장음표시 사용
121쪽
Non tertium et non enim Hieronymus assirmat versum illum in omnibus graecis Codicibus reperiri, sed hoc unum, ab infidelibus translatoribus
omissum ; unde intari dumtaxat potest . in aliqvibus latinis Codicibus
Non quartum . quod certe plus aequo probaret : siquidem multae etiam sunt Praefationes Hieronymi in his antiquis Codicibus , quae verae sunt. non supposititiae, vel issita satente Critim , tametsi , ut vult Criticus . cum aliis nonnullis spuriis ae supposititiis operibus sint permixtae . Non igitur eo titulo tanquam falsus ae spurius rejici debet ille Prologus, quod simul cum aliis nonnullis supposititiis operibus misceatur.
Plus ponderis ae momenti ad probandum habere non videntur, quas Proierunt, rationes editores divinae Hieronymi Bibliothecae . Non prima ex soli diversitate ac dissonantia cum Hieronymiano: tum quia non sibi semper in eodem stylo constant Scriptores, ut patet exemplo Epistolae S. Pauli ad Hebraeos, quam propter styli diversitatem ab aliis ejusdem Apostoli Epistolis , nonnulli inter Paulinas recensere aliquando
dubitarunt ε attamen pro certo habendum, eam ab Apostolo Paulo scri-ntam fuisse. Tum quia Erasmus in thyio dignoscendo sagax. & peritus . hane in Prologo , de quo loquimur , so Ii discrepantiam non deprehendit. Non seeunda : Epistolas enim it Ias septem , quae Canonicae V antur , Catholicas appellavit passim Hieronymus in Catalogo Scriptorum Eccle- . fasticorum : an vero inde sequitur easdem , & Canonicas ab ipso appellari non potuisse in Prologo quid obstet non video; maxime cum antiquitus a Synodo Antiochena, Canone de Scripturis sacris, & Carthaginensi IV. Canonicae inscribantur . Adde, quod Hieronymus in Catalogo Scriptorum Ecclesiasticorum Historicotum agens , enumerat dumtaxat Epistolas ab Α olis, ut communis, & pervulgata sententia serebat, scriptas, nec de
Veritate seu authenticitate, ue ita dicam . illarum comprobanda tunc ipsi praecipue cura erat; uuapropter simpliciter illas Catholicas nuncupavit .
In Prologo vero Theologorum agens, veritatem, di auctoritatem illarum Epistolarum demonstrans, eas Canonicas appellavir, quae in Canone Ecclesiae merito recensentur ac recensendae sunt , adversus eos , qui duas
tantum ut Canonicas, ac pro indubitatis admittebant, primam S. Petri , di secundam S. Ioannis, sicut insinuat Eusebius Lib. 3. Hist. cap. 23. . Non denique tertia: quid enim ait Prologi auctor hoe unum; se legitimo ordini Epistolas illas septem restituisse , quas Graeci aliter dispositas legebant: non designat autem quinam illi snt Graeci; an veteres; an sui coetanei , an omnes , alio ui dumtaxat . hoc istud certum , in Canone ultimo eorum, qui Apostolici dicuntur , Epistolas illas septem ex ordine sic recenseri. Petri duae tres, Iacobi una , Judde una ;quem in dinem servant Synodus I9. Carthaginensis Can. q7. S. Aug. Lib. de fide, & operibus c. t q. & L. a. de doctrina Christiana c. l. Concilium Florentinum. & Tridentinum. His porm nostris ad momenta Critiei Hrea Prologum Hieronymianum responsionibus non aliam vim inesse volumus, quam quae conjecturis debetur. Sicut enim metis coniecturis hie Criticus pugnat, ita & nos: cum hoc tamen discrimine , quod nostrae conjecturae magis faveant causae Castolicae pro demonstranda ex ipso Hieronymo veritate versus I. capitis 3. Epistolae r. S. Ioannis.
