장음표시 사용
181쪽
absurda haec sententia in vereri graecorum philosophia defensores nacta est, . quamvis nonnulli exi iis excusatione i quadam j digni videantur ; nam & necessarii recte 'ratioci- nandi principiis destituebantur, & saepe veram sententiam dubiis vocabulis ii ea. Expriis a
me Dant, ut ab imperitis facile in malam
A multis duco Euripide animam EX Subtii diri Quae veissimo aethere constare creditum fuisse MO- terunt de
Tum, qui materialem, ac corpoream homi-: m animam tribuerunt. Hippo eam ex aqua; int. c. s Diogenes, Anaximandor, Anaximenes, A - . s. a. naxagoras, Archelaus ex aere; Xenophanes ex terra, dc aqua; Parmenides ex terra & agne I Boestus ex igne & aere; critias e X s. 3.mem Mnguine I Galenus ea spiritu sanguia is, qui- b. P icta , bus illud Virgilianum consonat purpuream vomit ille animam; i Empedocles ex. Om i
bus . elementis constare docuerunt et ' DCΠιο- c. Io.
critu et magnum quidem illum Dirum s Sed levibus, et rotundis corpusculis vicientem
animum c cursu quo in , fortuito, Omitta- ,mus. Nihil est enim Gpud istosi,1 quod nou. G tomorum turba osn sciat. Hunc . securus est, Epicurus, ut alias . meminimus. Stoicorum 'diversae eranu opiniones; alii cum Chrysip- 4ς pi' po; di ADIlodoro animam nostram partem, ab anima mundana avulsam .' alii cum Ze-' none, Cc, Potidonio spiritum calidum , per, quem spiremus &' movuamur 3 esse tras diderunt: hi octo animae partes statuerunt quanquo sensus, tum generandi, . Ac loquendi facultatem;. deniques partem principem, quae ratiocinetur, i qmeque vel in corde usi In capite residereti; alii , qui ignem ubique ad maScuerunt, animum-quoque ignem , sed intelligeirteni,, dc artificialem compellantes hac dehmzlone
182쪽
. 'complexi sunt; plurimi generatim anImam' corpus dixerunt : verum alia tum fuit hujus, vocabuli potestas ; id siquidem virtutibus , ac vitiis, aliisque etiam corporum qualitatibus persaepe tribuebant. Zeno Eleates, teste Baylio , contendit animam humanam ex temperamento calidi, humidi, frigidi, dc aridi, nullo eorum praedominante, coaluissct . Aristoteles quatuor in anima res distinguit,
νουν mentem , ψυχην animum , πνευμα spiritum , φυσιν naturam in spiritu residentem ; at quomodo eae inter se copulatas sint, non indicat : νουν extrinsecus in corpus humanum advenire putat; φυσην ex semincteducit, inquo ζωσικην αρχην Calidum, & principium vitale residere arbitratur . Uberius. ista Moshemius in Cudvvor-thum explicuit. Nουν porro , sive mentem quintum fuisse Aristoteli elementum, aut corpus coelesti natura, quae quatuor elementis addenda, praeditum ex Tullio discimus I Anytotelesilangm omnibus Platonem
semper excipio 2 praestans se ingenio, 6 di-
' ligentia , Cum quatuor nota illa genera principiorum esset complexus, e qui Ouae O- mnia orirfntur , quintiam quamiam naturam Censet esse, e qua 1 sit mens. Cogitares enim, et providere, ex discere, et docere, et inoenire aliquid, et tam multa alia meminisse, amare, Odigre, cuper , timere , angi, laetari; haec et similia eorum in horum quaistor generum nullo inesse putat. Quintum genus adhibet Dacans nomine, et sic ipsum animum εντεγεχειαν appellat novo nomine, quasi quamdam continuatam motionem, et Perennem . ti, sibι umniam diversas veterum de anima, natura
eclog. opiniones enarrare ccepi, persequar & re- e. liquas, quae memoratu .digniores videntur o' 60. Thales animami vocavit αὐτοικε, πον natu-
I . rana se ipsam moventem, β. M- ω , quod
183쪽
De Essentiali Animam 'frc. I 83rnosum aliis impertiatur, ut de eo scribit Aristoteles ain. Ρythagoras b) tres animae, αὶ De σέ
quam monadem se ipsam moventem dixerat, partes constituit ; rationalem, irasci- bilem, concupiscibilem : rationalis, sive phiι. l. mens immortalis est, atque extrinsecus a- a. nimae inseritur μοιρα participatione divina, utpote ex mentes divina dflibata : ost 7 ,
enim illius opinion , ut ait Cicero, ani 3 i. e mus per naturaim rerum omnium intentus, & commeans, ex quo nostri animi Carpun-
