장음표시 사용
291쪽
ut lectim .corpus ex alto labitur. Deinde vis viva i hodie a physicis non distinguitur aquantitate motus, quae factum est ex massa In celeritatem, atque jam sere in demonstratis habetur, omnes illos, qui olim cum L0ibnitio vires vivas per factum ex massa in quadratum celeritatis mensurari contendebant, in paralogismum lapsos si isse . Iam
porro virium mortuarum quantitatem constanter eamdem esse in hoc universo hocs su Certum est, quod vires substantiarum
aimplicium in se spectatae, dc abstrahendo ab effectu semper sint eaedem, sicut ipsaeeubstantiae eaedem permanent, neine huic legi influxus physicus adversatur. Quod au-.tem ad virium vivarum, seu motus quantitatem attinet, existentia similis legis universalis nec a prioria nec a posteriori demon=trarr,potest; quin eamdem non extare, vel inde colligitur, suod ipse molfius contra Cartecum demonstraverit, non in qu vis corporum conflictu eamdem. motus quantitatem permanere. At demus etiam hanc legem in conflictibus .corporum, pro quibus eam molfius demonstrare nititur, obtinere; eritne continuo consequens, ut ipsa etiam sq. so ad mutuas animae, ac torporis actiones per- ηε. s',
.nineat pon pro his aliae a Conditore .leges constitui Poterant ρ vid. cosm. g. 87..εch. a. Et denique si influxus ea, qua dixi ratione intelligatur, futilitas ratiocinii Volfiant plane perspicitur; nulla enim est
trium transfusio; nulla vis motrix in gratiam animae perit, neque ex anima in coh- ..pus vis quaepiam transit: motiones molim .cerebri animam ad perceptiones; anima subtilissimum cerebri fluidum ad motum determinat. Quis quaeso philosophorum eum . non rideret, qui serio contenderet, ex globo incurrente in quiescentem vim motriςein
292쪽
286 Psych. P. II. Seci. II. C. V. 5. in Actionem corporis in animam i tam cani ejus simplicitate, quam immortalitate pugnare contendunt alii: hoc ideo ; quia cum in hac hypothesi anima in cogitando reapsina corpore pencteret, non viderestur ipsa separata a corpore cogitare, proinde nec vivere posse. Illud vehementer urget Leibnitius putans concipi non posse, quomodo m nas per aliam monadem, aut rem quamcumque creatam alterari, & in statu suo in te no mutari queat ; cum in simplici neque motus intestinus . concitari, nec quidpiam transponi, nec ipsum augeri, aut minui possit. Simili sere argumentatione Hanschius quoque utitur. N. Dependentia haec animae a corpore non ex ipsius natura, sed ex unione illius cum corpore,. quae a sola Dei voluntate vendet, profluit: . quare . non interna, sed e terna
solum, & contingens est vid. g. sch. a. n. 5.). Nonne insipiens suerit, qui putaret
sct in aperto campo solem non visurum, quod senestris careat, per quas ante in cubiculo constitutus eum aspexerat λ Sapientius Cics-ro : ea profecto rum multo puriora, D dilucidiora cernentur, cum, quo natura fert, Iiber animus perdenerit '. nam nunc quidem, quamquam Dramina ilia, quae patent ad animum a corpore, callidissimo artifcio natura fabricata est, tameneterreniS, concretiaque corporibus sunt intersepta quodammodo : cum autem nihil erit praeter animum, nulla .res obiecta impediet, quo
minus percipiat, quale quidquid sit. Quod autem aὸ 3 implicitatem : etsi in monade,
seu ente simplice non dentur partes , quae moveri, aut transponi possint , aliae tamen' sunt mutationes in iesa possibiles; non ne per-- ceptiones, & appetition os animae etiam 4n systemate harmoniae praestabilitae sunt verae,
ac internae ejus mutationes Θ Niliit autem
293쪽
De systemate Caussa litatis etc. 28
vetat, ut harum mutationum aliqua ratio in alia monade, vel etiam in ente composito
contineatur; quod si sit, jam monas ab altera aliquo modo alterari, & quoad statum internum mutari dicenda Orit. Planum igitur est, nihil ossicere simplicitati animae, si ea ab id eis mat Erialibus ad eliciendas sua vilia S. potius, quam alias perceptiones, hocque potius, quam alio tempore determinetur. . c. Ex eo, quod effectus integer caussae plenae de aequi polleat, Bulfingerus hoc systema rejicit. hamnon.
