장음표시 사용
331쪽
De Vera Mearum Origine. II α ὶ Ens finitum non potest intelligi, nisi per Trai . de comparationem ad ens infinitum ; finitum
enim non est tale, nisi ob negationem realitatis, quae ipsi deest . ad hoc, ut sit infi- dinitum :. haec autem negatio, utpote res non positiva, .non est intelligibilis per se ipsam; sed solam in objecto, quod omnem realitatem possibilem complectitur, concipi potest. Ita tenebrae non nisi in . comparatione lucem, cujus privatio sunt; .& staturae alicujus brevitas solum relate ad grandiores agnoscitur. Hinc sequitur id eam entis finitiantes ideam entis infiniti obtineri non posse, ac proinde nec posse ideam entisi infiniti ulla ratione a sensibus pendere. Qisare Anti- νLucretius ita cecinit: Nec ipse Initi quidquam Caperes, nisi S pem adesset nota infiniti, teque illustraret imago- in tenebras nemo , . niSi noto lumine ' noSSet ἱ namquctinfiniti tantum est absentia snis, qui monstrat non id,quod adest, sed plurima deesse. Contrarium ipsa experientia contestari videturς- sunt certe multi extrudioribus , qui
optime intelligunt; quid ens finitum; & limitatum sit, quin umquam de ente infinito, qua tali, cogitent. Ratio est: omnia entia sensibilia ut ceteris limitibus affecta In nostros sensus incurrunt; , ipsi quoque facultates, nostra seu intelligendi, sein movendi Corpora, eu conficiendi artesecta se ad omnia sine discrimine non porrigere clare experimur, indeque colligimus , vim nostram arctis limitibus constringi; omnes itaque ideae nostrae Sensuales non repraesentat, nisi objecta tam quoad extensionem, quam quoad
intensionem: limitata ; atques sic idea finiti
obtinetur, si nempes hanc entium pErceptorum affectionem abstrahamus , ac inde gene ratem conceptum efformemus. Quin potius
comparata jam idea entis finiti deinde primum progredimur ad consormandam ideam
332쪽
entis infiniti: cum enim advertimus Inter vires, &perfectiones entium limitatas alias majores, minores alias esse, concludimus quamvis persectionem augeri posse, sicque nostro cogitandi modo augemus, donec aliquam ultra omnem modum auctam, & nullis omnino terminis conclusam concipiamus.
Ens deindes illud, cui tales persectiones tribuimus, dicimus ens infinitum, quod quidem adaequata idea non comprehendimus, sed tamen positivum esse evidenti ratiocinio colligimus. Patet igitur adeo falsum esse, non posse a nobis acquiri ideam entis finiti, ' anisquam ideam ectis infiniti habeamus, ut potius illius ope ad hanc perveniamus. Ne-ciu -ro,nbrit, quod ens finitum tale sit
solium, ibim singulorum entium vi-
I persectionibus quidpiam addi posses nus intelligimus autem istud ex jusdem perfectionis in diversis en- tibii, inagnitudino), jam ipsa haec negatio is directe, se per se, tamen indireerseratione augmenti possibilis clare conci- itur : unde necesse non est, ut ens finitum' num infinito comparetur si sed ejus idea ex 'comparatione plurium entium finitorum ma-pis, & minus versectorum, qualia perpetuo
in sensus incurrunt, acquiri optime potest. Paritas de homine parvae staturae huc non pertinet; nam cum generatim non absolutas , sed comparativas duntaxat rerum magnitudines cognoscamus,' mirum non est, de nulla rei magnitudine nisi comparate ad aliam judicium ferri posse; at ens finitum
est ens in se absolutum, absolutis quoque persecti ibus praeditum, quas tamen augeri posse, ac proinde simitatas esse aliundo co- gnoscimus. Quid quod, ut quis se parvum
' Esse sciat, necesse non est, ut se cum ho-isine maximae, aut prorsus infinitae staturae
333쪽
comparet. Igitur etiam, Si tamen Eomparatione opus sit, A ssiciet, ut ens finitum cum alio finito in eodem genere majori, vel perfectiori contendatur. Denique tenebrae in mera lucis negatione Consistunt; mera autem negatio sine relatione ad id, quod negatur, omnino intelligi nequit. Contra eas finitum est ens positivum adjunctam solum habens negationem ulterioris realitatili, sive plurium in persectione graduum I hanc autem negationem, sive absentiam ex gradibus
perfectionis praesentibus, & adjectiones alio-- rum possibili clarissime video. o. Sublatis id eis innatis omne internum, ac
essentiales inter infantium in. utero mater o no delitescentium, & belluarum animas di- scrimen tollitur; nam & ipsae forent so- . lummodo animae sensitivae-JR. Minime, essentiale entium simplicium discrimen repetendum est a diversis faculta-- tibus, quae per vim sentis snternam, ac essentialem, in actum reduci possunt; non a
tem . ab accidentalibus quibusdam modificationibus, ad quas ideas quoque actuales, seu an natae dicantur, seu non, pertinent. Est igitur sublatis etiam id eis innatis illud prorsus inter animas infantium, & belluarum discrimen, quod inter tiarum, & adultorumi hominum animas obtinet, de quo alias. Neque vero inde colligitur, animas infantium toto illo tempore feriatas fuisse; utuntur
. enim saltem .sΘnsu tactu S; Sentiunt corpora externa, ab iisque. varie afficiuntur : possunt igitur ideas proprietatum, quas tactu exploramus, in se excitare, & adjuvantibus his fortasse alias quoque.
