장음표시 사용
91쪽
sa PRINCIPIORUM PHILOSOPHIAE n ut Pim dentur: atque idcirco, ut sine praejudicio partes mundi aspectabilis inter comparemus, cavendum essene Lunam , vel Terram, vel, inrem. Solem magnitudine Stellas superare arbitremur. IX, Disserunt autem inter se Stellae,non modo quod unae aliis sint ma
ri jore ; etiam quod quaedam propria luce fulgeant, aliae vero tanis
ridisce tum aliena. Ut inprimis de Sole dubium este non potest , quin lu-b MI cem qua oculos nostros perstringit in se habeat: neque enim tantam ab omnibus Fixis simul sumptis mutuari potest, cum ipsae tantam ad nos non mittant, nec tamen a nobis magis distent quam a Sole; ac nullum aliud corpus apparet magis radiosum quo illam' accipiat; si quod autem esset, procul dubio appareret. Idem de omnibus Stellis Fixis facit E credetur ab iis, qui considerabunt quam vividos radios vibrent, ac quantum 1 nobis & a Sole sint remotae: si enim alicujus Stellae Fixae tam vicini essemus quam Solis, credibile est eam ipso non minorem, nec miniis lucidam esse apparitu
Contra verA Lunam videmus, ea tantum parte splendere quam Soli habet obversam; unde cognoscimus illam esse proprio lumine destitutam , & tantum radios a Sole acceptos versus oculos nostros reflectere. Quod idem etiam de Venere perspicillorum ope observatur. Idemque de Mercurio, Marte, Jove N Saturno non dissiculter persuadetur, ex eo quod eorum lumea obtusus sive placidiussit quam Fixarum, & a Sole non adeo distent, quin possint ab iplo illuminari. Denique idem de terra experimur; conflata enim est ex opacis corporibus, quae Solis radios excipientia, illos non miniis valide quam Luna reflestiunt; quin etiam nubibus est involuta, quae licet multo miniis opacae sint, quam pleraeque aliae ejus partes, cxpe tamen ipsas videmus, cum a Sole illustrantur, non miniis albicantes esse quam Lunam; adeo ut si satis manifestum, eam ratione luminis a Luna, Venere, Mercurio, aliisque planetis non differre. Quod etiam confirmatur ex eo, quod Luna existente inter Solem & Terram, ejus facies quae a Sole non illustratur, debile quoddam lumen ostendat, quod facile conjicimus ad illam pervenire a Terra, quae tunc radiosa Sole receptos eam versus reflectit; minuitur enim paulatim, prout pars Terrae a Sole illuminata, ab ea se
Atque omnino si Terram ex Iove respiceremus, minor quidem,
92쪽
PARs TERT et A. Fue ita sorte non miniis lucida nobis appareret, quam hinc Jupiter ap- Raeor, ct pareat; ex vicinioribus autem Planctis major videretur; sed ex Piris in propter nimiam earum distantiam, Omnem conspectum effugeret. ta,nsnis. Lx quibus sequitur ipsam inter Planetas, & Solem inter Stellas Fixas nurari. posse numerari. Disserunt etiam inter se Stellae in eo, quod illae quas Fixas voca- XIV. mus , eandem sempcr a se mutuo distantiam, eundemque ordinem servent; aliae autem allidue inter se situm mutent; unde Planetae sive a M.,
Equidem, ut in medio mari tempore tranquillo, cum quis ex
una navi alias eminus respicit, inter se litum mutantes, saepe potest n/tas.
