장음표시 사용
241쪽
23 PROBABILIS MUstioni locus pateat, de existentia, ac promulgatione quomodo eXplicuimus Cor. 3. Supp. q. Demonstratur . Probabilismus est dumtaxat de praeceptis virtuallibus , & quidem . opinati- a per vis a) . Horum, vel existentia, vel, promul- Cor. a. gatio est incerta b) . Existentia, & lassiciens Supp. . promulgatio Legis obligantis debet esse certa . b) per In Probabilismo igitur desectus existentiae Le- Cor. 3. gis obligantis , vel ejus sussicientis promulga- ejusd. tionis reperitur. Q. e. d.
c) per Prop. 2. PROPOSITIO VEIN Probabilismo certa libertatis possessio con
Intelligitur quo modo deduximus, & explicavimus in Cor. A X. 22. Demonstratur. Ibi est certa possessio libertatis, ubi praecepti certitudo non invenitur, cum d) per illa nonnisi per certum praeceptum auferatur ): Prop. 3. in Probabili fimo Praecepti certitudo non reperi- se per tur e) . In eo igitur certa possessio libertatis Supp. continetur. Q. e. d. ALITER
Ubi non adest existentia certa Legis obligantis , ejusque sussiciens promulgatio , ibi certa s) pre possessio libertatis reperitur D. In Probabilismo
Cor.M. non est certa existentia, vel saltem promulga-
I9. tio sufficiens Legis obligantis g) . Ergo in il- g per lo adest certa possessio libertatis. 4 e. d. Schav. SCHOLI M.
PROBABILIOR IsTH tertiam , quintam , &sextam Propositiones tantum abest, ut de-
242쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 233 monstrationes existiment, quin potius puros paralogismos manifestam principii petitionem continentes putent. Aiunt enim, in Probabilismo jam supponi existentem, ac sufficienter promulgatam Legem obligantem ; ideoque ablatam possessionem libertatis. Sed haec in vulgari methodo utcumque vera sertassis esse possint, in nostra certe non possunt. Nam quomodo Legis existentia , promulgatis , libertatis pususio, a nobis accipiatur, &ad usum demonstrationis adhibeatur, ex Schol. Def. 66., ex Supp. q. Cor. 3. , ex AX. 22. , eluseque Schol. I. , aliisque locis satis liquet . In qua quidem acceptione , etiam Probabiliori stas nobiscum convenire, atque propterea nihil esse aequivocationis , aut suppositionis , aut falsit iis , quod ab illis notari, minus . contra nos O
tectari possit, ex ibidem dictis manifestum est. PROPOSITIO VII. NON est Praeceptum per se , & universale
vetans usum opinionis probabilis faventis libertati in conflictu, vel aeque probabilis, Vel probabilioris faventis Legi ; verbo vetans Probabilismum : neque esse potest.
universale, quia per accidens , seu aliunde,& peculiare esse potest, scilicet Voto, Iuramemto , Contractu, Superioris iussu, Dubio practico, Conscientia erronea quamquam haec deponi &debet, & potest) quemadmodum Cor. I 6. Supp. 19. de Probabilismo in speculativis, de imis Schol.
243쪽
136 PROBABILI sM Us Schol. Ax. f., & de usu opinionum D. Bonav. ,& D. Tliom. Cor. Supp. 28. , ac de aliis rebus alibi admonuimus. Demonstratur prima pars tripliciter. I. Non est Praeceptum hujusmodi in speculati- a per vis, &practicis politicis a . Igitur nec in pra- Cor. I 6. cticis moralibus. Est enim eadem omnino ratio Supp. I'. in utrisque. Nam Intellectus speculativus , &
b) per praeticus eadem omnino potentia est b . Unde Ax. II. quidquid convenit per se uni , convenit etiam alteri ; atque ideo quod Ratio per se , dictat , praescribit , exigit ersa unum , etiam dictat, c) per praescribit , per se eXigit erga alterum c) .