4. )Si nullae in nobis inessent idear innatae, illis tantum id eis gauderemus, quas uSu Sen- rsuum consequi possu naus: atqui usu sensuum consequimur solum ideas rerum sensibilium,
di quidem prout sensibiles sunt: si igitur
334쪽
Mo Psych. P. II. Sect. ΠΤ. c. m. nuuae extarent ideae innatae, numquam res spirituales, & abstractas γrciperemus, quod quam falsum sit, nemo ignorat. Solutio est perfacilis: usu sensuum 'omnes 'idisas consequimur, sed alias proxime, alias remote: ideae,quae de rebus actu organa commoventibus a facultate sentiendi efficiui3tur, proxime : quae vel de rebus insensibilibus, vel sensibilibus,'sΘd organa non assicientibus ope aliarum facultatum confiunt ,
remote' usu sensuum comparantur.
Ex appetitionibus innatis quidam
hiero ad ideas earum rerum, quas naturaliter appotimus, pariter innatas argumentum' dumine; agnoti quippe nulla cupido. De aq- petitionibus autem innatis prudenter dubi-- rari non posse putant: hoc refirunt propensionem tuendI vitam, qua fit, ut naturalia ter sugiamus ea, quae vitae noxia sunt, ut vix: conspectis serpente, aut alio graviori periculo exhorrescamus; tum aviditatem - seiendi, amorem famae 3 : Ec honoris, ast . - chronem parentum in liberos, quibus nonnulli sensum naturae communem addunt, '. de quo dictum est I69. 'log. . Im Extare in nobis appetitiones quasdam In- natas vehementer nego ; nulla est in nobis a natura actualis inclinatio, aut aversatio . sed ita solum comparati sumus, uC ad bonum quoddcumque perceptum 'inclinemur,&malo repraesentato refugiamus. Inde quo facilius objectunt malum, aut noxium ess rspicitur, eo citius ea in animo deesinatio oritur, atque sic, fit, ut saepe' vix ob- , servato quodam periculo jana toti cohorrescamus. duod ad appetitiones 'vitae, famae,
honoris attinet, eas . innatas non esse vel
inde luculenter conficitur, quod nec in omniburi nec in eodem homine' omni tempore aequales sint, - ex quo colligitur eas solum
exidiversis iani, aut mali apprehensionibus
335쪽
. promanare. Similiter communis ille naturae'
Sensus non esu actuale quoddam judicium, sed certa animi comparatio amatura indita ad ferandum judicium, cum eae voritates menti fuerint propositae, quemadmodum di-xi l .cit.)ω-Sed. quid dicemus de brutorum ' catulis , qui .
vix nati absque omni institutione ubera materna petunt, lac sugunt, atque sic con-grutim sibi nutrimentum procurant λ dicenausn - saltem instinctum quempiam , ,
qui ab id eis innatis, famis, sitis, uberum, lactis, modique lugendi pendeat, a natura inditum, essti P Minime; instinctus , ilsorum
allud 'non ,est, quam. Certa habitudo corpo-xis, & organorum comparatio, unde conV nientes in . cerebro motus, ac in anima i-dear existant, quibus aes haec praestanda de-- terminentur. Nam iversim bestiae verisimilliso aba id ei j praesentibus , , quae, ut in hominibus, cum certi, cerebri , motionibus . conjunguntur, ad omnes suas actiones; determinantur. Ut igitur haec omnia a catulis praestentur, tali solum Corp96S, organorum-
Iin habitudine opus. est, ut iri certis adiuniis, positisque certis in corpore affectibnibus
. Iis in cerebro, motus Concitentur, quibus .i .lβα famis, sitis , lactis,' uberum, ac modi sugendi in anima .respondent, quod in aliis quoque, . qqae bruta naturaliter exercent, a tificiis contingit, ut infra ex proposito osten - . dam. IStudia porro, ad sapientissimam Conditoris providentiam pertinuisse videtur, eo quod secus catulis, praesertim de necessariis vitae conservandae subsi diis provisum non ιsuisset. Contra in sentibus, quorum curam matres, ac: nutrices gerunt, neque fian corporis, habitudinem a natura concessam osse ruexpsrimur lilariu tem ulterius concluditur, quod si etiam, bestiis ideas congenitas tribueremus, nom tametata' homines argumen-