duuare quibusnam ex illis, & annon etiam sdae, motus a quo pro- XV cedit ista situs variatio),sit tribuendus; Ita errores Planetarum e terra ptis, Iuriconsponi tales apparent, ut ex ipsis solis cognosci non possit, qui- appar/n-busnam corporibus sint propriE tribuendi; Cumque sint valde inae- V quales & implicari, non facile est illos explicam, nisi ex variis ,h-ὸ,1 smodis quibus possunt intelligi, unum aliquem eligamus, secun- cxplicari. dum quem ipsos seri supponamus. In quem finem inventae sunt ab Astrono mis tres diversae nypotheses, hoc est , positiones, quae non ut verae, sed tantum ut phaenomenis explicandis idoneae conside
Harum prima est Ptolomaei, quae quoniam multis phaenomenis XVI. adversatur ut inprimis incremento & decremento luminis, quod in Venere sicut in Luna observatur , jam vulgo ab Omnibus Philoso- apra, .liis phis rejici solet, ideoque hic a me praetermittetur. non DiisD- Secunda est Copemici, & tertia Tychonis Brahe : quae duae qua- qui itenus sunt tantum hypotheses, eodem modo phaenomenis satisfa- H ροthὸρι ciunt, & non magna inter ipsas differentia est, nisi quod illa Coper- CNernicinici aliquanto simplicior si & clarior; adeo ut Tycho non habuerit tibis V 1' . occasonem illam mutandi, nisi quia noo hypothesin duntaxat, sed in quantum ipsam rei veritatem explicare conabatur. ζVut
- Quippe cum Copemicus non dubitasset motum Terrae tribuere, Πιbbhi in hoc Tycho tanquam in Physica valde absurdum, atque a communi verbo mi- hominum sensu alienum voluit emendare: sed, quia veram motus naturam non satis consideravit, verbo tantum afferuit Terram quie- rei.
scere, ac re ipsi plus motus ei concessit quam alter. Quapropter ego, in hoc tantum ab utroque dissicntiens, quod omnem motum verius quam Tycho,& curiositis quam Copernicus Me accura
93쪽
quidem valis de mobilucovgare, sed
non iato ex uno loco malium migrare.
PRINCIPIO RuM PHILoso PHIAE sim terrae detracturus; illam hic proponam hypothesin, quae mmnium simpliciis ma, & tam ad phaenomena intelligenda , quam ad eorum causas naturales investigandas accommodat illima esse vidi. tur: ipsamque tantum pro hypothesi, non pro rei veritate haberi velim. Primo, quia nondum ccni sumus, quantum a nobis distent stellae fixae, nec possumus eas fingeratam remotas, ut hoc phaenomenis repugnet, ne simus contenti supponere ipsas esse supra Saturnum, ut vulgo omnes admittunt, sed libertatcm sumamus quantumlibet altiores existimandi. Si enim earum altitudinem, cum distantiis hic supra terram nobis notis vellemus comparare, illa quae jam iis ab omnibus conceditur, non esset miniis incredibilis quSm qi vis major; si vero ad Dci creatoris omnipotentiam respiciamus , nulla potest cogitari tam magna, ut ideo sit miniis credibilis quam quaevis minor. Atque non tantum ad Planetarum, sed etiam ad Comet rum phaenomena commode explicanda, maximum spatium inter illas & sphaeram Saturni ponendum esse, infra ostendam. Secundo , quia Sol in hoc convenit cum Fixis ,& cum samma, quod lumen a se ipso emittat; putemus eundem etiam in mbtu cum flamma ,& in stu cum Fixis convenire. Nempe nihil quidem hie 'supra terram videmus esse mobilius flamma; nam & alia corpora, juxta quae posita est, nisi sint admodum solida S dura , particulatim dissolvit, ac secum movet; sed tamen ejus motus fit tantum secundum partes, & tota migrare non solet ex uno loco in alium, nisi ab aliquo alio corpore, cui adhaereat, deseratur: qua ratione possumus etiam existimare Splem constare quidem ex materia varie fluida &mobili, quae omnes