장음표시 사용
231쪽
224 PROBABILIS MUS datur 2 quae omnia evidentia , & certa sunt perspicuum est , praeceptorum tum formalium , tum virtualium in Lege naturae exilientiam , atque promulgationem certam esse.
Quare solum de virtualibus in Lege Divina, & Humana demonstranda est . Quod ex mox dictis facile, & breviter fieri potest. Etenim in praeceptis formalibus ad Conscientiae obligationem requiritur certa existentia, ac promulgatio per primam partem. Ergo , & in mirtualibus. Nam in utrisque par omnino conditio, & ratio est . Virtuati enim formali aequi- pollet, immo cum in lucem eruitur idem omnino, ac formale quia aequaliter ac illud obligat, & aequaliter novum onus, & quidem aliquando gravius inducit ca). Uerbo, quoad obligationem nulla inter utrumque differentia est. Quapropter utriusque certa exilientia , ac promulgatio requiritur. a. e. d.
PRO8 AB rLio RisTae respondere potant, nimium ex hac demonliratione probari. Probatur enim, sicut praeceptorum formalium promulgatio authentica eii , ita praeceptorum qu que virtualium authentisam ponendam esse: quod per Nos tamen falsum eis ib)Sed de monitrationis vis non cadit etiam supra promulgationis authenticitatem , sed solum supra certitudinem . Unde sicuti certa est praeceptorum formalium promulgatio , ita & virtualium esse debet, cum par utrorumque sit obligatio e , licet non certa eodem modo. Eo prorsus patito, quo Ax. I 8. ex D. Thoma docuimus , Mens
232쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 223ram debere esse quidem certam , non tamen
omni modo , sed secundum quod es possibile in
genere suo . Itaque utriusque praecepti tum sor- malis, tum virtualis promulgatio certa esse de bet ob rationem similis obligationis allatam , sed non omni, eodemque modo : unde formalis quidem authentica , quia ibi ita rei natura patitur , virtualis autem non authentica , quia hic rei natura non patitur, est. Cor. Hinc in quacumque Lege ad Conscientiae obligationem non sufficit quantumvis probabilis vel probabilior praecepti extilentia. aut promulgatio , quia hujusmodi nequidem certa moraliter ca) , sed omnino incerta, & aequaliter incerta est b . PROPOSITIO III.
LI3εRTAβ , eiusque certa possessio non tollitur per incertam possessionem praecepti bene vero certa possessito praecepti per incertam possessionem libertatis.
bertatem circa usum licitae, ac permissae alicujus operationis per quamcumque probabilitatem de pravitate operationis illius : tolli vero certam praecepti obligationem per quamcumque veram probabilitatem libertatis de licito usu operationis ipsius. Intelligitur autem prima pars iuxta eamdem
doctrinam , & conditiones traditas in Scholio Def. M. & secunda pars in hypothesi , in qua
233쪽
a 26 PROBABILIS MUS contra Legis certitudinem probabilitas dari potest iuxta doctrinam Scholii Suppositionis te tiar. Et de praecepto tum formali, tum virtuali. Demonstratur prima pars. Libertas , ejusque possessio non tollitur nisi per Legis existentiam, a per atque sussicientem promulgationem a : legis Cor.M. existentia, & sufficiens promulgatio debet esse 22. certa b) . Ergo libertas, eiusque possessio non b per tollitur per incertam praecepti possessionem. praced. Demonilr. a. pars . Certa praecepti possessio non nisi certa existentia, ac promulgatione con- c) per tinetur e . At probabilitate libertatis tollitur eamd. existentiae , & promulgationis certitudo ; quia contra probabilitatem certitudo esse, aut rema- d per nere non potest d) . Ergo certa praecepti pose Schol. sessio per incertam libertatis possessionem tol- n. 3. litur. Q. e. d. '
Α Tuug haec est differentia inter utrumque, o & ratio cur primum fieri possit , secundum non possit. Nempe cum libertas praecepti ex illantiam , atque promulgationem suapte na- e) per tura praecedat e , ea antequam praeceptum Ax.aa. existat , & sufficienter promulgetur, in certa
f per suae operationis possessione est . Cumque Cor.eν d. lex , ut auferat libertatem , debeat esse certo g) per existens, ac promulgata g , priusquam id ce
Cor.-. to fiat , libertas semper in possessione rema- I9. nebit. Nunc cum contra certam legis existeri
tiam, vel promulgationem accedit probabilitas, h)per aufertur existentiae, vel promulgationis certita-Sehol. do h , ideoque aufertur ea conditio ex parte N.3. Legis , quae ad tollendam libertatem omnino
234쪽
METH. MATH. DEMONST. P.I. 227 necessaria est. Unde libertas in sui possessione perseverat . Itaque contra libertatem dari non potest praevalens probabilitas , bene uero .contra Legem , quia hoc non Legis , utpote posterioris, sed libertatis , utpote prioris , privilegium est.
