atramento , sed spiritu Dei vivi ; non in tabulis lapideis , sed in tabulis cordis carnalibus . Fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum , non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis , quasi ex nobis . sed susticientia nostra ex
Postquam Apostolus suam excusationem
posuit , in qua benevolentiam captavit auditorum , hic consequenter proseqii itur suam intentionem, scilicet tractans de ministris novi testamenti ;. dc circa hoc duo facit : primo enim commendat dignitatem bonorum ministrorum; secundo vero exaggerat malitiam mini strorum . dc hoc a x. cap. de deinceps . Circa primum duo facit : primo enim commendat ministerium novi testamenti. secundo commendat usum huius ministerii in aliis , exhortando cos'
ad hoc . ibi vi. cap. Adiuvantes aurem e Aerramur ne in vacuum gratiam D ἰ νe I a-
eis. αὶ Circa primum commendat huiusmodi ministerium novi testamenti ex fri-hus . Primo ex dignitate in isto cap. sb secundo ex usu , cap. rv. ibi , Iris ha-
Mntas adminifrationem .... non deficimus
e) tertio ex praemio, v. cap. ibi, Scimus auram fumiam si terro is demus nostra huius ab irationis dissereatur, quod ad rationem ex Deo habemns , Circa primum duo facit . Primo removet quamdam obiectionem; se- eundo commendat ministros novi testame ii , ibi, mi re idoneos nos fecit minisos no-- νεstamantἰ. Circa primum iciendum est , queo Apostolus intendit commendare miniis seros novi testamenti, quorum ipse erat uinnus: Ae ideo ne Corinthii obiicerent sbi .
quod in hoc vellet commendare seipsum .
statim excludit,diccns: Incipimus iterum ne estis ipsos commendare ubi duo facit. Primo movet
quaestionem; secundo respondet, ibi, a
Aur numquid egemus .... commendaritiis V
sella ad et os Quaestio sua talis est. Dico, sit od non sumus adulterantes verbum Dei. icut pseudo, sed ex sinceritate, sicut ex
Deo. Sed numquid hoc dicendo , incipimus iterum nos commendare idest , dicimus ista, ut velimus nostram gloriam quaerere , dc non Dei λ Et dicit, Iterum, quia in Epist la pri a commendaverat sic satis, cum dixit cap. tra. ro. se Ut sapiens architectua fundamentum posui. 'Non ergo hoc diacimus, ut quaeramus gloriam nostram, sea Dei. Proverb. xxv . a. ,, Laudet te alie- , , nus, & non os tuum. extraneus, di nota is labia tua. Huic autem quastioni respondet, clim dicit: Aut numquid egemus ...commendatisiis et selis ad ιοι ' dc ostendie quod non libenter commendat se; & cir hoc duo iacit. Primo ostendit quod non indiget commend.itioi e hominum secundo quod neque etiam hoc requirit ipse ab eis, ibi, Fidueiam aurem talem habemus per CLν sum ad Deum. Circa primum duo facit . Primo ostendit quod non indiget commendatio- a l. Primo commendat. tb '. Ls secundo. se L Be ex pix nilo. d '. scilicet aut OG
465쪽
ilatione eorum ad gloriam propriam; secundo huius causam assignat, ibi , Eμssa
nostra vos sis. Dicit ergo : Dico, quod non incipimus commendare nosmetipsos , quia non indigemus commendatione ; de hoe est quod dicit: Aut numquid eremus nos, veriministri, sicut quidam, scilicet pseudo , commendaruus epistolis , idest laudibus missis, ad vos, ab aliis, aut ex vobis, aliis missis , Sed contra. Coloss . iv. I . dicitur: Maria is eus consobrinus Barnλbae , de quo acce-- pistis mandatum , salutat vos. Etiam legati Papae temper portant litteras commendatitias. Non est ergo malum. Respondeo dicendum , quod accipere litteras huiuimodi a persionis famosis, ut sis. Ium per illas commendentur, dc honorentur, quousque ipsi ex bonis operibus suis veniant in notitiam, hoc non est malum :hoe faciunt legati Papae . inpostolus vero ita iam erat notus , dc cqmmendatus apud
istos per opera sua , quod non indigebat litteris commendat itiis. 'Et ideo stati in causam huius assignans , subdit: D stola nostra τοι estis; quasi dicat: Ego habeo bonas litteras, non indigeo aliis. Et ideo circa hoc duo facit: primo enim ostendit quae sit ista littera uuam habet; secundo exponit hoc idem , ibi, Manis stari quod Epipola estis Christi. Circa primum duo facit. Primo ostendit quae sit illa littera; secundo ostendit eam eae sufficientem ad commendationem propriam , ibi , Sινθra in eo dibus nostris . Dicit ergose: Epistola nostra vos estis, idest epistola perquam manifestatur dignitas nostra , qua nos Commendamur, ita ut epistolis aliis non indigeamus . Supra I. μ. Gloria nostra vos estis .
