장음표시 사용
471쪽
Calat. V. 33. is Uos in libertatem vocatiri estis. I. Petr. I r. i6. , , Quasi liberi, is & non quasi velamen habentes malitiaem libertatem. Alio modo ut per Dominum intelligatur Christus; & tune legitur sic. Dominus , id est Christus , est Spiritus , id est spiritualis potestatis ἔ & ideo ubi ι ritus Domini, id est lex Christi spiritualiter intellecta, non scripta litteris, sed per fidem coidibus impressa, ibi est liberras, ab omni impedimento velaminis. Sciendum est autem, quod oecasione iss Tum verborum, icilicet Ubi visims Domini, ut libertas . S illorum I. Timotll. I. s. scilicet, is Iusto lex non est posita , aliqui errones dixerunt, quod viri spirituales non obligantur praecepis legis divinae. Sed
hoc est talium: nam praecepta Dei sunt regula voluntatis humanae. Nullus autem homo est, nec etiam Angelus , cuius voluntatem non oporteat regulari oc dirigi lege divina. Unde impossibile ess aliquem hominem praeceptis Dei non subdi. Hoc autem quod dicitur, is Iusto lex non est po- , , sita, exponitur. idest, propter iustos , qui interiori habitu moventur ad ea quae lex Dei praecipit, lex non est posta . sed proter iniustos, non quin etiam iusti ad eam teneantur. Et similiter Ubi Spirisus Domini. sit libertas, intelligitur: quia liber est qui est caula lui ι servus autem est causa domini . Quicumque ergo agit ex seipso, libere agit. qui vero ex alio motus, non agit libere . Ille ergo qui vitat mala , non quia mala, sed propter mandatum P minis non est liber; 1ed qui vitat mala , quia mala sest liber. Hoc autem faeit Spiritus sanctus, ut mentem interius perficit per bonum
abitum, ut sic ex amore caveat, ac si praeciperet lex divina: dc ideo dieitur liber , non quin subdatur legi divinae , sed quia ex bono habitu inclinatur ad hoc faciendum quod lex divina ordinat.
Deinde eum dicit, Nos vero omnes reviniara facie gloriam Domini speculantes in eam dem imaginem transformamur, ostendit qu
modo Christi fideles sunt omnino liberi ab hoc velamine. Dicit ergo: Dico, quod ab illis auferetur velamen hoc , cum aliquis conversus fuerit sicut nos; non aliquis, sed omnes qui sumus Christi fideles. Luc. v m. Io. ,, Vobis datum est nosse mysterium re- ω gni Dei, ceteris autem in parabolis . U
Revelara facie, non habentes velamen supra cor, scut illi: & intelligitur per faciem cor, seu mens: quia sicut per faciem videt
quis corporaliter, ita per mentem spiritualiter. Psal. cxv I. o Revela oculos meos, ,, oc considerabo mirabilia de lege tua. Glisiam Domini, non Moysi: gloria enim significat claritatem, ut dicit Augustinus. Iudaei autem videbant quam da T. gloriam in facie Moysi ex hoc quod locutus est cum Deo; sed haec gloria est imperfecta , quia non est claritas ex qua ipse Deus cli gloriosius: & hoe est cognoscere ipsum Deum . vel gloriam Domini, idest Filium Dei. Pr verb. x. r. a se Gloria patris , filius fa- ,, piens. Spemiantes non sumitur hie at pecula , sed a speculo; idest, ipsum Deum gloriosum eognoicentes per speculum rati nis, in qua eii quaedam imago ipsius . b
Hunc speeulamur quando homo ex consideratione sui ipsius asiurgit in Tognitionem aliquam de Deo, & transformatur . Cum enim omnis cognitio sit per assimilationem cognoscentis ad cognitum, oportet quod qui vident , aliquo modo transformentur in Deum. Et si quidem perfecte vident, persecte transformantur , sicut beati in patria per seu itionis unionem . I. Ioan . III. 2.is Cum autem apparuerit , similes ei eri- , , mus. Si vero impersecte . imperfecte , sie ut hie per fidem . I. Corinth. xrri. m. is Videmus nunc per speculum in aenigma is te. Et ideo dicit , In eamdem imagi-u .m . idest sicut videmus . Transformamur νinquam, a elarisara in eiaritatem: in quo distinguit triplicem gradum cognitionis in di- seipulis Christi. Primus est a claritate cognitionis naturalis in claritatem cogniti nis fidei. Secundus est a claritate cogniti nis veteris testamenti in claritatem cogni. tionis gratiae novi testamenti. Tettius esta claritate cognitionis naturalis & veteri 'Ac novi testamenti, in elaritatem vison)is
aeternae. Infra iv. i6. Liser ιι qui finis est , noster homst corrumpatur, tamen is qui In με est, renovatur da dis in diem. Sed unde
hoc Non ex littera legis . sed eamqM
a Spiritu Domini . Rom. v xx s. I 4. M Qui
is cumque Spiritu Dei aguntur, ii sunt si lis lii Dei . Psal. extis. Io. A Spiritusis tuus bonus deducet me in terram V o ctam.
ta I. Ibi is Filius sapiens latificat Patae m. tb .4I. Et hoec speculamu1.
472쪽
IDeo habentes hane administrationem, iuxta quod misericordiam consecuti sum urnon deficimus, sed abdicamus occulta dedecoris : non ambulantes in astutia neque adulterantes verbum Dei ; sed in manisellatione veritatis , commendantinoimetiptos ad omnem consciem iam hominum coram Deo Ostensa dignitate ministerii novi testamenti , hic consequenter Apostolus determinat de usa ministerii; & circa hoe duo saeit: primo enim ostendit usum huius ministerii, qui debet esse in agendis bonis ; secundo illum qui debet esse in malis
patienter tolerandis, ibi , EAbemus 'autem Messerum Uium in vasis fictilibus. Circa pri mum duo facit. Hi ino ponit huius mini. sterii usum; secundo obiectionem excludit, ibi , Ωuod si ariam ope tum ost Evaneelium nostraem , m his qui pereunx es sperrum . Dicit ergo: Quia igitur huiusmodi ministerium .est tantae dignitatis in is , & in ministris, ideo habentes Mans admini at onem ,
ud est hanc dignitatem administrandi spiri-
existia. I. Corinth. xv. I. is Sic nos existi.