122쪽
aut Vigilius Tapsensis Episcopus, ut Chi fletio videtur: de auctore quippe hujus operis lis est inter eruditos. Si sit Idacii, ad quartum , si vigilii, ad quintum referri debet saeculum testimonium istud , quod se habet, ιι νθ Joannes Evangelista sit ... ad Parthos. Tres sunt ... qui testimonium pervi- τ)- , ru', Pater , Verbum,-Spiritus Sanctus : Θ bi tres tinum sunt . p. Victor Hiensis, Eugenius Carthaginensis, is cum ipso q-. Episcopi.s ; . pp. Victor Vitensis L. 3. de Persecutione Asricana, Ut, inquit , adhue Leerbis. s ' elarius unius divinitatis esse cum Patre, is Filio Spirit. S. doceamus , Ioannis p. 436. A. Evangelisae res monio comprobatur : ait enim , Tres sunt , qui tesimonium perhibent in Caelo, Pater, Verbum, im Spiritus Sanctus, is hi tres unum sunt. Hanc porro fidei proselsonem ab Episcopis diversarum Provinciarum Asriere , Mauritaniae, iardiniae , Corsicae , numero sere quadringentis subsignatam , Eugenius Carthaginensis Episcopus an. 48 . obtulit Hunerico Regi Vandalorum Ariano , ut reserunt ibidem Victor Vitensis , & Gennadius Massiliensis Lib. de Scriptoribus Ecclesiasticis c. 97. Eugenius, inquit, Carthaginens Episcopus , is Confessor publicus, admonitus ab Hunerico Vans Amum Rege Carbolicae fidei expositionem , maxime Oerbi homo i proprio ratem dserere cum consensu omnium Africae , Mauritaniae, im Sardiniae atque coseae Episcoporum qui in Carborica permanserunt fide,composuit Librum fidei, non olum sanctarum Scripturarum , sed iis Patrum testimoniis communitum . Ex tot posti vis, quae hactenus adducta sunt, testimoniis ad probandam , veritatem versus T. toties memorati, facile intelligitis vix aliquid momenti ac ponderis habere negativum argumentum , quod ex silentio aliquorum Veterum, Athanasi, Hilarii, Gregorii NaaianEeni &c. nonnulli opponunt. asi vero alit omnia Patrum Scripta supersint, aut non potuerint ab invidis fidei ea premi malitiose, in quibus hic locus cxtaret; aut non aliqua verba ab iis omitti, qui memoriter textum Scripturae retinebant ac recitabant; aut mendosus C ex in eorum manus non incidere.
Ex ipsa ferie eontextus Epistolae Sancti Joannis . Certum est eo loci S.Ioannem agere de testi moerio, tum eo, quod Christo
reddere debemus per fidem, charitatem , mandatorum observantiam , Versi- . buS I. 2.3. q.& . tum eo, quod, & in Coelo, & in terra ipsi exhibetur. V. 6. Spiritus es , qui tes eatur , quoniam Chri r est veritas. V. 7. Quoniam tres sunt, qui testimonium dant in Caelo, Pater, Verbum, im Spir. S. bi trex ' , unum sunt. V.8. Et tres sunt, qui testimonium dant in terra, Ipiritus, ἐν aqua, O sanguis , im hi tres unum sunt. Omnia hic recte cohaerent ac connexa sunt: nitida de aperta oratio Apostoli, si nullum ab illa membrum divel-tur; secus vero confusa, male cum antecedentibus,&consequentibus cohaerens. Quorsum enim particula conjunctiva se, versus l8. nisi quia suprinitversum 7. cui opponitur λ Duo enim haec extrema, testimonium in Caris , iesimonium in terra,ad se reseruntur,& simul opponuntur: nulla porro foret Pinposit-
123쪽
sositio, si versum . sustuleris. apropter versu v. utrumque cono ungitoannes . Si testimonium , inquit , hominum accipimus , testimonium Dei marus es. uvoηiam hoc es restimouium Dei, quod ma ius es, quoniam res natus est de Filio suo. Suo etiam modo, testes terreni, spiritus, aqua , ct sanguis in gratiam .Christi deponunt . Sρiritus , ait S. Ambrosius L 3. de Spiritu Sancto cap. Io. num. 68. mcntem renovat , aqua proficit lavacrum, sanguis spectat ad pretium . ι'
Versus 7. Capitis s. Epistote Sancti Ioannis. Guis ejus sensus . Iam diximus ipso hujus disputationis aditu , duas in textu S. Ioannis
partes distingui posse , quarum prima textus Veritatem , altera textus sensum seu legitimam spectat interpretationem . De prima abunde satis haM nus dictum est ; de altera vero nunc brevius dicendum, quia magis expedita , & omnibus explorata . Sociniani, ut monuimus antea, negant ex hoc textu probari posse tres esse in Deo realiter distinctas persinnas, ct unam in illis nitinericam nat
Verum nihil insulsius excogitari potest , dc verborum obviae significa
tioni magis repugnans . I. Tres sunt , ait S. Ioannes, qui testimoniam dant. Si tres; ergo non una persona . Et hi tres unum sunt ; ergo non multiplex, sed una su stantia : tres scilicet sunt personae , dc una natura. Et vero Pater, & Filius nonne duae sunt , vel ipso non dissilente S cino, personae Ergo & Spiritus Sanctus, qui eodem modo ac tenore pariter appellatur, vera quihue divina est persona, non mera Dei virtus, etficacia, energia, ut Socinus sabulatur. Si enim una, de eadem persona foret , quae per diffusas a se virtutes testimonium diceret, falso amrmaret Ioannes, tres esse, qui testimonium dant in caelo; neque enim testis , & virtus, per quam testatur , diversum habent testimonium . At, inquiunt Sociniani I. unitas, de qua in versu 7. est dumtaxat v Iuntatis, &consensus, non autem essentiae seu substantiae: namque Chr. stiis Ioan. II. v. a I. eam a Patre suo pro Discipulis suis postulabat unitatem , quam ipse habet cum Patre, ut omnes, inquit, unum sint, fur tu Pater in me, ego in te . Porro unitatem essentiae seu naturae pro Discipulis suis non postulabat Christus, ita tantum unitatem consensus, charitatis ac concordiae: ergo ista dumtaxat unitate Christus unus cum Patre dicitur.