336쪽
tum valere, in illis nempe necessariae serent ad vitae conservationem, ac speciei propagationem ; non item in his, ne se eriam ab infantibus recens natis similes actiones, quas brutorum catu Ii vix in lucem editi ponunt, exerceri cernimus. Sed quoniam haec corporis habitudo, & organorum comparatio ad id genus actiones explicantam omnino suffcit, analogiae leges postulant, ut neque bru- tis innatas, quas hominibus denegamus, ideas tribuamus,
Hi ni giae argumqntum i 'perpetua animae duratio, Γ ' quam sisi Ravolation Divina certissimam, rationibus tamen constabilire nostra hac aetate non modo utilissimum, verum & summe necessarium videtur ingens siquidem profanorum hominum, ingens minutorum philosophorum est numerus, qui pestiferis suis scriptis verita enilabefactare. nituntur. Hoc porro in argument ita versabor, ut primum firmissimis rationibus
evincam, animam nostram natura sua non existentiam solum , sed etiam vitam perpetuo continuare; unde eam naturali immortalitate gaudere consequens est. At, quia istud solum naturaIi nostro beatitatis desiderio penitus non satisfacit, ostendam porro, quantum humanae rationi scire datum est. velle Deum, etsi absoluta res omnes anni hi landi potentia polleat, ut anima nostra perpetuo existat, & vivat. Quatuor igi tur capita sectionem absolv f.
337쪽
De naturali Existentia Animae Humanae in perpetuum continωatione. CCXXX. Coraumpi dicimus, quod in partes, Quid Ex quibus coagmentatum erat, resolvitur. Ensitaque est corruptibile, quod potest ό incorruptibile, quod non potest in partes resolvL ineorru- coroli. Quaequid ex partibus realibus con-Pti e tstat, in se spectatum in easdem resolvi potest : igitur omne ens compositum est corruptibiis, & vicissim omue ens corruptibile.
CoroII. a. Quidquid partibus realibus destitui- itur, in easdem resolvi nequit: igitur omne aens simplex test incorruptibile , & vicissim
.omne ens incorruptibile est simplex. CCXXXI.Ens incorruptibile perire reton pot- Emin. est nisi per annichilationem. Uns incorrupti- eorrupti bile est ens simplex sq. praec. cor. a. , sed ens simplex perire non potest, nisi per annibιla' nihilatur. tionem onc. IM . .' ergo eos incorruptibile Qisi per anothuationem perire non potest. . . CCXXXII. humainu ea incorrupi, human'.bilia. Anima humana est ens Simplex β.155.):. est ine -'sed omne ens simplex est incorruptibile g. ruptibi-2SQ. cor. a. : igitur anima humana est inco iuptibilis. . Coroll. Anima itaque humana perire non pot- . est nisi per anni halationem. CCXXXIII.Anima humana a Di entiS Crea- igitur s ri Mistentia spoliari nequit. Anima humana tum anainquit existentia spoliari, nisi her annihil -nihil x ο- tionem praec. cor.); sed nulla yis entis creati quidpiam anni hilare potest: ergo anima hu- anima' alia a vi Entis creati existentia spoliarI nequit per vim oroll. I. Cum natura diversa aliud non sit,' creatam cluaga collectio omnium virium, quae se o-annibus entibus creatis insunt cosm. β. 86. . 'rerspicuum est in uni rsa natura non es&ς
338쪽
vim ullam, quae animae humanae existe tiam tollat.1 Grou. a.'Igitur spectatis duntaxat naturae etiam universae viribus animae perpetuo suam existentiam continuant.. Sohol. yim quidpiam anni hi landi in en tibns
creatis non extare in theologia demonstrabitur. Interea si quis dubitet, haec habeat. Anni hi latio est mera conservationis cessatio: - . ille igitur solus anni hilare potest, qui pot-
Est conservare. Porro conservatio eSt continuata creatio: ἐgitur ille solus conservarct potest, qui potest creare ; creatio vero vim infinitam, quae . nulli enti creato .competere' potest, deposcit.