tur. Plato animum definit esse rem, te) De Par in se habeat potestaterea & se ipsam,oc alias res movendi; deindes auctore Alci-P'n noo, immortalitatem hujus animae praecipue duabus hisce rationibus probas: quod incorporea sit; quodque a se ipsa moveatur, id Est, innatam, semperque sua vi operantem vitam possideat; quod enim, ita arguit, a se ipso movetur; cum sit motus ii, iis
quae moventur, principium, 'semper movetur, quod autem tale est, immortalΘ est. Vulgo Platonici duas esse animaῆ asseruerunt, sentientem unam, rationalem alte- tram; illam divinae originis, ac immorta- p. 4.doctis lem ; hanc. naturae multa inferioris I neque ejus generis, ut perire prorsus nequeat: hanc illius-velut vehiculum agerct utramque tamen, quoia vita durat, arctissime copulatam; n de post mortem hunc nexum rumpi, nisi cum rationalis: aut 'nihil per si sensus in vita peccavi 'aud per ignem in Plutonis regno ab omni labes purgata fuit; Syst. ln- . tum enim ipsam, relicta' apud inferos sen- teti. c. s. tiente anima, ad superos, ac beatorum se-Τ'des aVesare. Quin , ut erudites adnotavit 'Mos hemiust in Cudmorthum , haec opinio Stani. . videtur olim admodum pervulgata fuisse, plurimorumquct animis insedisss , tametsi poetarum fabulis' subinde multum deprava- , ta fuerit. Chaldaei certe, natio omnium l. I. c. I
185쪽
De Essentiali Animam sec. ,s 87
vehicula, sive duas animas vegetativam, &Sensitivam a priori , ac, inter su revera dj-stinctas, quam topinionem recentiores Peri- patetici avides: arripuerunt, docentra Omnes , . . - oest, animas in homines , duas in bsilvis; unam in plantis inesse. Videantur Zaba rella, a , ct Henricus Gandavensis b). At ve- ta vero neutra sesntentia hodie sustineri potest. Imprimig enim illa substantia media i vel corpus est, vel non; si primum ; ex, ipso. rum mente inepta est ad Constituendamue . q. 8.
u spiritus cum corpore unionem, aut si nihi- Non da-c lo minus Mad ii d serviat, non video .., nequeat spiritus immediate cum humano inentis. ι corpore copulari ; idem certo est, sive cum hoc, si ve cum illo corpore conjungatur: si alterum, si nimirum corpus non Sit , erit
Mea ens simplex, quoniam ιOmne em mm- positum corpus es t. comi &Interens Compositum &1ens simplex medium non datur ont. I7o. cor. I. . Jam Ve-
ro si illa substantia sit ens simpleX , tun veI Cogitat, vel non cogitat: si cogitat , est i spiritus, quomodo ergo spiritum cum corpore copulabit λ Si non cogitet, resti, S. materiale, sive elementum corpori s . . , tus in nac proindei spiritus cum ipsa unitus jam, hoc ina vege- unitur dum corpore humano, ad quod illa taxiva ι tamquam ejus elementum pertinet. Deinde quod ad at mas vegetati mi, ac sensitivam attinet; primum vegetatio sivΘ ea, , quae in Aplantis, save quae in corpore, animati per- itur, nulla eget substantia distinct , to- ltumque negotium in physicis intelligenter N explicatur 'per vires mutuas, quibus sub stantiae materiales in se agunt, accedent Omechanica ipsorum corporum, ac praecipuΘ. seminis ab ipso naturae auctoro procreati, structura ; neque vero etiam naturae cui- adam genitrici locus, esse potest cosm. ' .66. Sch.). Tum Sensationes esse perceptiseno
186쪽
188 Pnch. P. n. Sect. L. C. L. neque ejus entis, quod in nobis ratiocinatur, ex di,tinet, psychologia Empirica patet, atque indoin homia nullo negotio solvuntur illa argumenta Conne . traria, quae Antonio Genuensi plerumque veri specie blandiuntur, ut ipse de se fatetur. Et sane, ponamus inesse in nobis Ei. mer. animam quampiam. sensitivam, quae reapSS . a rationali distinguatur: quid tum fiet, si hominis brachium igne uratur λ Nonne sensatio dolori sera erit solum in anima sensitiva, & rationalis cognoscet, quae ipsa non sentit 8 At quam hoc absurdum i nemo isnorat multo div ream inesse in nobis asifectionem, cum frangitur brachium, ab illa, quam habemus, cum baculus, quem se te manu gestamus, rumpitur; at hoc casu Cognoscimus. quod non sentimus. Sin autem ajy animam rationalem simul sentinis; . re cui ergo usui erit sensitiva λ Igitur duo ae lanat. ego erunt respectu unius sensationis λ Quum
