장음표시 사용
191쪽
De Simplicitate anim. Human. I93 sed in singulis elementis simplicibus inest :vis autem motrix totius corporis aliud non est, quam phaenomenon ortum ex conspiratione seu tendentia ad eumdem terminum singularum virium. Similiter celeritas, cum reapse sit modificatio vis motricis, non tam ad corpus, quam ad vires motrices singulorum elementorum pertinet. Quod si tamen, ut seres solet, ad ipsum corpus reseratur, ea aliud non est, quam respectus externus, qui ex ratione spatii ad tempus enascitur, ac proinde ad statum corporis externum pertinet, neque corpus ipsum velocitatis acquisitione : sed intervalla solum respectiva, az relationes continue mutantur. At vero vis cogitandi, aut ipsa cogitatio non est phaenomenon, quod ex diversis cogitandi viribus. aut cogitationibus enasci possit ;sed est affectio vere interna, internumque animae statum assiciens: ea quippe cogitandri appetendo, volendo reapse modifi
5. In horologio idem cum proportione de
quacumque machina dici debet) nulla pars continet in se potentiam designandi horas,
Cc tamen effectus hic enascitur ex conne-Xlone, motion Θ, ac conspiratione omnium partium componentium ἱ ergo etiam poterit Iortassis existere in ente composito cogitatio, tametsi ea nulli seorsum parti Competat : poterit fortasse fieri, ut, licet fibrillae cerebri per se. ideas non habeant, ex earumtamen compositione, concus ento certa den- talsitate, magnitudine ,. longitudine, siccita- diesne d te, hunaiditate, tensione, motione idea exoriatur . Ita sere ineptit Lochianus il
i' & consentit Philosophus Uerolinenda I
Cum Clactio sc). Potentia indi capdi horas
horologio competens non quidem exsurgit ex 'similibus potentiis partialibus, sicut nec nt: - hi Thul
192쪽
i94 Psych. P. II. Seci. r. c. II.
sle ne merus millenarius ex aliis millenariis, nec defenso aliud cumque compositum ex pluribus. , eius generis compositis conflatur; sed tamen oritur ex aliis potentis ejusdem spe- de ι am. ciet, motus nimirum, α figurae, in quibus P 33 ipsa quoque duntaxat consistit; dc quemad- smodum millenarius, summa est multorum numerorum dives orum, non compositum exsonis, vel coloribus; ita quoque facultas' dρsignandi horas potest orisi ex aliis ejusdsm speciei qualitatibus, aut potentiis, quae insunt in partibus; non it. nam aliis species
diversis. Ita etiam si cogitatio esset qualitas inhaerens in ente composito, sive certa, materiae portione, tametsi non foret summa talium cogitationum in partibus inhaerentium, deberet ea tamen coalescere ex qualitatibus
ejusdem speciei, id vi,' ex eogitationibus ;aeque enim impossibile est, ut cogitatio ex qualitatibus partium toto genere a cogIta -' tione diffsrentibus comesur, qu ies gni motus, figura, & aliae similes, sicut fier1
nequit, ut millenarius confiat ex sonis, coloribus, aut quavis alia re, vel facultate, quae ipsa toto genere a numero disserat. Idem de aliis machinis. qua demum H Cum que arte consectis judicium estor nulliquam profecto alium obtinebis quem ex figura, situ, inertia, motuque' partium sequi posse clarct perspicimus. At quam longe alia in nobis aguntur , Cum percipimus, reflectimus, abstrahimus, re
longissima etiam r. ratiocinia, - conteximus. louid autem hos rix, est quaeso, saeclamat De stat. Thomas Burnetres quod obluctatur oporι, mari. O si nihil stimus praeter ε corpus λ dum ius re μ G 3. . decurri in hanc partem, non podem S a πνaquas, sistere, aut retro sectere in partem
contrariam: Materia nulla agit in se ipsam . nulla machina est suorum motuum conscia, ιν eae illa conscientia suorum correctrιae et
193쪽
De Simplicitate anim. Ruman. 395- reforma triae. Si errat nescia pergit erres γ' donec admota manu artifcis' aut domini in statum rectum Ordinatur, o restituitur.
