장음표시 사용
351쪽
De Naturuit Animae mmcnae Linmortalitate. CCXLVI. Immortale dicimus, quod mori auidim-
non pbtest; patet vero ad id satis nota esse,
Ut ens exiStentiam se in per continuet, verum
etiam requiri, ut lanctiones suas vitalos per- 'petuo obeat. Quare immortalitas recte defi- nitur esse potentia aeternum existendi, atque vivendi, vel etiam, si mavis, perpetua e-Xistentiae, ac vitae continuatio. roll. Ens itaque, quod nulla ratione vivit, quale est ens simplex materiale, elementum corporis, incorruptibile quidem β. 2oo. c rbll. I. esse potest; non item immortale. CCXLVII. Essentia immortale est, quod in & qnotu- se & existentiae, & vitae suae rationem suf- Ρὶς ficientem continet, quodque proinde neutro horum absque contradictione privari Potest. . 'Natura immortale, quod nec a viribus entiuml Creatorum, nec a Deo ut naturae auctore existentia, aut vita spoliari potest, quodque adeo natura sua tam existentiam, quam vi tam perpΘcuo continuat. Gratia demum im- mortale dicitur, oujus existentia, & vita ex gratuito Conditoris beneficio praeter naturalem
rerum ordinem perpetuo conservatur.
SchoL Per se clarum est, essentialem immor Otiae talitatem nulli enti contingenti; ac proinde quaestio ' neque animae nostrae competere' posse; ita enim existere, ut non existenti contradictionem involvat, Nil enti necessario, Deoi nimirum proprium est. Praesens itaque quaestio in eo duntaxat vertitur, utrum perpe i tua animae duratio, quam ex revelationes divina certo novimus, a solo, & lib0rali Dei beneficio, an vero ab ipsa animae natura proficiscatur, id est, utrum animae nostrae immortalitas. gratuita solum, an naturalis P. sit sed ne minus perspicuum est, incor-
352쪽
que, cujus an Ima capaX es , P . enim, aut fiunt, con
353쪽
De Natur. Anim. Numan mortes 5 I Schol. Supersunt & alia gravissima argumepta, Argu quae vulgo moralia dici solent. moralia. x. Dubitari nequit, . sententiam itane sensu A tentu communi, 'alidissimo illo veritatis indicio, eommuni. β. 17a. log. , perspicue comprobari; nisi enim ea in nobis inesset animi comparatio, ' qua naturae ductu eo seramur, ut aliam post
hanc vitam superesse, neque totos nos cum
Corpore perire judicemus, numquam haec claanimorum immortalitate opinio tam lini versalis, tam constans esse otque Saeculis confirmari potuisset: habet ea prosecto omnes illos characteres, ex quibus consensio naturae propensione nixa ab aliis consensionibus hominum magis universalibus dignoscitur .
ITI. Sch. log. . Neque recens est, aut heri nata argumentatio istaec e veteres quoque philosophi Ua usi sunt: Cum de animorum D. Do. immortalitate disserimus, ait Seneca, non leve apud nos habet pondus consensus hominum aut timentium aethera, aut colentium . . Macrobius scribite obtinuisse jam non minus Insommude incorporalitate, quam de immortalitate animae sententia. Sed Tullii oratio nulla sa-
tis laude condecorari potest: omni autem e. 13. in re consensiis omnium gentium Ieae naturae putanda est: quis est igitur, qui suorum mortem primo non lugeat, quod EOS Orba- tos vitae commodis arbitretur Z tollo hanc . opinionem, luctum sustuleriS ; nemo enim maeret Suo incommodo ; dolent fortasse, si anguntur ; sed illa lugubris lamentatio, fetusque moerens eae eo est,quod eum,quem dileximus, Ditae commodis prisatum arbitramur, idque sentire. Atque haec ita sentimuynatura dispe, sulla ratione, nullaque doctrina. maimum υero argumentum Vst, naturam Uram de immortalitate animorum tacitam' judicare , quod omnibus curae Sunt, O ma ime quidem, quae post ' mortem futura Sunt. - Nemo umquam sine magna spe immortalitatis se pro patria