alat. v I. 14. o Filioli mei , quos iterum, , parturio donec formetur Christus in vo-ri bis. Sed haec epistola est ne sussicisnsyIta, quia scripta in cordibus nostris a ubi dii otangit, suffcientiain litterarum huiusmodie ausantia. Unum est quod intelligatur, licsciatur ab eo pro quo mittitur alias adhuc quaereret, nisi sciret se eam habere : dc quantum ad hoc dicit : Seripta M eordibus nostris: quia semper vos habemus in memoria , nabentes de vobis specialem cu- ram. Phili p. r. 7. is Eo quod habeam vos lis in corde. Secundum est quod ille eui mittitur, te Iat, Ac sciat eam , alias non euraret de commendatione eius r de quantum ad hoc dicit: strua scitur, Θ latitur ab
omnιbus hominibus . Scitu , inquam, quia per nos instituti estis , dc conversi. legitur autem , quia exemplo nostri etiam aetii imitantur vos. Habac. II. 1. is Scribe vitum,
is & explana eum super tabulas , ut per ,, currat qui legerit eum. ' Quomodo autem scitur haec epistola , exponit dicens IManifestari Pod epistola sis Christi : & circa hoc tria iacit. Primo exponit cuius sit haec littera; secundo quomodo sit scripta . dc tertio in quo. Cuius autem sit , stendit, quiae Christi & ideo dicit : Naniai festari quoniam estis Chrsi , idest a Christo insorinati, dc inducti , scilicet principaliter , Ic auctoritative : Matth. xx m. 2.is Unus est magister vester: sed a nobis secundario , & instrumentaliter : dc ideo
dicit: Miti strata a nobis. I. Corinth. IV. I.
ri Sic nos existimet homo ut ministros Chriis sti. Ibid. iii. 4. Quid igitur Ce- ,, phas, quid vero Paulus Ministri eius cuiti credidistis . quomodo autem sit scripta, ostendit, quia non atrameuto, id est nIn
admixta erroribus, sicu t pseudoapostolorum non mutabilis, de impersecta, sicut vetus. lex, quae neminem ad persectum adduxit,
Heb. v I . nam atramentum nigrum est ,
per quod intelligitur error ἔ dc delebile , per quod intelligitur mutabilitas. Non, inquam , atramento est scripta , sed Spἰνitu Dei υλi, id est Spiritu sancto, quo vivitis, ecquo docente instructi estis. Ephes. I. 13. is In quo signati estis Spiritu promissoni ,, si ncto. Ubi autem sit scripta, insinuae subdens: Mn n rabtitis lapideis , sicut lex vetus, ut excludat duritiem ; quasi dicat :Non in lapideis cordibus habentibus duritiem, sie ut Iudaei: Act. v D. M Dura ceriis vice, oc incircumcisis cordibus , dc auis, , ribus , vos semper Spiritui sancto resisti ,, tis: sed in rabulis eordis earnalibus, id est in cordibus latis ex caritate, & eam a-
libui, id est mollibus ex affectu implendi ,
e intelligendi . EZech. xxxv t. 26. D Au- is seram a vobis eor lapideum, dc dabo v ,, bis cor carneum. Fiduciam autem talem haueemus per C-H-flum ad D um . Apostolus supra exculavit
se, quod non quaerebat gloriam suam, quia non indigebat ea; hic vero probat quia ipse non qnaerit gloriam propriam . immo omnia bona quae facit, non attribuit sibi , sed Deo: de circa hoe duo facit : prim l enim attribuit omnia bona quae habet, &facit, Deo; seeundo causam huiux assignat,
ibi , Nam quod sti scienter simus cogitara aliquid a nobis quase ex nobis. Dicit ergo priomo: Dico, quod non egemus epitiolis commendat itiis, de quod vos estis epistola n stra ministrata a nobis. Nec etiam quaeri
466쪽
