장음표시 사용
122쪽
ΡARs TnRYIA. Is tur in spatio d e f g. Nempe illa ejus pars quae venit ab Α, rectarit usque qd d, ubi globulis secundi elementi occurrens, illos s B propellit; eodemque modo alia pars quae venit a B, recta pergit usque adf, ubi occurrit globulis secundi elementi, quos
repellit versus Α: Et statim tam quae est vcrsus d , quam quae versus I, reflectitur in omnes partes versus eclipticam e g, omnesque globulos secundi elementi circumjacentes aequaliter pellit; ac denique per meatus, qui sunt inter illos globulos circa eclipticam eg, versus Μ & Y elabitur. Praeterea dum ista materia primi elementi, proprio motu sic recta sertur, ab Α & B versus d & L sertur etiam circulariter motu totius Vorticis, circa aXem AB; adeo ut singula ejns ramenta lineas spirales, sive in modum cochleae contortas, describant; quae spirale postea, cum ad d&fpervenerunt, inde utrimque reflectuntur versus eclipticam e grEt quia spatium dela, majus est quam meatus, per quos materia primi elementi in. illud ingreditur, vel ex ipso egreditur, idcirco semper ibi aliqua ejus materiae pars manet, corpusque flui
dissimum componit, quod perpetuo circa axem d se ipsum
Notandumque est in primis, hoc corpus sphaericum csse debere. Quamvis enim ob inaequalitatem vorticum , non putandum sit, omnino aequalem copiam materiae primi elementi summitti versus S, a vorticibus vicinis unius poli, atque a vicinis alterius; nec etiam istos vortices ita esse sitos, ut materiam illam in partes directὸ oppositas mittant; nec alios vortices, primum coelum Versus ejus eclipticam tangentes, certum aliquem ipsius circulum, qui
pro ecliptica sumi possit, eodem modo respicere, materiamque exs, per omnes partes istius circuli, aliasque ipsi vicinas egredientem, pari facilitate in se admittere: Non tamen inde ullae inaequalitates in sigura Solis argui possunt, sed tantum in ejus situ, motu& quantitate. Nempe si vis materiae primi elementi, venientis 1 polo Α versus S, major sit quam venientis a polo B, illa quidem materia priusquam alterius occursu repelli possit , longius progredietur versus B, quam haec altera versus A; sed ita longius progrediendo ejus vis minuetur; ac juxta leges naturae, se muttio tandem ambae repellent illo in loco, in quo earum vires erunt inter se plane aequales , atque ibi corpus Solis constituent: quod proinde rem
124쪽
ΡΛRs TERTIA. 8s globuli secundi elementi, in ejus circumferentiae parted, quam in parte I, nec ideo circumferentis ista miniis erit rotunda. Item si materia primi elementi, facilius egrediatur ex S versus O , quam verius C, illic scilicet liberius spatium inveniendo ) hoc ipso corpus S nonnihil accedet versus O, & i sto accessu spatium intemiectum minuendo, ibi tandem sistetur, ubi vis erit utrimque aequarilis. Atque ita, quamvis ad solos quatuor vortices LCKO respiceremus, modo tantum eos supponamus esse inter se inaequales, inde sequitur, Solem S, nec in spatio medio inter o & C, nec etiam in medio inter L & Κ esse debere. Majorque adhuc in ejus situ inaequalitas potest intelligi ex eo, quod alii plures vortices
ipsum circumstent. . . Praeterea si materia primi elementi, veniens ex vorticibus Κ & L, non secundum lineas tam rectas feratur versus S, quam versm alias iam σοῦ iis aliquas partes; exempli causa, quae venit ex K versus e , quae auin e mate
tem ex L versus g, hinc fiet ut poli 1 , circa quos tota Solis materia vertetur, non sint in lincis rectis 1 Κ & L ad S ductis, sed Australis f aliquanto magis versus e accedat . & Borealis dversus Item si linea recta S M, per quam materia primi elementi, facillimd egreditur ab S versus C , transeat per punctum circumserentiae sed, vicinius puncto d quam punctos; ac lineas V, per quam ista materia praecipue tendit ab S versus O, transeat per punctum circumferentiae H d, vicinius puncto 1 quam puncto et, hinc fiet ut eg Solis ecliptica, sive planum in quo movetur illa
ejus. materia, quae maximum circulum describit, paulo mrgis inclinetur a parte e , vasus polum d , quam versus polum L sed tamen non tantum quam linea recta S M; atque ex parte ν, magis inclinetur versus f quam versus d , sed etiam non tantum quam recta S V.