354쪽
54a . Psych. P. II. Seci. IV. Casi. LII. 'inerret d mortem. Sed nescio, quomodo inhaeret in mentibui quasi saeculorum quod darn augurium futurorum e idque in max mii ingeniis, altissimisque ansiis existit
maaeime, se apparet facillime. quo quidem
demto, quis tam ESset amens, qui sernper iulaborib s, in periculis viseret 8 Quod si
omnium consenSus naturae v I St, Omne
que, qui ubique S nt, consentiunt esse a liqui d, quod ad eos pertineat, qui vita Cesserint, nobis quoque idem existimandum est; ερ' 3 i quorum aut ingenis,aut virtute animus excellit, eos arbitramur, quia natura optim
risimile est, cum optimus quisque maxime posteritati serotat, esse aliquid, cujux is Post mortem Sensviri sit habiturus. Et nonne studium famae, es honoris etiam post CorpOris interitum duraturi, cura exequiarum, &sepulchrorum in omnibus nationibus, in plurimis etiam apotheoseos morem viguisse novimus his ad- pervulgatam adeo inter' veteres de metempsycliosi opinionem. Quid autem ista λ nonnes insitam in omnium animis immortalitatis spem loquuntur λ. . Quod si testimoniis pugnandum Est : audi PseIlum, qui apud Stant ejum. a vetustissimos Chaldaeos de immortalitat animarum firini q-il Rer. si me persuasos fuisse testatur 'Strabonem b), qni Indos, 'eorumque Brachmanes ita sensisse scribit: hanc quidem vitam putan-τ. dam esse, quasi quemdam Dillidum hominum conceptum; mortem Perq natiDitatem, ad Deram illam, se felicem Ditam 9 Diodo-teὶ Bibl. rum scὶ, qui de AEgyptiis narrat, eos bon8hiit. ι. r. rum virorum obitum nequaquam lacrymisy' prosecutos fuissΘ, sed ipsorum patius felicitati applausisse : eo quod in altera Diis eum j - iis AEt num Drcturi essent; Caelium Rhoaiis ii . i. ginum sit , qui Chaldaeos, Indstrum que Μagos
18. c. 3 . nil, si hac opinione antiquius habuisse reIert;
355쪽
Iulium Caesarem sa), qui ea potissimum de lain De caussa Druidas in Gallia huic dogmati adhae- jς. sisse scribit, quod homines, hoc maxime ad
Dirtutem excitari. metu mortis negleCto,
putarent. Prisci deinde illi, quos Cascos Ennius appellavit, Cicerone bὶ teste, 'rbi a bibantur: esse in morte Sen Suna ncque exceSyu tusc. ι. I.
Dita sic deleri hominem, ut funditus interiret; idque cum multis aliis rebus, tum C pontificio jure, se caeremoniis sepulchrorurn intelligi licet, quas maximis ingeniis praediti nec tanta cura coluissent, nec Diolata Stam inexpiabili religione sanxissent, ut Si
Ities isset in eorum mensibus, mortem nouinteritum esse Omnia tollentem, atque de lentem, sed quamdam quasi migrationem, commutationemque vitae. Denique apud Omnes antiquitatis notos populos opinionem de animorum immortalitate viguisse, multis c. I. l. 2.
Hugo Grotius demonstrat : id ex Homeri, ait, cnrminibus apparet, ex philosophis non Graecorum tantum, sed Gallorum, quos Druidas Docabant, Indorum, quos Brachmanes, se ex iis, quae de AEgyptiis,D Tracibus, quin S' Germanis scriptoreSp urimi prodiderunt. Venianuis ad philosophorum nobilissimos. Duo illi omnium principes, Thales, & Pythagoras immortalitatem animorum omni studio dessenderunt tostibus Laertio sa) & ta it. Plutarcho bin, Socratem propes diem mori- Ph ἐ-turum de immortalitate copiosissime disseruisse alias diximus g. 8. log.). Isis D ta- ser m. Iibus scribit de eo Cicero sc) rationibus ad- sbὶ DeductuS Socrates nec patronum quaesi Dit Gil judicium capitis,nec judicibus suppleae 1uit.