CCXXXIV. In legibus, ordine, curSuque
naturae nihil est, quod exigat, ut Deus um xieitana quaΠῖ .animam humanam existentia spoliet. nihilatioAmprimis enim tale quidpiam nec ab adver-nem ani-sariis proferri, nec a nobis cogitari potesta Deinde si quidpiam animae anni hi lationem exigeret, haec exigentia vel esset pro statu conjunctionis cum corpore, vel pro Statu Se parationis, vel pro eo tempore, quo conjunctio illa dissolvitur e non primum ; contrarium quippe experientia testatur ; non alterum 2 nam separata a corpore & cogitare potest, ct finem, cum porro existat, habet, ut corpus deinceps apparebit : non ultimum, tum enim duntaxat.Corrumpitur, unde velut instrumentum ineptum ab anima deseritur ; .hanc vero corporis Corruptionem animae anni hilationem postulare, ille solum asseruerit, qui. animam ob solum corpus conditam fuisse demonstraverit. Ergo patet propositum. CoroII. Igitur spetiatis duntaxat naturae legi-Dεutue bus, ordine, & cursu anima humana perpe-
auctor tuo sHam existentiam continuat.n turae CCXXXV. Deus utauctor naturae ncn pot- ,h hita est animam humanam umquaeni existentiare nequiti 'poliare.Deus ut auctor naturae agit,cum se ac-
339쪽
'De ogatur, Existent. Animae De. commodat naturae universae, ejusque legibus ordini, & cursui a se constitutis : igitur Deus ut auctor naturae nihil umquam agere potest, i. quod spectatis dunt*xat naturae universae ivl- ribus, legibus, ordine, &. cursu fieri. non debet; sed . ut anima humana existentia .spoli tur , spectatis duntaxat naturae universae viriribus, legibus, ordine cursu fieri non de- bet β . aa5..cor. a. praec. cor. . Ergo Deus ut auctor naturae non potest umquam animam humanam existentia spoliare, 'CorOII. Deus itaque .ut dauctOznaturae existentiam animas. humanae aeternam conservabit. . CCXXXVI. Anima humana natura Φua in perpetuum existentiam continust. Si quod ens silinat neque a viribus .entium . creatorum , neque a ra sua Deo, ut a tore naturae, existentia spoliari Pisten- possit, illud summo dure natura sua .existe 'xiam perpetuo .continu/re dWitur ; sed anima hii- 'humana neque a viribus entium creatorum β. nuat. a53. , neque a neq, ut Auctore naturae, existentia spoliari potest . praec. : ergo anima. humana natura sua in perpetuum existenti naaeontinuat.
De NaturaIi Vitae Animae Numan . in Perpetuum Continuatione. CCXXXyII. Vita animae humanae statusauid vita est, in quo ipsa operationes per facultates suas, re mors praesertim superiores, possibiles & exercere tpotest, dc actu exercet. Mors contra animae ille seret status, in quo ea, tametsi existen- . tiam continuaret, nullam prorsus operationem proxime exercere posset cons. .aoI. i59. . CCXXXVIII. Vis cogitandi, quae in anima tu mana inest, a nulla vi creata tolli potest.. J: 'fr
Cum vis cogitandi, quae an anima inest, illius essentia sit sq. I 58. , ea sublata anima exi- ereatanentia spoliaretur; sed anima a nulla vi creata n
340쪽
M6 Psych. P. II. Seci. IV. c. ILexi'entia spoliari potest β. zab. : em vis cogitandi, quae in anima humana inest, a nulla vi creata tolli potest. nee peni- CCXXIX. Vis cogitandi, quae in animo ineSt, a nullo ense creato ab omni G-e, , ctione impediri potest. Istud quippe fieri deberet vel positione alicujus impedimenti, vel subtractione omnis objecti cogitabilis;- sed
neutrum ab ente creato praestari potest: non
primum; impedimentum enim, quod vi a i- cui obijcitur, inter illam , ct terminum , quo
ea tendit, ponatur necesse est: sic impedimentum poni potest vi motrici corporis, ne motum actualem producat G jam vero vis cogitandi, non habet terminum a substantiah in
sua in t , distinctum; igitur hoc modo ipsi, impedimentum ab Ente creato poni nequit. Non alterum ζ' omnE objectum cogitabile, ad quo solo vis cogitandi natura sua pendet, abente creato animae subtrahi numquam potest; nam ipsa sibi est objectum intime praesens: potest igitur semper se ipsam,suasque mutationes, affectiones percipere; tum quoque ex his tiocinando primum suam contingentiam, Smutabilitatem, deinde existentiam entis necessarii , ac infinitarum in eo persectionum concludere, qui immensus est cogitationum campus. Quid quod etiam cogitationes praeteritae, & olim in corpore habitae animae recurrere possunt, circa quas ea rursum reflecten- do, abstrahendo, componendo versari poterit;
haec autem cogitandi objecta ab ente creato animae subtrahi numquam possunt: igitur vis cogitandi, quae in anima humana inest, a nullo ente creato ab omni actione impediri potest. Igitur nee CCXL.Anima humana a nulla Di entis crea- nim ti mita spoliori potest. Ut anima humana vita spolietur necesse seret, ut ipsius cogitandi vis vel omnino tollatur, vel prorsus ab omni actio-- nct impediatur avd; sed neutru ab ulla' via entis creati praestari potest I.a56. praec. :