M met homo ut ministros Christi, de dicis pensatores mysteriorum Dei . Rom. xxia 13. Quamdiu sum Gentium Apost is, lus, ministerium meam honorifieabo . Umbenus, inquam, non ex nobis , seu ex meritis nostris, sed iuxta aia myemeo diam cosauri sumus a Des , idest ex misericordia Dei , quam in hoc consecuti sumus a Deo . I. Timoth. I. I 3. Miseri-M cordiam consecutus sum. Consequenter cum dicit , Non deficim Ma , deseribit usum huius ministerii qui debet esse circa cibonru agenda . & hoc quantum ad duo: primo quantum ad vitationem malorum; secundo quantum ad operationem bonorum, ibi , In manifestarimo veritatis . Docet autem vitari mada in usu huius ministerii dE quantum ad vitam, & quantum ad doctrinam . Sed quantum ad vitam duispliciter, scilicet quantum ad operationem, di quaentum ad intentionem . Nam si quis vitae mala operari , & bona intentione , persecte vitat mala . In operatisne autem vitatur malum, in adversitate patienter mala sustinendo; de ideo dicit, Non deficimus, per impatientiam. Galae. v I. s. is Bonum ,, autem facie ut es non deficiamu1 . Infra XII. Io. Cum Infirmor, tune fortior μηρο potens . Vitatur etiam in prosperitate temperate utendo eis quae prospere succdunt; di ideo dicit : Sed abdaeamus pecu ιdiarioris . idest , amovemus a nobis q. hominem turpem, di dedecorosum factui scilicet immunda, & turpia, & etiam ceu ita, non solum manifesta. I . I. Tr. sis Abiiciamus omnem immunditiam . Ephri 12. is quae tu occulto ab eis fiunt, tio pe est di dicere. In intentione auit
vitatur malum vitae , ώ si est intitio recta . & quantum ad hoe dicii
Non ambulantes in astutia , idest in astia , & limulatione , & hypoerisi; qi faciunt pseudo , qui aliud praetendunt terius , ct Aliud gerunt intelius in Ode . Iob xxxvi. γD A Simulatores, &eri lidi provocant iram Dei . hi doctrautem vitatur malum ι quando verbum Lmini debito inodo proponitur. & quanti ad hoe dicit: Non adnuerantas terbum . qt dupliciter exponitur , ut patet supra I .
primo non permiacentes doctiinae Chrsalsam doctrinam quod faciebant pleucdieentes legalia debere servari cum Evgelio : secundo non praedicantes. Propuer crum , vel gloriam propriam: dc istor primus , est lup , secundus , merceri sed quii vera praedicat . & propgloriam Dei, est pastor. Unde Augustin,se Pastor ast amandus Iupus vitandus is meΕcenarius at tempus tolerandus. quia non suscit ad periectam iustitiam tum vitare mala , sed requiritur opera bona ; ideo consequenter subiungit de oratione bonorum in ipso usu huius minirii . Et ponitur triplex bonum , quod fac tra triplex malam. Primum bonum sest contra malum doctrinae. secundum crea malum operationis. tertium contra Ilum intentionis . Contra malum doctrin:
quod debet vitari , facit bonum manifeveritatis, α quantum ad hoc dicit: In
473쪽
ου festat, verisatis quasi dicat : Non deficimus , sed vitantes mala ambulamus , Ac proficimus in manifestarima veνiratia ; idest ,
veritatem puram manifestamus. Ioan. xv m.
37. D Ad hoc natus sum ut testimonium is perhibeam veritati . Eccli. xx lv. 3I. si qui elucidant me, vitam aeternam haberi ., bunt. M Contra malum operationis faciunt bona opera dc quantum ad hoc dicit :
Commendantes msmeti fas ad omnem eo eientiam hominum eoram Deo . Et hoc non facimus .
dicendo de nobis bona i quia non de facili creditur ei qui seipsum eommendat sed
operando bona : quia talia opura facimus ut ex ipsis operibus reddamus nosmetipsos
commendabiles ad omnem eo cientiam hom num . I. Petr. Q. 12. ., Conversationemine vestram ranter Gentes habentes bonam. Contra malum intentionis facimua bonum, redd do nos commendabiles, non solum ad omnem conscientiam hominum . sed etiam curam Deo , qui intuetur corda . insta x. 23. Non enim qui si fum commendat . ille probatus es, fad quem Deus commendat. ROm,
x I. II. is Providentes bona , non solumis coram Deo , sed etiam coram omnibus is hominibus . Et secundum Augustinum in Glossa , Apostolus implet in hoc man datum Domini . Matth. V. I 6. is Sico luceat lux vestra coram hominibus , ut ,, videant opera vestra bona, dc glorificentis Patrem vestrum qui in caelis est. Item v I. I. is Attendite ue iustitiam vestram fa-- ciatis coram hominibus. ' Primum in hoe
quod dicit, Commendantes uomari os ad omnem eo cientiam iam num . secundum vero in hoe quod dicit, Coram Deo . Rom. II.