Ita enim censebst, quas ESSE Uias, du- tusc.7. .plicesque cursus animorum a corpore exce- IO
denti H. Nam qui se humanis Ditiis contaminaDissent, se iis deo tum quoddam iter leSSe, SCStu Sum a Concilio Deorum. Qui au-
356쪽
Ita P . A N. Seci. IV. C. III. . rem Se integros, castosque Seruauissent, hisiad illo*, a quibus essent profecti, reditum facile patere. Magistrum strenue secutus est Pisto Academiae caput scr9 : Oportet, inquit, omnem Omnino impendere laborem au acstuirendam virtutem, O sapientiam in hac vita ; nam merces est pulchra, fit Spes grandis. Deinde b):Non fecimus adhuc mentionem de praemiis longe majoribus Dirtuti propositis s quid enim potest vere magnumeSSU, quod anguStis huIus temporis limitibus
conclusum CSI 8 longissima vita cum aeternitate comparata nihil est. Verum non asseruit modo immortalitatem divinus hic philosophus, sed & rationibus quas ex Alcino Stantejus scὶ refert, constabilivit, & Pindarum, aliosque poetarum celeberrimos idem sensisse tradit d). Xenophon egregius pariter Socratis discipulus hanc eamdem doctrinam Cyri morientis, suosque filios ultimum alloquentis ore profitetur, ut est apud Tullium se): Nolite arbitrari, O mihi charissimi filii. me, cum a DObis discessero,
nusquam aut nullum fore. Nec 'enim, dum eram vobiscum, animum meum indebatis . sed eum esse in hoc corpore, eae iis rebus quar gerebam intelligebatis. Fumdem igi- tu esse creditote, etiamsi nullum Didebitis. Nec Dero Clarorum Diroruπὶ post mortem ho- Phoros permanerent, si nihil eorum ipsorum animi incerent, quo diutiua memoriam Sui teneremus. Mitri quidem nutriquam persuaderi potuit, animos, duim in corpoFibus es-Sent mortalibus, Divere: cum exissent ex iis, emori: nec vero tum animum esse insipientem, cum eae insipienti corpore evasisset : sed cum omni admixtione corporis liberatus, purus, is integer esSi CoepiSSet,. tum esse Sapientem. Quae autem ipsius hujus consularis philosophi sententia suerit, ex superioribus intelligi pot0stssd & alii in locis, quae penitus praeterire nequeo, eam '
357쪽
De Natur. Anim. Human. mora. 5 gem manifestum fecit: Quid multa Θ ita Iongam hac de re disputationem concludit:
sic Hihi persuasi, sic sentis: cum tanta celeritas animorum sit, tanta mernoriis praeteritorum, tanta futurorum proDidentia: tot artes, tantae Scientiae, tot inventa, non POSSe eam naturam, quaereS eas
contineat, eSse moralem. Rursus : Si in hocer' o, quod animos hominum immortales esse credam V libenter errub nec mihi hunc errorem , quo delector, dum Divo , eae o queri Dolo : sin mortuus , ut quidam minuti philosophi censent, nihil sentiam, non TTereor , ne hunc errorem meum mortui
philosophi derideant. Et e Sed me nemo de immortalitate depellet. Aliorum philosophorum effata Clemens Alexandrinus co- si bilpioss collegit. Non ignoro quidem, suisse ι. 3. omni aetate quosdam, qui ut in ceteris
quoque Minionibus contingit, a. communi recte sentientium doctrina reces Serunt; . Verum hi comparate ad alios numero, sapientia, virtute conspicuos nullam obtinent auctoritatem : quis enim Epicurum, reliquOS-que ejus. de grege curet, quibus tamen nemo magis mortem, quam timendam non ΘS- e a .
se inani voce, praedicabant, teste Tullio timuit 2 quis eos Ex Stoicorum familia, qui' diuturnam quidem vitam, at non perennem , animis tribuerunt certe paucorum hanc suisse sententiam , plurimos ejusdem Sectae . . recte sensisse, ex Seneca discimus: Alia 'nos origo, ita suorum nomine loquitur, eae- specisti, alius rerum Status. Intrepidus horam illam decretoriam prospice. Non est animo' suprema, sed corpori tranSeundum est. Dies iste, quem tamquam supremum
reforinidas, ae mi natalis est.Quod ad Aristotelem: attinet. quamvis alii negasse ani- II morum immortalitatem contenderint, sue- rrunt tamen alii, qui hanc ab eo ca umniam noti
358쪽
5 si Psych. II. Se t. m. c. ILL egregie propulsarunt, de quibus videatur Cudmorthus cum notis Moshemii. , Sed neque ex populis recentius cognitis, quantumvis barbaris, esse unum aliquem, qui omni immortalitatis cognitione destituatur, Uhist. fuse ostendit Abbas Banierius. Proseramus gen. des aliqua : Sinenses viris illustribus vita iunctis
ς ς on. divinos honores decernunt, & cum-Japoni-O eou praemia, vel poenas an altera vita expetum., ro- ctare docentur. Incolae insula: Formosae vota
ιig. de faciunt, Diisque supplicant, ut defunctis lo- commodum, amicosque 'fidos in alterombrid. ' mundo procurent. Peguant sibi firmissime per-