v. am, idest, reserimus in Deum t vel fiduciam tendentem in Deum, ex cuius vi-xibus hoe dico, quia ipse in me operatur: quam quidem iiduciam habemus per Chν sitim, per quem accellum habemus ad Patrem, ut dicitur Roman. v. qui univit nos Deo. Hier. XV D. 7. is Benedictus vir quiis confidit in Domino, & erit Dominus fi-- ducia eius . Et quia unitus Deo per Christum . habeo hane fiduciam. Psal. at x. 6.. Fiducialiter agam in eo. Causa autem Dius fiduciae est, quia quidquid ego facio, etiam ipsum principium operis Deo attribuo. Et ideo dieit : Non quod simus osscientes cogitare saltem, non dicere, vel implere . Nam in quolibet processu operis , primo est assensus, qui fit cogitando , deinde collatio per verbum , & postmodum impletio per opus: unde a ὶ si nee cogitare quis a se habet, sed a Deo ; non est dubium quod non solum persectio operis honi est a Deo , sed etiam inchoatio . Phili p. I. 6. is Qui coepit in vobis opus bo- is num', perficiet usque in diem Christi se- ,, su. Et hoc est contra Pelagianos dicentes , quod inchoatio boni operis est ex nobis, sed persectio est a Deo. Esa. xxv r.
12. is omnia opera nostra operatus es no-
, , bis, Domine. Sed ex hoc ne videatur tollere libertatem arbitrii, dicit: A nobis,gωκ' ex nobis , quasi dicat: Postum quidem
aliquid facere, quod est liberi arbitrii; sed hoc quod facio, non est ex me, sed a Deo,
qui hoc ipsum posse eon1ert; ut se & li-
bertatem hominis defendat, eum aici ω nuis, idest a nostrω patre. & divi mam gratiam commendet, dum dicit, λιαμ εα nobis, scilicet procedat , sed a Deois Hoc etiam Philosophus vult, quod numquam homo per liberum arbitrium potest quoddam bonum facere fine adiutorio Dei. Et ratio sua est, quia in hix quae facimus quaUrendum est illud propter quod facimus - NON est autem procedere in infinitum sed es edevenire ad aliquid c ι primum , pata adeonsitum Sic ergo se) bonum facto , quia consilium mihi inest ad hoc, & hoc est a Deoe Unde dicit, quod consilium boni est ab
aliquo quod est supra hominem , movens eum
ad bene operandum; & hoc est Deus , qui de homines movet, & omnia quae agunt Dad actiones suas ; sed aliter, & aliter. Cum enim huiusmodi motus sit quoddam rece pium in moto, Oportet quod hoc fiat 1ecundum modum suae naturae,. d ident rei
motae. Ea ergo quorum natura est ut sint liberae voluntatis,. dominium suarum acti num habentia , movet libere ad operationes suas ; scut ereaturas rationalas , d i tellectitates: alia autem non libere, sed se eundum modum suae naturae. Licet autem non simus sufficientes cogitare aliquid a nobis, tamquam ex nobis ἱ tamen habemus,
aliquam susscientiam , qua scilicet bonum ossimus velle , & eredere incipiamus; de
oc a Deo est. I. Corinth. xv. 7. is Qui Lis habes quod nota accepisti
O Ut & idoneos nos fecit ministroς novit testamenti, noni littera , sed spiritu .. Littera enim occidit, spiritus autem vivificat. Quod si ministratio mortis litteris deformata in lapidibus , fuit in gloria, ita ut non possent intendere filii Israel in
faciem Moysi propter gloriam Vultus eius, quae evacuatur ; quomodo non magis ministratio spiritus erit in glorias' Nam si ministratio damnationis in gloria est, multo magis abundat ministerium iustitiae in gloria . Nam nec glorificatum est qdod claruit in hac parte pmpter excellentem gloriam . Si enim, quod evacuatur se per gloriam est, multo magis quod manet, in gloria est. Commendato ministerio novi testamenti,
hic consequenter commendat ministros eius : & primo ponit duo , quae' respondent verbis praemissis. Praemiserat enim donum a Deo acceptum, cum dixit, Suoicientiano. ras ex Deo os, & fiduciam ex dono conceptam , cum dixit, Fiduciam talem habe. mus per Christum ad Deum. Primo ergo de terminat ea quae pertinent ad donum perceptum; secundo ea quae ad fiduciam eonia ceptam , ibi , Habentes igitur δώ- item l mures t duriAE istimur . Circa primum tria facit. Primo ostendit donum a Deo sest, pium, sciliceL ministerium novi testamenti;
secun t a ι. unde fit ut sie nee cogitare quis a se liabeat die. bὶ M'. ἐν primum . eὶ A. hoc ,
467쪽
eeundo describit novum testamentiam, ibi, o cati. Ex hoc autem quod cognosco pre-- Lurea, sed spirisu tertio ex dignitate catum solum, duo sequuntur . Nam lex .
