장음표시 사용
201쪽
Sohol. Duas posuimus 'ubstantiarum nobis notarum species oni. g. I79. cor. ; materialium, quae sola vi. motrice secundum universales quasdam in universo stabilitas leges agente pollent :. spiritualiuin deinde, quarum vi non solum motus, sed etiam cogitatio, effectus toto genere a motu - locali diversus sβ. i5 i. seqq.) effici potest. Cum igitur certum sit, animam nostram subStantiam esse, restat, ut definiatur, ad quamearem classem ipsa pertineat ; quae quidem quaestio uno prope verbo deciditur : sic enim
. CXLV. . Anima humana non ei, substantia sed non materialis. Anima humana cogitae β. 4.ὶ ;sed substantia materialis mois cogitat, quod ex nominis definitione pat 't Ont. I 6. sch. : ergo anima hum na non est substantia
MDol. Ut tamen materiali tarum machinationibus omnem essicaci m. detraham, ratiocinabor Ax hypothesi, qua pocio unum dunt xat sit stantiarum gen , . elementstrum nempe, ex .iquibus corp a coalescunt cosm. β . 45. M i mihi notum esse, . quaeramque,
utru'. animae nostra ad eorum speciem pertineati, b, t -
CXLVJ. Anima humana non est substantia neque ejus anciei, cuos sunt elementa Corporum. ς vim eleme iti nullus effectus est passibi' ,unt ele- Itis nisi- motus cosm.. 5i); haec item vis menta motum n m incit, nisμ data ab externo prin- ς PQ
αod' et' pigm motu .nx se nec inchoat, nec abrup x, -mus 'celeritatem, & di-rΘctionem, mutat ibissi cor. i. . contra per vim anim' nostrae praeter motum diversae o-mmo' actiones possibilas. sunt; ut perceptio- s , , iudicia, ratiocinationes. appetitiones,
202쪽
2M: Psych. P. II. MCt. I. c. IIT.. . volitibnes: multas item actiones anima ex propria, dc arbitraria ωterminatione inchoat mutat, abrumpit; quippe libertate gaudet β. ergo vis animae a viribus elementorum species differt ; atqui substantiae, quae viribus specie diversis instructae sunt, intctrses quoque specie disserunt ont. β. I 6. cor. '.
igitur in aperto est animam humanam non esse ejus speciei substantiam, cujus sunt ele
Coroll. Cum elementa corporum substantiae materiales sint φοῖ m. q. 5 I. cor. I.), etiam
in hac hypothesi legitime, dc invict oncludo, animam' humanam non esse substantiam materialein. 'SohoL Nihil latet in hoc ratiocini γ, quod curiration in dubium vocari possit, , nisi quis velit imprudenter scepescus esse, aut ideas deserere, quas habemus, dc ex quibus unice philosophandum est. Quis, quaeso, hoc meum ratiocinium supillabit : aurum habet proprietatες specie diversas a proprietatibus argenti; vinum item a proprietatibus aquae ;sed quae proprietates specie diversaὰ habent,
species inter kε qumuo differunt .' ergo aurum ab argento, vinu in ab aqua spescis disi fert. At vero si istud ratiocinium firmum sit, necesse est, ut & alterii suum robur constet: utrinque enim proprietate specie div rsae a posteriori per exportentiam notae adducuntur, quamvis hic aliqua rationis con- 'clusio a priori subveniat. In corporibus nimirum omnia hir incitum, vel costatum ad
eumdem effici Expsrmiuen e starionis. aut volitionis liberae ho usis istum 'Mem exstat; sine ratione autens philosofili nulla facultatem. aut propriε talem enti triimit, cum lex certa sit: sine necessitarct entia, neque blatium qualitates multiplicanda esse. Quid ' quod experimur corpora' motum sine determinatione externa nun quam
203쪽
De spiritualitate Anim. Human. 2o3 inchoare; nu 'quam abrumpere ; numquam celeritatem, aut directionem immutare, quae ratio positius evincit ipsis liberas vostio nes minime inesse. Cum igitur vis corporis sit vis ipsorum elementorum, quae des hac in demonstratione dicta sunt, cum expe- rientia indubitata consentiunt cons. cosm. 5 i. 5a. 55. sch. ). Opposita omnia nobis de anima tum per . experientiam, tum, per legitimas ex illa consecutiones innot scunt. Nonne experimur in arbitraria animae potestate situm esse, de rebus diversissimis
cogitares; longa , ac sublimia ratiocinia dc inchoam, & continuare, di abrumpere ; ab . aliis abstraheres, ad alia reflectere, & r.