II. Quia unitas, de qua versu 7. est dumtaxat testimonii, similis illi, de qua dicitur versu 8. Tres sunt, qui testimonium dant in terra , spiritus , sanguis, imaqua, is tres unum sunt. At quomodo unum Natura , de essentia F chiis ita desipiat Unum ergo sunt unitate dumtaxat test monii, quia de Christo pariter testantur, quod sit veritas: ita quoque P ter Verbum, de Spiritus Sanctus unum dicuntur, quia conspirant in idem de Christo testimonium. Verum haec levia sunt ac sacile refelluntur. Resp. Itaque ad aemum , falso prorsus supponi Christum eam omnena unitatem pro suis Discipulis a Patre postulare j quam ipse habet cum Patre . Unus enim est in natura, & substantia cum Patre: Ego i Patertinam sumus : ait Christus Ioan. io. v. io. quae unitas fundamentum est
124쪽
unitatis consensus , voluntatis , & testimonii : eam igitur pro Discipulis unitatem, seu potius unionem efflagitat, cujus ipsi sunt capaces, chari- ωis sciliret, consensus, seu spiritus, ut ait Apouolus GCorinth. 6. v. I particula enim comparativa κατωο , fico, non semper omnimodam aequantatem importat, sed qualemcumque analogiam , & smilitudinem et ut Matth. s. v. q8. Estote perfecti, ficut Pater vester lax Coelis perfectus es , eadem omnino, quae Dei est, persectio non imperatur, sed ea, ad quam homo pro tenuitate sua aspirare ac pervenire potest . iResp. ad secundum, salso pariter supponi non aliam versu I. unitatem idesignari, quam quae testi Aonii est expressa ibidem V. 8 nam 'e apertum est in ipso textu sacro discrimen. De Patre enim, & Filio, α Spiritu S. lgicitur, Et bi tres unum sunt ; de spiritu vero, aqua, & sanguine, V. 8. Et hi tres in unum sunt, ut seri textus graecus, id est, in unum , ct idem testimonium conspirant, η, ω λόδει α ι τὸ ἐν Et bi tres de unum sunt. Add quod, ut supra notatum est, postrema illa verba : Et hi tres in unum sunt, in bene multis Codicibus manuscriptis vetustioribus desiderentur : quomodo igitur unitas, de qua versu 7. intelligi posset de unitate, de qua V. 8. Huc usque dρο testimoniis Scripturae , quibus invicte conficitur , . tres esse distinctas in Deo personas, & unam essentiam seu substantiam is Nunc paucis vadem veritas fidei ex constanti ac perpetuae Traditionae confirmanda ..
Εκ eonstanti ae perpetua Ecelesiae Traditione ia
mplici via demonstrari potest constans illa , & perpetua Ecclesiae. Traditio I. Generalibus quibusdam , iisquae certissimis momentis .
II. Facta sigillatim discussione ac enumeratione testimonDrum M. Pa-trum, in quibus Traditio illa clare continetur. Probatur primo teneralibus quibusdam ' momentis. I. Ex forma Baptismi, qui usu, & praxi quotidiana semper in Ecclesia Christi usurpatus fuit. Ut enim, Fideles Baptismi usum ignorare non ρο- terant, ita nec Mysterium Trinitatis : semper etenim baptizatum est in nomine Patris, & Filii , & Spiritus Sancti; atque in eo, baptizandi ritu publica, de solemnis continetur profestio fidei in tres personas divinas, dc T. si ε 2 essentiae unitatem . Eum in finem trina olim immersio in usu fuit , ad expressiorem scilicet Trinitatis significationem: ita Tertullianus Lib. contra
II. Ex publico adorationis cultu, qui ubique terrarum Deo Patri, Deo Filio. Deo Spiritui Sancto impendebatur. Ubique terrarum Christo tanquam Deo thus adolebatur, Hymni ac Cantici canebantur, teste Elisebio inserius a nobis laudando ; ubique terrarum invocabatur , ut , dc Spiritus Sanctus , a quo gratiae,. cceteraque caelestia charismata suppliciter exora-' C. bantur. Patrem , inquiebat S. Iustinus Apologia a. pro Christianis , , qui ab eo venit ... Filium, im Spiritum Sanctum 'Propheticum. eotimus,
- .doramuI , cum ratisne, veratare venerantes.
