장음표시 사용
131쪽
sed is νιur ad alterum care personas 3 Censet igitur S. August. Deum
Patrem generando Filium tuam ipsi communicare naturam, quomodo h mo lbani filio suo communicat: at non eamdem numericam . individualem, ac singularem communicat: ergo &c.
Rei p. I S. Gregorium Nysienum duo hic assirmare, quae ipsi plane sin- laria videnture primum est, ex abusu plures numero homines a ellari, cum unam omnes & indivitam habeant naturam. At pace S. Doct vis aicimus, non unam numericam dc individualem esse in omnibus hominibus naturam, i ed divisam, ac multiplicem , unde communi, ac rempto omnium usu, pro illa naturae divisione plures dicuntur homines . tametsi omnes in eadem specifica, ut vocant, natura, conveniant. Alte- . nam, quod docet S. Gregorius, istud est, nomen scilicet divinitatis s eu deitatis ossicium re essicaciam significare, non naturam: hincque rationem .
ac discrimen reddit, cur plures dici non possint dii, quemadmodum plures dici possunt homines , quia nempe divisa non est personarum in Deo actio, operatio, essicacia, sed una est eaque simp icissima s econtra vero divisa illa est multiplex, ac distincta in humanis. Vide p. 4 3. citati Uzbri seu Tractatus: Quod non fine tres dii . verum quidquid sit de .illa S.
Doctoris sententia, totus ille abhorret a tribus diis dicendis. Rei p. distinguo majorem propositionem: SS. Patres docent talem esse unitatem naturae divinae in tribus personis , qualis est unitas naturae humanae n hominibus, quantum ad aliqua. concedo: qnantum ad omnia, nego. Scilicet hoc unicum in locis citatis videtur esse Sanctorum Doctorum institutum, ut adversus Arianos ostendant Filium ejusdem esse cum Patre substantiaeis nota diversae, non divisae , ut illi volebant: quod illustrant exemplo & compar tione humanae generationis , in qua filius similem , ac eamdem habet cum patre tuo naturam, non dissimilem , non diversam; atque hac in s arte stat comparatio.; in altera vero deficit, nempe naturam divinam tis mero multiplicari, ac dividi in tribus personis, sicut humanitas dividitur & multiplicatur in pluribus hominibus. Volunt igitur SS. Doctores, eamdem esse unitatem naturae in tribus personis, quae est inter homines, eamdem , inquam, quantum ad similitudinem&aequalitatem oppositam diversitati, non eamdem quantum ad divisionem & multiplicitatem oppositam unitati numericaeae individuae singularitati. Id ita eme manifeste patet ex eo , quod nusquam concedunt S. Doctores tres dici posse deos, sicut plures dici possiunt homines. Quid ita quia una est numerica & indivisa essentia divina in tribus pers
mis, & cor sequenter unus Deus; econtra multiplex est numero, ac divisa humanitas in pluribus hominibus, unde& plures homines dici possunt, ac rim. dicuntur. In tua summa Trinitate, ait S. Aug. lib. I s. de Trinitate C. 23. quae 996. C. incomparabiriter rebus omnibus anteceuit, tanta est i NarabUitas , ut cum Trinisas hominum non possit dici ianus bomo , in illa anus Deus er dicatur Onsi areo in uno Deo fit ιI a Trinitas , sed unus Deus . Idem repetit in Epist. Iro. quae hic obsicitur. Haec Trinitas, inquit, unius es e usdemque naturae atque Iub- santiae ; non minor insingulis quam in omnibus , nec maFor in omnibus quam
in finguris .. Quanto magis .conservat in se ipso , ut sint haec tria fetuis Deus, ior simul omnia non tres dii, sed unus Deus. Instabis I. .Unitas illa numerica seu naturae singularitas Veteribuῖ , imprimis S. Hilario suspecta fuit, imo unionis haeresim appellat lib. de Synodis
seu de fide Orientalium n. 26. Et lib. 6. de Trinitate n. II. Oraonem i inquit, etestantes , unitatem divinitatis tenentes.