liqua, quae psychologia empirica' enarrat; atque istud tum etiam, cum nulla actione externa sensuum organa. pulsantur nonnet experimur, ad nutum animae jam brachium, jam pedem, jam aliam corporis partem moveri, aut totum corpus in alium locum transferri, idque ea celeritate, & ea directione, quam ipsa ultro, ac pro arbitrio. elegerit, quamquam ipsa singulis momentis ea- desin liberrima potestate mutare potest; dc quamvis do anima a corpore seRarata experientiam caperes non liceat, nullo tamen de fundamento eidem vis sct ipsam fiana disterminatione ext Erna de loco iis lo- ecum transferendi denegari potest. Pertinet certe huc illud Pullii alias a nobis allatum : Gq. t. L
oeri. Fit quod idem de Platone scribit :-e. ia. utamus enim Hettonem, quoi quemdam. Deum philosophorum; cui duos placeι e Vmotur: unum suum y alterum externum: esse autem dioinius, quod ipsum eae se sua sponte, moveatur, quam quod pulsu i agitetur alieno. Hunc autem motum in solis animis esse ponit, ab hisque principium motus esse ductum putat. Φ
204쪽
Psych. P. II. Sect. L. c. m. suis, /ssimo butuana est substontia iij. πιrιtualι3. Anima humana est substantia β.IFέγ' i ur vel materialis, vel spiritualis, alterius iquadem ideam nota habemus Cons. ont. h. i79- cor.); atqui anima humana non est supstantia materialis β. 145. i . ): igitur substantia spiritualis, sive spiritus sie.
o roll. . Nihil igitur agit recens Epicureus,pae. Q amrmate pronunciat : immatorialit not. 16. tSm, Seu Spiritualitatem animae problema esse, quod, nisi probabiliter, resolvi n
SchOL I- Εrunt, 'pinor, nonnulli, quibus haec ratiocinanda bratio, ,quam ego in demonstrationem Gium propositionum, ac praesertim urimae V. I 5. secutus sum, non proba . bitur quorentur nimirum ms tanti ponderis caumm uni prope voculae imposuisse, avissimamque de spiritualitate animae litem ad inanem. logomachiam detorsisse. Mo autem sie existima: totum resi momentum in eu solum verti, ut invicts demotast recur animam, & substantiam, & eas . simplex esse ἔ unde incorruptibilitas, quae necessarium praerequisitum naturalis immo Lalltatis βετ ut alias .viderimus, pendet :omnino ad litem de nomine non - .hnienciam, nisi ex usitato vocabalorum usu, aevolvi. Cum enim jam liquido conetsi a-: nim m substantiam simplicem osse, quaestis. Illar utium: arima spiritus sit, an motor. 1 V ... -rMδὶ non aliundΘ resolvi aut potest,. aux. . debeis inimis nomέnali utriusquo niti . ne, constit ta nimirum vera voca vlorum spiritus --ωriae signinuatione. Misa - te, vi' in omnibus hujus generis litibu , uniendis progredimur; quaeratin , an res quast, piam ad animalium, an ad plantarum M. nus pertineatὸ nonne constituta utri usque
.generia n Tione, & proprietatibus rei ditius
205쪽
De Spiritualitate Anim. Human. MI per experientiam detectis quaestionem decidis, qain ullo scrupulo angi ris, non fortasse occultae quaepiam proprietates lateant. Jam vero ego primum animae a corpore distin-
ctionem scap. I.); tum ejus simplicitatem cap. a. ); denique dc substantialitatem s. i4 .ὶ . argumentis omnino invictis patefeci: quid igitur restat ut spiritualitas. quoque demonstretur. At vero, O bone,
quid tu pre spiritum intelligis edic, ut
. quid demonstrandum sit, morim. Nonne a. nima recte dicetur spiritus, si eam habuerit proprietatem, quam hac vocs exprimimus p nonne materia non erit spiritus, si hac proprietate caruerit λ nonne anima non
erit materia, si iis prostrietatibus, quas val-go materias tribuimus, destituta suerit 3 jam ad rem: per spiritum vulgo om aes intolli-guat ens simplexa nitans, habsarius patΘntiam ii Rhoandi motum; per materiam eas cogitatione, & potentia matum inehoandi
destitutum,suam notionem experientia suppeditat. Atqui anima est ens simplex, &cogitans, habensquε potentiam inchoandi motum, quorum illud de manstra ione, haec experientia nota sunt: igitur rectes visio, animam essct spiritum, non essu madetiam.