III. Ex trecibus publicis , quibus in conficienda Eucharistia clesia utebarur illas etenim: rerum universarum 'Parri per nomen. Fi ii ,. O vi P. yr D. ritur Sancta efferri, testatur S. Iustinus Apologia mox laudata . .
125쪽
IV Ex publicis fidei formulis seu professionibus , quae in Symbolia
Nicae no, tantantinopolitano quae quotidie recitabamur continentur, Te tres in Deo perlonas, re unam essentiam seu substantiam exprimuin: ouae uuidem argumenta ex usu di quotidiana Fidelium praxi deprompta, a maiorem habent vim ad probandum, quod givirari penitus non possint, nec iisdem aequivocationibus pateant, quibus testimonia scriptis exarat: U Eκ publica reclamatione seu contradictione Fidelium, ac Ecclesiae t tius .dvesius novitatem, quoties error aliquis contra receptam di avitam fidem exortus suit. Sic Ebioni, Artemoni Paulo Samsaieno Arii. an Icessoribus universa Christianorum repugnavit Ecclesia, ut scribit Alexander Epitcopus Alexandrinus ad Alexandrum Constantinopolitanum , apud Theodoretum L. r. Hist. cap. q. Neque enim patienter audiunt Futeles , suam paternam & avitam fidei doctrinam impugnMi. . VI. Denique, hanc publicam Ecclesiae fidem, ac Traditionem opponunt
Ecclesiassici Scriptores novitatem aliquam inducere V lentibus . . Tertullianus L. contra Praxeam c. a. postquam fidem Ecclauae de Tri- a. sol. 3. nitate personarum in Deo exposuit, hanc perpetuo viguisse declarat. Haure uiam, ait, ab initio Eva gelii Meticiar isse .uam ante priores quosque. --m aute Pr eam hesternum, probabat tam ipsa posterii omnium Haeretisorum . quam ipsa novevitas Praxea hesterna. Duo peraequie adversus universas Mereses 1am hinc praejudicatum L, ad se verum quo cumque primum; id esse adiaterum, quodcumquo psserius.
Dionysius Alexandrinus eum suis Ecclesiae Alexandrinae Compraesbyteris in Epistola adversus Paulum Samosatenum , profitetur , se eam sileSS. Trinitate doctrinam tueri, quam consessi sunt SS. Patres, a quibus I'.
Idem testantur Patres utriusque Synodi Antiochense contra Paulum Sa- molatenum mactae. Decrevimus. inquiunt in sua ad Paulum Samolatenum Epist. Me- scripto edere , exponere, quam o m ' Ῥιφ occep mus , , ζI' ἐγ bab us traώιι- ἐν servatam E que ιn hodiernum . diem, a Bensis Ams.βε- . nInde est, quod ubi primum metus errorem suum eVomere coepit, Ra-s, tim rei novitate, ac fama permoti Ecclesiae Praesbyteri, hominem ad orant. & in errore suo pertinacem ab Ecclesia esiciunt. Ita .narrat S. Epiphanuis haeresi fi . . .:
S. Athanasius Arian consutans . istud imprimis obsicit, quω omni Gaditione sorent destituti. ins anum o inovi, inquiebat Lib. de DecretiS Nicaenae Synodia oos Patres , qui mestris maculis faverint , cxhibere potesις Altam certe madentem is sapientem unq in proferetis .... Fides autem , quism is aus feripto confusa est . . a viere es catholicae Ecclesin, quam ut Merentur, kacuit leatis Patrsus ita seribere . S. denique Gr rius Nyssenus, ut alios omittam , Orat. 3. contra Euno-mium postulantem claram ex divinis Scripturis divinitatis Christi oc- . tus Sancti probationem, ait: Suscit ad nostri sermonis demonstrationem , μή i46 biseamus .a Patribas venientem rea nor tradationem ..elut haereditatem qua dam per successionem ex . . IN per sanctos sequeotes 4νansmissam. Et certe non alio iundamento , neque aliis armis Concilium Nicaenum Oecumenicorum Primum an. 3α . haeresim Ani pubu Vit , quam
quae Traditio Ecclesiae suppedkabat et alia etenim via fingi non ei , per quam ab Apostolis ad Patres usque Nicaenos defluxerit ivera de bai:-
126쪽
ctissinia Trinitate doctrina, quam per eonflantem ac perpetuam Traditio omm ; cujus filus si intercisus, ct aliquamdiu abruptus supponeretur, dic tur nobis, qua tandem machina resumi ille ac colligari rursus potuisset , quandoquidem certum est nullam post Apostolos de novo iactam esse Mysteriorum fidei revelationem. Trobatur secundo tegi noniis Sanctorum Patram. Scriptor Gallus recentior, de quo non semel iam diximus, contendit, veteres Ecclesiae Doctores nusquam admississe periectam illam individualem
ac numericam t. tui am , ut Graeci vocant, hoc est, naturae identitatem
in tribus divinis personis, qualem Scholae Theologi praedicant. At manifeste aberrat ille. Hanc expresse docent,p., ε. c. Ap lQgia pro Christianis secunda jam citata. Huxe Parrem,
inquiebat.'qui ab eo venit ... Filium, im Spiritum Propbeticum colimus, adoramus , cum ratione, is eteritate venerantes. Soli porro Deo debitus est adorationis cultus: aliunde certum est apud omnes , Deum unum
esse ; ergo Pater, & Filius, & Spiritus Sanctus, quibus cultum a rationis impendi testatur S. Iustinus, sunt unus dc idem Deus. Ad ι. Irim Athenagoras Legati e pro Christianis, Deum asserimus , inquit, is Ot. .IU . iratas Verbum, im Spiritum Sanctum , tria quidem secundum potentiam , p. Patrem , Filium , im Spiritum Sanctum ς actu vero, is essentia unum.