ΝΕ, Lector , hic a me tardio asticiaris applicando singula peculiariter sinsulis, Tisipse perpende, & applica omnia Corollaria eius . dem Suppositionis I9. Nam in illis omnes ex cogitabiles Probabilioristarum responsiones , distinctiones, exceptiones , differentias , cavillationes, verbo evasiones , quibus Probabilismus astrui potest illicitus in practicis, non vero in
speculativis, ex aequo praeocupatas demonstrati Ve, atque praeclusas invenies.
Quinimmo si non adest praeceptum huiusmodi in speculativis, multo major ratio est , cur esse non debeat in practicis . Nam ad habendam veritatem practicam, seu ad prudenter assentiendum, & operandum in practicis, minor d) per persuasio requiritur, quam in speculativis d . Coraup. Quare si in his sufficit electio opinionis minus 37. probabilis , & minus tutae quomodolibet comparatae, neque ultra praecipitur ἱ multo magis
244쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. 2373ussiciet haec electio in practicis, neque amplius iniungetur. ALITER a. Si est praeceptum, est vel Naturale vel Divinum , vel Humanum a ) ; & potissimum Naturale h . Rursus, vel sormale, & explicitum, vel virtuale , & implicitum . Denique vel certum , vel opinativum cc . Atqui nullum ex his est. Et quidem primo generatim. Non extat neque Naturale, neque Divinum, neque Humanum formale, & explicitum d neque vi tuale clarum, & certum e); igitur, si extat, est opinativum . At huiusmodi verum praeceptum non est, neque conscientiam obligare potest f) . Nullum igitur est. iPraeterea speciatim . Non extat Naturale . Nam si extaret, ad Legem Naturae vel vel late pertineret g). At non primum. Quod enim stribile ad Legem Naturae pertinet , pra cticis tantum principiis , & conclusionibus demonstratis continetur h) . Quod autem sit illicitus Probabilitat usus, hoc neque principium practicum , neque conclusio demonstrata est ..Hoc enim omnibus esset notum, & apud omnes nationes commune ι ; neque proinde a tot Sapientibus rem potissimum ex proseta discutientibus, ignoraretur ad Legem Naturae pertinere ἡ ). Non secundum . .ae enim late ad. Legem naturae spectant sunt vel abolute, vel etiam res pective consona practicis principiis , & conclusionibus demonstratis l . Illicitus autem PrObabilismi usus neque absolute , nsque respectise consonis continetur . Non primis ; quia cum haec aeque, ac prassica principia, & conclusio
245쪽
, his he, demonstratae clara, & evidenti id
Cor. I. Omnibus pariter innotesceret , & a Sapientibus 6 d. praesertim ignorari non posset b . Non secun
Cor. 2. tineant , ut etiam eorum opposita possint ad
uM. eamdem pariter Legem pertinere c , poterit c per tam Probabiliorismi, quam Probabilitat usus se-
Sciat in cundum naturae Legem uicitus esse. r. q. Non praeceptum sormale , aut virtuale cer-
d. tum, quia illud principiis, istud conclusionibus
d per demonstratis continetur d) ; quae omnia evi-SA.ejus dentia sunt e , atque ideo a nemine ignora-dem. rentur ) . e) per Non denique virtuale opinativum: tum quod Cor. I. hujusmodi verum praeceptum conscientiam obli-6 d. gans non est r): tum quod ad Legem natu f) per rae non pertinet, quae solum practicis principiis, Cor. a. conclusionibus demonstratis , & ad haec omnia 6 d. absolute consonis continetur h . Haec autem g)per non opinativa, & incerta, sed certa, & evi-Gr.Pro- dentia sunt ιγ , & a nemine propterea ignopos . rantur k . . h per Et ut penitius, ac specialius rem demonstre-2O. mus. Si extat praeceptum Legis Naturae, hoc per ad rectam Rationem, seu