23. is Non enim qui in manifesto , Iu- ,, eseus est. Vel potest totum hoc magis iecundum continuationem litterae legi se ,
ut dicatur : Ideo habenter hanc admin strationem , t xta quod misericordiam eo ecuri δε- mus , non desie imus , supple , bene operando , sed abdicamus reculta dedecoris . Et iterum non de icimus is manifestatime veritatis ; servato tamen eodem modo expone
I O II. OUod si etiam opertum est Evangelium nostrum, in his qui pereunt est opem
tum; in quibuς Deus huius saeculi excaecavit mentes infidelium, ut non sulgeat illis illuminatio Evanselii gloriae Christi,' qui est imago Dei. Non enim nol me ipsos praedicamus, sed Iesum Christum Dominum nostrum; nos autem servos Vestros per Iesum: quoniam Deus, qui dixit de tenebris lucem splentescere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illuminationem scientiae claritatis Dei in facie Christi
Iesa Hla consequenter Apostoliis respondet cuidam tacitae obiectioni. Posset enim diei ibi ab aliquo: Tu dicis, quod non de scis in manifestatione veritatis Christi; sed
hoc non videtur, quia multi contradicunt tibi . Huic ergo quaestioni respondet , &circa hoc duo facit : primo enim respondet qnaestioni praedictae . secundo exeludit quoddam dubium, quod videtur ex respon sone sua sequi , ibi , Non enim nosmetipsos pradoeam ων . Circa primum tria facit. Primo ostendit quibus occultatur veritas Christi ; secundo occultationis causam assignat , ibi , ω qui a Dor huius faculi exeaeavit mentes insuetium tertio ostendis quod hoe non est ex delectu veri ratis Evangelii , ut occultetur , ibi, Ut non mireat illis illuminaris Ευangelii . Dicit e reo : Dixi , quod non deficimus in minisostatione . Ωuod , idest sed , si Evangelium nostrum , quod scilicet nos praedicamus, s opartum, idest cultum, non est opertum omnibus, sed illis
S. Th. tr. Tom. VI. tantum qui pereunt, scilicet praebendo impedimentum, ne eis manifestetur . I. Cor. 4 II. Verbum crucis pereuntibus sulti -
tia est ; iis autem qui salvi sunt , id est
, , nobis, Dei virtus eu . Causa ergo huius occultationis est , non ex parte Evangelii , sed propter eorum culpam, de malitiam i Ec hoc est quod subdit : In quιns
Deus huIus satiali excaeav t mentes infidelium
Et hoc potest exponi tribus modis . Primo modo se . Dous huius saeuii id est , Deus qui est Dominus huius saeculi , dc omnium
rerum , creatione , dc natura, iuxta illud Psal. xx t. i. is Domini est terra , Zc ple- ,, nitudo eius , Orbis terrarum , dc univer-- si qui habitant in eo: excacavit mentem infidelmm , non inducendo malitiam, sed merito , immo demerito praecedentium peccatorum , subtrahendo Fratiam . Esa. vi. Io. Excaeca cor populi huius , dc auresis eius aggrava , dc oculos eius claude, ne
sorte videat oculis suis , & auribus suis Lll is Mi.
474쪽
,, audiat, & corde suo intelligat , & eonis vertatur , dc stanem eum . Unde de praecedentia peccata insnuat , eum dicit. Infidelium , quasi infidelitas eorum suerit causa huius excaecationis . Secundo modo se . Dous huius oeuli , ideli diabolus , oui dieitur Deus huius saeculi Heli
saeculariter viventium, non creatione . sed imitatione, quia saeculares eum imitantur. Sapient. Ir. et s. is Imitantur eum qui sunt
se ex parte illius . Et hie excaecat iug- gerendo, trahendo , Ac inclinando ad pe cata. Et se quando iam sunt in peccatis ,
operiuntur in tenebris peccatorum, ne videant. Ephes. rv. g. is Tenebris obscuraia tum habentes intellectum , alienati a vi- ta Dei . Tertio modo sie. Dius habet xationem ultimi finis, oc complementi desideriorum totius creaturae . Unde
Iidquid aliquis sibi pro fine ultimo conia ituit , in quo eius desiderium quiescit , potest diei Deus illius . Unde cum habe, pro fine delicias , tunc deliciae dicuntur
Deus tuus . Similiter etiam si voluptates carnis , vel honores . Et tunc exponitur
se. Deus huius Deuιi , idest illud quod ii mines sὰculariter viventes sbi pro fine constituunt , ut puta voluptates , vel divitiae , de huiusmodi . Et hie Deus excaecat memtes, inquantum impedit ne homines lumen gratiae hic , de gloriae in futuro videre possint. Pial m. lura. s. is Supercecidit ignisse s scilicet concupiscentiaeὶ ι dc non viderunt solem. Sic ergo excaecatio infidelium non est ex parte Evangelii, sed ex culpa infidelium ; oc ideo stabdit : ID non fulgeat illis illuminatio Evangelii gloria Chrsti. Ubi sciendum est , quod Deus Pater est fons totius luminis . I. Ioan. I. I. ,, Deus is lux est , & tenebrae in eo non sunt ul-- lae . Ex hoc autem fontanoso lumine derivatur imago huius luminis, scilicet Filius Verbum Dei. Hebr. 3. 3. M Qui cum, , sit splendor gloriae, & figura si ibstantiae
si eius. Hic ergo splendor gloriae, imago fontanosae lucis, carnem nostram accepit , Ac multa gloriosa , de divina in limc mundo opera iecit. Declaratio igitur huius lucis est Evangelium : unde oc Evangelium dicitur notitia claritatis Christi; quae quidem notitia virtutem habet illuminativam.
ia quam marcescit sapientia . Et quidemq 'almum est de se , in omnibus resulget ,
de omnes illuminat ; sed illi qui prahent impedimentum, non illuminantur: & hoc
est quod dicit τε Ideo exeaeavis innuimsae tum, ut scilicet non effulgeat in eis, scilicet
in mentibus infidelium , licet in se effulgens fit, illuminario Evangelii illuminantis :quod quidem est illuminans, quia eli gloria Christi, idest claritas . Ioan. v. i4. is Vi is dimus gloriam eius , gloriam quas Uni se geniti a Patre . Quae quidem glori: provenit Christo ex eo quod est imago Dei Coloss. I. I s. Qui est imago invisibiliis Dei. Nota secundum Glossam , quod Christuperiectissima imago Dei est . Nam ad lio quod aliquid perfecte si imago alicuius tria requiruntur. de haec tria persectetur in Christo . Primum est similitudo; securdum est origo ; tertium est persecta aequet litas . Si enim inter imaginem ci eum citus est imago, esset dissimilitudo, dc ununon oriretur ex alio; similiter etiam linc sit aequalitas persecta , quae est secundueamdem naturam non enet ibi perfecta rtio imaginis. Nam similitudo Regis in dnario non perfecte dieitur imago Regis quia deest ibi aequalitas secundum eamdenaturam a sed similitudo Regis in filio ecitur persecta imago Regis , quia sunt i illa tria quae dicta sunt. Cum ergo ista tisint in Christo Filio Dei, quia scilicet est milis Patri, oritur a Patre, dc aequa is Patri; maxime, dc perfecte dicitur imago DConsequenter eum dicit, Non enim nosmi os tradicamus , removet Apostolus quodam dubium . Posset enim aliquis crinpraedicta dicere Apostolo: Supra dixisti, Evet gelium vestrum esse opertum; modo dici Evangelium Christi illuminare . Si ergo dei quod Evangelium Christi sit illuminali non potest hinc sequi quod opertum sit vangelium vestrum. Et ideo ad hoc retvendum , duo facit . Primo ostendit qiidem est Evangelium suum de Christi cundo ostendit unde lit quod Evangeli suum si illuminativum, ibi, Quoniam D.