novi tellamenti . ostendit dignitatem mini- dum Per eam cognoicitur , non reprimi est torum eius, ibi, Si missratio monis . . .sconcupiscentiam , ted magis occasionaliter Dir in gloria... quomοιο non magis Oinistra- auget, inquantum concupiscentia serventi. Isisitus eris in gloria λ Dicit ergo: Dico,btius sertur in rem prohibitam . Unde hu- quod suffetentia nollia ex Deo eli; qui re iusmodi cognitio, nondum destruc a causa Deir nos idoneos mis ros novi te ammti. Esa. concupit centia'; occidit . hinc vero addit lxt. 6. , , Ministri Dei nostri, dicetur vo' praevaricationcm. Nam gravius est peccareo bis. Et in hoc tenemus locum Ange-rcontra legem scriptam , de naturalem s-lorum. Psal. cisi. ,, qui Angelos facisimul, quam contra legem naturalem solum. - tuos spiritus , & minui ros tuos ignemiRom. v . S. is occasione accepta s nonis urentem. Sed non solum secit nos mi- ,, data in Peccatum Per mandatum operanistros, sed idoneos. Deus enim cuilibet is tum .est In me omnem concupiscentiam. rei dat ea per quae pollit consequi perse-l Licet autem occasonat iter o cidat, inquanctionem suae naturae. Unde, quia Deus con itum scilicet auget concupit centiam, diadstituit ministros novi testamenti, dedit et idit praevaricationem; non tamen est mata iam eis idoneitatem ad hoc officium exeris lex vetus, quia ad minus prohibet mala .cendum, nisi si impedimentum ex parteiest tamen imperfecta. inquantum non reis recipientium. Supra M. 6. Et ad hae quἰι movet causam. Elt ergo lex line spiritu in-ram IIonetis scilicet scut Apostoli a Deoiterius imprimente legem in corde , occasio instituti. Hoc autem novum teli amentumimortis 3 cc ideo necessarium fuit dare le- quid sit, describit subdens : Non lirrera, sed gem spiritus, qui caritatem in corde fa I risu dc describit iplum quantum adiciens vivificet. Ioan. vi. 64. M Spiritus est duo, scilicet quantum ad illud in quoeoniniri qui vivificat. Usistit, & quantum ad causim propter quam Consequented ex his ostendit dignitatem datum est, ibi, Littera enim occidit, spiritus sui minii terit; & circa hoc duo facit . aurem vivificat. Circa primum sciendum est, Primo ostendit quod ministerium novi te is quod Apollotus loquitur prosunde: dicitur stamenti praesertur ministerio veteris te- enim Hier. xxx 1. 32. ,, Feriam domui Is xl tamenti secundo quod non solum praeserisis rael, & domui Iuda scedus novum, non tur , sed quod ministerium veteris tellamen. ,, secundum pactum quod pepigi cum pa- ti quasi nihil habet de gloria in compara-M tribus vestris: post: is Dabo legem tione ad novum, ibi, Nam nee glorificarum
is meam in visceribus eorum, & in corde est quod et ruit is hae tarro yropter excelle is eorum superscribam eam, & ero eis in rem gloriam. Circa primum duo facit . Pri-- Deum & ipsi erunt mihi in populum. imo ostendit quod ministerium novi testa-Vetus ergo testamentum scribitur in libro, menti praesertur veteri . secundo rationem
