장음표시 사용
241쪽
s uratis loquendi modis aliquod est deceptionis. ac fraudis perieulum I adeo
triti sunt, ac pervulgati. Secunda quoque responsio resellitur . I. Quia figura prosopopera adhiberi non solet, nisi cum agitur de rebus vita & sensu destitutis ; v. g. cum Coeli audire jubentur, aut flumina plaudere manibus : at Spiritus Sanctus ire. Scripturis semper describitur tanquam substantia vivens di inteΗigens; nec queniquam tam absurdum stret existimo, qui asserat Spiritum Sanctum eadem figura diei agere, doeere dcc. qua Coeli dicuntur audire, &. flumina plaudere. 2. Si figurata esset Scripturae locutio, nec reipsa Spiritus sa eius vera laret persona, istud procul dubio alicubi significa mei facer textus ; neque enim cum tanto periculo & scandalo Fidelium de illo tanquam de vera subsistente persona tam constanter mentionem fecisset. 3. Si semel licitum fuerit Scripturae verba ad intra prosopopejae deflectere , nihil
erit tam firmum, ac certum , quod funditus non evertatur ; ac poteris
perditus aliquis ipsiusmet Christi personalitatem impugnare,& ea, quae de ipso dicuntur, de sapientia Dei per figuram prosopopeiae, dicta esse contendere Neque Vvolhelium uvant loca & exempla, quae prostri. Non primum: siquidem ipsemet Christus dicitur a semetipso non loqui, sed ea, quae audivit a Patre, & accepit. . An inde inferti potest, Christum veram non esse personam non concedent haud dubie Sociniani . Spiritus Sanctus igitur dicitur non loqui a semetipso , sed ea , qui audivit ; non quod Deus non si, sed quia cum a Patre & Filio procedat, omne, quod habet, ab illis habet via originis &i processionis , nihilque docet, nisi quod plane conforme sit cum iis, quae Pater & Filius docent: Non secundum : nam tametsi fatendum si Spiritum Sanctam eo loci per figuram dici interpeliare pro nobis gemitibus inenarrabilibas , quia nemponos gemere facit & oraro sicut oportet ; non inde tamen lieet inferre, in
aliis pariter omnibuε locis, in quibus iariptura de Spiritu sancto loquitur figuratam esse loquendi rationem: quo certe nihil ablurdius, insulsius nihi fingi posset. Perinde esset , ac si quis diceret : Cum Scriptura dieit Chrisum esse vitem, ostium, leonem &c. figurata est Iocutio : ergo de Chriasto figurate semper Seriptura loquitur. Conserenda igitur, ac simul comparanda loca sunt ; atque tum ex subjecta materia, tum eκ circumstantiis , tum ex iis, quae praecedund vel sequuntare , aestrmandum an Scriptura figurate loquatur; vel non . Nihil porro facilius, quam disternere Scriptuaram absque figura, sed nudo, simplici ac litterati sensu referre. Ach. II. v. 2.Dixit Spiritus Sanctas.Segregate inibi Saulum ἐν Barnabam in opus, ad quod assumpsi eos. Fi c. Io. v. 2o. idem Spiritus Petro ait: Ecce vira tres quae runt te. Singo itaque descende mari cum eis nibiI dubitans , quia ego mi, tuos. Pronomen: ego; mibi, apertissime demonstrat Spiritum San etiam.veram esse piaonam, quae imperat, assimila, mittit . .
Spiritus Sanctus non tantum a Patre On Filio disinctus, sed etiam γahus, is, ab utroque missus dicitur . Idan. 14. V. I εἰ di c. I . V. 26. & 27. Ego rogabo Patrem , ait ChristuSalium paraclitum dabit vobis, Spiritum tertiatis, qui a Patre procedita
is porro dixerit eum , quia Patre dc Filibdistinctus, qui alius est, ac mi
242쪽
l titur I veram non em cum Patre & Filio personam 3 Accedit dc paracleti
nomen, quod Spiritui sancto proprium videtur, ac veram supponit personam : sicut enim nomen istud ossicium personale in Christo denotat , quatenus apud Patrem interceorem & patronum nostrum agit; ita quoque & in Spiritu sancto, quatenus personaliter Patris & Filii paractetus apud noa, id est, interpres, munus obit consiliarii & consolatoris. Responsis Socinianoram. I Respondent Sociniani, Spiritum sanctum paractetum appellari, nod pe sbnaliter, sed figurate, quia tanquam Dei virtus & emcacia nos intus Ib- latur: quemadmodum cum Ps. et r. v. q. David ait:. Virga tua, o, baculus ruus, ima me consolata sunt ; an concludi potest, 'rgam & baculum per-sbnam cilis' figuratam esse locutionem nemo non intelligit. Verum gratis omnino ficta est ista Sociniana responsio , nullo subni a Roseis; fundamento . An vero quaecumque illi vacuo suo cerebro excogitabunt tur. fgmenta, statim serio nobis erunt refellenda 3 Nemo tam stupidus , qui non intelligat, in citatis verbis Regii Prophetae subesse figuram: virga &baculus consolari dicuntur, quia Sancti in vitae praesentis aerumis & an fictionibus solatium etiam, ac levamen quoddam degustant. At vero Spiritus sanctus ita paractetus seu consolator dicitur, ut sit ipse auctor & causa intentae hujus consolationis.