qui dixit de tenebris lucem splendescera , illuxit in eorduias nostris. Dicit ergo prirDico , quod maniscitatio claritatis Chiest Evangelium Christi, & nostrum rstrum quidem, tamquam per nos Praedium ; Christi vero, tamquam in ipso Et gelio praedicati . Et hoc est quod non .dieamns nosmetipsos. idest, non comme imus nos , nec ad nos , id est ad laude vel lucrum nostrum , convertimus Prἔcationem nostram, sed ad Christum toreserimus, oc laudem eius. I. Corintl
475쪽
s'. se Nos autem praedic Amus Christum eru- fulgentia claritatis gloriae Christi in nos .cifixum . Psalm. lxx D. a . D Ut an-4habet Evangelium nostrum virtutem illumi- , num 1em omnes praedicationes tuas cnon nativam, Sc hoc est quod dicit: Dico, quod mea, in portis filiae Sion . Sed Iesu si duo illuminat Evangelium nostrum, ouoniam Sominum nostrum nos aurem servos 'limur , qui dixit , idest praecepto solo secit , φὰν Miam ; quasi dicat: Iesiam praedicamus uvllucem Dienducere , quod luit in separatione
Dominum ι nos autem ut seIvos. Et huius elementorum, quando chaos tenebro tu milia
ratio est , quia principaliter quaerimus lau-llaminavit per lucem quam secit: Genes. i. dem Christi, ἐκ non nostram. Nam servuSiI. ,3 Dixit , Fiad lux : Eccli. xxiv. 6. est qui est propter utilitatem domini. Eidis Ego feci ut in caelis oriretur lux indefi- inde est quod minister Ecclesiae , qui noniis ciens . Iste , inquam , Deus Illaxit in quaerit honorem Dei, & utilitatem id bd ι- cordibus, idest in mentibus, nostris prius te- eorum , non dicitur verus rector , sed ty-inebrosis Per absentiam luminis gratiae , &xannus . Nam qui eumque bene regit , de- obscuritatem Peccati : Luc. r. 7. y. M IN bet elle se ut servus quaerens honorem, &Jis luminare his qui in tenebris, & in um, utilitatem subditorum. Gen. xxv. 23. MMA- is bra mortis sedent . Illuxit , inquam , is ior serviet minori. I. Corinth. ix. 19.)non solum ut nos illuminaremur , sed ad ' Cum essem liber . omnium vestrum melilluminationem, id est ut oc alios illuminemus. servum ieci. Ephes. III. s. , , Mihi omnium sanctorum
Consequenter cum dicit, P omam Deus , is minimo data est gratia haec .... illumi- aut dixit de renebris lucem spIendescere , irae , , nare omnes. Matth. v. 34. , , Vos estis illuxit Im eredibias nostris , ostendit unὸe E- is lux mundi . Ad illuminationem , dico ,
vangelium suum haiae virtutem illumina- scientia , id est ut faciamus alios scite. Ditivam . Ubi nota ordinem procedendi ser- co, Claritatis D/i, id est clarae divinae visio- vatum ab Apostolo, qui talis esse . Nos alia nis', in facis Dis Chrsi. Glosla : se id est, quando, scilicet antequam conversi essemustis per Iesum Christum , qui est iacies P ad Christum, eramus tenebrosi sicut & vos,' tris , quia sine ipso non eo noscitur Pa& alii in quibus non fulget elaritas gloriae is rer. Sed melius dicitur sic. Ad illum Christi. Nunc vero . postquam Christus vo . nario m a j Icientia claritatis Dei, quae gavit nos per gratiam tuam ad se, tenebrae quidem claritas fulget in Dei. CώνIsti IUM . illae remotae sunt a nobis, dc iam fulgetri dest, ut per ipsam gloriam, dc claritatem in nobis virtus gloriae claritatis Christi . cognoscatur Christus Iesus a qu,si dieat : Iaec in tantum refulget in nobis quod non summa ad hoc Deus illuxit nobis ad illu- solum it Iuminamur ad hoc quod videre possi- minationem , ut ex hoc Iesus Christus co- mus , sed etiam quod alios illuminemus .ignoscatur , dc praedicetur in ne Ex spirituali ergo gratia, dc abundanti re- tibus.
HAbemus autem thesaurum istum iri vasis fictilibus ut sublimitas sit virtutis
Dei, & non ex nobis . In omnibus tribulationem patimur , sed non angustiamur ; aporiamur, sed non destitui, mir I persecutionem patimur, sed non derelinquimur: humiliamur, sed non confundimur ; delicimur, sed non perimus r semper mortificationem Ielu Christi in corpore nostro circumferentes , ut & vita Iesu manifestetur in corporibus noli riso
C Upra tractavit de usu ministerii novi te- mus , in mortem tradimuν . Circa Primum O stamenti quantum ad sona agendathicitria facit . Primo ponit causam quare t I- consequenter tractat de usu eius quantum bulationibus exponantur a Deo ἔ.secundo ad tolerantiam malorum: dc circa hoe duorostendit quod in f stis tribulationibus patie facit: primo enim' ostendit tolerantiam ma-iter se hωbeant, ibi , in omnibaer gribulari Iorum quae patiebantur secundo vero hocinem patimur , sed non angustiamur I terti mani testat , ibi , Semper enim nos qui vivi- vero ratiunem huius patientiae anagnat .
476쪽
ibi , Semper merr Marionem UM in eo pore no fro ιδε eumferentes. Dicit ergor Deus illuxit mentibus nostris ad illuminationem ali rum . quae quidem lux est maximus the- laurus . Sap. m. 14. Infinitus enim the- , , saurus est hominibus . Esa. xxx m. 6.
si Divitiae salutis sapientia, oc scientia. μIstum autem maximum thesaurum non habemus in pretioso loco, sed in re vili, escficilli : de ratio huius est , ut scilicet Deo efficacia eius tribuatur : ec hoc est quod dicit : Habemus thesaurum s.m , idest lueem illam uua alios illumina mus , in vasis Hβόαν , idest in corpore fragili, δc vili.