Unde sequetur axem, circa quem tota Solis matcria vertitur, &
jus extremitates se ni poli 1 d, non esse lineam accurate rcctam, sed nonnihil curvam sive inflexam; materiamque istam aliquanto celerius gyrare inter e &d, vel interf&g, quia inter e&s, vel d&g, ac sorte etiam , non omnino aequali celeritate gyrare inter e N d, atque intorsi g. Quod tamen non potest impedire, ne ipsius corpus sit quam proxime rotundum ; quia i ruerim alius cjus motus, S polis versus cclipticam , inaequalitatcs istas compensat. Eademque ratione, qua vi-dcmus ampullam vitream, ex eo solo seri rotundam, quod aer in A Wη si
126쪽
P A, R s T E R T I A. 87 eius materiam igne liquesectam , per tubum ferreum immittatur rquia nempe iste aer, non majori vi ab ampullae ori scio in ejus sundum tenait, quam inde in omnes alias partes res lectitur , & aequὸ facile illas omnes pellit: Ita materia primi elementi, corpus Solisper ejus polos ingressa , debet omnes globulos. secundi clementi circumjacentes , 'aequaliter undequaque repellere; non minus illo
in quos oblique tantum reflectitur, quam illos in quos directe impingit. Notandum deinde materiam istam primi clementi , quamdiu
versatur inter globulos secundi, habcre quidem motum rectum, apolis A B ad Solem, & h Sole ad eclipticam Y Μ, ac circularem M.nti dum circa polos toti coelo Α M B Y communem; sed praeterea etiam, Vest r iπ- maximam & praecipuam partem suae agitationis impendere, in minutiarum suarum figuris assidue mutandis, ut omnes exiguos angulos Der quos transti, accurate possit implere: Unde fit, ut ejus vis vesae divisa, debilior sit; ac singulae ejus minutiae, motibus globulorum secundi elementi sibi vicinorum obsequantur, semperque paratae sint ad exeundum ex illis angustiis, in quibus ad tam obliquos motus coguntur, atque ad recta pergendum versus quascunque partes. Eam autem materiam, quae est in corpore Solis coacervata , valde multum virium ibi habere, propter consensum suarum omnium partium in eosdem celerrimos motus, omnesque illas suas
vires impendere, in globulis secundi elementi circumjacentibus hinc inde propellendis. Atque ex his potest intelligi, quantum materia primi elementi LXXVII.
conserat ad illam actionem, in qua lucem consistere anta monuimus, de quomodo illa actio non modo versus eclipticam, sed etiam Ver- tibis morisus polos in omnes partes se diffundat. Nam primo, si putemus esse versem ει aliquod spatium in H, sola materia primi elementi repletum, &
tamen latis magnum ad unum aut plures ex globulis secundi reci- polos splendos, non dubium est quin uno & eodem temporis momento, d
globuli omncs.contenti in conod Hs, cujus basis est concavum hemisphaerium d ef, versus illud accedant. . Jamque id supra ostensum est, de globulis contentis in triangulo, LXXvIII. cuius basis erat scmicirculus eclipticae solatis, quamvis nondum ulla λιπηοδε actio primi elementi spectaretur; sed nunc hoe ipsum de iisdem, simulque etiam de reliquis in toto cono contentis, hujus primi ele- diffundat. menti ope clarius patebit. Ea enim ejus pars quae corpus Solis compo-
128쪽
PAns Τ Tr A. 8ynit, tam globulos secundi clementi qui sunt versus eclipticam Gquis etiam eos qui sunt versus polos d,s, ac denique omnes qui sunt in cono, d HI, versus H propellit; neque enim ipsi majoriri movetur versus e , quam uersus d & f, aliasque partes intermedias: illa vero quae jam supponitur esse in H, tengit versus C, unde per Κ & L, versus S, tanquam in circulum regrediatur. Ide que non impedit ne globuli isti ad H accedant, & eorum accessii spatium quod prius ibi erat, corpori Solis accrescat, impleatu que materia primi elementi, a centris Κ L & similibus eo confluente.
Quin ipsa potius ad hoc juvat; clim enim omnis motus tendat in lineam rectam, materia maximit agitata in H existens, magis tr pendet ad inde egrediendum quὶm ad remanendum; quo enim spatium in quo veriatur est angultius, eo magis inflectere cogitur suos motus. Et idcirco minime mirum esse detat, quod saepe ad motum alicujus minutissimi corporis , alia corpora per quantumvis magna spatia diffusa, simul moveantur: nec proinde etiam, cur non tantum Solis, feci& stellarum quammaxime remotarum, actio ad teUam usque, in minimo temporis momento perveniat.