Per effectum integrum intelligit, quidquiὸ prinit. ab actione caussae proficiscitur ; sive illa superando corporum reni sui impendatur, sive alium insuper effectum producat: per caussam plenarn vires eas omnes, dc Solas, quae integro effectui producendo impenduntur. Tum vero admisso in xu physico putat consequens esse, ur . nectus integer Caussam plenam exuperet; integer quippe effectus virium Corporis esset motus, tamen ab iisdem viribus deberethraeterea perceptio in anima essici. se. Cum motiones cerebri nequaquam perceptiones essiciant, sed solum animam ad eas vi sua efficiendas 'determinent, numqua in caussam plenam Effectus integer superabit; motus enim erit effectus integer virium corporis, & percsptio erit effectus integer virium animae. Sed etiamsi daremus percepti O- .nes animae a viribus corporis effci, nec tamen in absurda hac hypothesi effectum caussa sua majorem extundet mul fingerus; hoc quippe casu motio cerebri foret Effectus motionis Organi, dc pDrceptio effectus motionis cerebri: pone caussam a producere esse-cturn b; tum offectum b ut novam cauSSam producere enectum cI erit ne effectus csua caussa major λ Repugnabit igitur omnis caussarum sub Ordinatarum series λ5. Ideae materiales, a junt nonnulli, non de- 'terminant animam ad sui ipsarum percepti ο
294쪽
α83 P0 cli. P. II. Secti ILae. Via . . arem, secus quippe essemus nobis harum I desarum conscii, sciremusque, quae pars cerebri, quoque pacto moveatur: ergo neque deternia
nant animam ad perceptionem objectorum sensibilium. hi d. ant. Ideae anateriales non determ4nant animam ad claram sui ipsarum perceptionem
'c. ant. ad obscuram sui ipsarum perceptionem, n. ant. et Con. Sensatio reapse aliud
non est, quam perceptio motionis ab objecto sensibili in organis excitatae, & inde nervorum ope ad sensorium commune delatae . i5,ὶ: sed eam mens non ut motionem, sive cerebri affectionem,uerum ut imaginem, ac velut nuncium objecti e1 terni contemplatur; inde pe rc tioc ideae materialis, quatenus motio est, obscura est, statimque confunditur cum pere tione i Ilius, quatenus est ob em imago, sive polim eum perceptio-am ipsius objecti non aliter sere, ac si qu4s rem majoris momenti mihi nunciet, adesseaea.. gr. homi aem dignitate conspicuum, quo casu non tam ad verba nunciantis, aut lo- . quendi modum, minus ad ejus vestitum,
aliaque similia attendo, quam illico totam
attentionem in rem nunciatam converto ;Surgo propere, accurro competentes eidem' honores delaturus. Rei hujus ratio petitura fine, in quem nobis Conditor benignissimus
sensus conressit. atque a munere, quod a- inimae, cum eam cum corpore copularet, imposuit. Voluit nimirum supremus naturae Auctor, ut nima pro viribus corpus suum conservet, tum removendo res externas illi noxias, tum amplectendo necessarias, aut saltem utiles; atque eum in finem corpus organis sensoriis i struxit, ut anima ipso- rum ope velut per nuncios objecta externa
exploret, bonaque, ac utilia a malis, & 13oxiis discriminet. Jam vero cum vis naen, ltis nostrae limitata admodum, as brevis sit, .
295쪽
Mμc pluribus simul sat magnam attentio-δnem adhibere possit, si ea tota esset in motibus cerebri, & continuis, & diversissimis contemplandis, ita abriperetur, ut Objecta externa tantum non perciperet, quan tiam ad Conse an dum corpus neceSAE ESt. Quare sapientissime Deus regem generalem ConStituit, ut anima, etiamsi quam maxime vellet, nunquam possit motiones cerebri, qua etales, conte implari, sed ab his quasi admo- totam suam attentionem in obJecta, quorum i Ilae imagines Sunt, Convertere debeat; indes fit, ut motuum nobis nunquam conscii simus. Consulatur Malebran- Reeher Ch us. Atque ob eamdem prorsus rationem issuadetur quoque anima suae, quam in corpus exercet, actionis sibi conscia non esse; nam α haec, cum continenter iteretur, totam ipsius attentionem ad se raperet.