Psalm. cm. 3. , , Ipse cognovit figmentum is nostrum. Hierem. xvi II.6. is Sicut lutumis in manu figuli, sic oc vos in manu mea, is simus Israel. Esa. lxiv. s. ri Et nunc, Domine , Pater noster es tu , nos verori lutum. Ideo habemus ire vasis fictilibus, ne oblimisas, illius lucis, sit virtatis Dei , idest Deo attribuatur, o non ex nobis credatur esse. Nam si essemus divites, fi potentes , si nobiles secundum earnem; quidquid mas num faeeremas , non Deo , sed nobis ipsis attribueretur . Nunc vero quia Pauperes , de contemptibiles sumus , huiusmodi sublimitas Deo , dc non nobis attribuitur. Et ideo vult nos Deus contemptui haberi , de tribulationibus exponi .
De ut. xxx II. 27. A Ne dicerent : Manus,, nostra excelsi , dc non Dominus fecitis haec omnia: Ac l. Corinth. t.29. is Ut non ,, glorietur omnis caro in conspectu eius.
Sap. xxi. I. ca , , Misisti antecellis resti tuos, ne dicerent &c.
dit eorum patientiam in his quae patiuntur; dc circa hoc duo facit . Primo ostendit mala quae patiuntur in generali ἔ s Cundo enumerat ea in speciali , ibi , periamur , sed nin destissimur . Dicit ergo :Uere habemus hune thesaurum in vasis fictil ibus : quia in omnibus tribulationem pati mur', quasi dicat: Nullus modus tribulandi deest nobis . Ac . xlv. 1 r. is Per multaSti tribulationes oportet nos intrare in re-- gnum Dei - Nec mirum , quia, ut dicitur Luc. ult. 26. is oportuit Christum pa-- ti , dc sic intrare in gloriam suam . v Et licet se tribulemur , non tamen angustiamur Et loquitur ad similitudinem vi toris , qui quando non patet et via qua exeat de aliquo arcto loco ,. angustiatur
quas dieat: Homines qui solum in munὁ
confidunt, angustiantur, si undique a murdo tribulantur: quia non Patet eis via remedii , cum non sperent nisi de mundo Sed nos, licet tribulemur in munio , qui tamen confidimus de Deo, dc speramus i Chri lio , patet nobis via evationis , dc auxilii a Deo, dc ideo non angustiamur. Consequenter cum dicit, inoriamur, snon alestituimur , enumerat tribulationes is peciali. Sunt autem quatuor in quibus himines consueverunt tribulari . ἐκ in iutribulati sunt ApostoIi , scilicet in rebi exterioribus , In inquietudine ilatus , llaesone famae , ex in amictione propreorporis. Quantum ergo ad primum dicit Moriamuν , id est de pauperamur : aporienim Graece, Latine dicitur pauper. qu. dieat : Adeo pauperes sumus ut necetiar desint. I. Corinth. it. is Usque inhλiri horam eiurimus , de siti iniri . Sed ndestituimur , a Deo , qui est thesaurus nilier. Divitiae enim non quaerunt ar proptise , sed propter itassicientiam vitae . Unc homines qui sine Dei auxilio, & spelum si careant divitiis , destituantur : sed qsolum de Deo eonfidant , dc sperant
quantumcumque aporiantur, non dellit tuatur. Infra ua. Io. Tamquam nihil habεn eis omnia pres entes. Sed nec sufficit, imia
cum hoc inquietam : Pe sentionem pamuν, scilicet de loco ad loeum: Matth. 23. o Persequentur voL: sed non diralissim in a Deo , qain prae Seat auxilium Hebr. ult. s. is Non te deseram , neqo derelinquam. Psalm. IX. 12. is SP reis in te qui noverunt te, quoniam non cis reliquisti quaerentes te . Domine. SJc eum hoc laedimur in fama , quia hursiamων , id est contemnimur, Ec pro nihveputamur. Ioan. xv x. a. ri Uenit hora
is omnis qui interficit vos, arbitretur obis quium te praestare Deo . Luc. vi. o Beati eritis eum vos oderint homines Sed quia quando quis contemnitur ,
causa contemptus iubest , ille qui et
temnitur, coniuevit consandi quando ro caula non subest, non consanditur illis non suberat causa contemptus e icdicit: Non tonfundimur . quasi dicat : Qnon subest causa , non curamus - Psal. xχ. is In te Domine speravi, non consum,. in aeternum. Sed quasi haec pauca sinaddit ad tribu in ionis exaggerationem , cens : Delicimuη , ad mortis pericula .
477쪽
non νενImus , Idest a bono non cessamus :vel non perimur, quia Deus substentat nos. Iob XI. II. is Cum te consumptum Putari veris , orieris ut lucifer . I. Corinth. Iv. 13. is Tamquam purgamenta huius mun- , , di facti sumus. Psal.xim. 22. A AEslis, mali sumus sicut oves occisonis Consequenter cum dicit , Sem er mort
eationem I su Christi in eorpora nostro e exm
feren res , subdit rationem huius patientiae . Cirea quod sciendum est , quod in Christo talis fuit procelius . Nam a principio suae conceptionis carnem habens passibilem , Ac pali his, dc mortuus fuit; sed tamen interius vivebat spirituali vita . Post resurrectionem vero illa ipiritualis, idi gloriosa vita utque ad corpus derivata est, oc factu inest ipsum eorpus gloriosum , dc immortale : quia
H Chiistus resurgens ex mortuis , iam nonis moritur , mors illi ultra non dominabi ,, tur : Rom. vi. 9. Unde ex hoc accipitur duplex status in corpore Christi , scilicet mortis, Ac gloriae. Et ideo dicit , quod ideo pericula mortis, di passiones patienter sustinemus , ut perveniamus adgl riosam vitam : dc hoc est quod dicit : Ita sustinemus fem ρεν , id est in omnibus , dc ubique , meridicar onem taὶ IUM, idest pro. Pter Iesum , vel ad similitudinem mortis Iesu. Galat. ult. 37. se Stigmata Domini Ie-
is se in eorpore meo porto . Quia pro. pter veritatem passi sumus , sicut es Iesus.