132쪽
Resp. Unio naturae adsensum Sabellij , qui personas eonfundebat&ῆnam
dumtaxat persbnam , sicut ek unam naturam admittebat , haeresis est; comι cedo: unio seu unitas singularis&numerica essentiae in tribus perlbnis disti,' 'se' ctis, i ego. Porro ex ipsa textus S. Hilarii lectione manifestum est, illum unionem seu confusionem Sabellianorum , eo loci perstringere. Nures Haer ticorum , ait 2 i. idcirco isem secundum divinitatem esse Patri Firitim dicunt, ut per similitudinis proprietatem eumdem Patrem esse , quam Fitium, a. e confirment: quia indiscreta ilitudo admittere videatur unici, ae fineuiaris occasionem Anathema ergo est , qui in Patre Ox Fitio naturae similitudinem ad abolendam Filii personalem figm cantiam pri edicabit. par g 14. Hinc Sanctus Doctor l. q. de Trinitate n. r. apprime duo ista vocabula, s. distinguit, unionem di unitatem; ita ut unio perionas, unitas vero naturam i piam respiciat. Abstate, ait, Pater Deus o Fihus Deus unum fuat, non unione personae , sed substantiae unitate . p. itis.D. Instabis a. Icem S. Doctor L. de Synodis jam citato n. 29. non improbat, quod ab Episcopis nonaginta septem in Synodo Antiochena dictum fuerat, Patrem scilicet, Filium, & Spiritum Sanctum tria est. secundum substantiam: Sunt quidem per substantiam tria , per consonanturm vero unum. P. tiro. P. Resp. Cum il)lbinet S. Hilario eo ipso loco, qui objicitur n. si . I. Mi nus forte, ait, expresse videtur de indifferenti similitudine Patris Filii fidei haec locuta esse , max/me cum de Patre Filio OH Spiritu Sancto ita senserie significatam in nominibas ... ut sint quidem per subsantiam tria , per eonf nantiam Uero unum. Ergo prima fronte non vita fuit S. Doctoris satis casti. gata & accurata haec fidei professo. II. R.e propius considerata S. Doctor declarat, istam loquendi formam di
Sunt per Iubsantiam tria , per consonantiam vero uuvm , non babere cata,mniam , quia connominato SpirItu , id est, Paracleto , consonantiae potius,
quam essentiae pcr similitudinem substantiae praedicari convenit unitatem. M M P. III. Domine substantiae Patres Antiocheni non naturam intelligebant , sed personam , ouae reipsa tres sunt. Idcirco , ait ibidem S. Hilarius , tres substantias esse dixerunt, Iista entium personas persubstantias edocentes , non jubstantium Patris in Filii diversitate di mitis essentiae s rantes .ujὰ e vero Patres illi Antiocheni, ut observat ibidem S. Doctor , non adver . '' ' sus Arianos, sed adversus Sabellianos agebant. Non adversum haeresim, ait S. I lilarius , quae dissimilis substantiae Patrem ἐν Filium ansa est praedicare , in
Antiochia fuit conventum; sed adversus eam, quae post Sanctam Ssnodum P i- caenam in id proruperat, ut tria nomina Patri vellet adscribere .
Riisi .E. Iinstabis 3. S. Hilarius eodem loco n. 67. nomine unitatis solam intelligit aequalitatem & paritatem, quo sensu plures homines pares sunt intelle, & aequales in participanda natura humana, licet eamdem numericam& individualem non habeant: Unum idcirco dicatur esse, ait Sanctus Hilarius, quia par fit. Ib. D. E. Res p. dist. ant. Solam intelligit aequalitatem dc paritatem , prout oppo-' nitur unitati personat, concedo: unitati numerica: cIusdem singularis natu rar, nego. Religiose , ait, unam substantiam praedicamus , dummodo unam
substantiam proprietatis similitudinem intcIligamus, ut quod unum sunt , nora vvlarem significet, sed inauales. AE qualitatem dico, id est, indiferentiam similitudinis , ut iritudo habeatur aequalitas ; aequalitas vero unum idcirc dicatur esse , quia per fit ; unum autem , in quo par significatur , non ad unicum inpersona vindicetur. Iam supra n. st a. dixerat, similitudinem non
133쪽
ejere unionem : Tatrem O Filium per id, quod Filius indemutabilissimilitudo Patris est, confitetur. Non enim aut pars est Filius Patris , ut unus dici possit i , natus θ' generans . emanatιo est, ut continenti fluxu per corpo-νMem-ixdividuum 'rocursum idem ine fluxus retentus in Origine, ipsum sibi sit serie atque tractu coosr ιιι or .go, quos fluxus. Sed perfecta nativitas est ,
Breo inoboata, sed Ieru πdu/n ejusdem naturas Irmitituὰ:ne n incorporalis Filius ex incorporali Patrej2 sen Objicies cuna Sol p ore: Nihil frequentius apud Veteres, maxime Salicto in Ait: ust. num occurrit, quam tres esse in Deo res, tres substantias, treς na ur Sia 'S. Aligustinus L. F. de Trinitate, c. q. haec docet ἀΙ. n. b. non impri at Graecorum thntentiam,qui tres dicunt in Deo substantiar II. n. II. ait: Ne sue in bac Trinitate, eum dicimus personam Patrit, aLud