t. s. 'suadeat animas migratione per dives psa cbri pora purgatas tandem ad Desorum felicitat timin pervenire. Τela ponenses in regno .Si amensi ad mori'orum busta cantiones: quasdam morales concinunt putantes, essici hac ratione, ut animae rectam, quae ad paradisum ducit, viam ingrediantur. 4racanenses, resere ictFerdinando Mendegio, desuncto pontifici magno acclamant: O qui nunc caeli deliciis fruiturus/bis, ne in hoc nos exilio deseras :quibus alii respondent'. in is nos de bonis. Dominiparticipemus.Cochiuchinenses,Porum Bramae, sive sacerdotes quamvis actionem bonam praemio,. malam contra poena
affici in altera vita docent; varii generis dapes, quibus animae alantur, ad sepulchra deserunt, qui mos pluribus quoque aliis nationibus in usu est. Generatim de Indiae orientalis idololatris scribit laudatus. auctor, e somnes aliquod post mortem judicium expe--ctare. In Socmera, quae Africae est insula, filii a parentissius demortuis. oracula petund: VOS, ω-t, qui nunc cum Deo conversamini, notum facite, quid hoc in negotio a n bia geri Oelitis. In Guinea, regis die obeun-- tis, populus magno numero subditos mactat, ut hoc stipatus Comitatu gloriose tu regnum
spirituum ingrediatur. In America Brasyli,
359쪽
De Natur. Anim. Human, Immori. 54 &-Mexicani piorum animas .ad loca deliciis
plena, in quibus ipsorum parentes morentur, a morte corporis transire credunt. In quibusdam Floridae locis viva mancipia ; apud
Caraibas servus, dc canis: Japud alios arma Cum, domini cadavere sepeliuntur, quibus illo ita spirituum regione se defendat. Apalachitae, & Canadenses, uti animam ex Sole,
vest alio astro descendisso arbitrantur. Ita eam illac rursus reversuram putant. Universe apud omnes Americae popul- opintanis hujus vestigia deprehensa fuisse multis con- .firmat Grotius, quem leJor adire poterit; .. mihi jam non licet longiori esse.
Denique. communis iste sensus per conscien-
tiam recte, aut perperam factorum, sive per sententiam illam, quam quivis de propriis actionibus suis in animo pronunciat, luculentissime demonstratur. Profecto nemo umis est, qui ob praeesare facta suavissimo quodam gaudio non persundatur, sibique ipsi in men-
. te non applaudat; nec vicissim ullus est, . qui ob maas facta non erubescat, seque culpae reum reprehendat: at nonne inde manifeste consequitur non tacito naturae ductu
impelli ad sperandum praemium, vel timen dam poenam, non ab hominibus, quos haec facta latent, sed a supremo quodam, nec o . culis conspicuo judice λ Judicium certe istuc ex naturali animi comparatione proRIscitur,
quare vanum ac otiosum esse nequit; pot-- uitnΘ Deus mentem nostram ita comparatam
. condere, ut necessario de suis ipsa actionibus sententiam numquam executioni dandam serat 3 Inde porro horror ille, ac timor mortis exoritur, non minus essicax sensus naturae argumentum, quo omnes sere, .sed illi
praecipue anguntur, qui vitae flagitiis foedatae sibi conscii sunt, oc quidem eo vehementius, quis viciniorem sibi mortem intuentur; sane timor hic luce clarius ostendit non esse
360쪽
mortem interit uni quemdam omnia tollen tem, sed animae potius migrationem, & vitae commutationem . His itaquΘ attenta, purgataque a praejusticiis naente perpensis nullum. omnino dubium superest, quin Opinio do animorum I immortalitatis ae natina ipsas omnibus indita sit. A noti ai Aliud morale argumentum Θx notione viis ne nirti tutis, de vitii petitur. Sublata animorum
ti α 'i' immortalitates virtus in vitium, & h. ii, illam degeneraret; in absurda enim hac hypothesi vita praesens unicum foret, ac summum nostrum bonum, ac proinde, quidquid si vel directe, vel indirecte obesset, summum malum . sed virtus non raro, saltem indirecte, vitae praesenti nocet; eam contra saeposeret; ct conservat vitium : qui igiFr stu-idiose: virtutem sectatur, summum sibi ma- lum: qui vitiis indulget, summum sibi bonum accersid; at nonne vitium est summum sibi malum ultro accΘrsere ; virtus vεro illud propulsare praeclare istud Lactantius persequitur . Praesenti Ditae nocet virtus. Nam υua ista: te ena, quam Communem cum brutis anirnalibus clumnus, , Doluptatem e f-tit, cujus fructibus Dariis ac suavibus
delectatur ir dolorem fugit, cujus asperi-- ras naturam Diuentium acerbis aensibus Laedit, fis assi mortem perducere nititur, quae dissolius animantem. Si ergo Dinus,et . prohibet iis bonis hominem , quae natum liter appetuatur, et sustinenda mala impellit, quae natu raliter fugiuntur, ergo malum est virtus, et inimica naturae, stul-ttamque judiCare necesse est, qui eam sequitur , quoniam Se ipsum laedit, et fugiendo bona praerentia, et appetendo aeque - mala Sine Spe fructus ampIioris. Mincum. licet nobis jucundissimis frui soluptati
li 3ius in humilitate, in egestate, in con- temtu, ign0minia vivere, aut ne uiuire