장음표시 사용
131쪽
ia PROBABILIS MUS 'Quae autem sint, idem Scotus aperte docet locis laudatis. Nam statim subdit . Sis tamen extendendo , quandoque dicitur illud esse de Legae
naturae, quod eis Uerum practicum co*onum principiis, conclusionibus Legis naturae, in tantum,
quod satim notum est omnibus , illud convenire tali Ihi. Haec vero consona in Report.' Paris. par. a. dist. 17. quaest. unica, f. circa Iolutionem , assirmat esse duplicis generis . Primi ea , quae multum sunt consona illis principiis , nempe illa, quae ab omnibus sunt visa multum rationabilia, & bona, & ab omnibus iuste servanda. Huiusmodi sunt praecepta Decalogi , vel alia similia. Secundi illa, quae sunt quidem iis principiis consona, sed ita, ut eorum opposita sine eis ita consona, sicut illa. Itaque ut Doctrinam Scoti in summam re digamus , Lex naturae dupliciter sumi potest ,
nempe striste, G simpliciter nam & hac voce
Scotus utitur , o late , ae extensiis. Primo modo comprehendit tantum practica principia, & conclusiones demonstratas intellige sive proximas, sive remotas: nam perinde est, modo demonstrentur . Secundo comprehendit communiter evidenter consona ' illis principiis, atque conclusionibus : & peculiariter consona . Nos Doctrinae causa priora consona, absolute consona, secunda respestive consona, possumus appellare. In Axiomate idcirco posita est Lex naturae
tantum primi generis, quia id ab omnibus admittitur , & certum est . Caeterum liberaliter nunc damus , non solum practica principia ,& conclusiones demonstratas, sed etiam iis consona , & absolute , & respe live ad Legem na
132쪽
Cor. r. Hinc Lex stricte, &late primo modo est nota, & communis omnibus, uniformis apud omnes, & in omni statu, & invariabilis, sautem ut in pluribus . Quod additur , ut casus aliquis excipiatur, in quo sortasse aliqua Natio contra hanc Legem aliquid facit, uti loco primo supra laudato exemplificat D. Thomas de Germanis , qui olim latrocinium licitum reput
hant . Sed addit, hoc oriri ex depravatione rationis, orta ex passione, seu mala consuetudiane, seu ex mala habitudine naturae. Caeterum communiter hujusmodi Lex naturae nota omniabus, apud omnes uniformis, & invariabilis est. Nam nonnisi huiusmodi esse possunt , quae vel ex terminis nota sunt, ut principia, vel evidenter eruuntur, ut conclunones demonstratae,
vel communiter evidenter his sunt consona , ut ex Scoto dictum est. Hoc asseruit D. Thomas locis allegatis, praesertim quaestione illa 9 . art. 3. , uui agit de Legis naturalis immutabilitate. Henricus Q odi. I a. quaest. I 3. Dico, quod illud , quod secundum re tam rationem debet feri , apud omnes aequaliter debet fieri , ab omnibus rectam rationem habentibus debet judicari debere
feri , nec in hoc diser rari judicia Philino
rum, Catholicorum Sicut enim quod merum es apud quosdam , verum es apud omnes ,
neque es aliquid verum secundum Philosophiam veram , quod non si υemum secundum Theologiam , nec e converso i sc est de eo , quia rectum es ,
aut faciendum secundum rectam rationem .
Bachonus in q. dist. et . quaeae 8. art. 2. Nam optima Legum intelligentia es, eum Leges intinoguntur, prout Lex naturae dictat. Nam illa fere
133쪽
i 26 PROBABILIS MUsper dictat. quod aequum es , naturale apud omnes, ρο σι commune omni nationi , oe quota tibique insinsta natura , non in sitiatione , aut humana ratione primatum tenet inter omnia jura ,
semperque immutabilis permanet Oe.. a. Hinc . quod multae Nationes , compluresque Sapientes , potissimum post exactissimum examen, iacutissimamque discussionem existimant non esse de Lege naturae , ad eam Legem prosecto non pertinet. Ohamus in I. dist. 3o. quaest. I. Litt. D, ait:
quod illud non est per se notum , quod multi subtiles, ρο exercitati hoc ne ant. 3. Ouae tantum opinatιυe ex practicis Principiis c iliguntur , vel consona iis , eorumque . Conclusionibus demonstratis existimantur , non sunt de Lege naturae, neque fricte, neque late primo modo, seu absolute consona . Etenim Opi- a) per nativa omnia incerta, & aequaliter sunt . a Cor. I. q. Hinc opposita esse possiant de Lege naturae
Def. 7. late secundo modo. Unde hoc pacto aliquid e tala poterit de hac Lege, quod affirmatur huiusmodi esse a pluribus Sapientibus; simulque etiam aliud. huic contrarium, quod ab aliis Sapientibus affirmatur ad eamdem Legem pertinere. s. Ad Legem naturae non spectant Conclusiones ipsae practicae demonstratae, antequam demonstrentur , seu antequam clare cognoscatur , ex Principiis evidenter deduci; hoc est ante Legis mn authenticam promulgationem, quia haec
b) per etiam in Lege naturae locum habet. h Sch. f. 6. Hinc denique liquςt , non dari Ignoran-66. n. . tiam pis sce invincibilem Legis naturae in principiis, & absitate consonis, at vero in Conclusionibus ex utrisque deductis, si, & donec evi
134쪽
METH. MATH. DEMONST.p.1. 1 2 denter demonstrari non possit, illas ex ipsis deduci ; quia de primis, utpote iam evidentibus, nescientia dari nequit, bene vero de secundis, antequam evidenter deducantur Unde dari potest Lex naturae etiam friete revera existens iv se , seu materialiter, quae tamen non existat in nobis , o formaliter, seu non obliget ad culpam formalem , ut Scholio a. Def. q3. innuimus. Nam huiusmodi sunt Conclusiones practicae demonstratae , si , & antequam demonstrari nequeant a . Quod multo magis verum est si tantum opinative deducantur ; quia hae nequidem ad Legem naturae pertinent b .