Prudentiam pertinet, Sch. & consistit in eo, quod est contra Prudentiam, jusae & Rationem . . rectam eligere partem proba i) per bilem i libertati faventem in noto conflictu , Cor. I. quiae Prudentia ipsa, & Ratio recta dictat, in ejusae conflict u opinionum aequaliter probabilium, tan- k per quam in dubio practico, partem tutiorem, i seu Cor. a. Legi iavorabilem esse sequendam, ne peccandio ae periculo te committas in concursu vero 'imaequaliter probabilium partem , quae verosimilior , ac veritati propinquior apparet , tum quia
246쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. 239 quia maior certitudo haberi non potest a), tum quia ab ea parte Intellectus magis determina- tur F . Itaque electionem partis probabilis faventis lil rixti ob has rationes esse difformem Rationi rectae , & imprudentem . Atqui primum, quod Ratio recta , & Prudentia ita dictet, hoc non est neque practicum principium , neque conclusio demonstrata , neque aliquid his abs lute consonum et alioquin omnibus innotesceret e) , & a Sapientibus praesertim non ignoraretur d) Deinde Probabilis mi electio non difformis rectae Rationi, & imprudens , & exposita periculo peccandi formaliter, sed conformis,& prudens , & secura est ; quia opinio probabilis favens libertati in utroque conflictu, & rectae Rationi conformis e), & prudens ), & tuta, tutissima est g ) . Tandem non obstante Pr habilioritatis excessu , quo Intellectus magis ad unam partem de te minatur, prudenter, & licite ad oppositam a Voluntate determinari potest h). Prohibitio igitur hujus electionis non potest ullo modo ad Legem Naturae pertinere. Atque vel ex hoc sbio de Probabilioristarum causa actum est. Nam inter nos, & illos con-Venit , praeceptum aliquod, si extat, de vitando Probabilis mo, illud de Lege Naturae esse, ut Sup.
8. determinatum est. ALI T E R3. In Probabiliorismo favente Legi duo tantum continentur, nempe tutius ex parte Legis,& probabilius ex parte opinionis i . Probabilius autem est idem, ac prudentius k , prudentius idem ac melius l) . Atqui non est praeceptum universale , & per se sequendi tutius, aut melius. m) . Ergo non est praeceptum
247쪽
2M PROBAUI LISMUssequendi Probabiliorismum, seu vitandi Prob bilis mum Demonstr. Σῖ pars . Impossibile est , extare praeceptum universale vetans usum illius, quod a per est tutum sa) , quod prudens, ac bonum b), Cor.M. iniungens vero usum esus, quod est tutius e , s. quod prudentius, ac melius d) . Probabilis mi. b) per usus est tutus e) , prudens, ac bonus f); Pr Cor. a. babilioris mi autem suo sensu tutior g γ , pru-Def. I 6. dentior, ac melior h) . Ergo praeceptum uni- c per versale iniungens Probabiliorismum, & vetans Cor.M. Probabilis mum esse non potest. Q. e..d.
idem. . e) per extat praeceptum, non est lassicienter pr Prop. I. in mulgatum . .
27. OENfUs est, quod si etiam reipsa esset prae- g ceptum hujusmodi , sive Naturale , sive
Sch. f. Divinum, sive Humanum, non est tamen nO-Σ .n. 9. bis ita intimatum , ut sufficienter innotescat , h per habeatque vim obligandi . Intelligitur autem Cor. S. . Propositio de promulgatione sive authentica , Ax. II. sive non authentica ubi locum habet, & tunc cum promulgatio tanquam aliquid diversum ab existentia sumi potest. Cum autem authentica non habeat locum nisi in Lege Divina, & Humana, atque in solis praeceptis formalibus; nota authentica vero etiam per in Lege Naturae, & in omnibus cuiusque Legis Sch.Def. praeceptis virtualibus i) ; idcirco de omnibus . n.4. Propositio demonstranda est.