dicimus quam substantiam Patris Addit personam ad se dici, non ad Filium , mel Spiritum Sanctum, lut ad se dicitur Deus, is magnus , O bonus io c. Et quemadmodum hoc iuι est esse , quod Deum esse , quod magnum is e. ita boe ilia est esse, quod sterisnam esse. Ex quibus necessario sequitur, S. Doctorem agnoville tres esse in Deo res abibilitas leu substantias ; siquidem sunt iii Deo tres personae , quae ad te dicuntur , non ad alium , dc quarum quaelibet substantia est III. Quaerit ibid. S. Aug. n. g. cur sicut tres per nas dicimus, tre etiam deos
non dicamus. Rurius cum tres personae conveniant in ratione communi , ac quasi genetica perlonge, cur non dicimus unam personam ; sicut dicimus unam essentia iri, quae tribus perlbnis communis est. In imo , inquit, generali voca-hulo, si propterea dicιmus tres personas , quia commune est eis ia, quod perj na est alioquin nutu modo possunt ita diei, quemadmodum non dicuntur tres Fihi, quia non commune est eis id , quod est Filius cur non etiam tres deos dicimus 3 Certe enim quia Pater persona, Fitius persona , Spiritus Sanctus persona . liueo tres perfome : quia ergo Pater Deus , is, Filius Deus , On Spiria rus Sanctus Deus , cur non tres dii Aut quoniam propter ineffabiIem conjunctionem haec tria mul unus Deus; evr non etiam una persona, ut ita non possimus dicere tres personas, quamvis singulam quamque appellamus personam , quemadmodum non possumus dicere tres Deos, quamvis qaemgxe sngulum inpellemvis Deum , sve Patrem , sive Filium, De Spiritum Sanctum Z Aet quia Scriptura non dicit tres deos sed nee tres personas alicubi Scripturam commemorare invenimus . An quia nec tres , nec unam personam Scriptura dicit baeo tria, . legimus enim personam Domini, non personam Dominum propterea Iicuit Aquendι disputandi necessitate tres personas dicere, non quia Scriρtura dicit, sed quia Scriptura non contradicit Si autem diceremus tres deos,contradiceret Scriptura dicens: Audi IsraeI, Dominus Deus tuus Deus unus V.Cur ergo r tres essentias non licet dicere, quod iriter Scriptura sicut non dicit,ita ne contraieιρὶ Nam essentia si periais nomen est commune tribus, cur non dicantur tres essentiae, ficut Abrabam , Isaae, Oscob , tres homines , quia bomospeciale nomen es commune omnibus bominibus .. Si propter unitatem Trinitatιs dicun--r treι essentiae , sed una essentia ; ear non proρter eamdem unitatem Trιπιω-
tis non dicμmur tres stibantiae , vel tres personae, sed una substantia θ' una persona λ Scriptura igitur, Augustino interprete, non contradicit, quominus dicantur tres in Deo es lentiae vel substantiae, sicut dicuntur tres peri nae: aut ultem cur non dicitur una persona L sicut dicitur una essentia t
134쪽
, Tractatu 29. in Io: Sabelliani in i accusat eum, qui negat tria in Deo esse.
. Concilium Antiochenum apud S. Hilarium Lib. de Synodis , tres sub-J ' stantias esse dixit.
Denique Iulianus Toletanus scripsit Librum De tribus substantiis qui αSS. duobus Pontificibus Benedicto II. & Sergio I. approbatus fuit. 'Resp. nego antecedens.
Ad primum ex c.. . L. . de Trinitate, aperta est responso ex ipso textu, et aer avnon integrum, sed mutilatum refert auctor Libelli. Per substantias enim, ibi ad P. r. ,.s66. tensum Graecorum personas intelligit, non essentiam, non substantiam nubae
s. ae persenis , ait S. Doctor n. fecundum nostram, hoc de substantiis Deviati
Graecorum consuetudinem , ea quae diximus, oportet integri t. Sic enim Geuisi i tres subsantias unam essentiam, quemadmodum nos dicimus tres personas, tinam essentiam veIsubstantiam. Et L. s. c. 8. n. Io. dixerat: Dicunt quidem Grae-s , a. ci ) hspostasim : sed nescio quid volunt interesse inter unam- post is r ita ut
plerique nostri, qui bine graeco tractant eloquio, dicere consueverunt . γιαι ύσιαν, τ ι όποτο Nie, quod est latine, unam essentiam, tres substantias . Sed quia n stra loquendi consuetudosam obtrnuit ut hor intemgatur cum dicimus essentiam , quod intel gitur cum dicimus βυstantiam, non audemus dicere unam essentirum ,
tres substantias ; sed unam essentiam vel substantiam , tres autena personas . Ad secundum , scite omnino ait Augustinus personam ad se dici, non ad alium, eamque veram esse substantiam; neque enim est quid inane,ac vacuum, ut arguebat contra Praxeam Tertullianus; inde tamen perperam infertur , S. Augustinum tres res in Deo absolutas, seu substantias admisisse. Non ita est radmittit quidem aliquid tribus personis commune & absolutum , quod neque est essentia, neque substantia; quid ergo rationem scilicet genericam pers