Potest ex non compositis ossici compositum, ex non extensis extensum ; cur igitur non etiam ex partibus non cogitantibus unum cogitans λ item, ut argutatur Dud mellus contra Clarhium, rotunditas in corpore non componitur ex aliis rotunditatibus, &tamen rotunditas tantum differt ab aliis figuris, quantum cogitatio a motu circulari :ergo etiam, si cogitatio qsset qualitas sntis Compositi, necesse minime foret, ut ipsa ex partium cogitationibus conflaretur. Notiones .compositi, & extensi statutae Ont. l7o. I 88. nodum perspiaeue solvunt ; licet enim ens simplex neque compOsitum , neque extensum sit est tamΘncomponens, proptereaque initium compositi ac extensi, quorum pluralitatem duntaxat hae. ideae involvunt: quemadmodum unitas, etsi non numerus, cum tamen numeri initium sit, potest cum pluribus siesul collectis numerum constituere, cujus pari r idea , aliud non continet, quam unitatum pluralitate mi sunt igitur Maedicata, compositi, &extensi externa & respectiva ad notionem aggregati: Contra cogitatio est internus entit cogitantis modus, qui solum a vi ipsi interna effci potest; unde si quod Ens cogitationis incapax sit, haec incapacitas etiam in collectione plurium talium perseverat, tamque repugnat, ut ex non cogitantibus fiat unum cogitans, quam fieri nequid , ut ex contingentibus ens necessarium exsurgat cons co Sm. I 8. sch. n. p. ). Quod . deinde ad alterum ; figura corporum reali cum generatim aliud non sit, quam certa positio partium omnium θxtimarum ad illud corpus pertinentium, potest utique ex singulis singularum partium positionibus, quasi
194쪽
196 Psych. P. II. Sect. L. z. ITεx qualitatibus ejusdem speciei coalescere:& omnino falsum est rotunditatem, vel quain vis aliam figuram a quavis alia tantum disterre, quantum cogitatio a motu circulari differt. Similiter figura extensi abstracti aliud non est, quam positio linearum ma-ehematicarum infinite parvaium juxta sepositarum, neque circulus a quadrato aliter dissert, ut geometrae docent, quam quod istud sit poligonum quatuor laterum aequalium ad angulos rectos positorum, dum ille infinitorum lat*um sub angulis infinite parvis ad se inclinatorum polygonum est. At vero si cogitatio posset esse qualitas entis compositi, & tamen componi non deberet Ex cogitationibus partium, necesse seret, ut ipsa ex qualitatibus toto genere difforentibus , motu nimirum, figura tenuitate &c. partium, quae nec ullam cum cogitatione
similitudinem habent, confletur, quod idem
est, ac si diceres: ex collectione eterorum oriri posse unitatem. CXLIII. Anima humana est ens Simpleae. omne ens vel est ens compositum, vel ens simplex oni. g. I O. cor. I. in; sed i anima non est ens com8Ositum fg. praec.): restat igitur ut sit ens simplex.
coroll. Duae igitur cumques de ente simplices qua tali in ontologia dicta sunt, ea animae
quoque humanae conveniunt, est nimirum individua, inextensa, omnis figurae expers&c. &c. . Schol. i. Neque desunt aliae rationes, quibus haec animae simplicitas EVincatur : certe necesse est, ut ea natura, quae percipit, suarumque perceptionum sibi conscia est; quae ideas inter se conseri, eumquet judicat, &ratiocinatur; quae appetit, libereque vult, quod bonum esse cognoscit; necesse inquam est, ut id genus natura una sit, simplex, ac individuae nam absolute repUgnari ut
195쪽
De Simplicitate anim. Human. 397epo, qui unus sum, idearum discrimen pe videam, nisi utraque simul . mihi praesens sit; non autem forent mihi uni simul praesentes, si h na esset in una, altera in altera parte, licet ejusdem entis compositi, quod eveniret, si illud ego esset compositum. Pluribus haec Cudinorthus persequitur, utque Veritatem hanc jam a veteribus perspectam ostenderet, ex Plotino juniorum Platonicorum uno aliquo multa profert, quale istud est: si quidem sentire quidquam in nobis debet, unum id esset oportet, is uno quousdam, eodemque Omnia percipere : hoc feri debet, sιoe per plura sensuum instrumenta ingrediantur plura, ut cum multae in re una sunt qualitates, sive etiam cum per unum Didetur Dariuin aliquid, ceu Du tus. Non enim aliud quidem videt nares, aliud autem oculos sed idem cuncta simul percipit. Ac si aliud per oculos penetret, ' aIiud per auditum, unum tamen oportet e se, ad quod perueniant utraque,alioquin non posset animus horum disserentiam judicare, nisi intensiones sensuum, sensibiliumque ini unum aeque consuerent. Ex his deinde Ρl
tinus esticit unum illud : quod percipit in
nobis omnia quasi centrum esse in cιrcula e semus Dero singulos undique non aliter ad hoc ipsum, quam tinctas e circumferentia ad centrum usque protendi, atque Dim i lam, quae cuncta comprehendit,reυera unum aliquid esse, ac indiuiduum. Similiter Thomas Surnetus longam de incorporalitate, ac simplicitate animae humanae disputationem ita concludit. Datur in nobis universale percipiens, vel uniυersale conscium.