postmodum sanguine aspergendo, ut dici-ιhuius assignat, ibi, Nam si ministratis datur Hebr. xx. 39. ,, Accepit sanguinem , mnationis in eleria est, multo magis abundatis & aspersit librum , dc omnem populum, en inperium iustitia in gloria . Circa primum se die ens : Hic est sanguis testamenti quod sciendum est, quod Apostolus argumenta- ,, mandavit ad vos Deus. Et sic patet quod tur ex hoc quod habetur Exod. x xxiv. ubi vetus lex est testamentum litterae, sed no- Iittera nostra habet, quod Moyses habebat vum testamentum est testamentum Spiri, faciem cornutam, ita quod non possent fi-tus sancti, quo earitas Dei diffunditur in 'lii lsrxel prope accedere. Alia littera ha- cordibus nostris, ut dicitur Romam v. Et bet is faciem splendidam, quod melius diei- se dum Spiritus sanctus facit in nobis c itur. Non enim intelligendum est , eum haritatem, quae est plenitudo legis, est te- buisse cornua ad litteram, sicut quidam ita mentum novum, non littera , idest per eum pingunt. sed dieitur cornuta propter litteram scribendum, sed spiritu , idest per radios, qui videbantur elIe quas quaedam spiritum, qui vivificat Roman. v m. a.icornua. Arguitur autem ex hoc sic dc pri. Lex spiritus vitae, idest vivificantis . mo per unum simile, eic est locus a min Causa autem quare datum iit novum testa-iri. Constat enim quod si aliquid quod mi mentum per spiritum subditur: qisia litte-inus est, habet aliquid de gloria, quod mul-νa ereidit, occasionaliter: nam littera legisrto magis illud quod est maius . sed vetus
dat solam cognitionem peccati . Rom. iit. testan ontum est minus quam novum: cumeto. Per legem αὶ enim cognitio me- ergo illud fuerit in gloria, ita ut non G
468쪽
sent filii Israel prope aecedere, videtur quod i samenti quam ministerium veteris tena.
niulto magis novum est in gloria . Quod menti, non tamen est multo maiias . oeautem vetus telia mentum minus iit novo ,lideo bonum est, quod illi ministerio re isti probat tripliciter. Primo quantum ad es lintendamus; quod & faciebant, quia simia letum: quia illud est testamentum mortis .lservabant legalia cum Evangelio e ideo hicii tud vitae, ut dictum est: & quantum ad l consequenter Apostolus hoc improbat, Ciam
hoc dicit, Si ministrario moνrisi id est vetus, quaeldicit: Nam nee glorificarum est quod eraruic est occasio mortis & hoc . respondet ei lin hae parte propter exeellentem gloriam et Ecquod dicitur: Littera occidit, spiritus auremicirca hoc duo iacit : primo enim ostendi cmivificat. Secundo quantum ad modum tra .iquod minitherium novi testamenti absque a-dendi : quia vetus fuit tradita litteris inlliqua comparatione excedit ministeri iam v
tabulis lapidcis , nova vero fuit imprest alteris; secundo causam huius assignat, ibi ,
spiritu in cordibus earnalibus : dc hoe in- enim quod evaeuatur, per gloriam M., m μnuit eum dicit : Litteris deformara , idestito magis quod manet, in gloria est. Dicit C
perlecte formata, in layiduus, idest in ta .lgo: Dixi, quod ministerium iustitiae abun-bulis lapideis . Et hoe rei pondet ei quod dici- dat in gloria, dc intantum quod g Ioria.
tur: Non littera, sed obitu. Tertio quan-iteris ministerii non est dicenda gloriar quia tum ad persectionem: quia gloria veteris nec glorificatum es quod elartiis in hae parte: testamenti sine fiducia est, quia neminemiquod dupliciter exponitur. Primo modo sic. ad persectum adduxit lex ι in novo vero est aeuia nec ruri casiam est qωod elaruir in hac gloria cum spe melioris gloriae, scilicet sem-lparte protrer excelsent m gloriam ; idest , illa piternae . Eia. ix. 6. is Salus mea in sem-igloria nihil est in comparatione ad istamia piternum erit. Et hoc innuit cum di. novi testamenti: quia illa gloria non est Ο-cit, Ωaea evacuatur. Galat. v. 2. is Quod siimnibuε ministris collata, sed solum Moysi.