P. so I. C. Tertulli auus lib. contra Praxeam c. a. Custodimus, ait. oeconomia Saera mentum, quae unitatem in Trinitatem disponit , tres dirigens , Patrem,
is Filium, im Spiritum Sanctum . Tres auzem nota flatu, sed gradu; nee substantia , sed forma ; nec potestate , Di Decie : unius aurem substanti.e , is unius status, is unius potestatis, quia unus Deus. Per formam ac o elem, ibi proculdubio non intelligit Tertullianus essentiam seu naturato , P. QT B. siquidem tres personas unius esse substantiae expresse affirmat . Quid ergo intelligit proprietates personales, paternitatem in Patre, filiationem in ' Filio &c. Cap. sic pergit: Duos quidem definimus, Patrem , is Firium, em Jam tres eum Spiritu Sancto , secundum rationem aeconomiae , quae facit
numerum ... Duos tamen Deos , , duos Dominos , nunquam ex ore nostro
proferimus . Si porro tres forent substantiae seu essentiae singulares , ut' ait auctor, quem refellimus, tres Dii dici possent Pater, Filius, dc Spiritus Sanctus. Et respia auctor ille eo audaciae prorumpit ut dicat propositionem istam Tres personae sunt Tres Dii, nullum intrinsecum vitium in
se continere. Cap. ra, dixerat Tertullianus: Alium autem quomodo aeriia
fantiae ... Caterum, etsi ubique teneo unam fuistantiam in tribus cohaerenatibus , tamen alium dieam oportet ex necessitate fersus. Denique cap. ra. , exponens ista verba S. Ioannis, Si me cUη issetis, utique is Patremi e.
ait eo inserti non debere Patrem esse Filium , non quidem quia ipse esset Pater , ω Fuius, en Rperta personarum distinctio; sed quia pej individuitatem nequie Mnesii, neq*e ignorari alter sine altero potes: en ipsa-met unitas individualis naturae.
S. Athanasius Lib. de Synodis et Pruterea, inquit, non duos Deos, sed tintim dieiinus, eum fit μηa species divinitatis : hoc est, una dc singularis & individua divinitas. Si enim uecisi ibi Philosophoraim more usurpasset, hoe est pro natura communi, quae plura sub se individua contineat, non unum, sed tres Patrem, dc Filium, dc Spiritum Sanctum dixisset , tanquam tria individua. S. IIi-
127쪽
&Hilarins in Psal. ret'. n. 7. inquit, unus uterque est, Pater&F - Iius r) non quod unus disisus in duos fit, aut uterque ipse sit , ut nuncupatio fota fererit Patrem im Filium, non natura gigπι πdi ; sed rucirco Deus unus , quιa neque duo innascibiles , neque unigeniti duo , fed unus ex uno , is, ambo unum. non dissimili sitiret aut dimerente a se βbstantia divinitatis in utroque. Concilium Alexandrinum an. 362. in Epistola Synodica ad Eulebi uni Luciferum Calaritamim & nonnullos Catholicos, qui iri suspisionem erroris venerant eo quod unam diκissent esse in Deo hvpostasirin, se excusatae benigne interpretatur: Unam autem, inquiunt, Θρυ m se se intelli- r e. gere; partim quia Filias ex essentia Patris sit , partim quia in tribus M
Gelasius Cyzicenus in Historia Concilii Niceni c. 12. resert fidei prosensionem , quam Ozius nomine totius Concilii condidit , in qua Tautousam Patris & Filii & Spiritus Sancti profitetur. Unam, inquit, divinit tem On eamdem essentiam confiteri nos oportet, Patris is Ficti On Spiritus C.
B. tisi iuς adversus Sabellianos perorans: Unus Deus On Pater, inquit, Tom. a. p. Unus Deus is FiIius , non dii duo eum Filius identitatem babeat cum Pa- 19 . D. ree. Idem repetit Epistola I 4r. S. Cyrillus Alexandrinus in Epist. ad Monachos 2Egypti , quae resertur δ' asi. C. T. 3. Concit. p. I9. ait, Filium habere cum Patre identitatem naturae r nat rie identitate cum generante unum esse. Et l. 8. contra Iulianum Apostatam , Filium ait a. i Dum genitorem identitate naturae.
