장음표시 사용
71쪽
PROBABILIS MUSDiligite inimicos vestras &c. Nisi quis renatus fuerit &c. mplieitum, seu virtuale voco, quod virtutα in alio continetur , quodque propterea per ratiocinationem ex illo deduci potest . Huius generis sunt , quae ex locis quibusdam obscurioribus Scripturae , Conciliorum , Iuris Can nici &c. collisi possunt . Haec virtualia per saeDoctrinae gratia appello . Item quae ex i plis formalibus , & explicitis praeceptis deducuntur . Haec appello virtualia per accidens . Quo pertinent omnes illi casus, de quibus, utrum pra
cepto comprehendantur, seu utrum ad eos extendatur , rationabiliter dubitari potest . Cum enim Legislator , praesertim humanus , OmneAcasus , qui propemodum infiniti sunt, praevia dere non possit, praeceptum nisi sit de aliquα singulari circumstantia, & uni tantum intimatum in plures latum, verbis universalioribus conceptum tradit . Quo fit , ut quamvis videatur simplex , & unicum , sit tamen viri te multiplex , & contineat in se tot alia peculiaria , & nova praecepta , quot sunt casus , ad quos extendi potest . Quae praecepta, & ab universali, ac principali praecepto , & inter se adeo distincta sunt, & novum onus imponunt, ut unum ab alio minime pendeat, sed separatim unum sine alio & esse, & impleri possit. Unde cum hi casus evolvuntur, & ab uniyersali praecepto eruuntur , iam non amplius μα- repta virtualia, & implicita, sed actualia, Aemplicita evadunt, ac sunt , non minus , quam te , atque perinde est , ac si de novoe, & expresse a Legislatore traderentur. Exemplo hoc magis declarabitur.
72쪽
METH. MATH. DEMONST.P. I. 63CnxisTus Fidelibus praecipit Sacramentalem peccatorum Confessionem . Hoc est formale, expressum praeceptum , quo antea non tenebantur. Cum autem sint peccata venialia, & mortalia; interna tantum , & simul externa , cecita, & dubia; ad haec variae peccatorum circumis stantiae , nempe vel speciem mutantes, vel in eadem specie vel solum leviter, vel notabiliter aggravantes, & hae pariter sint vel dubiae, vel certae &c. Rursus cum Confessio ipsa multim dis fieri possit, scilicet vel tantum generatim, vel speciatim , nempe explicando , vel peccastum in specie , vel etiam in individuo , vel omnia, vel solum pauca , vel solum externa , non interna &c. ; idcirco quia haec Omnia expresse non praecipiuntur , rationabiliter dubitari potest, num universali .Confessionis praecepto comprehendantur Itaque dubitari potest a. an
sint etiam confitenda venialia. a. an bolum mortalia, eaque omnia. 3. an etiam solum interna: 4. an etiam dubia. 3. an circumstantiae mutantes speciem. 6. an etiam notabiliter, vel leviter aggravantes . I. an etiam dubiae &c. Quae omnia, si confitenda decernantur,. iam constat, praeceptum universale Confessionis non esse amplius unum, sed tot praecepta, quot sunt quaesti nes praefatae: quorum quodlibet diversum, ac distingum ab alio est, novumque onus, & quidem gravius, ut liquet, inducit, ideoque seorsum s- ne aliis, .& imponi, & impleri eotest. I. a. q. ,&s. iam certa, & a Concilio Tridentino seis. I
cap. 3. determinatat caetera, nempe. q. 6., &7.
absolute incerta, & opinabilia sunt. Idem die to de eadem. Consessione quoad circumstantiam temporis &c., ac de materiis aliis quibuscumque.. - Ε 3. Quo-
73쪽
86 PROBABILIS MUs κ. Quoniam autem unum ex alio deduci potest vese reo, dc evidenter , seu s misee, vel ob- fure, & incerno, seu . Wrinatiis , ideo Praeceptum item duplex est, clarum , certum , evidens, vel obseaarum, diarium, imaertiam. Primum. Voco , quod adeo clare latum est ,
ut de eius existentia, promulgatione, intelligentia , ligatione dubietas rationabilis oriri non possit. - Secundum voco, de cuius existentia, promulgatione, sensu, obligatione, rationabile dubium oriri potest. Primi generis i sunt omnia praecepta expressis,& formalia , nec non omnia virtualia tum per se, tum por accidens evidenter deducta. Secundi generis omnia virtualia , quae tantum opinative colliguntur . Nam opinativa dubia , a) per obscura, incerta semper sunt. a .