Spiritus sanctus eadem exteritis cum Patre Filio operatur. Ex operationibus externis Patris & Filii recte insertur Patrem & Filium
duas esse distinctas personas; si ergo Spiritus sanctus eadem exterius cum illi operetur , veram quoque personam illum esse aisirmandum. Ita porro esse a onstat ν Matth, a8. V. I9. Bapti sinus ex aequo danduS praescribitur, in 11ο-stnine Patris i , Filii Spiritus Sancti. 2.Cor. I 3. V. II. Spiritus Sanctus cum
Patre dc Filio confungitur in benedictioire Apostolica, quam Corinthiis precatur Paulus : Gratia, inquit,Doinini nostri Ieyu Christi is charitas Dei , is communicatio Spiritus Sancti cum omnibus vobis. I. Joan. s. v. 7. Spiritus Sanctus simul cum Patre dc Filio dicitur m Coelo testimonium dare : Tressunt, qui testimonium dant in Caeso, Pater , Verbum,-Spiritus Sanctur. Porro his in locis Patrem & Filium veras elsepetibnas , adversarii non dissilentur ; ergo dc Ianctum quoque Spiritum veram peisonalia esse fateantur necessie est. . At, inquit Vvolhelius . frequenter in Scripturis cum veris personis ea ετε-
consociamur, ac conlulaguntur, quae tamen verae non sunt personae. Sic Act. 2O. V. 32. Paulus ait : Ni σύ commendo vos Deo , , verbo gratiae ipsius , qui potens es: aediscare isc. ut i verbum oratiae cum Deo coniungitur, nec tamen vera perlona est. lyariter Epires . 6. v. Io. idem Apostolus ait: De caetero, Fratres, confortamini in Domino, on in potentia virtuιis ejus: ubi
certe potent a UIrtus, vera non est Periona. ...
i Verum, qua inccecus est UvOlkelius, qui non vidit quantum ista discrepenti Nanque in primo loco per merbum gratiae , vel intelligitur ipsemet Christus, qui in Scriptura dicitur sermo leui verbum gratiae , quia nuntius est calfictor gratiae Patris I sermo leta verbum Uitae, I. Ioan. I. v. I. quia est vitae auctor I cvs omnis gratia , L. Petri V. io. Spirιtus grati e 1 Ilebr. IO. W29. Taurado de Trinitate. TOm. lI. P s ' quia
243쪽
quia est origo ' aliae. Vel HVerbum gratiae intelligitur, aut ipsemet gratia, quae per hebraicimum verbum gratiae appellatur ; aut Evangelium , quod est verbum gratiae. Si priori modo intelligatur, longe plus adversariis nocet locus ille, quam faveate Chi istus etenim, qui est substantialis illa gratia, est vera, ac subliliens perlina. Si posteriori modo, nihil obtinet Vvol-kelius ; sensus enim est: Commendo vos Deo , ut vos servet Evangelio suo, seu sua gratia ; aut: Commendo vos Deo in Evangelio ejus, in ejus gratia, quod certe longe quid diversum sonat ab aliis, in quibus Spiritus Sanctus Pati i & Filio consociatur, tanquam comes individuus, ct auctor earumdem operationum. Alterum testimonium, quod laudat Uvolhelius, longius adhuc a scopo nostro abludit. Hortatur quippe Apostolus Ephelios, ut confor rentur in Domino, is an potentia virtutis Uus; id est, per virtutem illius, ae sortitudinem . Quis vero tam stupidus est, qui potentiae , ac virtutis no mine veram, ac subsistentem personam intelligati
Spiritus Sanctus sub speeie ii Uili Mi uando apparuit.
Proprium est Ursonarum, non qualitatum , non accidentium, aut at tributorum , speciem quamdam visibilem assumere, sub qua se conspiciendas exhibeant. Apparuit autem Spiritus Sanctus in Baptisnio Christi , sub specie columbae , Νlatth. 3. v. I . in die Pentecostes , Ita specie linguram , quae visae sunt dispertitae instar ignis insidentis super capita Apostolorum , Act. 2ι v. 3. Ergo Spiritus Sanctus vera est , ae sublinens persona. Socinianorum responsio.