At reponunt: a 3 hoc, ut intelligamus, quid
aliter nobis loquatur, necessct est, ut voca
. prolata distincte percipiamus :similiter ut in imagine Cicero, vel Caesar agnoscatur, debet ipsa distincte videri r igitur
etiam, ut ideae materiales mentem ad claram objectorum perceptionem determinent, necesse est, ut & ipsae clare percipiantur. verum dispar est ratio : vocabula nullum nexum naturalem habent cum rebus, quas significant, sed id ab institutione hominum obtinent, ut in logica dictum est: ex instituti OnΘ. autem hominum nihil significant, ii si articulate, ac distincte pronuncientur 'quin il penitus rem examinemus, faciles perSpiciemuς, vocabula non aliter quidpiam Signincare, nisi quatenus cum idea soni articulati consociata roi significatae idea in animo excitatur. Nimirum vocabulum, quod natura Sua sonus articulatus est, cum ab alio pronunciatur, in meo cerebro, ut quivis alius sonus, id Ham sui materialem excitat, Storchenau Metaph. Lib. III. t 3
296쪽
cui in niente idea soni Vticulati respondet. quia vero cum hac soni articulati idea alias semper idea rei significatae consociata fuit, Ea quoque menti recurrit, atque ita significationem vocabuli intelligo, ad quod nemo
non videt necesse esse, ut vocabula distincte &enuncientur, & enunciata percipiantur. Imago deinde prototypo non respondet, nisi accurata partium inter Se proportione gaudeat, quae proinde distincte videri debet, ut quam, quove modo exhibeat, cognoscantur. Contra inter motiones cerebri, & objecta externa naturalis nexus exstat, cum enim sint actiones specificae virium, quae in . objectis insunt, cum ipsis tamquam effectus Cum sua caussa conjunguntur ; inde igitur, ' lege praeterea commercii a supremo Auctore naturae sancita accedente, aptae essiciuntur, ut licet obscure perceptae ad claram tamen objectorum perceptionem animam de- . terminent; quemadmodum etiam ex aliis
signis naturalibus, uς fletu, vel ejulatu, etsi scure percepto, tristitiam, aut dolorem si-
His 3 i. . dis'et Genuensis, non acerbe adeo insultas .eh. ' set Neintono asserenti animam in cerebro residentem rerum imagines cernere. Ex dictis demum etiam patet, cur anima ipsam cerebri co mentationem, reliquasque internas corporis partes non pervideat; mens enim, quamdiu cum corpore consociata est per cerebri . motiones ad perceptiones rerum sensibilium determinatur, proindeque
. iiihil ejηsmodi percipit, nisi quod ipsi per
similes motus repraesentatur, ac velut prae sens sistitur; coagmentatio autem cerebri,& internarum in corpore hartium pSr talem motionem repraesentari nequit. .
6. Actionem animae in corpus Bulnngerius hac ratione impugnat: in quocumque entium ge-
297쪽
De Systemate Causalitatis sec. 29 Inere essectus non est semper tantus, quantus serio intenditur, ibi datur proportio in- ter tires ad essectiri applicataS, O quan corpus. titatern ipsius essectus : ille igitur effectus Duucid. l non depfindet a Diribus cum essectu quoad si
proportionem incomparabilibus; atqui Di- res anim-e, iac corporis motus Sunt quoad' proportionem incomparabiles : ergo esset clus, quales in corpore moυendo experil mur, non procedunt a Diribus animae. Ar-i gument una huc redit: omnis effectus est quoad proportionem comparabilis cum sua ἀCaussa Sed motus corporis non Sunt Comparabiles cum viribus animae : ergo motuSi corporis non sunt effectus yirium: animae.. Dubius est vocabuli sensus : si vox pro-i portio notet comparationem duarum rerum, quae sint ejusdem generis, aut speciei, Si - ve quarum utraque ad eamdem homogeneam unitatem revocari potest, ut duo nummi aurei, duo argentei, fateor inter motionem, corporis, dc animae vim proportionem non
dari: at quid istud officit 8 Certe genera
tim verum non est inter quamvis caussam, &effectum id genus proportionem esse: anima
una vi, & perceptionem,'& volitionem efficit, nec tamen perceptio, & volitio. ad
eanadem ho stogeneam unitatem,seu Speciem infimam revocantur. Si vero Bulfingerus eam proportionem, quae apud geometras obtinet, intelligat, negandum crit ejusmodi proportionem inter vim animae, & corporis motiones non exstare; nam quo major est Π- lius vis contentio, eo major est motionis in corpore quantitas, accurata semper pro portione, ut nempe vis major majorem, &concitatiorem I vis minor debiliorem in corpore motum efficiat. Atque geometrica haec proportio solum ad comparationem effectus cum caussa desideratur. Sed quaerit curiose Leibnitius, cur , si animae vi corpus
298쪽