S. Gregorius alantenus Orat. si . quae est Epistola prima ad Cledonium , si eomparans simul LMysterium Incarnationis & Trinitatis, in eo discrimen esse assirmat, quod in Mysterio Incarnationis duae sint in una persona naturae , atque in Christo sit aliud es, Miud ; in Trinitate vero sit alius is, alius, non autem
aliud On aliud. . Dud quidem atque aliud sunt ea, ex quibEs Salvator ... non ramen alius atque arius , ubsit .. Porro ariud dico . contra quam in Trinitate ves habet. Ilite enim alius reique alitas, ne personas confundamus ; non autem 'xtiud atqtie a ud, quoniam tria quoad divinitatem unum On idem sunt. Et oratione 37. Nobis, inquit sotyens objectionem Haereticorum adversus Trinitatem , unus Deus est, quoniam una deitas , atque ad unum, ea quae 'ex eo sunt, referuntur , etmm si tres personas eredimus . N. eque enim hoc magis, illud minus es Deus, nec hoc prius , HIud posterius ; nec voluntate scinduntur , aut 'tentia divi .ntur , adit denique quidquam eorum, quae diversis rebus contingunt, hie quoque νeperitur. Sed individua individuis, ut strio verbo dicam, id est, divinitas , ae vetat in tribus Solibus inter se cohaerentibus una meis commitatio, M.temperatio . Ibidem: Pater Filius & Spi' A1; r. ritus Sanctus , tria haec unum, si diminitatem spectes, is unum tria, si ρ - A.
Frietatum rationem habeas ... De bis ita senim , utinamqze sentiat quis Mis ib. p. 6ορ mibi amiem es, eoiamusque Deum Patrem, Deum MVium, Deum Sprritum B. C. nctum, tres proprietates , unam divinitatem. S. Ambrosius L. i. de fide e. I. alias a. haec habet: Unum ergo Deum, non τε . . . duos , aut tres deos dicimus , ut impia Arianorum haeres dum criminatur , Αεβεα incurrit. Tres enim deos dicit, qui diminitatem separat Tranitaris ... N sPatrem OH FiIiun is, Spiritum Sanctum confitemur; ita ut in Trinitate perfecta , plenitudo sit divinitatis, unitas potestatis. S. Augustinus multis in locis Catholicae fidei suffragatur , L. f. de Trinit tec. 8. generalem istam regulam statuit: Quidquid ad seipsum ieitur Decr, Iourneo de Trinitate. Tona. II. 44 eor ae
128쪽
de finguIs peronis singulariter dicitur, id es , de Patre O, FHio is, οἱ uSancto, i simul de tua Trinitate, non pluraliter, sed singulariter dieitu P. Quoniam quippe non aliud est Deo esse,yaliud magnum esse ; sed boe idem ilia est esse , quod magnum est: propterea ficut non dicimus tres essentias , se non diis ei mus tres magnitudines, sed unam essentiam, Θ unam magnitudinem. Essem etiam dico , quae . σἰα zr.ece dicitur, quam usitatius substantiam vocamus. Et c. s. Cum Pater non si Fitius, Filius non sit Pater , . Spiritus Sanctus tiale, qui etiam donum Dei vocatur, nec Pater sis , nec Filius , tres utique sunt .. Ideoque pluraliter dictum est: Ego Pater unum fumus . N 'n enim dixit, tinum est, quod Sabelliani dicunt, sed , unam fumus. Et L. 7.c. 2. Pater-Filius simul una essentia , is una magnitudo , ἐν unaveratas , is una sapientia .. 'n eo Verbum, quo sapientia ; quia Verbum non ad se dicitur , sed tantum relative ad eum, evius Verbum est , sicut FHivis ad Patrem: sapientia vero eo, quo essentia; is ideo quia una essentia, una sapientia. Quoniam vero is Verbum sapientiam, is sed non eo Verbum , qua sapien-itia; Verbum enim relative, sapientia essentialiter intel igitur: id diei aeri-.piamus cum dicitur Verbum , ac si dicatur, nata sapientia . u: fit is filius is imago . . Unde Pater O' Filius simuI una sapientia , quia una essentia , fingiμIatim sapientia de sapientia, ficut essentia de essentia . Quapropter, non quia Tater non es Filius , is Filias non es Pater , aut ille ingenitus, ilis augem g
nitus , ideo non una essentra', quia bis nominibus relativa eorum ostenduntur