Negant r. Spiritum Sanctum sub aliqua sensibili forma unquam apparuisse. Non in baptismo Christi, quia columba illa, inquiunt , non designabat modum apparitionis Spiritus Sancti, sed modum descensus illius , similis nimirum columbae leniter & sine strepitu descendentis. Neque vis facienda in verbo, descendere: Baptismus quippe Ioannis & omne donum persectum dicitur desursum esse, & a Coelo descendere: an propterea personam esse affirmabis Neque etiam in die Pentecostes vere apparuit Spictus: linguae quippe illae, quae visae sunt, Spiritus Sancti dona & chari:
mata designabant, non veram personam.
Negant a. Id Omne, quod apparet per formam visibilem , subsistens esse; accidentia etenim, inquiunt, apparent, nee tamen per se subsistunt. Verum, utraque Socinianorum excUtio prorsus vana & sutilis est. Prima: quia Sanctus Lucas diserte assirmat c. q. v. 22. Spiritum Sancturni
descendisse in Baptismo Christi, corporali specie sicut eolumbam . Directi
igitur fronte Vvolhelius adversatur Evangelio, sicut jam observatum a n bis fuit Articulo a. hujus Quaestionis, exponendo primum testimonium pro demonstranda Trinitate personarum in Deo . mod addunt de meris qualitatibus, quae descendere dicuntur, a nobis etiam aliunde solutum fuit Articulo 3. hujus Quaestionis sect. r.cum exponebamus secundum testimonium pro praeexistentia Christi ante ejus ex B. Virgine nativitatem: consule ibi dicta, ne saepius ad taedium eadem re petere teneamur . Falso quoque afferunt illi , linguas igneas, quae in die Pentecostes apparuerunt , reliringendas esse ad
244쪽
DE TRINITATE. 2rrBla Spiritus Sancti dona: sacerentin Contextus manifeste distinguit ii
la, a Spiritu Sancto. Repleti sunt, Act. 2. V., l. omnes Spiritu aucto, coeperunt loqui variis Angurs prout Spiritus Sanctus dabat e qui iUi lanifeste ibi Spiritus Sanctus a donis distinguitur, tanquam causa ab effectu. Secunda etiam responsio, nulla est. Licet enim certula sit accitientia immediate incurrete in oculos , neque substantiam Eer se, ac directe videri, supponunt tamen ordinarie rem substractam seu thbjectam, aut perlinam rundo sub specie ista visibili columbae de linguarum ignearum oportet aliquid subsistens latitasse; illud autem Spiritum Sancti im fuisse asserit Scriptura, & a Patre dc Filio in Bapti imo Christi eκ presse distinguit. Et certe, licer dissileri non possimus aliquando Spiritum Sanctum pro donis sumi , attamen fateamur etiam necesse est adversarii , saeptis me illum a donis distingui, tanquam eorum auctorem & eruientem causam . r. Corinthia I 2. v. L Alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae , alii autem fermo scientiae secundum eumdem Spiratum. Et V. II. Haec omnia ope αzatur unus atque idem Spiritus, dividens singutis prout vult.
Spiritus Sanctus est verus Deus , Patri & Filio consubstantialis ..
Probatur primo ex Scripturis , quae a contortis SoPinianorum e stionibus Vindicanturri quatuor sontibus Spiritus Sancti divinitas invicte demonstratur
I. Eae nomine, ac natura Dei. . II. Ex attributis divinis .. III. Eκ operationibus .. IV. Ex cultu & adoratione ἀ
Cui nomen & naturam De L Scripturae proprist tribuit, ille vetus est na- inra dc substaentia Deus : atqui Spiritui Sancto nomen dc naturam Deῖ Scriptura propridi tribuit 2 ergo &Q. Major certa est, &' a nobili sum ius demonstrata fuit Sectione expendendo primum pro eon substantialitate Christi argumentum . Minorem eκ vetet, Testamento cum, novo collato sic evincimus L mi inveteri Testamento ebavab appellatur, ille ipse est, qui in novo Spiritus sanctus dicitur: sed qui in veteri Testamento Dbovab appellatur , est verus natura dc substantia Deus ; ergo Spiritus sanctus, salille ipse est Iebo-b, verus est natura & substantia Deus. Minor probatur. Isaiae 6.v.9 Deus Lebovab) dixit Isaiaei, ade-dieexpopuIo huic: Audite audientes, is, nolite intelistere o c. Atqui est. 28. v. as. Deus ille Iebaiab Spiritus sanctus esse dicitur: Bene virrius. Sanctus locutus est per Isaiam .. Vade ad populum iEum, , die ad eor: cure audietis non inreuigetis. Ergo Spiritus Sanctiis verus est natura re substantiae Deus. Quapropter David lib. a. Reg. c. v. a. ait: Spiratus Domini Iocutus est per me, dc v.3. statim exponit quis ille sit Spiritus Damini rDixit Deur Israel mihi ; Deutus est fortis Israel Dominator nominum: Ergo