circumcidimini, Christus nihil vobis prod- dc non claruit in toto Moyse , sed in par-- erit . Concluso ponitur cum dicit : re, id est in facie solum particulariter ι αΩωomodo non magis ministrasto spiri us eris inlideo nec glorificat iam est, idest nec glorifi- gloria λ quod planum et t. cari debet, propter excellentem gloriam, idest Horum autem rationem assignat conse- comparatione excellentis gloriae novi tequenter, cum dicit: Nam si minbiratio da-lstamenti, quae abundat gratia, ut peream mnationis in gloria es, multo magis abundat purificati homines possint videre non glOmia φεν m insitia in gloria. Et est ratio sua riam hominis, sed Dei. Secundo modo, ut talis. Gloria magis debetur iustitiae quamipunctetur sic. Noe glorificatum est quιd cladamnationi . Sed ministerium novi testa ir έ quasi dicat: Nam in hae harta , idest π.enti est tmnisterium iustitiae, quia iusti-lin rei pectu huius naturae particularis, quod ficat interius vivificando; ministerium au-lsumus si rui, non est glori earum, id cst nontem veteris testamenti, est ministerium 41- gloriosum, illud quod claruit in veteri temnationis occationaliter: supra eodem: Lit -istamento dc hoc piorεν excellentem si tera oecidit, Diritus au em viviscat . Cumariam, quae eli in novo, quia illa est ri ergo ministratis damnatum εἰ a, idest ministr tria Dei Patris. tio veteris testamenti, quae occasiona I iter Huius autem causam assignat consequen
est causia damnationis, ut digium est , es ter , cum dicit: Si enim quod evatuatur , in aleria, quae apparuit in facie Mo per gloriam est, misito magis quod manet, inconstat quod mialto magis auudat in gi illisia est. Et est ratio sua talis. Illud quod Tia, id est dat abundantem gloriam mini- datur ut transeat, nihil est in respectu ad tris eius, miniserium iustitia , idest novi l illud quod daturui temper maneat . . Si ergo testamenti, per quod datur Spiritus, per i testamentum vetus, quod evacuatur, id est to quem est iustitia , dc consummatio virtu- litur : I. Corinth. xi D. M Cum venerit tum. Proverb. M. is Sapientes gloriam po Di, , quod persectum est , evacuabitur quod
se sidebunt. l si ex parte est: per gloriam est Moysi mi.
Consueverunt dioe in loco fieri quaestim ni stratum, saltem per particularem gloriam: nes de comparatione No3si dc Pauli; sed P dc constat quod testamentum no um main recte considerentur verba Apostoli , non net, quia hic inchoatur, dc perficietur insunt necestariae: quia hic non fit compara spatria: Luc. xx I. 33. Caelum . & terratio perib nae ad personam , sed ministerii adiis transibu ut, verba autem mea non trans milialterium. o bunt: ' eris multo magis in xloria aeter-Sed quia possent pseudoapostoli dieere , i na, in qua perficietur: erit, inquam, a quod licet maius ministerium si novi te- 'bis qui sumus eius ministri. ID
469쪽
I Abentes igitur talem spem , multa fiducia utimur ; & non sicut Moyses m
1 nebat velamen super faciem tuam , ut non intenderent filii Israel in faciem eius , quod evacuatur. Sed obtuli sunt sensus eorum . Utque in hodiernum enim diem idipsum velamen in testione veteris tellamenti manet non revelatum quoniam in Chri sto evacuatur sed usque in hodiernum diem , cum legitur Moyses , velamen positum est super cor eorum is Cum autem conversus fuerit ad Dominum , auseretur velamen. Dominus autem Spiritus nit . Ubi autem Spiritus Domini, ibi libertas os vero omnes revelata iacie gloriam Domini speculantes , in eamdem imaginem Eransformamur a claritate in claritatem, tamquam a Domini Spiritu. Postis his quae pertinent ad eommenda tionem doni percepti a Deo, hie co
sequenter ponit ea quae perlident ad commendationem fiduciae de ipso dono conceptae . Circa hoc autem duo facit . Primo ponit fiduciam ex dono conceptam; secun do vero comparat fiduciam veteris, Ac novi testamenti, ibi, Et non Aut Myos . Dicit ergo primo: Habores stilum talem spem , ex
hoc scilicet quod nobis dictum est , scilicet
videndi gloriam Dei: Rom. v m. 24. SPEM enim latui facti sumus: mtiua sidue aurimων ι idest , confidenter operamur ea quae pertinent ad usum huius ministerii . ex quo crescit nobis spes. Prov. xxv l . . M lusius, quasi leo confidens, absque terro. re erit. Hier. xv D. ν. , Benedictus
se vir qui confidit in Domino.