nae , quam quaelibet persona participat, quae quidem communis, ac generica ratio, ob penuriam linguae nullo vocabulo designare possumus. me vero, 8 9. ait n. 7. ubi nulla est essentiae diversitas , oportet ut speeisse nomen habeant haec tria, quod tamen non in veritur . Nam semona generale nomen est ... N. 3. Proptera a Beuit Aquendi Loutandi necessitate tres personas dicere, non quia Seriptura dicit, sed quia Scripturae non contradicit. Non alium esse Sancti Doctoris sensum e. 7. unde objectio petitur, demonstrat haec i plius Ver- u. ει c*r ergst, inquit, non haec tria simul uvam personam dicimur, scar unam essentiam unam Deum; fed tres dicimus personas , cum trer deos aurires essentias non dicamus. nisi quia volumus veI untim aliquod voeabutam servire huic significationi, qua intel igitur Trinitas , ne omnino taceremus in terrogati , quid tres , cam tres esse fateamis 3 Seu , ut mox dixit: loquendi i , dispiuandi necessitate tres dicimus personas . Illud orgo absolutum , quod in mente S. Augustini importat peribitae nomen, neque est essentia, neque substantia, sed ratio communis, ac generica personae, quam ties divinae personae ex aequo participan . n. p. 36o. tertium, revera Scriptura nec dicit, nec etiam contradicit, an tres
c. dici debeant in Deo essetitiae dc substantiae, sed de hoc illa siet; ex illo autem flentio quid ad verius nos concludi hic potest 3 nihil certe. Timuit Script
ra , ) inquit S. Augustinus citato c.a. n.9. diceγe tres essentias , ne ιmemageretur in tua summa aequalitate ulla diversitas . Rursus non esse tria quaedam non pote rat dicere, quod Siae Uius quia dixit, in haeresim lapsus es. Tres autem deos dicere nefas est. Cur vero tres perionae dicantur , non una , scut unam dicimus essentiam, in promptu est ratio ; quia nempe multiplicatur in Deo communis & quasi generi capersonae ratio, non. multiplicatur autem Usem
135쪽
tia, cum una st nul ero. I atetur ibidem Augustinus, isque udι necessitate
p: rta ..he vocabisti, cu/' oplis emet copiosa di Atalsone adversum infidias veI exsores Emereticorum . Cum enim conaretur Dumana inopia loquendo proferre ad hominum jensus , quod in secretario mentis pro eaptu renet ire. Quod ex Tractatu 29. in Io. obiicitur, non habet dissicultatem : Sabellium quippe refellit, qui negabat, tria esse in Deo, id est, tria supposita seu tres peribiras distinctas. Idem sensus, ac scopus est Concilii Antiocheni . Volens igitur, ait S. in
Hilarius, congregata Sanctorum Gnodus impietavem eam perimere, quie Iar. veritatem Patris is Fiδει Spiritur Sancti nominum numero eluderet:Vt tiro. O.
non subsistente causa uniuscuJusque nominis, triplex nuncupatio obtineret sub faditate nominum unionem, bi Pater solus atque unut idem atque ipse
haberet Spiritus Sancti nomen is, Fitii , idcireo tres substantias esse dixerunt, subsistentium personas, per substantias edocentes . Ad Iulianum Toletanum, cujus Liber De tribus substantos approbatus dicitura Benedicto II.& Sergio I. imo& a Concilio XV. Toletano anno 688. dico frustra & immerito illum nobis opponi, quippe qui de tribus dumtaxat substantiis in Christo, nempe anima , corpore,& divinitate, loquitur, non vero de tribus in Deo seu in Trinitate subflantiis e imo tres illas iubitamias conclytis verbis rejiciunt Patres Toletani. Filius igituν , inquiunt, Dei de sen- Tom. 6.tia Patris natus est, essentia de essentio, sicut natura de natura , o substantia Couc. p. de substantia , si tamen nec duae essentide , nee dui e natu νae , nec duae substantiae 1 97. C.
postunt diei, sed una essentia , natura atque substantia: sicut lumen de lumi- me , non o lumina . Deinde probant tres non immerito dici posse in Christo substantias, animam scilicet, corpus, & divinam naturam . Instabis eum eodem Libelli Scriptore; Veteres nonnisi ex oeconomia di quadam politia prohibuerunt ne tres personae tres dii dicerentur , ne forte Christiam Gentium idololatriae favere viderentur, aut etiam a substinendo
sortiter pro unitate veri Dei martyrio, avocarentur . Inde concludit Auctor, propositionem istam: Tres personae possunt diei tres dii, nullum in se vitium internum & essentiale continere. Istud vero suum figmentum probare nititur tum ex Tertulliano, tum eκ S. Ambrosio. Εκ Tertulliano L. adversus Praxeam cap. II. Geterum, inquit,s ex conscientia , qua scimus Dei nomen Ore Domini. em Patri-Fιlio is, Spiritui Sancto convenire , deos is, dominos nominaremus , extinxissemus faces nostras etiam ad marirria timidiores , quibus evadendi quoque pateret occasio iurantibus statim per deos is dominos , ut quidam Hieretici, quorum dii plures , Valentinianos indigitat; propter Tonum deorum immensam farraginem. Ergo, ait Auctor, propter illam dumtaxat oeconomiam deos plures non diκere Veteres, ne amplius λret martyrio locus. Ex S. Ambrosio L. f. de fide e. 