Quid illud sit, quaero a te 8 ecquod est
membrum, parS, aut particula corporis puna, eademque res est, quae sentit objectaeaeterna; quae judicat, se ratiocinatur ; quae vuIt, aut intelligit, denique quae impresSiO
196쪽
98 PSych. P. II. Sect. I. C. LI. nes recipit, se' actiones eaeeriti aut comitatur: Oportet ut boc percipiens universale sit admodum simpleae, unitatis ineffabilis, ut tot impressiones recipiat Sine confusione, fas tot simul intueatur rerum rationes, se respectus. Nulla pars, aut portis materiae tantae simplicitatis, aut unitatis capax missi videtur. - Quid Z unum, immo unissim tu, si ita loqui liceat, se simplicissimum. Unitatis, s simplicitatis tantae, ut antea diximus, quanta concipi non potest in ulla substantιa extensa, dicitibili, O partibus distantibus composita. Scirol. a. Quae in eontrarium adserunt, non magni ponderis sunt; ajunt enim i. Anima concipit extensum, illudque in se sibi repraesentat; sed quod simplex, & inextensum est, nequit in se repraesentare extensum : igitur anima non est simplex, ac in-
N. Id, quod- in 'assumpta propositions asseri tur, a vero alienum est; nam primo si il-
lud, quod non est extensum, nequeat w' praesentare extensum, pariter neque illud, quod extensum est, poterit repraesentare inextensum ; atquia hoc alterum adverῖariis non probatur. Certes negari nequit animam nostram, sive extensa sit, sive non, multa qaοque perci pere, quae nulla ratione exten-
sa sunt. Deinde si quaepiam Jn anim. extensio requireretur, ut ipsa in se extensum repraesentet, etiam tanta extensione 'opus seret, quanta est in objecto repraesentando; si enim concipi non potest, quomodo ab inextenso repraesentetur extensum, nec concipi poterit, quomodo a minori extenso repraesentetur. majus extensum. Animae igitur, cum sibi dimidiam coeli stElliseri partem repraesentat. extensio extenSiO-
nem coelestis hemisphaerii aequare debebit; quanta absurditast
197쪽
De .Si licitate :Anim. Human. I992. Contra quidem sic inquiunt : potest in spatio valde exiguo objectum ingentis G- tensionis repraesentari; at in puncto individuo minime : igitur, tametsi aliqua . animae extensio ad objecta extensa percipienda
requiratur, non tamen necesse erit, ut ea
extensio tanta sit, quanta es; objecti. N. Etsi imago ingentis etiam objecti in exiguo spatio depingi possit, quod ad proportionem, dc dispositionem partium attinet; quemadmodum aedificium in charea delineatur g nequit tamen id fieri ita, ut tota ejus
magnitudo reapse exprimatur, & ego i tuens continuo assirmanter dicers possim: objectum, cujus imaginem intueor, est tantae magnitudinis, sive extensionis. Jam vero anima nostra, quamprimum ideam obje- . extensi concipit, non tantum dispositionem & proportionem partium, sed integram illius extensionem clare, ac distin te in se repraesentat. Quemadmodum igitur, ut imago totam objecti, cujus est imago, magnitudinem, cto extensionem exhibeat, tantae prorsus extensionis esse debet: ita si anima deberet esse extensa, ut in. Se extensum repraesentare valeat, tanta semper . in illa requireretur' eXtensio, quanta est in hoc. Quae omnia cum aperte falsa, ac impossibilia sint, collatis rationibus supra allatis standum omnino est pro simplicit te. inex, tenSione mimae, etsi modum j-t cis con- Cipere nequeamus, quo ea in se ob eu extensa repraesenset; quae enim eumque sententia teneatur, modus hic semper ad naturae mysteria reserendus erit.