Consequenter, sicut praetulit donum dono, ita praefert fiduciam novi testamenti fiduciae veteris testamenti, cum dieit: Et non situr Moros ponebar velaman sve faciem Dam . 6c circa hoc duo facit. Primo proponit famam in veteri testamento secundo exponit, ibi, aeuod evacuatur . Factum autem quod proponit, legitur Exod. x xxiv. obi dieitur, quod Moyses quando loquebatur ad populum, velabat faciem suam, quia
propter claritatem vultus eius , non Pot
erant respicere in eum si ii Israel: dc ideo
dicit: Et non sicut Moyses ponebat velamen super Dei.mmam quali dicat: Dico,quod aerimuν m.Ita fiducia, dc tanta quod non accidit nobi .stat Moses faciebat eis, scilicet non revelando faciem sitam populo, quia nondum venerat tempus revelandi claritatem veritatis. Habemus ergo nos fiduciam absque velamine . Consequenter exponit hoc quod dixerat de velamine , dicens, Se od evaeua1ur : velamen
enim illud erat obscuritas figurarum, quae per Christum evacuata est : de circa hoc tria facit: primo enim ponit evacuationem huius velaminis; iecundo quomodo haec evacuatio habet loeum in ludaeis , ibi, Sed ob--β sunt f. us eorum; tertio quomodo haee
evacuatio habet locum in ministris novi testamenti . ibi , Nos vero νε-lata facie gla νia Domini Deeutantes, in eamdem imaginem transformam . Dicit emo , quod Myses ponebat velame. , scilicet hgurae, fu par faciam
suam, quod, scilicet velamen , σvacuatur ,
id est tollitur per Christum, scilicet implendo in veritate quod Moyses tradidit in figura: quia omnia in figura contingebant ilialis. Sic enim Christus per mortem suam removit velamen de occisione agni paschalis. Et ideo statim cum emisit spiritum, velum templi scissum est . item in mittendo Spiritum sanctum in eorda credentium, ut intelligerent spiritualiter quoiu ludaei carnais liter intelligunt. Et hoc velamen removit eum aperuit eis sensum ut intelligerent Scripturas, Luc. ult. Qualem autem effectum habeat in Iudaeis haec evacuatio , ostendie dicens: Sed obtusi fune sensus eorum : & ei rea hoe duo iacit. Primo ostendit quod remotum ab iliis non suit in statu infidelitatis;
ieeundo ostendit quod removebitur in eorum conversione, ibi, Cum aurem emve visuaria
ad Dominum , auferetur velamen . Circa pri
mum duo iacit . Primo ostendit rationem quare haec evacuatio non habet a locum in Iudaeis; secundo ex hoc ostendit eos adhue habere velamen , ibi, Sed usqua in Mis
diem.m diem idi aem velamen in let ione is reris testamenti mann non revelarum . Dicit
o , quod evacuatur in his qui e redunt, non quantum ad Iudaeos infideles : de
470쪽
ratio huius est, quia ebrusi sunt sensus e .rum: Ac hoe est quod dicit: Sed usquεἱηLE,
νωm; idest, ratio eorum hebes est , dc sen-inaem diem ... maneι. quali dicat: Amotum est alus eorum imbecilles, & obtusi sunt , nec fidelibus veteris test . menti velamen; sed pollunt videre claritatem divini luminis ,ladhuc, cum tigitur Modios, id est cuni expo- id est divinae veritatis, absque velamine si- nitur eis vetus testamentum: Ast xv. et t. gurarum. Et huius ratio est, quia claudunttis Moyses a temporibus antiquis habet in oculos, ut non videant, quia velum templisse singulis civitatibus qui eum praedicent in scissiim est . Et ideo est ex eorum cul-ise synagogis,ubi per omne fabbatum legituri pa infidelitatis, non ex desectu veritatis,lωHamen, id est caecitas, est positum oper cor
quia remoto velamine omnibus aperienti- eorum. Rom. XI. 2 s. is Caecitas ex parte
bus oeulos mentis, per fidem clarissime ta ,, contigit in Israel.