nes, seu potius denominationes excogitant re increpant . Distinguunt enim : Legem. aeter
ω,m in DEO , seu in se , in nobis : in acta primo , seu Fgnato in astu secundo , seu
in cito e inrecedentem , consequentem 2 unia
, balem i, particularem : per se , o peτ a Uidos e directam , o reflexam : ofectivam , e Dbjectivam: materialem ψ formalem e quae superius iam explicata est. Probiuilioristae vero has primum divisio nes, seu nomenclaturas irridere, tum irejicere , m lilia denique immania absurda ex earum posixtione elicere selent, ut in eorum operibus' videre est.
74쪽
METH. MATH. DEMONST. RI. 6 Sed immerito, & extra chorum , si quidem in re inter utrosque consensus est. Quid enim prohibet excogitare technicas voces ad expli- Candas, cum opus est, mentis Ideas, si in Ide is ipsis conveniamus λ Sciant ergo Probabili istae, omnibus hisce vocibus non aliam rem esse subjectam , quam dari Posse Legem , sive naturalem , sive divinam, live humanam vere existe rem, ac etiam sufficienter promulgatam , quae tamen aliquando non habeat veram vim obligandi ad culpam formalem, seu cuius transgrestito non imputetur operanti ad peceatum se male, quocumque tandem modo , & quacumque id ratione contingat , etenim perinde. in . Hoc unum intendunt Probabilistae per eas voces , hoc unum cupiunt significatum, & in hoc sensu his vocibus in Probabilis mi explicatione , atque defensione utuntur . Neque enim abnuunt, regula' morum ab aeterna L e, ac veritate , seu DEt voluntate, quae certa, & intilinlibilis est , quaeque omnem rectitudinem ab ea
dimanantena antecedit, non a noltra opinione, aut volgo ate desumendam esse, non abnuunt,
operationem quamlibet huic Legi difformem esse in se malam , & criminosam , sed assi mant, eam nihilo secius peccatum formale non esse, leu ad culpam formalem non imputari . Idem autem ipsissimum re , licet non verbis ἡsentire, & assirmare etiam Probabilioristas, iam petitis constat, & suis locis apparebit . Quare nisi nugari velint, nihil eit in his vocibus, aut .
divisionibus, earumque usurpatione , quod car- ροα, multo minus quod ex iis contra systema ri . Probabilisticum elicere merito. possint.
75쪽
63 PROBABILIS MUS . It x L V I. Promulgatis Legis est publicatio, seu denunciatio, per quam ejus exilientia , & obligati, innotescere possit.
sCHOLIUM. DUPLEx assignari potest , authentica, seu
publica, & non authentica, seu priuata . I. Authenticam voco externam denunciationem , quae aliquo authentico Instrumento filia Quod dupliciter contingit, scriptura, &voce. Utrumque autem multimodis fieri potest. Nam Lex Divina vetus per Moysen, nova V ro per CHRISTUM , per Apostolos, per Past res , per authenticam Scripturarum Canonic rum propositionem, ac propagationem promulgata est. Lex vero Humana Canonica per Co
cilia, per Ius Canonicum, per Pontificum Coninstitutiones, per Pastorum Decreta : Civilis a tem per Principum Edicta , per Iuris Civilis
Corpus, per authenticoS approbatos, atque pr positos Libros , per Praecones , &c. promulga
Non authentisam voco internam denunciati
nem, quae fit per privatum discursum, per quem notitia de Legis existentia , atque obligatione propriae cuiusque Conscientiae applicatur. Cum autem haec ratiocinatio esse possit vel a per certa, & evidens, vel incerta, & obscura a ;Sehol. I. idcirco haec non authentica promulgatio duplex praeced. statui potest, nempe certa, & evidens , ac du- n. I. bis, & inereta. a. Primam voco applicationem Legis quae certas
76쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. ea, & evidenti; secundath, quae tantum opinativa collectione deducitur. 3 In Lege divina , 3c Humana promulgatio-ahentica diversa ab ejus institutione , seu existentia est. Nam Lex utraque prius instituitur, postea promulgatur, ut patet de Lege veteri , quae prius a DEo cum Moyse , & de nova, quae prius a CHRIsTo instituta , postea Populo promulgata est et & de Legibus Humanis tum Canonicis , tum Civilibus , quae prius insti
tuuntur , postea promulgantur . Immo in Laegemmana quandoque Legis institutio sine promulgatione est , uti contingit in Curiis . sive Ecclesiasticis, sive Saecularibus , ubi Leges alia quae aliquando instituuntur, quae tamen Ob cain iam aliquam post minime promulgantur.3. In Lege vero naturae existentia Legis diversa a promulgatione non est. Nam cum haec Congenito lumine contineatur ), non indiget, a per ut per promulgationem innotescat, quoniam ipsa Schol. I. existentia innotescentia est. Unde D. Thomas praeced.