. XXI. Lex opponitur Libertati, Libertas Legi. . S C Η O L I Ui M. INTELLIGITUR de Libertate non ph ira, sed
morali. Itaque Lex ligat hominem, aufertque illi moralem libertatem, ne ad libitum licite utatur operatione sua: Libertas vero eum veluti solvit. Quare Lex, & Libertas se habent ad instar Oopositorum, ad instar Aggretaris, &Defensoris , ad instar Actoris , & Rei . Nam . Lex veluti aggreditur, & accusat Libertatem, Libertas vero veluti defendit.se . . . .
Libertas humana Legis Divinae, & Humanae existentiam, ac promulgationem; minime vero Legis naturalis fricti sumptae exiitentiam; bene Vero promulgationem ex parte praecedit.
135쪽
candum est. Primo igitur die hum est Leeis Divinae, o Humanae . Ubi Lex αυina non sumitur pro aeterna DEI voluntate, aut veritate, ut omnis honestatis Regula est , undeque omnes aliae Leges emanant. Nam constat, Legem Divinam hoc modo acceptam humanam Libertatem praece-' dere. Sed sumitur pro ipsa Legis institutione , quae homini proponenda est. Sumitur quo modo accipitur v. g. Lex Mosis, aut CHRIsTI, quando de facto. inuit ut est: quam Legem, antequam institueretur, Libertas humana proculdubio praecedebat. Idem intellige de Lege humana. Secundo dictum est exsentiam , ac promulgationem, quae verba intelliguntur, ubi existentia diversa a promulgatione est: & de promulgatione authentica, ut in praeceptis formalibus ,& explicitis contingit. Item intelliguntur etiam de non authentica, ut accidit in praeceptis vi tualibus, & implicitis, si statuatur in his hanc promulgationem non authentisam diversum ali-
Sch.Def. Dictum est tertio Legis naturae friete sumptae 6. n. . exdientiam. Quia cum huiusmodi Lex practicis
Ax. 2o. tis contineatur , quae congenito naturae lu-
Sch. I. na coexistit. t Def. s. Tandem dictum est : bene vero promulgationemn. I. ex parte . Quo conclusiones tantum demonstratae significantur, earumque promulgatio non authe tisa.
136쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. I 29tica. Cum etenim hae ad Legem naturae sommitter non pertineant, antequam evidens earum
ex principiis deductio cognoscatur, & ista deductio promulgatio quaedam non authentica sit a , libertas humana priusquam eas cognoscat, illas praecedit. Id quod aequali, immo potiori iure verum est, si huiusmodi non authentica promulgatio pro existentia ipsa sumatur b), ut liquet. Itaque in praeceptis formalibus Legis Divinae,& Humanae Libertas humana eorum existe tiarii, ac promulgationem praecedit: in praeceptis formalibus Legis naturae non praecedit. In praeceptis virtualibus Legis tum Divinae, tum Humanae, tum Naturalis, vel etiam ipsam existentiam , vel saltem non authenticam promulgationem praecedit, modo explicato. Cor. Hinc priusquam Lex Divina, & Humana existat, ac authentice in praeceptis formalibus, non authentice vero in virtualibus ; Lex autem Naturae in conclusionibus demonstratis , aut existat, aut non authentice promulgetur, Liber tas Humana in certa possessione est, seu homo liber certo est ab omni obligatione, ita ut sibi liceat actio sua . Nam ad obligationem requiritur Legis existentia, ac promulgatio c): &Lex hominis aufert moralem Libertatem d . Quare antequam Lex existat, aut promulgetur, homo liber certo erit. Quod multo magis V rum est , loquendo de Lege Naturae , u conclusiones tantum opinative promulgentur , hoc est ex principiis solum opinatise deducantur, cum istae non sint de Lege Naturae, neque rariacte, neque late ce : unde obligare non poterunt Libertatem, quae propterea in certa possessione remanebit.