3. ubi ad solas Scripturas recurrit, ut pro laed ducis dici non debere deos . Respotadet quippe huic Arianorum objectioni, Si I ' i , fum verum Deum fietit is Patrem, ita , Firium dicitis er unitis substantiae P. - rrem is Filium confitemini, nou unum Deum , sed duos deos inducitis , quia qui unius substantiae saxa, non uncis detis. Ied duo dii is dentur esse , ficut duo homines , aut du.e oves, pluresve dicuntur. En objectio Arianorum . Relpomdet S. Doctor e Tamen si legamus Scripturas divinas, in veniemus pluralitatem D. magis mea cadere , quae divery e discretaeque substantiae sunt, hoc est , ἐτερησία. Ut ab hoc S. Ambrositi testimonio, quod Auctor Oi,jicit, incipiamus, Rese. non satis nos annuo a mequi quia .Luctor ille inferre inde possit, at
136쪽
probet ex oeconomia dumtaxat noluisse Veteres. ut tres personae tres dii dicerentur et non tantum enim ex Scripturis id probat S. Anibrosius, sed ex hoc ipso, quod Ariani opponebant, inter homines exemplo. Audien-μ Σ dus S. Doctor. Itaque, ait n. 42. dicendo 2 atris Ore Filii discretam esse substantiam , disserentemque deitatem , duor ut/que ipsi Ariani deos afferunt'. nos aulem cum is Patrem confitemur,seFitium, asserenda tamen
unius esse deitatis, non duos deos, sed unam Dcum dicimus .. Et hoc Domi nieis eisquiis approbamus ; quia ubi plures sunt, ibi aut naturae , aut τι- tantatum , is, operationum es differentia . Denique ut suis Ni testimociis revincantur , duo homines dicuntur; quia licet unius naturae fini iure nascendi, tamen im tempore In cogitatione, O opere, Ure loco distant rides, non potes tinus homo dici insignificatione is numero duorum, quia undias non Mi pq es , ubi es diversitas : unus autem Deus dic tur , Patris On Filii , a Spiritus y . Sanctig riai , plenitudo signatur. Ea n. 46. Evidens es igitur , quia quod unius est subsantiae separari non potest , etiam hi non fit singularitatis , sed unitatis ... - 37 Singularitas ad personam pertinet, unitas ad naturam . Ea vero , quae dι Persae substantiae sunt , non solum unum , sed etiam plura dici solere, jam prophctico, claruit IesImon Io .... Pluralitas ergo excluditur , non unitas seques ratur . . Ad Tertullianum, dico ne vel minimum quidem extare apud iplum - Vestigium praetensae illius oeconomiae, Ob quam prohibitum fuerit, ne plures dicerentur dii; imo. variis ex Scriptura argumentis, in hoc ipso Libro probat Tertullianus, unum esse Deum , unam in tribus personis essen-- tia in , unam substantiam , atque Praxem objicienti , ex pluralitate peri )'Π' narum nece lario inferri deoS plures esse , consecutionem expresse negat Tertullianus citato c. II. Ergo , inquis , provocabo. te , ut hodie quoqVeauisoritate. istarum Scripturarum quas laudavelat Tertullianus consan ἔer duos deos is duos dominos praedices . Absit : reponit Tertullianus, 2 sonim , quι tempora , causas Scripturarum peri Dei gratiam in p/cimus ..... duos quidem definimus , Patrem Ore Filium, is iam tres cum Spiritu Sancto
duos tamen deos is, duos dominor nunquam ex ore nostro proferimus . . Objectiones ex ratione . .
Multa ex humana Philosophia& ratione adversus Mysterium Sanctissimae Trinitatis objecere oli in Ariani, Eunomiani, Sabellian s. quae apud veteres SS. Patres, Athanasium imprimis, Hilarium, Gregorium Nyssenum H Epi phantum, & Augustinum occurrunt. Has omnes sophisticas ct argutas ratio nes colligere de novo, ac recoquere quasi centies attritae non fiussent ausus est inter Socinianos lubtilis oellius L. a. de unci Deo. Patre Sectione I. Objicies itaque i. Ubi sunt tres periona: realiter distinctae , quarunt quaelibet P. sim C. Deus est, ibi iunt tres dii : atqui tre deos esse, non tantum sdes , sed & humana ratio dicere abhorret: ereo. neque sunt in Deo. tres distinctae perionae. Rei p. neg. mas. Scriptura enim utrumque admittit , dc. tres personas,& unum Deum : ergo stat pluralitas cum unitate. Non periclitatur Script ra , inquit Tertullianus diluens. istam. Praxeae objectionem , L. adverius ipsit in c. I 8. ut imi de tua argumentatione succurrar, ne sibi contraria videatur. Habet rationem, is eum unicum: Deum flatuit , o Patrem Filium ostendit ; fuscit sibi . Ratio vero , cur sint tres pelionae, & unus Deus, haec decretoria pro 'fertur a SS. Patribus, quos laudavimus, tum quia . una est numerica, sin pularis & individua. in tribus personis essentia , non multiplex, non di Visa: tum quia unum est principium seu suos totius divinitatis, Pates
137쪽
scilicet; qui ideirco dicitur Deus a se, quia a nullo procedit, & a quo
procedunt Filius & Spiritus Sanctus, ct ita nihilominus procedunt, ut
in eo maneant, Pater in me est, O, eto in Pater.