I. a. , a. a. quae. 9O. de Legibus art. q. ad I . . N. I.
Ad primum ergo, inquit, dicendum, quod promulgatis Legis naturae es ex hoc ipso, quod DEUS
eam mentibus hominum inseruit naturaliter cogno
q. Hinc promulgatio aAthentica locum tam tum habet in Lege Disina, & Hamana, non in Lege naturae, & solum in praeceptis formalibus,
ac explicitis. Utraque vero non authentisa etiam
in Lege naturae , & in solis , ac omnibus cujusque Legis praeceptis virtualibus , & implicitis . Cum 'namque in unaquaque Lege dari possint casus, de quibus, an Lege comprehendantur, ra- b) pertionabiliter dubitari potest b): ea notitia, per idem nta
77쪽
quam cognoscuntur hi easus in Lege , eiusque
obligatione sive certo , sive, opinatise contineri ,
promulgatio quaedam de illius existentia , a obligatione, seu novat etiam quaedam si ita diacere mavis alterius praecepti existentia est. Qua propter in his 'praeceptis virtualitas in omni
Lege existentiae praecepti , . & promulgatio , sera
eorum notitia pro eodemi sumi potest. In qua tamen re illud advertendum est , quod , mens his casibuet assentiri non tenetur , & volunta&Legis existentiam, & promulgationem, ideoquet obligationem admittere, nisi postquam cognovit vel evidentem , vel opinativam connexionem
illorum ad Legem , hoc est nisi postquam cognovit vel certo , vel opinativi in ea Lege contineri. Quod assirmat D. Thomas par. I. quaeis 82. art. a. , ubi docet , quod intellectus natin liter ex necessstate inhaeret primis principiis , . conclusonibus inde demonseratis , mn metre. Da solum postquam cognoscit necessariam connexionemotarum ad princi a . Itaque notitia praecept rum formalium semper clara , & certa , quia authentica ,' notitia vero praeceptorum virtualium quandoque certa, & evidens, quandoque obscura, & incerta, quia non authentica est.
3. Ad vim Legis non est necesse, ut singulis subditis , seu privatis authentice promulgetur, sed sussicit, ut hoc modo promulgetur Cominmunitati. Et tunc non solum illi , coram quibus promulgatur, sed etiam illi, coram quibus Lex.