PROPOSITIO IV. UT Praeceptum Conscientiam obliget d
Intelligitur Propositio eodem modo , quo Propositio secunda ; hoc est secundum doctrinam , & cum iis conditionibus Scholii Def. q. , & de praecepto quocumque cujuslibet Legis. Demonstratur multipliciter. . I. Lex , & praeceptum est Regula externa , ac Mensura moralis obligationis a): Regula, &mensura debet esse certa b scilicet in genere suo, & saltem moraliter c ergo praeceptum ad obligationem Conscientiae debet esse
ALITER a. Libertas non tollitur nisi per certum prae-Ceptum e praeceptum tollit libertatem ergo certum esse debet. ALITER 3. Praeceptum obligans non nisi eius existentia, ac promulgatione continetur f) r existentia, ac promulsatio certa esse debet g ; ergo praeceptum obligans debet esse certum. P a ALI-
235쪽
. Probabilitas nonnisi certitudine auferri potest a . In hypothesi nempe Schol. Def. V. n. g. est probabilitas contra praeceptum . Ergo non nisi praecepti certitudine tolli potest; ide que ut in ea hypothesi praeceptum conscientiam obliget, debet esse certum.
s. Intellectus speculativus non cogitur veritate aliqua speculativa, nisi evidens , & certa sit L; ergo neque Intellectus practicus veritate aliqua practica , seu obligatione , nisi pariter certa sit. Nam Intellectus speculativus, &practicus eadem omnino potentia est e : & triusque objectum idem verum sola ratione diis versum d : & quidquid uni competit, compotit etiam alteri e . Immo in practicis multo minus cogitur, cum minor adhuc persuasio requiratur D . Quapropter adhuc minus Intellectus practicus poterit
obligari , nisi praecepti obligatio certa sit. s C Η Ω L Ι M. ΝΕ ullus sit cavillationi locus, sensus hu
ius demonstrationis est , quod sicut mulamus in speculativis licite opinari usque ad scientiam veritatis , neque tenemur unam Potius, quam aliam partem necessario admittere; ita in practicis possumus licite opinari circa Conscientiae obligationem usque ad seientiam illius , ideoque non tenemur admittere obligationem , nisi certa sit.
236쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 229 Porro si quae sunt, quae pro disparitate a speculativis ad practica quomodolibet afferri possunt, ea omnia in Corollariis praesertim Supp.
19. praeoccupata reperiuntur. ALI TE R6. Nihil tenemur credere , nisi sit certo de fide a . Igitur nihil tenemur observare , nisi sit certo praeceptum . Etenim obligatio decre .dendis , & agendis par eit , immo eadem est, quia aequali praecepto tenemur credere quidquid de fide credendum proponitur , ac observare
quidquid faciendum praecipitur. b
SENsus huius demonstrationis est idem ac
praecedentis , nempe quod sicut in rebus etiam ad fidem pertinentibus licet utrinque opinari usque dum aliquid sit ad credendum certo & clare Iropositum , ideoque quamquam id asseratur esse de fide , & utcumque probetur , tamen non teneor ei assentire, & credere , nisi constet esse de fide , seu non teneor cum, & donec incertum, & opinabile est: ita in rebus pertinentibus ad mores licet utrinque opinari, quousque praeceptum clare, & certo propositum sit, ideoque etsi aliquid affirmetur praeceptum , & quomodocumque probetur, tamen non teneor illud admittere , & adimplere , nisi constet esse praeceptum , seu non teneor cum , & donec incertum , & opinabile est . Quod tamen iuxta doctrinam , & condi tiones Sch. Def. 44. n. 6. : & Sch. Ax. 3. : αSch. Supp. 3. intelligendum est . Cluc dive
237쪽
a3o PROBABILI IMUS statis ratio , & causa est, quod fides pendet ex sola veritate, & infallibilitate DEI revelaritis , mores autem etiam ex conscientia , opi-
a) per nione, ac persuasione ipsius operantis . a) Un- idem . de est , quod certitudo fidei , seu objectorum ejus est suprema, & infallibilis , ideoque major
etiam metaphysica, ac mathematica ipsa certitudine , & evidentia , quamquam illa ob sui obscuritatem, & inevidentiam Intellectum omnino non cogat , sicut ista . Certitudo vero ,& evidentia de veritate solius fidei nostrae, idemque de credibilitate eorum, quae fide continen tur, est tantum moralis, & quidem non pers Ela , cuiusmodi est hujus propositionis et exi iis Roma : quae adeo ad assensum cogit, ut nemini dubium relinquat, sed imperfecta . Consum git enim ex quibusdam motivis , ut VOCant , Credibilitatis , iam notis , quae licet satis , ac superabundanter Uiros prudentes , & cordatos Iersuadere valeant , ac certos , & securos reda iere, non tamen omnes cogunt, sicut certitudo moralis perfecta supradicta , ut experientia lliquet . Ex quo fit, quod tam de obiectis ipsis fidei , quamvis in se certissimis , ac infallibilibus , quam de illorum credibilitate dubium quandoque , licet omnino imprudens, oriri soleat , ac possit . oritur enim illinc ob ine- videntiam , uti diximus , & obscuritatem ,
hinc ob moralem tantum imperfectam evidentiam , ac certitudinem . Quae omnia etiam pluries alias, nempe Schol. Def. 3. n. I. & I. e& Cor. 6. 7. Ia. II. Ax. 9. IO. : & Schol. Cor. AX. eorundem num. I. iam a nobis laeta
Sicut igitur non tenemur credere, nisi quod est
238쪽
est certo de fide ; ita neque observare , nisi quod est certo praeceptum. Nam sicut mensura , & regula morum est lex divina a); ita & mensura, ac regula fidei per veritas, & revelatio divina b): unde utraque I 8.& semper eadem est , & vel certa apud nos , b per vel incerta ex aequo est. Sch.Def. Et sicut, & quo modo illa obligat , ne aliquid essiciatur ipsi contrarium; ita, eodemque modo ista obligat , ne aliquid contrarium ipsi credatur, quandoquidem & fidei, & morum at- qualis obligario est c). . c per Et sicut in opinativis morum adest pericu- Sch.M. Ium temere asserendi , & eligendi falsum pra- II.cticum, seu aliquid falso licitum , ideoque effieiendi aliquid ei oppositum, quod DEUs praecepit ; ita in opinativis fidei adest periculum asserendi , & eligendi falsum speculativum v.