137쪽
PROBABILIOR ISTAE passim negant , Legem , eiusque promulgationem consequentem humanae libertati esse ; proindeque hanc sore incerta possessione; atque hoc fundamento multa contra Probabilistarum sententiam moliuntur. Sed hoc ex sinistra Legis, existentia, ac pro- , mulgationis acceptione, verbo ex idearum involutione, confusione, aequivocatione oriri manifestum est . Nam quae hoc modo deduximus ,& explicavimus adeo clara, δc vera sunt , ut a nemine negari possint.
oen de Naturae Lege in Scholio Axiom.
2o. diximus, ea etiam in praesenti locum habent. Itaque si ad Legem Naturae late,& extensive pertinent c ona non tantum ab solute, sed etiam resspectise, quemadmodum ibidem liberaliter dedi , de his simili modo hoc loco ratiocinandum est. Atque ideo si utraquec Ona statuantur in lumine ipso Naturae con- genita , ea Libertas humana non praecedit, nisi quoad Conclusiones demonstratas , eo modo , quo in Cor. hujusce explicatum est: bene veropnaecedit, si statuantur secus , ut considerantipatet. Quamquam de consionis respectiυe diversa sane ratio est, cum constet, Libertatem humanam certo certius praecedere eam Naturae Le- a is gem, quae consonis oppositis ca) ; ideoque non Cor. q. necessariis, sed indifferentibus continetur.
138쪽
Quae de moribus, sive definitiva, sive electiva approbatione expresse, & Drmaliter approbat Ecclesia, ea per se tuta, & licita sunt. XXIV. . Quae de moribus utcumque damnat Ecclesia, ea illicita sunt.
D IcτuM est utcumque, ut abstrahamus nunca qualitate Censurae , qua sententiae assiciuntur, V. g. cum damnantur tanquam haere.
ticae, falsae, scandalosae, & huiusmodi, uti damnare potest, & solet Ecclesia. Porro nihil damnare solet, nisi per principia certa, quibus repu3nat, uti liquet in tot propositionibus confixis . Nullam etenim reperire est , quae alicui principio certo in suo genere
Ecclesia certum & cognitum errorem , neque definitiva neque eletalis approbatione a probare potest. Cum enim sit infallibilis, & columna, ac firmamentum veritatis , falsitatem nullo modo adoptare , aut propinare Fidelibus potest. Hoc autem faceret approbando errorem. alterutra hi -
139쪽
Ax. I minime definitiva , bene vero electisa approbatione approbare potest . Nimirum nequit definitise approbare , quod
absolute falsum esse potet , quia hoc pacts riora foret infallibilis : potest autem elective, quia cum hoc modo eligendo , quod certo falsum non agnoscit, nihil proprie definiat, neque fallitur ipsa, nec alios fallit . Multa reipsa Ecclesiam huiusmodi approbatione approbasse ira
Supp. 2I. 22. &c. apparebit. Cor. I. Hinc electiva approbatione approbare
potest non solum certo Verum, sed etiam Ο- I in tivum , nempe probabilissimum , probabitus, probabile, quia nihil horum est certo salsum, sed tantum potest esse falsum a . . re si quippiam approbat hujusmodi approbatione , conficitur evidenter , illud non posse esse manifeste falsum, sed esse debere, aut Verum, aut opinativum ; hoc est vel probabilitasimum, vel probabilius, vel ut minimum pro babile. a. Si eadem electiva approbatione approbet aliquid favorabile libertati, tanquam in praxi tutum, fit primo , illud non posse esse manifeste falsum , sed aut verum, aut probabilissimum, aut probabilius , aut saltem probabile ;cum praeter falsum, quod in favorem libertatis tutum esse nequit bj , non detur aliud quid iam, quod tutum esse possit. Deinde fit , il-ud esse per se licitum, tum quod quae appro-γat Ecclesia . e , tum quod tuta per se licita
140쪽
METH. MATH. DEM ONST. P. I. I 33 maliter , sive definitiis , sive electiva approbatione , eadem approbat etiam virtuariter , imisplicite qiudquid in eo virtute continetur. Scilicet quod ex eo necessaria , & evidenti collectione deducitur . Haec est enim natura implicitae , & vnτualis approbatio*s a . . Cor.. Hinc etiam quae de moribus alterutro modo approbat Eceseua implicite, & virtualiter,
per se pariter licita sunt, cum sint huiusmodi, quae approbat formaliter, & expre1se b . IUPPOSITIONES.
OU E sequuntur voco , Suppositiones , non quod saltem aliqua non egeant demo stratione , aut probari non possint , sed quod tanquam certa, vel ex ipsa quaestionis natura, vel ex conventione, vel aliunde sumenda sint a nobis, & Adversariis. Quoniam Veroearum certitudo Mathematica non est , ideo Suppositiones magis sinsulares , & peregrinas leviter probabimus, aut illustrabimus, quemas modum & in Axiomatis fecimus.
Quaestio de Probabilismo, & Probabiliorismo
reflexa est. Nam inquiritur . An liceat Probabilitas favens libertati aequali probabilitati , vel probabilioritati faventi Legi comparata. Haec autem reflexa est , quia . supra probabilitatem ipsam reflectit . se Cor. Hinc reflexis principiis potissimum tractanda, atque definienda est, cum omnis quam