Uterque autem simul una sapientia , is una essentia, ubi hoc est esse quod sapere: non autem fimuI uterque Verbum aut FiIius , quia non boe es esse quod Verba aut Filium esse cut Jam satis ostendimus ista relative dici. Et c. q. n. v. Si hoc suo. o. Deo esse quod subsistere , ita non erant dicendae tres substantiae , ut non dicunturi D. tres essentiae: quemadmodum quia bor est Deo esse quod sapere , sicut non tres es- .sentias , ita nec tres sapientias dicimus . Sic enim quia hoc illi est Deum esse quod est esse , tam tres essentias,quam tres deos dici fas non est . L. a. Contra Maximinum Arianum c. io. haec habet: In Trinitate quae Deucito. 693. est , Pater Deus est , Filius Deus es , is Spiritus Sanctus Deus es , v hi tres unus Deus .... Pater Fitius is Spiritus Sanctus propter individuana ' p. 99 deitatem, unus Deus es, is propter uriuscussusque proprietatem tres perfnx sunt , is propter gustrum pGjectionem partes unius Dei non sunt. . . Libro II. de Trinit. c. 23. n. 43. In Trinitate, quae incompar ἴ '''' biliter rebus ymnibus antecellit , tama est inseparabilitas , ut cum trinitas bo-' minum non po init diei unus homo; in ilia unus Deus is dicatur is fit, nec in uno Deo fit illa Trinitas, sed unus Deus . misi. , Denique Epistola 24 i. alias ITI. Quaeris, inquit, an triformem Dei peris ν ' onam credam . Respondeo non me ita credere : una quippe forma , quia una , ut ita dicam, deitas . F., Eit. Ad haec Omnia Traditionis tam clara tam decretoria testimonia, si vel mia' nimum attendere voluisset Scriptor Gallus recentior , non eo, ut Opinor, te meritatis & audaciae devenisset, ut scriberet tres divi nas personas dici posse tres deos, nec ullum in ea propositione internum & essentiale vitium esse.
Qiae hic in Scripturis opponere solent Sociniani , partim jam diluimus com
129쪽
sutando eorum responsa ad ea Scripturae loca, quae laudavimus in coniirmati , ne in Catholici de Trinitate dogmatis, parti in inserius referemus, ac solvemus, ubi de divinitate Verbi divini cum ipsis instituenda erit disputatio.
Hic igtur ea dumtaxat expendemus, quae tum ex Traditione, tum eκ ratione humana objectatae solent . ,
Objectiones ex Traditione. Obiicies i. Si tribus primis Ecclesiae saeculis adeo constans, ac pervulgarum fuit dogma Trinitatis , quominio fieri potuit ut Gentiles Christiani illud nan opposuerint, ac plurium deorum invidiam, quam Christiani perpetuo ipsis exprobrant , in eorum caput vicissim non conjecerint Facile quippe, ae promptum ipsis erat objicere Christianis, plures deos ab ipsis quoque agnosci, in tribus, quas adorant, divinis persisnis. inio modo taltem tanti, ac tam inauditi mysterii, in quo tres dicuntur distinctae personae& una natura, absurclitatem &contradictionem Gentiles non irrisissent 3 Hujusmodi enim dissicultates statim ex sese animo occurrunt, nec silentio premi possunt , cum istud mysterium proponitur. Atqui tamen altum apud veteres Paganos de hiice difficultatibus silentium et imo Christianos veluta theos & incrilegos traducebant, ac vexabant durius, quod Idolorum cultum irriderent, ac procul rejicerent, sicut reserunt Tertuli. Iustinus, Α-thenagoras , & alii Religionis Christianae Apologistae. Rei p. I. Falso a Socinianis supponi, clantiles Christianis Trinitatis doctrinam non obiecisse. Observat enim S. Iustinus Apol. pro Christianis ad Antoninum . Christianos pro inlanis a Gentilibus habitos fuisse , quod Christum tanquam Deum colerent, quae accusatio duas saltem in Deo personas esse supponebat. Et Praxeas apud Tertullianum totus in eo est, ut ex pluralitate personarum, plures quoque deos inserat. Pariter Ora renes t. 8. contra Celsum, reprimit quod ab isto obsiciebatur, immerito nempe plurium deorum cultum a Christianis Gentilibus opponi, quandoquidem & ipsi Christiani de
Christum tanquam verum Deum adorarent, ac plures admitterent in deitate personas.