245쪽
minator hominum, seu Deus summus& unicus. Accedit quod Act. I. v 16. Spiritus Sanctus per os Dauid locutus est, sicut & per coeteros Prophetas: at ille , qui Prophetis inspiratione interna loquebatur in veteri Test
mento, Deus tum mus I irael seu Jebovab nuncupatur. Deus Israel in deserto tentatus dicitur ', Psalm. 77. Ver. I. Tentaverunt Deum , is, Sanctum Israel exacerbaverunt. Et Psalm. sq. ἐ S. Hodiel vocem. eius audie, itis , nolite obdurare corda vestra , sicut in irritatione fecundum diem tentationis in deserto, tibi tentaverunt me 2 et tres vestri . Atqui apud Iulia in capite 63. Ver. Io. dicuntur ii provocasse ad iracundiam Spiritum Sancti eius . id est, sanctitatis ejus, seu Spiritum Sanctum . Et Hebr. 3.v. 7. ille, qui tentatus fuit, dicitur esse Spiritus Sanctus: Quapropter cut dicit Spiritus Sanctus rHodie vocem ejus audieritis , nolite obdurare corda vesra , sicut in exacerba rione secundum diem tentationis in deserto , ubi tentaverunt me patres vo i
Ergo Spiritus Sanctiis is ipse est, qui tentatus suit in deserto: sed ille, qui ten- ratus fuit, Deus est Israelis, seu Deus unus & summusJebovab , Psal.77-Ergo Spiritus Salictus est Deus ille su inmus & unicus. Ista porro Scripturae testimonia rursus confirmant, quod mox probatum suit, Spiritum Sanctum veram esse, ac subsulentem personam; siqui item loquitur, tentatui, irritatur, quod personae proprium est. Secinianorum responsi'. Ad haec eκ veteri Testamento testimonia generatim reponunt Sociniani,
Spiritum Sanctu in hoc sensu dici loqui, quia Dei virtus est & efficacia , quae Prophetas inspirat, & per ipsos loquitur: tentatum etiam esse hoc sensu , quia tentatus est Moyses, qui Spiritu Sancto, id est, virtute Dei ductus Israelitas ducebat . Quapropter , arguunt Sociniani , plane sophistica est hae eirostra argumentandi ratio: Deus locutus est II ii , vel : Deus tentatus est: sed Spiritus Sanctus locutus est tentatus: ergo Spiritus Sanctus Deus est. caui quidem syllogismus, inquiunt, conitat ex puris allirmativis in secunda figura , in qua nihil concluditur: perinde enim est, ac si quis diceret: Deus Pater locutus est per Prophetas, Spiritus Sanctus locutus est por Prophetas; ergo Spiritus Sanctus est Pater : non valeret haud dubie conclusio. Ι einde , si quid virium haberet argumentum nostrum , concludi ex illo posset, etiam Isaiam, Davi dena . Moysen esse Spiritum Sanctum ; quia Ii ias, sicut dc David, ille ipse est, qui ore proprio locutus, ut & Iloyses ipse , qui tentatus. suit & exacerbatus : denique , in citatis Scriptiirae locis Spiratus Sanctus a De ipso disti irguitur, dicitur enim Spisitus Dei, Spiritus sancti ejus , seu findit-ήatis e us. Ita sere Crellius lib. I. de Deo uno se h. a. c. I. Resellitur haec Sociniana evalio, quae putidum est imaginationis signa en- Re All, tum , ac vitiolus Dialecticae scelus . Ad vero mera qualitas , seu virtus ιχ est ut . ficacia Dei proprie loquitur, praecipit, irritatur & ad iracundiam pro Ocatur Apage ineptias. Ergo Spiritus sanctus, de quo haec affirmantur , Vera est persona, quar per Prois etas lCetita cit, ac caula fuit piaecipua eariti Lomnium , onae Prophetae , Spiritu sancto inlpii ante , tanquam e)us mi milia,Organa & jnsitrumenta , honi inibus declaraverunt. I)erpera in igitur ec omnino
distorte inierunt Sociniani, eκ nostra disputandi ratione colligi posse, Isaiam , Da videm , Moy lem esse ipsum Spiritum 1a iustum: quid absurdius Illi enim ex se ipsis locuti non sunt, sed divino agente Spiritu , quorum organa ct instrum menta erant; immerito igitur, ac plane sophistice sophistica in nobis arguendi rationem exprobrant ad veriarii. Argumentum enim nostrum non tale est,
quale illi fingunt ; sed tale est: ini i per Prophetas, quos inspiravit, locutu.