sed neque vixtualis quaedam: extensio animae, tribuenda est, ut cum nonnullis contendit Genuensis et vi cujus ipsa vel tota in cere . bro, & tota ii o singulis ejus partibus, vel etiam tota in ,toto corpore, & tota in sin- 'gulis corporis partibus resideat: nam id ge-
198쪽
aco Psych. P. II. Sect. nus extensio figmentum est, ac contradictionem implicat soni. 188. sch. . Pra
clare Plotinus : παντος μεγεθους πυριεν ἀλο, τοι δε ἀλλο. In omni magnitudine sive extensione, hoc quidem unum est, illud alterum. Cumque porro omnem magnitudinem extensam, si quidem infinita non sit, figura comitetum ontol. β. I 89. Cor. I. 3, Scire pervelim, qualem auctores hi, qui animam vi tualiter extensam statuunt, eidem figuram assignent: rotundam, an angularem velle-jus quidem Epicureus Conum, Cylindrum, ac pyramidem apud Tullium sphaerae praesert
Deniquε opinionem de naturis. incorporeis, simplicibus, ac omnis concretionis materialis expertibus veteribus prorsus incognitam. ae heri primo, vel nudius tertius enatam suisse, nonnulli cavillantur, quibus tametsi id daremus, nihil utique veritati tardius inventae detraheretur. Verum non ita seres habet; etsi enim antiquorum plurimi in definienda animi natura graviter hallucinati sint: etsi quod Moshemius observat, ἀσωματον generatim omne illud dixerit, quod corporibus nobis notis tenuius, ac subtilius est, licet communi adhuc corporis notione comprehensum ; omnes tamen
universe naturas simplices aut negatas, aut
ignoratas ab iis fuisse cum veritate nequa- uam congruit, id quod susius Cud Morthus e monstravit. Certe de Ρherecyde Syro, Thalete, Pythagora, Platone ; tum de junioribus Platonicis , Plotino , Ammonio , Proclo , Numenio nemo dubitaverit, quia in eorum scriptis non planct hospes fuerit. Sed audiamus prae qmni blas, dc omnium' nomine Romanum philosophum. Sic mihi persuasi, ita Catonem loquentem 4nduci rcum simplex animi sit naturas neque in se habeat quidquam admixtum dispar Sui, at -
199쪽
De SempIicitate anim. Human. 2OIque dissimile, non posse eum diuidi. Tum suo quoque nomine profitetur: in animi igitur cognitione dubitare non Possumu&,
nisi plane in physicis plumbei surdus, quin nihil sit animus admixtum s nihil concretum ; 'nihil copulatum vihil coagmenta-ttam ; nihil d Ieae. Quod cum ita sit, certe nec 3ecerni, nec diDidi, nec discerpi, nec distrahi potest, nec interire igitur. F.st enim interitus quasi discessus, se-
cretio, ac diremptus earum partium, quaeonte interitum Iunctione aliqua tenebantur. Denique nihil enim est in animis mixtum, atque Concretum, aut quod eae terra natum, atque Ictum esse videatur 'nihil ne aut humidum quidem, aut sabile, aut igneum. His enim naturis nihil inest, quod Dim me/moriae, mensis, cogitationis habeat, quod se praeterita teneat,b statura praevideat, se complecti possit
praesentia. Singularis eas igitur quaedam natura , atque DiS animi, s uncta ab his
usitatis, miisqM naturis. Ita quidquid est illud, quod sentit, quod 3 ιι, quod vult, quUd oset, coeleste se divinum est. Nec ino Deus ipse, qui intelligitur a nobis, alis modo unitelligi potest, nisi mens
soluta quaedam, εν tibera, segregata ab ..-mni concretione mortali, omnia sentiens,
ct movens, ipsaque praedita motu semPiterno. Facessat agitur Epicurus, ut jus fioc
erat euatum 2 οι λεγαντες ασωματον Κναι την
Ψυχην, ματαια σιν insaniunt, qui animam incorpoream esse dicunt.
200쪽
De Spiritualitate Animae Humanae. Ahimi CXLIV. Anima humana est substantia. Vel
est sub- enim substantia est, vel accidens soni. Ia5. tantia. cor. I.); istud non: ergo illud. Ρonamus enimvero animam esse accidens: erit igitur
vel accitans corporis, id est alicujus substantiarum collectionis eos m. β. in , vel accidens substantiae isssius: si primum: tum Cogitatio erit vel qualitas, vel temperatio quaedam corporis, vel motus corporeus, vel ejus effectus, vel conatus ad eumdem , vel modus A motionis; atqui haec omnia repugnant β.r 5 a.
seqq. . Sin autem alterum: tum anima nostra erit accidens substantias vel infinitae, vel finitae sono. β. 4o. cor. a. , primum rursus esse n-uit: nam cum cogitationes nostrae perpetuo mutentur, mutaretur ens infinitum,
quo vErae mutationi subjectum non est ont. . aas. : deindo thse mas foret anima nostra, atque sie obtineret . in ogismus refutatus cosm. β. 4r. sch. . Sit igitur anima humana accidens substantiae finitae, quod si ita; tum existit in nobis substantia quaedam, in qua anima ut accidens in suo subjecto inhaereat ; quaero jam ; quid e t illud, quod cogitationem efficit an substantia illa, an acci-dεΛs istud atqui accidεnti non competit agere soni. i55. : igitur substantia illa cogitationεm in nobis incit, siue quqd' idem est, in nobis cogitat ; sed id, quod in nobis cogitat, animam dicimuq 3. 4. : seto substantia Ust anima, dc inverso anima est sub
coroll. Quidquid igitur gsneratim de substantia in ontologia dictum est, id aes mae quo- qus tribui debet, ac praecipue, quod omnis substantia sit eas simplex ont. I 8. Unde nova ratione simplicitas animae evin-