non promulgatur , obligantur ad Legem observandam , ut docet D. Thomas I. a. quaest. 9O. t. q. ad. 2. . Non quod sine lassicienti Legis
notitia obligari possint, sed in antum in e rum notitiam deυenit per alios, ves devenire potest
78쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. I. I. promulgatione facta . Unde obligantur omnes , qui vincibiliter Legerit ignorant, videlicet ii , qui vel noluerunt , Vel neglexerunt facere , quod in iis erat: ad sciendum, ut explicat hic Commentator: non uero qui ignorant invincibiliter, seu qui scire voluerunt, ted non potuerum, ii nempe, ad quos Legis notitia , promulg tione per alios non devenit, vel devenire nori potuit. Itaque ii invincibiliter ignoraptes Legem, a culpa. formali immune sunt , ut omnes admittunt. An autem ita res: se habeat, quia in hoc casu respectri horum Lex dici 'debeat vere proprie non existens, aut 'romulgata; vel quia, licet sit exillans , aut eromulgatae, tamen. . non . oblis i , vel quia si obligat , eius tamen transgressio ob invincibilem ignorantiam ad culpam non imputetur; vel id ratione quacumque alia dicatur contingere , ad puram quaestionem ι' minis pertinet, nam re perinde est . Etenim utcumque sit, sussicit, ut qui invincibiliter ignorat Legem , nedum existentem , verum etian promulgatam , immunis a culpa formali j sit, . Neque enim aliud communiter intelligitur . Exi quo itatim liquet, verum esse, & communiter usurpatum, quod de multiplici Legis. denominatione, Lut divisione in Scholio a. praecedenti
Virtus moralis est habitus electivus in medi critate consistens , determinata ratione quoalnos, ut Sapiens determinabit .. . . .
79쪽
Haec Definitio est D. Thomae a. Σ. quaeis s. art. 5. & 7.; & traditur a Philos. a. Et hic. cap. 6. , ac ab omnibus iam admittitur, suamquam alii aliter quodammodo definire vi-aentur. Scotus enim brevius ita definit. Gratis est habitus electivus secundum rectam Rationem. I. Porro principales, seu Cardinales Virtutes Dattuor sunt iam notae , Prudentia , Justitia , Temperantia, Fortitudo, quarum quaelibet plures Species habet. Earum actussunt vel elisiti,& immediati , vel imperati , & mediati a ) . . Primi semper veri, & certi sunt, minime secundi b) . a. In qualibet Virtute, eiusque Specie qua tuor gradus inveniuntur , ut docet Philol. 3. ,& 7. Ethic. I. gradum vocat Perseverantiam ra. Continentiam : 3. Temperantiam: q. Heroicam .
Unde in Uirtute quacumque , ejusque Specie Utest quis, etiam excepta Heroica, recte, rectius, rectissime, seu bene, melius, optime agere, ut in Axiom. etiam magis innotescet. Cor. I. Hinc Virtus Moralis, & recta Ratio idem est, quia definitio, ac definitum convertuntur , idemque essentialiter sunt e) . Nisi quod recta Ratio quid superius est, habetque rationem generis , & ipsam Virtutis in primo gradu generationem praecedit, cum Uirtus exactibus imperatis generetur d) ; & actus virtuosus, non nisi ad conformitatem re ,Rationis esse possit . e a. Uirtus in medio consistit, & hoc medium determinari debet per Rationem rectam, idque P ut
80쪽
METH. MATH DEMONST. P. I. 73 ut Sapienti videbitur. Quapropter quod Sapienti rectum , & bonum videtur , rectum est, &quod rectum est, Sapienti rectum videri debet. tid de hoc melius Axiom. I 6. i l. Atque etiam ex hoc loco patet, probabilem opinionem esse conformem Rationi rectae, seu Virtuti, quia Viro. Sapienti, & Prudenti proabari potest a); ipsi autem non posset placere, si relliae Rationi contarmis non esset. b
Prudentia est habitus cum recta Ratione sactivus, seu recta Ratio agendorum.
Hoc est vis recte iudicandi de bonitaete,
vel malitia actuum humanorum , de mediis ad eam bonitatem assequendam , vel pravitatem fugiendam. de recto agibilium fine, &de mediis utilibus ad eum consequendum. . r. Est Virtus Cardinalis, immo Regula , &Forma omnium moralium Uirtutum habet iactus sive elicitos , sive imperatos i e . Primi semper veri sunt, non secundi d . . i. i 2. Porro tria sunt Prudentiae munera , quae Scholastici Actus solent appellare, nempe Conflium , judicium , Praeceptum , seu Consiliari , Iudicare, Praecipere . Consilium est inouisitio de vibilibus, an sint bona, vel mala, licita, Vel illicita, utilia, vel noxia &c., ideoque facienda , vel omittenda . Itaque Consilium rationes agibilium excogitat, & Invenit. /Judicium est Intellectus Sententia , qua post consultationem positive iudieat , i agibilia esse bonas