246쪽
suit, is Deus est Israelis; atqui Spiritus Sanctus per Prophetas, quos inspiravit, locutus est; ergo Spiritus Sanctus eii Deus I irae lis : iii quo syllogii no majoc propositio iani versali aequivalet , ac multum distat ab isto p iii mate Sociniano, I Mus Pater locutus est , Spiritus Salinus locutus est; ergo Spi: itus Sanctus est Pater. Falsa conclusio , quia ex meris anfirmativis & particularibus sequitur : unde si major propolitio de particu- Iari convertatur in universalem hoc modo, quicumque per Prophetas loeutiis est Deus Pater sed Spiritus Sanctus locutus est per Prophetas; e go Spiritus Sanctus est Deus Pater; mascar propositio falsissima est: Filius enim Dei non minus quam dc Spiritus Sanctus locuti sunt per Prophetas, neque tamen aut Filius aut Spiritus Sanctus Pater est, sunt enim tres personae numero distinctae . Quod addunt, Spiritum Sanctum in lociscitatis a Deo distingui, aequivocatio est : distinguitur periona de byposta
si , concedo : natura & lubstantia, nego. Conῆrmatur primum istud argumentum ex novo Testamento. . 3. Ananiam, qui agri divenditi pretium integrum ad Apostolos non detulerat, sic Petrus alloquitur: Anania, cur tentavit Sathauas cor mentiri te Spiritui Sancto , ω fraudare de pretio agri 3 .. es mentitus hominibus , sed Deo. Ergo Spiritus Sanctus, cui mentitus est Ananias, Deus est. Premit argumentum illud Socinianos , variasqtie te vertunt in partes,
Ajunt I. in graeco textu non legi, mentiri Spiritui Sancto , sed mentiri Spiritum Sanctum, quod idem est, ac fallere Spiritum Sanctum. II. Per Spiritum Sanctum intelligendos esse Apostolos , in quibus habitabat Spiritus Sanctus, quibus imponens Anianias, ipsemet Spiritui sancto imirotuisse censendus est. σIII. Licet Ananias dicatur Spiritui sancto mentitus dc Deo, non sequitur Spiritum sanctum esse Deum; neque enim recta est , inquiunt, hare nothraargumentatio: Ananias mentitus est Deo , Ananias mentitus est eodem
tempore Spiritui lancto ; ergo Spiritus sanctus est Deus : scut vitionis est non absimilis iste syllogismus : Qui spernit Apostolos, simul euec spernit Christum : Iba hic homo spernit Apostolos; ergo Apostoli sunt Chris .is: Culus quidem ratio haec est, quia potest quis mentiri Deo simul & Spiritui sancto, diversa ratiorne ; Spiritui sancto immo ita te in Apostolix habitanii, tho mediate, ex quo non sequitur Spiritum sanctum esse Deum , sed tantum esse virtutem & emcaciam Dei. Ita sere Crellius. Resellitur triplex illa Oellii re ponso . Prima , quia leti vim terminorum, seu rem ipsam spectes, idem est mentiri Spiritui sancto aut Spiritum sanctum , ac ipsum fallere, tum quia veν-bum graecum mentiri, cum accusativo & cum dativo perinde construitur, sicut ex hoc iplo cap. 1. Actorum manifestum est; veri a enim I. construitur cum accusativo , dc versu cum dativo, ubi haud dubie mentiri significat. Constat etiam ex capite 33. U. 29. Deuteronomii, ubi verbum idem 4 ς Vrzι usurpatur, ac significat mentiri, non fallere.
Adde quod Syriaca versio apponit pateticulam in , mentiri in Spiritum fan-Quamquam in rei veritate parum quoad sensum hic diliant diti, haec verba , mentiri Ec fallere ; idcirco eni: n mentitus est Ananias , quia Apostolos fallere voluit : quem enim fallere volumus, ei mentimur. Secunda responsio plena est absurditatis. Ubi enim legit unquam Cret. lius, Apostolos Spiritus fanoni nomine donatos ala litando fui se Cum
247쪽
baptiaamur in nomine Spiritus Sancti, an quaelis idem est, ae nos baptitari, in nomine Apostolorum 3 Pariter cum Spiritus Sanctus dicitur e Caelo descendisse, an ipsi Apostoli descendisse putandi sunt di Reipsa Spiritu Eancto pleni erant Apostolio , & tamen Ananias, defraudando. pretium agri divenditi, non ipsis Apostolis seu hominibus mentitus dicitur , sed Deo: igitur Spiritus Sancti nomine Scriptura loco citato Apostolos non intelligit, sed Deum, quem ab hominibus expresse distinguit.