In torpore nostro , non solum in mente . Psalm. xliis. χχ. Propter te mortificalis mur tota die. in vitis Dis, idest vita gratiae , quam Iesus dat , vel vita gloriae , t ad quam letus per passiones pervenit: Luc.' xx v. 26. is Nonne oportuit Christum pati, uec ita intrare in gloriam ' bὶ manifestetur; idest manifes te appi reat etiam inimi eis . Dicit ergo : Manis .rur , in futura icilicet resu rrectione, vel etiam nunc, vita gloriae , in eorporibus nostris , non solum in animabus . lud. v D. se,ctis lagunculis , apparuerunt lucernae . Et idcirco dicit Ambrosius : si Non timebat mori propteris resurrectionem promitiam . Ciscum a re res , idest ubique portantes , dc sustine tes: quia quocumque eamus, patimur , ocnon cedimus . Et hoc ideo , ut vita Iesu , quae latet nunc in corde nostro , in eo o ribus nostris manifestitur , quando scilicetis reformabit corpus humilitatis nostrae , is configuratum corpori claritatis tuae t s Phil. D. 2 t. los i 3.-Mortui et rix,& vita is vestra abicqndita est eum Christo in Deo .is Cum Christus apparuerit vita vestra , ' is tune de vos apparebitis cum ipso in glo. is ria II. Timoth. II. II. 4 Si commortuit si sumus, dc convivemus.
IV.CEmper enim nos qui vivimus , in mortem tradimur propter Iesum ; ut & via is ta Iesu manifestetur in carne nostra mortali . Ergo mors in nobis operatur . vita autem in vobis . Habentes autem eumdem spiritum fidei, sicut scriptum eth: Credidi propter quod locutus suin : & nos credimus , propter quod dc loquiamur ; scientes quoniam qui suscitavit Iesum , dc nos cum Iesu suscitabit, dc comstituet vobiscum . Omnia enim propter vos, ut gratia abundans per multo, in gratiarum actione , abundet in gloriam Dei. sosita patientia Apostolorum in malis ,
di causa patientiae ostensa, hie Apostolus consequenter manifestat ea : dc primo
manifestat id quod dixit de spe gloriae ;secundo vero id quod dixit de sita se p
tientia , ibi , Propter qued non defici ν . Circa prinum duo facit . Primo manifestat spem g oriae quam habet ι secundo ostendit unde saee spes sibi proveniat, ibi, Habentes autem enmiam Diratum ' et . . . Cr nos credimus . Circa primum tria facit. Primo
ostendit quomodo mortificationem Iesu in corpore suo portet ; secun Jo vero mani stat quomodo portet vitam Iesu, ibi, in is
vita Iesu manifestor ων in carne nostra mortali
tertio manifestat quid ex hoe sibi , de aliis
proveniat , ibi, Ergo mors in nobis ueratur, visa aurem in vobis. Dicit ergo primo: Dico, quod portamus mortificationem incorpori sus nostris , non quod moriamur , sed quia nos qui viυῖmus corporali vita , vel virtutibus , semper tradimuν is mortem, vel in pericula mortis & hoc quidem propter Iesum . Psalm. xliii. 22. is AHlimati suis mus aeeit Dis. bὶ Al. omittitur hie, de iatra manu stetur. te '. larientia.
478쪽
,, mus sicut oves occisionis. Qualiter au- . nisi quod illi credebant Christum vetiturum
L in vitam Iesu portemus in colpore , ex-lec Palliarum , nos autem credimus i pluit
Iouit subdens: Ita icilicet m Lita Iesu, im-l ventile , & pastum tu ille . Et hic Si itumor talis , di impassibilis, rnan Ioer ν in ear icit Spiritus sanctus, qui est Spiritus filei
ne nostra, nunc mertati . ita ut caro nostrai I. Corinth. D. M. ,, Haec autem omni
mortalis recipiat immortalitatem in resur-l , , operatur unus atque idem Spiritus , di Tectione . L-Corinth. xv. 33. A Oportet au- :,, videns singulis prout vult . ' Et ibidem is tem mortale hoc induere immortalita- l si Alteri fides in eodem Spiritu. μοι ., is te m. Sed ex hoe quid proveniat, sub- Spiritum habentes , quem antiqui habuedit dicens: Ergo mors operatur , idest exerceti runt , iacimus eadem quae illi, & creddominium suum, in nos vita autem , scili- mus. Illi autem quid secerint, dicit Psalncet praesens , operatur in vobis , quia elli sic xv. L Credidi , scilicet Deo, & perfeci in prosperitate, iuxtx illud l. Corinth. iv.f& hoc omnes antiqui fecerunt: Hebr. xio. Nos stulti propter Christum, vos au- 39. se Hi omnes toltimonio fidei probati,, tem prudentes in Clarillo nos infirmi ,iri non acceperunt repromissionem v prviis vos autem sortes . a , Et mors ope-squod , scilicet credidi , locutus Iam , ideratur in nobis magnum bonum , sci licet conscissus tum fidem. Roman. x. io. se Coconlocutionem vitae spiritualis: tb Psalm. A de creditur ad iustitiam, ore autem cocxv. II. Pretiosa est in conspectu Domi ,, fcssio sit ad salutem. Quod etiam nis ni mors sanctorum eius: 'med vita ter-li Mimus, quia propter hoc quod eredimurena quam amatis , operatur in vobis ma-lloquimur , & confitemur fidem, di praecgnum malum scilicet mortem aeternam .icamus. Act. 1 v. 2O. , , Non enim possum
Proverb. x. 36. ,, Opus iusti ad vitam .lis quae vidimus , & audivimus non loqui. tructus autem impii ad peccatum . UiSpiritus ergo lanctus est causa huius cerlaan. x II. 23. is Qui amat animam suam initudinis . Ultimo ergo concludit conclutia hoc mundo , perdet eam. Uel aliter .snem intentam , scilicet ipsam certitudinei Duo fuerunt in Chri lio , mors corporalis, re primo de salute propria ι secundo di vita spiritualis. Dicit itaque: Troo moralia lute aliorum, ibi, Et ranstituet Oobiscuν in nobis eporariar; quasi dicat: In nobis non ' Dicit ergo : Scientas , idest certam sci solum vita spiritualis operatur, inquantum tiam habentes, quoniam qui fustiravis Dis imitamur spiritualiter, sed etiam mors opsel idest Deus. Pater, vel tota Trinitas, oratur . id est, propter spem resurrectionis , cum Iessu suscitabir ,, ut scilicet' suman& propter amorem Christi, ,estigia mortis eamdem gloriam cum Iesu : quia cum Chrilli in nobis apparent, inquantum passim mus membra eius , debemus esse cumnibus mortis exponimur. Psalm. xl m. 2αlpite. IOAn. XLI. 26. , , Uolo, Pateri ut