At, inquit Socinia laus, mera haec est principii petitio, ac pro respoα- ,sione id datur, de quo est controversia . ,, Resp. petitionem principii vitiosam quidem eme ex parte arguentis, non 'ex parte respondentis, cum solidissimis argumentis id probavit , quod probandum est. Arguentis est demonstrare quod fieri non potest dogmatis
Catholici falsitatem , & Ecclesiam a possessione , qua fluitur, deturbarer verum insani est hominis id etentare , cum Ecclesia columna sit & fundamentum Veritatis, adversus quam portae inseri nunquam prae alebunt. At, inquit rursus Socinianus, humana ratio mysterium istud non capit . Fatemur e quia mysterium est , non humana Philolophia dilcutie dum est, sed fide simplici credendum; ac, ut loquitur Apostolus, Φandus es intellectus in obsequium fidei. tarte creatio eκ nihilo, resur- u. Coa Tectio corporum, inter mysteria fidei computantur , ea tamen admittunt et . s. Sociniani. Quidni ergo & alia Religionis nostrae arcana 3 Quaenam , r go, fidei nostrae regula est Revelatio Dei, an 'humana ratio Si haee posterior, quilibet urivatus judex re arbiter erit controversiarum fidei et inde summa in Religione confusio & perturbatio. Dicamus igitur Cum S. Gregorio Nysiseno Epistola ad Ablavium : Si nostra oratio proposita quσ- Tom. 2.
sione infirmior urguatur , traditionem quidem , quam a Parribus per D - 4 8. Bricessionem necepimus, servabimus in perpetuum firmam o immotam ζ ιμtionem vero , quae fidei patrocinetur, a Domino requiremus.
Unde majoris claritatis causa, potest eadem major argumenti propositio distingui : Ubi sunt tres personae , quarum suaelibet Deus est, ibi sunt tres Dii, si divisa sit, ac multiplex in illis divinitatis essentia, concedo rs una, indivisa, numerica , sngularis, & individua, nego. Probabis majorem negaram cum Crellio : Vel tres personae divinae sunt P 3xue
tres numero dii, vel una persona cum alia confunditur, ita ut Pater si Rior
Filius, & vicissim : atqui utrumque dogmati Catholico adversatur, istud personarum distinctioni, illud ellantiae unitati.
I. Si tres peribnae divinae sunt unus Deus, valebit istud argumentum : Pater est summus ille Deus, Filius est summus ille Deus: ergo Pater est Filius, & vicissim Filius est Pater. Confirmatur istud argumentum recepto Scholae effato, quod est totius a tis syllogisticae iundamentum, nempe: Quae sunt eadem uni tertio , sunt eademrntero . Pater & Filius idem sunt in natura divina ; ergo idem sunt inter se. II. Si sunt tres personae, tres sunt dii: 'namque sicut valet istud argu- See - mentu in : Pater est persona divina , Filius est persona divina, Spiritus dum amSanctus est persona divina: ergo sunt tres personae divinae : ita a pari gume valebit & istud : Pater est Deus, Filius est Deus, Spiritus Sanctus est xum. Deus; ergo sunt tres Dii, non unus. Confirmatur hoc secundum argumentum . I. Quia nomine Dei persona intelligitur ,3 nomen quippe Dei, ut placet Crellio, imperium designat, quod personae protrium est : cum autem persona ex Boetio sit naturae rationalis seu intelligentis individua substantia, tot sunt individuae substantiae, quot sunt Personae: atqui tres sunt personae ; ergo& tres quoque individuae substantiae, vic consequeter tres dii. a. Quoties multiplicantur suriecta , multiplicantur
138쪽
etiam ea quae de singulis distincte dicuntur ; sic multiplicatis homInibus
multiplicatur numero humanitas : at in Deo multiplicant ui personae, quibus divinitas tribuitur ; ergo debet quoque multip:icari diu nitas, pro numero persisnarum divinarum. 3. Divina natura est cla Dino sit gularis; ergo mul tis communicari non potest; ergo non lunt plities in Deo perlbnae.