Tertia. responso mera est fallacia, nobisque imponit. Hoc est argumentum nostrum : Ille , cui Ananias mentitus suit, est Deus: sed ille, cui Ananias mentitus fuit, est Spiritus Sanctus: ergo Spiritus Sanctus est Deus. Syllogismus vero, quem Crellius opponit, vitiosus est, qui aliquid in conclusione continet, quod non est in prae missis. Emendandus igitur est in hunc modum : Qui spernit Apostolos, Christumi pluin spernit . atqui Hic homo. pernit Apostolos ; ergo spernit Christum , quae conclusio rectae est, ac legiti ina . Verum Crellius per. fraudem pro arbitrio sophicinata nobis. imponit, ut ipse vera dc putida ibphismata rixandi animo nobis opponere possit. .
II. Spι ritus Sanctus ab A pnstolo. r. Cor. Ia. vers. I 6. Deus. appellatur .. Divisiones operationum sunt, ait, idem utro Deus, qua operatur omnia in omni-hus . Porro Deus ille- vers. II. dicitur, Spiritus Sanctus : Haec autem omnia Ορeratur unus ataue idem Spiritus , . dividens singulis prout. vult. Ergo Spiritus Sanctus verus Deus est . Et cap. 3. . veri. I6. dixerat : P escitis. quoniam templum Dei es is , Spiritus Dei habitat in vob/s Denique cap. 6. v. I9.neseitis quoniam membra vestra templum sunt Dei , qui in aeobis est Porto templum , ut dc supremus adorationis cultus , . sbli Deo debetur; ergo. Spiritus Sanctus, cujus nos templum sumus, Deus est. Frustra reponunt Socinianii, Spiritui Sancto, tanquam virtuti & eHe.iciae Dei , templum deberi : namque, constat ex mox probatis, Spiritum Sa ctum non eme meram inii virtutem & efficaciam, sed esse ve ram , ac per se subsistentem personam . .
Ex divinis . attributis . . Spiritui Sancto. divina, conveniundi attributa: ergo vere Deus est. A ternitas: jam enim ab initio creationis extahat; ferebatur enim super aquas: ''seu, ut alii vertunt, incubabat aquis, semunditatem ipsis impertiens. Immensitas α ubique praesentia:Sap. r . v. T. Spiritus Domini σπlevit Orbem iterrarum . Psal. I 38. V. r. Quo ibo a Spiritu tuo, is, quo a facie tua fugiam 3 omni scientia I. r. 2. v. Io Spiritus omnia sexutatur, etiam profunda Dei. Ioan .l6.v. II. Cum venexilit e Spiritus verrtatis, docebit vos omnem veritatem . Omnipotentia et Psal. 3 a. v. 6. Verbo; Domini Caeli' firmati sunt, Spia ritu oris eius , omnis virtus eorum . . Unde Lucae I. v. 33. Spiritus. Sanctus
dici tua virtus Atiusmi, non es lentialis aut: attribatalis ut volunt Sociniani, sed personalis & subsistens. Vita est Spiritus Sanctus, quia est Spiritus, vivificus Cor. II. V. 2 ..ini vivificat mortalia corpora nostra, Rom. 3. U. II. haec momenta nihil aliud reponunt Sociniani quam quod saepius attritum a. nobis jam fuit; scilicet, . Spiritum Sanctum esse. Dei virtutem. dc essieaciam non autem. veram dc s sistentem personam.
248쪽
DE TRINITATE. TERTIUM ARGUMENTUM
Dei opera vel naturae sunt, vel gratiae : utraque Spiritui Sancto Tati.
quam auctori tribuuntur. Opera naturae : Creatio, Gen. I. V. 2. Psal. 32. V. 6. mox laudato. Con 'servatio & gubernatio rerum , Psal. Io3. v. yo. Emitte Spiritum tuum , creabuntur; on renovabis Jaciem terrae . Operatio miraculorum, Matth. 32. v. 28. In Spiritu Dei Hicio .daemones; oc I. Cor. II. V. q.