, , Propter te mortificamur tota die. Sediis ego sum , illic sit & minister meus .in vobis operatur Jolum vita Christi , per Roman. vi . a r. is Qui suscitavit Doquam s e vitam fides plantat ut in vobis .iis num Iesum a mortuis, suscitabit & moc vita spiritualis .. is talia corporae vestra, propter inhabitUnde autem proveniat Apostolo haae spes , , tem Spiritum eius in vobis. Et non certitudinis, subdit dicens: Habent/s aurem tum sum certus de salute nostra, sed et
eumdem spiritum sit et ..... ct nos eredimus : de Vestra: qu i λ eonstituer nos υobiseum ; id
ec circa hoc duo facit . Primo ponit cau- simul erimus : quia sicud nos sumus misam certitudinis ; secundo concludit ipsam bra Christi, ita&vos per nos. I. Thessalcertitudinem, ibi, Simposqvim iam qtiis cita- l 16. Et sic semper cum Domino erimus vis 1 A m, a nos etim Iesu suscitabit . CausalMatth. xx Iv. 28. ,, Ubicumque ruerit ι autem huius certitudinis est Spiritus insun-t,, pus, . illic congregabuntur Zc aquilaedens fidem in cordibus eorum : unde pri- Et ideo dicit, , Miscum, ut animet cosmo ponit causam hanc; secundo vero ma- bonum, inquantum ostendit eos non ossim sellat eam per exemplum , ibi , Sietirlieriores, sed pares. Et bene hoc posso tum ess cte. Dicit ergo i Ex hoe spe-icerte dicere, quia omnia sunt propterramus, ec non descimus , quia sumus. -itilitatem vestram. Nam omnia quae s enter eumdem spiritum Dia , quem antiqui nemus, omnes gratiae quas recipimus a Lhabuerunt: quia licet tempora mutata sint, si int propter vos, icilicet instruendos spiritus tamen , oc fides non.est mutata ; stro exemplo oc hoc ideo, tir gratia AE
479쪽
dans a nobis in vos abundet per mustor a tanto. Enhes. v. 2 o. Grat ias agentes Deo in Mariarum aiItono is gloriam Des; id est,t is & Patri se imper pro omnibus. multi agant gratiam Deo super beneficio
PRopter quod non descimus; sed licet is qui foris est noster homo corrumpa
tur, tamen is qui intus est renovatur de die in diem . Id enim quod in prassenti est momentane vim, & leve tribulationis nostrae , supra modum in se blimiotate aeternum gloriae pondus Operatur in nobis , non contemplantibus nobis quae videntur, sed quae non videntur: quae enim Video tur, temporalia sunt ; quae autem non videntur, aeterna sunt.
Possit x patientia quam Apostoli habebint
in tribulationibus, dc praemio quod ex. pectabant manifestato, hic consequenter a. git de patientiae causa, dc patientiae modo, seu Tatione e dc circa hoc tria facit :primo enim insinuat sanctorum patientiam: secun o patientiae causam, ibi, bὶ S.d Inere is qui foris est homo noster eorrum afur , amen is quῖ in fur est νen ovat ire de die indiam ; tertio patientiae remunerationem , ibi , Id enim qu d in prasenti est momenta
neum . . . aternum gloria ponsus operatur iu
nobis . Circa primum intendit ostendere quod sanctorum patientix est in vincibilis ;& hoe est quod ἡieite Propter quod, scilicet quia sumus scientes quod suscitavit telum a mortuis, dc sulci tabi t nos, & constituet v biseum, ideo non descimus, scilicet in tribulationibus; idest, non deducimur ad hoc quod non possimus propter Christum amplius ferre, de sustinere. Nam deficere idem est quod serre non polle. Hier. XX. 9.is Defeci, serre t e non sustinui. Caula autem quare non deficimus, est, quia licet quantum ad aliquid deficiamus, scilicet quantum ad exteriorem hominem ἰ tamen quantum ad aliquid semper renovamur , scilicet quantum ad interiorem hominem: &hoe est quod dicit: Sed Ne t is qui foris es
es rinomaρων da Iis In diem. Ubi sciendum est, quod occasione illorum verborum haereticus, Tertullianus nomine, dixit, quod anima rationalis, quae est in hominis corpore, habet corpoream figuram, de membra corporea , sicut de corpus habet; de hoe dicitur homo interior . Quod quidem falsum est . Unde ad intellectum huius verbi, sciendum est, quod etiam se- eundum Philosophum in Ethip. & seeundum consuetussi nem loquendi , unumquoq-que dicitur, esse illud quod est principalius in ipso; puta, quia in civitate principalius est potestas , & cone ilium , id quod facit
potestas, & concilium, dicitur tota civitat facere. Principalius autem in homine potest aliquit iudicari de secundum veritatem , de secundum apparentiam. Secundum veri. talem quidem principalius in homine est ipsi mense unde secundum iudicium spiria tu alium Virorum, mens dieitur homo interior: seiundum apparentiam vero principalius in homine est corpus exterius cum sensibus suis: unde secundum iudieium illorum qui tantum corporalia , dc sensibilix considerant , Ac terrena sapiunt , quorum Deus venter est, corpus cum sensibus dieitur homo exterior. Et ideo secundam hunc modum loquitur hic Apostolus, dicens: LAeεe homo noster, scilicet corpus cum naturx senstiva, eorrum'atur , in tribulationibus ,.