Si deicide putemus spatium N, sola materii primi clementi plenum esse, facile intelligemus omnes globulos secundi, qui contianentur in cono g N e, a materia primi, quae in Sole existens, ad versus I, simulqm versus totum hemispnaerium e fg magna vi movetur, eo versus pelli debere, quamvis ex se ipsis nullam soria habeant propensionem ad istum motum; neque enim etiam ei repi gnant; ut neque materia primi elementi, quae est in N; ipsa enim paratissima est ad eundum versus S, ibique spatium implendum . quod cx eo quod globuli hemispi aerii concavi eis, versus N serentur, corpori Solis accrescet. Nec ulla est dissicultas , quod uno ae eodem tempore , globuli secundi elementi ab S versus N, diateria primi ab N versus S, tanquam motibus contrariis debeant serri: cum cnim haec materia primi, non transeat Dis per illa an- pastissima intervalla, quae globuli secundi non replent, ejus motus ab ipsis non impeditur; ut neque videmus in illis horologiis, quibus
clepsydrarum loco nunc utimur, arenam ex vase superiori desce dentem , impedire quo minus aer ex inferiori, per intcrstitia ejus granulorum adscendat. Quaeri tantum potest, an tanta vi pellantur globuli contenti in M cono
le ad motum unius exigui corporis alia quammax me ab eo reia
129쪽
130쪽
cono e N g, versus N, a sola materia Solis, quanta globuli fH d sit εμι misversus H, ab eadem materia Solis; ac simul a proprio motu; quod non videtur, si H & Mab S aequidissent. Sed quemadmodum,
ut jam notatum est, minor est distantia versus polos, inter Solem& circumserentiam coeli quod illum ambit, quam versus eclipticam D ita tunc ad summum illa vis esse potest aequalis, cum eaciem
est proportio inter lineas H S & N S, quae est inter M S & Α S.
Unumque tantum habemus in natura phaenomenum, ex quo ejus rei experimentum capi possit: nempe cum sorte aliquis Cometa tantam coeli partem pererrat, ut primo visus in Ecliptica, videatur deinde versus unum ex polis, ac postea rursus in ecliptica, tunc enim
habita ratione ejus distantiae, potest aestimari, an 6 us lumen quod d Sole esse infra ostendam , caeteris paribus majus appareat versus eclipticam, quam versus polum. Superest adhuc notandum circa globulos secundi elementi, eos LXXXII.
qui proximi sunt centro cujusque vorticis, minores esse ac celerius, moveri,quam illos qui paulo magis ab eo distant,idque usque ad cerin menti Solitum terminum , ultra quem superiores inferioribus celerius moven-
tur,& quantum ad magnitudinem sunt aequales. Ut hic exempli cau- Iti iis M. sa, in primo coelo putandum cst, omnium minutissimos globulos se- veris uamcundi elementi, esse juxta superficiem Solis deis, & paulo remoti res gradatim esse majores, usque ad superficiem sphaeroidis H N QR, eeria ἀ- ultra quam omnes sunt aequales; atque illos qui sunt in hac se per- - πιη,
scie H N QR, omnium tardissime moveri; adeo ut sorte globuli Ihi.-ἡAH Q, triginta, annos vel etiam plures impendanc, in absolvendo mammtuHuno circuitu circa polos AB, superiores autem versus M & Y, itemque inferiores versus e & g , celerius m eantur, & tam su- νju, ---
premi quam infimi, circuitus suos intra paucas hebdomadas absol- sunt varat. . ' :. - Et primo quidem, qudd superiores versus M & Y celerius serri LXXXIII. debeant, quam inferiores versus H & Q, facile demonstratur. Ex eo enim quod supposuerimus, omnes in principio fuisse magnitudine M., hiis
aequales ut par fuit, quia nullum habuimus ipsarum inaequalitatis quὸmali- argumentum , & quod spatium in quo tanquam in vortice circulariter aguntur, non sit accurate rotundum; tum quia alii vortices cim Macentes non sunt aequales, tum etiam quia illud debet esse angustius, ὀ regione centri cujusq; ex istis vorticibus vicinis,quam e regi
ne aliarum ejus partium; necesse est ut aliquando quaedam ex ipsis ce-M 1 teritis,