Rei p. nego ma r. primi syllogismi. Neque ei. im tres sulit dii . neque etiam tres personae confunduntur, sed tres lunt simul & distinistae pellonae, di unus Deus; ita ut sit mira qMedam n mali similis, ait S. Basilius Til; c., trium istorum discreta conjuη o , conjuncta discretio. Ad T m.1. p. probationem , nego, legitimum ess , ac valete allatum a Crellio syllogis.sio. c. ' mum, qui vitiosus est, ac peccat in sorma; constat enim ex puris parti-cularibus, eκ quibus nihil concludi potest . Patet in simili syllogismo ;Petrus est homo; Paulus est homo; ergo Petrus est Paulus . Ratio est , quia in omni syllogismo, ut recte concludat, necesse est medium termianum distri triti, hoc est, sumi in omni sua extensiva significatione e porro in syllogismo constante ex puris particularibus , medius terminus non diristribuitur seu non est universalis, sed ad singulare quoddam subiectum deis terminatur. V. g. in lyllogismo Creuit, medius terminus est Deus : po ro Deus in ista masori propositione, Pater est summus Deus, supponit proclo Patre, dc ad illum solum iestringitur , quasi solus Pater Deus foret per exclusionem Filii, quod certe salsissimum est; vitiosus igitur est , ac - plane sophisticus dictus Crellii syllogismus. Ad confirmationem sumptam ex recepto Scholae effato: cyrae sunt eadem tini tertio , sunt eadem inter se. . Dico i. effatum istud pure philosophicum esse, rebusque dumtaxat creatis applicari debere, non divinis, quae infinito inter se distant intervallo. Et
vero non minus obtinet apud veteres Philosophos istud: Ex nihilo nibili. Attamen suam exceptionem patitur, & in iis dumtaxat locum habet, quae naturaliter agunt, non in aliis: agnoscunt enim Catholici, mundum ex
nihilo a Deo creatum suime; imo & istud quoque agnoscunt Sociniani.
Dico et . ad laudatum axioma: sunt eadem uni tertio, Diu eadem intcr se, distinguor respectu illius , in quo conveniunt cum uno tertio , concedo: respectu illius, in quo non conveniunt, nego. Et ita quia Per 1bnae divinar conveniunt in essentia divina, idem etiam sunt inter se quin' ad essentiam divinam, ac consequenter recte quidem dici possunt idcm , sed non iidcm: quia vero non conveniunt ratione personae, non possunt dici eaedem personae.
Dico 3. distingui aliter seu exponi posse dictum axioma, quae sunt eadem
uni tertio singulari & incommunicabili. sunt eadem inter se, concedo: uni tertio univcriali, vel saltem communicabili , nego. Sic v. Petrus & Paulus sunt unum in natura humana specisce sumpta, sed non sunt unum inieris mimerice; quia natura humana communis & universalis est, quae multis communicari potest. Ratio est, quia, cum naiara multis communicatur, neceste est inter eum, qui communicat naturam, & eum, cui communicatur, relativam intercedere oppositionem , adeoque di realein distinctionem: quia ergo tres personae divinae conveniunt in una essentia, idem iunicum illa , quia vero essentia illa communicatur a Patre filio & Spiritui
s.l.; tu, Sancto, necesse est Patrem realiter distingui a Filio & Spiritu Sancto.
seeuhἡum secundVm a Fumentum, nego validum esse , ac firmum argumeni um,&, ikumen. paIitalem a personis ad essentiam. Ratio disparitatis aperta est, quia multitum. plicatur
139쪽
plicatur in Deo ratio communis personalitatis , unde recte concludit isto byllogismus, Pater est persona, Filius est persona , Diritus Salictus est persona: ergo sunt tres personae. Quia vero essent; non multiplicatur , sed una est numero in tribus personis, idcirco male concludit iste Syllogismus, Pater est Deus, Filius est Deus, Spiritus Sanctus est Deus: ergo runt tres dii. Ad primam secundi ars menti confirmationem dico r. Dei nomine non designari clare, ae distincte personam aliquam determinatam, sed disi M. id tantum confuse naturam divinam una vel multiplici personalitate subsin eundi ii stentem. Nomen quippe Dei concretum est e porro nomina coneretR di- eum tuistincte sormam ipsam exprimunt , confuse vero subjectum formae. Sic confirma- Nomen homo humanitatem distincte significat, eonfuse vero subjectum in tio. quo est, Petrum vel Paulum. Nomine igitur Dei intelligitur ens perse- α missimum, quod in tribus rei a personis subsistit , sed quae , solo appellato Dei nomine, distincte non cognoicuntur. Praeterea, persona, & essentia in Deo realiter non distinguuntur , sed
virtute tantum . quod satis est, ut multiplicatis perinis non multiplicetur essentia. Vox quippe, persona, ad se dicitur, non relative ad alium, ut paulo ante ex Augustino vidimus; ergo eκprimit tantum naturae modum, determinationem seu subsistentiam. Cum vero persona definitur a Gmetio, naturae rationalis individua subsantia , substantiae nomine non ipsa natura seu essentia intelligitur, sed subsistentia, quae naturae quidam . modus est, ut probat S. Thomas I. pari. quaest. 3O. art. I. ad I. undo
additur in definitione adducta, individua substantia , ut est , singularis ,
alteri tanquam supposito incommunicabilis . Et certe cum substantia &natura idem significent, si nomine substantiae natura intelligeretur, res eadem bis in ejusmodi definitione repeteretur. Ad secundam eonfirmationem, dico, falso prorsus Crellium afirmare , in divinis pro numero subjectorum seu personarum formam multiplicari. Non ita est r molli liorate illa quidem in humanis , unde tot sunt numero plures, ae distinctae humanitates, quot sunt homines, quia nempe finita est, ac simitata natura humana r econtra, infinita est in omni gerere persectionis natura divina, ideoque unica ; infinitum enim in via quoque genere unicum est. Ad tertiam confirmationem , dico eam in aequivoco haerere : natura sol kltu quidem divina maxime singularis est, hoe est , una , indivisibilis, non texit, multiplex, concedo : hoc est, incommunicabilis , nego . Istud porro di- eonfirm Vinae naturae proprium est, ac singulare , ut una numero di individua, tio.