Ex ista porro ntilium in Christianos accusatione invicte contra Socinianos demonstramus, viguisse apud Patres Anteni caenos fidem trium personarum divinarum in unitate esus dem substantiae . Namque objicientibus Pa- ganis tres deos in tribus perlonis a Christianis coli & adorari, hominemque ultimo supplicio affectum prodeo ab illis haberi, facillime reposui metit Christianae Religionis Apologistae, si cum Socinianis sens lant; te nullatenus Filium Zc Spiritum Sanctaua pro vero Deo habere ; sed filium ut excellentem dumtaxat creaturam, & Spiritum Sanctum ut Dei virtutem & essicaciam. Atqui longe abest ut tale quid illi reposuerint, imo potius publice, ac intrepide,
et latri in er acerbissima tormenta , contestabantur se credere tres esse distinctas in Deo personas, & unam numero sin illarem naturam seu subflairitani. Ita in caput ipsum bocinianorum magis recidit Obsectio, quam in nos contose ν quebant, eaque confirmatur magis , ne dum impugnetur , quod asseruimus,
viguisse scilicet apud Patres Anienicae nos fidem Mysterii SS. Trinitatis. Re p. a. Ex silentio Gentilium, si supponeretur , nihil adversus nos in- . ferri p,sse. Norunt quippe omnes, solitos esse Veteres mysteria nostra Gentit in oculis, ac cognitioni subducere , ne sorte eorum ludibrio, ac pr H a sata
130쪽
anationi obiicerentur: imo nec Neophytrs nostris omnia statim credebant Religionis arcana. quorum illi nondum erant capaces. Objicies a. SS. Patres docent talem esse unitatem naturat divinae in tria hus personis, qualis est unitas naturae humanae in multis hominibus: alia qui haec postrema unitas numerica non est, sed specifica dumtaxat, multiplicatur enim in pluribus hominibus humanitas , unde plures sunt, ac dicuntur homines ; ergo pariter unitas naturae in tribus divinis perlbnis munerica dici non debet, sed aliqua ratione specifica, quae pro numero.
Majorem propositionem embat Auctor Libelli jam citati: Alupatiomatis de Trinitate ire.
IGM. 1. ρ. EX S. Gregorio Nysseno Tractatu tres dii dicendi sint, ad Abladium ,
ubi diluens eorum Ob;ectionem , qui contendebant tres deos aeque dici posse , ac tres v. g. homineS : Dicimus , ait, abusum quemdam esse conquetudinis, ut D. l. 43 . eos , qui natura divisi non sunt, per tuum naturae nomen pluraister nominemus B. ae dicamus , Multi bomines: evi fimiis est, si quis inicat, Mult.e naturae huma- At vocem Deus cum cautione bi obsereatione per fiuniarem figuram enuntiat Scriptura , boc prospiciens'cavens , ne arie in natur e plura ic, U. significatione deorum in divina essentia subintroducantur. Et paulo superius Quemadmodum ur:tin multis quidem aurei funisateres , aurum vero unum est ; odem modo muhi quidem singulares in natisa hominis ostenduntur , ut Petrus Jacobus, Ioannes ; unus vero tu bis homo est. Eodem igitur modo, in mente S. Doctoris, una est in tribus personis divina essentia , quomodo in tribus hominibus una est natura humana . Ex S. Basilio lib. a. contra Eunomium n. q. ubi, at eamdem esse essentiam Te , I, p. ρmnium c hominum. Et l.q. Genitorum,inq irit,eadem est natura,quae est genitoris.,' Ex S. Cyrillo Alexandrino in Thei auro: Si eam ob ea am, ait, existi-,i, o F/βμm s Uubstantiaclem Patri, quia neque Pater . es Verbum , neque Verbum Pater I unitatem naturae ob disserentiam nominum conveVi posse crediderunt ; dicant nobis quomodo primus parens Adam
consubstantialis erist illi , qui ex se genitus est Cum neque ipse possit esse Abes;
neque Abel unquam futuruε fit Adam . .inqui nominum differentia subsanti identitatem non toltit. Atque hoc quidem in facta, creata natura: quom do igitur non juerit impium in natura increata, quae omibus creatis Ange
anteceltit , illud statuere In mente igitur S. Doctoris, non aliter Filius dii inus Patri est consubstantialis, quam fuerit Abel consubstantialis Adamor atqui Abel non fuit Adamo consubstantialis in eadem numerica & individuali natura , siquidem distincti erant inter se, ac duo erant numero homines: ergo Filius di vinus non est Patri consubstantialis in una & eadem numerica divina subinstantia; ac consequenter sicut Abel di Adamus duo vere sunt, ac dicuntu homines, ita. Pater & Filius di vinus duo pariter dii dici possunt.
Tum.. a. . EX S. Aug. Epist. I . alias 66. ad Maximum medicum ab Ariana haeresi ad 661.. G. fidem Catholicam conversum n. 6. Suxsubstantiae prolem, inquit , quaeΓbet res gignit .sicut homo gignit hominem,non alteνius vatinae, sed ejus , ex us ipse est: τμde quam impie dicatur ipse non genuisti: id quod ipse es ... Unde intemgit prudentia tua, non ab eis Arianis rationubiliter dies .. ideo Dei Patris is, Dei Filii Ibo. si 6. Muturam esse diTerfam . quia se Pater est , iiD FUιυs , Deum Patrem non
A. C. Icnuisse id quod es ipse , quia nongenxit Patrem FVii sui , quod es ad litamine. Quis enim non vj deat i a. vocabula non se ipsis demonstrare natura: ,