veritas manifestatur. Rom. XI. 23. , , Cae- Quando autem, Ac quomodo removeaturis citas ex parte contigit in israel. Ioan . ab eis illud velamen , ostendit consequenix. 39. si In iudicium veni in hune mun-iter, cum dicit: Cum aurem emversus fuerit ,, dum, ut qui non vident videant, & quilia Dominum, auferetur velamen e dc primcis vident caeci fiant. Sic enim propheta describit modum removendi hoc velamen verat Esa. v I. I . is Excaeca cor populi hu-ἔsecundo rationem huius reddit, ibi, Drmi.,, ius , & aures eius aggrava , dc oculosiuαν autem Spiritus est. Dicit ergo , quod i l.
si eius claude, ne forte videat oculis suis,ilud velamen adhuc est in eis; sed non quoc, , dc auribus suis audiat, & corde suo in-ivetus testamentum sit velatum , sed quiari telligat, & convertatur. ει sanem eum fleorda eorum velata sunt. Et ideo ad hoc Et vere in tantum obtusi sunt senius eorum,lut removeatur, nihil restat nisi quod eon. ut veritatem nobis manifesta tam , usque in vertantur; & hoc est quod dicit: Ctim aufiodiernum diem non intelligant. sed idimum rem conversus fuerit, scilicet aliquis eoru irvelamen, quod erat in veteri testamento ,Jad Deum per fidem in Christum, ex ipsantequam velum templi scissum esset , in conversone auferetur velamen . Eia. X. 2
lectione vereri testamenti bin manet, quia non se Reliquiae convertentur ad Deum sortem. aliter intelligunt illud quam ante, quia adis, Et hoc idem habetur Rom. xi. Et nota huc innituntur figuris , ut veritatem nonIquod cum ageret de caecitate, loquitur ii revelent , idest non intelligant . Sic vela. plurali: unde dicit, Super eorda eorum: cur men Dei, non figuram, sed veritatem ere vero loquitur de conversione , loquitur idunt; quod iei licet avarisatur quantum adIsingulari , dicens , Cum aurem conversias fideles, Ac quantum in se est, omnibus per ut ostendat eorum Deilitatem ad malum
ch=istim, id est in fide Christi ; sed in eis Ac disscultatem ad bonum, quasi pauei con
e manet , quia non credunt venisse Chri- vertantur. Ratio autem quare convertannum. tur, & velamen removeatur hoc modo
Consequenter eum dicit, Sed usque in M. est, quia Deus vult. Possent enim dicercdὼνnAm diem idi iam volamen in lectiona ve quod velamen illud appositum est ex praeteris testamen ri manet, ostendit quomodo adhuc cepto Domini, de ideo non potest rem capud Iudaeos est velamen quantum ad in-iveri. Sed Apostolus ostendit quod non scfideles, licet remotum sit per Christum .llum potest removeri . immo quia remove Cirea quod sciendum est , quod velamen die tur per eum, qui est Dominus: de hoc ecitur apponi alicui dupliciter : aut quia quod dicit: Dominus autem Spirisaes est: quo apponitur rei visee, ne possit videri ἔ aut potest dupliciter legi. Uno modo ut Spinuia apponitur videnti ne videat. Sed Ium ritus teneatur ex parte subiecti , ut dic. daeis in veteri lege utroque modo appo-itur: Spiritias, id est Spiritus sanctus . scilsitum erat velamen. Nam dc corda eorum cet qui est auctor legis, est Dominu/; ides
excaecata erant, ne cognoscerent veritatem operatur ex proprio libertatis arbitrio propter eorum duritiem , dc vetus testa- Ioan iri. g. is Spiritus ubi vult spirat . mentum nondum completum erat , quialI. Corinth. xis. 33. se Dividens singulnondum veritas venerat. Unde in signum is prout vult. IIbi aurem Spis,tus Domin
huius, velamen erat in facie Moysi, & non ibi liberrata, quasi dicat : Quia Spiritus e in faciebus eorum. Sed veniente Christo ,lDominus, potest dare libertatem , ut povelamen remotum est a saeie Moysi , id estis mus libere uti scriptura veteris testari ei veteri testamento, quia iam impletum est siti absque velamine. Et ideo qui non habet sed tamen non est remotum a cordibus eo. Spritum sanctum, non possunt libere ut