ploribus tamen distinctis indistincta & indivisa communicetur - omodo 1d fiat, o altitudo' ' Objicies et . eum eodem Crellio sect. r. cap. a. Si tres sunt in Deo personae distinctae , sequitur quamlibet personam divinam trinam sore imperlbnis. Sic probat : Deus ille unus & summus trinus est in persisnis et quaelibet autem persona divina est Deus ille summus : ergo quaelibet persona divina est trina in personis. Resp. nego sequelam majoris . Ad probationem, nego conclusonem . Syllogismus Crellii sophisticus est, ac peccat in eo, quod major propositio sit particularis, nec universali possit unquam aequivalere, quidquid obloquatur Crellius. Namque ista propolitione : Deus unus summus trinus es in personis vocabulum Deua , vel sumitur universaliter , ac dilaibutive, ut aiunt
140쪽
pro eo omni, quod Deus est ille summus, vel particulariter pro Deo ad ce tam perlanam determinato. Si prius, propositio est manifeste sali, , cujus iste sensus est: Q, ii iuuid est Deus ille summus, trinum est in personis : atqui id omnino falsum est; Paterent in v. g. est Deus ille tu inmus, neque tamen. trinus in personis , cum unica dumtaxat constet persona. Si vero praedicta propositione vocabulum istud , Deus , particulariter lumitur, ut revera sumitur, propositio particularis est ; ex puris autem particularibus , ut jam Observatum est , nihil concluditur . Praeterea syllogi sinus Crellii laborat fallacia amphibologiae. Et si enim Deus ille unus sit in periems trinus, prout humitur indillincte , confuse , ac communiter; n. n tamen trinus est, cum distincte, ac specialiter pro hac vel illa perlona usurpatur. Instabis r. Tam potest quaelibet periona dici trina in nersonis, quam eta sentia una in tribus personis : atqui istud postre iniim recte dicitur: ergo &cia Res p. nego mas. Nulla enim paritas est . Quia perii, na quaeli t una dumtaxat constat, non multiplici , personalitate seu subsistentia, ideoquo absurde omnino trina diceretur in personis. Cum vero divina edentia una sit individua & simplicissima , recte dicitur in tribus perlbnis una. Quod si paritas aliqua inter effentiam & personas instituenda iret, scesset instituenda, in qualibet persona dici potest mna in perib nis, quam ipsa essentia uina in personis : at falsa est ista propositio: Essentia trina est iu personis . cum sit una de eadem numero in tribus . In Hymno quidem, quem Ecclesia in laudem Martyrum canit, legebatur , Te trina deitas,runaque poscimus, cujus loco jam legimus, Te summa dertas, unoque poscimus. Verba ista Te trina deitas , supprimenda esse nono Ecclesiae saeculo mandaverat Hincmarus Rementis, & Librum scripsit, De non trixa deitate. Adversus illum insurrexit Gottesichalcus , contendens licitum non esse quidquam in publicis Ecclessu precibus seu hymnis immutare . nihilominus tamen iacta est, ut moκ ilistum cIt, illa immutatio , ne forte inde quis suspicari posset trinam esse in perlbnis deitatem. Vel etiam. fic institui posset comparatio : Tam possunt tres personae dici una persona, quam dici una essentia. Responderemus dubitasse quidem aliquando.
Sanctum Augustinum , num tres personao dici possent una persona e Ve- tib 1. P. apud Catholicos obtinuit, ut perlonae in Deo plurali numero Tria. e . dicerentur, nusquam una. Quamquam etsi concederemus tres personas divinas in communi & quasi generica ratione personalitatis convenire, propterea inferri non deberet, unam e se personam . : 1icut licet Petrus dc Paulus conveniant in ratione communi humanitatis, non tameni
unus, sed duo homines dicuntur . Et ratio est , quia similitudo illa de
convenientia si tantum per mentem.
Instabis 2. Si tres persi, nae a se invicem realiter distinguerentur , & si1-mul unum quid identice forent cum divina essentia , absurdum illud sequeretur, unam scilicet & eamdem rem sinul distingui & non distingui;
pluies esse, dc unum ; communicari , & non communicari, quae certe manifestam contradictionem involvunt.
Rei p. rem eamdem sub vario respectu distingui & non distingui , communicari & non communicari , beneficio scilicet distinctionis virtualis, qua fit ut una & eadem entitas Dei infinita multis rebus distinctis aequivaleat ;atque quatenus absoluta, communicetur tribus personis , una numero dc indivisa remanens, quatenus vero relativo aequivalet, non communicetur:
unde nulla proprie utina hic intervenit contiadi 1io; haec quippe, ut Vera sit,