Opera gratiae et Christi conceptio , Lucae i. vers. 33. Unctio & mi Lso, Isaiae, 6 I. Vers. I. Peccatorum remissio, & regeneratio, I. Cor. vers. Ir. Regimen Ecclesiae, Act. I 3. vers. v. & cap. I s. veri. 28. Collatio donorum, I. Cor. Ia. Ve s. 7. Illuminatio,. hes. I. vers. II. &I8. Sanctificatio , a. ad Thessal. a. vers. ra. & r. Petri t. veK. 2. Diffusio charitatis, Rom. F. V. 3. Resurrectio mortuorum is Rom. 8. vers. I
Ex mox dictis Fideles omnes templum sunt Spiritus Sanai ; templum autem, ut & cultus adorationis, qui in eo supremo Numini impenditur, uni & soli Deo debitus est. Deinde, baptizamur in nomine Spiritus Sancti, sicut in nomine Patris di Filii; adeoque sicut Patri & Filio fidem nostram obligamus, ac spondemus obsequium, in illos credimus & speramus, ita &in Spiritum San
ctum credere, ac sperare tenemur, a quo gratiam . Pacem, coeteraque be
neficia petimus, quemadmodum re a Patre de Filio, a. corinth. II. V. II. dc Apocal. I. v. q. gratia & pax postulatur-a septem Spiritibus funt ante thronum e Spiritus vero Sanctus ita numero septenario describitur, non quoad personam, quae una est, sed quoad multiplex donum, cujus ipse auctor, ac Iargitor est , quod septenario numero enuntiatur :
non modo propter ejus persectionem , sed quia alludit ad septem Ecclesias, ad quas scribit, ut innuat se donorum suorum copia illis ira provisurum, ac si singulis Ecclesiis singularis Spiritus praeponeretur. Neque dici potest, per septem illos Spiritus non personam , sed medium intelligi , quo gratiam cc pacem a Patre defluere vult Apostolus e quia eo ipso modo a Spiritibus gratiam postulat, quo a Patre, nempe tanquam a principio & causa Probatu Ieeundo divinitas Spiritus Sancti, ex Traditione SS. Patrum. Traditio haec magna ex parte ex iis, quae Sectione 4. Articuli 3. dicta sunt, jam perspecta esse debet. I. Ex forma Baptismi : baptizamur enim eκ aequo in nomine Patris di Filii & Spiritus 'Sancti . Argumentum istud saepissime urgent M. Patres S. Athanasius lib. de Spiritu Sancto ad Serapionem, Didymus lib. de Spiritu Sancto , Hilarius lib. a. de Trinitate, Theodoretus lib. s.c tra haereses cap. de Spiritu Sancto, S. Basilius lib. 's. contra Eunomium cap. ro. S. Ambrosius lib. r. de Spiritu Sancto cap. q. Sanctus Augustinus Tract. 6. in Ioannem .
249쪽
II. Eκ precibus Ecclesiae, quas Deo per Filium iii Spiritu sancto oblatais ut ille iestatur S. Iustinus Apol. 2. III. Ex illa celebri dc antiquissima glorificatione, qua Ecclesiae Hymnicia italebant tir, dc etiam iuian clauduntur his verbis: Gloria Patrici Hriois, uir tui Sancto ; seu : Gloria Patri evm itio Spiri u Sancto , vel, per Dum in Spiratu Sancto ; utroque enim modo antiquitus Doxologia tehmi- trahatur. Argumentum illud adversus Haereticos urget. imprimis b. Basia' lius lib. de Spiritu Sancto cap. 23. ubi Haereticis objicientibus , Spiritum S.mctu/n Deum non cile , aut i Scriptura uequaquam tradit Spiratum glarificari eam Patre Filio , sed fladiose virat, ne dicat cum Spiritu , Jὸd ubique mavust
fgnificare in ipso ; verba sunt Haereticorum apud S. Baiilium: Sanctus Doctor rei pondet, promiscuum cI se in Scripturis istarum particularum ulum, in , cum, & por I adeoque aequalem est e Spiritus Sancti gloriam qu cumque exprimatur irrodo, sive in Patre & Filio , sive cum Patre Actilio . sive denique per Patrem & I4lium . Multos eam in rem eκ Veteribus laud. it Basiliis , Irenaeum , Clem eluem Romanum , Dionysium Alexandrinum, Originem, Iulium Atticanum dcc. IV. Lynanimis illa Eccletiae fides vel ex eo maκime fit manifesta, quod statim, ac quis Spi litus Salicti divinitatem impugnare palam ausus est, pio haeretico habitus niti, pulsus ab Ecclesia , nec alia via potuit Ecclesiae communioni restitui, quam ejurata haereti . Ita in Concilio Alexandrino an: o q62. ad Haereticis ad Ecclesiam redeuntibus postulabatur, ut cxecrarentur Arianam haeresim , tum eos, qui dicebant, Spiritum , anctum esse creaturam. Ita B.: filius Epist. 78. non prius Eus athium Sebasienum in communionem suam ascivit , quam Spiritus Sancti di Uinitati subscripsisset. Idem erga Paulinum Antiochenum observavit S. Epiphanius hae iesi 77. V. Traditionem illam clare demonstrat multitudo SS. Patrum , quOrum nonnulla testi in Onia pr te ire hic juvabit. S. Iustini Apol. 2. I lium , inquit , is Spiritum Sanctum propheticumcesimus adoramus , Deum fotum adoramus. Athenagoiae Legar. pro Christianis : Spiritum Sancti m agentem in istis, nut prothctrcos sermones fundunt, ita a Deo emanare , i , inurn r fecti dicimus, ut emiss a Sole radii reciprocant. Deum Patrem pr. edicamus , OH Dcum Filitan, cy' υ ritum Sanciam.