coeli circumjacentis partes secum rapit; sed in hoc nihilominus stellas fixas imitari, quod nonχX una coeli regione in aliam migret. Neque incongrua videri debet Solis cum flamma comparatio, ex eo quod nullam flammam hic videamus quae non continuo egeat alimento, quod idem de Sole nos observatur. Ex legibus enim N turae , non minias flamma, quam quodvis aliud corpus, ubi semel existit, semper existere perseverat, nisi ab aliqua causa externa d struatur: sed quia coniis materia quammaxime fluida & mobili, a Isdue hic supra terram a materia circumjacente dissipatur; atque ideo eget alimento, non ut eadem quae jam existit conservetur, sed tantum ut,dum ipsa extinguitur,semper alia nova in ejus locum su stitu
95쪽
stituatur: Solem autem non ita destruunt partcs coeli ei vicinae, ideoque non ita eget alimento quo reparetur. Sed tamcn etiam infra ostendetur, novam semper materiam in Solem ingredi, & aliam ex eo elabi. Hicque notandum est,s Sol in situ non disserat ὶ rixis,ipsas omnes in unius alicujus sphaerae circumserentia non versari, quemadmo dum multi supponunt, quia ille in eadem ista sphaerae circumferen- mari .seae tia esse non potest : Sed ut Sol vastum quoddam circa se spatium . 'bis habet, in quo nulla Stella Fixa continetur ita si neulae Fixae abbatium cir- omnibus aliis valde remotae esse debento S unae multo magis quam
AL, ' aliae, a nobis & a Sole distare. Sic in hac figura si S sit sol, pses nitituis. erunt stellae Fixae; atque aliae innumerae, supra & infra, S: ultra hujus figurae planum, per omnes spatii dimensiones sparsae intelligen
Tertio, putandum est , non tantum Solis & Fixarum , sed totius etiam coeli materiam suidam esse, sive liquidam: quod jam vulgo omnes Astronomi concedunt, quia vident phaenomena Planetarum vix aliter posse explicari. Sed in hoc multi mihi videntur errare, quod fluiditatem coelo uelis omnia tribuentes, illud tanquam spatium plane vacuum imaginentur, ita , , H, ut motibus quidem aliorum corporum non resistat, ted praeterea
Ndferre. nullam habeat vim ad ipsa secum deserenda: neque enim in rerum natura ullum tale vacuum esse potest, ac si uidis omnibus hoc est commune, ut ideo tantum non resistant aliorum corporum motibus , quod in se ipsis etiam habeant motum; Et quia hic motus sacruid in omnes partes determinatur, ejus vi, cum in unam aliquam par- . tem est determinatus, necessario secum deserunt alia omnia corpora in se contenta, quae a nulla causa eXterna retinentur, quantumvis ipsa sint solida & quiescentia & dura; ut ex ante dictis est manifestum.
Quarto, cum videamus Terram nullis columnis suffiittam, nullisque lanibus appensam,sed circumquaque fluidissimo tantum coelo cinctam esse, putemus quidem illam quiescere, ac nullam habere propensionem ad motum, quandoquidem nullam advertimus; sed ne putemus hoc obstare, quo miniis ab isto coelo deseratur, & ejus motibus immota obsequatur: Ut navis, nullis ventis nec remis impulsa, nullisque anchoris alligata, in medio mari quiescit; et si sortὰ aquae ingens moles occulto cursu delabens, ipsam secum serat.
earis sua quiescere, Ised nihilominus ab eod serri.
96쪽
PARs TERTIA. 17 Et quemadmodum taeteri planetae in hoc cum terra conveniunt, XXVII. quod sint opaci & radios Solis reflectant, non immerito arbitrahimur illos etiam in hoc ei similes esse, quod unusquisque quiescat in
ea coeli regione in qua versatur; quodque omnis variatio stus quae in Histinetis. illis observatur, ex eo tantum procedat, quod omnis materia coeli, quae illos continet, moveatur.