dera me unius sensationis loco, cujus tantum nobis . a. 4. I. conscii Essct solemus, sempsr duae aderunt. nihil agunt, Nui sensationem a CO-gitatione distinguunt; omnΘ enim Ens,
i o Buod sentit , simul. percipit habere in talem sensationem, sive na um ; atqui per- . . p Cipere SQ esse ita modificatum est utiquo vere cogitare β. 5. sch.). Praeclare Plutar-himai chus ait: Necessarium esse omnibus, quibus sit senSus, etiam mentem animam obtingere, quia nuHa alia re, Guam men-Qq. tuse. te Sentimus. Audi quoque Tullium : Nos ι. I.c. o. ne nunc quidem Oculis cernimus ea , quae vidimus neque enim est ullus sensus in corpore; sed ut non solum physici docent, serum etiam medici, qui ista aperta , se patefacta viderunt , Diae quasi quaedam sunt ad oculos, ad aurex, ad nares a S de animi perforatae. Itaque saepe aut Co .gitatione, aut aliqua vi morbii impediti,
apertis , atque integris ocul A , O atioribus
187쪽
De Essentiali Animam S c . 189 nihil videmus, nec audimus, ut facile intelli possit, animum fer videre, audi- re ; non eas partes, quae quasi fenestraerunt animi. Consulatur quoque Fortunatus .
De Simplicitate animae Humanae. CXLIL Anima humana non est ens Compo
situm. Ens quippe compositum Cogitare nequit: cogitet enimvero ens compositum; vel 'h eoma quaevis ejus pars seorsum accepta habet Vim positum. cogitandi, vel non si hoc: etiam totum compositum carebit hac vi; compositum enim aliud non est, quam partes certo modo conjunctae oni. g. 17 i. , ex partibus autem quo demum cumque modo conjunctis vis activa oriri nequit, nec ea, quae solum in substantia inest, unioni, utpote accidέnti, tribui pote&t. Habeat igitur quaevis pars seorsum accepta vim cogitandi ; erit ea vis in singulis vel completa , vel incompleta : hoc absolute repugnat. Nam, praeterquam quod vis cogitandi incompleta ne cogitari quidem possit, foret tum vis cogitandi completa, & adaequata interne composita ex pluribus viribus incompletis, ac proinde etiam quaevis perceptio ab ea elicita interne componeretur ex αpluribus perceptionibus incompletis, vel quasi initialibus , quod absurdissimum dictu est, praesertim quoad perceptiones rerum simplicissimarum virtutis, a firmationis, negationis dic. Quid λ quod talis vis cogitandi. incompleta - . 'numquam compleri posset, ut infra dicam . Ergo alterum, id est, quaevis pars Seorsum accepta habebit vim cogitandi completam;
at si istud : tum quaevis pars est anima, totque erunt in ente composito animae, quot
partes. Sit jam mea anima tale eas compO
188쪽
9 ,- Psych. P. II. Sect. I. Cap. n. . stitum : habeo igitur tot animas, quot in illo
composito partes insunt: atqui ego unus sum teste sensu intimo: ergo nullo modo anima potest esse eos compositum . Coroll. Cum omne corpusculum, quantumcumque tenue, ac subtile fingatur, tamen adhuC sit ens compositum ; nova ratione incorporalitas animae nostrae evicta, ac absurda materialistarum hypothesis resutata est. Schol. I. Profecto, ait doctissimus Maho , si ' animus esset, dioidua quaedam natur , per certam , ut volunt, cerebelli partem pertinens, ea mentis pars, quae in extr mitate nervorum in nares dimanantium sentiret Od em rosae, non poSSUt GdυertEre risicundum , ejus colorem quem alis quaeseiami animae particulai sita in eaet
mo ne D Optico , perciperet, atque ita rei S , quae Sensum odoris: habet, non sor' coloris sibi conscia , quo necessario Glis meruia Mytis ceretur. Atqui sens mutrumque eade-i ividua pars debeε eaccipere; α enim 'viri cod Em, alia odorem,
Sentiret, non malisis . posset eorum discrin limen a nobis animaduertic quatis ,ri olius. st tum colorerm at S tantum Odoreus p r - sensisset. Profecto adsint duo homines, caecuS . unus colorem rosae non videns , a ter ob malam narium affectionem odorem non perientiscens: putasne alterutrum diserianen inter colorem, & odorem canimadveressurumὸ putasne fore, ut hic Sciaet,i qualΘm.