ieiuniis, de abstinentiis, Jc vigiliis: Rom. VI. 6. is Vetus homo noster simul crueis is xus est: Habac. m. x6. - Ingrediaturis putredo in ossibus meis , de subter me , scateat: ramen is homo qui in us est . scilicet mens, seu ratio, munita spe suturi praemii, de firmata munimine fidei, Men υarων. Quod sc intelligendum est . Uetustas enim est via ad eorruptionem e Hebr. V MI. 3. is Quod antiquatur, dc senescit, is prope interitum est. Natura autem humana fuit in integritate condita di & si in illa integritate permansisset, temper esset nova ; sed per peccatum incepit corrum. pi: quo fit quod quidquid consecutum est. sicut ignorantia, dissicultas ad bonum, &pronitas ad malum, pinnalitas, dc alia huiusmodi , totum pertinet ad vetustatem . Cum ergo natara humana huiusmodi me-
480쪽
eatum sequentia deponit, tunc dicitur re- is mini portabo , quoniam peceavi ei. novari. Quae quidem depositio hic incipit Sed quantum ad statum beatitudinis ponis in sanctis, sed perfecte consummabitur in quinque: quia contra hoc quod dicit id, popatria. Hic enim deponitur vetustas cul- nit jura miatim , id est supra meaturam pae: nam spiritus deponit vetustatem p -'sι Rom. v m. i8. Existimo quod nosciti, & subii eitur novitati iustitiae : hic sunt condignae passiones huius tempora
intellectus deponit errores, & assumit no iis ad suturam gloriam. vitatem veritatis: dc secundum hoc is Mi Sed contra . Matth. xv r. 27. ,, Redde intus es homo , scilicet anima , υνον tu . ,, unicuique iuxta opera sua. Non ergEphes. iv. 23. is Renovamini spiritu men-isupra mensuram . Respondeo : Dicendui se iis vestrae. Sed in patria tolletur et- est, quod ly se iuxta non designat aequalitate ilam vetustas poenae: unde ibi erit Consum-iquantitatis, ut scilicet quantum quis mernata renovatio. Psalm. CH. I. ,, Ren V3- ruit, tantum praemietur sed desinat aeri bitur ut aquilae iuventus tua. Sed quiasqualitatem proportionis , ut scilicet qι sancti quotidie proficiunt in puritate con-iplus meruit, plus praemii accipiat. scientiae, & in cognitione divinorum, id i Item contra id quod dicit , di prasenti eo dicit, Do dis in diem . Psalm. lxx xrri .iponit, In sublimisara, idest in statu sublν. - Αscensiones in corde suo dispotuit. ' mi absque perturbatione . Esi. lvm. 1 Sie ergo patientia est ita vincibilis, quia re- - Sustollam te super altitudinem nubium novatur de die in diem . . . Contra id quod dicit momentanekm , pon. Tertium principale , scilicet huius patien- arernum. Ela. xxxv. io. is Laetitia semptiae causa, est recogitatio praemii, quae est i in te ina sup r capita eorum. Contra efficacissima : quia , secundum Gregorium, quod dicit Dis, ponit tendus. Et dicit peireeogitatio praemii diminuit vim flagelli :l dus propter duo. Pongus enim inclinat . . di hoe est quod dicit: u enim quod in pra-l trahit ad motum suum quae subsunt sibi
senti in momontaneum , o leve tribulationis i Sic gloria aeterna erit tanta quod totunostra , funa modum in sublimitate arernum i hominem faciet gloriosum, & in anima gliria pondus operatur is nobis . quasi dicat : Ac in corpore: nihil erit in homine quio Nihil sunt tribulationes quas hic patimur, non sequatur impetum gloriae. Vel dicit si respiciatur ad gloriam quam ex eis con-i pondus Propter pretiositatem. Nam prcti 1iquimur. Unde comparat statum sanct l la solum ponderari consueverunt. Contrum qui sunt in vita ista, ad statum eorum i hoc quod dicit tributauonis , ponit glori. qui sunt in patria, dc ponit quinque in u-l Uci hoc quod dicit gloria, potest esse cotroque statu correspondentia sibi invicem .lmune ad alia quatuorqliae de statu patrNam primo status istius vitae in sanctis est dicuntur, hoc vero quod dicit tribulariox status, quantum in se est, parvus, & quas ad quatuor quae de statu praesentis vi imperceptibilis: unde dicit , Id, id est mi ldicta sunt. Operatur, supra id scilicet qunimum. Esa. liv. 7. o Ad punctum , in tribulationes patimur: nam haec sunt c; modico dereliqui te. Item transitorium:lsa , & meritum quare Deus istam gloriunde dicit, In masntI, idest in vita illa , t nobis conserat. Est ergo sanctorum patii quae est in afflictionibus. & aerumnis. iob ' i ta in vincibilis, eorum remuneratio inevit. i. is Militia est vita hominis superi bilis; sed remunerationis corum recompue, terram. Item temporis brevitas : unde i satio recta, dc delectabilis: unde dicit: .
dicit , Momentaneum. Esa. t v. ,, In na contempIantuus nobis qua videntur , sed iis mento indignationis abscondi iaciem non videnruν quasi dicat: Licet liaec quae sp cm meam parumper a te. Nam totum tem - mus sint sutura, ct interim coi pus nostrpus huius vitae comparatum ad aeternit ac corrumpatur . nihilominus tamen renotem , non est AE nisi momentaneum .imur, quia non attendimus ad ista tem Item est levis: unde dicit, Lova . Nam li-iralia, sed ad caelestia: & hoe est quod
cet supra a. s. dicatur, Graυari sumus --icit: operatur in nobis pondus gloνia : nobρνα modam , quia scilicet grave est corpo-ldico, non contemplantibus , idest non attri, tamen spiritui caritate serventi levisti .ldentibus ad ea qua videntur, id est ad imum est. Augustinus: is omnia gravia &irma, sed ad ea qua non videnrων , scil, , immania, facilia & prope nulla facit a- caelestia. Philip . r II. a 3. , , Quae retro l, , mor. Item est poenosus; & ideo di- , , obliviscens, ad ea vero quae sunt pricit, Tribulationis. Mich. v I I. 9. is Iram Do- is extendens meipsum. I. Corinth. I