Hicque oportet eorum meminisse quae de natura motus supra di- XXulis.cta sunt; nempe illum quidem si proprid loquamur, & secundum Terra προ- rei veritatem ) , esse tantum translationem unius corporis ex vicinia' Τμ '
eorum corporum, quae ipsum immediate contingunt, &tanquam is Misi
quiescentia spectantur, in viciniam aliorum; sed jaepe etiam ex usu με manet .vulgi aetionem omnem, qua corpus aliquod ex uuo loco in alium , - migrat, motum vocari& hoc sensu dici posse, candem rem eodem ferantur. tempore moveri ac non moveri, prout ejus locum varie determinamus. Unde sequitur nullum in terra, nec etiam in aliis planetis, motum proprie dictum reperiri; quia non transferuntur cx vicinia partium coeli quae illos immediate contingunt, quatenus istae partes coeli, ut immotae considerantur. ad hoc enim deberent ab omnibus
simia sejungi , quod non fit; sed quia materia coeli fluida est , nunc
unae ex ejus particulis, nunc aliae, a Planeta quem contingunt removentur , idque per motum qui illis tantum tribui debct, non autem Planctae: Quemadmodum partiales translationes aquae & acris,
quae in terrae superficie fiunt, non tribui solent ipsi terrae, sed illis aquae & aeris partibus quae transseruntur. Motum autem sumendojuxta usum vulgi, dicendum quidem est x Vix Planetas alios omnes moveri, nec non etiam Solem & Fixas; sed N, is h. . non nisi admodum incongrue idem de Terra dici potest. Vulgus enim a Terrae partibus, jam immobilibus spectaIis,stellarum loca de- i nubis,ia. te jro; hasque eatenus moveri judicat, quatenus a locis ita deter- τω ii' minatis recedunt: quod commodum est ad usum Vitae, ideoque ra- , - - Σtioni consentaneum. Quin etiam omnes ab ineunte aetate putavi- ta cummus, Terram non esse globosam sed planam, & in ea esse ubique τ*lgi suma- idem sursum, & idem deorsum, eosdemque mundi cardincs, Orientem, Occidentem , Meridiem, & ptentrionem ; quibus idcirco alius Vian/us sumus ad reliquorum omnium corporum loca designanda. Sed si quis Philosophus, animadvertens Terram esse globum in coelo fluido & mobili contentum, Solem autem & Stellas fixas eundem semper inter se situm servare, his utatur ut immotis ad illius locum de-H termi-
97쪽
38 PRINCIPI ORUM PHI. Loso PHIAE terminandum, & ideo assirmet ipsam moveri, absque ratione isquetur. Nam primo, juxta philosophicum sensum, locus determinari non debet per corpora valde remota, quales sunt Fixae, sed per contigua ejus quod dicitur moveri. Ac deinde, juxta usum vulgi, non est cur Fixas consideret ut immotas, potius quam Terram, nisi quod putet ultra ipsas non esse ulla alia corpora, a quibus separentur, & quorum respectu dici possint moveri, Terra autem quiescere, illo sensu quo dicit Terram moveri respectu Fixarum. Atqui hoc putare a ratione est alienum; Clim enim mens nostra sit talis naturae, ut nullos in mundo limites agnoscat, quisquis ad immensitatem Dei;& sensuum nostrorum infirmitatem attendet: sequius esse judicabit suspicari, ultra illas omnes stellas Pixas quas videmus, sorte esse alia corpora, ad quae comparata Terra quiescere, i psae au
tem omnes simul moveri dici possint, quam suspicari nulla posse