248쪽
METH. MATH. DEMONST. P. I. a IEt quidem de praeceptis formalibus Divinae,& Humanae Legis patet eX AX. I9., eiusque Corollario. Nam cum in his promulgatio authentisa sit, ideoque clara, & mani sella, ea ab omnibus . cognos)eretur unde a tot Sapienti bus, qui praesertim ex profesta de ea inquirunt, ignorari non posset a) , quae tamen hactenus ab iis ignoratur Demonst. de non authentica in Lege Naturae,& de praeceptis virtualibus. Praecepta huiusmodi in hac Lege esse non possunt, nisi conclusiones praeficae, vel demonstrative , vel opinative deductae c). Sed conclusiones
demonstratae , primum antequam evidenter deducantur , seu antequam evidens earum connexio cum principiis cognoscatur, promulgata: non
sunt d): deinde cum sunt deductae, iam clarae,& evidentes sunt e); atque ideo necesse est omnibus, & praesertim Sapientibus innotescere f): quod tamen in hypothesi non contingit, cum a pluribus Sapientibus ignorentur g). Conclusiones vero opinative deductae obscurat, & incertae sunt hJ , ac proinde non sufficienter promulgatae, quia lassiciens promulgatio certa, &clara esse debet ci) . Immo neque de Lege Naturae sunt h). Demonst. denique de non authentica in omnibus praeceptis υιrtualibus Legis sive Divinae, siue Humanae. Huiusmodi praecepta in utraque Lege sunt, quae vel scientifice , vel opinative deducuntur ιγ . Neutra autem sussicienter promulgantur. Non prima, quia si scientifice deducerentur, omnibus Innotescerent m ), neque a pluribus Sapientibus ignorarentur n : quod tamen in re praesenti
249쪽
242 PROBABILIS MUs a Fr contingit a . Non secunda, quia horum promul- Sch.Do. gatio obscura , & incerta est b : promulgatio 4 s. n. . vero clara, & certa esse debet e) . Igitur si est b) per praeceptum de Vitando Probabilismo, sive Natu- Prop. a. rate, sive Divinum , sive Humanum , non est c) per tamen suffcienter promulgatum. Q. e. d. hvoth.
PROPOSITIO IX. IN practicis moralibus potest Uoluntas Intelia
lectum positum inter opiniones contradictorias, vel aequaliter, vel inaequaliter probabiles, ad partem libertati faventem, & prudenter, &licite determinare, eamque proinde sine temeritate, & crimine eligere.
D I QTVM est prudenter, & licite, quia haec
duo idem non sunt. Tametsi enim quod est prudens sit licitum, & licitum aliquo modo d) per si prudens, quia licitum ut tale est bonum db; Def. I 3. tamen prudens plus importat, quam licitum. Prudens enim importat etiam rectitudinem e per perationis e) , licitum vero operationis tan-Def.48. tum permissionem, seu carentiam peccati: quia f) per licitum est, quod nullo praecepto prohibetur f)Def. I a. atque ideo sine peccato fieri potest . Assirmat igitur Propositio, I. Voluntatem prae- . fatam determinationem prudenter , deinde satitem licite facere posse. Demonstratur dupliciter. I. generatim.
I. Uoluntas potest Intellectum prudenter, &lieite hoc modo determinare in speculativis , etiam ad fidem pertinentibus, & practicis p liti-
250쪽
META. MATH. DEMONST. P. I. VI liti eis Ergo & in practicis moralibus . Eadem . enim ratio est de utrisque, & quidquid Voluntas potest in Intellectum in specu lativis, potest & in practicis h . . sta Recole omnia Corollaria Supp. I9., eaque tu ipse ad rem applica. In illis enim quaecumque ab Adversariis pro disparitate rationabiliter afferri possunt, demonstrative soluta reperiuntur. Praecipua autem haec tria sunt. I. quod in moralibus practicis homo necessario constituitur in dubio practico, in quo ex praecepto tutior pars eligenda est. a. quod in his adest periculum peccati, ideoque salutis , minime vero in speculativis . 3. quod in speculativis non tenemur inquirere veritatem, aut eam admittere , nisi manifesta sit, in moralibus autem tenemur eam investigare , & hujus defectu eam arripere , etiam in dubiis , seu . arripere securitatem , Ob periculum peccati, atque salutis praefatum. Sed haec tria tum Supp. eadem I9. per distincta Corollaria , tum pluribus aliis cin locis multipliciter demonstrative soluta sunt. Tu inquam, Lector, recole, & applica: nam eadem
- Quinimo potiori iure potest QVoluntas id es-ficere . in opinativis moralibus, quam in speculativis sive indifferentibus , sive pertinentibus ad fidem tum quia universim in illis minor adhuc persuasio lassicit ad Intellectum dete minandum , quam in istis c : tum quia inopinativis , maxime circa operabilia . . . . . in