29a Psych. P. II. Seci. IL C. V. moveatur, non ad quamcumque altitudinem saltus fieri queat λ Cui respondetur animam habere vim certis, iisque sat angustis limitibus definitam ; corpus item nostrum aliis
circumjamcentibus Constanter premi, quorum omnium reuisus superari debet; denique saltum ab ipsa etiam nervorum, spirituumque Constitutione plurimum pendere. 7.ὶ Animam in corpus agere non posse putant
nonnulli, quin hoc in illam reagat, quod a veritate alienum videtur; item quaerunt, qui corpus ab anima, quae ipsum impenetrabiliter eontingere nequit, moveri possit λΤametsi corporum conflictu nulla sit actio
sine reactione, necesse tamen non eSt, ut
haec lex se quoque ad actionem animae in Corpus porrigat vid. n. a. ). Haec nempe corporum reactio ab ipsa elementorum reactione proficiscitur, cum alia in corpore vis non exstet cosm. g. 55. sch. . in elementis autem reactionem necessario sequi perspi-Cuum Pst, Cum omnium eorum vires eadem
generali lege regantur ibid. ; inde enim
cum elementum a in certa distantia positum secundum. universalem legem alterum ti admotum determinat; vicissim id ipsum Elementum b praestat in a, ac proinde quantum a agit in b, tantum b reagit in a. At vero vis animae aliis lesibus adstringi potest, quo fit, ut cum ipsa in elementum proxime vicinum agit, istud in ipsam reagere nequeat: quamquam prorsus non video, quid inde absurdi consequeretur, si admitterem, ipsam etiam animam elementi rea- gentis nisum sentire. Quod ad alterum : naturales m animae penetrabilitatem minime obstare, quo minus ipSacorpus moveat, alias dictum est ont. β.148. schol. a. n. 40. Et vero potest elementum in altero, a quo distat, secundum generalem naturae legem motum caussare cQ-
299쪽
De Systemate Caussa litatis sec. 293
smol. 49. 55. sch.): cur anima nequeat ea vi motrice gaudere, per quam , si eam ad motum suum exerceat, elementa cor- . poris. a se aliquantum distantia sine vera reactione ex legct ab Auctore naturae pro hoc commercio constituta ad motum concitentur Z nulla certe in hac vi repugnantia apparet; Summa contra convenientia cum munere, quo ipsa cum corpore conjuncta Iungitur. Aut etiam fortasse non incongrue diceretur, animam cum uno cerebri elemento actu compenetratam existere, illudque, Cum Se Ipsam movet, una movere: in hac nypothesi quam primum se anima moveret, mutaretur distantia illius elementi comparate ad alia proxime vicina, quae vel ideo ad motum pariter concitarentur ἔ atque motus hic eadem ratione ulterius propagaretur, dum tandem spiritus ad eos nervos, ac musculos affluant, quorum op adesideratus naembra motus perficitur. Neque vero dΘIngentibus musculorum viribus dubium esse potest: docet Borellus sa), qui eam rem rum, ut adeo exigua spirituum animalium lupendos prorsus effectus
posse putant, ut ani- . . . ratione mQtum in corpore essiciat,
nine. . pQxλμεν quam illuc affluant,
prorsus agnotus sit. δsuppeditat. Conci- quodam artifce fontem quemdam ad artis mechanicae, O M- draulicae amussim ita constructum es- . , ut quamprιm tam asserculi , Derincedentium gre3su deprimantur , OC tain De
300쪽
294 Psych. P. .u Secto II. C. V. culto mechanismo Damarum rotarum, funiumque ope sub asseribus absconditorum, aliae, atque aliae miriscaei species e fonte conseatim prosiliant, quales verb. gr. Jonte SKircherus, Schoitus;aliique describunt.Gn-- cipe jam tibi, puerulo ad hocce spectacu-- lum admisso, dum hac accurrit, Neptunum cum tridenti minaci o iam seri s dum il- Iacue Nereides: eae alia parre GlauCum marinum ', alibi Dero Delphinos, se sic porro puer iste mechanismi absconditi ignarus, nec ad Omnia praesentia attentus non Obser- Dabit se. reoera actione s a produce ct nosce. essectus ; obserDabie tamὸ si aduersus eam partem processerit, semper sibi, hoc potius, quam aliud obDiam feri objectum: poterit - igitur Min pro libitis haec pharnomenia mDderari, ac Si v. gr.Nemuni, ac sceptrie jusdem' tricipitis contemplatione delectetur, esce- re ut prodeat, si scilicet versus certam plagam accurrat. . Nem d rabita erit puerum motuum Cauasam esse,ac scii ne sua
semperientia confir- ' ; ana H. experiimu cme infames, tametsi. jami roboratis nonnihil organis. i structos, onondum tamen solos satis tutum gressum figere : an non fortasse istud indoe, provenit quod ipsorum. menS scientiam experimentalem movendi, ac regendi suum corpus sib, non-
Quod se--CCII. Dixi, quantum philosopho licet
utionis a de commercio animae cum corpore; omnem lim tamen obscuritatem me, sustulisso non' profi- i