talia esse. Sic itaque sublato omni serupulo de Terrae motu, putemus totam materiam coeli in qua Planetae versantur, in modum cujusdam vorticis , in cujus centro est Sol, assidue gyrare , ac ejus partes Soli viciniores celerius moveri quam remotiores, Planetasque omnes Equorum numero est Terra ,inter easdem istius coelestis materiae partes semper versari. Ex quo solo, sine ullis machinamentis, omnia ipsorum phaenomena secillime intelligentur. Ut enim in iis fluminum locis, in quibus aqua in se ipsam contorta vorticem facit, si variae sestucae illi aquae incumbant, vidcbimus ipsas simul cum ea deserti ,& nonnullas etiam circa propria centra converti, & co celerius integrum gyrum absolvere, quo centro Vorticis erunt vicini rcs; & denique, quamvis semper motus circularcs assectent, vix t men unquam circulos omnino persectos describere, sed nonnihil in longitudinem & latitudinem aberrare. Ita eadem omnia dewlanetis absque ulla dissicultate possumus imaginari, & per hoc unum cincta
Sit itaque S Sol, & omnis materia caelestis eum circumjacensita moveatur in easdem partes, nempe ab Occidente per Meridiem versus Orientem si ve ab A per B versus C; supplanendo polum Borealem supra hujus figurae planum eminere, ut ea quae est circa Saturnum , impendat sere annos triginta ad eum per totum circulum h deserendum; cavero quae est circa Jovem, intra annos Iaillum cum ejus asseclis deserat per circulum 2 : sicque Mars duobus
98쪽
PARs TERTIA.bus annis, Terra cum Luna uno anno, Venus octo mensibus, A Mercurius tribus, circuitus suos in cireulis T, si , si , materia coeli eos deserente, absolvant. Nec non etiam corpora quaedam opaca, perspicillorum ope nobis XXXII. . conspicua, quae dicuntur Solis maculae, ipDusque supersciei conti-
c Ἀ- . . . . e a. V etiam Solis
gua sunt, spatio viginti lex dierum eum circumeant. maeulae.
Ac praeterea ut saepe in aquarum vorticibus vidi contingere, in xXXIII. majori illo coelestis materiae vortice, sint alii minores vortices, unus in cujus centro sit Jupiter, alter in cujus centro sit Terra, qui in eas- eirea prodem partes ac major vortex serantur; & ille qui habet Jovem in cen- pri miro, deserat circa ipsum quatuor ejus asseclas, tali celeritate, ut re- guis, iis, motissimus diebus 16, sequens diebus 7, tertius horis 83, & Terram v centri proximus horis 42 unum circuitum perficiat; sicque, dum semel in majori circulo circa Solem serentur, minores suos circulos circa Jovem aliquoties percurrant; Eodemque modo vortex, qui
habet Terram in centro, essiciat ut Luna.mensis spatio eam cir- -
cumeat, ipsa autem Terra sngulis diebus, circa proprium axem integrum gyrum absolvat; ita ut eodem tempore quo Terra & Luna cir-H a culum
99쪽
AD PRINCIPIORUM PHILoso PHIAE culum communem semel peragrabunt, terra 363 Vicibus circa proprium centrum, & Luna duodecies circa terram vertatur. TXXIV. Denique ne putemus omnia centra Planetarum accurate in e . uia is, i dζm Plano semper consistere, nec circulos quos describunt esse irr- mnino perfectos; sed ut in omnibus aliis rebus naturalibus contin- gere videmus, ista tantum praeterpropter talia esse, ac etiam labe t.bus saeculis continuo mutari arbitremur. XXXV. Nempe si haec figura repraesentet planum, in quo centrum Terrae Di toto anno versatur, quod vocatur planum Eclipticae , atque ope Fi-
ra um inlis. Xarum in caelo dcterminatur, putandum eli unumquemque ex aliis
3i; 4 cm. Planetis, in alio quodam plano versari, ad hoc nonnihil inclinato, &. ipsum intersecante in linea quae transit per centrum Solis; ita ut Sol in omnibus istis planis reperiatur. Exempli causa, orbita Saturnisecat nunc Eclipticam in signis Cancri & Capricorni , supra ipsam autem attollitur, hoc est , vcrsus Boream inclinatur in Libra, & infra eandem versus Austrum deprimitur in Ariete, angulusque ipsius inclinationis est circiter graduum 2;. sicque aliorum Planctarum orbitae secant Eclipticam in aliis locis; sed inclinatio in Jove & Marte est minor, in Venere uno circiter gradu major, & in Mercurio maxima : est enim sere 7 graduum. Ac praeterea etiam Solis maculae saltem si verae sint observationes Scheincri S. I. post cujus diligentiam, nihil circa istarum macularum phaenomena desiderari pose vidctur) , in planis 7 gradibus aut amplius ad Eclipticam inclinatis,