g. de Incarnatione, de Trinitate &c. : nam de his speculativis comparate ad practica nunc intelligimus, cum alioqui etiam complura practica simul de fide sint ) seu credendi aliquid
ei oppositum , quod DE Us revelavit : quia in omnibus opinativis , utpote aequaliter incertis d , periculum ex aequo hu)usmodi reperitur . Quod sane periculum in utrisque facile Cor. ex aequo vitari potest vel per suspensionem, I, illinc operationis , hinc assensus , vel per electionem partis tutioris, nempe illinc partis legi, hinc partis certae , & cognitae veritati fa- Ventis he). e ter Reliqua omnia utrisque communia, videli- Sch. Mefcet quod in utrisque veritas inveniri absolute a . n. non potest, atque ideo non est obligatio eam inveniendi, verbo quod in utrisque ignorantia
239쪽
232 PROBABILIS MUS invincibilis continetur : quod in utrisque non , est obligatio vitandi errorem, seu culpam ma- l. terialem, sed sufficit vitare Armalem, in quo suffciens conscientiae securitas habetur : quod in utrisque dubium ex aequo oritur, & Intellectus ad unam partem, nempe ad probabili rem necessario determinatur : quod tandem in utrisque potest Uoluntas non solum phisce, sed etiam moraliter, seu prudenter, vel saltem licite dubium deponere, & Intellectum ad partem quamlibet determinare &c.; haec, inquam, omnia vide deducta , inter se collata , & applicata, tum in Corollariis Supp. I9. tum aliis multis in locis: nam ea refricare superfluum est. Immo in opinativis morum , multo magis potest Uoluntas licite, & prudenter dubium Practicum deponere , & Intellectum ad partem quamcumque determinare, quam in opinativisndei , quia multo plures , & graviores rati a per nes, atque causas nabere potest in illis ab , Schol. I. quam in istis. Cor. 16. Quod si in dubio practico de peccato Parsin.9. IO. tutior ex praecepto eligenda est b quae unican. 3. inter res fidei, & morum differentia esse potest b) per non absolute, sed conditionale tantum, nempe
Ax. . dubitatione permanente, minime ea pruden-
c per ter deposita, prudenter autem deponi potest c
Cor. 7. eligenda est d . Ax. 17. In summa tam de credendis, quam de agen- d per dis eadem omnino ratio est. Quocirca sicut non AA. 7. teneris credere , nisi quod est certo de fide ;ita nec adimplere , nisi quod est certo Praece
Quinimmo minus adhuc tenemur in moribus, quam in fide , tum quod fidei respectus
240쪽
META. MATH. DEMONsT. P. I. 233 nobilior, quam morum, ac necessitas maior est; tum quod res fidei rebus morum periculosiores sunt a . Q. e. d. Cor. Hinc praeceptum incertum, seu opinativum, ideoque probabile , vel probabilius conscientiam non obligat ; unde non obligat , si non certo, sed tantum opinative quomodolibet est vel existens, vel promulgatum , quia tam existentia, quam promulgatio certa ad vim prae
rium Propositionis secundae sub ea collocari poterat , quia cum praeceptum ejus exi stentia , ac promulgatione contineatur , sit ad Conscientiae oblisationem certa exiitentia , Scpromulgatio requiritur, iam patet, certum praeceptum requiri . Sed quia multimodis demonstrari poterat, ut factum est, seorsim tanquam Propositio polita est.
PROPOSITIO CIN Probabilismo defectus existentiae Legis , vel sufficientis ejus promulgationis reperitur. SCHOLIUM. SENsus est, in iis, in quibus versatur Pr
babilismus , vel reipsa non exiliere Legem obligantem, vel si existit, saltem non esse sui-ficienter promulgatam. Intelligitur autem Propositio , ne aequivoca