Leibnitiani quidem ad noti6nona spiritus
intellectum, & voluntatem ivgalaunt: --rum istud opinioni meae; inhal Maicit imo, primis enim anima nostra re intellecta, valvatate g audet a deinde illi inter spirituita,& mite clam ponunt ens immiteriale, cui facultatem cognoscendi, st appet di ins ribrem solum tribuunt. Κst autem V re 'metina i4em, si omne ens Cogitans vocetur spirictis, tumque spiritus distribuatur in eum, qai seca late stat axat inseriore, dc in eum, qui facultate cogitandi tam superiore, quam inseriore polleat. Sed haee omnia' in sequenti capite uncae
206쪽
cum corpore, cum nulla inter statum &ς VS proportio apparoah. P hic detur proportio. uuae
an similitudine naturarum consistat ' da
tur tamen tali p portio, quali dae ' ubi
Tratus sunt quidem entia toto gonere dixersa ; at corpus tamen habilitatem habsea spiritu volat sestuus sex μ'ixi possunt, potes De ex hac unione unum per se exurEctrct
Nequs obest, quM hujus cnioni, tauri est' ovo obscuri
rs possiti deinde argumenta a nostra ἰ gnorantia desumta contra claram veritatμ
Ignores et locum' et faciem tibi tuum notum raros terr M Susrra, ex lacum, et fotam Anima ira recipitur in cor m loci ci ac divisibili, vehit serma in subiεctά - Iid certe fieri nequie sniritui
tamen in existendo non penzat ἰ sed
pia quoque in eo per se Exi par 'oρ m
anima sema subst tialis, ae prue ratione ab an:
suostatvia, vel corpore in existondo
re potest .' quare ipsa non sa rations Irim spore recipaturi qua aliae se ae aeeit: ies a suis subnbis, a quibus ita pori
ut inde separatae pereant, recipIAnima eatenus solum corporis forma
quatenus. eidem a dominatur, illud rogς '
207쪽
eoque tamsuam instrumento ad res ex te nas percipiendas, & motus spontaneos exer- Cendos utitur. Quin si accurate loqui velimus, eam non tam forma Corporis, quam
hominis dici debet, id est, illius compositi,
quod homo dicitur. Per unionem quippe animae cum corporct novum quoddam compositum ex duplici hac parte constans exurgit, in quo cum anima sit pars nobilior, atque ea, quae ipsum compositum ad hanc speciem
determinat, id est, essicit, ut sit hujus potius, quam alterius speciei compositum; quod cuivis formae proprium est, ipsa vero sensu serma hujus compositi, sive hominis dicitur. Differt tamen ab aliis formis nobis notis, quod illae, demta brutorum anima, accidentales sint, & in sola subjecti modia
ficatione consistant. 5.ὶ Summa est animam inter, ac corpus hamnaonia, ita, ut mutuis bonis, ac malis a Lficiantur, item ea proportione vires animi augentur, ac minuuntur, qua Corpus roboratur, ac debili tat us' haec omnia in spiritualem, naturam minime cadere posse videntur. Est haec argumentatio Philosophi Berotinensis ex Lucretio depromta. R. Harmonia illa non ex naturarem similitudine, sed ex mirabili prorsus unione inter animam, & corpus proficiscitur. Vis deindes. animae interna, ac potentia agendi remota sempes eadem manet; quaeque dicta propη-tione augetur, vel minuitur, potentia ipsius proxima est. Auctor nimirum naturas Deus, ubi animam cum corpore consociavit, aretis- sinium simul inter utrumque commercium constituit, ita ut anima in actionibus, quamdiu ea unio duraverit, a corpore pendeat. Hinc inter requisita potentiae proximae, ac completae ad agendum animae sic unitar locum habet recta corporis, organorum, ac praecipue sensorii communis constitutior
208쪽
gio Psych. P. LI. Sect. I. Cup. III. . quare pro persectione, ac impersinione comporis, anima quoque persectius, aut imperfectius agit. At vero, cum id nulla rationctex animae essentia, & natura proveniat, ea quoad vim sibi internam, ac potentiam a-. gendi remotam, quae sublato hoc commese cio Proxima erit, prorsus invariata manet, quomodocumque corpus constitutum sit. Idem respondendum iis est. qui ajunt animam crescere in pueris, debilitari, & languescere in senibus. Vitia haec sunt corporis, non animae r cum in pueris organa con- . tinue perficiantur, anima quoque & plures,& persectiores ideas consormat, unde crescere videtur contra in sensibus organa longiori demum usu corrumpuntur, cerebrique fibrillae humore necessario avolante durae nimis, ac inflexiles evadunt, unde memoriam, aliarumque facultatum operationes
labefactari necesse est. Intelligi haec planius ex iis possunt, q' do facultate s- tiendi, ac imaginandi dicta sunt, & infra. de commercio, ac idearum origine dicentur. Interea istud generale' principium in tironum animos alte demitti velim. Depe
dentia animae a corpore in eo solum consistit, quod ope corporis objecta externa antes mae praesentia reddit debeast, q- enim . abseny mi se ab ipsa cognosci nequit, vque, alius datur modus quo id pro statu unionis perficiatur. Quamprimum vero animae a corpore avolaverit, poterunt ipsi objina sen- , sibilia vel per sese, vel alio modo praesentia reddi, ipsaque similiter poterit circa, illa objecta immediate pretesentia eodem
modo cognoscenda versari, quo nunc versa-
. tur circa cerebri motiones sibi proxime praesentes, quarum ops objecta externa. ' perci-- pit. Ex hix porro facile colligitur, hanc apimae a corpore dependentiani non emce- . re, ut ipsa ab illo separata caeitare nequeat,
209쪽
De Spiritualitate Anim. Human. 2II
multo autem minus, ut sit ejusdem cum cor- pore naturae.