S. Irellaei lib. s. cap. 6. ubi ait hominem frictum esse ad similitudinem Dei per manus Patris, id est, per Filium & Spiritum Sanctum. Et lio. q. cap. alias 3. Spiritum Sani tu in eum eme ait, qui ab initio in universis dies; Donibus Dei ab uit hominibus , futura annuntiaTit , , pr sentia ostendit, O' pr.eterita narrat. , a fista Theophili Ant: ocheni lib. 2. ad Autolycum . Hie igitur, inquit, exi-
250쪽
spiritus sanctas placatus esse ei potes, qui aut Patris , aut FilFis ἰηἰmieus est3 Superfluum videtur multos alios hic congerere ejusdem Traditionis teste post duo Concilia generalia , Nicaenum primum , & ConstantinopoIi num primum, a quibus fides illa Ecclesiae clare & expresse cognita &doclarata fuit. Nicaenum Concilium Symbolo fidei profitetur se eredere in Spiritum 'Sanctum; eadem igitur in Spiritum Sanctum fides exigitur, quae in Patrem& Filium; praecipuum autem fidei nostrae objectum, Deus est: ergo Spiritus
Sanctus, in quem credere tenemur, est Deus verus & summus . Concilium Constantinopolitanum primum, quod est secundum Oecume- An. 3za. nicum, adversus Macedonianos congregatum, expressius adhuc in Symbolo fidei Spiritus Sancti divinitatem adstruit his verbis: Credimus in Spiritum Sanctum Dominum im vivificantem , ex Patre procedstatem, is, cum Patre On Filio adorandum glorificandum, qui Deutus oh per Prophetas. Et in Epistola Synodica ad Episcopos Occidentis , centum & quinquaginta Patres Graeci, quos inter aderat S. Gr ortus Naaianaenus, . qui coram Synodo egregiam habuit orationem, sic loquuntur: Ita fides tum a nobis , tum a vobis, tum ab omnibus, qui v bum verae fidei non pervertunt , approbari debem, quippe eum On antiquissimas,onia ero Baptismatis consentanea, Θ non doceat credere in nomine Patris, On Filii, is, Spiritus Sancti hoc est, in divinitatem P potentiam is, substantiam unam Patris is, Filii OH Spiritus Sancti , aequalem, dignitatem, eoaeternum regnum in tribus perfectissimis Myos bus: De in tribus perfectis personis ; adeo ut neque quidquam Ioci vitur pestiferiae Sabelli biseresi, qua confunduntur personoe , boces, proprietates touuntur; neque blasphemia Eunomsanorum, Arianorum ut eorum, qui Spiritum Sanctum oppugnant , quidquam habeat ponderis , gus quidem essentiam, naturam, stet e divinitatem discinast, is Trinitati, θμια increata , is consubstantialis, is coaeterna es naturam posterius geni-
ἔam, aut creatam , aut quae sit alterius visenti inducit . .
Scripta fuit haec Epistola , sicut ipsa inscriptio praesesert: Reverendissimi Fratribus, ae Collegis, Damaso, Ambros, Brittoni, Valeriano is, caeteris fanctis Episcopis in maena urbe Roma convocati . Quo tempore Α ' 'scilicet Orientales Constantinopoli congregati ivlem divinitatis Spiritus banctis adversus impietatem Macedonii vindicaΜnt, eamdem & Occidentales sub Damasio Summo Pontifice Romae coaui praedicabant & adstrarebati tr& ita ex communi consensu Ecclesiae utriusque, vere Oecumenicum evasit Concilium Constantinopolitanum, quod centum dumtaxat & quinquaginoa Episcopis constabat. Ivuntur Objectiones Soeinianorum . Objicies r. cum Crellio & Vvolhelio adversus primam Conclusionem Spiritus Sanctus frequenter in Scripturis appellatur Spiritus Dei: at Spiritus alicujus persona non est ab illo distincta : sic anima hominis, quae spiritus est, persona non distingui ur ab homine : ergo nec Spiritus Dei , seu Spiritus Sanctus distincta est a Deo persona. Res p. distinguo min. Spiritus alicujus sumptus pro essentia aut parte essentiae illius, cujus est- spiritus, non est persona ab eo distincta, concedo: iumptus non ero essentia aut parte essentiae, sed pro persona , non absolute, sed relative, ac nationaliter, nego . Sic v. g. cum dicitur , Angela
ritus, non distinguitur Angeli spiritus a persona Aureli r quare t quia osse spiritum, tota est Angeli natura se a essentia . Pariter anima hominis