hic colorem, aut illE, qualem hic odorem sentiat ; & ramen ego ille .sum , qui uno, a lmdemque tempore. quoties lubet, colorem Simul, ac odorem rosa: percipio; annes igi- .itur anima mea ex partibus Constare pote i
Deinde in uationes nostrae , reli 'qu animae actiones simplices sunt; omnisqu' -: malis composita onis omnino ex Per S.; mi enim umquam cogitationem magnam, aut
189쪽
De Simplicitate anim: Human. I9I parvam, rotundam, vel quadratam , partem illius dimidiam, aut tertiam , vel mi artam concipes re licuit λ vide Cud Worthum sa). iniat. Haec cogitationum simplicitas inde quoque s. q. 4. Iuculenter elucet, quod insit in nobis idea unius, & individui, cum tamen res omnes
sensibus nostris subjectae compositae , sint, quodque rerum simplicissimarum ideas, ut Dei, virtutum, vitiorum, assirmationis, ne-' gationis, entis, substantiae animo informare possimus. Jam vero ut una idea in se simplicissima in-ente composito, atque in partes distinctas dividuo inhaereat, id omnino concipi non potest; anne ipsa in una inerit'partes p an in singulis seorsum sumtis pan demum in omnibus simul collectis p si primum, unum ens simplex cogitabit; si alterum: tot cogitabunt, quot partes sunt; si ultimum: cogitatio in in individua dividetur , ac distrahetur in partes , quod aperte contradictionem implicat. Haec quamquam certissima, a quibusdam tamen vexitatis hostium cavillationibus vindicanda
MVol. a. Aiunt r. in Possunt vires cogitand4 Oeeurrisirim larum partium vel completae, usi inis turdubi completae ita conspirare, ut indε in totos4:''
ente composito una' vis cogitandi exsurgat; quemadmodum vires motrices' elementorum simplicium , ex ' quibug corpora componun- tus, ita conspirant, ut inde una vis mot rix totius corporis oriatur cosm. g. 55. sch. : potest ergo esse ens compositum cogitans, cujus singulae partes seorsum vi cogitandi pollea ne
F r. Imprimis' si vis illa partium completa pe-
natur, otiosa est talis compositio; cum enim quaevis' pars iam sibi seorsum ad cogitandum sussiciat jam quaevis persecta est aesta Deinde id g6hus conspiratio in viri- bus cogitandi prorsus impossibilis est: vires
190쪽
motrices, elementorum ita consentire possunt, propterea quod ad terminum ipsis elementis externum tendunt f hoc ipso enim quod terminus externus sit, seri potest, ut plures vires ad eumdem tendant, atque in hac ad . eumdem, terminum tendentia illa virum . ConSpiratio Consistit. At vires cogitandi, utpote vires sibi. repraesentati vae, tendunt ad terminum entis, in quo ipsae ansunt, internum; quodvis .enim Em sibi 'Iepraesentat, non alteri: sibi cogitat, non alteri: quare tot semper adsunt termini , . Ol. cogitandi vires, seu quot entia iis viribus instructa, atque ideo ejusmodi virium Consensio omnino impossibilis evadit. Hinc tametsi imagipatione tua ens unum ex pluribus entibus cogitantibus . componas, numquam essicies , ut inde unum ens cogitanSExsurgat; ut totum compositum sibi cogitet, sive ut omnes ejus partes 'elut incommune cogitent : sed quaevis ejus compositi
pars sibi cogitabit, ignorabitque una, quid
.cogitet altera, ac proinde solum obtinebis plura entia cogitantia certo quodam nexu inter se copulata. Atque hinc quoque ia-tet non posse poni vires cogitandi incomplatas in partibus, quod supra insinuavi :
nam vires eae per ipsam actualem conspirationem compleri d*berent, quemadmodum mea vis ad elevandum grandissimum .pondus incompleta solum per conspirationem alterius vis a caussa. socia accommo-idatae compleri yOteSt. - .
a. in Tam Vis motrix, quam celeritas simplex, ac individua est, & tamen utraque in cor- pore composito reςipitur: ergo etiam per-j Ceptiones, tametsi, simplices, ac individuae in ente composito inhaerere possunt.
Quod ad vim motrice attinet, quomodo lea in corpore inhaereat, ex nunc dictis colligitur ; illa nimirum non reipsa in corpore,