Materia possit cogitare pCXLVIII. Deus nec per auolutam suam. Μateriae Potentiam potest conferre substantiae mate- ' i risii jam existenti uim co8itandi. Cum enim substantia materialis illa dicatur, quae vi CO- eonserrigitandi caret . 1 4. schol. 3, ad essentiam nequit. substantiae materialis jam existentis pertinet carentia vis cogitandi : ergo adjecta vi cogitandi tollitur essentia substantiae materialis jam existentis; sed Deus nequit ulla potentia conferre substantiae existenti, quod illius e sentiam tollit: ergo Deus nec per absolutam Silam potentiam suustantiae materiali jam existenti vim cogitandi conserres .potest. Deind' vis haec cogitandi collata substantiae materiali jam existestiti seret ipsi deinceps vel ess tialis, vel accidentalis; non primum, essent iis enim, cum immutabiles sint Ont. II 6. cor. a. 3, nihil addi potest; non alterum : ideae enim, quam de vi habemus, repugnat, ut i Savelut accidens physicum inhaereat substantiae tamquam subjecto, a quo separari queat: Sub- Stantia quippe est, quae agit, quaae cogitat . cons. Ont. III 3.
Coroll. Μutatis mutandis facile demonstratur, nec posse Deum spiritui jam existenti es . .
Schol. I. Ratiocinium istud rursus planum est,& cum ideis, ex quibus philosophari opψr- tet, egregie consentit; neque enim in iis rebus, de quibus nemo dubitat, aliter ratiocinari solemus . Quid quaeso respondebis, si ego ex te quaeram, an Deus aquae proprietates vini, aut. argento proprietates a
210쪽
ata Psych. P. II. Sect. I. cap. IV.ri conferri possit 8 nonne continuo repones nequaquam; & quaerenti, cur non; ajescollatione proprietatum vini essentiam aquae,& cstllatibne proprietatum auri essenxiam argenti destructum iri; quia nempe essentia aquae ex parte saltem per carentiam proprietatum vini, di essentia argenti eadem ratione per carientiam proprietatum auri constituitur. At unde hoc nosti nonne quia hoc fluidum, aut hoc metallum, quod has solum proprietates habet, vocamus aquam,
vel argentum ; & hoc fluidum, aut hoe m talium, quod illas solum proprietates habet,
vocamus vinum , aut aurum. I n. quomodo tandem In definitione nominali sistas. auω, di Schol. a. Alia praeterea hoc loco quaestio m
quotu- .veri potest: utrum nempe Deus substan-
Plex haec tiam, quae simul proprietatibus spiritus, de qu* xiv l materiae praedita sit, creare possit λ Hac inre' adverte: r. in de vi solum cogitandi, qua spiritus; & de inertia, quae materiae certa proprietas est, istud quaeri prudenter posse. a. Inertiam, quam ego in sola impotentia inchoandi, aut abrumpendi motum absque determinatione externa constituti cosm. 55. coroll. 2. sch. , passim a physicis prodistincta, & positiva proprietate, qua corpus, vel materia . positive nitatur conservare statum motus, vel quietis, suaeque motioni resistat, haberi: quapropter etiam illam sonantiori vocabulo vim inertiae compellant. In utraque hac sententia, ut omni parti .M. tisfiat, quaestio prae;ens definiri debet: quaeritur itaque i. in t Itrum Deus crearct possit Substantiam, quae simul vi cogitandi, & vi inertiae gaudeat. a. Utrum Deus creare ' possit substantiami quae quidem cogitam
possit, non tomen absque externa determi natione motum inchoare: sive-uae vi cogitandi simul, & inertia polleat λ quid de utraque sentiendum sit, sequentia docebunt.