circa Solem volvuntur; adco ut earum motus, hac in re non dis rat motibus IHanetarum. Luna etiam circa Terram scrtur , in plano
quod 1 gradibus ab Ecliptica desectit;& Terra circa proprium axem in plano 2Equatoris 2 gradibus ab Ecliptica deflectente; quod planum AE quatoris ipsa secum desert. Atque hae Planetarum a se
rationes ab Ecliptica, vocantur motus in latitudinem. XXXVI. Ipsorum autem circuitiones circa Solem, vocantur motus in lom. gitudinem : Hique etiam in eo aberrant, quod non aequaliter ubi--α. que a Sole distent ; sed hac aetate , Saturnus ab eo remotior est in Sagittario quam in Geminis, vicesima circiter distantiae suae parte; Iupiter in Libra remotior est quam in Ariete; sicque alii Planetae habent Aphelia & Perihelia sua aliis in locis. Post aliquot autem secula, haec omnia mutata esse deprehendcntur; ac singuli Planetae , nec non etiam Tcrra, planum in quo nunc est Ecliptica, dixeriis in locis secabunt, & paulo Uagis vel minus ab illa deflectent;
100쪽
ctent; & illorum maximae ac minimae , Sole distantiae, in aliis signis
Jam vero non opus est ut ostendam, quo pacto ex hac hypothesi XXXVII. sequantur phaenomena diei & noctis, aestatis & hyem;s, sive accessus Solis ad Tropicos, &ejusdem recessus, phalium Lunae, Ecl IZh,ob
psum, stationum&retrogradationum quae apparent in Planetis, - Dcim praecellionis aeqimi octiorum, variationis in obliquitate Eclipticae,
ac similia : facile M im ab illis, qui vel prima elementa Astronomiae didicerunt, intelligentur Sed breviter adhuc dicam , quo pacto ex hypothesi Braheana, XXXVIII.
quam vulgo jam admittunt illi omncs, qui Copernicanam repu- Dπς 0-diant, plus motus Terrae quam per hanc tribuatur. Primo, manente Terra juxta eorum opinionem immobili, necesse est ut totum dum . . coelum una cum stellis, circa ipsam singulis diebus volvatur; quod Te r m Ni intelligi non potest, quin simul intelligatur seri transsationem Ο- ρλον ismnium partium Terrae , ex vicinia partium coeli quas tangunt in vi- centra .ciniam aliarum; cumque haec transsatio sit reciproca, ut supr, dictum est, & eadem plane vis sive actio, ad illam requiratur in Terra atque in coelo, nulla ratio est cur propter ipsam, coelo potius quam Terrae motum tribuamus; qui nimis, juxta superitis dicta, Terrae duntaxat est tribuendus; quia fit secundum totam ejus superficiem,
non autem eodem modo secundum totam superficiem coes, sed tan tum secundum partem concavam , Terrae contiguam, quae ad convexam comparata perexigua est. Nec rcfert si dicant, se non tantum putare concavam coeli stellati superficiem a terra separari, sed simul etiam convexam ab alio coelo illud ambiente, nempe a coelo crystallino vel empyreo; atque hanc esse rationem cur illum motum coelo potius tribuant quam terrae. Nullum enim haberi potest argumentum, quo probetur seri talem separationem , totius superficiei convexae coeli stellati, ab alio coelo ipsum ambiente; sed plane ex arbitrio illam fingunt. Atque ita juxta ipsorum hypothesin, ratio cur motus sit terrae tribuendus, est certa & evidens; ratio vero cur illum coelo tribuant, & Terrae quietem, est incerta, & a sola illorum ima- sinatione essicta. Ex eadem Tychonis hypothesi, Sol motu annuo circa Terram XXXIX. Grans , non modo Mercurium.& Venerem , sed etiam Mar-
tem, Jovem G Saturnum, qui ab eo remotiores lunt quam Terra, ri cirras um ducit: quod intelligi non potest, praesertim in coelo fluido, lim motu